III SA/Łd 823/12

Uzasadnienie

Orzeczeniem z dnia [...], nr [...], wydanym na podstawie art. 135n ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (tj. Dz. U. z 2011 r. nr 287, poz. 1687 ze zm.), Komendant Wojewódzki Policji w Ł., po rozpatrzeniu odwołania M. C., utrzymał orzeczenie nr [...] Komendanta Miejskiego Policji w Ł. z dnia [...].

W sprawie ustalono następujący stan faktyczny:

Postanowieniem nr [...] z dnia [...] Komendant Miejski Policji w Ł. wszczął postępowanie dyscyplinarne przeciwko sierż. M. C. obwinionemu o to, że: 1) w dniu 5 lutego 2012 r. nie stawił się do służby, do której był wyznaczony zgodnie z grafikiem zatwierdzonym przez Zastępcę Komendanta VII Komisariatu Policji KMP w Ł. i nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku usprawiedliwienia nieobecności w służbie z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem w związku z chorobą żony, w ten sposób, że nie przedstawił bezpośredniemu przełożonemu zaświadczenia lekarskiego o konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny - czym naruszył dyscyplinę służbową, tj. czyn z art. 132 ust. 1, 2 i 3 pkt 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji w związku z § 4 rozporządzenia MSWiA z dnia 2 września 2002 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów (Dz. U. nr 151, poz. 1261); 2) w dniu 16 lutego 2012 r. w godz. 8:00 - 20:00 pełniąc służbę w dyspozycji dyżurnego VII Komisariatu Policji KMP w Ł., będąc wyznaczonym, jako kierowca pojazdu służbowego marki Ford Fusion [...], wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi wynikającemu z § 8 decyzji [...] Komendanta Miejskiego Policji w Ł. z dnia [...] w sprawie szczegółowych zasad przyznawania i użytkowania sprzętu transportowego oraz gospodarowania materiałami pędnymi i smarami (mps) w jednostkach i komórkach organizacyjnych KMP w Ł., nie dokonał sprawdzenia w dokumentach pojazdu ważności terminu badania technicznego pojazdu i wyjechał ww. pojazdem, który nie posiadał ważnych badań technicznych - czym naruszył dyscyplinę służbową, tj. czyn z art. 132 ust. 1, 2 i 3 pkt 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji; 3) w dniu 16 lutego 2012 r. w godz. 8:00 - 20:00 pełniąc służbę w dyspozycji dyżurnego [...] Komisariatu Policji KMP w Ł., będąc wyznaczonym jako kierowca pojazdu służbowego marki Ford Fusion [...], wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi wynikającemu z § 8 decyzji [...] Komendanta Miejskiego Policji w Ł. z dnia 14.07.2010 r. w sprawie szczegółowych zasad przyznawania i użytkowania sprzętu transportowego oraz gospodarowania materiałami pędnymi i smarami w jednostkach i komórkach organizacyjnych KMP w Ł., nie dokonał sprawdzenia w dokumentach pojazdu zawartości kserokopii polisy ubezpieczeniowej OC i wyjechał ww. pojazdem bez wymaganej polisy OC - czym naruszył dyscyplinę służbową, tj. czyn z art. 132 ust. 1, 2 i 3 pkt 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji w związku z art. 95 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks Wykroczeń (Dz. U z 2010 r. nr 64, poz. 275 ze zm.); 4) w dniu 16 lutego 2012 r. kierując nieoznakowanym radiowozem policji marki Ford Fusion nr rej [...], dopuścił się przewinienia dyscyplinarnego o znamionach wykroczenia w ten sposób, że jadąc ul. A. od ul. B w kierunku ul. C spowodował zagrożenie w ruchu drogowym polegające na tym, że nie utrzymał odstępu niezbędnego do uniknięcia zderzenia od poprzedzającego go pojazdu i przodem pojazdu uderzył w tył hamującego w związku z sytuacją w ruchu samochodu osobowego marki Fiat Seicento [...], tj. o czyn z art. 86 § 1 K.w .w zw. z art. 132 ust. 1, 2 i art. 132 ust. 4. ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji.

Orzeczeniem nr [...] z dnia [...] Komendant Miejski Policji w Ł. uniewinnił obwinionego od zarzutów opisanych w 2 i 3 oraz uznał go za winnego czynów opisanych w pkt 1 i 4 i wymierzył karę dyscyplinarną ostrzeżenia o niepełnej przydatności do służby na zajmowanym stanowisku.

W dniu 20 czerwca 2012 r. obrońca obwinionego adwokat T. B. wniósł odwołanie od ww. orzeczenia. Orzeczeniu zarzuca m.in.: naruszenie przepisów prawa procesowego, tj art. 135j ust. 1 oraz art. 135g ust. 1 i 2 ustawy o Policji poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i nieuwzględnienie wszystkich okoliczności sprawy oraz zinterpretowanie istniejących wątpliwości na niekorzyść obwinionego poprzez pominięcie zeznań K. C., z których wynika, że fakt jej niedyspozycji w dniu 5 lutego 2012 r. nie został potwierdzony wizytą lekarską, w sytuacji gdy obwiniony nie został wezwany przez przełożonego do przełożenia zaświadczenia lekarskiego o konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, co doprowadziło do błędnej oceny przez organ o zawinionym niedopełnieniu przez obwinionego obowiązku służbowego; błędy w ustaleniach faktycznych polegające na uznaniu, iż obwiniony kierując pojazdem służbowym nie zachował odstępu od poprzedzającego go pojazdu powodując kolizję, w sytuacji gdy obwiniony był zobligowany, poprzez polecenie służbowe do natychmiastowego wyjazdu niesprawnym technicznie oraz nieposiadającym opon zimowych pojazdem, pomimo szczególnie trudnych warunków pogodowych; naruszenie przepisów prawa procesowego art. 135j ust. 1 oraz art. 135g ust. 1 i 2 ustawy o Policji poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego przy jednoczesnym zinterpretowaniu istniejących wątpliwości na niekorzyść obwinionego, a w szczególności założenie, że jedynie fakt przyjęcia przez obwinionego mandatu karnego za wykroczenie z art. 86 § 1 K.w. przesądza o winie obwinionego w postępowaniu dyscyplinarnym, w sytuacji gdy mandat karny nie jest prejudykatem wiążącym organ w przedmiotowym postępowaniu, przy jednoczesnej odmowie uwzględnienia wniosków dowodowych obrońcy z dnia 14 maja 2012 r. powołanych na okoliczności przebiegu zdarzenia objętego zarzutem. Obrońca obwinionego wnosił o uchylenie zaskarżonego orzeczenia co do pkt 1 i 4 i w tym zakresie uniewinnienie obwinionego, ewentualnie uchylenie zaskarżonego orzeczenia co do pkt 1 i 4 oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez przełożonego dyscyplinarnego.

Komendant Miejski Policji w Ł. w przedłożonym do sprawy stanowisku podnosił m.in., że obwiniony nie przedstawił zaświadczenia lekarskiego o konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny do czego był zobowiązany zgodnie z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 września 2012 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów. Ponadto wskazał, że z zeznań świadka B. S. wynika jednoznacznie, że pojazd był wyposażony w opony zimowe o dopuszczalnym stopniu zużycia.

Komendant Wojewódzki Policji w Ł. utrzymał w mocy orzeczenie Komendanta Miejskiego Policji w Ł. z dnia [...]

W uzasadnieniu powyższego orzeczenia organ odwoławczy wyjaśnił, że przedmiotem postępowania odwoławczego jest zbadanie zasadności ukarania obwinionego za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego wskazanego w zarzutach opisanych w pkt 1 i 4 orzeczenia. Od pozostałych zarzutów obwiniony został uniewinniony orzeczeniem przełożonego dyscyplinarnego.

Organ odwoławczy wskazał, że w dniu [...] st. sierż. M. C. miał zaplanowaną służbę od godziny 20.00. do 8.00 w ramach dyżuru zdarzeniowego. Wskazuje na to grafik służb Wydziału Kryminalnego [...] Komisariatu Policji Komendy Miejskiej Policji w Ł. zatwierdzony przez Zastępcę Naczelnika tegoż wydziału (K8) oraz zeznania świadków w osobach: kom. M. W. - Zastępcy Naczelnika Wydziału Kryminalnego [...] KP (K.48); podinsp. J. C. - Naczelnika Wydziału Kryminalnego VII KP (K.49); asp. szt. J. F. - Dyżurnego [...] KP KMP w Ł. (K.66) oraz pośrednio wyjaśniania obwinionego (K.131).

W dniu 5 lutego 2012 r. obwiniony około godziny 16 skontaktował się telefonicznie z podinsp. J. C. celem uzyskania dnia wolnego od zaplanowanej służby (stenogram K.4 oraz zeznania świadka K.49) motywując to koniecznością przystąpienia do egzaminu na studiach, które odbywa bez skierowania (K.48) w Społecznej Akademii Nauk na Wydziale Zarządzania (K.106). Zgody na nieprzystąpienie do zaplanowanej służby jednakże nie uzyskał. Podinsp. J. C. zobowiązał obwinionego do stawienia się do zaplanowanej służby (K.4 oraz K.49). Następnie po godzinie 16 obwiniony ponownie skontaktował się telefonicznie asp. szt. J. F. informując go, że nie stawi się do służby z uwagi na "pilne względy rodzinne" i bierze urlop na żądanie (K.1 oraz K.66). Obwiniony przesłuchany w dniu 11 maja 2012 r. potwierdził, że w dniu 5 lutego 2012 r. drugi raz kontaktował się telefonicznie z dyżurnym [...] KP KMP w Ł. i poinformował go, że nie stawi się do służby z powodu choroby żony. Do zaplanowanej służby w dniu 5 lutego 2012 r. obwiniony nie stawił się.

Komendant Wojewódzki Policji w Ł. wyjaśnił, że funkcjonariusze Policji objęci są odrębną pragmatyką służbową i nie stosuje się do nich art. 1671 Kodeksu Pracy. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2002 r. w sprawie urlopów policjantów (Dz. U. z 2002 r. nr 81, poz. 740 ze zm.) stanowi w § 22 ust 4, iż kierownik jednostki organizacyjnej Policji lub upoważniony przez niego kierownik komórki organizacyjnej może udzielić policjantowi urlopu okolicznościowego dla załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych innych niż wymienione w ust. 1, w wymiarze nieprzekraczającym pięciu dni roboczych w ciągu roku kalendarzowego. Uzyskanie takiego urlopu uzależnione jest od zgody właściwego przełożonego. Zarówno wniosek funkcjonariusza jak i udzielenie ewentualnej zgody winno mieć charakter uprzedni. Udzielenie tej zgody nie może zakłócić prawidłowego toku służby, co miałoby miejsce w przedmiotowym wypadku.

Stosownie do § 4 ust. 1 pkt b rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 września 2002 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków (...) policjantowi przysługuje zwolnienie od zajęć służbowych w razie konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem do ukończenia 8 lat w przypadku (...) choroby małżonka stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli (...) choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki. Jednakże stosowanie do § 4 ust. 3 tegoż rozporządzenia podstawę udzielenia zwolnienia od zajęć służbowych w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 1 lit. b i c, pkt 2 i 3 stanowi zaświadczenie lekarskie o konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. Obwiniony takiego zaświadczenia nie przedłożył.

Organ stwierdził, że obowiązek ten wynika z przepisu aktu prawnego powszechnie obowiązującego opublikowanego w dzienniku ustaw. Argumentację obrońcy, iż obwiniony winien zostać wezwany przez przełożonego do przedłożenia zaświadczenia uznać należy za nietrafną. Obowiązkiem sierż. M. C. było udokumentowanie w formie, o której mowa w cytowanym przepisie, iż nieobecność w służbie spowodowana była chorobą żony i w konsekwencji koniecznością sprawowania opieki nad małoletnim dzieckiem. Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o Policji - funkcjonariusz Policji podlega szczególnej dyscyplinie służbowej, której obowiązany jest się podporządkować. Obwiniony o tym fakcie wiedział. Stąd też niestawiennictwo obwinionego do służby w dniu 5 lutego 2012 r. wobec nieprzedłużenie zaświadczenia lekarskiego o konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, uznać należy za nieusprawiedliwione. Stawiennictwo do zaplanowanej służby jest jednym z podstawowych obowiązków funkcjonariusza Policji. Niedopełnienie tego obowiązku bez usprawiedliwionej przyczyny stanowi naruszenie dyscypliny służbowej.

Organ odwoławczy wskazał, że zeznania K. C. (K.69) należy ocenić krytycznie z uwagi na to, że jest on małżonką obwinionego oraz mając na uwadze następujące po sobie telefony obwinionego do przełożonych, które ukierunkowane były na uzyskanie zgody na nieprzystąpienie do służby. Stąd też organ nie dał tymże zeznaniom wiary. Niezależnie od ich treści zgodnie z cytowanym powyżej przepisem jedynie zaświadczenie lekarskie może stanowić dowód potwierdzający konieczność sprawowania przez funkcjonariusza opieki nad chorym członkiem rodziny.

Zdaniem wyższego przełożonego dyscyplinarnego czyn obwinionego uznać należy za popełniony z winy umyślnej w rozumieniu art. 132a. pkt 1 ustawy o Policji.

Ponadto organ II instancji wskazał, że obwiniony kierując nieoznakowanym radiowozem Policji marki Ford Fusion nr rej [...] spowodował zagrożenie w ruchu drogowym polegające na tym, że nie utrzymał odstępu do uniknięcia zderzenia od poprzedzającego go pojazdu i przodem pojazdu uderzył w tył hamującego w związku z sytuacją w ruchu samochodu osobowego marki Fiat Seicento [...]. Fakt kolizji potwierdza notatka urzędowa (K.15) sierż. M. N. oraz st. sierż. J. G. - funkcjonariuszy Wydziału Ruchu Drogowego KMP w Ł. -obsługujących powyższe zdarzenie drogowe; telefonogram Kw - 1434/12 z dnia 16 lutego 2012 rok (K.16-17); notatka urzędowa st. asp. J. D. (K.34) oraz notatka urzędowa obwinionego (K.35). Przesłuchany w charakterze świadka w postępowaniu dyscyplinarnym sierż. M. N. potwierdził informacje zawarte w notatce urzędowej. Również sam obwiniony w swoich wyjaśnieniach (K.131 -132) nie kwestionuje tego faktu. W dokumentacji służbowej funkcjonariuszy WDR KMP w Ł. zawarty jest opis warunków drogowych i atmosferycznych (K.15): jezdnia bitumiczna, morka, światło dzienne, dozwolona prędkość 50 km/h, sygnalizacja świetlna brak, dobre warunki atmosferyczne, temperatura ok. - 1°C. Wynika z niej również, iż według oświadczenia kierującego, tj. M. C. pojazd, którym kierował przed kolizją był sprawny technicznie, oraz że pojazd nie posiadł aktualnego badania technicznego. Sierż. M. C. przyznał się do spowodowania kolizji i został ukarany mandatem karnym w wysokości 220 zł i 6 punktami karnymi.

Organ odwoławczy, odnosząc się do zgłoszonego w odwołaniu przez obrońcę obwinionego argumentu, że pojazd służbowy nie posiadał opon zimowych, wskazał że obwiniony w złożonych wyjaśnieniach (K. 131-132) stwierdził: "(...) padający śnieg i śliska nawierzchnia drogi oraz łyse opony w samochodzie sprawiły, że przy niewielkiej prędkości ok. 40 km/h uderzyłem w pojazd stojący przede mną". Obwiniony nie podnosił, iż pojazd nie miał opon zimowych, lecz kwestionował ich stan techniczny. Przesłuchany w charakterze świadka m.in. na tę okoliczność (K.149) B. S. zeznał, iż "(...) radiowóz posiada na stanie komplet opon zimowych. Wiem, że opony są w dobrym stanie, ponieważ bieżnik nie jest zużyty do miejsca tzw. znacznika, czyli punktu, na podstawie którego określa się stan zużycia opon." Wyższy przełożony dyscyplinarny dał tym zeznaniom wiarę z uwagi, że pozostają one niesprzeczne ze wskazaną powyżej dokumentacją sporządzoną przez funkcjonariuszy WRD KMP w Ł. Wyjaśniania obwinionego uznał zaś za przyjętą linię obrony.

W zakresie odmowy uwzględnienia wniosków dowodowych obrońcy z dnia 14 maja 2012 r. powołanych na okoliczności przebiegu zdarzenia objętego zarzutem, organ wskazał, że tożsame wnioski dowodowe zostały zgłoszone przez obrońcę w dniu 11 maja 2012 r. w toku przesłuchania sierż. M. C. Rzecznik dyscyplinarny postanowieniem z dnia 11 maja 2012 r. odmówił uwzględnia tychże wniosków. Postanowienie to zostało doręczone zarówno obwinionemu jak i jego obrońcy odpowiednio w dniach 16 maja 2012 r. oraz 14 maja 2012 r. Obrońca złożył zażalenie na powyższe, które zostało przez Komendanta Miejskiego Policji w Ł. rozpatrzone postanowieniem nr [...] z dnia [...] utrzymującym w mocy postanowienie rzecznika dyscyplinarnego. W postawieniach tych wyższy przełożony dyscyplinarny nie dopatrzył się naruszenia prawa, w szczególności wobec bezsporności popełniania wykroczenia przez obwinionego, co potwierdza jednoznacznie zebrany materiał dowodowy.

Fakt, że obwiniony otrzymał od uprawnionych przełożonych polecenie służbowe wyjazdu po technika kryminalistyki do [...] KP KMP w Ł. w związku z koniecznością wykonania czynności procesowych związanych z pożarem mieszkania, nie zwalniał go od obowiązku respektowania przepisów ruchu drogowego. Stosownie do art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo o ruchy drogowym (tj. Dz.U z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.) kierujący pojazdem jest obowiązany utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu. Obwiniony obowiązku tego nie wykonał. Treść art. 132 ust. 4 ustawy o Policji stanowi, że czyn stanowiący przewinienie dyscyplinarne, wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego, podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej niezależnie od odpowiedzialności karnej. Sierżant M. C. kierując pojazdem służbowym niewątpliwie wykonywał czynność służbową, której wadliwość wykonania wyczerpała zarówno znamiona wykroczenia, jak również przewinienia dyscyplinarnego. W tym kontekście kolizja drogowa popełniona w toku służby stanowi bezsprzecznie naruszenie dyscypliny służbowej. Katalog naruszeń dyscypliny służbowej zawarty w art. 132 ust. 3 o Policji ma charter otwarty. Przesądza o tym użyty w treści przepisu zwrot "w szczególności". Wyliczenie to ma, zatem charakter "przykładowy".

Organ odwoławczy podkreślił, że było to kolejne "zdarzenie" z udziałem obwinionego w miesiącu lutym 2012 r. podlegające ocenie pod kątem naruszenia dyscypliny służbowej. Tym samym nieskorzystanie przez przełożonego dyscyplinarnego w tym przypadku z dyspozycji art. 132 ust. 4a ustawy o Policji i objecie tego czynu zarzutem w postępowaniu dyscyplinarnym uznać należy za zasadne. Czyn ten uznać należy za zawiniony w rozumieniu art. 132a pkt 2 ustawy o Policji.

Komendant Wojewódzki Policji w Ł. stwierdził, że do ww. zdarzeń doszło przed zatarciem wymierzonej uprzednio obwinionemu kary dyscyplinarnej. Orzeczeniem nr [...] z dnia [...] wyższy przełożony dyscyplinarny utrzymał w mocy nałożoną na obwinionego orzeczeniem nr [...] z dnia [...] roku Komendanta Miejskiego Policji w Ł. karę dyscyplinarną nagany za nieprzestrzeganie zasad etyki zawodowej. Zgodnie z art. 135o ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji - orzeczenie staje się prawomocne w dniu wydania orzeczenia przez organ odwoławczy. Stosownie do art. 135q ust. 2 pkt 1 ustawy kara dyscyplinarna nagany podlega zatarciu po upływie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Stanowi to okoliczność wpływającą na zaostrzenia wymiaru kary, stosowanie do art. 134h ust. 2 pkt 2 ustawy. Ważąc ustawowe przesłanki wpływające na wymiar kary, uwzględniając zarówno opisaną powyżej, jaki i nieumyślność popełnienia czynu zarzucanego w pkt 4 orzeczenia, brak poszkodowanych wśród uczestników zdarzenia drogowego, jak i umyślności popełnienia oraz brak okoliczności łagodzących w zakresie czyny zarzucanego w pkt 1 orzeczenia, uwzględniając dotychczasowy staż służby i jej przebieg szczegółowo odzwierciedlony w aktach osobowych oraz uwzględniając nieskuteczność dotychczas orzeczonych środków oddziaływania dyscyplinarnego, organ II instancji uznał orzeczoną w stosunku do obwinionego karę ostrzeżenia o niepełnej przydatności do służby na zajmowanym stanowisku za oba czyny za proporcjonalną i adekwatną.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego pełnomocnik skarżącego zarzucił:

1) w zakresie pkt 1: naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.: art. 135j ust. 1 oraz art. 135g ust. 1 i 2 ustawy o Policji, które miały wpływ na treść rozstrzygnięcia, poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności poprzez pominięcie zeznań K. C., z których wynika, że jej niedyspozycja w dniu 5 lutego 2012 r. nie pozwalała sprawować opieki nad 10 miesięcznym synem, co doprowadziło do błędnej oceny organu o zawinionym niedopełnieniu przez skarżącego obowiązku służbowego, który w świetle wyżej wskazanych okoliczności, nie mógł przedłożyć zaświadczenia lekarskiego małżonki, gdyż w ostateczności jego małżonka nie wymagała interwencji lekarskiej; naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. naruszenie art. 132 ust. 1, 2 i 3 pkt. 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, które miały wpływ na treść rozstrzygnięcia, poprzez jego błędną wykładnię i zastosowanie, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że przy istnieniu realnego i bezpośredniego niebezpieczeństwa zaniechania dwóch prawnie uregulowanych obowiązków (dyscyplina służbowa i obowiązek sprawowania opieki nad małoletnim dzieckiem) obiektywna niemożność równoczesnego ich spełnienia determinuje wybór między nimi, co implikuję okoliczność wyłączającą winę skarżącego.

2) w zakresie pkt 4: błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które miały wpływ na treść rozstrzygnięcia, polegające na uznaniu, że M. C. kierując nieoznakowanym radiowozem policji marki Ford Fusion nr rej. [...] nie zachowując należytej staranności spowodował kolizję drogową, podczas gdy skarżący w wyniku natychmiastowego polecenia służbowego 16 lutego 2012 r. był zmuszony wyjechać pojazdem bez aktualnych badań technicznych po technika kryminalistyki do [...] Komisariatu KMP w Ł. W trakcie realizacji polecenia służbowego skarżący pomimo zachowania reguł ostrożności i odpowiedniego odstępu przy niewielkiej prędkości - około 40 km/h uderzył w pojazd znajdujący się bezpośrednio przed nim, przy czym M. C. nie był odpowiedzialny za stan techniczny pojazdów służbowych, działał w zaufaniu do przełożonych, a brak aktualnego przeglądu technicznego wynika wyłącznie z winy komendanta, który nie dopełnił obowiązku w zakresie ustanowienia osoby odpowiedzialnej za stan techniczny pojazdów; naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.: art. 135j ust. 1 oraz art. 135g ust. 1 i 2 ustawy o Policji, które miały wpływ na treść rozstrzygnięcia, poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego oraz zaniechaniu wyjaśnienia w obiektywny sposób wszystkich istotnych okoliczności sprawy przy jednoczesnej interpretacji nie dających się usunąć wątpliwości na niekorzyść skarżącego, w szczególności poprzez przyjęcie, iż w czasie kolizji drogowej z dnia 16 lutego 2011 r. panowały dobre warunki drogowe przy jednoczesnym stwierdzeniu, że nieoznakowanym radiowóz policji marki Ford Fusion nr rej. [...] nadawał się do jazdy w panujących ówcześnie warunkach drogowych, podczas gdy jak wynika z dokumentacji służbowej funkcjonariuszy Wydziału Ruchu Drogowego w Ł. jezdnia była oblodzona (w czasie zdarzenia drogowego temperatura wynosiła -1 C, a wyżej wskazany pojazd nie posiadał właściwego ogumienia.

Pełnomocnik skarżącego wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. nr [...] z dnia [...] wydanego w przedmiocie odwołania od orzeczenia Komendanta Miejskiego Policji w Ł. i uniewinnienie M. C. od zarzucanych mu przewinień dyscyplinarnych oraz o zasądzenie od Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Komendant Wojewódzki Policji w Ł., podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym orzeczeniu, wnosił o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej. Kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (§ 2 art. 1 tej ustawy).

Zgodnie z treścią art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz.U. 2012.270) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

Z wymienionych przepisów wynika, że sąd bada legalność zaskarżonego aktu, czy jest on zgodny z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

Przeprowadzona przez Sąd w niniejszej sprawie kontrola aktu administracyjnego we wskazanym wyżej aspekcie nie wykazała, że zaskarżone orzeczenie zostało wydane z naruszeniem prawa w stopniu obligującym do jego wyeliminowania z obrotu prawnego.

Przedmiotem oceny Sądu w niniejszej sprawie było orzeczenie Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. utrzymujące w mocy orzeczenie Komendanta Miejskiego Policji w Ł. o uznaniu skarżącego winnym czynów opisanych w pkt 1 i 4 orzeczenia i wymierzeniu kary dyscyplinarnej ostrzeżenia o niepełnej przydatności do służby na zajmowanym stanowisku.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2011 r. nr 287, poz. 1687 ze zm.).

Zaznaczyć należy, że postępowanie dyscyplinarne w sprawach policjantów jest to postępowanie zmierzające do ustalenia podstaw odpowiedzialności dyscyplinarnej funkcjonariusza. Postępowanie dyscyplinarne jest regulowane przepisami ustawy o Policji oraz, w zakresie wyznaczanym przez odesłanie zawarte w art. 135p tej ustawy – niektórymi przepisami Kodeksu postępowania karnego. To, że to do kompetencji sądów administracyjnych (a nie sądów powszechnych) należy rozpoznawanie skarg na orzeczenia dyscyplinarne wynika z art. 138 ustawy o Policji.

Obowiązek należytego zebrania i wyjaśnienia materiału dowodowego sprawy przez organy prowadzące postępowanie dyscyplinarne wynika z art. 135e ust. 1 ustawy, w którym stwierdzono m.in., że rzecznik dyscyplinarny zbiera materiał dowodowy i podejmuje czynności niezbędne do wyjaśnienia sprawy. Ponadto w tym kontekście trzeba też zwrócić uwagę na art. 135g ust. 1 ustawy, w świetle którego przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny są obowiązani badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść obwinionego.

Zgodnie z art. 132 ust. 1 ustawy o Policji - policjant odpowiada dyscyplinarnie za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego polegającego na naruszeniu dyscypliny służbowej lub nieprzestrzeganiu zasad etyki zawodowej.

Naruszenie dyscypliny służbowej stanowi czyn policjanta polegający na zawinionym przekroczeniu uprawnień lub niewykonaniu obowiązków wynikających z przepisów prawa lub rozkazów i poleceń wydanych przez przełożonych uprawnionych na podstawie tych przepisów (art. 132 ust. 2 ustawy). Naruszeniem dyscypliny służbowej jest w szczególności niedopełnienie obowiązków służbowych albo przekroczenie uprawnień określonych w przepisach prawa (art. 132 ust. 3 pkt 3 ustawy).

Zgodnie z art. 132 ust. 4 ustawy o Policji czyn stanowiący przewinienie dyscyplinarne, wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej niezależnie od odpowiedzialności karnej.

Przepisem, który określa jakie okoliczności powinny uzasadnić orzeczenie dyscyplinarne jest art. 134 lit. "h" ustawy. Stanowi on, że wymierzona kara powinna być współmierna do popełnionego przewinienia dyscyplinarnego i stopnia zawinienia, w szczególności uwzględniać okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, jego skutki, w tym następstwa dla służby, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na obwinionym obowiązków, pobudki działania, zachowanie obwinionego przed popełnieniem przewinienia dyscyplinarnego i po jego popełnieniu oraz dotychczasowy przebieg służby (ust. 1). Na zaostrzenie wymiaru kary mają wpływ następujące okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego: 1) działanie z motywacji zasługującego na szczególne potępienie albo w stanie po użyciu alkoholu lub innego podobnie działającego środka, 2) popełnienie przewinienia dyscyplinarnego przez policjanta przed zatarciem wymierzonej mu kary dyscyplinarnej, 3) poważne skutki przewinienia dyscyplinarnego, zwłaszcza istotne zakłócenie realizacji zadań Policji lub naruszenia dobrego imienia Policji, 4) działanie w obecności podwładnego, wspólnie z nim lub na jego szkodę (ust. 2). Na złagodzenie wymiaru kary mają wpływ następujące okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego: 1) nieumyślność jego popełnienia, 2) podjęcie przez policjanta starań o zmniejszenie jego skutków, 3) brak należytego doświadczenia zawodowego lub dostatecznych umiejętności zawodowych, 4) dobrowolne poinformowanie przełożonego dyscyplinarnego o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego (ust. 3). Przełożony dyscyplinarny uwzględnia okoliczności, o których mowa w ust. 1-3, wyłącznie w stosunku do policjanta, którego one dotyczą (ust. 4).

W ocenie Sądu, zaskarżone orzeczenie, jak i orzeczenie je poprzedzające, czyni zadość z punktu widzenia powyższej przepisów prawa.

Nie budzi wątpliwości, że skarżący w dniu 5 lutego 2012 r. miał wyznaczoną służbę od godziny 22.00 do 8.00. Bezsporne jest, że skarżący w tym dniu nie stawił się na służbę. Skarżący nie uzyskał zgody właściwego przełożonego na nieprzystąpienie do zaplanowanej służby.

W ocenie Sądu, orzekające w sprawie organy prawidłowo uznały, że czyn, którego dopuścił się skarżący, stanowi przewinienie dyscyplinarne, które należy zakwalifikować jako czyn z art. 132 ust. 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 3 ustawy o Policji.

Niestawienie się przez skarżącego do służby i nie przedłożenie żadnego zaświadczenia usprawiedliwiającego jego nieobecność było niewątpliwie niedopełnieniem obowiązków służbowych stanowiącym naruszenie dyscypliny służbowej. Naruszenie to mogło spowodować istotne zakłócenie realizacji zadań Policji.

Wskazać należy, że odpowiedzialność dyscyplinarna oparta jest na regułach zaostrzonych, wynikających ze szczególnego rodzaju zadań Policji - ochrony zdrowia i życia ludzi. Niestawienie się przez skarżącego do służby nie mogło nie spowodować wszczęcia postępowania dyscyplinarnego i jego ukarania. Każda nieobecność w pracy wiąże się z koniecznością jej usprawiedliwienia.

Skarżący nie uzyskał zgody przełożonego na nieprzystąpienie do służby w związku z wyznaczonym terminem egzaminu na studiach. W myśl § 22 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2002 roku w sprawie urlopów policjantów kierownik jednostki organizacyjnej Policji lub upoważniony przez niego kierownik komórki organizacyjnej może udzielić policjantowi urlopu okolicznościowego dla załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych. Skoro skarżący takiej zgody nie uzyskał, to jego obowiązkiem było stawienie się do służby w dniu 5 lutego 2012 r.

Skarżący nie uzyskał również zwolnienia od zajęć służbowych w warunkach określonych w § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 września 2002 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów. W myśl § 4 ust. 1 tego rozporządzenia - policjantowi przysługuje zwolnienie od zajęć służbowych w razie konieczności osobistego sprawowania opieki nad: 1) dzieckiem do ukończenia 8 lat w przypadku: a) nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do której dziecko uczęszcza; b) porodu lub choroby małżonka stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki; c) pobytu małżonka policjanta stale opiekującego się dzieckiem w zamkniętym zakładzie opieki zdrowotnej; 2) chorym dzieckiem do ukończenia 14 lat; 3) innym chorym członkiem rodziny. Zwolnienie od zajęć służbowych przysługuje przez okres niezbędny do osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż: 60 dni w roku kalendarzowym - jeżeli opieka jest sprawowana nad dziećmi, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2; 14 dni w roku kalendarzowym - jeżeli opieka jest sprawowana nad innymi członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 3 (§ 4 ust. 2 rozporządzenia). Podstawę udzielenia zwolnienia od zajęć służbowych w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 1 lit. b i c, pkt 2 i 3 stanowi zaświadczenie lekarskie o konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny (§ 4 ust. 3).

Wobec powyższego nieprzedłożenie przez skarżącego zaświadczenia lekarskiego jest jednoznaczne z brakiem usprawiedliwienia nieobecności skarżącego na służbie w dniu 5 lutego 2012 roku.

Wbrew zarzutom skargi, brak jest podstaw do uznania, że skarżący zmuszony był dokonać wyboru pomiędzy obowiązkiem sprawowania opieki nad małoletnim dzieckiem, a obowiązkiem przestrzegania dyscypliny służbowej. Przy uwzględnieniu takich okoliczności jak: uprzednie kontaktowanie się z przełożonym w celu uzyskania dnia wolnego od służby w związku z koniecznością stawienia się na egzamin, następnie nagła niedyspozycja żony oraz brak konieczności skorzystania przez nią z pomocy lekarskiej i w związku z tym nieprzedstawienie zaświadczenia lekarskiego - twierdzeń skarżącego i jego żony nie można uznać za wiarygodne.

Wobec powyższego prawidłowe jest stanowisko organów, że skarżący dopuścił się naruszenia dyscypliny służbowej, a przewinienie dyscyplinarne jest zawinione, gdyż policjant miał zamiar jego popełnienia (art. 132a pkt 1 ustawy o Policji).

Bezsporne jest także, że skarżący kierując nieoznakowanym radiowozem policji spowodował kolizję drogową. Orzekające w sprawie organy prawidłowo uznały, iż czyn, którego dopuścił się skarżący, stanowi przewinienie dyscyplinarne, które należy zakwalifikować jako czyn z art. 86 k.w. w związku z art. 132 ust. 4 ustawy o Policji oraz w związku z art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

W myśl art. 86 § 1 Kodeksu wykroczeń - kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny.

Natomiast zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym z kierujący pojazdem jest obowiązany utrzymać odstęp niezbędny do uniknięcia zdarzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu. Z kolei w art. 3 ust. 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym wyrażona jest generalna reguła ostrożności. Polega ona na unikaniu wszelkiego działania, które mogłoby spowodować zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego, ruch ten utrudniać albo w związku z ruchem zakłócić spokój lub porządek publiczny oraz narazić kogokolwiek na szkodę.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, iż skarżący w dniu 16 lutego 2012 r. w czasie pełnienia służby nie zachował podczas jazdy w warunkach zimowych wymaganej ostrożności. Nie zachował bowiem odpowiedniego odstępu od poprzedzającego go samochodu i doprowadził do kolizji drogowej, uderzając pojazdem służbowym w pojazd jadący przed nim. W wyniku tego zachowania skarżącego doszło do uszkodzenia kierowanego pojazdu służbowego i zagrożenia bezpieczeństwa przebywającego w pojeździe drugiego funkcjonariusza Policji. Ponadto doszło do uszkodzenia pojazdu samochodu marki Fiat Seicento i zagrożenia bezpieczeństwa jego pasażerów. Czyn ten, jak zasadnie przyjęły orzekające w sprawie organy, stanowi przewinienie dyscyplinarne (art. 132 ust. 4 ustawy o Policji). Funkcjonariusz naruszył dyscyplinę służbową w sposób zawiniony (wina nieumyślna), nie dopełniając opisanych powyżej obowiązków wynikających z przepisów ustawy - Prawo o ruchu drogowym.

Wbrew zarzutowi skargi, spowodowana przez skarżącego kolizja drogowa potwierdza niezachowanie przez niego ostrożności poprzez niezachowanie niezbędnego odstępu od pojazdu jadącego przed nim. Wbrew zarzutom skargi z ustaleń organu wynika, że samochód posiadał zimowe opony. Ponadto skarżący nie został ukarany za brak aktualnego przeglądu technicznego pojazdu, którym jechał, lecz za spowodowanie zagrożenia w ruchu drogowym na podstawie art. 86 § 1 Kodeksu wykroczeń.

Zaznaczyć też należy, że orzeczenie organu II instancji w swoim uzasadnieniu zawiera wskazanie, że organ odwoławczy uwzględnił dotychczasową karalność skarżącego. Orzeczeniem z dnia [...] wyższy przełożony dyscyplinarny utrzymał w mocy orzeczenie Komendanta Miejskiego Policji w Ł. z dnia [...] nakładające na skarżącego karę dyscyplinarną nagany za nieprzestrzeganie zasad etyki zawodowej.

W ocenie Sądu, wobec powyższego kara ostrzeżenia o niepełnej przydatności do służby na zajmowanym stanowisku wymierzona skarżącemu za ww. czyny jest współmierna do popełnionych przewinień dyscyplinarnych i stopnia zawinienia, uwzględnia okoliczności popełnienia czynów i ich skutki, a także dotychczasowy przebieg służby obwinionego. Kara ostrzeżenia o niepełnej przydatności na zajmowanym stanowisku oznacza bowiem wytknięcie ukaranemu niewłaściwego postępowania i uprzedza go, że jeżeli ponownie popełni przewinienie dyscyplinarne, może zostać wyznaczony na niższe stanowisko służbowe w trybie dyscyplinarnym lub ukarany surowszą karą dyscyplinarną (art. 134c ustawy o Policji).

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 151 p.p.s.a. Sąd oddalił skargę.

P.M.