II SA/Łd 608/12

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] nr [...] Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 51 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2000r. Nr 98 poz. 1071 z późn. zm.) nakazał J.W. likwidację okna oraz wypełnienie otworu o wymiarach 1,5m x 1,5m luksferami lub cegła szklaną o klasie odporności ogniowej E 30, znajdującego się w ścianie podłużnej (południowo - wschodniej) granicznej budynku mieszkalnego jednorodzinnego w zabudowie bliźniaczej usytuowanego na nieruchomości w Ł. przy ul. A [...] (działka nr ew. [...], obręb [...]) w terminie do dnia 31 lipca 2012 r.. Organ w uzasadnieniu decyzji wyjaśnił, że w odpowiedzi na pismo interwencyjne T. F. w sprawie zbadania legalności umieszczenia okien w ścianie granicznej budynku mieszkalnego jednorodzinnego na działce nr [...] (ul. A [...]) i działce nr [...] (ul. A [...]) usytuowanego bezpośrednio przy granicy działki przy ul. B [...] (działka nr ew. [...], obręb [...]) oraz zbadania legalności usytuowania budynków na działkach: [...] (ul. A [...]), [...](ul. A [...]) i [...] (ul. A [...]) w nieprzepisowej odległości od granicy działki przy ul. B [...], przeprowadził postępowanie wyjaśniające. W wyniku tego postępowania organ wydał w dniu [...] decyzję [...], którą, na mocy art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego, nakazał J.W. w terminie do dnia 30 maja 2011 r. likwidację okna oraz wypełnienie otworu okiennego cegłą szklaną lub luksferami, usytuowanego w ścianie podłużnej (południowo - wschodniej) w parterze budynku mieszkalnego jednorodzinnego przy ul. A [...] w Ł., od strony granicy z nieruchomością przy ul. B [...] w Ł.. Na skutek odwołania strony decyzją Nr [...] z dnia [...] [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. uchylił w całości decyzję Nr [...] i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ l instancji. W uzasadnieniu swojej decyzji organ wyższej instancji zauważył - "iż w piśmie interwencyjnym z dnia [...] inicjującym niniejsze postępowanie jest mowa o dwóch otworach okiennych, których istnienie potwierdza rysunek zatytułowany Inwentaryzacja budowlana rzut parteru, stanowiący załącznik do pisma z dnia [...] Delegatury [...] – [...] UMŁ. Tymczasem w skarżonym rozstrzygnięciu organ nadzoru budowlanego stopnia powiatowego rozstrzygnął sprawę jednego otworu, pozostawiając bez komentarza drugi otwór okienny". [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. zarzucił brak wskazania naruszenia konkretnych przepisów techniczno – budowlanych, brak odniesienia się do faktu, iż istniejące już w ścianie granicznej otwory okienne były zamurowane luksferami tj. art. 107 § 1 K.p.a., brak oceny pod kątem legalności całego budynku mieszkalnego, wydanie decyzji w oparciu o niekompletny materiał dowodowy (brak załącznika do protokołu oględzin z dnia 5.07.2010 r., brak odpisu z księgi wieczystej wskazującego właściciela nieruchomości przy ul. A [...] oraz ul. A [...] w Ł.). W dalszej kolejności organ I instancji przeprowadził oględziny, na podstawie których stwierdzono, że na przedmiotowych nieruchomościach znajduje się budynek mieszkalny jednorodzinny w zabudowie bliźniaczej. Jedna część budynku jest usytuowana na nieruchomości przy ul.. A [...], której właścicielem jest J. W., zaś druga część budynku jest usytuowana na nieruchomości przy ul. A [...], której właścicielem jest M. W.. Stwierdzono ponadto, że budynek mieszkalny jest usytuowany w granicy z nieruchomością przy ul. B [...], której właścicielem jest T.F.. W ścianie granicznej tego budynku jest obecnie jedno okno o wymiarach w świetle ościeży 1,5m x 1,5m. Okno to znajduje się w części budynku usytuowanej przy ul. A [...]. Natomiast drugie okno, o którym również pisał w swoim piśmie interwencyjnym T. F., zostało zamurowane pustakami szklanymi (co było realizacją obowiązku nałożonego przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. decyzją Nr [...] z dnia [...] na M. W.). W trakcie oględzin J.W. oświadczył, że właścicielem własnej części budynku mieszkalnego jest od początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Wcześniej cała nieruchomość należała do jego rodziców – Z.W. i R. W., którzy nabyli przedmiotową nieruchomość wraz z budynkiem mieszkalnym w 1976r. W momencie nabycia w ścianie granicznej był już przedmiotowy otwór okienny (wypełniony oknem drewnianym trzyskrzydłowym - większym od obecnego). Ponieważ okno to było w złym stanie technicznym, J. W. wymienił je na okno dwuskrzydłowe z PCV, zmniejszając równocześnie wielkość otworu okiennego do rozmiarów 1,5m x 1,5m. Organ dodał, że działki o numerach ewidencyjnych [...] (własność J. W.), [...] (własność M. W.) wraz z [...] (własność J. W.) i [...] (własność T. W.) zostały wydzielone z działki nr [...], która należała od 1976r. do Z.W. i R. W., M. W. i T. W.. Pierwotnie działka ta znajdowała się w granicach wsi N. przy ul. C [...] (potem ul. A [...] w Ł.). Budynek mieszkalny jednorodzinny w zabudowie bliźniaczej został rozbudowany na mocy decyzji Nr [...] z dnia [...}. W projekcie budowlanym stanowiącym załącznik do ww. decyzji znajduje się rysunek z inwentaryzacją parteru budynku, z którego wynika, że dwa otwory okienne w ścianie granicznej były - w dacie sporządzania dokumentacji projektowej - wypełnione luksferami. Organ dodał, że roboty budowlane związane z rozbudową tej części budynku są w całości zakończone. Dalej organ wyjaśnił, że w wypisach z kartoteki budynków dla nieruchomości przy ul. A [...] i ul. A [...], uzyskanych z [...] Ośrodka Geodezji wynika, że przedmiotowy budynek mieszkalny został wybudowany w 1965r. Zatem otwór okienny został wykonany w przedziale czasu pomiędzy 1965r. (rok budowy) a 1976r. (data kupna budynku przez Państwo W.). W określonym przedziale czasu obowiązywały przepisy budowlane: ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 1961 r. Nr 7, poz. 46) oraz ustawa z 24 października 1974r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 1974r. Nr 38, poz. 229), które nie zezwalały na sytuowanie ścian z otworami okiennymi i drzwiowymi bezpośrednio przy granicy działki budowlanej. Organ podniósł, że zgodnie z § 78 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 21 lipca 1961 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane budownictwa powszechnego (Dz. U. z 1961 r. Nr 38, poz. 196) - warunkom technicznym określonym w § 76 i 77 powinny odpowiadać ściany zewnętrzne, położone przy granicy nieruchomości w zabudowie zwartej lub od strony przeciwległego budynku albo od granicy nieruchomości w odległości mniejszej, niż określono w § 20 ust. 1 i 2. Zgodnie z § 76 ust. 3 ww. rozporządzenia, ściana przeciwpożarowa powinna być wyprowadzona od fundamentów przez całą wysokość budynku. Może być ona przesunięta na poszczególnych kondygnacjach lub odsunięta od granicy nieruchomości przy fundamentach, jeżeli jej części przesunięte łączy strop przeciwpożarowy. Natomiast ust. 5 wskazuje, iż otwory w ścianie przeciwpożarowej są dopuszczalne przy zachowaniu następujących warunków: 1) ilość i wielkość otworów powinna być ograniczona do zaspokojenia niezbędnych potrzeb ewakuacyjnych i użytkowych, 2) otwory powinny znajdować się w miejscach najmniejszego zagrożenia pożarowego, 3) otwory powinny być zaopatrzone w drzwi samoczynnie zamykające się, o odporności ogniowej co najmniej klasy C lub wypełnione cegłą szklaną albo szkłem zbrojonym w niepalnej oprawie. Organ wyjaśnił, że obecnie obowiązujące przepisy zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002r. (Dz. U. z 2002r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) nie zezwalają na sytuowanie budynku ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną (§ 12 ust. 3 pkt 1). Zgodnie natomiast z treścią § 272 ust. 3 rozporządzenia - budynek usytuowany bezpośrednio przy granicy działki powinien mieć od strony sąsiedniej działki ścianę oddzielenia przeciwpożarowego o klasie odporności ogniowej określonej w § 232 ust. 4 i 5. W sytuacji, gdy brak jest dokumentów świadczących o legalności wykonania otworu okiennego, nie ma kluczowego znaczenia ustalenie konkretnej daty wykonania tego otworu, skoro na jego wykonanie nie zezwalał żaden z obowiązujących na przestrzeni lat (od momentu powstania obiektu do chwili obecnej) przepisów prawa materialnego. Zdaniem organu ściana budynku usytuowanego bezpośrednio przy granicy działki powinna być ścianą przeciwpożarową o odpowiedniej klasie odporności ogniowej. W ścianie oddzielenia przeciwpożarowego mogą znajdować się otwory wypełnione materiałem przepuszczającym światło i posiadającym odpowiednią klasę odporności ogniowej, pod warunkiem, że powierzchnia wypełnionych otworów nie przekracza 10% powierzchni ściany. Budynek mieszkalny jednorodzinny w zabudowie bliźniaczej na nieruchomości w Ł. przy ul. A [...] jest budynkiem niskim, zalicza się go do kategorii zagrożenia ludzi ZŁ IV - budynki mieszkalne, należy do klasy odporności pożarowej "D", gdzie klasa odporności ogniowej elementów oddzielenia przeciwpożarowego jakim są ściany powinna wynosić REI 60. Zgodnie z § 232 ust. 6 rozporządzenia - w ścianie oddzielenia przeciwpożarowego dopuszcza się wypełnienie otworów materiałem przepuszczającym światło, takim jak luksfery, cegła szklana lub inne przeszklenie, jeżeli powierzchnia wypełnionych otworów nie przekracza 10% powierzchni ściany, przy czym klasa odporności ogniowej wypełnień, dla ściany oddzielenia przeciwpożarowej o wymaganej klasie odporności ogniowej REI 60, nie powinna być niższa niż E 30, przy czym powierzchnia wypełnionego otworu nie przekracza 10% powierzchni ściany, zatem możliwe jest wypełnienie otworu materiałem o odporności ogniowej E 30 przepuszczającym światło.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył J.W. i działając przez swojego pełnomocnika wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania, a nadto zarzucił naruszenie:

1. przepisu art. 4 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. Prawo budowlane i nieuwzględnienie faktu, iż wykonanie zaskarżonej decyzji uniemożliwi zaspokajanie potrzeb wentylacji i oświetlenia domu skarżącego;

2. przepisu § 85 ust 1 Rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 21 lipca 1961 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane budownictwa powszechnego (Dz.U. Nr 38, poz. 196) i § 51 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie poprzez pominięcie przy wydawaniu zaskarżonej decyzji nakazów i warunków w zakresie wentylacji pomieszczeń wynikających z powołanych przepisów;

3. brak dostatecznego wyjaśnienia podstaw faktycznych w sprawie w zakresie ustalenia klasy odporności pokrycia dachowego — co zgodnie z powołanymi w uzasadnieniu decyzji przepisami wpływa na ustalenie czy ściana, w której umieszczone jest okno mieści się w zakresie dyspozycji § 76 ust. 5 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 21 lipca 1961 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane budownictwa powszechnego.

Odwołujący się wskazał, że w uzasadnieniu decyzji nie wskazano jaką klasę odporności ogniowej ma pokrycie dachowe nieruchomości skarżącego oraz sąsiadującej z nią nieruchomości przy ulicy B [...]. Dodatkowo zgodnie z § 85 ust. 1 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 21 lipca 1961 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane budownictwa powszechnego (Dz.U. Nr 38, poz. 196) "pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi powinny być w wystarczający sposób oświetlone światłem dziennym i sztucznym, ogrzewane i przewietrzane oraz zabezpieczone przed wilgocią, nadmiernymi stratami lub zyskami ciepła, uciążliwymi dźwiękami, drganiami i wyziewami oraz przed szkodliwą ilością gazów i pyłów". Również przepisy obecnie obowiązującego rozporządzenia zawierają wymóg zapewnienia prawidłowej wentylacji pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi (§51 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.). Przedmiotowe okno jest jedynym oknem w pokoju skarżącego, wypełnienie go luksferami nie tylko ograniczyłoby dostęp do światła, ale także zaburzyłoby wentylacje domu J. W. i byłoby sprzeczne z prawem.

Decyzją z dnia [...] nr [...] [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. na podstawie art. art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) oraz art. 51 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 51 ust. 7 ustawy z dnia 07.07.1994 r. - Prawo budowlane (jednolity tekst: Dz. U. z 2010, Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.), utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. Organ w uzasadnień decyzji wskazał, że zgodnie z przepisem art. 51 ust. 1 pkt 2, przed upływem 2 miesięcy od dnia wydania postanowienia, o którym mowa w art. 50 ust. 1, właściwy organ w drodze decyzji nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania. Organ ustalił, że na nieruchomościach przy ul. A nr [...] i nr [...] w Ł. znajduje się parterowy budynek mieszkalny jednorodzinny w zabudowie bliźniaczej, przy czym jedna część tego budynku znajdująca się na nieruchomości przy ul. A [...] stanowi własność J. W., natomiast druga część budynku usytuowana na nieruchomości przy ul. A [...], stanowi własność M. W.. Przedmiotowy budynek usytuowany jest w granicy z nieruchomością przy ul. B [...], której właścicielem jest T. F.. W ścianie granicznej tego budynku znajdują się dwa otwory okienne. Jeden otwór okienny w części budynku M. W. został w wyniku przeprowadzonego odrębnego postępowania administracyjnego, zamurowany pustakami szklanymi. Organ ustalił też, że budynek mieszkalny w granicy z sąsiednią nieruchomością został wybudowany w 1965 r., co oznacza, zdaniem organu I instancji, iż sporny otwór okienny o wymiarach 150/150 cm, w pokoju o powierzchni ok. 12 m2, został wykonany pomiędzy 1965 rokiem (data wybudowania), a 1976 (data zakupu budynku). Stwierdzono ponadto, iż granica pomiędzy nieruchomościami przy ul. A [...] (działka nr [...]) a nieruchomością przy ul. B [...] (działka nr [...]) nie powstała w wyniku wtórnego podziału działki. Organ odwoławczy dokonując oceny prawidłowości przeprowadzonego przez organ stopnia powiatowego postępowania stwierdził, iż w pełni podziela stanowisko Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. wyrażone w skarżonym rozstrzygnięciu, w zakresie konieczności likwidacji stolarki okiennej i wypełnienia istniejącego otworu okiennego o wymiarach 1,5m x 1,5m luksferami lub cegłą szklaną o klasie odporności ogniowej E 30. Podkreślił, że obowiązujące w dacie budowy bliźniaczego budynku mieszkalnego przepisy art. 4 ust. 1 ówcześnie obowiązującej ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. - Prawo budowlane, jak i przepisy § 78 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 21 lipca 1961 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane budownictwa powszechnego, nie pozwalały na projektowanie i sytuowanie otworów okiennych lub drzwiowych w ścianie granicznej, czy też ścianie zbliżonej do granicy i określały jednocześnie sposób wypełnienia istniejących otworów w ścianie przeciwpożarowej. Również obowiązujące w okresie powstania przedmiotowego otworu okiennego przepisy § 20 Zarządzenia Nr 130 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 29 czerwca 1966 r., jak i § 232 pkt 6 obecnie obowiązującego rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2002 r., nie pozwalały na projektowanie i sytuowanie otworów okiennych lub drzwiowych w ścianie granicznej, czy też ścianie zbliżonej do granicy i określały jednocześnie sposób wypełnienia istniejących otworów w ścianie przeciwpożarowej. Wskazał, że nakaz wypełnienia otworu luksferami lub cegłą szklaną, nie oznacza pozbawienia dostępu światła do danego pomieszczenia, albowiem np. zgodnie z Raportem nr 041.W.02.B Laboratorium Badawczego Instytutu Szkła i Ceramiki, przepuszczalność światła widzialnego luksferów lub cegły szklanej bezbarwnej wynosi ok. 80,0%, natomiast wentylacja tego pomieszczenia może zostać zapewniona poprzez wykonanie przewodu kominowego wentylacyjnego. W tej sytuacji, zdaniem organu odwoławczego zasadnym jest nałożenie na J. W. przedmiotowego obowiązku w oznaczonym terminie.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi złożył J. W., który działając przez swojego pełnomocnika wniósł o jej uchylenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Skarżący zarzucił organowi naruszenie art. 8 i 11 K.p.a., a nadto art. 77 § 1 i 136 K.p.a. poprzez brak dostatecznego wyjaśnienia podstaw faktycznych w sprawie w zakresie ustalenia klasy odporności ogniowej pokrycia dachowego, co wpływa na ustalenie, czy ściana, a której znajduje się okno, mieści się zakresie dyspozycji art. 76 ust. 5 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 21 lipca 1961 r. stanowiącego warunki dopuszczalności umieszczania otworów w ścianie przeciwpożarowej. Zarzucił dodatkowo naruszenie art. 4 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 1961, Nr 7, poz. 46) oraz art. 5 ust. 1 pkt. 1 d ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (t. jedn. Dz. U. z 2010, Nr 243, poz. 1623) poprzez nieuwzględnienie faktu, iż wypełnienie otworu okiennego luksferami bądź cegłą szklaną spowoduje nieodpowiednie warunki higieniczne i zdrowotne w pomieszczeniu w postaci jego niewłaściwej wentylacji oraz oświetlenia, naruszenie § 85 ust. 1 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa Urbanistyki i Architektury z dnia 21 lipca 1961 r. oraz § 51 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie poprzez pominięcie wynikających z nich nakazów w zakresie wentylacji pomieszczeń. Skarżący podniósł, że [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego nie odniósł się we właściwy sposób do zarzutów dotyczących niemożności zapewniania odpowiedniego oświetlenia i wentylacji pomieszczania, w sytuacji zrealizowania zaskarżonej decyzji. Nadto wskazał, że w zaskarżonej decyzji pominięty został zupełnie podniesiony w odwołaniu zarzut dotyczący braku dostatecznego wyjaśnienia podstaw faktycznych w sprawie w zakresie ustalenia klasy odporności ogniowej pokrycia dachowego. Brak ustalenia tej klasy uniemożliwia zdaniem skarżącego stwierdzenie, czy ściana, w której mieści się okno znajduje się w zakresie dyspozycji art. 76 ust. 5 rozporządzenia stanowiącego warunki dopuszczalności umieszczania otworów w ścianie przeciwpożarowej. Skarżący wyjaśnił też, że przepis art. 4 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. - Prawo budowlane określa, iż obiekty budowlane muszą być tak zaprojektowane i wybudowane, aby zapewniać potrzeby w zakresie oświetlenia i wentylacji, zaś art. 5 ust. 1 pkt. 1 d ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, że muszą one spełniać odpowiednie warunki higieniczne i zdrowotne. Podobnie przepis § 85 ust. 1 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 21 lipca 1961 r. oraz § 51 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. nakazują aby pomieszczenia przeznaczonych na pobyt ludzi były w wystarczający sposób oświetlone światłem dziennym oraz wentylowane. W opinii strony skarżącej wypełnienie jedynego okna w pomieszczeniu luksferami bądź cegła szklana spowoduje ograniczenie dostępu światła i zaburzy wentylacje całego domu skarżącego. Strona skarżąca zwróciła uwagę, że na rynku powszechnie dostępne są przegrody przeciwogniowe i przeciwdymne m.in. w formie rolet przeciwpożarowych i kurtyn dymowych, które w razie wysokiej temperatury oraz zadymienia zamykają się automatycznie hamując rozprzestrzenianie się ognia lub dymu. Takie rozwiązanie z jednej strony umożliwia korzystanie z okien w pełnym zakresie, zapewnia dostęp światła do pomieszczenia i odpowiednią wentylację, a z drugiej w razie zagrożenia pożarowego zapobiega przenoszeniu się pożaru na sąsiednie budynki.

W odpowiedzi na skargę [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. wniósł o oddalenie skargi podtrzymując argumentację zawartą w treści zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga nie jest zasadna, albowiem zaskarżone rozstrzygnięcie odpowiada prawu.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się w nim naruszeń prawa skutkujących koniecznością jego uchylenia lub stwierdzenia nieważności (art. 145 § 1 i 2 p.p.s.a.).

W pierwszej kolejności podkreślić należy, iż analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, iż postępowanie wyjaśniające zostało przeprowadzone z poszanowaniem obowiązujących przepisów ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. Organy podjęły szereg czynności zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu faktycznego sprawy. Jednocześnie umożliwiły stronom czynny udział w postępowaniu, zapoznanie się ze zgromadzonym materiałem i wypowiedzenie się w tym zakresie. Lektura akt administracyjnych sprawy nie pozostawia wątpliwości, iż organ wyczerpał wszystkie możliwości celem skrupulatnego zgromadzenia materiału dowodowego. Wywody organu znajdują odzwierciedlenie w materiałach sprawy, a organ nie dopuścił się w tym zakresie dowolności.

W niniejszej sprawie budynek, w którym wybito otwór okienny, został wzniesiony w 1965 r., natomiast brak jest dowodów, które w sposób pewny wskazywałyby na czas powstania okna będącego przedmiotem sporu. Organy ustaliły jednak, na podstawie materiału zgromadzonego w sprawie, że powstał on w latach 1965-1976. Strona skarżąca nie kwestionowała tego ustalenia. Bezspornie skarżący nie wykazał legalności wykonanych otworów okiennych, twierdził bowiem, iż nie posiada dokumentów potwierdzających wykonanie robót budowlanych w sposób zgodny z prawem. Co więcej, sam skarżący przyznał na rozprawie w dniu 8 listopada 2012 r., że w latach 80. dokonał zmniejszenia spornego otworu okiennego, a robót tych nie zgłosił organowi. W związku z tym, że zgodnie z art. 63 ust. 1 Prawa budowlanego z 1994 r. to na właścicielu nieruchomości ciąży obowiązek przechowywania całości dokumentacji dotyczącej użytkowanych budynków, a w razie nabywania nowych budynków nabywca winien domagać się od poprzedników przekazania takiej dokumentacji, organy słusznie uznały, że to na skarżącym ciąży obowiązek wykazania legalności wykonania zarówno obiektu budowlanego jak i otworu okiennego. Ustalenia organów, że wykonanie spornego otworu okiennego stanowi samowolę budowlaną uznać należy więc za prawidłowe.

Ustawa Prawo budowlane z 1994 r. ma zastosowanie co do zasady w sprawach, w których postępowanie administracyjne wszczyna się po wejściu jej w życie (od dnia 1 stycznia 1995 r.), jak również w sprawach wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem jej wejścia w życie (art. 103 ust. 1). Wyjątek od tej zasady, wynikający z art. 103 ust. 2 ustawy, wyłącza stosowanie przepisu art. 48 w odniesieniu do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Regulacja ta nie znajduje jednak zastosowania w niniejszej sprawie, w której nie mamy do czynienia z samowolnym wybudowaniem obiektu budowlanego lecz z robotami budowlanymi, polegającymi na wykonaniu okien w ścianie budynku mieszkalnego. Prawidłowo zatem organy nadzoru budowlanego prowadziły postępowanie przy zastosowaniu trybu przewidzianego w art. 50 - 51 ust. 1 i ust. 7 ustawy Prawo budowlane, odnoszącego się do samowoli budowlanej innej niż określona w art. 48 ust. 1 i art. 49b ust. 1 tejże ustawy, czyli – w myśl art. 50 ust. 1 ustawy Prawo budowlane – do prowadzenia robót budowlanych wykonywanych m. in. bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia (pkt 1) lub w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska (pkt 2). W takiej sytuacji postępowanie powinno zmierzać do legalizacji wykonanych robót budowlanych, przez doprowadzenie tych robót do stanu zgodnego z prawem na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane. Organ ustalając, że w konkretnej sprawie miała miejsce samowola budowlana najprawdopodobniej niezwiązana z budową obiektu budowlanego, stosuje tzw. postępowanie naprawcze. W przypadku, gdy możliwe jest doprowadzenie robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, organ zobowiązany jest nałożyć obowiązek wykonania określonych czynności lub robót określając termin ich wykonania (art. 51 ust. 1 pkt 2). Jeżeli organ uzna, że wykonane roboty nie odpowiadają prawu, w tym przepisom techniczno-budowlanym, wówczas na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego nakłada na inwestora obowiązek wykonania określonych czynności i robót tak, aby doprowadzić je do stanu zgodnego z prawem.

Trafnie zatem organy stwierdziły, że skutki samowoli budowlanej mogą być wyeliminowane jedynie poprzez usunięcie samowolnie wykonanego otworu okiennego w sposób określony w zaskarżonej decyzji. Wykonanie otworów okiennych w ścianie budynku przebiegającej w bliskiej odległości od granicy działki, na której jest on usytuowany jest bowiem niezgodne z obowiązującymi obecnie przepisami techniczno-budowlanymi, tj. § 12 ust. 1 - 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 poz. 690 ze zm.), określającego zasady prawidłowego usytuowania budynku oraz minimalnych odległości od granicy z działką sąsiednią. W myśl tego przepisu budynki na działce budowlanej sytuuje się od granicy z działką sąsiednią w odległości nie mniejszej niż: 4m - w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy oraz 3m - w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej granicy.

W ocenie Sądu ustalenie konkretnej daty wybicia spornego otworu okiennego, pozostaje bez wpływu na nałożony na skarżącego obowiązek. Jak wynika bowiem ze szczegółowej analizy organu, znajdującej odzwierciedlenie w przywołanym stanie faktycznym sprawy, począwszy od przepisów obowiązujących w 1965 roku, w dacie budowy budynku poprzez kolejne akty, aż do dnia obecnego – ustawy z dnia 4 lipca 1994r. Prawo budowlane, żaden z tych aktów prawnych, przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa przeciwpożarowego, nie zezwalał na wykonanie otworów okiennych w ścianie budynku usytuowanej w granicy działki, a zatem w ścianie oddzielenia pożarowego. Oznacza to, iż realizacja takich otworów była i jest niedopuszczalna. A jeśli tak, to prawidłowo organ podjął działania celem wydania decyzji, której materialnoprawną podstawą stał się przepis art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane z 1994 roku. Skoro do zlikwidowania zaistniałej samowoli budowlanej nie doszło do daty wydania przez organ decyzji naprawczej, organ ten winien w tym zakresie stosować przepisy obowiązujące w dacie jej wydania.

Dodatkowo wskazać należy, że kategoryczny sprzeciw T. F. na pozostawienie okien potwierdził dodatkowo konieczność wdrożenia w niniejszej sprawie postępowania naprawczego.

Podkreślenia wymaga, że w przedmiotowej sprawie skarżący nie kwestionuje obowiązku dostosowania otworu okiennego do przepisów przeciwpożarowych, a jedynie formę nałożonego obowiązku. Otóż, nie ma racji skarżący twierdząc, że organy mogły zastosować w sprawie § 76 ust. 5 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 21 lipca 1961 r., bowiem przepis ten dotyczył otworów drzwiowych, ewakuacyjnych, a nie okiennych. Zastosowane przez organ rozwiązanie w postaci zabudowania samowolnych otworów okiennych luksferami lub cegłą szklaną w pełni znajduje swe uzasadnienie w obecnie obowiązujących przepisach tj. § 232 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, gdzie ustawodawca zaznaczył, iż ściany i stropy stanowiące elementy oddzielenia przeciwpożarowego powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Jednocześnie w ust. 6 dopuścił, aby w ścianie oddzielenia przeciwpożarowego wypełnić otwory materiałem przepuszczającym światło, takim jak luksfery, cegła szklana lub inne przeszklenie, jeżeli powierzchnia wypełnionych otworów nie przekracza 10% powierzchni ściany, przy czym klasa odporności ogniowej wypełnień nie powinna być niższa niż wynikające z tabeli, stanowiącej dopełnienie tej regulacji.

Wyjaśnić też należy, że konsekwencje dokonanej samowoli obciążają co do zasady właściciela nieruchomości. W tym stanie rzeczy uznać należy za w pełni uzasadnione twierdzenie organu, zresztą poparte Raportem Laboratorium Badawczego Instytutu Szkła i Ceramiki, że zmniejszenie przepuszczalności światła w przypadku zastosowania luksferów nie zmniejszy się drastycznie tj. ok. 20%. Tym samym wydane przez organy rozstrzygnięcia, zdaniem Sądu, nie pociągają za sobą nałożenia na skarżącego obowiązku stanowiącego znaczną uciążliwość, mając jednocześnie na uwadze konieczność dostosowania samowolnych otworów okiennych do stanu zgodnego z prawem. Natomiast organ, wbrew zarzutom skarżącego, wypowiedział się w kwestii zapewnienia wentylacji pomieszczenia w sytuacji zrealizowania zaskarżonej decyzji, bowiem wskazał, że wentylację tę może zapewnić budowa przewodu kominowego i ewentualne wykonanie tych robót obciąża skarżącego jako właściciela obiektu, w którym znajdował się otwór okienny, a w wyniku postępowania naprawczego został zlikwidowany.

Reasumując, jak wskazano już wyżej, w sytuacji wykonania robót budowlanych w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w przepisach prawa zastosowanie ma tryb przewidziany w aktualnie obowiązującej ustawie tj. art. 50 – 51 ustawy Prawo budowlane. Uregulowania z art. 51 obowiązującej ustawy Prawo budowlane stanowią kontynuację rozwiązań legalizacyjnych przyjętych w art. 50 i znajdują zastosowanie również do robót budowlanych zakończonych.

Przepisy obecnie obowiązującego prawa nie pozwalają na wykonanie otworów okiennych w ścianie budynku, która znajduje się na granicy pomiędzy działkami. Tym samym wykonanie okien w budynku znajdującym się na granicy pomiędzy działkami nakłada na organy nadzoru budowlanego obowiązek orzeczenia o zamurowaniu wykonanych otworów okiennych, tak aby spełniony został warunek określony w § 12 ust. 3 pkt 1 powołanego rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych (...). W sytuacji gdy samowola związana jest z konkretnym obiektem, zobowiązanym może być aktualny jego właściciel, czyli w niniejszej sprawie J.W..

Wobec powyższego, ponieważ podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 151 p.p.s.a..

n.k-o.