II SA/Kr 1397/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
2012-12-07Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Andrzej Irla /przewodniczący/
Kazimierz Bandarzewski /sprawozdawca/
Krystyna DanielSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Irla Sędziowie : Sędzia WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) Sędzia WSA Krystyna Daniel Protokolant : Justyna Owczarek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 grudnia 2012 r. sprawy ze skargi D.L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 24 lipca 2012 r. znak [...] w przedmiocie nakazu usunięcia odpadów I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji; II. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonywana; III. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. na rzecz D.L. kwotę 457 zł (czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
W dniu 8 kwietnia 2010 r. poinformowano Wydział Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta K. o nawożeniu na części działki nr [....] przy ul. [....] w K. dużych ilości mas ziemi (nawieziono ok. 100-200 ciężarówek ziemi). Po uzyskaniu tej informacji i potwierdzeniu w terenie nawożenia ziemi, Prezydent Miasta K. wszczął z urzędu pismem z dnia 26 lipca 2010 r. postępowanie w sprawie usunięcia odpadów. W toku prowadzonego postępowania organ ustalił, że masy ziemne na działce nr [....] w zakresie obejmującym obszar 100 m x 75 m i wysokości 0,5 m – do 2 m zostały nawiezione na wniosek i za zgodą D.L. , która działając w imieniu Stowarzyszenia Klub [....] (będąc jego Prezesem) zawarła w dniu 23 lipca 2010 r. umowę użyczenia części działki nr [....] celem zagospodarowania tej części jako ogrodzonej ujeżdżalni dla koni w związku z prowadzoną działalnością sportowo-rekreacyjną przez Stowarzyszenie Klub [....] (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 156-154). Na tak użyczonej przez właściciela (Gminę Miasto K. , reprezentowaną przez Dyrektora Zarządu Infrastruktury Sportowej) działce nawieziono masy ziemi celem wyrównania terenu pod ujeżdżalnię dla koni.
W protokole z dnia [....] czerwca 2010 r. D.L. oświadczyła, że miała zgodę Wydziału Spraw Społecznych i Sportu na nawiezienie ziemi na ww. działkę, a sama ziemia była nawożona w okresie od kwietnia 2010 r. do 14 maja 2010 r. z budowy Stadionu [....] w celu podwyższenia poziomu terenu, który znajdował się poniżej poziomu potoku [....] . Teren ten został wyrównany w celu zorganizowania ujeżdżalni (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 43-42).
Pismem z dnia 24 czerwca 2010 r. Klub [....] poinformował organ, że ziemię usuwa, ale wymaga to czasu i prosił o przedłużenie pierwotnie wyznaczonego na dzień 15 lipca 2010 r. terminu do jej usunięcia (akta administracyjne sprawy, karta nr 57).
Pismem z dnia 20 lipca 2010 r. Prezes Klubu [....] poinformowała Prezydenta Miasta K. , że ziemia z działki była usuwana do 12 lipca 2010 r., ale z powodu uniemożliwiania jej dalszego usuwania przez J.M. , dalsze wywożenie ziemi jest niemożliwe.
Przeprowadzając oględziny w dniu [....] lipca 2010 r. organ I. instancji stwierdził, że ziemia nie została usunięta, ale w niektórych miejscach jest jej mniej niż w poprzednio przeprowadzanych oględzinach (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 71-70).
W czasie kolejnych oględzin przeprowadzonych w dniu 9 września 2010 r. D.L. oświadczyła, że obecnie ilość mas ziemni na działce nr [....] odpowiada ilości ziemi wynikającej z ustnego zlecenia udzielonego P.W. i tej ziemi nie zamierza wywozić. Oświadczyła także, że kontrolowała ilość nawożonej ziemi (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 84-85).
Pismem z dnia 4 października 2010 r. D.L. poinformowała organ, że wyraziła zgodę P.W. prowadzącego odrębną działalność gospodarczą (Przedsiębiorstwo Budowlano-Transportowo-Handlowe "[....]") na przywiezienie na ww. działkę nr [....] ziemi celem utwardzenia podłoża, ale w pewnym momencie ww. przedsiębiorca przywiózł zbyt dużo ziemi i pomimo upomnień Klubu, ziemia ta nie została z powrotem zabrana przez nawożącego (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 161-160).
P.W. wyjaśnił, że zawarł ustną umowę z D.K. na nawiezienie i rozplantowanie ziemi na ww. działce, na której już znajdowały się hałdy ziemi. Wskazał, że nawiózł ziemię w ilości ok. 100 samochodów x 14 m3 każdy, a po złożeniu oświadczenia przez D.L. , że ziemi jest za dużo, wywiózł z powrotem ziemi w ilości 10 samochodów x 14 m3 . Wskazał także, że ziemia pochodziła z wykopów pod budowy z osiedla [....] w K. (akta administracyjne sprawy, tom I, karta nr 335).
Decyzją z dnia 10 maja 2011 r. Prezydent Miasta K. nakazał P.W. usunięcie odpadów w postaci mas ziemnych z działki nr [....] w ilości 1400 m3 oraz nakazał D.L. usuniecie odpadów z tej działki w ilości 9100 m3.
Od tej decyzji wniesiono odwołania i Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia 29 lipca 2011 r. uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że przyczyną uchylenia zaskarżonej decyzji był brak dokonania przez organ I. instancji ustaleń, czy nie została wydana decyzja ustalająca warunki zabudowy lub decyzja o pozwoleniu na budowę bądź zgłoszenie robót budowlanych w stosunku do działki, na której realizowana jest inwestycja budowlana na osiedlu [....] w K. i z której pochodzą masy ziemi nawiezione na działkę nr [....] (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 371-369).
Ponownie rozpoznając sprawę Prezydent Miasta K. ustalił, że w lipcu 2010 r. udzielono Klubowi [....] zezwolenia na wykonanie prac porządkowych i prac polegających na budowie nietrwałego ogrodzenia ujeżdżalni koni (akta administracyjne sprawy, tom II, karta nr 404). Organ ustalił, że na terenie osiedla [....] wydano szereg decyzji o pozwoleniu na budowę i o warunkach zabudowy i bez wskazania na konkretne sprawy nie można ustalić, w których z tych decyzji zawarto warunki związane z zagospodarowaniem mas ziemnych w postaci ich składowania na działce nr [....] , ale także wskazano, że warunki składowania mas ziemnych określane są w pozwoleniach na budowę (akta administracyjne sprawy, tom II, karta nr 423). P.W. wezwany do złożenia zeznań co do określenia, skąd pochodziły masy ziemne przywożone na działkę nr [....] , nie stawił się na przesłuchanie.
Prezydent Miasta K. decyzją z dnia 16 maja 2012 r. znak [....] nakazał: P.W. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Budowlano-Transportowo-Handlowe [....] w B. usunięcie odpadów w postaci mas ziemnych zdeponowanych na działce nr [....] przy ul. [....], z części od granicy z nieruchomością nr [....] przy ul. [....] do stawu znajdującego się na przedmiotowej działce - w ilości 1400 m3 oraz D.L. usunięcia odpadów w postaci mas ziemnych zdeponowanych na działce nr [....] z części od granicy z nieruchomością nr [....] przy ul. [....] do stawu znajdującego się na przedmiotowej działce - w ilości 9100 m3, tj. pozostałą część ziemi. Orzeczono również, że wykonanie decyzji nastąpi przez załadunek odpadów na środki transportu i ich przetransportowanie do uprawnionego miejsca odzysku lub unieszkodliwienia (składowania), prowadzonego przez podmioty posiadające odpowiednie zezwolenie właściwych organów, zgodnie z ustawą o odpadach - z którymi to podmiotami P.W. i D.L. winni zawrzeć stosowne umowy.
W uzasadnieniu opisanej decyzji przedstawiono przebieg dotychczasowego postępowania w sprawie wskazując, że przedmiotowa decyzja jest wynikiem ponownego rozpoznania sprawy dotyczącej nakazu usunięcia odpadów składowanych na terenie działki nr [....] zlokalizowanej w K. przy ul. [....] .
W ramach przeprowadzonego ponownie postępowania ustalono, że na działce nr [....] została zdeponowana masa ziemi na zlecenie D.L. w celu utwardzenia terenu działki pod ujeżdżalnię koni. D.L. zleciła przywóz mas ziemnych P.W. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Budowlano–Transportowo-Handlowe [....] , . (100 samochodów z ziemią o ładowności 14 m3, ziemia pochodziła z prowadzonych przez powyższego przedsiębiorcę prac budowlanych polegających na wykonaniu wykopów na os. .....w K. ). Masy ziemne zostały zdeponowane w formie nasypu o wysokości 1,5 m do 2 m, który rozciąga się na części działki o powierzchni 0,7000 ha w jej części od granicy z nieruchomością nr [....] przy ul. [....] do stawu znajdującego się na przedmiotowej działce. Działka została użyczona, a następnie wydzierżawiona przez Gminę Miejską K. z przeznaczeniem do zagospodarowania jako ogrodzona ujeżdżalnia koni.
Według ustaleń organu I. instancji nie dokonano zgłoszenia robót budowlanych polegających na utwardzeniu powierzchni gruntu na działce nr [....] na podstawie przepisów Prawa budowlanego. Dla przedmiotowego terenu nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Z informacji uzyskanej z Zarządu Infrastruktury Sportowej w K. wynika, że nie wyrażał on zgody na wykorzystanie lub zdeponowanie na terenie działki nr [....] mas ziemnych pochodzących z inwestycji prowadzonych na osiedlu [....] w K. , zgoda z uwagi na przedłużającą się procedurę zmierzającą do zawarcia umowy dzierżawy dotyczyła jedynie rozpoczęcia prac porządkowych i prac związanych z przygotowaniem terenu do urządzenia ujeżdżalni (budowa nietrwałego ogrodzenia).
Ustalono, że w decyzjach o warunkach zabudowy wskazano, że zagospodarowanie mas ziemnych lub skalnych usuwanych albo przemieszczanych w związku z realizacją inwestycji określone zostanie w decyzji o pozwoleniu na budowę. Nie jest możliwe, bez wskazania konkretnej sprawy, określenie czy w którymś z licznych postępowań na tym obszarze zawarte były uwarunkowania związane z zagospodarowaniem mas ziemnych na działce nr [....] . Organ I. instancji pismem z dnia 28 lutego 2012 r. wezwał P.W. do wskazania z jakiej inwestycji budowlanej na os. [....] pochodziły masy ziemne zdeponowane na działce nr [....] , pismo to pozostało bez odpowiedzi.
Według ustaleń organu I. instancji dla działki nr [....] nie została wydana żadna z decyzji wymienionych w ustawie o odpadach, jak również nie zostało przyjęte zgłoszenie robót budowlanych. Dla obszaru obejmującego przedmiotową działkę nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. D.L. nie przedstawiła żadnych dokumentów stanowiących o możliwości wykorzystania mas ziemnych przewiezionych na działkę nr [....] terenu inwestycji prowadzonej poza przedmiotową działką. Zarząd Infrastruktury Sportowej w umowie o użyczenie oraz w umowie o dzierżawę - nie wyraził zgody na przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, czym jest utworzenie z przywiezionej ziemi nasypu o wysokości 1,5 do 2 m. Organ I. instancji przyjął, że również w stosunku do inwestycji budowlanych (os.....), z której pochodzą masy ziemne, nie została wydana żadna z decyzji spośród wymienionych w art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach. Zatem w odniesieniu do mas ziemnych przywiezionych na działkę nr [....] , pochodzących z wykopów pod inwestycje budowlane mają zastosowanie przepisy ustawy o odpadach, gdyż nie nastąpiło określenie warunków i sposobu zagospodarowania mas ziemnych we wskazanym wyżej artykule.
Podniesiono, że działkę można utwardzić po dopełnieniu przepisów wynikających z Prawa budowlanego. Działka nr [....] nie jest objęta pozwoleniem na budowę ani też zgłoszeniem robót budowlanych polegających na jej utwardzeniu. Ponadto, w związku z lokalizacją działki w obrębie [....] Parku Krajobrazowego, na terenie przedmiotowej działki obowiązuje zakaz określony w § 3 ust. 1 pkt 5 Rozporządzenia Nr 81/06 Wojewody [....] z dnia 17 października 2006 r. w sprawie [....] Parku Krajobrazowego o brzmieniu: w Parku zakazuje się wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciw osuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych. Organ I. instancji wskazał, że działka nr [....] nie jest miejscem przeznaczonym do składowania odpadów, ani nie jest miejscem magazynowania odpadów. Określenie miejsca magazynowania odpadów może nastąpić w decyzji administracyjnej lub w informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, tj. w jednym z dokumentów wymienionych w art. 63 ust. 6 ustawy o odpadach. Prezydent Miasta K. nie wydał żadnej decyzji, która określałaby miejsce magazynowania odpadów na terenie ww. działki, jak również organ ten nie przyjął informacji o wytwarzanych odpadach, wskazującej jako miejsce magazynowania odpadów działkę nr [....] .
Wobec powyższego organ I. instancji wskazał, że masy ziemne przywiezione na teren ww. działki, znajdują się zatem w miejscu nieprzeznaczonym do ich składowania, ani też do magazynowania, zatem należy posiadaczy tych odpadów zobowiązać do ich usunięcia.
Powołując się na brzmienie art. 3 ust. 3 pkt 13, a także art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach organ I. instancji za wytwórcę odpadów w postaci mas ziemnych przywiezionych na działkę nr [....] w ilości 1400 m3, uznał posiadacza tych odpadów P.W. , gdyż to na nim spoczywał obowiązek zagospodarowania mas ziemnych pochodzących z prowadzonego przez niego prac budowlanych na os. [....] . Natomiast Pani D.L. nie legitymuje się żadnym z dokumentów wymienionych w art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach, które pozwoliłyby na zdjęcie odpowiedzialności z Pawła Wojtasika. Posiadaczem pozostałych odpadów w postaci mas ziemnych zdeponowanych na działce nr [....] w ilości 9100 m3 uznano Panią D.L. - która zleciła innym osobom przywóz ziemi celem utwardzenia ternu działki. Działając w oparciu o art. 34 ustawy o odpadach organ i instancji orzekł jak w sentencji decyzji.
Od powyższej decyzji odwołanie złożyła D.L. .— działająca przez pełnomocnika adwokata W.S. . Wskazała, że organ I. instancji nie zastosował się do zaleceń organu II. instancji poprzez zbadanie czy zostały wydane decyzje: o warunkach zabudowy, pozwolenia na budowę lub zgłoszenia robót dotyczących złożenia odpadów na działce skarżącej. Wyjaśnienie, że jest to niemożliwe na skutek dużej ilości decyzji jest nie do przyjęcia. Podniesiono, że P.W. bez wiedzy skarżącej usypał wały ziemi, co uniemożliwia wykonanie płaskiej ujeżdżalni dla koni. Ponadto tak nawieziona ziemia zawiera także gruz, który może kaleczyć konie i w związku z tym nie nadaje się on na ten teren. Odwołująca wskazała, że organ nie wykazał by wykonane prace niekorzystnie przekształciły teren jak również nie wykazał by został naruszony stan wody ze szkodą dla gruntów sąsiednich.
Dalej wskazano na uchybienia proceduralne. Podniesiono, że strona nie została poinformowana o przesłuchaniu P.W. , co uniemożliwiło zadawanie pytań i wyjaśnienie spornych okoliczności, a także nie powiadomiono pełnomocnika odwołującej się o zebraniu całego materiału dowodowego w sprawie, a także innych okolicznościach. Ponadto zarzucono organowi I. instancji błędne ustalenia co do ilości nawiezionej ziemi, gdyż ilość ziemi na działce jest zdecydowanie niższa niż 10500 m3. Odwołująca wskazała, że nie kontrolowała na bieżąco nawożonej ziemi przez P.W. , a tylko on miał interes w tym, żeby taką ilość ziemi nawieść, bo za jej nawiezienie otrzymał od innych osób zapłatę. Wskazała, że oczywistym było samo wyrównanie terenu pod ujeżdżalnię koni. P.W. nawiózł nie tylko ziemię, ale i gruz.
Decyzją z dnia 24 lipca 2012 r. znak [....] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Prezydenta Miasta K. z dnia 16 maja 2012 r.
Kolegium Odwoławcze podzieliło ustalenia faktyczne organu I. instancji przyjmując je za własne.
W uzasadnieniu decyzji powołano treść art. 34 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.), który zobowiązuje wójta (prezydenta miasta) do sprawowania nadzoru nad prawidłowością składowania lub magazynowani odpadów.
Z akt sprawy wynika, że Prezydent Miasta K. pismem z dnia 26 lipca 2010 r., zawiadomił o wszczęciu postępowania w sprawie wydania nakazu usunięcia odpadów (w tym w postaci mas ziemnych), składowanych na terenie działki nr [....] zlokalizowanej w K. przy ul. [....] oraz poinformował o terminie oględzin miejsca składowania odpadów.
Wskazano, że w stosunku jednak do mas ziemnych i skalnych nie znajduje zastosowania definicja ustawowa odpadów zawarta w art. 3 ust. 1 ustawy o odpadach. Na mocy art. 2 ust. 1 przepisy ustawy stosuje się także do postępowania z masami ziemnymi lub skalnymi, jeżeli są usuwane albo przemieszczane w związku z realizacją inwestycji lub prowadzeniem eksploatacji kopalin. Zgodnie zatem z art. 2 ustawy o odpadach masa ziemna jest traktowana jak odpad m.in. gdy masa ta, jest usuwana (lub przemieszczana) w związku z realizacją inwestycji (lub z eksploatacją kopaliny), ale ani miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, ani decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (obojętnie w jakiej formie), ani pozwolenie na budowę nie określiły warunków i sposobów jej zagospodarowania. Usuwanie i przemieszczanie mas ziemnych i skalnych należy wiązać z ich transportem (w dowolnej formie) poza miejsce pochodzenia. Przemieszczanie masy ziemnej w związku z realizacją inwestycji oznacza zatem jej pozbycie się z miejsca gdzie powstały w wyniku realizacji pewnego technicznego przedsięwzięcia do miejsca innego. Taki sposób zagospodarowania mas ziemnych mógłby być uznany za zgodny z prawem wyłącznie w sytuacji, gdyby nastąpiło określenie warunków i sposobu ich zagospodarowania w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub wskazanych wyżej typach decyzji. Bądź też jeżeli masy ziemne wykorzystane byłyby do utwardzenia powierzchni nieruchomości po uprzednim zgłoszeniu wykonywania robót tego typu właściwemu organowi. Nadto zaznaczono, że nie ma znaczenia, czy np. masy ziemne porosną roślinnością wskazującą na ich przydatność rolniczą np. jak podnoszą strony gorczycą.
Kolegium Odwoławcze wyjaśniło dalej, że jeśli nastąpiło przemieszczenie mas ziemnych w związku z realizacją jakiejś inwestycji nie decyduje także fakt w jaki sposób podmiot dokonujący takiego przemieszczenia je zagospodarował i w jakim celu ją tam przemieścił (np. rekultywacja, zatrzymanie wody) i czy posiada nawet decyzje odnoszące się do pewnego sposobu zagospodarowania nieruchomości, na którym składowane są masy ziemne. Masy ziemne które powstają w związku z realizacją jakiejś inwestycji winny być zagospodarowane w sposób dopuszczony przez prawo. W przypadku mas ziemnych lub skalnych powstających na skutek realizacji jakiejś inwestycji warunkiem wyłączającym je spod ustawy o odpadach jest istnienie odpowiednich zapisów w określonych dokumentach (np. decyzji o pozwoleniu na budowę), które wskazywały będą warunki i sposób zagospodarowania tych mas. W sytuacji nie spełnienia tego warunku stają się one odpadem.
Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że w rozważnej sprawie nie ulega wątpliwości, co wynika z przesłuchań świadków, oświadczeń samych stron składanych w związku ze sprawą i czego co do zasady nie kwestionuje odwołująca strona, że w związku z utwardzeniem terenu działki pod ujeżdżalnię koni D.L. zleciła przywóz mas ziemnych na działkę nr [....] osobom trzecim, w tym P.W. , który na jej zlecenie przywiózł 100 samochodów z ziemią o ładowności 14 m3 każdy. Ziemia pochodziła z prowadzonych przez P.W. prowadzącego działalność gospodarczą, prac budowlanych polegających na wykonywaniu wykopów na os. [....] w K.
Strony nie przedstawiły natomiast dokumentów potwierdzających dopełnienie przepisów prawa budowlanego i posiadanie decyzji (o warunkach zabudowy, o pozwoleniu na budowę) przewidujących wykorzystanie ziemi.
Wyjaśniono, że pierwszy posiadacz odpadów (wytwórca) i każdy następny może je przekazywać wyłącznie podmiotom, które posiadają zezwolenie. Odpowiedzialność za odpady przejmuje jednak tylko posiadacz legalny. Posiadaczem odpadów w rozumieniu ustawy o odpadach jest zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 13 - każdy, kto faktycznie włada odpadami (wytwórca odpadów, inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna); domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. Zgodnie z brzmieniem art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach jeżeli posiadacz odpadów, w tym wytwórca odpadów, przekazuje odpady następnemu posiadaczowi odpadów, który ma zezwolenie właściwego organu na zbieranie, odzysk, unieszkodliwianie odpadów lub koncesję na składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, posiada decyzję, o której mowa w art. 31 lub w art. 32, lub jest wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 33 ust. 5, odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami przenosi się na tego następnego posiadacza odpadów. Zatem jeżeli posiadacz odpadów przekazał je następnemu, który jest posiadaczem "nielegalnym" (nie ma zezwolenia, koncesji ani wpisu), to odpowiedzialność nie przenosi się, lecz pozostaje przy przekazującym. Dlatego organ I instancji słusznie uznał, że za odpady, które na działkę nr [....] przywiózł P.W. w ilości 1400 m3 (100 samochodów po 14 m3), odpowiada on sam jako wytwórca odpadów. Natomiast za pozostałe odpady zdeponowane na działce nr [....] odpowiada D.L. , która zleciła przywóz ziemi innym osobom.
Organ I. instancji obliczając ilość masy zdeponowanej na działce nr [....] pomnożył powierzchnię nawiezionej ziemi 0,7000 ha oraz wysokość utworzonego nasypu 1,5 m, co dało 10500 m3 całkowitej ilości masie ziemi zdeponowanej na działce, z czego 1400 m3 przywiózł P.W. , natomiast pozostałą część osoby trzecie na zlecenie D.L. , których danych odwołująca nie chciała podać. W ocenie Kolegium Odwoławczego przedstawione przez organ I. instancji wyliczenia są prawidłowe, z dokumentacji fotograficznej dołączonej do akt nie wynika, aby nawiezione masy ziemne były nierównomiernie nawiezione i utwardzone.
Ponad wszelka wątpliwość w sprawie działki nr [....] nie zachodzi sytuacja i przesłanki opisane w art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy o odpadach. Jak wynika z dokumentacji sprawy, działka nr [....] nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, nie została wydana przez Prezydenta Miasta K. żadna decyzja, która określałaby miejsce magazynowania odpadów na terenie działki, jak również nie została przyjęta informacja o wytwarzanych odpadach.
Natomiast w kwestii ustalenia, czy w stosunku do działki położonej na osiedlu [....] w K. , z której pochodziły masy ziemne przetransportowane przez P.W. , została wydana decyzja określona w art. 2 ust. 2 pkt. 1 ustawy o odpadach, z uwagi na brak możliwości ustalenia powyższego przez Wydział Kształtowania Środowiska, a także brak jakiejkolwiek informacji czy dokumentów przedłożonych przez strony, którym znane są konsekwencje wynikające z powyższego przepisu, Kolegium Odwoławcze podzieliło stanowisko organu I. instancji dotyczące zagospodarowania mas ziemnych na działce nr [....].
Odnosząc się do zarzutów i argumentacji zawartych w odwołaniu, Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że to odwołująca się strona ponosi ryzyko prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, a wszelkie zaniechania i zaniedbania podczas wykonania obowiązków wynikających z czynności, w tym w szczególności kontrola prawidłowości realizacji prac i usług przez usługodawców - obciążają ten podmiot (także tzw. nieformalnych, czy porozumień ustnych). Dodano, że odwołująca się strona może kierować ewentualne roszczenia do drugiej strony umowy w związku wykonaniem i skutkami nienależytego wykonania zobowiązań z umowy, ale w ramach postępowania cywilnego, przed sądem powszechnym.
Kolegium Odwoławcze podniosło, że wbrew twierdzeniom pełnomocnika D.L. , była ona poinformowana o przesłuchaniu świadka P.W. z przedmiotowej sprawie - pismo z dnia 22 października 2010 r., nr [....] (karta 196) zawiadamiające o wyznaczonym na dzień 5 listopada 2010 r. przesłuchaniu świadka, doręczone stronie w dniu 28 października 2010 r. (karta nr 200), a także pismo z dnia 13 grudnia 2010 r. (karta nr 252), które strona mimo dwukrotnego awizo, nie odebrała (karta 253). Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, że strona informowana była o przesłuchaniu każdego świadka w niniejszej sprawie.
Nie zasługuje również na uwzględnienie zarzut nie poinformowania przez organ I. instancji pełnomocnika odwołującej o możliwości zapoznania się z aktami sprawy oraz wypowiedzeniu się w sprawie przed wydaniem decyzji. Wskazano, że ustanowione w dniu 20 maja 2011 r. (karta 365) przez stronę pełnomocnictwo dla - adwokata W.S. dotyczyło umocowania do reprezentowania w sprawie usunięcia odpadów nr sprawy: [....] jedynie przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w K. oraz we wszystkich instancjach sądowych. Zatem prawidłowo zawiadomienie o możliwości zapoznania się z aktami sprawy oraz możliwości wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji (pismo z dnia 16 kwietnia 2012 r., nr [....] , akta administracyjne sprawy, karta nr 443) D.L. otrzymała w dniu 27 kwietnia 2012 r. (akta administracyjne sprawy, karta nr 452).
W dniu 27 sierpnia 2012 r. D.L. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 24 lipca 2012 r. wnosząc o jej uchylenia jak i uchylenie decyzji ją poprzedzającej. Zakwestionowanej decyzji zarzuciła naruszenie przepisów mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to:
- art. 7 K.p.a. w związku z art. 77, art. 78, art. 136 K.p.a. z powodu nie wyjaśnienia w jakich okolicznościach zostały złożone odpady oraz kto i w jakiej ilości przywiózł je i złożył na działce, niedokonanie dokładnych pomiarów ilości odpadów i tym samym błędne ustalenie ich ilości (wskutek uśrednienia), nie wyjaśnienia czy nastąpiło niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania wskutek złożenia odpadów, co stanowi warunek konieczny dla wydania decyzji nakazującej usunięcie odpadów, nie wyjaśnienie czy odpady zostały przemieszczone w związku z realizacją inwestycji na oś. [....] , a także nie wyjaśnienie czy zostały wydane decyzje przy realizacji inwestycji, nie ustalenia kto był właścicielem samochodów z numerami rejestracyjnymi podanymi przez skarżącą, które przywiozły odpady oraz nie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego hydrogeologa zawnioskowanego przez skarżącą, na okoliczność czy odpady przyczyniły się do zalewania okolicznych terenów;
- art. 79 K.p.a. z powodu nie zawiadomienia skarżącej o przesłuchaniu P.W. , co uniemożliwiło zadawanie pytań świadkowi w celu wyjaśnienia spornych i istotnych okoliczności;
- art. 107 § 3 K.p.a. wskutek nie sporządzenia uzasadnienia zaskarżonej decyzji zgodnie z wymogami tego przepisu, a szczególności nie wskazania dlaczego organ dał wiarę wyjaśnieniom P.W. , a odmówił jej wyjaśnieniom skarżącej odnośnie kto i w jakiej ilości złożył na działce odpady, wewnętrznej sprzeczności uzasadnienia wskutek ustalenia, że P.W. odpowiada za część odpadów jako ich wytwórca, a za pozostałe odpady odpowiada skarżąca jako "nielegalny" posiadacz, skoro ich wytwórcami były inne nieustalone osoby, które odpady nawiozły.
W uzasadnieniu skargi przytoczono argumentację zawartą w odwołaniu.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wniosło o jej oddalenie w pełni podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zakwestionowanej decyzji. Kolegium w odpowiedzi na zarzuty skargi powtórzyło argumentację zawartą w decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w ramach kontroli działalności administracji publicznej, przewidzianej w art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), w skrócie jako "P.p.s.a.", uprawniony jest do badania czy przy wydaniu zaskarżonej decyzji nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania, nie będąc przy tym związanym granicami skargi (art. 134 P.p.s.a.).
W ocenie Sądu zaskarżona decyzja, tak jak i poprzedzająca ją decyzja organu I. instancji zawierają wady, które uzasadniają ich uchylenie, aczkolwiek nie wszystkie zarzuty zawarte w skardze zasługują na uwzględnienie.
Przede wszystkim należy wskazać, że organy zasadnie przyjęły jako podstawę prowadzonego postępowania przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 z późn. zm.). Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o odpadach jej przepisy ustawy stosuje się także do postępowania z masami ziemnymi lub skalnymi, jeżeli są usuwane albo przemieszczane w związku z realizacją inwestycji lub prowadzeniem eksploatacji kopalin. Art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy o odpadach stanowi zaś, że jej przepisów nie stosuje się do mas ziemnych lub skalnych usuwanych albo przemieszczanych w związku z realizacją inwestycji, jeżeli miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzja o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenie robót budowlanych określają warunki i sposób ich zagospodarowania, a ich zastosowanie nie spowoduje przekroczeń wymaganych standardów jakości gleby i ziemi, o których mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.
Jak ustalają to organy w sprawie, masy ziemi składowane na działce nr [....] pochodzą z realizowanych robót budowlanych na terenie Miasta K. Wątpliwości dotyczą miejsc, z których te masy ziemne zostały nawiezione. Skarżąca kilkakrotnie wskazywała, że według jej wiedzy pochodzą one z prac budowlanych realizowanych przy Stadionie Miejskim im. [....] , zwanym Stadionem Klubu Piłkarskiego [....] , a P.W. wskazywał na roboty budowlane prowadzone na terenie osiedla [....] w K.
Żaden z organów administracji nie zasięgnął informacji co do pozwolenia na budowę lub innych dokumentów dotyczących budowy Stadionu Miejskiego im. [....] .
W ocenie Sądu takie dokumenty znajdują się we właściwym wydziale Urzędu Miasta K. i nie powinno być żadnych trudności z ich uzyskaniem celem zbadania, gdzie miały być składowane masy ziemne pochodzące z tej inwestycji (budowa Stadionu Miejskiego im. [....] ). Pozwoliłoby to na jeszcze dokładniejsze wykazanie, czy masy ziemi nawiedzone na ww. działkę mogły być tam składowane na podstawie pozwolenia na budowę lub innej decyzji. Ma więc w tym zakresie rację skarżąca zarzucając brak wyjaśnienia tej okoliczności.
Wprawdzie organy administracji nie badały wydanych decyzji o pozwoleniu na budowę (decyzji ustalających warunki zabudowy i zagospodarowania terenu bądź zgłoszeń wykonania robót budowlanych) dla obszaru osiedla [....] w K. , ale w ocenie Sądu brak tego badania został uzasadniony przez te organy. Sądowi jest wiadomym, że osiedle [....] w K. jest jednym z najbardziej intensywnych miejsc realizacji inwestycji w K. : realizacje osiedli mieszkaniowych, budowa III kampusu Uniwersytetu Jagiellońskiego, inwestycje usługowe, realizacja trasy tramwajowej wraz z przebudową jednej z głównych ulic i to nie są wszystkie inwestycje obejmujące ten obszar. Skontrolowanie wszystkich decyzji dotyczących inwestycji tego obszaru w zakresie ustalenia, czy aby w jakiejkolwiek z tych decyzji nie zawarto warunku składowania mas ziemnych na działce nr [....] przy ul. [....] w K. rzeczywiście mogło być utrudnione. W ocenie Sądu organ prowadzący postępowanie w tej sprawie powinien jednak wziąć pod uwagę okoliczność, że działka nr [....] jest własnością Gminy Miasto K. i to tylko ten właściciel (Gmina Miasto ....) realizując inwestycje jako inwestor mógłby na tej działce składować masy ziemne. Inny inwestor nie mógłby mieć prawa na składowanie mas ziemnych na działce, nie będącej jego własnością, chyba że zgodę wyraziłby właściciel (Gmina Miasto ....). Tym samym Prezydent Miasta [....] mógł skontrolować pozwolenia na budowę lub decyzje ustalające warunki zabudowy/lokalizacje inwestycji celu publicznego/lokalizacje dróg publicznych dla których inwestorem jest lub była Gmina Miasto [....] (realizowanych przez gminne jednostki organizacyjne, np. Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w K. ) na obszarze osiedla [....] właśnie pod kątem zapisów co do miejsc lokalizacji mas ziemnych z tych inwestycji. W ocenie Sądu Prezydent Miasta K. poprzez swoje wydziały i jednostki organizacyjne powinien mieć wiedzę o inwestycjach realizowanych w okresie obejmującym pierwszą połowę 2010 r. na obszarze osiedla [....] w K. Tego zaś w sprawie nie uczyniono i to uzasadnia zarzut braku dokładnego wyjaśnienia tej okoliczności w sprawie.
Kolejną wadą zaskarżonych decyzji jest brak określenia powierzchni mas ziemnych przeznaczonych do usunięcia. Jak wynika z akt sprawy, organ I. instancji na początku postępowania w tej sprawie określił wielkość obszaru zajętego masami ziemnymi i na tej podstawie obliczył wielkość tych mas (10500 m3). Dalej jednak prowadząc postępowanie sama skarżąca wyjaśniała, że część tej ziemi usunęła. Na usuniecie części tej ziemi wskazał także P.W. Także organ I. instancji przeprowadzając oględziny w dniu 21 lipca 2010 r. stwierdził, że ziemia nie została usunięta, ale w niektórych miejscach jest jej mniej niż w poprzednio przeprowadzanych oględzinach (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 71-70). To wszystko powinno uzasadniać dokonanie ponownego oszacowania wielkości mas ziemnych na działce nr [....] , które miałyby być przeznaczone do usunięcia. Nie można było całkowicie pominąć tych okoliczności. Ma to przecież bezpośredni wpływ na obowiązki nakładane na poszczególne osoby i błędy w wielkości mas ziemnych na tej działce były podnoszone już w odwołaniu.
Kolejna kwestia dotyczy braku ustalenia, czy skarżąca D.L. występuje w tej sprawie jako osoba fizyczna, czy też jako osoba reprezentująca Stowarzyszenie Klub [....] . W ocenie Sądu jeżeli stroną ma być D.L. występująca jako osoba fizyczna, to także trzeba zapewnić udział Stowarzyszeniu Klub [....] . To przecież temu Stowarzyszeniu, a nie skarżącej, miała być działka nr [....] użyczona i to właśnie Stowarzyszenie miało wyrównać teren pod ujeżdżalnię koni. Organy powinny rozważyć także, czy nie zapewnić udziału w tej sprawie jako strony jednostce wykonującej prawo trwałego zarządu. Trwały zarząd co do całej tej działki wykonuje, jak należy domyśleć się z akt sprawy, Zarząd Infrastruktury Sportowej. Organ I. instancji ustalał z tym Zarządem okoliczności mające znaczenie w tej sprawie (wyrażenie zgody lub brak wyrażenia zgody na deponowanie mas ziemnych na tej działce).
Odrębnego rozważenia wymaga kwestia ponoszenia odpowiedzialności za tak zgromadzone odpady.
Zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 22 ustawy o odpadach, pod pojęciem wytwórcy odpadów rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej.
Ustawa o odpadach jako posiadacza odpadów wskazuje każdego kto faktycznie włada odpadami (wytwórcę odpadów, inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną). Ponieważ faktycznie włada odpadami przede wszystkim ich wytwórca, a jest nim każdy, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów (art. 3 ust. 3 pkt 22 ustawy o odpadach), obowiązkiem organu jest przede wszystkim przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego celem ustalenia posiadacza odpadów. Jeżeli okaże się to niemożliwe, wówczas działa domniemanie, iż władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. W takim wypadku organ winien ustalić, kto jest osobą władającą. Takie stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 czerwca 2004 r., sygn. akt IV SA 2710/03, opub. w LEX nr 152400 i Sąd w tej sprawie pogląd ten akceptuje.
Stosownie do art. 63 ust. 1 ustawy o odpadach magazynowanie odpadów może odbywać się na terenie, do którego posiadacz odpadów ma tytuł prawny. Art. 63 ust. 6 tejże ustawy stanowi zaś, że określenie miejsca i sposobu magazynowania odpadów następuje w:
1) pozwoleniu zintegrowanym, o którym mowa w przepisach o ochronie środowiska;
2) pozwoleniu na wytwarzanie odpadów, o którym mowa w art. 17 ust. 2 ustawy o odpadach;
3) decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, o której mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpadach;
4) informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, o której mowa w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy o odpadach;
5) zezwoleniu na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, o którym mowa w art. 26 ust. 1 ustawy o odpadach;
6) zezwoleniu na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów, o którym mowa w art. 28 ust. 1 ustawy o odpadach;
7) zgłoszeniu do rejestru, o którym mowa w art. 33 ust. 5 ustawy o odpadach.
W tej sprawie żadna z ww. przesłanek nie zaistniała.
Jedną z istotnych kwestii spornych w tej sprawie jest zagadnienie ponoszenia odpowiedzialności administracyjnej za odpady zgromadzone na działce nr [....] bez wymaganego zezwolenia i bez jakiekolwiek decyzji pozwalające na ich gromadzenie na tej działce.
Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o odpadach, wytwórca odpadów może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi. Dalej art. 25 ust. 2 ustawy o odpadach stanowi, że posiadacz odpadów może je przekazywać wyłącznie podmiotom, które uzyskały zezwolenie właściwego organu na prowadzenie gospodarowania odpadami, chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania zezwolenia. Art. 28 ust. 1 ustawy o odpadach stanowi, że prowadzenie zbierania odpadów wymaga uzyskania zezwolenia, z zastrzeżeniem art. 31 ust. 1, art. 32 ust. 1 oraz art. 33 ust. 1a i 4. Powołane art. 31 ust. 1, 32 ust. 1 i 34 ust. 1 i 4 ustawy o odpadach nie dotyczą gromadzenia mas ziemi.
Art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach stanowi zaś, że jeżeli posiadacz odpadów, w tym wytwórca odpadów, przekazuje odpady następnemu posiadaczowi odpadów, który ma zezwolenie właściwego organu na zbieranie, odzysk, unieszkodliwianie odpadów lub koncesję na składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, posiada decyzję, o której mowa w art. 31 lub w art. 32, lub jest wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 33 ust. 5, odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami przenosi się na tego następnego posiadacza odpadów.
Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że stosownie do art. 25 ustawy o odpadach, odpowiedzialność za odpady na równi z ich wytwórcami mogą ponosić również podmioty zajmujące się ich zagospodarowaniem, ale tylko wówczas, gdy odbiorca odpadów posiada zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zagospodarowania odpadów lub w tych przypadkach, gdy nie jest to wymagane, tenże odbiorca ma obowiązek wpisania się do właściwego rejestru. Z obowiązku uzyskania zezwolenia zwolniono, miedzy innymi, osoby fizyczne i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami prowadzącymi działalność w zakresie wykorzystania odpadów na własne potrzeby przez te podmioty (art. 33 ust. 2 ustawy o odpadach).
Wyłączenie spod uzyskania zezwolenia na zbieranie mas ziemi nie zawiera rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności (Dz. U. z 2004 r. Nr 16, poz. 154 z późn. zm.). Także rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. z 2006 r. Nr 75, poz. 527 z późn. zm.) regulujące zwolnienie od obowiązku uzyskania zezwolenia na przekazywanie przez posiadacza odpadów innym podmiotom (osobom fizycznych lub jednostko nie będącym przedsiębiorcami) nie ma zastosowania w tej sprawie. Wprawdzie zgodnie z załącznikiem do ww. rozporządzenia z 21 kwietnia 2006 r. w pozycji nr 52 znajdują się odpady o kodzie 17 05 04 stanowiące glebę i ziemię, w tym kamienie, to jednak żeby mogło one być przekazywane przez posiadacza odpadów osobom fizycznym lub jednostkom nie będącym przedsiębiorcami bez odrębnego zezwolenia, musiały one podlegać następującej dopuszczalnej metodzie odzysku: "do utwardzania powierzchni po rozkruszeniu, jeśli jest to konieczne do wykorzystania odpadów, oraz z zachowaniem przepisów odrębnych w szczególności przepisów prawa wodnego i prawa budowlanego". Podobna regulacja dotyczy odpadu o kodzie 20 02 02 stanowiącego glebę i ziemię w tym kamienie (pozycja nr 65 ww. załącznika).
Tym samym w sytuacji, w której ani skarżąca ani Stowarzyszenie Klub [....] nie uzyskały pozwolenie na budowę, decyzję ustalającą warunki zabudowy lub nie dokonały zgłoszenia wykonania robót budowlanych obejmujących wykorzystania mas ziemnych na części działki nr [....] , nie można mówić o zwolnieniu z obowiązku stosowania przepisów ustawy o odpadach.
Skoro skarżąca nie dysponowała żadnych zezwoleniem, ani też nie mogła wykazać się spełnieniem przesłanki co do wystąpienia dopuszczalnej metody wykorzystania odpadów, to odpowiedzialność za tą część odpadów przekazanych skarżącej ponosi P.W. Zgodnie z art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach, z wytwórcy odpadów przeniesiona zostaje odpowiedzialność jedynie za te kategorie odpadów, na których wykorzystanie odbiorca posiada stosowne zezwolenie lub ich wykorzystanie zwolnione jest z tego obowiązku. Natomiast jeżeli odpady są przekazywane podmiotowi niespełniającemu wymagań, wytwórca nie zwalnia się z odpowiedzialności za nie. Nie ma także znaczenia, czy ewentualnie P.W. wprowadziła w błąd skarżąca podając, że posiada stosowne zezwolenie. Odpowiedzialność za odpady ma charakter zobiektywizowany i oderwana jest od pojęcia winy. Obliguje to wytwórców odpadów do dokładania szczególnej staranności przy przekazywaniu odpadów.
W przypadku natomiast tych odpadów, których wytwórców nie udało się ustalić, zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o odpadach posiadacz odpadów zobowiązany jest do ich usunięcia z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania lub magazynowania. Jak wynika jednak z akt sprawy skarżąca podawała numery rejestracyjne samochodów, którymi masy ziemi miały być bez jej zgody nawożone na działkę nr [....] . Ta okoliczność także powinna być wyjaśniona przez organy w tej sprawie.
Należy bowiem wyjaśnić, że decyzja z art. 34 ustawy o odpadach może być wydana także wtedy, kiedy wiadomo kto zgromadził odpady w miejscu nieprzeznaczonym do ich składowania lub magazynowania, a jest on podmiotem innym niż władający powierzchnią ziemi. Powołany art. 3 ust. 3 pkt 13 ustawy o odpadach stanowi że domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. To domniemanie jest obalalne. Władający powierzchnią ziemi może zwolnić się z odpowiedzialności za odpady tylko w jeden sposób, mianowicie wykazując, że odpadem włada lub władał faktycznie inny podmiot, czyli wskazać wyraźnie na innego posiadacza odpadów. Tym samym skoro do usunięcia odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania lub magazynowania powinien być zobowiązany obecny lub były posiadacz odpadów, to w interesie osoby zobowiązanej (skarżącej) powinno być przynajmniej podjecie czynności w zakresie obalania domniemania, ze to ona jest posiadaczem tych odpadów. Nie zwalania to organów również od badania tej kwestii.
Niezasadnym są te zarzuty skargi, które dotyczą pominięcia udziału w sprawie pełnomocnika skarżącej. Mimo, że skarżąca miała ustanowionego pełnomocnika, to z treści tego pełnomocnictwa wyraźnie wynikało, że nie dotyczyło ono postępowania pierwszoinstancyjnego (akta administracyjne sprawy, tom I, karta nr 366). Generalnie można wskazać, że organ I. instancji pomijał adwokata W.S. w udziale w postępowaniu, ponieważ zakres udzielonego mu pełnomocnictwa obejmował występowanie przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w K.
Pozostałe zarzuty skarżącej także nie są uzasadnione. Kwestia niekorzystnego przekształcenia naturalnego ukształtowania terenu wskutek nawiezienia mas ziemnych nie ma w tej sprawie znaczenia. Także badanie zmiany ukształtowania stosunków wodnych w tej sprawie nie ma znaczenia. Zarzut pominięcia skarżącej w udziale w przesłuchaniu P.W. nie jest zasadny, ponieważ osoba ta nie była przesłuchiwana. Złożyła tylko oświadczenie, którego wartość dowodowa podlegała swobodnej ocenie przez organy.
Mając powyższe na uwadze Sąd uchylił obie wydane w sprawie decyzje, ponieważ materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie został należycie uwzględniony przez organy i nie wyjaśniono kilku istotnych dla sprawy kwestii. Tym samym nastąpiło naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. To zaś zobowiązuje Sąd do uchylenia decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a.
Stosownie do art. 141 § 4 P.p.s.a. ponownie prowadząc postępowanie należy prawidłowo ukształtować krąg stron w zakresie wskazanych w uzasadnieniu tego wyroku, następnie ustalić wielkość nawiezionych mas ziemnych na działkę nr [....] oraz umożliwić skarżącej podjęcie czynności zmierzających do obalenia domniemania, że w stosunku do tych mas ziemnych, które nie nawiózł P.W. , zostały one nawisowe przez inne osoby. Organ I. instancji winien w tym zakresie współpracować ze skarżącą, celem wyjaśnienia tej kwestii. Należy także zbadać, w zakresie wskazanym w uzasadnieniu tego wyroku, czy z wymienionych inwestycji lub z obszaru ich realizacji przez gminne jednostki organizacyjne nie były wydawane decyzji dotyczące składowania mas ziemnych na działce nr [....] . W ocenie Sądu w zakresie określonym tym wyrokiem takie ustalenia nie powinny być zbyt trudne do przeprowadzenia. Po ustaleniu materiału dowodowego, sprawę należy załatwić w drodze aktu administracyjnego.
O wstrzymaniu orzeczono na podstawie art. 152 P.p.s.a.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 P.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Andrzej Irla /przewodniczący/Kazimierz Bandarzewski /sprawozdawca/
Krystyna Daniel
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Irla Sędziowie : Sędzia WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) Sędzia WSA Krystyna Daniel Protokolant : Justyna Owczarek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 grudnia 2012 r. sprawy ze skargi D.L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 24 lipca 2012 r. znak [...] w przedmiocie nakazu usunięcia odpadów I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji; II. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonywana; III. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. na rzecz D.L. kwotę 457 zł (czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
W dniu 8 kwietnia 2010 r. poinformowano Wydział Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta K. o nawożeniu na części działki nr [....] przy ul. [....] w K. dużych ilości mas ziemi (nawieziono ok. 100-200 ciężarówek ziemi). Po uzyskaniu tej informacji i potwierdzeniu w terenie nawożenia ziemi, Prezydent Miasta K. wszczął z urzędu pismem z dnia 26 lipca 2010 r. postępowanie w sprawie usunięcia odpadów. W toku prowadzonego postępowania organ ustalił, że masy ziemne na działce nr [....] w zakresie obejmującym obszar 100 m x 75 m i wysokości 0,5 m – do 2 m zostały nawiezione na wniosek i za zgodą D.L. , która działając w imieniu Stowarzyszenia Klub [....] (będąc jego Prezesem) zawarła w dniu 23 lipca 2010 r. umowę użyczenia części działki nr [....] celem zagospodarowania tej części jako ogrodzonej ujeżdżalni dla koni w związku z prowadzoną działalnością sportowo-rekreacyjną przez Stowarzyszenie Klub [....] (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 156-154). Na tak użyczonej przez właściciela (Gminę Miasto K. , reprezentowaną przez Dyrektora Zarządu Infrastruktury Sportowej) działce nawieziono masy ziemi celem wyrównania terenu pod ujeżdżalnię dla koni.
W protokole z dnia [....] czerwca 2010 r. D.L. oświadczyła, że miała zgodę Wydziału Spraw Społecznych i Sportu na nawiezienie ziemi na ww. działkę, a sama ziemia była nawożona w okresie od kwietnia 2010 r. do 14 maja 2010 r. z budowy Stadionu [....] w celu podwyższenia poziomu terenu, który znajdował się poniżej poziomu potoku [....] . Teren ten został wyrównany w celu zorganizowania ujeżdżalni (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 43-42).
Pismem z dnia 24 czerwca 2010 r. Klub [....] poinformował organ, że ziemię usuwa, ale wymaga to czasu i prosił o przedłużenie pierwotnie wyznaczonego na dzień 15 lipca 2010 r. terminu do jej usunięcia (akta administracyjne sprawy, karta nr 57).
Pismem z dnia 20 lipca 2010 r. Prezes Klubu [....] poinformowała Prezydenta Miasta K. , że ziemia z działki była usuwana do 12 lipca 2010 r., ale z powodu uniemożliwiania jej dalszego usuwania przez J.M. , dalsze wywożenie ziemi jest niemożliwe.
Przeprowadzając oględziny w dniu [....] lipca 2010 r. organ I. instancji stwierdził, że ziemia nie została usunięta, ale w niektórych miejscach jest jej mniej niż w poprzednio przeprowadzanych oględzinach (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 71-70).
W czasie kolejnych oględzin przeprowadzonych w dniu 9 września 2010 r. D.L. oświadczyła, że obecnie ilość mas ziemni na działce nr [....] odpowiada ilości ziemi wynikającej z ustnego zlecenia udzielonego P.W. i tej ziemi nie zamierza wywozić. Oświadczyła także, że kontrolowała ilość nawożonej ziemi (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 84-85).
Pismem z dnia 4 października 2010 r. D.L. poinformowała organ, że wyraziła zgodę P.W. prowadzącego odrębną działalność gospodarczą (Przedsiębiorstwo Budowlano-Transportowo-Handlowe "[....]") na przywiezienie na ww. działkę nr [....] ziemi celem utwardzenia podłoża, ale w pewnym momencie ww. przedsiębiorca przywiózł zbyt dużo ziemi i pomimo upomnień Klubu, ziemia ta nie została z powrotem zabrana przez nawożącego (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 161-160).
P.W. wyjaśnił, że zawarł ustną umowę z D.K. na nawiezienie i rozplantowanie ziemi na ww. działce, na której już znajdowały się hałdy ziemi. Wskazał, że nawiózł ziemię w ilości ok. 100 samochodów x 14 m3 każdy, a po złożeniu oświadczenia przez D.L. , że ziemi jest za dużo, wywiózł z powrotem ziemi w ilości 10 samochodów x 14 m3 . Wskazał także, że ziemia pochodziła z wykopów pod budowy z osiedla [....] w K. (akta administracyjne sprawy, tom I, karta nr 335).
Decyzją z dnia 10 maja 2011 r. Prezydent Miasta K. nakazał P.W. usunięcie odpadów w postaci mas ziemnych z działki nr [....] w ilości 1400 m3 oraz nakazał D.L. usuniecie odpadów z tej działki w ilości 9100 m3.
Od tej decyzji wniesiono odwołania i Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia 29 lipca 2011 r. uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że przyczyną uchylenia zaskarżonej decyzji był brak dokonania przez organ I. instancji ustaleń, czy nie została wydana decyzja ustalająca warunki zabudowy lub decyzja o pozwoleniu na budowę bądź zgłoszenie robót budowlanych w stosunku do działki, na której realizowana jest inwestycja budowlana na osiedlu [....] w K. i z której pochodzą masy ziemi nawiezione na działkę nr [....] (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 371-369).
Ponownie rozpoznając sprawę Prezydent Miasta K. ustalił, że w lipcu 2010 r. udzielono Klubowi [....] zezwolenia na wykonanie prac porządkowych i prac polegających na budowie nietrwałego ogrodzenia ujeżdżalni koni (akta administracyjne sprawy, tom II, karta nr 404). Organ ustalił, że na terenie osiedla [....] wydano szereg decyzji o pozwoleniu na budowę i o warunkach zabudowy i bez wskazania na konkretne sprawy nie można ustalić, w których z tych decyzji zawarto warunki związane z zagospodarowaniem mas ziemnych w postaci ich składowania na działce nr [....] , ale także wskazano, że warunki składowania mas ziemnych określane są w pozwoleniach na budowę (akta administracyjne sprawy, tom II, karta nr 423). P.W. wezwany do złożenia zeznań co do określenia, skąd pochodziły masy ziemne przywożone na działkę nr [....] , nie stawił się na przesłuchanie.
Prezydent Miasta K. decyzją z dnia 16 maja 2012 r. znak [....] nakazał: P.W. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Budowlano-Transportowo-Handlowe [....] w B. usunięcie odpadów w postaci mas ziemnych zdeponowanych na działce nr [....] przy ul. [....], z części od granicy z nieruchomością nr [....] przy ul. [....] do stawu znajdującego się na przedmiotowej działce - w ilości 1400 m3 oraz D.L. usunięcia odpadów w postaci mas ziemnych zdeponowanych na działce nr [....] z części od granicy z nieruchomością nr [....] przy ul. [....] do stawu znajdującego się na przedmiotowej działce - w ilości 9100 m3, tj. pozostałą część ziemi. Orzeczono również, że wykonanie decyzji nastąpi przez załadunek odpadów na środki transportu i ich przetransportowanie do uprawnionego miejsca odzysku lub unieszkodliwienia (składowania), prowadzonego przez podmioty posiadające odpowiednie zezwolenie właściwych organów, zgodnie z ustawą o odpadach - z którymi to podmiotami P.W. i D.L. winni zawrzeć stosowne umowy.
W uzasadnieniu opisanej decyzji przedstawiono przebieg dotychczasowego postępowania w sprawie wskazując, że przedmiotowa decyzja jest wynikiem ponownego rozpoznania sprawy dotyczącej nakazu usunięcia odpadów składowanych na terenie działki nr [....] zlokalizowanej w K. przy ul. [....] .
W ramach przeprowadzonego ponownie postępowania ustalono, że na działce nr [....] została zdeponowana masa ziemi na zlecenie D.L. w celu utwardzenia terenu działki pod ujeżdżalnię koni. D.L. zleciła przywóz mas ziemnych P.W. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Budowlano–Transportowo-Handlowe [....] , . (100 samochodów z ziemią o ładowności 14 m3, ziemia pochodziła z prowadzonych przez powyższego przedsiębiorcę prac budowlanych polegających na wykonaniu wykopów na os. .....w K. ). Masy ziemne zostały zdeponowane w formie nasypu o wysokości 1,5 m do 2 m, który rozciąga się na części działki o powierzchni 0,7000 ha w jej części od granicy z nieruchomością nr [....] przy ul. [....] do stawu znajdującego się na przedmiotowej działce. Działka została użyczona, a następnie wydzierżawiona przez Gminę Miejską K. z przeznaczeniem do zagospodarowania jako ogrodzona ujeżdżalnia koni.
Według ustaleń organu I. instancji nie dokonano zgłoszenia robót budowlanych polegających na utwardzeniu powierzchni gruntu na działce nr [....] na podstawie przepisów Prawa budowlanego. Dla przedmiotowego terenu nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Z informacji uzyskanej z Zarządu Infrastruktury Sportowej w K. wynika, że nie wyrażał on zgody na wykorzystanie lub zdeponowanie na terenie działki nr [....] mas ziemnych pochodzących z inwestycji prowadzonych na osiedlu [....] w K. , zgoda z uwagi na przedłużającą się procedurę zmierzającą do zawarcia umowy dzierżawy dotyczyła jedynie rozpoczęcia prac porządkowych i prac związanych z przygotowaniem terenu do urządzenia ujeżdżalni (budowa nietrwałego ogrodzenia).
Ustalono, że w decyzjach o warunkach zabudowy wskazano, że zagospodarowanie mas ziemnych lub skalnych usuwanych albo przemieszczanych w związku z realizacją inwestycji określone zostanie w decyzji o pozwoleniu na budowę. Nie jest możliwe, bez wskazania konkretnej sprawy, określenie czy w którymś z licznych postępowań na tym obszarze zawarte były uwarunkowania związane z zagospodarowaniem mas ziemnych na działce nr [....] . Organ I. instancji pismem z dnia 28 lutego 2012 r. wezwał P.W. do wskazania z jakiej inwestycji budowlanej na os. [....] pochodziły masy ziemne zdeponowane na działce nr [....] , pismo to pozostało bez odpowiedzi.
Według ustaleń organu I. instancji dla działki nr [....] nie została wydana żadna z decyzji wymienionych w ustawie o odpadach, jak również nie zostało przyjęte zgłoszenie robót budowlanych. Dla obszaru obejmującego przedmiotową działkę nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. D.L. nie przedstawiła żadnych dokumentów stanowiących o możliwości wykorzystania mas ziemnych przewiezionych na działkę nr [....] terenu inwestycji prowadzonej poza przedmiotową działką. Zarząd Infrastruktury Sportowej w umowie o użyczenie oraz w umowie o dzierżawę - nie wyraził zgody na przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, czym jest utworzenie z przywiezionej ziemi nasypu o wysokości 1,5 do 2 m. Organ I. instancji przyjął, że również w stosunku do inwestycji budowlanych (os.....), z której pochodzą masy ziemne, nie została wydana żadna z decyzji spośród wymienionych w art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach. Zatem w odniesieniu do mas ziemnych przywiezionych na działkę nr [....] , pochodzących z wykopów pod inwestycje budowlane mają zastosowanie przepisy ustawy o odpadach, gdyż nie nastąpiło określenie warunków i sposobu zagospodarowania mas ziemnych we wskazanym wyżej artykule.
Podniesiono, że działkę można utwardzić po dopełnieniu przepisów wynikających z Prawa budowlanego. Działka nr [....] nie jest objęta pozwoleniem na budowę ani też zgłoszeniem robót budowlanych polegających na jej utwardzeniu. Ponadto, w związku z lokalizacją działki w obrębie [....] Parku Krajobrazowego, na terenie przedmiotowej działki obowiązuje zakaz określony w § 3 ust. 1 pkt 5 Rozporządzenia Nr 81/06 Wojewody [....] z dnia 17 października 2006 r. w sprawie [....] Parku Krajobrazowego o brzmieniu: w Parku zakazuje się wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciw osuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych. Organ I. instancji wskazał, że działka nr [....] nie jest miejscem przeznaczonym do składowania odpadów, ani nie jest miejscem magazynowania odpadów. Określenie miejsca magazynowania odpadów może nastąpić w decyzji administracyjnej lub w informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, tj. w jednym z dokumentów wymienionych w art. 63 ust. 6 ustawy o odpadach. Prezydent Miasta K. nie wydał żadnej decyzji, która określałaby miejsce magazynowania odpadów na terenie ww. działki, jak również organ ten nie przyjął informacji o wytwarzanych odpadach, wskazującej jako miejsce magazynowania odpadów działkę nr [....] .
Wobec powyższego organ I. instancji wskazał, że masy ziemne przywiezione na teren ww. działki, znajdują się zatem w miejscu nieprzeznaczonym do ich składowania, ani też do magazynowania, zatem należy posiadaczy tych odpadów zobowiązać do ich usunięcia.
Powołując się na brzmienie art. 3 ust. 3 pkt 13, a także art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach organ I. instancji za wytwórcę odpadów w postaci mas ziemnych przywiezionych na działkę nr [....] w ilości 1400 m3, uznał posiadacza tych odpadów P.W. , gdyż to na nim spoczywał obowiązek zagospodarowania mas ziemnych pochodzących z prowadzonego przez niego prac budowlanych na os. [....] . Natomiast Pani D.L. nie legitymuje się żadnym z dokumentów wymienionych w art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach, które pozwoliłyby na zdjęcie odpowiedzialności z Pawła Wojtasika. Posiadaczem pozostałych odpadów w postaci mas ziemnych zdeponowanych na działce nr [....] w ilości 9100 m3 uznano Panią D.L. - która zleciła innym osobom przywóz ziemi celem utwardzenia ternu działki. Działając w oparciu o art. 34 ustawy o odpadach organ i instancji orzekł jak w sentencji decyzji.
Od powyższej decyzji odwołanie złożyła D.L. .— działająca przez pełnomocnika adwokata W.S. . Wskazała, że organ I. instancji nie zastosował się do zaleceń organu II. instancji poprzez zbadanie czy zostały wydane decyzje: o warunkach zabudowy, pozwolenia na budowę lub zgłoszenia robót dotyczących złożenia odpadów na działce skarżącej. Wyjaśnienie, że jest to niemożliwe na skutek dużej ilości decyzji jest nie do przyjęcia. Podniesiono, że P.W. bez wiedzy skarżącej usypał wały ziemi, co uniemożliwia wykonanie płaskiej ujeżdżalni dla koni. Ponadto tak nawieziona ziemia zawiera także gruz, który może kaleczyć konie i w związku z tym nie nadaje się on na ten teren. Odwołująca wskazała, że organ nie wykazał by wykonane prace niekorzystnie przekształciły teren jak również nie wykazał by został naruszony stan wody ze szkodą dla gruntów sąsiednich.
Dalej wskazano na uchybienia proceduralne. Podniesiono, że strona nie została poinformowana o przesłuchaniu P.W. , co uniemożliwiło zadawanie pytań i wyjaśnienie spornych okoliczności, a także nie powiadomiono pełnomocnika odwołującej się o zebraniu całego materiału dowodowego w sprawie, a także innych okolicznościach. Ponadto zarzucono organowi I. instancji błędne ustalenia co do ilości nawiezionej ziemi, gdyż ilość ziemi na działce jest zdecydowanie niższa niż 10500 m3. Odwołująca wskazała, że nie kontrolowała na bieżąco nawożonej ziemi przez P.W. , a tylko on miał interes w tym, żeby taką ilość ziemi nawieść, bo za jej nawiezienie otrzymał od innych osób zapłatę. Wskazała, że oczywistym było samo wyrównanie terenu pod ujeżdżalnię koni. P.W. nawiózł nie tylko ziemię, ale i gruz.
Decyzją z dnia 24 lipca 2012 r. znak [....] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Prezydenta Miasta K. z dnia 16 maja 2012 r.
Kolegium Odwoławcze podzieliło ustalenia faktyczne organu I. instancji przyjmując je za własne.
W uzasadnieniu decyzji powołano treść art. 34 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.), który zobowiązuje wójta (prezydenta miasta) do sprawowania nadzoru nad prawidłowością składowania lub magazynowani odpadów.
Z akt sprawy wynika, że Prezydent Miasta K. pismem z dnia 26 lipca 2010 r., zawiadomił o wszczęciu postępowania w sprawie wydania nakazu usunięcia odpadów (w tym w postaci mas ziemnych), składowanych na terenie działki nr [....] zlokalizowanej w K. przy ul. [....] oraz poinformował o terminie oględzin miejsca składowania odpadów.
Wskazano, że w stosunku jednak do mas ziemnych i skalnych nie znajduje zastosowania definicja ustawowa odpadów zawarta w art. 3 ust. 1 ustawy o odpadach. Na mocy art. 2 ust. 1 przepisy ustawy stosuje się także do postępowania z masami ziemnymi lub skalnymi, jeżeli są usuwane albo przemieszczane w związku z realizacją inwestycji lub prowadzeniem eksploatacji kopalin. Zgodnie zatem z art. 2 ustawy o odpadach masa ziemna jest traktowana jak odpad m.in. gdy masa ta, jest usuwana (lub przemieszczana) w związku z realizacją inwestycji (lub z eksploatacją kopaliny), ale ani miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, ani decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (obojętnie w jakiej formie), ani pozwolenie na budowę nie określiły warunków i sposobów jej zagospodarowania. Usuwanie i przemieszczanie mas ziemnych i skalnych należy wiązać z ich transportem (w dowolnej formie) poza miejsce pochodzenia. Przemieszczanie masy ziemnej w związku z realizacją inwestycji oznacza zatem jej pozbycie się z miejsca gdzie powstały w wyniku realizacji pewnego technicznego przedsięwzięcia do miejsca innego. Taki sposób zagospodarowania mas ziemnych mógłby być uznany za zgodny z prawem wyłącznie w sytuacji, gdyby nastąpiło określenie warunków i sposobu ich zagospodarowania w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub wskazanych wyżej typach decyzji. Bądź też jeżeli masy ziemne wykorzystane byłyby do utwardzenia powierzchni nieruchomości po uprzednim zgłoszeniu wykonywania robót tego typu właściwemu organowi. Nadto zaznaczono, że nie ma znaczenia, czy np. masy ziemne porosną roślinnością wskazującą na ich przydatność rolniczą np. jak podnoszą strony gorczycą.
Kolegium Odwoławcze wyjaśniło dalej, że jeśli nastąpiło przemieszczenie mas ziemnych w związku z realizacją jakiejś inwestycji nie decyduje także fakt w jaki sposób podmiot dokonujący takiego przemieszczenia je zagospodarował i w jakim celu ją tam przemieścił (np. rekultywacja, zatrzymanie wody) i czy posiada nawet decyzje odnoszące się do pewnego sposobu zagospodarowania nieruchomości, na którym składowane są masy ziemne. Masy ziemne które powstają w związku z realizacją jakiejś inwestycji winny być zagospodarowane w sposób dopuszczony przez prawo. W przypadku mas ziemnych lub skalnych powstających na skutek realizacji jakiejś inwestycji warunkiem wyłączającym je spod ustawy o odpadach jest istnienie odpowiednich zapisów w określonych dokumentach (np. decyzji o pozwoleniu na budowę), które wskazywały będą warunki i sposób zagospodarowania tych mas. W sytuacji nie spełnienia tego warunku stają się one odpadem.
Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że w rozważnej sprawie nie ulega wątpliwości, co wynika z przesłuchań świadków, oświadczeń samych stron składanych w związku ze sprawą i czego co do zasady nie kwestionuje odwołująca strona, że w związku z utwardzeniem terenu działki pod ujeżdżalnię koni D.L. zleciła przywóz mas ziemnych na działkę nr [....] osobom trzecim, w tym P.W. , który na jej zlecenie przywiózł 100 samochodów z ziemią o ładowności 14 m3 każdy. Ziemia pochodziła z prowadzonych przez P.W. prowadzącego działalność gospodarczą, prac budowlanych polegających na wykonywaniu wykopów na os. [....] w K.
Strony nie przedstawiły natomiast dokumentów potwierdzających dopełnienie przepisów prawa budowlanego i posiadanie decyzji (o warunkach zabudowy, o pozwoleniu na budowę) przewidujących wykorzystanie ziemi.
Wyjaśniono, że pierwszy posiadacz odpadów (wytwórca) i każdy następny może je przekazywać wyłącznie podmiotom, które posiadają zezwolenie. Odpowiedzialność za odpady przejmuje jednak tylko posiadacz legalny. Posiadaczem odpadów w rozumieniu ustawy o odpadach jest zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 13 - każdy, kto faktycznie włada odpadami (wytwórca odpadów, inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna); domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. Zgodnie z brzmieniem art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach jeżeli posiadacz odpadów, w tym wytwórca odpadów, przekazuje odpady następnemu posiadaczowi odpadów, który ma zezwolenie właściwego organu na zbieranie, odzysk, unieszkodliwianie odpadów lub koncesję na składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, posiada decyzję, o której mowa w art. 31 lub w art. 32, lub jest wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 33 ust. 5, odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami przenosi się na tego następnego posiadacza odpadów. Zatem jeżeli posiadacz odpadów przekazał je następnemu, który jest posiadaczem "nielegalnym" (nie ma zezwolenia, koncesji ani wpisu), to odpowiedzialność nie przenosi się, lecz pozostaje przy przekazującym. Dlatego organ I instancji słusznie uznał, że za odpady, które na działkę nr [....] przywiózł P.W. w ilości 1400 m3 (100 samochodów po 14 m3), odpowiada on sam jako wytwórca odpadów. Natomiast za pozostałe odpady zdeponowane na działce nr [....] odpowiada D.L. , która zleciła przywóz ziemi innym osobom.
Organ I. instancji obliczając ilość masy zdeponowanej na działce nr [....] pomnożył powierzchnię nawiezionej ziemi 0,7000 ha oraz wysokość utworzonego nasypu 1,5 m, co dało 10500 m3 całkowitej ilości masie ziemi zdeponowanej na działce, z czego 1400 m3 przywiózł P.W. , natomiast pozostałą część osoby trzecie na zlecenie D.L. , których danych odwołująca nie chciała podać. W ocenie Kolegium Odwoławczego przedstawione przez organ I. instancji wyliczenia są prawidłowe, z dokumentacji fotograficznej dołączonej do akt nie wynika, aby nawiezione masy ziemne były nierównomiernie nawiezione i utwardzone.
Ponad wszelka wątpliwość w sprawie działki nr [....] nie zachodzi sytuacja i przesłanki opisane w art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy o odpadach. Jak wynika z dokumentacji sprawy, działka nr [....] nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, nie została wydana przez Prezydenta Miasta K. żadna decyzja, która określałaby miejsce magazynowania odpadów na terenie działki, jak również nie została przyjęta informacja o wytwarzanych odpadach.
Natomiast w kwestii ustalenia, czy w stosunku do działki położonej na osiedlu [....] w K. , z której pochodziły masy ziemne przetransportowane przez P.W. , została wydana decyzja określona w art. 2 ust. 2 pkt. 1 ustawy o odpadach, z uwagi na brak możliwości ustalenia powyższego przez Wydział Kształtowania Środowiska, a także brak jakiejkolwiek informacji czy dokumentów przedłożonych przez strony, którym znane są konsekwencje wynikające z powyższego przepisu, Kolegium Odwoławcze podzieliło stanowisko organu I. instancji dotyczące zagospodarowania mas ziemnych na działce nr [....].
Odnosząc się do zarzutów i argumentacji zawartych w odwołaniu, Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że to odwołująca się strona ponosi ryzyko prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, a wszelkie zaniechania i zaniedbania podczas wykonania obowiązków wynikających z czynności, w tym w szczególności kontrola prawidłowości realizacji prac i usług przez usługodawców - obciążają ten podmiot (także tzw. nieformalnych, czy porozumień ustnych). Dodano, że odwołująca się strona może kierować ewentualne roszczenia do drugiej strony umowy w związku wykonaniem i skutkami nienależytego wykonania zobowiązań z umowy, ale w ramach postępowania cywilnego, przed sądem powszechnym.
Kolegium Odwoławcze podniosło, że wbrew twierdzeniom pełnomocnika D.L. , była ona poinformowana o przesłuchaniu świadka P.W. z przedmiotowej sprawie - pismo z dnia 22 października 2010 r., nr [....] (karta 196) zawiadamiające o wyznaczonym na dzień 5 listopada 2010 r. przesłuchaniu świadka, doręczone stronie w dniu 28 października 2010 r. (karta nr 200), a także pismo z dnia 13 grudnia 2010 r. (karta nr 252), które strona mimo dwukrotnego awizo, nie odebrała (karta 253). Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, że strona informowana była o przesłuchaniu każdego świadka w niniejszej sprawie.
Nie zasługuje również na uwzględnienie zarzut nie poinformowania przez organ I. instancji pełnomocnika odwołującej o możliwości zapoznania się z aktami sprawy oraz wypowiedzeniu się w sprawie przed wydaniem decyzji. Wskazano, że ustanowione w dniu 20 maja 2011 r. (karta 365) przez stronę pełnomocnictwo dla - adwokata W.S. dotyczyło umocowania do reprezentowania w sprawie usunięcia odpadów nr sprawy: [....] jedynie przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w K. oraz we wszystkich instancjach sądowych. Zatem prawidłowo zawiadomienie o możliwości zapoznania się z aktami sprawy oraz możliwości wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji (pismo z dnia 16 kwietnia 2012 r., nr [....] , akta administracyjne sprawy, karta nr 443) D.L. otrzymała w dniu 27 kwietnia 2012 r. (akta administracyjne sprawy, karta nr 452).
W dniu 27 sierpnia 2012 r. D.L. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 24 lipca 2012 r. wnosząc o jej uchylenia jak i uchylenie decyzji ją poprzedzającej. Zakwestionowanej decyzji zarzuciła naruszenie przepisów mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to:
- art. 7 K.p.a. w związku z art. 77, art. 78, art. 136 K.p.a. z powodu nie wyjaśnienia w jakich okolicznościach zostały złożone odpady oraz kto i w jakiej ilości przywiózł je i złożył na działce, niedokonanie dokładnych pomiarów ilości odpadów i tym samym błędne ustalenie ich ilości (wskutek uśrednienia), nie wyjaśnienia czy nastąpiło niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania wskutek złożenia odpadów, co stanowi warunek konieczny dla wydania decyzji nakazującej usunięcie odpadów, nie wyjaśnienie czy odpady zostały przemieszczone w związku z realizacją inwestycji na oś. [....] , a także nie wyjaśnienie czy zostały wydane decyzje przy realizacji inwestycji, nie ustalenia kto był właścicielem samochodów z numerami rejestracyjnymi podanymi przez skarżącą, które przywiozły odpady oraz nie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego hydrogeologa zawnioskowanego przez skarżącą, na okoliczność czy odpady przyczyniły się do zalewania okolicznych terenów;
- art. 79 K.p.a. z powodu nie zawiadomienia skarżącej o przesłuchaniu P.W. , co uniemożliwiło zadawanie pytań świadkowi w celu wyjaśnienia spornych i istotnych okoliczności;
- art. 107 § 3 K.p.a. wskutek nie sporządzenia uzasadnienia zaskarżonej decyzji zgodnie z wymogami tego przepisu, a szczególności nie wskazania dlaczego organ dał wiarę wyjaśnieniom P.W. , a odmówił jej wyjaśnieniom skarżącej odnośnie kto i w jakiej ilości złożył na działce odpady, wewnętrznej sprzeczności uzasadnienia wskutek ustalenia, że P.W. odpowiada za część odpadów jako ich wytwórca, a za pozostałe odpady odpowiada skarżąca jako "nielegalny" posiadacz, skoro ich wytwórcami były inne nieustalone osoby, które odpady nawiozły.
W uzasadnieniu skargi przytoczono argumentację zawartą w odwołaniu.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wniosło o jej oddalenie w pełni podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zakwestionowanej decyzji. Kolegium w odpowiedzi na zarzuty skargi powtórzyło argumentację zawartą w decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w ramach kontroli działalności administracji publicznej, przewidzianej w art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), w skrócie jako "P.p.s.a.", uprawniony jest do badania czy przy wydaniu zaskarżonej decyzji nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania, nie będąc przy tym związanym granicami skargi (art. 134 P.p.s.a.).
W ocenie Sądu zaskarżona decyzja, tak jak i poprzedzająca ją decyzja organu I. instancji zawierają wady, które uzasadniają ich uchylenie, aczkolwiek nie wszystkie zarzuty zawarte w skardze zasługują na uwzględnienie.
Przede wszystkim należy wskazać, że organy zasadnie przyjęły jako podstawę prowadzonego postępowania przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 z późn. zm.). Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o odpadach jej przepisy ustawy stosuje się także do postępowania z masami ziemnymi lub skalnymi, jeżeli są usuwane albo przemieszczane w związku z realizacją inwestycji lub prowadzeniem eksploatacji kopalin. Art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy o odpadach stanowi zaś, że jej przepisów nie stosuje się do mas ziemnych lub skalnych usuwanych albo przemieszczanych w związku z realizacją inwestycji, jeżeli miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzja o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenie robót budowlanych określają warunki i sposób ich zagospodarowania, a ich zastosowanie nie spowoduje przekroczeń wymaganych standardów jakości gleby i ziemi, o których mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.
Jak ustalają to organy w sprawie, masy ziemi składowane na działce nr [....] pochodzą z realizowanych robót budowlanych na terenie Miasta K. Wątpliwości dotyczą miejsc, z których te masy ziemne zostały nawiezione. Skarżąca kilkakrotnie wskazywała, że według jej wiedzy pochodzą one z prac budowlanych realizowanych przy Stadionie Miejskim im. [....] , zwanym Stadionem Klubu Piłkarskiego [....] , a P.W. wskazywał na roboty budowlane prowadzone na terenie osiedla [....] w K.
Żaden z organów administracji nie zasięgnął informacji co do pozwolenia na budowę lub innych dokumentów dotyczących budowy Stadionu Miejskiego im. [....] .
W ocenie Sądu takie dokumenty znajdują się we właściwym wydziale Urzędu Miasta K. i nie powinno być żadnych trudności z ich uzyskaniem celem zbadania, gdzie miały być składowane masy ziemne pochodzące z tej inwestycji (budowa Stadionu Miejskiego im. [....] ). Pozwoliłoby to na jeszcze dokładniejsze wykazanie, czy masy ziemi nawiedzone na ww. działkę mogły być tam składowane na podstawie pozwolenia na budowę lub innej decyzji. Ma więc w tym zakresie rację skarżąca zarzucając brak wyjaśnienia tej okoliczności.
Wprawdzie organy administracji nie badały wydanych decyzji o pozwoleniu na budowę (decyzji ustalających warunki zabudowy i zagospodarowania terenu bądź zgłoszeń wykonania robót budowlanych) dla obszaru osiedla [....] w K. , ale w ocenie Sądu brak tego badania został uzasadniony przez te organy. Sądowi jest wiadomym, że osiedle [....] w K. jest jednym z najbardziej intensywnych miejsc realizacji inwestycji w K. : realizacje osiedli mieszkaniowych, budowa III kampusu Uniwersytetu Jagiellońskiego, inwestycje usługowe, realizacja trasy tramwajowej wraz z przebudową jednej z głównych ulic i to nie są wszystkie inwestycje obejmujące ten obszar. Skontrolowanie wszystkich decyzji dotyczących inwestycji tego obszaru w zakresie ustalenia, czy aby w jakiejkolwiek z tych decyzji nie zawarto warunku składowania mas ziemnych na działce nr [....] przy ul. [....] w K. rzeczywiście mogło być utrudnione. W ocenie Sądu organ prowadzący postępowanie w tej sprawie powinien jednak wziąć pod uwagę okoliczność, że działka nr [....] jest własnością Gminy Miasto K. i to tylko ten właściciel (Gmina Miasto ....) realizując inwestycje jako inwestor mógłby na tej działce składować masy ziemne. Inny inwestor nie mógłby mieć prawa na składowanie mas ziemnych na działce, nie będącej jego własnością, chyba że zgodę wyraziłby właściciel (Gmina Miasto ....). Tym samym Prezydent Miasta [....] mógł skontrolować pozwolenia na budowę lub decyzje ustalające warunki zabudowy/lokalizacje inwestycji celu publicznego/lokalizacje dróg publicznych dla których inwestorem jest lub była Gmina Miasto [....] (realizowanych przez gminne jednostki organizacyjne, np. Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w K. ) na obszarze osiedla [....] właśnie pod kątem zapisów co do miejsc lokalizacji mas ziemnych z tych inwestycji. W ocenie Sądu Prezydent Miasta K. poprzez swoje wydziały i jednostki organizacyjne powinien mieć wiedzę o inwestycjach realizowanych w okresie obejmującym pierwszą połowę 2010 r. na obszarze osiedla [....] w K. Tego zaś w sprawie nie uczyniono i to uzasadnia zarzut braku dokładnego wyjaśnienia tej okoliczności w sprawie.
Kolejną wadą zaskarżonych decyzji jest brak określenia powierzchni mas ziemnych przeznaczonych do usunięcia. Jak wynika z akt sprawy, organ I. instancji na początku postępowania w tej sprawie określił wielkość obszaru zajętego masami ziemnymi i na tej podstawie obliczył wielkość tych mas (10500 m3). Dalej jednak prowadząc postępowanie sama skarżąca wyjaśniała, że część tej ziemi usunęła. Na usuniecie części tej ziemi wskazał także P.W. Także organ I. instancji przeprowadzając oględziny w dniu 21 lipca 2010 r. stwierdził, że ziemia nie została usunięta, ale w niektórych miejscach jest jej mniej niż w poprzednio przeprowadzanych oględzinach (akta administracyjne sprawy, tom I, karty nr 71-70). To wszystko powinno uzasadniać dokonanie ponownego oszacowania wielkości mas ziemnych na działce nr [....] , które miałyby być przeznaczone do usunięcia. Nie można było całkowicie pominąć tych okoliczności. Ma to przecież bezpośredni wpływ na obowiązki nakładane na poszczególne osoby i błędy w wielkości mas ziemnych na tej działce były podnoszone już w odwołaniu.
Kolejna kwestia dotyczy braku ustalenia, czy skarżąca D.L. występuje w tej sprawie jako osoba fizyczna, czy też jako osoba reprezentująca Stowarzyszenie Klub [....] . W ocenie Sądu jeżeli stroną ma być D.L. występująca jako osoba fizyczna, to także trzeba zapewnić udział Stowarzyszeniu Klub [....] . To przecież temu Stowarzyszeniu, a nie skarżącej, miała być działka nr [....] użyczona i to właśnie Stowarzyszenie miało wyrównać teren pod ujeżdżalnię koni. Organy powinny rozważyć także, czy nie zapewnić udziału w tej sprawie jako strony jednostce wykonującej prawo trwałego zarządu. Trwały zarząd co do całej tej działki wykonuje, jak należy domyśleć się z akt sprawy, Zarząd Infrastruktury Sportowej. Organ I. instancji ustalał z tym Zarządem okoliczności mające znaczenie w tej sprawie (wyrażenie zgody lub brak wyrażenia zgody na deponowanie mas ziemnych na tej działce).
Odrębnego rozważenia wymaga kwestia ponoszenia odpowiedzialności za tak zgromadzone odpady.
Zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 22 ustawy o odpadach, pod pojęciem wytwórcy odpadów rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej.
Ustawa o odpadach jako posiadacza odpadów wskazuje każdego kto faktycznie włada odpadami (wytwórcę odpadów, inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną). Ponieważ faktycznie włada odpadami przede wszystkim ich wytwórca, a jest nim każdy, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów (art. 3 ust. 3 pkt 22 ustawy o odpadach), obowiązkiem organu jest przede wszystkim przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego celem ustalenia posiadacza odpadów. Jeżeli okaże się to niemożliwe, wówczas działa domniemanie, iż władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. W takim wypadku organ winien ustalić, kto jest osobą władającą. Takie stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 czerwca 2004 r., sygn. akt IV SA 2710/03, opub. w LEX nr 152400 i Sąd w tej sprawie pogląd ten akceptuje.
Stosownie do art. 63 ust. 1 ustawy o odpadach magazynowanie odpadów może odbywać się na terenie, do którego posiadacz odpadów ma tytuł prawny. Art. 63 ust. 6 tejże ustawy stanowi zaś, że określenie miejsca i sposobu magazynowania odpadów następuje w:
1) pozwoleniu zintegrowanym, o którym mowa w przepisach o ochronie środowiska;
2) pozwoleniu na wytwarzanie odpadów, o którym mowa w art. 17 ust. 2 ustawy o odpadach;
3) decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, o której mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpadach;
4) informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, o której mowa w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy o odpadach;
5) zezwoleniu na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, o którym mowa w art. 26 ust. 1 ustawy o odpadach;
6) zezwoleniu na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów, o którym mowa w art. 28 ust. 1 ustawy o odpadach;
7) zgłoszeniu do rejestru, o którym mowa w art. 33 ust. 5 ustawy o odpadach.
W tej sprawie żadna z ww. przesłanek nie zaistniała.
Jedną z istotnych kwestii spornych w tej sprawie jest zagadnienie ponoszenia odpowiedzialności administracyjnej za odpady zgromadzone na działce nr [....] bez wymaganego zezwolenia i bez jakiekolwiek decyzji pozwalające na ich gromadzenie na tej działce.
Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o odpadach, wytwórca odpadów może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi. Dalej art. 25 ust. 2 ustawy o odpadach stanowi, że posiadacz odpadów może je przekazywać wyłącznie podmiotom, które uzyskały zezwolenie właściwego organu na prowadzenie gospodarowania odpadami, chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania zezwolenia. Art. 28 ust. 1 ustawy o odpadach stanowi, że prowadzenie zbierania odpadów wymaga uzyskania zezwolenia, z zastrzeżeniem art. 31 ust. 1, art. 32 ust. 1 oraz art. 33 ust. 1a i 4. Powołane art. 31 ust. 1, 32 ust. 1 i 34 ust. 1 i 4 ustawy o odpadach nie dotyczą gromadzenia mas ziemi.
Art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach stanowi zaś, że jeżeli posiadacz odpadów, w tym wytwórca odpadów, przekazuje odpady następnemu posiadaczowi odpadów, który ma zezwolenie właściwego organu na zbieranie, odzysk, unieszkodliwianie odpadów lub koncesję na składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, posiada decyzję, o której mowa w art. 31 lub w art. 32, lub jest wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 33 ust. 5, odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami przenosi się na tego następnego posiadacza odpadów.
Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że stosownie do art. 25 ustawy o odpadach, odpowiedzialność za odpady na równi z ich wytwórcami mogą ponosić również podmioty zajmujące się ich zagospodarowaniem, ale tylko wówczas, gdy odbiorca odpadów posiada zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zagospodarowania odpadów lub w tych przypadkach, gdy nie jest to wymagane, tenże odbiorca ma obowiązek wpisania się do właściwego rejestru. Z obowiązku uzyskania zezwolenia zwolniono, miedzy innymi, osoby fizyczne i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami prowadzącymi działalność w zakresie wykorzystania odpadów na własne potrzeby przez te podmioty (art. 33 ust. 2 ustawy o odpadach).
Wyłączenie spod uzyskania zezwolenia na zbieranie mas ziemi nie zawiera rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności (Dz. U. z 2004 r. Nr 16, poz. 154 z późn. zm.). Także rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. z 2006 r. Nr 75, poz. 527 z późn. zm.) regulujące zwolnienie od obowiązku uzyskania zezwolenia na przekazywanie przez posiadacza odpadów innym podmiotom (osobom fizycznych lub jednostko nie będącym przedsiębiorcami) nie ma zastosowania w tej sprawie. Wprawdzie zgodnie z załącznikiem do ww. rozporządzenia z 21 kwietnia 2006 r. w pozycji nr 52 znajdują się odpady o kodzie 17 05 04 stanowiące glebę i ziemię, w tym kamienie, to jednak żeby mogło one być przekazywane przez posiadacza odpadów osobom fizycznym lub jednostkom nie będącym przedsiębiorcami bez odrębnego zezwolenia, musiały one podlegać następującej dopuszczalnej metodzie odzysku: "do utwardzania powierzchni po rozkruszeniu, jeśli jest to konieczne do wykorzystania odpadów, oraz z zachowaniem przepisów odrębnych w szczególności przepisów prawa wodnego i prawa budowlanego". Podobna regulacja dotyczy odpadu o kodzie 20 02 02 stanowiącego glebę i ziemię w tym kamienie (pozycja nr 65 ww. załącznika).
Tym samym w sytuacji, w której ani skarżąca ani Stowarzyszenie Klub [....] nie uzyskały pozwolenie na budowę, decyzję ustalającą warunki zabudowy lub nie dokonały zgłoszenia wykonania robót budowlanych obejmujących wykorzystania mas ziemnych na części działki nr [....] , nie można mówić o zwolnieniu z obowiązku stosowania przepisów ustawy o odpadach.
Skoro skarżąca nie dysponowała żadnych zezwoleniem, ani też nie mogła wykazać się spełnieniem przesłanki co do wystąpienia dopuszczalnej metody wykorzystania odpadów, to odpowiedzialność za tą część odpadów przekazanych skarżącej ponosi P.W. Zgodnie z art. 25 ust. 3 ustawy o odpadach, z wytwórcy odpadów przeniesiona zostaje odpowiedzialność jedynie za te kategorie odpadów, na których wykorzystanie odbiorca posiada stosowne zezwolenie lub ich wykorzystanie zwolnione jest z tego obowiązku. Natomiast jeżeli odpady są przekazywane podmiotowi niespełniającemu wymagań, wytwórca nie zwalnia się z odpowiedzialności za nie. Nie ma także znaczenia, czy ewentualnie P.W. wprowadziła w błąd skarżąca podając, że posiada stosowne zezwolenie. Odpowiedzialność za odpady ma charakter zobiektywizowany i oderwana jest od pojęcia winy. Obliguje to wytwórców odpadów do dokładania szczególnej staranności przy przekazywaniu odpadów.
W przypadku natomiast tych odpadów, których wytwórców nie udało się ustalić, zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o odpadach posiadacz odpadów zobowiązany jest do ich usunięcia z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania lub magazynowania. Jak wynika jednak z akt sprawy skarżąca podawała numery rejestracyjne samochodów, którymi masy ziemi miały być bez jej zgody nawożone na działkę nr [....] . Ta okoliczność także powinna być wyjaśniona przez organy w tej sprawie.
Należy bowiem wyjaśnić, że decyzja z art. 34 ustawy o odpadach może być wydana także wtedy, kiedy wiadomo kto zgromadził odpady w miejscu nieprzeznaczonym do ich składowania lub magazynowania, a jest on podmiotem innym niż władający powierzchnią ziemi. Powołany art. 3 ust. 3 pkt 13 ustawy o odpadach stanowi że domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. To domniemanie jest obalalne. Władający powierzchnią ziemi może zwolnić się z odpowiedzialności za odpady tylko w jeden sposób, mianowicie wykazując, że odpadem włada lub władał faktycznie inny podmiot, czyli wskazać wyraźnie na innego posiadacza odpadów. Tym samym skoro do usunięcia odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania lub magazynowania powinien być zobowiązany obecny lub były posiadacz odpadów, to w interesie osoby zobowiązanej (skarżącej) powinno być przynajmniej podjecie czynności w zakresie obalania domniemania, ze to ona jest posiadaczem tych odpadów. Nie zwalania to organów również od badania tej kwestii.
Niezasadnym są te zarzuty skargi, które dotyczą pominięcia udziału w sprawie pełnomocnika skarżącej. Mimo, że skarżąca miała ustanowionego pełnomocnika, to z treści tego pełnomocnictwa wyraźnie wynikało, że nie dotyczyło ono postępowania pierwszoinstancyjnego (akta administracyjne sprawy, tom I, karta nr 366). Generalnie można wskazać, że organ I. instancji pomijał adwokata W.S. w udziale w postępowaniu, ponieważ zakres udzielonego mu pełnomocnictwa obejmował występowanie przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w K.
Pozostałe zarzuty skarżącej także nie są uzasadnione. Kwestia niekorzystnego przekształcenia naturalnego ukształtowania terenu wskutek nawiezienia mas ziemnych nie ma w tej sprawie znaczenia. Także badanie zmiany ukształtowania stosunków wodnych w tej sprawie nie ma znaczenia. Zarzut pominięcia skarżącej w udziale w przesłuchaniu P.W. nie jest zasadny, ponieważ osoba ta nie była przesłuchiwana. Złożyła tylko oświadczenie, którego wartość dowodowa podlegała swobodnej ocenie przez organy.
Mając powyższe na uwadze Sąd uchylił obie wydane w sprawie decyzje, ponieważ materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie został należycie uwzględniony przez organy i nie wyjaśniono kilku istotnych dla sprawy kwestii. Tym samym nastąpiło naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. To zaś zobowiązuje Sąd do uchylenia decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a.
Stosownie do art. 141 § 4 P.p.s.a. ponownie prowadząc postępowanie należy prawidłowo ukształtować krąg stron w zakresie wskazanych w uzasadnieniu tego wyroku, następnie ustalić wielkość nawiezionych mas ziemnych na działkę nr [....] oraz umożliwić skarżącej podjęcie czynności zmierzających do obalenia domniemania, że w stosunku do tych mas ziemnych, które nie nawiózł P.W. , zostały one nawisowe przez inne osoby. Organ I. instancji winien w tym zakresie współpracować ze skarżącą, celem wyjaśnienia tej kwestii. Należy także zbadać, w zakresie wskazanym w uzasadnieniu tego wyroku, czy z wymienionych inwestycji lub z obszaru ich realizacji przez gminne jednostki organizacyjne nie były wydawane decyzji dotyczące składowania mas ziemnych na działce nr [....] . W ocenie Sądu w zakresie określonym tym wyrokiem takie ustalenia nie powinny być zbyt trudne do przeprowadzenia. Po ustaleniu materiału dowodowego, sprawę należy załatwić w drodze aktu administracyjnego.
O wstrzymaniu orzeczono na podstawie art. 152 P.p.s.a.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 P.p.s.a.
