I OSK 2618/12

Uzasadnienie

Minister Infrastruktury, po rozpatrzeniu wniosku [...] sp. z o.o. z siedzibą w K. o ponowne rozpatrzenie sprawy, decyzją z dnia [...] września 2011 r., nr [...] utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] listopada 2010 r., [...] umarzającą postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy Kraków-Podgórze z dnia [...] marca 1978 r., nr [...] o wywłaszczeniu za odszkodowaniem nieruchomości położonej w Krakowie w b. gm. kat. Podgórze oznaczonej jako działka nr [...] o pow. 261 m² - z działki nr [...] o pow. 992 m², objętej lwh [...], stanowiącej własność Z. R. W. M. K. W. M. w K. oraz decyzji Prezydenta Miasta Krakowa z dnia [...] czerwca 1978 r., nr [...] uchylającej decyzję z dnia [...] marca 1978 r., w części dotyczącej wysokości potrącenia na rzecz Skarbu Państwa z tytułu zaległości podatkowych i orzekającej o potrąceniu na rzecz Skarbu Państwa z tytułu zaległości podatkowych kwoty 8.006 zł, zaś pozostałą część odszkodowania w kwocie 5.331 zł przyznającą Z. R. W. M. K. W. M. w K., a w pozostałej części utrzymującej w mocy decyzję z dnia [...] marca 1978 r.

Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie sprawy.

Decyzją z dnia [...] marca 1978 r., nr [...] Naczelnik Dzielnicy Kraków-Podgórze orzekł o wywłaszczeniu za odszkodowaniem nieruchomości położonej w Krakowie w b. gm. kat. Podgórze, oznaczonej jako działka nr [...] o pow. 261 m² - z działki nr [...] o pow. 992 m², objętej lwh [...], stanowiącej własność Z. R. W. M. K. W. M. w K. Jednocześnie sumę odszkodowania potrącono w całości na rzecz Skarbu Państwa z tytułu zaległości podatkowych.

Decyzją z dnia [...] czerwca 1978 r., nr [...] Prezydent Miasta Krakowa, po rozpatrzeniu odwołania K. W. M. w K., uchylił decyzję z dnia [...] marca 1978 r., w części dotyczącej wysokości potrącenia na rzecz Skarbu Państwa z tytułu zaległości podatkowych i orzekł o potrąceniu na rzecz Skarbu Państwa z tytułu zaległości podatkowych kwotę 8.006 zł, zaś pozostałą część odszkodowania w kwocie 5.331 zł przyznał Z. R. W. M. K. W. M. w K., a w pozostałej części utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Pismem z dnia [...] kwietnia 2009 r. [...] z siedzibą w K. wystąpiła do Wojewody Małopolskiego z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy Kraków -Podgórze z dnia [...] marca 1978 r. wskazując, że jako obecny właściciel nieruchomości, której część została objęta zaskarżoną decyzją, posiada status strony w postępowaniu.

Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2009 r., nr [...] Wojewoda Małopolski przekazał Ministrowi Infrastruktury do rozpatrzenia według właściwości wniosek [...] o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy Kraków-Podgórze z dnia [...] marca 1978 r. utrzymanej w mocy decyzją Prezydenta Miasta Krakowa z dnia [...] czerwca 1978 r.

Pismem z dnia [...] lutego 2010 r., nr [...] Minister Infrastruktury zawiadomił wskazane w piśmie podmioty o wszczęciu postępowania w przedmiotowej sprawie z wniosku [...] Sp. z o. o.

Decyzją z dnia [...] listopada 2010 r., nr [...] Minister Infrastruktury umorzył postępowanie w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy Kraków-Podgórze z dnia [...] marca 1978 r., nr [...] oraz decyzji Prezydenta Miasta Krakowa z dnia [...] czerwca 1978 r., nr [...] bowiem postępowanie zostało wszczęte na wniosek podmiotu, któremu nie przysługuje przymiot strony.

Z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy wystąpiła [...] Sp. z o. o. z siedzibą w K. utrzymując, iż posiada interes prawny w domaganiu się wszczęcia postępowania w sprawie oceny legalności zaskarżonych decyzji wywłaszczeniowych.

Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] września 2011 r., nr [...] utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] listopada 2010 r., nr [...]. W uzasadnieniu organ wskazał, że w przedmiotowej sprawie [...] Sp. z o. o. podnosi, iż jej interes prawny wynika z tego, że to Spółka była wpisana w księdze wieczystej jako właściciel nieruchomości, w skład której weszła nieruchomość wywłaszczona.

Tymczasem Minister ustalił, że wywłaszczona pod budowę stacji transformatorowej nieruchomość oznaczona jako parcela nr [...] o pow. 261 m² powstała w wyniku podziału parceli nr [...], objętej Lwh [...], co potwierdza znajdujący się w aktach archiwalnych plan sytuacyjny podziału parceli l.kat. [...] z dnia [...] grudnia 1969 r., nr [...] wykonany przez Dzielnicową Pracownię Geodezyjną Wydziału Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Podgórza w Krakowie opatrzony wszystkimi stosownymi pieczątkami (karta archiwalna nr [...]).

Organ odwoławczy wskazał, że z nadesłanych przy piśmie z dnia [...] lutego 2010 r., nr [...] przez Wydział Geodezji Urzędu Miasta Krakowa dokumentów, w szczególności z opisu zmian z dnia [...] grudnia 2008 r. wpisanego do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu [...] lutego 2009 r., nr [...] wynika, że na działce nr [...] o pow. 1013 m², obejmującej nieruchomość wywłaszczoną, zostały zatwierdzone zmiany, przy uwzględnieniu powyższego planu sytuacyjnego z dnia 2 grudnia 1969 r., polegające na wydzieleniu działki nr [...] o pow. 752m², stanowiącej własność [...] Sp. z o. o. i działki nr [...] o pow. 261 m², będącej własnością Skarbu Państwa na podstawie decyzji wywłaszczeniowej z dnia [...] marca 1978 r., nr [...] utrzymanej w części wywłaszczenia decyzją z dnia [...] czerwca 1978 r., nr [...].

Minister zaznaczył, że [...] Sp. z o. o. w związku z zawartą umową sprzedaży z dnia [...] stycznia 2008 r. została wpisana do księgi wieczystej nr [...] jako właściciel działki nr [...]. Jednocześnie organ wskazał, że w przedmiotowej księdze wieczystej widniały ostrzeżenia o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego. Zdaniem Ministra, fakt nieistniejącej już niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie uzasadnia interesu prawnego i nie wynika z przepisów prawa materialnego.

Minister zauważył, że decyzją z dnia [...] maja 2009 r., nr [...] Prezydent Miasta Krakowa orzekł z urzędu o wprowadzeniu zmiany w operacie ewidencji gruntów dla obrębu [...] j. ewid. Kraków - Podgórze polegającej na wyodrębnieniu dwóch różnych nieruchomości połączonych w działce ewidencyjnej nr 48, w związku z uwzględnieniem planu sytuacyjnego z dnia 2 grudnia 1969 r. oraz decyzji wywłaszczeniowej, w wyniku którego powstały działka nr [...] oraz działka nr [...] odpowiadająca wywłaszczonej parceli nr [...].

Organ odwoławczy stwierdził, że w niniejszej sprawie bezspornym jest, iż [...] Sp. z o. o. nie była właścicielem wywłaszczonej nieruchomości, jak również nie przysługuje jej żaden tytuł prawno - rzeczowy do wywłaszczonej nieruchomości, gdyż obecnym właścicielem działki nr [...] jest Skarb Państwa.

Minister zaznaczył, że [...] Sp. z o. o. jest natomiast ujawniona jako właściciel działki nr [...] objętej księgą wieczystą nr [...].

Od decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...] września 2011 r., nr [...] Sp. z o. o. z siedzibą w K. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Zaskarżonej decyzji Spółka zarzuciła: 1) naruszenie art. 28 Kpa poprzez bezzasadne uznanie, iż skarżący nie posiada interesu prawnego w występowaniu z wnioskiem o stwierdzenie nieważności orzeczeń wywłaszczeniowych podczas, gdy skarżący jest następcą prawnym wywłaszczonego właściciela tej nieruchomości, a decyzja w przedmiocie stwierdzenia nieważności orzeczeń wywłaszczeniowych oddziaływać będzie w sposób bezpośredni na prawo własności skarżącego, co odpowiada zastosowaniu niedopuszczalnej, zawężającej wykładni pojęcia interesu prawnego; 2) naruszenie art. 105 Kpa poprzez wydanie decyzji o umorzeniu postępowania z przyczyn podmiotowych w sytuacji, gdy brak było ku temu jakichkolwiek podstaw albowiem wniosek o stwierdzenie nieważności pochodził od podmiotu legitymującego się interesem prawnym i przymiotem strony w postępowaniu nieważnościowym, w rozumieniu art. 28 Kpa, a tym samym postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczeń wywłaszczeniowych nie sposób uznać za bezprzedmiotowe, a organ miał obowiązek merytorycznego rozpatrzenia sprawy administracyjnej; 3) naruszenie art. 7 i art. 77 Kpa poprzez zaniechanie obowiązku należytego zabrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego. Mając powyższe na uwadze skarżąca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...] listopada 2010 r., nr [...] oraz o zasądzenie na rzecz skarżącej od organu kosztów postępowania według norm prawem przepisanych. W uzasadnieniu Spółka wskazała, że wbrew stanowisku organu, skarżąca jako następca prawny wywłaszczonego podmiotu posiada interes prawny uprawniający ją do występowania z wnioskiem o stwierdzenie nieważności obu wymienionych wyżej decyzji. Zdaniem Spółki, Minister pominął całkowicie fakt, że skarżąca nabyła nieruchomość stanowiącą działkę nr [...] (podzieloną następnie na działki o numerach [...] i [...]). Jest zatem następcą prawnym poprzedniego właściciela nieruchomości, w stosunku do którego - jak okazało się dopiero po ponad 20 latach od wywłaszczenia - wydana została decyzja wywłaszczeniowa.

Spółka wskazała, że w orzecznictwie i literaturze do ustawy o gospodarce nieruchomościami nie budzi wątpliwości, jaka jest funkcja zamieszczania w księdze wieczystej wzmianki o toczącym się postępowaniu wywłaszczeniowym oraz że bynajmniej nie wyłącza ona możliwości dokonywania czynności prawnych, których przedmiotem jest zbycie prawa własności nieruchomości. Samo zaś wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego nie stoi na przeszkodzie zbywaniu praw rzeczowych do nieruchomości, która ma zostać wywłaszczona, ani ustanawianiu nowych praw rzeczowych do takiej nieruchomości. Dokonanie czynności wymienionych w art. 117 ust. 1 ugn ma jednak na celu zabezpieczenie prowadzonego postępowania wywłaszczeniowego przed koniecznością powtarzania go lub powtarzania poszczególnych czynności, z powodu zmiany po wszczęciu tego postępowania podmiotów, którym przysługują prawa rzeczowe do nieruchomości. Wszystkie zmiany stanu prawnego nieruchomości muszą być natomiast uwzględniane w kolejnych czynnościach podejmowanych przez organ prowadzący postępowanie wywłaszczeniowe (por. E. Bończak – Kucharczyk. Komentarz do ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Za nadużycie Spółka uważa twierdzenie Ministra, jakoby interes prawny wnioskodawcy wyłączały "nieistniejąca już niezgodność treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym" i wzmianka o toczącym się postępowaniu wywłaszczeniowym w sytuacji, gdy wzmianka o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego wpisana została do księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości w 1976 r. - prawie 35 lat temu.

Nie sposób zatem zarzucić skarżącej, że nie dochowała należytej staranności, badając księgę wieczystą prowadzoną dla nieruchomości, skoro (abstrahując nawet, że Minister Infrastruktury nie jest właściwy do dokonywania oceny dobrej, czy złej wiary nabywcy nieruchomości, która to ocena mogłaby zostać ewentualnie dokonana przez sąd cywilny) nawet sam Prezydent Miasta Krakowa aż do 2010 r. nie wiedział, że przedmiotowe postępowanie wywłaszczeniowe w ogóle zostało zakończone.

Skarżąca uważa, że jako następca prawny poprzedniego właściciela przedmiotowej nieruchomości ma interes prawny w występowaniu i popieraniu wniosku o stwierdzenie nieważności orzeczenia wywłaszczeniowego. Spółka wskazała, że to właśnie na podstawie orzeczeń wywłaszczeniowych Prezydent Miasta Krakowa wydał decyzję o wprowadzeniu zmiany w operacie ewidencji gruntów dla obrębu [...] j. ewid. Kraków - Podgórze, polegającej na wyodrębnieniu różnych nieruchomości połączonych w działce ewidencyjnej nr [...] (decyzja znak: [...]), w wyniku czego powstały dwie odrębne działki ([...] i [...]), wskutek czego doszło do pozbawienia skarżącej części działki, odpowiadającej parceli gruntowej wywłaszczonej na podstawie ww. orzeczeń. Stwierdzenie nieważności orzeczeń wywłaszczeniowych spowoduje zatem wyeliminowanie ich z obrotu prawnego, a tym samym bezprzedmiotowa i bezpodstawna będzie również decyzja Prezydenta Miasta Krakowa w przedmiocie wprowadzenia zmiany w operacie ewidencji gruntów, mająca przecież charakter całkowicie wtórny względem orzeczeń wywłaszczeniowych.

W ocenie Spółki, całość przedstawionej przez organ, niepełnej zresztą i w wielu miejscach niekompletnej argumentacji pozwala postawić organowi zarzut rażącego naruszenia art. 28 Kpa. W orzecznictwie sądów administracyjnych i doktrynie prawa administracyjnego nie budzi wątpliwości, że: 1) art. 28 Kpa znajduje pełne zastosowanie w postępowaniu prowadzonym w trybach nadzwyczajnych, a w postępowaniu o stwierdzenie nieważności stroną jest nie tylko strona postępowania zwykłego zakończonego wydaniem kwestionowanej decyzji, lecz również każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczyć mogą skutki stwierdzenia nieważności decyzji (por. wyrok NSA z dnia 23 lipca 2008 r., sygn. Akt I OSK 373/07); 2) stroną postępowania nieważnościowego będzie każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczyć mogą skutki stwierdzenia nieważności rozstrzygnięcia; 3) każdy kolejny właściciel rzeczy (w tym nieruchomości) jest uprawniony do występowania z wnioskiem o stwierdzenie nieważności orzeczenia go dotyczącego; 4) źródłem interesu prawnego mogą być przepisy prawa cywilnego, a w szczególności prawo rzeczowe (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 7 kwietnia 2010 r., sygn. akt II SAlPo 822/09).

Przede wszystkim jednak Minister Infrastruktury całkowicie pominął to, że w niniejszej sprawie art. 28 Kpa powinien być interpretowany w taki sposób, aby zabezpieczyć interesy stron postępowania administracyjnego, a w związku z tym niedopuszczalna jest jego interpretacja zawężająca. W ten sposób Minister dopuścił się naruszenia powyższego przepisu, a w konsekwencji również naruszenia dalszych przepisów prawa (art. 105, art. 7 i art. 77 Kpa) poprzez zaniechanie merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy i wydanie decyzji o umorzeniu postępowania, tj. decyzji o charakterze formalnym, która powinna być wydawana w przypadkach wyjątkowych. Zasadą jest bowiem merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy.

W odpowiedzi na skargę Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej wniósł o jej oddalenie i jednocześnie podtrzymał stanowisko prezentowane dotychczas w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że Minister Infrastruktury przedwcześnie uznał, iż [...] Sp. z o. o. nie przysługuje przymiot strony postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy Kraków-Podgórze z dnia [...] marca 1978 r., nr [...] oraz decyzji Prezydenta Miasta Krakowa z dnia [...] czerwca 1978 r., nr [...].

Sąd stwierdził, że jak wynika z "Wykazu synchronizacyjnego (Równoważnika)" działka nr [...] wywłaszczona kwestionowaną przez Spółkę decyzją Naczelnika Dzielnicy Kraków-Podgórze z dnia [...] marca 1978 r., nr [...], to nieruchomość odpowiadająca później wyodrębnionej działce nr [...]. Z "Mapy uzupełniającej rozdzielenia ciał hipotecznych w działce [...]", wykazu zmian działek oraz decyzji Prezydenta Miasta Krakowa z dnia [...] maja 2009 r. o wprowadzeniu z urzędu zmiany w operacie ewidencji gruntów, polegającej na wyodrębnieniu różnych nieruchomości połączonych w działce nr [...] wynika, że działka nr [...] była częścią działki nr [...], do której prawo własności (jako całości) – jak wynika z odpisu z księgi wieczystej nr [...] z dnia [...] sierpnia 2008 r. – nabyła skarżąca od G. W. Ż. w K., a podstawą tego nabycia była umowa sprzedaży z dnia [...] stycznia 2008 r., Rep. A Nr [...]. Jednocześnie Sąd wskazał, że z drugiej jednak strony w dacie orzekania przez Ministra Infrastruktury o umorzeniu postępowania o stwierdzenie nieważności opisanych wyżej decyzji z 1978 r., z powodu braku po stronie skarżącej legitymacji do bycia stroną postępowania nieważnościowego istniał taki stan wieczystoksięgowy, z którego wynika, że na mocy decyzji wywłaszczeniowej z dnia [...] marca 1978 r. własność działki nr [...] nabył Skarb Państwa, a nie Spółka [...].

W ocenie Sądu posiadanie przez skarżącą statusu strony (art. 28 Kpa) w postępowaniu nadzorczym jest kwestią otwartą. Skład orzekający stwierdził, że w takim stanie prawnym jaki wynika z akt sprawy Minister Infrastruktury, skoro już wszczął postępowanie nadzorcze (zawiadomienie z dnia 1 lutego 2010 r.), to winien zawiesić z urzędu postępowanie na podstawie 97 § 1 pkt 4 Kpa. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie rozstrzygnięcie o istnieniu po stronie skarżącej Spółki interesu prawnego w postępowaniu nadzorczym uzależnione jest od wyników spraw o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych nr [...] (gdzie figurowała działka nr [...]) i nr [...] (założonej dla odłączonej od tej pierwszej księgi działki nr [...]) z rzeczywistym stanem prawnym, dla których właściwy jest sąd powszechny (art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.).

Sąd uznał, że w niniejszej sprawie Minister Infrastruktury naruszył przepis art. 105 § 1 Kpa oraz jako organ odwoławczy przepis art. 138 § 1 pkt 1 Kpa, w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Sąd wskazał, że w ponownie prowadzonym postępowaniu Minister Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej zawiesi postępowanie nadzorcze, do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia powództw o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym.

W tym stanie rzeczy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrokiem z dnia 17 maja 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 2311/11, na podstawie art. 145 §1 pkt 1 lit. c i art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] listopada 2010 r. nr [...] i stwierdził, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu. Ponadto Sąd I instancji orzekł w przedmiocie kosztów postępowania sądowego.

Na podstawie art. 173 §1 oraz art. 177 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę kasacyjną od ww. wyroku wniosła [...] spółka z o.o. z siedzibą w K., zaskarżając wyrok w całości.

Na podstawie art. 174 pkt 2 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w skardze kasacyjnej, podniesiono zarzuty naruszenia przepisów postępowania, a to:

1. Naruszenie art. 141 §4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 3 §1 tej ustawy, poprzez niewłaściwe wykonanie przez Sąd I instancji obowiązku kontroli działalności administracji publicznej polegające na uchyleniu wprawdzie przez Sąd I instancji zaskarżonej decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...] września 2011 r. (nr [...]) oraz decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...] listopada 2010 r. (nr [...]), ale jednocześnie sformułowaniu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nieprawidłowych (i rażąco niekorzystnych dla skarżącego) wskazań co do dalszego postępowania, adresowanych do organów administracji;

2. Naruszenie art. 141 §4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 3 §1 tej ustawy (a także naruszenie art. 135 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i art. 145 §1 pkt 1 "c" tej ustawy), a to poprzez:

a) niedostrzeżenie przez Sąd I instancji rażącego naruszenia przez Ministra Infrastruktury przepisu art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, a w konsekwencji naruszenie art. 141 §4 (zdanie drugie) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 3 §1 tej ustawy (a także naruszenie art. 135 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i art. 145 §1 pkt 1 "c" tej ustawy) poprzez bezzasadne przyjęcie, że posiadanie przez skarżącego statusu strony w postępowaniu nadzorczym jest "kwestią otwartą" oraz że "w niniejszej sprawie rozstrzygnięcie o istnieniu po stronie skarżącej interesu prawnego w postępowaniu nadzorczym uzależnione jest od wyników spraw o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych nr [...] (gdzie figurowała działka nr [...]) i nr [...] (założonej dla odłączonej od tej pierwszej księgi działki nr [...]) z rzeczywistym stanem prawnym, dla których właściwy jest sąd powszechny" podczas gdy dla ustalenia, czy skarżący posiada status strony w postępowaniu nadzorczym o stwierdzenie nieważności decyzji wywłaszczeniowej Naczelnika Dzielnicy Kraków – Podgórzez dnia [...] marca 1978 r. (nr [...]) oraz decyzji Prezydenta Miasta Krakowa z dnia [...] czerwca 1978 r. (nr [...]) (dalej łącznie jako "Decyzje Wywłaszczeniowe") nie jest konieczne rozstrzygnięcie jakiegokolwiek zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 §1 pkt 4 KPA, albowiem w związku z wstecznym skutkiem (ex tunc) decyzji wydanej na podstawie art. 156 i nast. KPA, wynik postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności Decyzji Wywłaszczeniowych dotyczy bezpośrednio praw [...] sp. z o.o., gdyż:

- przedmiotem umowy sprzedaży z dnia [...] stycznia 2008 r. była cała nieruchomość objęta księgą wieczystą nr [...] składająca się wtedy z działki ewidencyjnej nr [...], której to działki częścią była również część wywłaszczona na podstawie decyzji Naczelnika Dzielnicy Kraków – Podgórze z dnia [...] marca 1978 r. (nr [...]), zatem ewentualne stwierdzenie nieważności tej decyzji wyeliminuje z obrotu ze skutkiem wstecznym jej konsekwencje prawne, a więc spowoduje nabycie przez [...] sp. z o.o. na podstawie umowy z dnia [...] stycznia 2008 r. całej działki ewidencyjnej nr [...] a więc orzeczenie merytoryczne w przedmiocie stwierdzenia nieważności Decyzji Wywłaszczeniowych pozwoli ustalić ostatecznie przedmiot umowy sprzedaży z dnia [...] stycznia 2008 r. i ocenić, czy przedmiotem tej umowy była tylko niewywłaszczona część działki ewidencyjnej nr [...], czy też cała działka ewidencyjna nr 48, co bezpośrednio oddziałuje na sferę prawną [...] sp. z o.o. jako nabywcy nieruchomości, a tym samym potwierdza istnienie po stronie [...] sp. z o.o. przymiotu strony w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji wywłaszczeniowej;

b) niedostrzeżenie przez Sąd I instancji rażącego naruszenia przez Ministra Infrastruktury przepisu art. 105 §1 KPA oraz art. 157 §3 KPA a w konsekwencji naruszenie art. 141 §4 (zdanie drugie) powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 3 §1 tej ustawy (a także naruszenie art. 135 i art. 145 §1 pkt 1 "c" powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) poprzez bezzasadne przyjęcie, że pomimo iż Minister Infrastruktury już wszczął postępowanie z wniosku skarżącego w przedmiocie stwierdzenia nieważności Decyzji Wywłaszczeniowych (a nie odmówił wszczęcia postępowania w trybie art. 157 §3 KPA), to organ ten jest nadal uprawniony do badania istnienia po stronie skarżącego interesu prawnego, podczas gdy zgodnie z utrwalonym poglądem w doktrynie i w orzecznictwie, jeżeli w wyniku wstępnego postępowania Minister Infrastruktury ustalił, że wniosek o stwierdzenie nieważności Decyzji Wywłaszczeniowych pochodzi od strony i w związku z tym wszczął postępowaniu nadzorcze (a nie odmówił wszczęcia postępowania w trybie art. 157 §3 KPA), to obowiązany był załatwić sprawę poprzez wydanie decyzji merytorycznej o stwierdzeniu nieważności/odmowie stwierdzenia nieważności kwestionowanych decyzji i nie ma podstaw do ponownego badania istnienia po stronie Spółki interesu prawnego skarżącego i posiadania przez nią statusu strony;

W skardze kasacyjnej wywodzono, że powyższe naruszenia przez Sąd I instancji przepisów postępowania doprowadziły w konsekwencji do sformułowania przez Sąd I instancji nieprawidłowych (niezgodnych z prawem) wskazań co do dalszego postępowania przed Ministrem Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (naruszenie art. 141 §4 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 3 §1 tej ustawy), zgodnie z którymi organ powinien zawiesić postępowanie nadzorcze do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia powództw o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym, w sytuacji gdy Sąd I instancji powinien był zawrzeć w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazanie, aby Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej od razu rozpoznał merytorycznie wniosek [...] sp. z o.o. przez stwierdzenie nieważności Decyzji Wywłaszczeniowych a nie aby wstrzymywał się z jego rozpoznaniem do czasu zakończenia postępowań przed sądami cywilnymi w trybie art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, albowiem już na obecnym etapie sprawy oczywistym jest, że skarżący posiada w tym postępowaniu status strony (art. 28 KPA), i nie ma konieczności dodatkowego potwierdzania tej okoliczności poprzez wszczynanie postępowań o uzgodnienie treści księgi wieczystej; a ponadto po wszczęciu postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji organ nie ma już podstaw do umorzenia postępowania w trybie art. 105 §1 KPA, a jedynie uprawniony jest do wydania decyzji merytorycznej o stwierdzeniu nieważności kwestionowanej decyzji lub odmowie stwierdzenia nieważności kwestionowanej decyzji.

W związku z powyższymi zarzutami naruszenia przepisów powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu można postawić również zarzut naruszenia przepisów art. 28 KPA, 105 §1 KPA oraz art. 157 §3 KPA - wywodzono w skardze kasacyjnej.

Mając to wszystko na uwadze, w skardze kasacyjnej zawarto wnioski: 1) o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 maja 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 2311/11 i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania z pozostawieniem mu orzeczenia również o kosztach postępowania ze skargi kasacyjnej, w tym kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu przed WSA i w postępowaniu ze skargi kasacyjnej przed NSA według norm przepisanych; 2) na podstawie art. 182 §2 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w związku z tym, że skarga kasacyjna oparta jest wyłącznie na podstawie art. 174 pkt 2 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – o rozpoznanie niniejszej skargi kasacyjnej na posiedzeniu niejawnym – oświadczono, że wnosząca skargę kasacyjną zrzeka się rozprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Zgodnie z art. 183 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 §2 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Nie są zasadne zarzuty naruszenia art. 141 §4 w związku z art. 3§1 i art. 135 oraz art. 145 §1 pkt 1 lit. 3 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zarzuty skargi kasacyjnej zmierzają do wykazania, że Sąd I instancji przy rozpoznaniu sprawy powinien pominąć stan faktyczny ustalony na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dokumentów, to jest m.in. decyzji Prezydenta Miasta Krakowa z dnia [...] maja 2009 r. w treści której wskazano, że w księdze wieczystej nr [...] ujawniono błędnie sporządzony wykaz synchronizacyjny dla działki nr [...] obr. [...] Kraków – Podgórze. Skoro w decyzji tej organ wskazuje, że m.in. "(...) pominięto podział parceli katastralnej nr [...] o pow. 0992 ha sporządzony planem sytuacyjnym wpisanym do ewidencji (...) w wyniku, którego powstały parcele Nr [...] o pow. 0.0731 ha i [...] o pow. 0.0261 ha", a działka nr [...] ma powierzchnię 261m², to kwestie te wymagają – tak jak wskazał Sąd I instancji – uzgodnienia treści ksiąg wieczystych.

Nie są zasadne, podniesione w skardze kasacyjnej, zarzuty naruszenia przepisów postępowania administracyjnego. Jedną z podstawowych zasad w postępowaniu administracyjnym, jest zasada praworządności, zgodnie z którą organy administracji stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Z tego względu, w wyniku stwierdzonych nieścisłości stanu faktycznego, Sąd I instancji uchylił zaskarżoną decyzję i decyzję ją poprzedzającą. Jednocześnie Sąd administracyjny nie rozstrzyga sporów w ramach stosunków cywilnoprawnych. Powoływanie się przez stronę na określone umowy, może stanowić ewentualną podstawę dla urzeczywistnienia stanu ksiąg wieczystych.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 182 §2 tej ustawy, oddalił skargę kasacyjną.