III SA/Wa 719/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2012-11-23Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Barbara Kołodziejczak-Osetek
Bożena Dziełak /przewodniczący sprawozdawca/
Waldemar ŚledzikSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Bożena Dziełak (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Barbara Kołodziejczak-Osetek, Sędzia WSA Waldemar Śledzik, Protokolant referent stażysta Agata Zdunek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 listopada 2012 r. sprawy ze skargi M. spółka jawna z siedzibą w K. na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie oddalenia skargi na czynność zabezpieczającą oddala skargę
Uzasadnienie
Naczelnik Urzędu Skarbowego w P., 29 marca 2010 r. dokonał zajęcia zabezpieczającego samochodu ciężarowego marki Fiat 223 Doblo (nr rej. [...]) należącego do Skarżącej – "M." K.M., W.K. spółka jawna w K.. Podstawę tej czynności stanowiło zarządzenia zabezpieczenia z 24 marca 2010r. wydane w oparciu o decyzję tego organu z [...] marca 2010r. orzekającą o zabezpieczeniu na majątku Skarżącej, należności z tytułu podatku od towarów i usług za luty 2005r. w kwocie 11.037zł i odsetek w kwocie 6.647zł. O zajęciu powiadomiono Skarżącą doręczając jej odpis protokołu zabezpieczenia i odbioru ruchomości oraz odpis zarządzenia zabezpieczenia.
Pismem z 12 kwietnia 2010r. Skarżąca złożyła skargę na powyższą czynność zabezpieczającą. Wniosła o wstrzymanie prowadzenia postępowania egzekucyjnego i uchylenie czynności egzekucyjnych. Zarzuciła, iż wartość zajętych ruchomości przekracza sumę potrzebną do zaspokojenia należności wraz z odsetkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi. Wynikające stąd naruszenie prawa uznała za rażące.
Postanowieniem z [...] maja 2010r. Dyrektor Izby Skarbowej w L. oddalił skargę jako nieuzasadnioną.
Powołał się na art. 54 § 1 (skarga na czynność egzekucyjną), art. 164 § 1 i § 4 (środki zabezpieczające) oraz art. 98 § 1 i § 4 (zajęcie ruchomości) ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2005r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) – dalej: "u.p.e.a.". Jego zdaniem, zajęcia ruchomości Skarżącej dokonano zgodnie z przepisami prawa. Sporządzony 29 marca 2010r. protokół zabezpieczenia i odbioru ruchomości został podpisany przez poborcę skarbowego oraz W.K. – wspólnika Skarżącej spółki, który potwierdził również odbiór zarządzenia zabezpieczenia. O zajęciu ruchomości organ egzekucyjny zawiadomił Wydział Komunikacji Starostwa Powiatowego w P..
Dyrektor Izby Skarbowej podniósł, że Skarżąca nie przedstawiła żadnego materiału dowodowego, z którego wynikałoby, iż wartość zajętych ruchomości przekracza przybliżoną kwotę zobowiązania w podatku od towarów i usług za luty 2005 r. określoną w decyzji z [...] marca 2010r. Ograniczyła się w tym zakresie do ogólnego stwierdzenia, że działanie organu egzekucyjnego stanowi naruszenie przepisów prawa.
Powołując się na art. 99 § 1 zd. 1 i § 3 oraz art. 98 § 5 u.p.e.a. Dyrektor Izby Skabrowej wyjaśnił, że określenia wartości szacunkowej m.in. środków transportu dokonuje biegły skarbowy. Ponieważ biegłego skarbowego powołuje organ egzekucyjny, oszacowanie tych ruchomości następuje w terminie innym niż ich zajęcie. Dlatego też w protokole zabezpieczenia i odbioru ruchomości poborca skarbowy zasadnie nie wskazał wartości zabezpieczonych ruchomości. Zgodnie zaś z art. 67d § 2 u.p.e.a, jeżeli zobowiązany nie zgadza się z oszacowaniem wartości ruchomości przez biegłego skarbowego, może wnieść o dokonanie oszacowania przez biegłego sądowego.
Dyrektor Izby Skarbowej wskazał również, iż czynność zajęcia ruchomości miała na celu jedynie stworzenie gwarancji, że w przyszłości będzie możliwe wyegzekwowanie obowiązku.
Odnosząc się do wniosku Skarżącej o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego organ nadzoru wyjaśnił, że możliwość wstrzymania postępowania egzekucyjnego w uzasadnionych przypadkach przewiduje art. 54 § 6 u.p.e.a. Wstrzymanie następuje jedynie do czasu rozpatrzenia skargi na czynności egzekucyjne. Wydanie zaś postanowienia o oddaleniu skargi kończy postępowanie w sprawie ze skargi na czynność zabezpieczającą, wniesionej przez Skarżącą.
W zażaleniu na to postanowienie Skarżąca wniosła o jego uchylenie w całości i umorzenie postępowania w sprawie. Zarzuciła:
– dokonanie zabezpieczenia wskutek błędnego uznania, że zachodzą przesłanki wydania decyzji o zabezpieczeniu wskazane w art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej;
– naruszenie art. 191 Ordynacji podatkowej przez całkowicie dowolną ocenę materiału dowodowego w sprawie, co spowodowało, że organ podatkowy błędnie przyjął, iż brak jest podstaw do uchylenia decyzji o zabezpieczeniu;
– naruszenie zasad ogólnych określonych w art. 120-129 Ordynacji podatkowej, w szczególności zaś art. 121 § 1 przy wydawaniu zaskarżonego postanowienia polegające na pominięciu słusznego interesu Skarżącej, przemawiającego za niezabezpieczeniem należności budżetowych na jej majątku.
Skarżąca podniosła, iż nie zachodzi prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania. Stosownie do treści art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej przesłanką zabezpieczenia zobowiązania podatkowego jest uzasadniona obawa, iż nie zostanie ono wykonane. Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia nie wynika, aby obawa taka zachodziła. Skarżąca prowadzi działalność w formie spółki jawnej, która bardzo dobrze prosperuje, a w związku z tym nie ma obaw, że w przypadku zakończenia niniejszego postępowania nie będzie w stanie uiścić zobowiązań podatkowych. Ponadto żadne z dotychczas podjętych przez nią działań nie wskazywało, aby wyzbywała się swojego majątku w celu uniknięcia wywiązania się ze zobowiązania. W świetle art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej wydanie decyzji o zabezpieczeniu ma charakter uznaniowy, co nie zwalnia organu podatkowego z obowiązku zastosowania zasad ogólnych postępowania i wskazania w uzasadnieniu decyzji przyczyny ustanowienia zabezpieczenia oraz konkretnych dowodów na poparcie swych stwierdzeń. Słuszne interesy Skarżącej przemawiają za uchyleniem zabezpieczenia.
Postanowieniem z [...] grudnia 2011r. Minister Finansów postanowienie organu pierwszej instancji utrzymał w mocy.
Wyjaśnił, że stosownie do art. 18 u.p.e.a. w postępowaniu egzekucyjnym odpowiednie zastosowanie mają przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego ("k.p.a."), a zatem nietrafne są zarzuty naruszenia art. 33 § 1, art. 191 i art. 120-129 Ordynacji podatkowej.
Materialnoprawną podstawę zaskarżonego postanowienia stanowił art. 54 u.p.e.a., przyznający zobowiązanemu prawo złożenia skargi na czynności egzekucyjne (zabezpieczające) organu egzekucyjnego lub egzekutora. Na podstawie tego przepisu ocenie podlega prawidłowość czynności o charakterze wykonawczym pod względem ich zgodności z przepisami regulującymi sposób i formę dokonywania czynności egzekucyjnych (zabezpieczających) w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. W trybie określonym tym przepisem nie są natomiast rozpatrywane zarzuty dotyczące niedopuszczalności zabezpieczenia. Zarzuty takie podlegają rozpatrzeniu w odrębnym postępowaniu prowadzonym w oparciu o art. 34 u.p.e.a. Skarżąca nie skorzystała z tego środka zaskarżenia.
Minister Finansów nie stwierdził, aby przy dokonanywaniu zajęcia samochodu ciężarowego wystąpiły nieprawidłowości. Zgodnie z art. 164 § 1 pkt 1 u.p.e.a., organ egzekucyjny zastosował środek zabezpieczający, do jakiego upoważniała go u.p.e.a. Jak tego wymagał art. 31 § 2 tej ustawy, zajęcia ruchomości dokonał poborca skarbowy posiadający upoważnienie organu egzekucyjnego do dokonania czynności egzekucyjnych (zabezpieczających). Podstawę dokonania zajęcia stanowiło zarządzenie zabezpieczenia, którego odpis Skarżąca otrzymała. Zajęcia ruchomości dokonano zgodnie z art. 98 § 1 u.p.e.a. przez wpisanie zajętych ruchomości do protokołu zajęcia ruchomości i podpisanie protokołu przez poborcę skarbowego (art. 164 § 4 ww. ustawy). Protokół zajęcia podpisał także wspólnik Skarżącej spółki. W protokole tym, zgodnie z art. 99 § 1 i 3 u.p.e.a., zamieszczono opis zajętego samochodu według jego cech. Zajęte ruchomości pozostawiono pod dozorem Skarżącej, stosownie do art. 100 § 1 u.p.e.a. O zajęciu samochodu zawiadomiono Starostwo Powiatowe w P.. Zajęcia dokonano wykorzystując druk zajęcia i odbioru ruchomości odpowiadający wzorowi stanowiącemu załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. Nr 137, poz. 1541, ze zm.). Kopię protokołu zajęcia doręczono Skarżacej.
Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy wynikało, że 30 września 2011r. dokonane zajęcie zabezpieczające przekształciło się w zajęcie egzekucyjne.
W skardze złożonej na powyższe postanowienie Skarżąca wniosła o jego uchylenie w całości. Zarzuciła naruszenie art. 54 § 1 u.p.e.a. przez rozstrzygnięcie, że nie przysługuje jej uprawnienie do zaskarżenia czynności zabezpieczającej w trybie tego przepisu, a także naruszenie art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej przez nieuwzględnienie, iż dokonano zabezpieczenia na majątku Skarżącej należności z tytułu podatku od towarów i usług, mimo że nie zachodzą wskazane w tym przepisie przesłanki wydania decyzji o zabezpieczeniu. Powtórzyła również podniesione w zażaleniu zarzuty naruszenia art. 191 oraz art. 120-129 Ordynacji podatkowej.
Uzasadniając powyższe zarzuty Skarżąca powtórzyła argumentację zażalenia o braku podstaw do wydania decyzji o zabezpieczeniu. Podniosła, że podkreślając prawidłowość poszczególnych czynności postępowania zabezpieczającego Minister Finansów pominął okoliczność, iż decyzja o zabezpieczeniu jest nieprawidłowa. Wadliwa podstawa tego postępowania powoduje, że wszystkie oparte na niej czynności egzekucyjne również należy uznać za nieprawidłowe. Minister Finansów ocenił pojedyncze czynności organu egzekucyjnego w oderwaniu od siebie, nie rozpatrując ich w kontekście całego postępowania. W ocenie Skarżącej, czynność egzekucyjna prowadzona na podstawie nieprawidłowej decyzji o zabezpieczeniu nigdy nie może być uznana za prawidłową. Twierdzenie przeciwne jest sprzeczne z przepisami prawa, zasadami logiki i zdrowego rozsądku. Na sprawę należało spojrzeć całościowo, uwzględniając wszystkie jej okoliczności.
Skarżąca ponownie podniosła, że wartość zajętych ruchomości przekracza sumę potrzebną do zaspokojenia egzekwowanej należności wraz z odsetkami i kosztami egzekucyjnymi. Nie są prawidłowe czynności zabezpieczające odnoszące się do ruchomości, które ze względu na swoją wartość (przewyższającą sumę należności) nie powinny być przedmiotem zabezpieczenia.
Zdaniem Skarżącej, organ egzekucyjny nie dostrzega związku między przesłankami prowadzenia postępowania i sposobu dokonywania poszczególnych czynności. Argumentacja Ministra Finansów prowadzi do wniosku, że postępowanie zabezpieczające oparte na wadliwej podstawie i odnoszące się do niewłaściwej ruchomości może być uznane za prowadzone prawidłowo, jeśli tylko poszczególne jego czynności zostały dokonane zgodnie z procedurą.
Uzasadniając zarzuty naruszenia zasad ogólnych postępowania podatkowego Skarżąca, tak jak w zażaleniu, wskazała że uznaniowy charakter decyzji o zabezpieczeniu nie zwalnia organu z obowiązku stosowania tych zasad, w tym poszanowania jej słusznych interesów, które przemawiają za uchyleniem zabezpieczenia. Dokonywanie zabezpieczenia nie może być bowiem instrumentalne, i ukierunkowane jedynie na wygodę wierzyciela. Obowiązkiem organu jest również uwzględnianie interesu dłużnika, czego Minister Finansów nie uczynił.
W ocenie Skarżącej należy także wziąć pod uwagę, że toczące się przed tut. Sądem postępowanie w sprawie podatku od towarów i usług za luty 2005r. zostało zawieszone ze względu na skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego o zgodność art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej z Konstytucją RP. Rozstrzygnięcie tej kwestii będzie miało wpływ na tej sprawy. Ze względu na prawdopodobieństwo umorzenia postępowania w sprawie ww. zobowiązania podatkowego zasadne jest zwolnienie ruchomości od zabezpieczenia, ponieważ długotrwałe jego utrzymywanie powoduje istotne utrudnienia w prowadzonej przez Skarżącą działalności gospodarczej.
W odpowiedzi na skargę Minister Finansów wniósł o oddalenie skargi. Podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu oraz powtórzył przedstawioną w nim argumentację. Zarzuty skargi uznał za niezasadne.
Stwierdził, że kwestionowanie decyzji o zabezpieczeniu na etapie skargi na czynności zabezpieczające jest nietrafne, gdyż w postępowaniu w sprawie takiej skargi ocenie podlega tylko prawidłowość dokonanej czynności zabezpieczającej (zajęcie ruchomości). W postępowaniu tym nie orzeka się o zasadności wszczęcia postępowania zabezpieczającego i nie ocenia się prawidłowości jego prowadzenia.
Natomiast toczące się przed sądem administracyjnym postępowanie w przedmiocie decyzji wymiarowej nie narusza zarządzenia zabezpieczenia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Skarga nie jest zasadna.
Kontroli Sądu poddane zostało postanowienie w przedmiocie złożonej przez Skarżącą skargi na czynność zabezpieczającą, a mianowicie na zajęcie jej ruchomości – samochodu ciężarowego.
Zabezpieczenie dotyczyło zobowiązania podatkowego Skarżącej w podatku od towarów i usług za luty 2005r., co do którego organ podatkowy wydał decyzję o zabezpieczeniu, a następnie sporządził zarządzenie zabezpieczenia.
Możliwość złożenia skargi na czynność zabezpieczającą wynika z art. 166b u.p.e.a., zawierającego odesłanie do odpowiedniego stosowania w postępowaniu zabezpieczającym miedzy innymi art. 54 tej ustawy.
Wyjaśnić należy, iż wbrew twierdzeniu Ministra Finansów, art. 54 u.p.e.a. nie jest przepisem o charakterze materialnym. Zawarta w nim norma nie nakłada bowiem na jego adresatów ani obowiązków ani uprawnień o takim charakterze. Jest to przepis proceduralny, kreujący określone uprawnienie procesowe zobowiązanego (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 stycznia 2012r. sygn. akt II FSK 1244/10; http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Wadliwa klasyfikacja tego przepisu nie miała jednak żadnego wpływu na wynik sprawy.
Przepis art. 54 § 1 u.p.e.a. stanowi, że zobowiązanemu przysługuje skarga na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora oraz skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego.
W świetle tego przepisu skarga na czynność zabezpieczającą jest instytucją postępowania zabezpieczającego, celem którego jest zapewnienie przyszłej realizacji obowiązków obciążających zobowiązanego. Służy zaś kontroli prawidłowości stosowania w tym postępowaniu środków zabezpieczających wskazanych w art. 164 § 1 u.p.e.a., odpowiadających w gruncie rzeczy środkom egzekucyjnym przewidzianym w tej ustawie.
W ramach skargi na czynność egzekucyjną ocenie podlegają działania organu egzekucyjnego (egzekutora), który na zlecenie wierzyciela dokonuje zabezpieczenia należności wskazanej w zarządzeniu zabezpieczenia.
Skarga na czynności zabezpieczające nie jest natomiast środkiem prawnym umożliwiającym kwestionowanie całokształtu postępowania zabezpieczającego oraz podstaw jego prowadzenia. Minister Finansów zasadnie wskazał, iż może ona dotyczyć konkretnej czynności zabezpieczającej, nie zaś generalnie postępowania zabezpieczającego.
Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji regulując poszczególne etapy postępowania egzekucyjnego umożliwia zobowiązanemu kwestionowanie podejmowanych w jego toku rozstrzygnięć. Dlatego też zarówno w orzecznictwie (zob. wyroki: Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 stycznia 2004r. sygn. akt III SA 1503/03, Lex nr 113578; Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 lipca 2012r. sygn. akt II FSK 2555/10; http://orzeczenia.nsa.gov.pl), jak i piśmiennictwie (zob. Marta Romańska w: System egzekucji administracyjnej, pod redakcją J.Niczyporuka, S.Fundowicza, J.Radwanowicza; Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2004, s. 536) przyjmuje się, uwzględniając zasadę niekonkurencyjności środków zaskarżenia, że skarga na czynności egzekucyjne służy wyłącznie na czynności o charakterze faktycznym i to tylko takie, które nie mogą być zaskarżone poprzez inny środek prawny przewidziany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Innymi słowy, skarga na czynności egzekucyjne jest przysługującym zobowiązanemu środkiem prawnym o charakterze subsydiarnym i stanowi uzupełnienie innych środków zaskarżenia, przysługujących zobowiązanemu w postępowaniu egzekucyjnym. Zasada ta w pełni odnosi się do skargi na czynność zabezpieczającą, opartej na przepisie tym samym co skarga na czynność egzekucyjną, tj. art. 54 u.p.e.a.
Skarżąca natomiast podważała przede wszystkim istnienie przesłanek koniecznych do wydania decyzji o zabezpieczeniu zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za luty 2005r.
Rację ma Minister Finansów, że w rozpoznanej sprawie zarzuty Skarżącej w tym zakresie nie mogły być w ogóle rozpatrywane. Tym samym nie mogły być skuteczne w postępowaniu sądowoadministracyjnym, tj. prowadzić do uchylenia zaskarżonego postanowienia.
Wbrew twierdzeniom Skarżącej, Minister Finansów nie kwestionował jej uprawnienia do zaskarżenia czynności zabezpieczającej w trybie art. 54 u.p.e.a., w czym upatrywała ona naruszenia tego przepisu. Przeciwnie, przepis powyższy jednoznacznie wskazany został jako podstawa wydanych w sprawie rozstrzygnięć. Czynnością zabezpieczającą, na którą służy skarga przewidziana w tym przepisie nie jest jednak ani wydanie decyzji o zabezpieczeniu, ani też sporządzenie zarządzenia zabezpieczenia.
Dlatego też podniesione przez Skarżącą zarzuty naruszenia przepisów Ordynacji podatkowej nie mogły być skuteczne.
Przepis art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej określa bowiem przesłanki wydania decyzji o zabezpieczeniu. Prawidłowość wydania takiej decyzji, a zatem także zasadność uznania, iż przesłanki te wystąpiły, może być kwestionowana przede wszystkim poprzez wniesienie odwołania w postępowaniu podatkowym, w którym decyzja ta została wydana, a następnie poprzez złożenie do sądu administracyjnego skargi na decyzję organu odwoławczego. Z treści sprawozdania sporządzonego przez Dyrektora Izby Skarbowej wynika, że Skarżąca wniosła odwołanie od decyzji o zabezpieczeniu, które w dacie wydania przezeń postanowienia nie było jeszcze rozpatrzone.
Postępowanie podatkowe, prowadzone w oparciu o przepisy Ordynacji podatkowej, jest postępowaniem odrębnym od postępowania zabezpieczającego oraz od postępowania egzekucyjnego, które uregulowane zostały przepisami u.p.e.a. i odpowiednio stosowanego k.p.a. Zasadnie okoliczność tę podniósł Minister Finansów. Oznacza to, że ani organ egzekucyjny, ani też organ nadzoru (Dyrektor Izby Skarbowej), ani Minister Finansów jako organ wyższego stopnia, nie mogły naruszyć wskazanych przez Skarżącą przepisów regulujących postępowanie podatkowe, ponieważ żaden z tych organów w rozpoznanej sprawie nie mógł przepisów tych zastosować i nie uczynił tego.
Nie zasługuje zatem na uwzględnienie argumentacja Skarżącej, iż o wadliwości zajęcia ruchomości przesądza okoliczność, że nieprawidłowa jest decyzja orzekająca o zabezpieczeniu. Samo przekonanie Skarżącej o wadliwości decyzji o zabezpieczeniu nie jest wystarczające, skoro decyzja ta funkcjonowała w obrocie prawnym. Z akt sprawy oraz treści pism Skarżącej nie wynika, aby decyzja ta została przez nią podważona. Jak już Sąd wskazał nie mogła być skuteczna próba uczynienia tego poprzez skargę na czynność zabezpieczającą, którą – co należy podkreślić raz jeszcze – było zajęcie samochodu ciężarowego.
Okoliczność, że decyzja o zabezpieczeniu stanowi podstawę do wydania zarządzenia zabezpieczenia, a w rezultacie do wszczęcia postępowania zabezpieczającego, nie stwarza podstaw do badania prawidłowości tej decyzji w ramach skargi na czynność zabezpieczającą.
W sytuacji zaś, gdy przepisy u.p.e.a. przewidują środki prawne służące kwestionowaniu przez zobowiązanego poszczególnych działań i czynności podejmowanych na kolejnych etapach postępowania zabezpieczającego, brak jest podstaw, aby w ramach skargi obejmującej jedną tylko czynność tego postępowania, dokonaną, gdy w trybie zarzutów nie zostały zakwestionowane podstawy wszczęcia postępowania zabezpieczającego, na sprawę "spojrzeć całościowo" uwzględniając wszystkie jej okoliczności, czego domagała się Skarżąca.
Zasadnie zatem organy orzekające przy rozpatrywaniu wniesionej przez Skarżącą skargi na czynność zabezpieczającą skupiły się na ocenie formalnej poprawności zakwestionowanej czynności, nie odnosząc się do zagadnień, jakie mogły podlegać ocenie w ramach innego środka zaskarżenia i innego postępowania.
Organy orzekające dokonały szczegółowej analizy prawidłowości zajęcia ruchomości dokonanego przez organ egzekucyjny. Powołując się na konkretne przepisy u.p.e.a. wykazały, że zajęcie samochodu ciężarowego odbyło się zgodnie z tymi przepisami i z poszanowaniem praw Skarżącej. I tak.
Nie budzi wątpliwości, że organ egzekucyjny zastosował środek zabezpieczający wymieniony w art. 164 § 1 pkt 1 u.p.e.a. Zgodnie z § 4 tego artykułu, do zajęcia zabezpieczającego stosuje się odpowiednio przepisy o zajęciu egzekucyjnym między innymi ruchomości.
Zajęcie ruchomości unormowane zostało w art. 98 i nn. ww. ustawy. Dokonywane jest ono przez wpisanie ruchomości do protokołu zajęcia i jego podpisanie przez poborcę skarbowego. Protokół podpisuje także zobowiązany lub świadkowie. W aktach sprawy znajduje się protokół zabezpieczenia i odbioru przedmiotowej ruchomości, sporządzony 29 marca 2010r., podpisany przez poborcę skarbowego oraz jednego ze wspólników Skarżącej spółki, który potwierdził jego otrzymanie, przyjęcie ruchomości pod dozór oraz wyraził zgodę na ich sprzedaż w drodze przetargu (k. 8). Jak tego wymaga w odniesieniu do środków transportu art. 98 § 4 u.p.e.a., o dokonanym zajęciu organ egzekucyjny zawiadomił właściwy organ prowadzący ich rejestrację, tj. Starostwo Powiatowe Wydział Komunikacji w P.
Jedyny zarzut dotyczący zakwestionowanej czynności zabezpieczającej dotyczył wartości zabezpieczonych ruchomości, która – zdaniem Skarżącej – przewyższała wartość zabezpieczonego zobowiązania podatkowego, odsetek z tytułu jego nieuiszczenia w terminie oraz kosztów egzekucyjnych.
W obu wydanych w sprawie postanowieniach wyjaśniono powody, dla których w protokole zabezpieczenia i odbioru ruchomości nie została wskazana wartość zajętych środków transportu. Wskazano także sposoby podważenia tej wartości, gdy już zostanie ona określona przez biegłego skarbowego (art. 99 u.p.e.a.).
Na marginesie więc jedynie wskazać należy, że omawiany zarzut był gołosłowny, a przy tym przedwczesny. Zasadnie Dyrektor Izby Skarbowej wskazał, iż twierdzenia Skarżącej, że wartość zajętych ruchomości przekraczała wartość przypisanych jej należności, nie zostały poparte żadnymi dowodami.
Sąd uznał, że dokonana przez organy orzekające ocena poprawności dokonania przez organ egzekucyjny czynności zabezpieczającej była prawidłowa. Zajęcie zabezpieczające ruchomości przeprowadzone zostało w sposób właściwy, co skargę Skarżącej czyniło niezasadną.
Sąd rozumie racje Skarżącej, która stara się, korzystając z wszelkich dostępnych jej środków prawnych, podważyć zasadność dokonania zabezpieczenia, jakiego pierwotnym źródłem jest w istocie decyzja o zabezpieczeniu. Sąd rozumie również dążenie Skarżącej, aby w związku z tym zasadność wszczęcia i prowadzenia postępowania zabezpieczającego została oceniona w rozpoznanej sprawie, skoro nie złożono zarzutów w sprawie tego postępowania, co umożliwiał art. 166b w związku z art. 33 i 34 u.p.e.a.
Tym niemniej Sąd bada sprawę w jej granicach, które wyznacza strona skarżąca wskazując określone rozstrzygnięcie. W niniejszej sprawie było to postanowienie w przedmiocie skargi na czynność zabezpieczającą. Zarówno to postanowienie, jak i poprzedzające je postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej nie naruszały prawa. Zdaniem Sądu, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, Minister Finansów prawidłowo uznał więc, że czynność zabezpieczająca objęta złożoną przez Skarżącą skargą z 12 kwietnia 2010r., dokonana została w zgodzie z regulującymi ją przepisami prawa.
Na wynik rozpoznanej sprawie nie mogła wpłynąć okoliczność, że przed tut. Sądem toczy się sprawa wszczęta skargą Skarżącej na decyzję w przedmiocie określenia wysokości obciążającego zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za luty 2005r. Dopóki bowiem decyzja ta nie zostanie wyeliminowania z obrotu prawnego może stanowić podstawę prowadzenia postępowania egzekucyjnego.
Natomiast prowadzenie postępowania zabezpieczającego umożliwiało wydanie decyzji zabezpieczeniu ww. zobowiązania podatkowego. Wygaśnięcie takiej decyzji, wynikające z doręczenia decyzji określającej wysokość zabezpieczonego zobowiązania podatkowego, nie narusza zarządzenia zabezpieczenia wydanego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 33a § 2 Ordynacji podatkowej). Zarządzenie zabezpieczenia stanowi bezpośrednią podstawę dokonania zajęcia zabezpieczającego. Z treści zaskarżonego postanowienia wynika, że 30 września 2011r. zajęcie zabezpieczające ruchomości przekształciło się w zajęcie egzekucyjne.
Sąd nie stwierdził, aby w rozpoznanej sprawie doszło do naruszenia przepisów prawa w sposób skutkujący koniecznością wyeliminowania zaskarżonego postanowienia z obrotu prawnego.
W tym stanie rzeczy Sąd oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012r., poz. 270 ze zm.).
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Barbara Kołodziejczak-OsetekBożena Dziełak /przewodniczący sprawozdawca/
Waldemar Śledzik
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Bożena Dziełak (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Barbara Kołodziejczak-Osetek, Sędzia WSA Waldemar Śledzik, Protokolant referent stażysta Agata Zdunek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 listopada 2012 r. sprawy ze skargi M. spółka jawna z siedzibą w K. na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie oddalenia skargi na czynność zabezpieczającą oddala skargę
Uzasadnienie
Naczelnik Urzędu Skarbowego w P., 29 marca 2010 r. dokonał zajęcia zabezpieczającego samochodu ciężarowego marki Fiat 223 Doblo (nr rej. [...]) należącego do Skarżącej – "M." K.M., W.K. spółka jawna w K.. Podstawę tej czynności stanowiło zarządzenia zabezpieczenia z 24 marca 2010r. wydane w oparciu o decyzję tego organu z [...] marca 2010r. orzekającą o zabezpieczeniu na majątku Skarżącej, należności z tytułu podatku od towarów i usług za luty 2005r. w kwocie 11.037zł i odsetek w kwocie 6.647zł. O zajęciu powiadomiono Skarżącą doręczając jej odpis protokołu zabezpieczenia i odbioru ruchomości oraz odpis zarządzenia zabezpieczenia.
Pismem z 12 kwietnia 2010r. Skarżąca złożyła skargę na powyższą czynność zabezpieczającą. Wniosła o wstrzymanie prowadzenia postępowania egzekucyjnego i uchylenie czynności egzekucyjnych. Zarzuciła, iż wartość zajętych ruchomości przekracza sumę potrzebną do zaspokojenia należności wraz z odsetkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi. Wynikające stąd naruszenie prawa uznała za rażące.
Postanowieniem z [...] maja 2010r. Dyrektor Izby Skarbowej w L. oddalił skargę jako nieuzasadnioną.
Powołał się na art. 54 § 1 (skarga na czynność egzekucyjną), art. 164 § 1 i § 4 (środki zabezpieczające) oraz art. 98 § 1 i § 4 (zajęcie ruchomości) ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2005r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) – dalej: "u.p.e.a.". Jego zdaniem, zajęcia ruchomości Skarżącej dokonano zgodnie z przepisami prawa. Sporządzony 29 marca 2010r. protokół zabezpieczenia i odbioru ruchomości został podpisany przez poborcę skarbowego oraz W.K. – wspólnika Skarżącej spółki, który potwierdził również odbiór zarządzenia zabezpieczenia. O zajęciu ruchomości organ egzekucyjny zawiadomił Wydział Komunikacji Starostwa Powiatowego w P..
Dyrektor Izby Skarbowej podniósł, że Skarżąca nie przedstawiła żadnego materiału dowodowego, z którego wynikałoby, iż wartość zajętych ruchomości przekracza przybliżoną kwotę zobowiązania w podatku od towarów i usług za luty 2005 r. określoną w decyzji z [...] marca 2010r. Ograniczyła się w tym zakresie do ogólnego stwierdzenia, że działanie organu egzekucyjnego stanowi naruszenie przepisów prawa.
Powołując się na art. 99 § 1 zd. 1 i § 3 oraz art. 98 § 5 u.p.e.a. Dyrektor Izby Skabrowej wyjaśnił, że określenia wartości szacunkowej m.in. środków transportu dokonuje biegły skarbowy. Ponieważ biegłego skarbowego powołuje organ egzekucyjny, oszacowanie tych ruchomości następuje w terminie innym niż ich zajęcie. Dlatego też w protokole zabezpieczenia i odbioru ruchomości poborca skarbowy zasadnie nie wskazał wartości zabezpieczonych ruchomości. Zgodnie zaś z art. 67d § 2 u.p.e.a, jeżeli zobowiązany nie zgadza się z oszacowaniem wartości ruchomości przez biegłego skarbowego, może wnieść o dokonanie oszacowania przez biegłego sądowego.
Dyrektor Izby Skarbowej wskazał również, iż czynność zajęcia ruchomości miała na celu jedynie stworzenie gwarancji, że w przyszłości będzie możliwe wyegzekwowanie obowiązku.
Odnosząc się do wniosku Skarżącej o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego organ nadzoru wyjaśnił, że możliwość wstrzymania postępowania egzekucyjnego w uzasadnionych przypadkach przewiduje art. 54 § 6 u.p.e.a. Wstrzymanie następuje jedynie do czasu rozpatrzenia skargi na czynności egzekucyjne. Wydanie zaś postanowienia o oddaleniu skargi kończy postępowanie w sprawie ze skargi na czynność zabezpieczającą, wniesionej przez Skarżącą.
W zażaleniu na to postanowienie Skarżąca wniosła o jego uchylenie w całości i umorzenie postępowania w sprawie. Zarzuciła:
– dokonanie zabezpieczenia wskutek błędnego uznania, że zachodzą przesłanki wydania decyzji o zabezpieczeniu wskazane w art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej;
– naruszenie art. 191 Ordynacji podatkowej przez całkowicie dowolną ocenę materiału dowodowego w sprawie, co spowodowało, że organ podatkowy błędnie przyjął, iż brak jest podstaw do uchylenia decyzji o zabezpieczeniu;
– naruszenie zasad ogólnych określonych w art. 120-129 Ordynacji podatkowej, w szczególności zaś art. 121 § 1 przy wydawaniu zaskarżonego postanowienia polegające na pominięciu słusznego interesu Skarżącej, przemawiającego za niezabezpieczeniem należności budżetowych na jej majątku.
Skarżąca podniosła, iż nie zachodzi prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania. Stosownie do treści art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej przesłanką zabezpieczenia zobowiązania podatkowego jest uzasadniona obawa, iż nie zostanie ono wykonane. Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia nie wynika, aby obawa taka zachodziła. Skarżąca prowadzi działalność w formie spółki jawnej, która bardzo dobrze prosperuje, a w związku z tym nie ma obaw, że w przypadku zakończenia niniejszego postępowania nie będzie w stanie uiścić zobowiązań podatkowych. Ponadto żadne z dotychczas podjętych przez nią działań nie wskazywało, aby wyzbywała się swojego majątku w celu uniknięcia wywiązania się ze zobowiązania. W świetle art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej wydanie decyzji o zabezpieczeniu ma charakter uznaniowy, co nie zwalnia organu podatkowego z obowiązku zastosowania zasad ogólnych postępowania i wskazania w uzasadnieniu decyzji przyczyny ustanowienia zabezpieczenia oraz konkretnych dowodów na poparcie swych stwierdzeń. Słuszne interesy Skarżącej przemawiają za uchyleniem zabezpieczenia.
Postanowieniem z [...] grudnia 2011r. Minister Finansów postanowienie organu pierwszej instancji utrzymał w mocy.
Wyjaśnił, że stosownie do art. 18 u.p.e.a. w postępowaniu egzekucyjnym odpowiednie zastosowanie mają przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego ("k.p.a."), a zatem nietrafne są zarzuty naruszenia art. 33 § 1, art. 191 i art. 120-129 Ordynacji podatkowej.
Materialnoprawną podstawę zaskarżonego postanowienia stanowił art. 54 u.p.e.a., przyznający zobowiązanemu prawo złożenia skargi na czynności egzekucyjne (zabezpieczające) organu egzekucyjnego lub egzekutora. Na podstawie tego przepisu ocenie podlega prawidłowość czynności o charakterze wykonawczym pod względem ich zgodności z przepisami regulującymi sposób i formę dokonywania czynności egzekucyjnych (zabezpieczających) w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. W trybie określonym tym przepisem nie są natomiast rozpatrywane zarzuty dotyczące niedopuszczalności zabezpieczenia. Zarzuty takie podlegają rozpatrzeniu w odrębnym postępowaniu prowadzonym w oparciu o art. 34 u.p.e.a. Skarżąca nie skorzystała z tego środka zaskarżenia.
Minister Finansów nie stwierdził, aby przy dokonanywaniu zajęcia samochodu ciężarowego wystąpiły nieprawidłowości. Zgodnie z art. 164 § 1 pkt 1 u.p.e.a., organ egzekucyjny zastosował środek zabezpieczający, do jakiego upoważniała go u.p.e.a. Jak tego wymagał art. 31 § 2 tej ustawy, zajęcia ruchomości dokonał poborca skarbowy posiadający upoważnienie organu egzekucyjnego do dokonania czynności egzekucyjnych (zabezpieczających). Podstawę dokonania zajęcia stanowiło zarządzenie zabezpieczenia, którego odpis Skarżąca otrzymała. Zajęcia ruchomości dokonano zgodnie z art. 98 § 1 u.p.e.a. przez wpisanie zajętych ruchomości do protokołu zajęcia ruchomości i podpisanie protokołu przez poborcę skarbowego (art. 164 § 4 ww. ustawy). Protokół zajęcia podpisał także wspólnik Skarżącej spółki. W protokole tym, zgodnie z art. 99 § 1 i 3 u.p.e.a., zamieszczono opis zajętego samochodu według jego cech. Zajęte ruchomości pozostawiono pod dozorem Skarżącej, stosownie do art. 100 § 1 u.p.e.a. O zajęciu samochodu zawiadomiono Starostwo Powiatowe w P.. Zajęcia dokonano wykorzystując druk zajęcia i odbioru ruchomości odpowiadający wzorowi stanowiącemu załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. Nr 137, poz. 1541, ze zm.). Kopię protokołu zajęcia doręczono Skarżacej.
Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy wynikało, że 30 września 2011r. dokonane zajęcie zabezpieczające przekształciło się w zajęcie egzekucyjne.
W skardze złożonej na powyższe postanowienie Skarżąca wniosła o jego uchylenie w całości. Zarzuciła naruszenie art. 54 § 1 u.p.e.a. przez rozstrzygnięcie, że nie przysługuje jej uprawnienie do zaskarżenia czynności zabezpieczającej w trybie tego przepisu, a także naruszenie art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej przez nieuwzględnienie, iż dokonano zabezpieczenia na majątku Skarżącej należności z tytułu podatku od towarów i usług, mimo że nie zachodzą wskazane w tym przepisie przesłanki wydania decyzji o zabezpieczeniu. Powtórzyła również podniesione w zażaleniu zarzuty naruszenia art. 191 oraz art. 120-129 Ordynacji podatkowej.
Uzasadniając powyższe zarzuty Skarżąca powtórzyła argumentację zażalenia o braku podstaw do wydania decyzji o zabezpieczeniu. Podniosła, że podkreślając prawidłowość poszczególnych czynności postępowania zabezpieczającego Minister Finansów pominął okoliczność, iż decyzja o zabezpieczeniu jest nieprawidłowa. Wadliwa podstawa tego postępowania powoduje, że wszystkie oparte na niej czynności egzekucyjne również należy uznać za nieprawidłowe. Minister Finansów ocenił pojedyncze czynności organu egzekucyjnego w oderwaniu od siebie, nie rozpatrując ich w kontekście całego postępowania. W ocenie Skarżącej, czynność egzekucyjna prowadzona na podstawie nieprawidłowej decyzji o zabezpieczeniu nigdy nie może być uznana za prawidłową. Twierdzenie przeciwne jest sprzeczne z przepisami prawa, zasadami logiki i zdrowego rozsądku. Na sprawę należało spojrzeć całościowo, uwzględniając wszystkie jej okoliczności.
Skarżąca ponownie podniosła, że wartość zajętych ruchomości przekracza sumę potrzebną do zaspokojenia egzekwowanej należności wraz z odsetkami i kosztami egzekucyjnymi. Nie są prawidłowe czynności zabezpieczające odnoszące się do ruchomości, które ze względu na swoją wartość (przewyższającą sumę należności) nie powinny być przedmiotem zabezpieczenia.
Zdaniem Skarżącej, organ egzekucyjny nie dostrzega związku między przesłankami prowadzenia postępowania i sposobu dokonywania poszczególnych czynności. Argumentacja Ministra Finansów prowadzi do wniosku, że postępowanie zabezpieczające oparte na wadliwej podstawie i odnoszące się do niewłaściwej ruchomości może być uznane za prowadzone prawidłowo, jeśli tylko poszczególne jego czynności zostały dokonane zgodnie z procedurą.
Uzasadniając zarzuty naruszenia zasad ogólnych postępowania podatkowego Skarżąca, tak jak w zażaleniu, wskazała że uznaniowy charakter decyzji o zabezpieczeniu nie zwalnia organu z obowiązku stosowania tych zasad, w tym poszanowania jej słusznych interesów, które przemawiają za uchyleniem zabezpieczenia. Dokonywanie zabezpieczenia nie może być bowiem instrumentalne, i ukierunkowane jedynie na wygodę wierzyciela. Obowiązkiem organu jest również uwzględnianie interesu dłużnika, czego Minister Finansów nie uczynił.
W ocenie Skarżącej należy także wziąć pod uwagę, że toczące się przed tut. Sądem postępowanie w sprawie podatku od towarów i usług za luty 2005r. zostało zawieszone ze względu na skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego o zgodność art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej z Konstytucją RP. Rozstrzygnięcie tej kwestii będzie miało wpływ na tej sprawy. Ze względu na prawdopodobieństwo umorzenia postępowania w sprawie ww. zobowiązania podatkowego zasadne jest zwolnienie ruchomości od zabezpieczenia, ponieważ długotrwałe jego utrzymywanie powoduje istotne utrudnienia w prowadzonej przez Skarżącą działalności gospodarczej.
W odpowiedzi na skargę Minister Finansów wniósł o oddalenie skargi. Podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu oraz powtórzył przedstawioną w nim argumentację. Zarzuty skargi uznał za niezasadne.
Stwierdził, że kwestionowanie decyzji o zabezpieczeniu na etapie skargi na czynności zabezpieczające jest nietrafne, gdyż w postępowaniu w sprawie takiej skargi ocenie podlega tylko prawidłowość dokonanej czynności zabezpieczającej (zajęcie ruchomości). W postępowaniu tym nie orzeka się o zasadności wszczęcia postępowania zabezpieczającego i nie ocenia się prawidłowości jego prowadzenia.
Natomiast toczące się przed sądem administracyjnym postępowanie w przedmiocie decyzji wymiarowej nie narusza zarządzenia zabezpieczenia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Skarga nie jest zasadna.
Kontroli Sądu poddane zostało postanowienie w przedmiocie złożonej przez Skarżącą skargi na czynność zabezpieczającą, a mianowicie na zajęcie jej ruchomości – samochodu ciężarowego.
Zabezpieczenie dotyczyło zobowiązania podatkowego Skarżącej w podatku od towarów i usług za luty 2005r., co do którego organ podatkowy wydał decyzję o zabezpieczeniu, a następnie sporządził zarządzenie zabezpieczenia.
Możliwość złożenia skargi na czynność zabezpieczającą wynika z art. 166b u.p.e.a., zawierającego odesłanie do odpowiedniego stosowania w postępowaniu zabezpieczającym miedzy innymi art. 54 tej ustawy.
Wyjaśnić należy, iż wbrew twierdzeniu Ministra Finansów, art. 54 u.p.e.a. nie jest przepisem o charakterze materialnym. Zawarta w nim norma nie nakłada bowiem na jego adresatów ani obowiązków ani uprawnień o takim charakterze. Jest to przepis proceduralny, kreujący określone uprawnienie procesowe zobowiązanego (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 stycznia 2012r. sygn. akt II FSK 1244/10; http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Wadliwa klasyfikacja tego przepisu nie miała jednak żadnego wpływu na wynik sprawy.
Przepis art. 54 § 1 u.p.e.a. stanowi, że zobowiązanemu przysługuje skarga na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora oraz skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego.
W świetle tego przepisu skarga na czynność zabezpieczającą jest instytucją postępowania zabezpieczającego, celem którego jest zapewnienie przyszłej realizacji obowiązków obciążających zobowiązanego. Służy zaś kontroli prawidłowości stosowania w tym postępowaniu środków zabezpieczających wskazanych w art. 164 § 1 u.p.e.a., odpowiadających w gruncie rzeczy środkom egzekucyjnym przewidzianym w tej ustawie.
W ramach skargi na czynność egzekucyjną ocenie podlegają działania organu egzekucyjnego (egzekutora), który na zlecenie wierzyciela dokonuje zabezpieczenia należności wskazanej w zarządzeniu zabezpieczenia.
Skarga na czynności zabezpieczające nie jest natomiast środkiem prawnym umożliwiającym kwestionowanie całokształtu postępowania zabezpieczającego oraz podstaw jego prowadzenia. Minister Finansów zasadnie wskazał, iż może ona dotyczyć konkretnej czynności zabezpieczającej, nie zaś generalnie postępowania zabezpieczającego.
Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji regulując poszczególne etapy postępowania egzekucyjnego umożliwia zobowiązanemu kwestionowanie podejmowanych w jego toku rozstrzygnięć. Dlatego też zarówno w orzecznictwie (zob. wyroki: Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 stycznia 2004r. sygn. akt III SA 1503/03, Lex nr 113578; Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 lipca 2012r. sygn. akt II FSK 2555/10; http://orzeczenia.nsa.gov.pl), jak i piśmiennictwie (zob. Marta Romańska w: System egzekucji administracyjnej, pod redakcją J.Niczyporuka, S.Fundowicza, J.Radwanowicza; Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2004, s. 536) przyjmuje się, uwzględniając zasadę niekonkurencyjności środków zaskarżenia, że skarga na czynności egzekucyjne służy wyłącznie na czynności o charakterze faktycznym i to tylko takie, które nie mogą być zaskarżone poprzez inny środek prawny przewidziany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Innymi słowy, skarga na czynności egzekucyjne jest przysługującym zobowiązanemu środkiem prawnym o charakterze subsydiarnym i stanowi uzupełnienie innych środków zaskarżenia, przysługujących zobowiązanemu w postępowaniu egzekucyjnym. Zasada ta w pełni odnosi się do skargi na czynność zabezpieczającą, opartej na przepisie tym samym co skarga na czynność egzekucyjną, tj. art. 54 u.p.e.a.
Skarżąca natomiast podważała przede wszystkim istnienie przesłanek koniecznych do wydania decyzji o zabezpieczeniu zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za luty 2005r.
Rację ma Minister Finansów, że w rozpoznanej sprawie zarzuty Skarżącej w tym zakresie nie mogły być w ogóle rozpatrywane. Tym samym nie mogły być skuteczne w postępowaniu sądowoadministracyjnym, tj. prowadzić do uchylenia zaskarżonego postanowienia.
Wbrew twierdzeniom Skarżącej, Minister Finansów nie kwestionował jej uprawnienia do zaskarżenia czynności zabezpieczającej w trybie art. 54 u.p.e.a., w czym upatrywała ona naruszenia tego przepisu. Przeciwnie, przepis powyższy jednoznacznie wskazany został jako podstawa wydanych w sprawie rozstrzygnięć. Czynnością zabezpieczającą, na którą służy skarga przewidziana w tym przepisie nie jest jednak ani wydanie decyzji o zabezpieczeniu, ani też sporządzenie zarządzenia zabezpieczenia.
Dlatego też podniesione przez Skarżącą zarzuty naruszenia przepisów Ordynacji podatkowej nie mogły być skuteczne.
Przepis art. 33 § 1 Ordynacji podatkowej określa bowiem przesłanki wydania decyzji o zabezpieczeniu. Prawidłowość wydania takiej decyzji, a zatem także zasadność uznania, iż przesłanki te wystąpiły, może być kwestionowana przede wszystkim poprzez wniesienie odwołania w postępowaniu podatkowym, w którym decyzja ta została wydana, a następnie poprzez złożenie do sądu administracyjnego skargi na decyzję organu odwoławczego. Z treści sprawozdania sporządzonego przez Dyrektora Izby Skarbowej wynika, że Skarżąca wniosła odwołanie od decyzji o zabezpieczeniu, które w dacie wydania przezeń postanowienia nie było jeszcze rozpatrzone.
Postępowanie podatkowe, prowadzone w oparciu o przepisy Ordynacji podatkowej, jest postępowaniem odrębnym od postępowania zabezpieczającego oraz od postępowania egzekucyjnego, które uregulowane zostały przepisami u.p.e.a. i odpowiednio stosowanego k.p.a. Zasadnie okoliczność tę podniósł Minister Finansów. Oznacza to, że ani organ egzekucyjny, ani też organ nadzoru (Dyrektor Izby Skarbowej), ani Minister Finansów jako organ wyższego stopnia, nie mogły naruszyć wskazanych przez Skarżącą przepisów regulujących postępowanie podatkowe, ponieważ żaden z tych organów w rozpoznanej sprawie nie mógł przepisów tych zastosować i nie uczynił tego.
Nie zasługuje zatem na uwzględnienie argumentacja Skarżącej, iż o wadliwości zajęcia ruchomości przesądza okoliczność, że nieprawidłowa jest decyzja orzekająca o zabezpieczeniu. Samo przekonanie Skarżącej o wadliwości decyzji o zabezpieczeniu nie jest wystarczające, skoro decyzja ta funkcjonowała w obrocie prawnym. Z akt sprawy oraz treści pism Skarżącej nie wynika, aby decyzja ta została przez nią podważona. Jak już Sąd wskazał nie mogła być skuteczna próba uczynienia tego poprzez skargę na czynność zabezpieczającą, którą – co należy podkreślić raz jeszcze – było zajęcie samochodu ciężarowego.
Okoliczność, że decyzja o zabezpieczeniu stanowi podstawę do wydania zarządzenia zabezpieczenia, a w rezultacie do wszczęcia postępowania zabezpieczającego, nie stwarza podstaw do badania prawidłowości tej decyzji w ramach skargi na czynność zabezpieczającą.
W sytuacji zaś, gdy przepisy u.p.e.a. przewidują środki prawne służące kwestionowaniu przez zobowiązanego poszczególnych działań i czynności podejmowanych na kolejnych etapach postępowania zabezpieczającego, brak jest podstaw, aby w ramach skargi obejmującej jedną tylko czynność tego postępowania, dokonaną, gdy w trybie zarzutów nie zostały zakwestionowane podstawy wszczęcia postępowania zabezpieczającego, na sprawę "spojrzeć całościowo" uwzględniając wszystkie jej okoliczności, czego domagała się Skarżąca.
Zasadnie zatem organy orzekające przy rozpatrywaniu wniesionej przez Skarżącą skargi na czynność zabezpieczającą skupiły się na ocenie formalnej poprawności zakwestionowanej czynności, nie odnosząc się do zagadnień, jakie mogły podlegać ocenie w ramach innego środka zaskarżenia i innego postępowania.
Organy orzekające dokonały szczegółowej analizy prawidłowości zajęcia ruchomości dokonanego przez organ egzekucyjny. Powołując się na konkretne przepisy u.p.e.a. wykazały, że zajęcie samochodu ciężarowego odbyło się zgodnie z tymi przepisami i z poszanowaniem praw Skarżącej. I tak.
Nie budzi wątpliwości, że organ egzekucyjny zastosował środek zabezpieczający wymieniony w art. 164 § 1 pkt 1 u.p.e.a. Zgodnie z § 4 tego artykułu, do zajęcia zabezpieczającego stosuje się odpowiednio przepisy o zajęciu egzekucyjnym między innymi ruchomości.
Zajęcie ruchomości unormowane zostało w art. 98 i nn. ww. ustawy. Dokonywane jest ono przez wpisanie ruchomości do protokołu zajęcia i jego podpisanie przez poborcę skarbowego. Protokół podpisuje także zobowiązany lub świadkowie. W aktach sprawy znajduje się protokół zabezpieczenia i odbioru przedmiotowej ruchomości, sporządzony 29 marca 2010r., podpisany przez poborcę skarbowego oraz jednego ze wspólników Skarżącej spółki, który potwierdził jego otrzymanie, przyjęcie ruchomości pod dozór oraz wyraził zgodę na ich sprzedaż w drodze przetargu (k. 8). Jak tego wymaga w odniesieniu do środków transportu art. 98 § 4 u.p.e.a., o dokonanym zajęciu organ egzekucyjny zawiadomił właściwy organ prowadzący ich rejestrację, tj. Starostwo Powiatowe Wydział Komunikacji w P.
Jedyny zarzut dotyczący zakwestionowanej czynności zabezpieczającej dotyczył wartości zabezpieczonych ruchomości, która – zdaniem Skarżącej – przewyższała wartość zabezpieczonego zobowiązania podatkowego, odsetek z tytułu jego nieuiszczenia w terminie oraz kosztów egzekucyjnych.
W obu wydanych w sprawie postanowieniach wyjaśniono powody, dla których w protokole zabezpieczenia i odbioru ruchomości nie została wskazana wartość zajętych środków transportu. Wskazano także sposoby podważenia tej wartości, gdy już zostanie ona określona przez biegłego skarbowego (art. 99 u.p.e.a.).
Na marginesie więc jedynie wskazać należy, że omawiany zarzut był gołosłowny, a przy tym przedwczesny. Zasadnie Dyrektor Izby Skarbowej wskazał, iż twierdzenia Skarżącej, że wartość zajętych ruchomości przekraczała wartość przypisanych jej należności, nie zostały poparte żadnymi dowodami.
Sąd uznał, że dokonana przez organy orzekające ocena poprawności dokonania przez organ egzekucyjny czynności zabezpieczającej była prawidłowa. Zajęcie zabezpieczające ruchomości przeprowadzone zostało w sposób właściwy, co skargę Skarżącej czyniło niezasadną.
Sąd rozumie racje Skarżącej, która stara się, korzystając z wszelkich dostępnych jej środków prawnych, podważyć zasadność dokonania zabezpieczenia, jakiego pierwotnym źródłem jest w istocie decyzja o zabezpieczeniu. Sąd rozumie również dążenie Skarżącej, aby w związku z tym zasadność wszczęcia i prowadzenia postępowania zabezpieczającego została oceniona w rozpoznanej sprawie, skoro nie złożono zarzutów w sprawie tego postępowania, co umożliwiał art. 166b w związku z art. 33 i 34 u.p.e.a.
Tym niemniej Sąd bada sprawę w jej granicach, które wyznacza strona skarżąca wskazując określone rozstrzygnięcie. W niniejszej sprawie było to postanowienie w przedmiocie skargi na czynność zabezpieczającą. Zarówno to postanowienie, jak i poprzedzające je postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej nie naruszały prawa. Zdaniem Sądu, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, Minister Finansów prawidłowo uznał więc, że czynność zabezpieczająca objęta złożoną przez Skarżącą skargą z 12 kwietnia 2010r., dokonana została w zgodzie z regulującymi ją przepisami prawa.
Na wynik rozpoznanej sprawie nie mogła wpłynąć okoliczność, że przed tut. Sądem toczy się sprawa wszczęta skargą Skarżącej na decyzję w przedmiocie określenia wysokości obciążającego zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za luty 2005r. Dopóki bowiem decyzja ta nie zostanie wyeliminowania z obrotu prawnego może stanowić podstawę prowadzenia postępowania egzekucyjnego.
Natomiast prowadzenie postępowania zabezpieczającego umożliwiało wydanie decyzji zabezpieczeniu ww. zobowiązania podatkowego. Wygaśnięcie takiej decyzji, wynikające z doręczenia decyzji określającej wysokość zabezpieczonego zobowiązania podatkowego, nie narusza zarządzenia zabezpieczenia wydanego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 33a § 2 Ordynacji podatkowej). Zarządzenie zabezpieczenia stanowi bezpośrednią podstawę dokonania zajęcia zabezpieczającego. Z treści zaskarżonego postanowienia wynika, że 30 września 2011r. zajęcie zabezpieczające ruchomości przekształciło się w zajęcie egzekucyjne.
Sąd nie stwierdził, aby w rozpoznanej sprawie doszło do naruszenia przepisów prawa w sposób skutkujący koniecznością wyeliminowania zaskarżonego postanowienia z obrotu prawnego.
W tym stanie rzeczy Sąd oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012r., poz. 270 ze zm.).
