II SA/Bk 468/12

Uzasadnienie

Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności.

Na wniosek B. Z., złożony w Urzędzie Miejskim w Ł. w dniu 24 lutego 2012 r. wszczęte zostało postępowanie w przedmiocie wymeldowania T. Z. z pobytu stałego w lokalu przy ul. P. w Ł. Uzasadniając swój wniosek B. Z. podała m.in. że T. Z. nie przebywa pod powyższym adresem od października 2011 r. Toczy się ich sprawa rozwodowa.

Przedmiotowa nieruchomość zabudowana lokalem przy ul. P. stanowi własność B. i T. małżonków Z. (informacja Starostwa Powiatowego w Ł. z 26 marca 2012 r. wraz z wypisem z rejestru gruntów). Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Ł. II Wydział Karny z [...] sierpnia 2011 r., [...] uznano T. Z. za winnego znęcania się nad rodziną i zobowiązano go do opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z B. Z. i synami.

T. Z. w swoim pisemnym oświadczeniu z 29 lutego 2012 r. podał, że z B. Z. są współwłaścicielami nieruchomości zabudowanej przedmiotowym lokalem. Obecnie są w trakcie sprawy rozwodowej, następnie po podziale majątku rozliczą się. Za uzyskaną kwotę kupi sobie mieszkanie, zabierze swoje rzeczy z przedmiotowego lokalu i wymelduje się. Do połowy stycznia 2012 r. przebywał w szpitalu i nadal kontynuuje leczenie.

Przesłuchani w charakterze świadków Z. F. (sąsiad) i M. G. potwierdzili, że T. Z. nie mieszka w lokalu przy ul. P. w Ł. od października 2011 r.

W oparciu o zgromadzony materiał dowodowy decyzją Prezydenta Miasta Ł. z [...] marca 2012 r. nr [...], na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych, orzeczono o wymeldowaniu T. Z. z pobytu stałego z budynku mieszkalnego nr [...] przy ul. P. w Ł.

T. Z. zaskarżył powyższą decyzję do Wojewody P. W swoim odwołaniu podniósł m.in. że jest współwłaścicielem domu przy ul. P. w Ł. i nie zamierza zrzekać się swojej własności, a jego nieobecność w miejscu zamieszkania spowodowana była pobytem w Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Ch. od 27 października 2011 r. do połowy 2012 r. Nadal kontynuuje leczenie w Poradni Zdrowia "[...]" oraz Poradni Zdrowia Psychicznego w B. - z tego też powodu przebywa tu czasowo. W najbliższym czasie odbędzie się końcowa sprawa rozwodowa, nastąpi podział majątku i nieruchomości przy ul. P. w Ł.. Po rozliczeniu się z B. Z. będzie mógł kupić sobie mieszkanie, zabierze swoje rzeczy i wymelduje się z przedmiotowego lokalu.

Wojewoda P., decyzją z [...] maja 2012 r. nr [...], utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie i podał, że orzecznictwo przesłance opuszczenia miejsca pobytu stałego, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, nadaje cechy trwałości i dobrowolności. Nadto w orzecznictwie sądów administracyjnych za równoważne z dobrowolnym i trwałym opuszczeniem lokalu przyjmuje się jego opuszczenie w wyniku eksmisji. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym wyrażono również pogląd, że należy zrównać sytuacje, kiedy opuszczenie lokalu jest konsekwencją bądź wyroku eksmisyjnego bądź orzeczenia sądu karnego nakazującego opuszczenie lokalu w ramach środka zapobiegawczego. Organ podniósł, że istnieją co prawda pewne różnice pomiędzy orzeczeniem sądu cywilnego o eksmisji a orzeczeniem sądu karnego zobowiązującego konkretną osobę do opuszczenia lokalu. Niemniej jednak w sprawie o wymeldowanie oba orzeczenia należy jednak traktować tak samo, gdyż oba nakazują konkretnej osobie opuścić zajmowany lokal i są wydane przez Sąd zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. W sytuacji więc, kiedy konkretna osoba opuszcza zajmowany lokal z uwagi na treść orzeczenia karnego, to takie opuszczenie należy traktować jako dobrowolne opuszczenie lokalu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. W odniesieniu do niniejszej sprawy Wojewoda P. podał, że w dniu 19 października 2011 r. uprawomocnił się wyrok sądu karnego zobowiązujący T. Z. do opuszczenia (przedmiotowego) lokalu zajmowanego wspólnie z żoną i synami. Bezsprzecznym w sprawie jest, że skarżący nie mieszka przy ul. P. w Ł. od października 2011 r. (zeznania świadków). Powyższe wskazuje więc, że niezamieszkiwanie skarżącego w przedmiotowym lokalu ma związek z sądowym nakazem jego opuszczenia, a w każdym razie jest odzwierciedleniem jego sytuacji prawnej wynikającej z nakazu opuszczenia lokalu. Co prawda z wyjaśnień T. Z. wynika, że w okresie od 27 października 2011 r. do połowy stycznia 2012 r. był hospitalizowany i nadal kontynuuje leczenie w Poradniach w B., jednakże nie można bezkrytycznie przyjąć, że tylko z tego powodu T. Z. nie przebywa w Ł., przy ul. P. i ma zamiar tu powrócić. Z wyjaśnień samego T. Z. udzielonych zarówno w toku postępowania, jak i w odwołaniu od decyzji organu I instancji wynika bowiem, że wyżej wymieniony po rozwodzie i podziale majątku wspólnego zamierza kupić sobie inne mieszkanie.

Z decyzją tą nie zgodził się T. Z. i złożył skargę do sądu administracyjnego. Podniósł, że jest współwłaścicielem przedmiotowego budynku mieszkalnego a urzędnicy wymeldowując go robią z niego osobę bezdomną, co uniemożliwia mu funkcjonowanie w życiu osobistym i społecznym. Brak stałego zameldowania wiąże się m.in. z utratą statusu bezrobotnego, niemożliwością załatwienia spraw urzędowych, np. złożenia zeznania podatkowego, niemożliwością założenia konta w banku, utratą opieki zdrowotnej, brakiem możliwości wyrobienia dowodu osobistego, problem z zatrudnieniem a nawet w zapłaceniu mandatu. Skarżący podał, że nie jest prawdą iż dobrowolnie opuścił miejsce zamieszkania, albowiem przebywał z ZOZ w Ch. i nadal kontynuuje leczenie. Adres w B. jest tylko adresem do korespondencji, skarżący nie ma możliwości zamieszkania ani zameldowania na pobyt stały pod tym adresem.

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje.

Zarzuty i argumenty skargi nie podważają legalności zaskarżonej decyzji, dlatego też skarga podlega oddaleniu.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy organy zasadnie uznały, że zgromadzony w toku prowadzonego postępowania materiał dowodowy pozwalał na przyjęcie zaistnienia wobec skarżącego przesłanki uzasadniającej jego wymeldowanie z lokalu na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych (ustawa z dnia 10 kwietnia 1974r. tekst jedn. Dz U. z 2006r. Nr 139, poz. 993 ze zm.). Należy mieć na uwadze, że decyzja o wymeldowaniu ma charakter wyłącznie ewidencyjny i potwierdza jedynie stan faktyczny, że określona osoba nie przebywa w danym lokalu. Jej wykonanie polega na technicznym wykreśleniu wpisu w ewidencji ludności. Tak jak zameldowanie nie rodzi żadnych praw właścicielskich do lokalu, którego meldunek dotyczy, tak i wymeldowanie nie pozbawia praw właścicielskich do lokalu, z którego zostaje się wymeldowanym. Okoliczność ta wymaga podkreślenia, albowiem z wypowiedzi skarżącego wynika, że zameldowanie potrzebne jest mu jako swoista gwarancja do dokonania podziału wspólnego majątku. Po rozwodzie i podziale majątku skarżący zamierza kupić sobie inne mieszkanie i wówczas nie będzie protestował przeciwko wymeldowaniu z lokalu stanowiącego współwłasność małżonków. Jak wyjaśnił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, żaden szczególny przepis nie uzależnia wydania decyzji w sprawie wymeldowania od zakończenia równolegle toczącego się postępowania w sądzie powszechnym, a rozstrzygnięcie przez sąd cywilny sprawy rozwodowej i podział majątku wspólnego nie stanowi zagadnienia wstępnego w sprawie administracyjnej o wymeldowanie z lokalu (wyrok z dnia 28 marca 2012r. II SA/Kr 248/11, Lex nr 1139246). Wymeldowanie skarżącego z lokalu nie wpływa w żaden sposób na zakres jego uprawnień majątkowych. Kwestia zameldowania w lokalu nie ma wpływu na podział majątku wspólnego przez sąd powszechny według zasad określonych przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a następnie zniesienie współwłasności według reguł Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce stałego lub czasowego trwającego ponad trzy miesiące pobytu i jednocześnie nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Z przepisu wynika, że jedyną przesłanką wymeldowania jest fakt opuszczenia miejsca zameldowania bez dopełnienia obowiązku wymeldowania. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym za utrwalony uznaje się pogląd, iż o opuszczeniu miejsca pobytu stałego można mówić jedynie wówczas, gdy ma ono charakter trwały i dobrowolny. O trwałości opuszczenia miejsca pobytu świadczy upływ czasu tj. okres pozostawania poza miejscem dotychczasowego pobytu a o dobrowolności opuszczenia, samodzielna rezygnacja z przebywania pod danym adresem, nie wywołana przymusem fizycznym czy psychicznym osoby trzeciej. Jak wskazuje orzecznictwo sądów administracyjnych rezygnacja z przebywania w określonym lokalu może nastąpić wyraźnie, poprzez złożenie stosownego oświadczenia, albo w sposób dorozumiany, poprzez zachowanie, które w sposób niebudzący wątpliwości wyraża wolę danej osoby skoncentrowania swojej aktywności życiowej w innym miejscu (por. m.in.: wyrok NSA z 7.12.2005r. sygn. II OSK 302/05, Lex nr 190969; wyrok NSA z 23.04.2001r. sygn. V SA 3169/00., Lex nr 50123). W wyroku z dnia 12.04.2001r. sygn. V SA 3078/00 (Lex nr 78937) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że za równoznaczną z opuszczeniem lokalu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych należy uznać nie tylko dobrowolną zmianę miejsca pobytu, ale także sytuację, w której osoba dotychczas zameldowana została usunięta z lokalu i do niego nie dopuszczona, a nie skorzystała we właściwym czasie z przysługujących jej środków prawnych umożliwiających powrót do lokalu. W wyroku z dnia 8.03.2012r. ( IIOSK 1515/10) Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził w sposób jednoznaczny, że prawomocny wyrok eksmisyjny sądu powszechnego potwierdza zaistnienie przesłanki z art. 15 ust. 2 ustawy z 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Lex nr 115560).

Okoliczności niniejszej sprawy jak trafnie oceniły organy obu instancji, nie pozostawiają wątpliwości co do zaistnienia przesłanki wymeldowania skarżącego. Bezspornym jest bowiem, że skarżący nie mieszka pod wskazanym adresem od października 2011r. Na skarżącym, co jest również bezsporne, ciąży prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Ł. II Wydział Karny z [...] sierpnia 2011r. skazujący na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata za przestępstwo określone w art. 207 § 1 K.k. tj. przestępstwo fizycznego i psychicznego znęcania się nad swoją żoną i synem. Mocą tego wyroku nałożony został na skarżącego, na podstawie art. 7na podstawie art.lożony został na skarżacego się nad swoją żoną i synemją watpliwosci ktorej 2 § 1 pkt 7 "b" K.k., obowiązek opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonymi. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 19 października 2011r. i wówczas to skarżący opuścił lokal. Opuszczenie lokalu przez skarżącego pozostaje zatem w związku z obowiązkiem nałożonym wyrokiem karnym. Motywacją skarżącego była w tym przypadku chęć wypełnienia obowiązku nałożonego na niego w okresie próby, albowiem niewykonanie nałożonego obowiązku mogłoby prowadzić do zarządzenia wykonania zawieszenia kary pozbawienia wolności. Jak wynika z orzecznictwa Sądów administracyjnych, przymusowe opuszczenie lokalu przez osobę w nim zameldowaną, nie może stanowić przesłanki wymeldowania jedynie wówczas, gdy było wynikiem bezprawnych działań innych osób, a nie wtedy, gdy osoba jest zmuszona opuścić lokal wskutek działań przez nią zawinionych (vide: wyrok NSA z 26 września 2007r. sygn. akt II OSK 1251/06). W przypadku skarżącego opuszczenie lokalu nie było przymuszone przez osoby trzecie, a było to działanie pod wpływem przymusu wewnętrznego, aby wypełnić warunki próby. Taką sytuację, podobnie jak wykonanie prawomocnego wyroku eksmisyjnego, traktuje się na równi z dobrowolnym opuszczeniem lokalu. A zatem, w przypadku skarżącego, spełnione zostały przesłanki do wymeldowania z lokalu, albowiem skarżący dobrowolnie opuścił miejsce zameldowania (bez dopełnienia obowiązku wymeldowania) i pobyt poza tym miejscem ma charakter trwały.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem i orzekł, jak w sentencji, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.).