IV SA/Wa 946/12

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją nr [...] z dnia [...] kwietnia 2012 r., wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w związku z art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006r. nr 139, poz. 993, ze zm.) Wojewoda [...] utrzymał w mocy decyzję Prezydenta W. nr [...] z dnia [...] lutego 2012 r. orzekającą o wymeldowaniu M. P. z pobytu stałego z lokalu nr [...] przy ul. [...] w W.

W uzasadnieniu decyzji Wojewoda [...] ustalając stan faktyczny wskazał, że W. P. wystąpił z wnioskiem o wymeldowanie M. P. z pobytu stałego z lokalu nr [...] przy ul. [...] w W., do którego byłym małżonkom przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

W toku postępowania administracyjnego W. P. wskazał, że jego była żona dobrowolnie opuściła miejsce stałego pobytu 31 października 2008 r. Swoje rzeczy wynosiła sukcesywnie z przedmiotowego lokalu, a te które pozostały, spakował i wyniósł do piwnicy. W. P. wyjaśnił również, że M. P. w dniu 27 grudnia 2011 r. próbowała wejść do spornego lokalu w obecności policji, jednak stało się to niemożliwe, gdyż wymienił on zamki w drzwiach w dniu 26 grudnia 2011 r.

Z kolei M. P., podczas przesłuchania przed organem I instancji początkowo utrzymywała, że mieszka stale w lokalu nr [...] przy ul. [...] w W., w którym zajmuje najmniejszy pokój i posiada w nim swoje łóżko, szafę oraz ubrania. Jednakże w związku z wyjazdami służbowymi, zdarza się, że nie przebywa w lokalu przez kilka dni. W toku przesłuchania M. P. dodała, że ostatni raz nocowała w lokalu w sierpniu 2011 r. Wskazała, że w miejscu stałego pobytu nie przebywa z uwagi na złe relacje z byłym mężem, który znęca się nad nią psychicznie i jest wobec niej agresywny. Od rozwodu przebywa ona w miejscowości J. ul. [...], ale ma zamiar powrócić do przedmiotowego lokalu. M. P. w dniu 22 grudnia 2011 r. oświadczyła, że posiada do lokalu klucze i może do niego swobodnie wejść.

Wojewoda [...] w uzasadnieniu decyzji przytoczył zeznania świadków przesłuchanych przez organ I instancji na okoliczność opuszczenia lokalu przez M. P.

Gospodarz budynku przy ul. [...] w W. W. S. zeznał, że w lokalu nr [...] mieszka W. P. z dziećmi i według jego wiedzy M. P. od trzech lat nie mieszka w przedmiotowym lokalu.

Organ wskazał, że zeznanie świadka w tym zakresie pokrywa się z zeznaniem B. T. Wskazała ona, że w lokalu nr [...] mieszkają W. P. z córką Z. i synem J., z którymi utrzymuje sąsiedzkie kontakty.

Kolejny świadek – W. G., którego przesłuchał organ I instancji zeznał, że M. P. nie zamieszkuje w lokalu od około trzech lat. Dodał, że podczas przypadkowej rozmowy z M. P. dwa lata temu dowiedział się od niej, że wyprowadziła się z mieszkania z uwagi na brak możliwości wspólnego mieszkania z W. P.

Zarówno W. G., jak i W. Z. zgodnie zeznali, że W. P. przygotowywał pokój dla M. P., gdyż chciała ona ponownie wprowadzić się do lokalu przy ul. [...].

W. Z., który od wielu lat bywa w lokalu nr [...] przy ul. [...] w W. zeznał, że przedmiotowy lokal składa się z dwóch sypialni i jednego większego pokoju dziennego. Jeden pokój zajmują dzieci Państwa P., drugi W. P., a z większego korzystają wszyscy domownicy. W. Z. zeznał również, że była żona W. P. zamieszkała w lokalu wiosną 2011 r., lecz na krótki okres, po 2-3 dniach ponownie opuściła lokal.

Organ podniósł, że zgromadzone w sprawie dowody nawzajem się uzupełniają i są logiczne. Przy rozstrzygnięciu oparł się na przesłankach wynikających z art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, które zostały poparte obiektywnymi dowodami.

Za okoliczność niesporną organ przyjął, że skarżąca opuściła lokal nr [...] przy ul. [...] w W., co potwierdziły strony postępowania administracyjnego, zeznania świadków oraz informacja z policji.

Organ wskazał, że z materiału dowodowego w sprawie oraz zachowań M. P. wynika również, że dobrowolnie i trwale opuściła ona lokal, w którym jest stale zameldowana. Nie został bowiem potwierdzony żadnymi dowodami fakt, iż stosunki pomiędzy byłymi małżonkami miały wpływ na przymuszenie M. P. do wyprowadzenia się z lokalu nr [...] przy ul. [...] w W. Organ tym samym stwierdził, że przedmiotowy lokal przestał być miejscem koncentracji spraw rodzinnych, osobistych i majątkowych M. P.

Ponadto organ wskazał, że w związku ze sporem M. P. i W. P. o przedmiotowy lokal Prokuratura Rejonowa W. sygn. akt [...] prowadziła postępowanie o przywłaszczenie rzeczy M. P., które zostało umorzone postanowieniem z dnia [...] stycznia 2012 r. Natomiast przed Sądem Rejonowym dla W. I Wydział Cywilny w W. sygn. akt [...], toczy się postępowanie w przedmiocie podziału majątku po ustaniu małżeństwa M. i W. P.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2012 r. złożyła M. P. Skarżąca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji oraz decyzji pierwszej instancji wobec naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy.

Skarżąca podniosła, że wniosek jej byłego męża, W. P. służy uniemożliwieniu jej korzystania z mieszkania, które stanowi jej współwłasność i jest przedmiotem postępowania sądowego w przedmiocie podziału majątku wspólnego .

W ocenie skarżącej dowody zebrane w toku postępowania administracyjnego świadczą o tym, że traktuje ona lokal nr [...] przy ul. [...] w W. jako miejsce stałego pobytu i centrum aktywności życiowych. Skarżąca nie zgadza się z twierdzeniem organu, że zostały spełnione przesłanki wymeldowania jej z przedmiotowego lokalu, w szczególności że dobrowolnie opuściła lokal i nie podjęła skutecznie żądnych działań zmierzających do obrony swoich praw do przebywania w niniejszym lokalu. Skarżąca pozostaje w przekonaniu, że została zmuszona do opuszczenia lokalu zachowaniem W. P., m.in. groźbami, wyzwiskami, nękaniem, a próby wejścia i korzystania z lokalu w asyście policji były jej uniemożliwiane przez byłego męża.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi i podtrzymał argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga, jako niezasadna podlega oddaleniu, ponieważ zaskarżona decyzja nie narusza prawa.

Kwestię wymeldowania uregulowano w art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, zgodnie z którym organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Pobytem stałem w świetle art. 6 ust. 1 tej ustawy jest zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania.

W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest pogląd, w świetle którego - miejsce stałego pobytu danej osoby to miejsce, w którym osoba ta stale realizuje swoje podstawowe funkcje życiowe, a w szczególności mieszka, nocuje, spożywa posiłki, wypoczywa, przechowuje swoje rzeczy niezbędne do codziennego funkcjonowania (odzież, żywność, meble), przyjmując wizyty członków rodziny lub znajomych, utrzymuje chociażby okazjonalne kontakty z sąsiadami, przyjmuje i nadaje korespondencję (zob. wyrok z dnia 6.12.2007r., sygn. akt III SA/Gd 281/07; wyrok z dnia 12.03.2008., sygn. akt VIII SA/Wa 600/07).

Decyzja o wymeldowaniu osoby jest uzasadniona w przypadku, gdy osoba ta opuściła (w sposób trwały i dobrowolny) miejsce stałego pobytu. Zatem organ przed wydaniem decyzji w przedmiocie wymeldowania winien zbadać czy dana osoba opuściła lokal, czy też w lokalu tym przebywa. Skoro opuszczenie lokalu powinno mieć charakter trwały i dobrowolny, to wymeldowanie nie będzie uzasadnione, gdy zostanie stwierdzone, że co prawda dana osoba opuściła lokal dobrowolnie, lecz jedynie tymczasowo i nadal wyraża wolę powrotu i stałego w nim zamieszkiwania.

Na wynik sprawy w przedmiocie wymeldowania danej osoby z miejsca pobytu stałego nie mają wpływu przyczyny, z powodu których dana osoba nie przebywa w miejscu zameldowania. Organy administracji publicznej mogą jedynie - przy ocenie trwałości i dobrowolności opuszczenia lokalu - rozważać charakter i czas podjęcia środków prawnych w celu przezwyciężenia przeszkód w swobodnym korzystaniu z lokalu (domu) i powrotu do niego (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 maja 2011 r. sygn. akt II OSK 922/10, Lex Nr 1081952).

W obecnym stanie prawnym ewidencja ludności jest instytucją służącą odzwierciedlaniu stanu faktycznego, dostarcza organom wiedzy o rzeczywistym miejscu pobytu obywatela i w żaden sposób nie wiąże się ze sferą praw do lokalu bądź zajmowanego pomieszczenia (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lutego 2006 r., sygn. akt II OSK 561/05, Lex Nr 194344).

W ocenie Sądu ustalenia poczynione przez organy oparte na zebranym materiale dowodowym są wszechstronne i uzasadniają trafne przyjęcie, że istnieją podstawy do wymeldowania skarżącej z lokalu [...] przy ul. [...] w W. W dorobku orzeczniczym sądów administracyjnych wypracowane zostało stanowisko, że kwestia dobrowolności ma drugorzędne znaczenie, o ile tylko opuszczeniu lokalu towarzyszy zamiar opuszczenia go w sposób trwały. Inaczej rzecz ujmując, przyczyna opuszczenia lokalu, niekoniecznie musi mieć znaczenie dla oceny, czy osoba wymeldowana dokonała trwałego wyboru zamieszkania w innym lokalu. Jeżeli nawet okaże się, iż sama przyczyna opuszczenia lokalu w dacie orzekania o wymeldowaniu, nie była dobrowolna bowiem zachodziły okoliczności przymusu psychicznego lub fizycznego, to następnie trwałe związanie swojego centrum życiowego poza miejscem zameldowania, bez podejmowania jakiejkolwiek czynności prawnej by odzyskać możliwość zamieszkiwania w opuszczonym lokalu stwarza sytuację prawną zobowiązującą organ administracji do wymeldowania takiej osoby z poprzednio zajmowanego lokalu, skoro czynności tej sama nie dopełniła (por. wyrok NSA z dnia 8 października 2009 r., sygn. akt II OSK 1908/08, niepublikowany). Trafne są spostrzeżenia organu, że fakt nie podjęcia we właściwym czasie działań mających na celu przywrócenie posiadania świadczy o jego dobrowolności.

Okolicznością bezsporną jest trwałe niezamieszkiwanie skarżącej w przedmiotowym lokalu. Wynika to zarówno z wyjaśnień W. P., zeznań świadków, jak również sama skarżąca przyznała w toku postępowania administracyjnego, że wyprowadziła się z lokalu.

Faktem jest, że M. P. opuściła lokal [...] przy ul. [...] w W. dobrowolnie i opuszczenie to ma charakter trwały. Wskazują na to zeznania świadków przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji: W. S. (gospodarza budynku przy ul. [...] w W.), B. T. (sąsiadki), W. G. i W. Z. (znajomych W. i M. P.). Potwierdzają to również zeznania córki W. i M. P.– Z., złożone w toku dochodzenia o przywłaszczenie rzeczy M. P. (sygn. akt [...]) i przytoczone w uzasadnieniu postanowienia z dnia [...] stycznia 2012 r. o umorzeniu dochodzenia. Z. P. zeznała wówczas, że mieszka z bratem i ojcem, a z matką spotyka się sporadycznie.

W ocenie Sądu powyższe zeznania świadków są spójne i nie wykluczają się wzajemnie i dają podstawę do stwierdzenia, że skarżąca dobrowolnie i trwale opuściła mieszkanie.

Wbrew twierdzeniom skarżącej, że została zmuszona do opuszczenia lokalu przez W. P. jego agresywnym zachowaniem w stosunku do niej, brak jest dowodów, które świadczyłyby o nękaniu ze strony byłego męża. Skarżąca nie wniosła o przeprowadzenie dowodu na powyższą okoliczność, natomiast przesłuchani świadkowie nie potwierdzili, aby w lokalu były kłótnie czy nieporozumienia.

Nie można także uznać, że skarżąca podejmowała próby powrotu do przedmiotowego lokalu czy to poprzez czynności faktyczne czy poprzez wykorzystanie odpowiednich środków prawnych. Fakt, iż po wymianie zamków w drzwiach przez W. P. w grudniu 2011 r. próbowała bezskutecznie wejść do lokalu w asyście policji, nie przesądza o tym, że nie miała możliwości wejścia do lokalu przez trzy lata od wyprowadzenia się z mieszkania.

Sąd podziela również stanowisko organów orzekających w niniejszej sprawie, że wyrażony przez skarżącą zamiar powrotu do mieszkania pozostaje bez wpływu na rozstrzygniecie, gdyż jest wyłącznie słowną deklaracją nie znajdującą odzwierciedlenia w konkretnych działaniach skarżącej.

Odnosząc się do przedłożonych na rozprawie w dniu 27 listopada 2012 r. przez pełnomocnik skarżącej zaświadczeń o toczących się przed Sądem Rejonowym dla W. postępowaniach o podział majątku oraz o przywrócenie naruszonego posiadania, w ocenie Sądu powyższe okoliczności pozostają bez znaczenia dla oceny czy spełnione zostały przesłanki z art. 15 ust 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Postępowania te nie mają bowiem wpływu na postępowanie o wymeldowanie M. P. z lokalu nr [...] przy ul. [...] w W. Wymeldowanie jest czynnością materialno-techniczną potwierdzającą opuszczenie przez daną osobę miejsca stałego pobytu. Jeżeli osoba wymeldowana zamieszka ponownie w lokalu z zamiarem trwałego popytu, istnieje podstawa do ponownego jej zameldowania na pobyt stały. Tym samym, w sytuacji gdy w postępowaniu przed sądem powszechnym o naruszenie posiadania zapadnie wyrok korzystny dla M. P., i zamieszka ona w lokalu nr [...] przy ul. [...] w W. możliwe będzie ponowne zameldowanie M. P. na pobyt stały pod wskazanym adresem.

Kwestia konfliktu między małżonkami, potęgowana faktem, że małżonkowie są w trakcie podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa nie ma także wpływu na postępowanie dotyczące wymeldowania.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki z art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, gdyż M. P. w sposób dobrowolny i trwały opuścił miejsce pobytu stałego.

Konkludując, stwierdzić należy, że zarówno zaskarżona, jak i utrzymana nią w mocy decyzja I organu zawierają wszystkie niezbędne elementy, a ich uzasadnienia w stanie faktycznym i prawnym ustalonym w sprawie są prawidłowe. Wbrew zarzutom skarżącej organy administracji prawidłowo wskazały w uzasadnieniach decyzji fakty, które uznały za udowodnione, dowody, na których się oparły, oraz przyczyny, z powodu których pozostałym dowodom odmówiły wiarygodności i mocy dowodowej.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.)orzekł jak w sentencji wyroku.