V SA/Wa 2436/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2013-02-12Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Beata Krajewska
Joanna Zabłocka /sprawozdawca/
Piotr Piszczek /przewodniczący/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA - Piotr Piszczek, Sędzia WSA - Beata Krajewska, Sędzia WSA - Joanna Zabłocka (spr.), Protokolant - st. sekr. sąd. Marcin Kwiatkowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lutego 2013 r. sprawy ze skargi A. G. na decyzję Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia ... lipca 2012 r. nr ... w przedmiocie nakazu zwrotu części środków wykorzystanych na dofinansowanie realizacji projektu; oddala skargę.
Uzasadnienie
Przedmiotem skargi jest decyzja Ministra Rozwoju Regionalnego (MRR) z dnia ... sierpnia 2012 r. utrzymująca w mocy decyzję Marszałka Województwa ...z dnia... kwietnia 2012 r. nakazującą A. G. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą ..., zwrot części środków przekazanych jej jako dotacja na realizację projektu "..." zgodnie z umową o dofinansowanie projektu, w kwocie ... zł. wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych od dnia przekazania środków do ich zwrotu. Decyzja została sprostowana postanowieniem MRR z dnia... sierpnia 2012 r, w zakresie daty jej wydania.
Dnia ... października 2009 r. A. G. zawarła z "Województwem ..." w O. umowę o dofinansowanie projektu "..." w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Projekt określony został we wniosku o dofinansowanie stanowiącym załącznik do umowy.
W wyniku przeprowadzonej kontroli część wydatków poniesionych przez Beneficjenta (A. G.) zostało uznanych za niekwalifikowane. Pismem z dnia ... sierpnia 2011 r. A. G.została wezwana do zwrotu środków uznanych za niekwalifikowane.
Po bezskutecznym upływie terminu do zwrotu środków Marszałek Województwa ... postanowieniem z dnia ... października 2011 r. wszczął postępowanie w sprawie zwrotu części dotacji przeznaczonej na realizację ww. projektu i decyzją z dnia... grudnia 2011 r. orzekł o obowiązku zwrotu środków w kwocie ... zł. Decyzją z dnia ... lutego 2012 r. Minister Rozwoju Regionalnego, po rozpoznaniu odwołania wniesionego przez stronę, uchylił decyzję organu I instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Przyczyną uchylenia decyzji były uchybienia formalne, niespełnienie wymogów art.107§3 k.p.a. Organ II instancji wskazał również, że jako podstawę prawną wydania decyzji należy wskazać przepis art. 211 ust.1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych z 2005 r. i art.207 ust.1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych z 2009 r. Stwierdził ponadto, że elastyczność budżetu projektu nie może prowadzić do ponoszenia przez Beneficjenta wydatków na dobra i usługi nieujęte w szczegółowym budżecie i jednocześnie w ilości niewspółmiernej do realizowanych działań oraz uczestników objętych wsparciem.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Marszałek Województwa ... ww. decyzją z dnia ... kwietnia 2012 r. ponownie orzekł o obowiązku zwrotu przez A. G. części środków przekazanych jako dotacja na realizację Projektu, w kwocie niższej niż wskazana w decyzji z dnia ... grudnia 2011r. i wynoszącej ... zł.
Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonej decyzji MRR z dnia ... sierpnia 2012 r. podlegająca zwrotowi kwota ... zł (wraz z odsetkami) obejmuje następujące wydatki, uznane w toku kontroli Wojewódzkiego Urzędu Pracy w O. (pełniącego w Programie funkcję Instytucji Wdrażającej) za niekwalifikowalne:
1/ ... zł - zakup ... - wydatek został uznany za niekwalifikowalny ze względu na dokonanie przez stronę zakupu ... w liczbie przekraczającej liczbę, którą wskazała we wniosku o dofinansowanie zatwierdzonym przez Komisję Oceny Projektów (dalej: "KOP"); Niniejsza kwota odpowiada wartości ... zakupionych ponad limit zatwierdzony przez KOP. Strona kupiła... sztuk ... za łączną kwotę ... zł, a w ramach projektu planowała zużyć ... o wartości ... zł. Zgodnie z zapisami wniosku ... miały służyć do druku i kserokopii materiałów dla uczestników projektu i w sytuacji gdy ich liczba pozostała niezmieniona w stosunku do założeń wpisanych do wniosku o dofinansowanie ( ... osób) , niezmieniona powinna zostać kwota kosztów związanych z ich obsługą. Organ II Instancji wskazał, że w przypadku, gdyby okazało się, że beneficjent - na etapie konstruowania założeń projektu - w sposób niewłaściwy oszacował nakłady finansowe niezbędne do jego realizacji - co do zasady sam ponosi za to konsekwencje, gdyż to on jest ich autorem. Wybierając projekt pn. "..." do dofinansowania ze środków PO KL, Komisja Oceny Projektów dokonała dogłębnej analizy wszystkich złożonych wniosków, i na jej podstawie zadecydowała o wyborze projektów, które w jej ocenie w sposób najbardziej efektywny osiągały zamierzone cele i tym samym wspierały procesy adaptacyjne i modernizacyjne w regionie. Można założyć, że gdyby Odwołująca wskazała we wniosku aplikacyjnym, że zamierza wydatkować ponad ... zł na zakup ... w celu wydruku materiałów szkoleniowych dla ... uczestników szkoleń, to tak wysoki pułap kosztów związanych z obsługą techniczną projektu spowodowałby, że nie otrzymałaby dofinansowania, a wsparcie zostałoby udzielone innemu podmiotowi, który efektywniej wykorzystałby środki publiczne;
2/ ... zł - zakup ... - uznanie wydatku za niekwalifikowalny wynikało z faktu dokonania przez stronę zakupu ... w ilości przekraczającej ilość, którą wskazała we wniosku o dofinansowanie zatwierdzonym przez KOP; Niniejsza kwota odpowiada wartości ... zakupionego ponad limit zatwierdzony przez KOP;
3/ ... zł - zakup ... dla uczestników projektu - za niekwalifikowalną uznano część wydatku odnoszącą się do ... z ... sztuk zakupionych ....; za kwalifikowalne uznano tym samym jedynie wydatki poniesione na zakup ....;
4/ ... zł - zakup ... dla uczestników projektu - za niekwalifikowalną uznano część wydatku odnoszącą się do ... z ... sztuk zakupionych teczek; za kwalifikowalne uznano tym samym jedynie wydatki poniesione na zakup ... w liczbie odpowiadającej liczbie uczestników projektu (... osób);
5/ ... zł - zakup ... - jako niekwalifikowalną uznano kwotę odpowiadającą różnicy ogółu wydatków poniesionych na zakup ... oraz kosztom ...;
6/ ... zł - zakup ... - niekwalifikowalność wydatku wynika z braku szczegółowej specyfikacji zakupów (typu i ilości konkretnych artykułów), co jest przejawem praktyki uniemożliwiającej identyfikację ilościowo-wartościową dokonanych zakupów; Ponadto, faktury, na których ujęto zakwestionowane wydatki, zawierają materiały, których odbioru beneficjenci ostateczni nie potwierdzali;
7/ ... zł - koszt opracowania i druku ulotek promocyjnych - wydatek został uznany za niekwalifikowalny, gdyż poniesione wydatki (... zł) znacznie przekraczały wartość zaplanowaną przez stronę i zatwierdzoną przez KOP w budżecie projektu (... zł), jak również były niewspółmierne do liczby zrekrutowanych uczestników (ponad ... szt. ... wobec ... osób uczestniczących w projekcie);
8/ ... zł - koszt opracowania i druku ... - wydatek został uznany za niekwalifikowalny, gdyż poniesione wydatki (... zł) znacznie przekraczały wartość zaplanowaną przez stronę i zatwierdzoną przez KOP w budżecie projektu (... zł); wydatkowana kwota była niewspółmierna do liczby zrekrutowanych uczestników (ponad ... szt. plakatów wobec ... osób uczestniczących w projekcie). MRR wyjaśnił, że bez znaczenia jest podnoszony przez stronę fakt, że w związku ze zmianą tematyki szkoleń, zaszła potrzeba dodrukowania materiałów promocyjnych, ponieważ wnioskując do Instytucji Wdrażającej o zmianę tematyki szkoleń, strona nie wnioskowała o zwiększenie kosztów opracowania i druku ... i zgody na takie zmiany nie uzyskała;
9/ ... zł - koszty pośrednie - niekwalifikowalność wynika z konieczności pomniejszenia zatwierdzonej kwoty kosztów pośrednich powiązanych z kosztami bezpośrednimi, uznanymi za niekwalifikowalne.
Podsumowując, organ II instancji stwierdził, że strona otrzymała środki dofinansowania w wysokości nieprzekraczającej ... zł na ściśle określony cel, który sama założyła we wniosku o dofinansowanie. Za nieuzasadnione i niedopuszczalne uznał wydatkowanie otrzymanych środków publicznych na cele inne, niż określone we wniosku o dofinansowanie. Podkreślił, że gdyby strona w treści wniosku zapisała osiągnięcie celu projektu w postaci objęcia wsparciem ... osób przy nakładach finansowych w wysokości ostatecznie wykazanej we wnioskach o płatność (a znacznie zawyżonej w stosunku do założeń wniosku aplikacyjnego), możliwe jest, że nie otrzymałaby dofinansowania, a wsparcie ze środków publicznych zostałoby udzielone innemu podmiotowi. Organ podkreślił ponadto, że w toku postępowania strona nie uzasadniła, ani w żaden sposób nie wykazała powodów, dla których w trakcie realizacji projektu doszło do tak znacznych zmian w strukturze ponoszonych wydatków.
Organ stwierdził również, że w sytuacji wystąpienia w trakcie realizacji projektu oszczędności nie mogą one zostać wydatkowane w sposób dowolny, lecz podlegają zwrotowi lub - w przypadku uzasadnionej konieczności ich wydatkowania na cele bezpośrednio związane z projektem - podlegają weryfikacji pod kątem spełnienia warunków kwalifikowalności. W przypadku strony wystąpiły określone oszczędności, i strona - działając samowolnie i na własne ryzyko - postanowiła wydatkować te niejako "uwolnione" środki.
MRR uznał, że w odniesieniu do opisanych wydatków zastosowanie ma dyspozycja normy z art. 211 ust. 1 u.f.p. z 2005 oraz odpowiednio art. 207 ust. 1 pkt 1 i 2 u.f.p. z 2009, zgodnie z którymi w przypadku gdy środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem i/lub w sposób niezgodny z procedurami, podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, określającej kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki, oraz sposób zwrotu środków.
W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na ww. decyzję MRR z dnia ... sierpnia 2012 r. skarżąca A. G. wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji , zarzucając, że została wydana z naruszeniem:
1/ przepisów postępowania,tj.art.7,77,78§1i 80 k.p.a. poprzez niewyczerpujące zebranie i rozpatrzenie materiału dowodowego i niepodjęcie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy, nieprzeprowadzenie dowodów z przesłuchania świadków i opinii biegłego i wykazanie jakoby wydatki poniesione w ramach projektu były niecelowe, a przez to niekwalifikowane; art.8 k.p.a. m.in. poprzez nieuwzględnienie wszystkich wniosków strony zmierzających do wykazania rzeczywistego stanu faktycznego; art.107 §1 i §3 k.p.a. poprzez nienależyte uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji; art.15 k.p.a. poprzez nierozpoznanie sprawy dwukrotnie, poprzez nieprzeprowadzenie dwukrotnego postępowania wyjaśniającego;
2/ przepisów prawa materialnego: art.208§1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych i art.184§1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. ustawy o finansach publicznych w zw. z art. 2 pkt 7 i art.56 ust.4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 ( Dz.U.UE L.2006.210.25) w związku z "Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 z dnia 22.11.2010 r. oraz zasad raportowania o nieprawidłowościach finansowych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 -2013 z dnia 21.12.2010r., poprzez niezastosowanie przepisu rozporządzenia oraz przez przyjęcie, że wydatki uznane za niekwalifikowane mieszczą się w katalogu wytycznych prawa krajowego, w sytuacji gdy tego typu wydatków nie można uznać za niekawlifikowalne w oparciu o prawo unijne.
Rozwijając zarzuty w motywach skargi skarżąca zacytowała sformułowany w punkcie 4.1.1. Wytycznych katalog wydatków niekwalifikowanych i stwierdziła, że jest to katalog zamknięty, a zakwestionowane wydatki nie zostały w tym katalogu wymienione. Zarzuciła, że oba organy orzekające w żaden sposób nie wykazały, aby wydatki zaliczone do niekwalifikowanych były zbędne do realizacji projektu, nie miały bezpośredniego związku z celami jego realizacji , były nieracjonalne i nieefektywne.
W odpowiedzi na skargę Minister Rozwoju Regionalnego wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:
Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami m.in. art. 1 § 1 i § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a. sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem.
W tym zakresie mieści się ocena, czy zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu i czy postępowanie prowadzące do jego wydania nie jest obciążone wadami uzasadniającymi wyeliminowanie tego rozstrzygnięcia z obrotu prawnego (ewentualnie stwierdzenia jego wydania z naruszeniem prawa, v: art.145§1 p.p.s.a.).
Sąd rozpoznając skargę korzysta ze wszystkich dowodów zebranych w toku postępowania administracyjnego, gdyż rozpoznaje sprawę na podstawie akt sprawy (art. 133 § 1 p.p.s.a.).
Dokonując oceny zaskarżonej decyzji, w granicach kompetencji przysługujących na podstawie ww. ustaw sądowi administracyjnemu, Sąd stwierdził, że skarga jest nieuzasadniona, a zaskarżona decyzja odpowiada prawu.
Zaskarżona decyzja Ministra Rozwoju Regionalnego oraz poprzedzająca ją decyzja marszałka Województwa ... zostały wydane w przedmiocie zwrotu środków przekazanych skarżącej A.G. na podstawie umowy z dnia ... października 2009 r. na dofinansowanie projektu "..." w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Umowa została zmieniona aneksami z dnia ... marca 2010 r. i ... września 2010 r. Stosownie do §1 pkt 4 umowy "Projekt" oznacza projekt pt. "..." realizowany w ramach działania, określony we wniosku o dofinansowanie projektu nr ..., stanowiącym załącznik nr 1 do umowy. W §1 pkt 6 umowy wskazano, że przez "wydatki kwalifikowane" należy rozumieć wydatki kwalifikowalne zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki , zwane dalej "Wytycznymi", które zamieszczone są na stronie internetowej Instytucji Wdrażającej (Instytucji pośredniczącej II stopnia): www.up.gov.pl/pokl.
Jak wynika z prawidłowo ustalonego przez organy orzekające stanu faktycznego:
1/ skarżąca kupiła ... sztuk ... za łączną kwotę ... zł, a w ramach projektu planowała zużyć ... o wartości ...zł.; różnica wynosi ... zł i stanowi kwotę zakupu ... w liczbie przekraczającej liczbę, którą wskazała we wniosku o dofinansowanie zatwierdzonym przez Komisję Oceny Projektów (dalej: "KOP");
2/ skarżąca kupiła ... w ilości przekraczającej ilość, którą wskazała we wniosku o dofinansowanie zatwierdzonym przez KOP; kwota ... zł odpowiada wartości ... zakupionego ponad limit zatwierdzony przez KOP;
3/ skarżąca kupiła ...sztuk ... dla uczestników projektu; kwota ... zł odpowiada wydatkom na zakup ... notatników;
4/ skarżąca kupiła ... dla uczestników projektu, kupiła ich ...; kwota ... to koszt zakupu ...teczek ponad ilość uczestników projektu,
5/ ... zł - zakup ... - jako niekwalifikowalną uznano kwotę odpowiadającą różnicy ogółu wydatków poniesionych na zakup ... oraz kosztom zakupu ...sztuk ...;
6/ ... zł - zakup ... - niekwalifikowalność wydatku wynika z braku szczegółowej specyfikacji zakupów (typu i ilości konkretnych artykułów). Ponadto, faktury, na których ujęto zakwestionowane wydatki, zawierają materiały, których odbioru beneficjenci ostateczni nie potwierdzali;
7/ w budżecie projektu koszt opracowania i druku ... został określony na kwotę ... zł., poniesiono wydatki w kwocie ... zł ; wydrukowano ponad... sztuk ..., a zrekrutowano ... uczestników projektu;
8/ Na opracowanie i druk ... przewidziano w projekcie ... zł., a poniesione wydatki wyniosły ... zł.
W programie, tak jak planowano, wzięło udział - zostało przeszkolonych ... osób.
Powyższe ustalenia nie są kwestionowane przez stronę skarżącą. Kwestionowana jest natomiast dokonana przez organy orzekające ocena stanu faktycznego, tzn. przyjęcie, że różnica między wydatkami poniesionymi a wydatkami zaplanowanymi w budżecie projektu stanowi koszty niekwalifikowane.
Jako podstawa prawna obowiązku zwrotu części środków przekazanych skarżącej na podstawie ww. umowy, w decyzji wydanej w I instancji przez Marszałka Województwa ... wskazane zostały m.in. przepisy: art. 211 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zm., dalej: u.f.p. z 2005 r.) w zw. z art.113 ust.1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U.Nr 157, poz.1241ze zm.) oraz art.207 ust.1 pkt 2 w zw. z art.207 ust.9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych ( Dz.U.Nr 157, poz.1240 ze zm., dalej: u.f.p. z 2009 r.). Część dotacji została przekazana w 2009 r., część w 2010 r.
Stosownie do art. 211 ust.1 pkt 2 u.f.p. z 2005 r. w przypadku gdy środki pochodzące między innymi z budżetu Unii Europejskiej, a także środki przeznaczone na finansowanie programów i projektów realizowanych z tych środków są wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 208 podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków na rachunek wskazany przez organ lub jednostkę przekazującą te środki, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji orzekającej o obowiązku ich zwrotu. Art. 208 tej ustawy stanowił, że wydatki związane z realizacją programów finansowanych ze środków, pochodzących między innymi z budżetu Unii Europejskiej, są dokonywane zgodnie z procedurami określonymi w umowie międzynarodowej lub innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu.
Stosownie do art. 207 ust.1 pkt 2 u.f.p. z 2009 r. w przypadku gdy środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184 podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Art.184 tej ustawy stanowi, że wydatki związane z realizacją programów i projektów finansowanych ze środków, pochodzących między innymi z budżetu Unii Europejskiej są dokonywane zgodnie z procedurami określonymi w umowie międzynarodowej lub innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu.
Ponieważ umowy międzynarodowe nie określiły procedur stosowanych przy wykorzystywaniu środków przeznaczonych na realizację projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, zastosowanie mają wskazane w art.184 u.f.p. z 2009 r. "inne procedury" obowiązujące przy wykorzystaniu tych środków. W rozpoznanej sprawie procedury w zakresie określenia kwalifikalności wydatków zostały określone w wyżej przywołanych Wytycznych.
W rozdziale 3 Wytycznych zatytułowanym "Ogólne zasady kwalifikowania wydatków" w podrozdziale 1 "Podstawowe zasady kwalifikowania wydatków" ustalono, że:
1) Wszystkie wydatki w ramach PO KL są kwalifikowalne, o ile łącznie spełniają następujące warunki:
a) są niezbędne dla realizacji projektu, a więc mają bezpośredni związek z celami projektu;
b) są racjonalne i efektywne, tj. nie są zawyżone w stosunku do cen i stawek rynkowych oraz spełniają wymogi efektywnego zarządzania finansami (relacja nakład/rezultat);
c) zostały faktycznie poniesione;
d) są udokumentowane, z zastrzeżeniem podrozdziału 4.2 i pkt 6 podrozdziału 4.4;
e) są zgodne z zatwierdzonym budżetem projektu, z uwzględnieniem zasad konstruowania budżetu, o których mowa w podrozdziale 3.4;
f) są zgodne ze szczegółowymi zasadami określonymi w Wytycznych, tj:
i. nie zostały wymienione w katalogu wydatków niekwalifikowalnych w ramach PO
KL w podrozdziale 4.1;
ii. zostały poniesione zgodnie z zasadami określonymi w Wytycznych;
g) są zgodne z odrębnymi przepisami prawa krajowego i wspólnotowego, w szczególności z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655, z późn. zm.).
W rozdziale tym znajduje się również zapis, zgodnie z którym podmiot będący stroną umowy może podjąć decyzję o uznaniu za niekwalifikowalne całości lub części wydatków w ramach projektu w przypadku naruszenia przez Beneficjenta zasady efektywnego zarządzania finansami.
Niespełnienie któregokolwiek z przytoczonych warunków kwalifikowalności wydatków powoduje, że wydatek nie może być uznany za kwalifikowany.
Na wstępie należy zauważyć, że ilości materiałów niezbędne dla realizacji każdego projektu i wysokość wydatków na nie przeznaczonych są oceniane przez wnioskodawcę w momencie sporządzania wniosku o dofinansowanie projektu, a następnie akceptowane przez komisję oceniającą projekt. Zaakceptowanie wielkości wydatków przedstawionych w projekcie jest jednym z warunków przyznania wnioskowanego dofinansowania.
Wydatki w zakresie, w którym zostały uznane za niekwalifikowane nie zostały przewidziane w zatwierdzonym budżecie projektu. Dla każdego z rodzajów zakwestionowanych zakupów, w budżecie projektu przewidziano konieczność kupienia znacznie mniejszej ilości określonego rodzaju rzeczy. Wobec znacznego przekroczenia zaplanowanych wydatków, w sytuacji gdy ilość uczestników projektu, czyli osób objętych szkoleniem nie wzrosła w stosunku do zaplanowanych w projekcie ...osób, dla możliwości uznania zakwestionowanych wydatków za kwalifikowane, strona musiałaby wykazać, że znaczne zwiększenie ilości kupionych materiałów było niezbędne dla realizacji projektu. Strona tego nie wykazała.
Odnosząc się do wydatków poniesionych na zakup ..., których kupiono ... za łączną kwotę ... zł, przy planowanym zakupie za ... zł., Sąd podziela stanowisko organów orzekających, iż brak jest racjonalnych przesłanek do tak znacznego zwiększenia wartości wydatków poniesionych na .... Decydujące znaczenie dla oceny racjonalności, a konkretnie stwierdzenia nieracjonalności zwiększenia wydatków, ma w ocenie Sądu fakt, iż to skarżąca we wniosku zaplanowała i oceniła jaka ilość... będzie niezbędna dla zrealizowania projektu. Uzasadniając zwiększenie kwoty przeznaczonej na zakup ... skarżąca odwoływała się między innymi do tego, że za pomocą jednego ... można wydrukować różną ilość stron, w zależności od tego w jakim procencie strony będą zadrukowane, wnosiła o dopuszczenie w tym zakresie biegłego. Argument skarżącej nie uzasadnia potrzeby zakupu większej ilości ... niż przewidziano w projekcie, ponieważ to ile stron zamierza wydrukować realizując projekt i ile stron może wydrukować w ramach zaplanowanej ilości ..., skarżąca powinna była ocenić na etapie sporządzania budżetu projektu. Dlatego ustalanie przy pomocy dowodu z opinii biegłego ilości stron, które można wydrukować przy użyciu jednego ... nie ma dla rozpoznania sprawy znaczenia i odmowę przeprowadzenia takiego dowodu Sąd uznał za prawidłową.
Również, jeżeli chodzi o zakwestionowanie zużycia materiałów biurowych (...) w ilości przekraczające kwoty przewidziane w budżecie projektu, Sąd uznał stanowisko organów orzekających za prawidłowe. Znaczące przekroczenie zaplanowanych kosztów, w zestawieniu z ilością zużytych materiałów i ilością uczestników projektu (np. ... przy ... uczestnikach) uzasadniają uznanie, że wydatki poniesione ponad zaplanowane w budżecie projektu nie były niezbędne dla jego realizacji i w konsekwencji nie mogły być uznane za kwalifikowane.
Ponadto, brak szczegółowej specyfikacji zakupów w odniesieniu do zakupu materiałów biurowych za kwotę ... zł nie pozwala na ocenę racjonalności zakupów i w konsekwencji ocenę zachowania zasady racjonalnego zarządzania finansami
Sąd podziela również negatywną ocenę Organów " swobodnego dostępu" uczestników szkoleń do materiałów biurowych. Fakt, iż uczestnicy zostali wyposażeni w materiały na początku szkoleń powoduje, że "swobodny dostęp" do materiałów w czasie szkolenia nie jest związany z realizacją celów projektu. Przede wszystkim jednak należy podkreślić, że brak kontroli nad wydawaniem materiałów kupionych ze środków publicznych jest niedopuszczalny, a przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków, co do rozdysponowania tych materiałów nie może zastąpić prawidłowo prowadzonej dokumentacji.
Za prawidłowe Sąd uznał również stanowisko organów orzekających w zakresie uznania za niekwalifikowane części kosztów poniesionych na opracowanie i wydrukowanie ... . Skarżąca kupiła ... i ..., przekraczając prawie dwukrotnie zaplanowany na te wydatku budżet. Nawet zmiana tematyki szkoleń nie uzasadnia tak znacznego przekroczenia budżetu, w szczególności przy zestawieniu ilości materiałów promocyjnych i ilości pozyskanych uczestników szkolenia. Strona nie wykazała, że posiadała ze strony organu akceptację zmiany wielkości wydatków.
Uznanie za niekwalifikowane kosztów pośrednich w wysokości ... zł jest konsekwencją uznania za niekwalifikowane kosztów wymienionych w punktach 1 – 8 zaskarżonej decyzji. Niekwalifikowalność kosztów pośrednich w tej kwocie wynika z konieczności pomniejszenia zatwierdzonej kwoty kosztów pośrednich powiązanych z kosztami bezpośrednimi uznanymi za niekwalifikowane. Stosownie do §4 pkt 2 umowy koszty pośrednie rozliczane ryczałtem stanowią 7,88 % poniesionych, udokumentowanych i zatwierdzonych w ramach projektu bezpośrednich wydatków pomniejszonych o kwotę wydatków w ramach cross-financingu. Wskazane w decyzji koszty pośrednie w kwocie ... zł stanowią 7,88 % od kwoty wydatków bezpośrednich (... zł) uznanych za niekwalifikowane.
Odnosząc się do podniesionego w skardze zarzutu, iż zakwestionowane przez organ wydatki nie zostały wymienione w katalogu wydatków niekwalifikowanych, sformułowanym w punkcie 4.1.1. Wytycznych, który jest katalogiem zamkniętym Sąd stwierdza, iż zarzut ten jest nieuprawniony. Wskazany przez skarżącą punkt 4.1.1. Wytycznych ( oraz punkt 4.1.2-5 ) rzeczywiście zawiera katalog wydatków niekwalifikowanych. Oznacza, to jednak, że żaden z wymienionych wydatków nie może być uznany za kwalifikowany, nawet jeżeli spełni inne określone wytycznymi wymogi, np. będzie niezbędny dla realizacji projektu, uzasadniony i efektywny. Sformułowanie katalogu wydatków niekwalifikowanych nie oznacza, że inne wydatki nie mogą być uznane za niekwalifikowane. Każdy wydatek, aby mógł być uznany za kwalifikowany, poza tym, że nie może być wymieniony w punkcie 4.1-5 Wytycznych, musi spełniać warunki wymienione w przytoczonym wyżej punkcie 3.1.1 i 2 Wytycznych. Zakwestionowane wydatki bezpośrednie nie spełniły warunku sformułowanego w punkcie 3.1.1.a), tzn. nie były niezbędne dla realizacji projektu. Opisana wyżej część wydatków nie spełniła również kryterium 3.1.2. Wytycznych dot. zasady efektywnego zarządzania finansami.
Skarżąca powoływała się na dopuszczalną możliwość dokonywania przesunięć środków wewnątrz budżetu projektu. Możliwość taka, w określonych granicach istnieje, jednak sam fakt przesunięcia środków z jednych wydatków na inne nie czyni tych wydatków kwalifikowanymi.
Za nieuzasadnione Sąd uznał zarzuty dotyczące naruszenia przepisów art.7, art.77, art.78§1 i art.80 k.p.a. W ocenie Sądu postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone prawidłowo, a ustalony stan faktyczny i jego ocena dokonana przez organy orzekające nie budzą wątpliwości. Co do zarzutu naruszenia określonej w art.15 k.p.a. zasady dwuinstancyjności poprzez nieprzeprowadzenie dwukrotnego postępowania wyjaśniającego, to należy stwierdzić, że również ten zarzut jest nieuzasadniony. Istota dwuinstancyjności polega na dwukrotnym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy, co nie oznacza jednak, że organ II instancji ma obowiązek ponownego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Organ ten może dokonać ponownej oceny dowodów zebranych przez organ I instancji, co w rozpoznanej sprawie miało miejsce. Sąd nie stwierdził również aby uzasadnienie faktyczne i prawne zaskarżonej decyzji naruszało przepis art.107§3 k.p.a.
Co do zarzutu naruszenia art. 208§1 u.f.p. z 2005 r. w zw. z art.2 pkt 7 i art.56 ust.4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 w związku z Wytycznymi, Sąd w pierwszej kolejności stwierdza, iż nie dostrzegł sprzeczności przepisów prawa krajowego ze wskazanymi przepisami rozporządzenia 1260/1999. Art.2 pkt 7 rozporządzenia 1083/2006 zawiera definicję nieprawidłowości sformułowaną dla celów tego rozporządzenia, natomiast art.56 ust.4 stanowi, że zasady kwalifikowalności wydatków ustanawia się na poziomie krajowym, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w rozporządzeniach szczególnych dotyczących poszczególnych funduszy. Obejmują one całość wydatków zadeklarowanych w ramach programu operacyjnego. Zasady kwalifikowalności wydatków zostały określone w Wytycznych, ( których przepisy nie są bardziej restrykcyjne niż przepisy UE w tym zakresie) i jak wyżej wyjaśniono, Sąd nie stwierdził, aby zaskarżona decyzja została wydana z ich naruszeniem.
W związku z powyższym, Sąd na podstawie art.151 p.p.s.a. oddalił skargę.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Beata KrajewskaJoanna Zabłocka /sprawozdawca/
Piotr Piszczek /przewodniczący/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA - Piotr Piszczek, Sędzia WSA - Beata Krajewska, Sędzia WSA - Joanna Zabłocka (spr.), Protokolant - st. sekr. sąd. Marcin Kwiatkowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lutego 2013 r. sprawy ze skargi A. G. na decyzję Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia ... lipca 2012 r. nr ... w przedmiocie nakazu zwrotu części środków wykorzystanych na dofinansowanie realizacji projektu; oddala skargę.
Uzasadnienie
Przedmiotem skargi jest decyzja Ministra Rozwoju Regionalnego (MRR) z dnia ... sierpnia 2012 r. utrzymująca w mocy decyzję Marszałka Województwa ...z dnia... kwietnia 2012 r. nakazującą A. G. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą ..., zwrot części środków przekazanych jej jako dotacja na realizację projektu "..." zgodnie z umową o dofinansowanie projektu, w kwocie ... zł. wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych od dnia przekazania środków do ich zwrotu. Decyzja została sprostowana postanowieniem MRR z dnia... sierpnia 2012 r, w zakresie daty jej wydania.
Dnia ... października 2009 r. A. G. zawarła z "Województwem ..." w O. umowę o dofinansowanie projektu "..." w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Projekt określony został we wniosku o dofinansowanie stanowiącym załącznik do umowy.
W wyniku przeprowadzonej kontroli część wydatków poniesionych przez Beneficjenta (A. G.) zostało uznanych za niekwalifikowane. Pismem z dnia ... sierpnia 2011 r. A. G.została wezwana do zwrotu środków uznanych za niekwalifikowane.
Po bezskutecznym upływie terminu do zwrotu środków Marszałek Województwa ... postanowieniem z dnia ... października 2011 r. wszczął postępowanie w sprawie zwrotu części dotacji przeznaczonej na realizację ww. projektu i decyzją z dnia... grudnia 2011 r. orzekł o obowiązku zwrotu środków w kwocie ... zł. Decyzją z dnia ... lutego 2012 r. Minister Rozwoju Regionalnego, po rozpoznaniu odwołania wniesionego przez stronę, uchylił decyzję organu I instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Przyczyną uchylenia decyzji były uchybienia formalne, niespełnienie wymogów art.107§3 k.p.a. Organ II instancji wskazał również, że jako podstawę prawną wydania decyzji należy wskazać przepis art. 211 ust.1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych z 2005 r. i art.207 ust.1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych z 2009 r. Stwierdził ponadto, że elastyczność budżetu projektu nie może prowadzić do ponoszenia przez Beneficjenta wydatków na dobra i usługi nieujęte w szczegółowym budżecie i jednocześnie w ilości niewspółmiernej do realizowanych działań oraz uczestników objętych wsparciem.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Marszałek Województwa ... ww. decyzją z dnia ... kwietnia 2012 r. ponownie orzekł o obowiązku zwrotu przez A. G. części środków przekazanych jako dotacja na realizację Projektu, w kwocie niższej niż wskazana w decyzji z dnia ... grudnia 2011r. i wynoszącej ... zł.
Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonej decyzji MRR z dnia ... sierpnia 2012 r. podlegająca zwrotowi kwota ... zł (wraz z odsetkami) obejmuje następujące wydatki, uznane w toku kontroli Wojewódzkiego Urzędu Pracy w O. (pełniącego w Programie funkcję Instytucji Wdrażającej) za niekwalifikowalne:
1/ ... zł - zakup ... - wydatek został uznany za niekwalifikowalny ze względu na dokonanie przez stronę zakupu ... w liczbie przekraczającej liczbę, którą wskazała we wniosku o dofinansowanie zatwierdzonym przez Komisję Oceny Projektów (dalej: "KOP"); Niniejsza kwota odpowiada wartości ... zakupionych ponad limit zatwierdzony przez KOP. Strona kupiła... sztuk ... za łączną kwotę ... zł, a w ramach projektu planowała zużyć ... o wartości ... zł. Zgodnie z zapisami wniosku ... miały służyć do druku i kserokopii materiałów dla uczestników projektu i w sytuacji gdy ich liczba pozostała niezmieniona w stosunku do założeń wpisanych do wniosku o dofinansowanie ( ... osób) , niezmieniona powinna zostać kwota kosztów związanych z ich obsługą. Organ II Instancji wskazał, że w przypadku, gdyby okazało się, że beneficjent - na etapie konstruowania założeń projektu - w sposób niewłaściwy oszacował nakłady finansowe niezbędne do jego realizacji - co do zasady sam ponosi za to konsekwencje, gdyż to on jest ich autorem. Wybierając projekt pn. "..." do dofinansowania ze środków PO KL, Komisja Oceny Projektów dokonała dogłębnej analizy wszystkich złożonych wniosków, i na jej podstawie zadecydowała o wyborze projektów, które w jej ocenie w sposób najbardziej efektywny osiągały zamierzone cele i tym samym wspierały procesy adaptacyjne i modernizacyjne w regionie. Można założyć, że gdyby Odwołująca wskazała we wniosku aplikacyjnym, że zamierza wydatkować ponad ... zł na zakup ... w celu wydruku materiałów szkoleniowych dla ... uczestników szkoleń, to tak wysoki pułap kosztów związanych z obsługą techniczną projektu spowodowałby, że nie otrzymałaby dofinansowania, a wsparcie zostałoby udzielone innemu podmiotowi, który efektywniej wykorzystałby środki publiczne;
2/ ... zł - zakup ... - uznanie wydatku za niekwalifikowalny wynikało z faktu dokonania przez stronę zakupu ... w ilości przekraczającej ilość, którą wskazała we wniosku o dofinansowanie zatwierdzonym przez KOP; Niniejsza kwota odpowiada wartości ... zakupionego ponad limit zatwierdzony przez KOP;
3/ ... zł - zakup ... dla uczestników projektu - za niekwalifikowalną uznano część wydatku odnoszącą się do ... z ... sztuk zakupionych ....; za kwalifikowalne uznano tym samym jedynie wydatki poniesione na zakup ....;
4/ ... zł - zakup ... dla uczestników projektu - za niekwalifikowalną uznano część wydatku odnoszącą się do ... z ... sztuk zakupionych teczek; za kwalifikowalne uznano tym samym jedynie wydatki poniesione na zakup ... w liczbie odpowiadającej liczbie uczestników projektu (... osób);
5/ ... zł - zakup ... - jako niekwalifikowalną uznano kwotę odpowiadającą różnicy ogółu wydatków poniesionych na zakup ... oraz kosztom ...;
6/ ... zł - zakup ... - niekwalifikowalność wydatku wynika z braku szczegółowej specyfikacji zakupów (typu i ilości konkretnych artykułów), co jest przejawem praktyki uniemożliwiającej identyfikację ilościowo-wartościową dokonanych zakupów; Ponadto, faktury, na których ujęto zakwestionowane wydatki, zawierają materiały, których odbioru beneficjenci ostateczni nie potwierdzali;
7/ ... zł - koszt opracowania i druku ulotek promocyjnych - wydatek został uznany za niekwalifikowalny, gdyż poniesione wydatki (... zł) znacznie przekraczały wartość zaplanowaną przez stronę i zatwierdzoną przez KOP w budżecie projektu (... zł), jak również były niewspółmierne do liczby zrekrutowanych uczestników (ponad ... szt. ... wobec ... osób uczestniczących w projekcie);
8/ ... zł - koszt opracowania i druku ... - wydatek został uznany za niekwalifikowalny, gdyż poniesione wydatki (... zł) znacznie przekraczały wartość zaplanowaną przez stronę i zatwierdzoną przez KOP w budżecie projektu (... zł); wydatkowana kwota była niewspółmierna do liczby zrekrutowanych uczestników (ponad ... szt. plakatów wobec ... osób uczestniczących w projekcie). MRR wyjaśnił, że bez znaczenia jest podnoszony przez stronę fakt, że w związku ze zmianą tematyki szkoleń, zaszła potrzeba dodrukowania materiałów promocyjnych, ponieważ wnioskując do Instytucji Wdrażającej o zmianę tematyki szkoleń, strona nie wnioskowała o zwiększenie kosztów opracowania i druku ... i zgody na takie zmiany nie uzyskała;
9/ ... zł - koszty pośrednie - niekwalifikowalność wynika z konieczności pomniejszenia zatwierdzonej kwoty kosztów pośrednich powiązanych z kosztami bezpośrednimi, uznanymi za niekwalifikowalne.
Podsumowując, organ II instancji stwierdził, że strona otrzymała środki dofinansowania w wysokości nieprzekraczającej ... zł na ściśle określony cel, który sama założyła we wniosku o dofinansowanie. Za nieuzasadnione i niedopuszczalne uznał wydatkowanie otrzymanych środków publicznych na cele inne, niż określone we wniosku o dofinansowanie. Podkreślił, że gdyby strona w treści wniosku zapisała osiągnięcie celu projektu w postaci objęcia wsparciem ... osób przy nakładach finansowych w wysokości ostatecznie wykazanej we wnioskach o płatność (a znacznie zawyżonej w stosunku do założeń wniosku aplikacyjnego), możliwe jest, że nie otrzymałaby dofinansowania, a wsparcie ze środków publicznych zostałoby udzielone innemu podmiotowi. Organ podkreślił ponadto, że w toku postępowania strona nie uzasadniła, ani w żaden sposób nie wykazała powodów, dla których w trakcie realizacji projektu doszło do tak znacznych zmian w strukturze ponoszonych wydatków.
Organ stwierdził również, że w sytuacji wystąpienia w trakcie realizacji projektu oszczędności nie mogą one zostać wydatkowane w sposób dowolny, lecz podlegają zwrotowi lub - w przypadku uzasadnionej konieczności ich wydatkowania na cele bezpośrednio związane z projektem - podlegają weryfikacji pod kątem spełnienia warunków kwalifikowalności. W przypadku strony wystąpiły określone oszczędności, i strona - działając samowolnie i na własne ryzyko - postanowiła wydatkować te niejako "uwolnione" środki.
MRR uznał, że w odniesieniu do opisanych wydatków zastosowanie ma dyspozycja normy z art. 211 ust. 1 u.f.p. z 2005 oraz odpowiednio art. 207 ust. 1 pkt 1 i 2 u.f.p. z 2009, zgodnie z którymi w przypadku gdy środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem i/lub w sposób niezgodny z procedurami, podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, określającej kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki, oraz sposób zwrotu środków.
W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na ww. decyzję MRR z dnia ... sierpnia 2012 r. skarżąca A. G. wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji , zarzucając, że została wydana z naruszeniem:
1/ przepisów postępowania,tj.art.7,77,78§1i 80 k.p.a. poprzez niewyczerpujące zebranie i rozpatrzenie materiału dowodowego i niepodjęcie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy, nieprzeprowadzenie dowodów z przesłuchania świadków i opinii biegłego i wykazanie jakoby wydatki poniesione w ramach projektu były niecelowe, a przez to niekwalifikowane; art.8 k.p.a. m.in. poprzez nieuwzględnienie wszystkich wniosków strony zmierzających do wykazania rzeczywistego stanu faktycznego; art.107 §1 i §3 k.p.a. poprzez nienależyte uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji; art.15 k.p.a. poprzez nierozpoznanie sprawy dwukrotnie, poprzez nieprzeprowadzenie dwukrotnego postępowania wyjaśniającego;
2/ przepisów prawa materialnego: art.208§1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych i art.184§1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. ustawy o finansach publicznych w zw. z art. 2 pkt 7 i art.56 ust.4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 ( Dz.U.UE L.2006.210.25) w związku z "Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 z dnia 22.11.2010 r. oraz zasad raportowania o nieprawidłowościach finansowych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 -2013 z dnia 21.12.2010r., poprzez niezastosowanie przepisu rozporządzenia oraz przez przyjęcie, że wydatki uznane za niekwalifikowane mieszczą się w katalogu wytycznych prawa krajowego, w sytuacji gdy tego typu wydatków nie można uznać za niekawlifikowalne w oparciu o prawo unijne.
Rozwijając zarzuty w motywach skargi skarżąca zacytowała sformułowany w punkcie 4.1.1. Wytycznych katalog wydatków niekwalifikowanych i stwierdziła, że jest to katalog zamknięty, a zakwestionowane wydatki nie zostały w tym katalogu wymienione. Zarzuciła, że oba organy orzekające w żaden sposób nie wykazały, aby wydatki zaliczone do niekwalifikowanych były zbędne do realizacji projektu, nie miały bezpośredniego związku z celami jego realizacji , były nieracjonalne i nieefektywne.
W odpowiedzi na skargę Minister Rozwoju Regionalnego wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:
Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami m.in. art. 1 § 1 i § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a. sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem.
W tym zakresie mieści się ocena, czy zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu i czy postępowanie prowadzące do jego wydania nie jest obciążone wadami uzasadniającymi wyeliminowanie tego rozstrzygnięcia z obrotu prawnego (ewentualnie stwierdzenia jego wydania z naruszeniem prawa, v: art.145§1 p.p.s.a.).
Sąd rozpoznając skargę korzysta ze wszystkich dowodów zebranych w toku postępowania administracyjnego, gdyż rozpoznaje sprawę na podstawie akt sprawy (art. 133 § 1 p.p.s.a.).
Dokonując oceny zaskarżonej decyzji, w granicach kompetencji przysługujących na podstawie ww. ustaw sądowi administracyjnemu, Sąd stwierdził, że skarga jest nieuzasadniona, a zaskarżona decyzja odpowiada prawu.
Zaskarżona decyzja Ministra Rozwoju Regionalnego oraz poprzedzająca ją decyzja marszałka Województwa ... zostały wydane w przedmiocie zwrotu środków przekazanych skarżącej A.G. na podstawie umowy z dnia ... października 2009 r. na dofinansowanie projektu "..." w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Umowa została zmieniona aneksami z dnia ... marca 2010 r. i ... września 2010 r. Stosownie do §1 pkt 4 umowy "Projekt" oznacza projekt pt. "..." realizowany w ramach działania, określony we wniosku o dofinansowanie projektu nr ..., stanowiącym załącznik nr 1 do umowy. W §1 pkt 6 umowy wskazano, że przez "wydatki kwalifikowane" należy rozumieć wydatki kwalifikowalne zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki , zwane dalej "Wytycznymi", które zamieszczone są na stronie internetowej Instytucji Wdrażającej (Instytucji pośredniczącej II stopnia): www.up.gov.pl/pokl.
Jak wynika z prawidłowo ustalonego przez organy orzekające stanu faktycznego:
1/ skarżąca kupiła ... sztuk ... za łączną kwotę ... zł, a w ramach projektu planowała zużyć ... o wartości ...zł.; różnica wynosi ... zł i stanowi kwotę zakupu ... w liczbie przekraczającej liczbę, którą wskazała we wniosku o dofinansowanie zatwierdzonym przez Komisję Oceny Projektów (dalej: "KOP");
2/ skarżąca kupiła ... w ilości przekraczającej ilość, którą wskazała we wniosku o dofinansowanie zatwierdzonym przez KOP; kwota ... zł odpowiada wartości ... zakupionego ponad limit zatwierdzony przez KOP;
3/ skarżąca kupiła ...sztuk ... dla uczestników projektu; kwota ... zł odpowiada wydatkom na zakup ... notatników;
4/ skarżąca kupiła ... dla uczestników projektu, kupiła ich ...; kwota ... to koszt zakupu ...teczek ponad ilość uczestników projektu,
5/ ... zł - zakup ... - jako niekwalifikowalną uznano kwotę odpowiadającą różnicy ogółu wydatków poniesionych na zakup ... oraz kosztom zakupu ...sztuk ...;
6/ ... zł - zakup ... - niekwalifikowalność wydatku wynika z braku szczegółowej specyfikacji zakupów (typu i ilości konkretnych artykułów). Ponadto, faktury, na których ujęto zakwestionowane wydatki, zawierają materiały, których odbioru beneficjenci ostateczni nie potwierdzali;
7/ w budżecie projektu koszt opracowania i druku ... został określony na kwotę ... zł., poniesiono wydatki w kwocie ... zł ; wydrukowano ponad... sztuk ..., a zrekrutowano ... uczestników projektu;
8/ Na opracowanie i druk ... przewidziano w projekcie ... zł., a poniesione wydatki wyniosły ... zł.
W programie, tak jak planowano, wzięło udział - zostało przeszkolonych ... osób.
Powyższe ustalenia nie są kwestionowane przez stronę skarżącą. Kwestionowana jest natomiast dokonana przez organy orzekające ocena stanu faktycznego, tzn. przyjęcie, że różnica między wydatkami poniesionymi a wydatkami zaplanowanymi w budżecie projektu stanowi koszty niekwalifikowane.
Jako podstawa prawna obowiązku zwrotu części środków przekazanych skarżącej na podstawie ww. umowy, w decyzji wydanej w I instancji przez Marszałka Województwa ... wskazane zostały m.in. przepisy: art. 211 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zm., dalej: u.f.p. z 2005 r.) w zw. z art.113 ust.1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U.Nr 157, poz.1241ze zm.) oraz art.207 ust.1 pkt 2 w zw. z art.207 ust.9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych ( Dz.U.Nr 157, poz.1240 ze zm., dalej: u.f.p. z 2009 r.). Część dotacji została przekazana w 2009 r., część w 2010 r.
Stosownie do art. 211 ust.1 pkt 2 u.f.p. z 2005 r. w przypadku gdy środki pochodzące między innymi z budżetu Unii Europejskiej, a także środki przeznaczone na finansowanie programów i projektów realizowanych z tych środków są wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 208 podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków na rachunek wskazany przez organ lub jednostkę przekazującą te środki, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji orzekającej o obowiązku ich zwrotu. Art. 208 tej ustawy stanowił, że wydatki związane z realizacją programów finansowanych ze środków, pochodzących między innymi z budżetu Unii Europejskiej, są dokonywane zgodnie z procedurami określonymi w umowie międzynarodowej lub innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu.
Stosownie do art. 207 ust.1 pkt 2 u.f.p. z 2009 r. w przypadku gdy środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184 podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Art.184 tej ustawy stanowi, że wydatki związane z realizacją programów i projektów finansowanych ze środków, pochodzących między innymi z budżetu Unii Europejskiej są dokonywane zgodnie z procedurami określonymi w umowie międzynarodowej lub innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu.
Ponieważ umowy międzynarodowe nie określiły procedur stosowanych przy wykorzystywaniu środków przeznaczonych na realizację projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, zastosowanie mają wskazane w art.184 u.f.p. z 2009 r. "inne procedury" obowiązujące przy wykorzystaniu tych środków. W rozpoznanej sprawie procedury w zakresie określenia kwalifikalności wydatków zostały określone w wyżej przywołanych Wytycznych.
W rozdziale 3 Wytycznych zatytułowanym "Ogólne zasady kwalifikowania wydatków" w podrozdziale 1 "Podstawowe zasady kwalifikowania wydatków" ustalono, że:
1) Wszystkie wydatki w ramach PO KL są kwalifikowalne, o ile łącznie spełniają następujące warunki:
a) są niezbędne dla realizacji projektu, a więc mają bezpośredni związek z celami projektu;
b) są racjonalne i efektywne, tj. nie są zawyżone w stosunku do cen i stawek rynkowych oraz spełniają wymogi efektywnego zarządzania finansami (relacja nakład/rezultat);
c) zostały faktycznie poniesione;
d) są udokumentowane, z zastrzeżeniem podrozdziału 4.2 i pkt 6 podrozdziału 4.4;
e) są zgodne z zatwierdzonym budżetem projektu, z uwzględnieniem zasad konstruowania budżetu, o których mowa w podrozdziale 3.4;
f) są zgodne ze szczegółowymi zasadami określonymi w Wytycznych, tj:
i. nie zostały wymienione w katalogu wydatków niekwalifikowalnych w ramach PO
KL w podrozdziale 4.1;
ii. zostały poniesione zgodnie z zasadami określonymi w Wytycznych;
g) są zgodne z odrębnymi przepisami prawa krajowego i wspólnotowego, w szczególności z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655, z późn. zm.).
W rozdziale tym znajduje się również zapis, zgodnie z którym podmiot będący stroną umowy może podjąć decyzję o uznaniu za niekwalifikowalne całości lub części wydatków w ramach projektu w przypadku naruszenia przez Beneficjenta zasady efektywnego zarządzania finansami.
Niespełnienie któregokolwiek z przytoczonych warunków kwalifikowalności wydatków powoduje, że wydatek nie może być uznany za kwalifikowany.
Na wstępie należy zauważyć, że ilości materiałów niezbędne dla realizacji każdego projektu i wysokość wydatków na nie przeznaczonych są oceniane przez wnioskodawcę w momencie sporządzania wniosku o dofinansowanie projektu, a następnie akceptowane przez komisję oceniającą projekt. Zaakceptowanie wielkości wydatków przedstawionych w projekcie jest jednym z warunków przyznania wnioskowanego dofinansowania.
Wydatki w zakresie, w którym zostały uznane za niekwalifikowane nie zostały przewidziane w zatwierdzonym budżecie projektu. Dla każdego z rodzajów zakwestionowanych zakupów, w budżecie projektu przewidziano konieczność kupienia znacznie mniejszej ilości określonego rodzaju rzeczy. Wobec znacznego przekroczenia zaplanowanych wydatków, w sytuacji gdy ilość uczestników projektu, czyli osób objętych szkoleniem nie wzrosła w stosunku do zaplanowanych w projekcie ...osób, dla możliwości uznania zakwestionowanych wydatków za kwalifikowane, strona musiałaby wykazać, że znaczne zwiększenie ilości kupionych materiałów było niezbędne dla realizacji projektu. Strona tego nie wykazała.
Odnosząc się do wydatków poniesionych na zakup ..., których kupiono ... za łączną kwotę ... zł, przy planowanym zakupie za ... zł., Sąd podziela stanowisko organów orzekających, iż brak jest racjonalnych przesłanek do tak znacznego zwiększenia wartości wydatków poniesionych na .... Decydujące znaczenie dla oceny racjonalności, a konkretnie stwierdzenia nieracjonalności zwiększenia wydatków, ma w ocenie Sądu fakt, iż to skarżąca we wniosku zaplanowała i oceniła jaka ilość... będzie niezbędna dla zrealizowania projektu. Uzasadniając zwiększenie kwoty przeznaczonej na zakup ... skarżąca odwoływała się między innymi do tego, że za pomocą jednego ... można wydrukować różną ilość stron, w zależności od tego w jakim procencie strony będą zadrukowane, wnosiła o dopuszczenie w tym zakresie biegłego. Argument skarżącej nie uzasadnia potrzeby zakupu większej ilości ... niż przewidziano w projekcie, ponieważ to ile stron zamierza wydrukować realizując projekt i ile stron może wydrukować w ramach zaplanowanej ilości ..., skarżąca powinna była ocenić na etapie sporządzania budżetu projektu. Dlatego ustalanie przy pomocy dowodu z opinii biegłego ilości stron, które można wydrukować przy użyciu jednego ... nie ma dla rozpoznania sprawy znaczenia i odmowę przeprowadzenia takiego dowodu Sąd uznał za prawidłową.
Również, jeżeli chodzi o zakwestionowanie zużycia materiałów biurowych (...) w ilości przekraczające kwoty przewidziane w budżecie projektu, Sąd uznał stanowisko organów orzekających za prawidłowe. Znaczące przekroczenie zaplanowanych kosztów, w zestawieniu z ilością zużytych materiałów i ilością uczestników projektu (np. ... przy ... uczestnikach) uzasadniają uznanie, że wydatki poniesione ponad zaplanowane w budżecie projektu nie były niezbędne dla jego realizacji i w konsekwencji nie mogły być uznane za kwalifikowane.
Ponadto, brak szczegółowej specyfikacji zakupów w odniesieniu do zakupu materiałów biurowych za kwotę ... zł nie pozwala na ocenę racjonalności zakupów i w konsekwencji ocenę zachowania zasady racjonalnego zarządzania finansami
Sąd podziela również negatywną ocenę Organów " swobodnego dostępu" uczestników szkoleń do materiałów biurowych. Fakt, iż uczestnicy zostali wyposażeni w materiały na początku szkoleń powoduje, że "swobodny dostęp" do materiałów w czasie szkolenia nie jest związany z realizacją celów projektu. Przede wszystkim jednak należy podkreślić, że brak kontroli nad wydawaniem materiałów kupionych ze środków publicznych jest niedopuszczalny, a przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków, co do rozdysponowania tych materiałów nie może zastąpić prawidłowo prowadzonej dokumentacji.
Za prawidłowe Sąd uznał również stanowisko organów orzekających w zakresie uznania za niekwalifikowane części kosztów poniesionych na opracowanie i wydrukowanie ... . Skarżąca kupiła ... i ..., przekraczając prawie dwukrotnie zaplanowany na te wydatku budżet. Nawet zmiana tematyki szkoleń nie uzasadnia tak znacznego przekroczenia budżetu, w szczególności przy zestawieniu ilości materiałów promocyjnych i ilości pozyskanych uczestników szkolenia. Strona nie wykazała, że posiadała ze strony organu akceptację zmiany wielkości wydatków.
Uznanie za niekwalifikowane kosztów pośrednich w wysokości ... zł jest konsekwencją uznania za niekwalifikowane kosztów wymienionych w punktach 1 – 8 zaskarżonej decyzji. Niekwalifikowalność kosztów pośrednich w tej kwocie wynika z konieczności pomniejszenia zatwierdzonej kwoty kosztów pośrednich powiązanych z kosztami bezpośrednimi uznanymi za niekwalifikowane. Stosownie do §4 pkt 2 umowy koszty pośrednie rozliczane ryczałtem stanowią 7,88 % poniesionych, udokumentowanych i zatwierdzonych w ramach projektu bezpośrednich wydatków pomniejszonych o kwotę wydatków w ramach cross-financingu. Wskazane w decyzji koszty pośrednie w kwocie ... zł stanowią 7,88 % od kwoty wydatków bezpośrednich (... zł) uznanych za niekwalifikowane.
Odnosząc się do podniesionego w skardze zarzutu, iż zakwestionowane przez organ wydatki nie zostały wymienione w katalogu wydatków niekwalifikowanych, sformułowanym w punkcie 4.1.1. Wytycznych, który jest katalogiem zamkniętym Sąd stwierdza, iż zarzut ten jest nieuprawniony. Wskazany przez skarżącą punkt 4.1.1. Wytycznych ( oraz punkt 4.1.2-5 ) rzeczywiście zawiera katalog wydatków niekwalifikowanych. Oznacza, to jednak, że żaden z wymienionych wydatków nie może być uznany za kwalifikowany, nawet jeżeli spełni inne określone wytycznymi wymogi, np. będzie niezbędny dla realizacji projektu, uzasadniony i efektywny. Sformułowanie katalogu wydatków niekwalifikowanych nie oznacza, że inne wydatki nie mogą być uznane za niekwalifikowane. Każdy wydatek, aby mógł być uznany za kwalifikowany, poza tym, że nie może być wymieniony w punkcie 4.1-5 Wytycznych, musi spełniać warunki wymienione w przytoczonym wyżej punkcie 3.1.1 i 2 Wytycznych. Zakwestionowane wydatki bezpośrednie nie spełniły warunku sformułowanego w punkcie 3.1.1.a), tzn. nie były niezbędne dla realizacji projektu. Opisana wyżej część wydatków nie spełniła również kryterium 3.1.2. Wytycznych dot. zasady efektywnego zarządzania finansami.
Skarżąca powoływała się na dopuszczalną możliwość dokonywania przesunięć środków wewnątrz budżetu projektu. Możliwość taka, w określonych granicach istnieje, jednak sam fakt przesunięcia środków z jednych wydatków na inne nie czyni tych wydatków kwalifikowanymi.
Za nieuzasadnione Sąd uznał zarzuty dotyczące naruszenia przepisów art.7, art.77, art.78§1 i art.80 k.p.a. W ocenie Sądu postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone prawidłowo, a ustalony stan faktyczny i jego ocena dokonana przez organy orzekające nie budzą wątpliwości. Co do zarzutu naruszenia określonej w art.15 k.p.a. zasady dwuinstancyjności poprzez nieprzeprowadzenie dwukrotnego postępowania wyjaśniającego, to należy stwierdzić, że również ten zarzut jest nieuzasadniony. Istota dwuinstancyjności polega na dwukrotnym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy, co nie oznacza jednak, że organ II instancji ma obowiązek ponownego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Organ ten może dokonać ponownej oceny dowodów zebranych przez organ I instancji, co w rozpoznanej sprawie miało miejsce. Sąd nie stwierdził również aby uzasadnienie faktyczne i prawne zaskarżonej decyzji naruszało przepis art.107§3 k.p.a.
Co do zarzutu naruszenia art. 208§1 u.f.p. z 2005 r. w zw. z art.2 pkt 7 i art.56 ust.4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 w związku z Wytycznymi, Sąd w pierwszej kolejności stwierdza, iż nie dostrzegł sprzeczności przepisów prawa krajowego ze wskazanymi przepisami rozporządzenia 1260/1999. Art.2 pkt 7 rozporządzenia 1083/2006 zawiera definicję nieprawidłowości sformułowaną dla celów tego rozporządzenia, natomiast art.56 ust.4 stanowi, że zasady kwalifikowalności wydatków ustanawia się na poziomie krajowym, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w rozporządzeniach szczególnych dotyczących poszczególnych funduszy. Obejmują one całość wydatków zadeklarowanych w ramach programu operacyjnego. Zasady kwalifikowalności wydatków zostały określone w Wytycznych, ( których przepisy nie są bardziej restrykcyjne niż przepisy UE w tym zakresie) i jak wyżej wyjaśniono, Sąd nie stwierdził, aby zaskarżona decyzja została wydana z ich naruszeniem.
W związku z powyższym, Sąd na podstawie art.151 p.p.s.a. oddalił skargę.
