III SA/Łd 825/12

Uzasadnienie

W dniu [...] Naczelnik Urzędu Celnego I w Ł. po przeprowadzeniu postępowania podatkowego, wydał decyzję nr [...], mocą której określił K. J. zobowiązanie w podatku akcyzowym za okres od stycznia do czerwca 2007r. w łącznej wysokości 35.632,00 zł.

W dniu [...] do organu I instancji wpłynęło odwołanie, sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata.

Z uwagi na fakt, iż złożone odwołanie nie było podpisane, a także ze względu na brak pełnomocnictwa do reprezentowania skarżącej dla ustanowionego adwokata, Dyrektor Izby Celnej w [...] postanowieniem z dnia [...], na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w związku z art. 137 § 3 oraz art. 168 § 2 i § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, wezwał pełnomocnika strony do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia odebrania postanowienia, ww. braków. W orzeczeniu wskazano, iż nieusunięcie ww. braków skutkować będzie pozostawieniem odwołania bez rozpatrzenia. Wezwanie doręczono w dniu [...] osobie uprawnionej do odbioru korespondencji w kancelarii adwokackiej.

W wyznaczonym terminie, tj. do dnia [...] powyższe braki nie zostały usunięte.

W dniu [...] pełnomocnik skarżącej nadesłał podpisane odwołanie wraz z pełnomocnictwem z dnia [...] i dowodem uiszczenia opłaty skarbowej.

Postanowieniem z dnia [...] nr [...] Dyrektor Izby Celnej w [...] pozostawił bez rozpatrzenia odwołanie K. J. od decyzji z dnia [...]. W uzasadnieniu wskazano, iż w sprawie miało miejsce uchybienie terminu do uzupełnienia braków formalnych, o którym mowa w art. 169 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Odwołanie z dnia [...] nie spełniało więc wymogów formalnych określonych przepisami prawa i nie został wypełniony skutecznie warunek usunięcia braków.

W dniu [...] wpłynęło zażalenie pełnomocnika skarżącej, w którym zarzucono naruszenie art. 169 § 1 i 4 o.p. poprzez pozostawienie bez rozpoznania odwołania, którego braki zostały przez stronę skutecznie uzupełnione przed wydaniem skarżonego postanowienia, podczas gdy dyspozycja ww. przepisów zezwala organowi podatkowemu na pozostawienie bez rozpoznania jedynie takiego podania, którego braki nie zostały w ogóle uzupełnione.

Postanowieniem z dnia [...] nr [...] Dyrektor Izby Celnej w Ł. utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu organ wskazał, że w sytuacji, gdy wniesione odwołanie nie zawiera wszystkich elementów, organ podatkowy, zgodnie z art. 169 § 1 o.p., wzywa wnoszącego do usunięcia braków formalnych w terminie 7 dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje, że organ odwoławczy wyda postanowienie o pozostawieniu odwołania bez rozpatrzenia. W ocenie organu odwoławczego z brakami formalnymi mamy do czynienia, jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa. Obejmuje on także badanie, czy pismo podpisane zostało przez osobę uprawnioną do jego podpisania.

Organ odwoławczy wskazał, że pełnomocnik skarżącej uzupełnił braki złożonego odwołaniu w dniu [...], a wyznaczony termin upływał w dniu [...]. Z uwagi na to, iż braki nie zostały uzupełnione w wyznaczonym 7-dniowym terminie Dyrektor Izby Celnej w [...] postanowieniem z dnia [...] pozostawił odwołanie bez rozpatrzenia.

Dyrektor Izby Celnej w [...] wskazał, że 7-dniowy termin wskazany w art. 169 § 1 jest terminem ustawowym, którego organ podatkowy nie może ani skrócić ani wydłużyć, a tym samym czynność dokonana po upływie wyznaczonego terminu nie może być uznana za skuteczną. Organ odwoławczy zauważył, że w postanowieniu wzywającym do uzupełnienia braków formalnych organ podatkowy prawidłowo podał, w jakim terminie braki te mają być uzupełnione, a także prawidłowo pouczył o skutkach niezastosowania się do wezwania. Ponadto skarżąca reprezentowana była przez profesjonalnego pełnomocnika, który winien wiedzieć jakie konsekwencje niesie za sobą uchybienie terminowi do uzupełnienia braków formalnych odwołania.

W skardze z dnia [...] K. J. wniosła o uchylenie postanowień organów I i II instancji oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Skarżąca zarzuciła naruszenie przepisu art. 169 § 1 i 4 o.p. poprzez pozostawienie bez rozpatrzenia odwołania, którego braki zostały skutecznie przez stronę uzupełnione, podczas gdy dyspozycja przepisów art. 169 § 1 i 4 o.p. zezwala organowi podatkowemu na pozostawienie bez rozpoznania jedynie takiego podania, którego braki zostały w ogóle nie uzupełnione. Strona powtórzyła argumenty wskazane w zażaleniu i powołała się na wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. akt II GSK 3/11 i II GSK 4/11 dotyczące wykładni art. 64 § 2 k.p.a., wskazując, że znajdują one analogiczne zastosowanie na gruncie Ordynacji podatkowej. Strona wskazała także na orzeczenia II GSK 337/10 i II SAB/Gl 51/08.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej w [...] podtrzymał dotychczasowe stanowisko wyrażone w postanowieniu i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga K. J. jest niezasadna.

Na wstępie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej. W myśl zaś § 2 art. 1 powoływanej ustawy kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

W myśl zaś art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 t.j.) sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie:

1/ uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi:

a/ naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,

b/ naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,

c/ inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy,

2/ stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach,

3/ stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą przyczyny określone w kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych przepisach.

Stosownie natomiast do art. 134 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest postanowienie Dyrektora Izby Celnej w [...] z dnia [...] utrzymujące w mocy własne postanowienie z dnia [...] o pozostawieniu bez rozpoznania odwołania K. J. W ocenie Sądu wydane w sprawie postanowienia nie naruszają przepisów prawa materialnego ani procedury, co skutkowałoby koniecznością ich uchylenia.

Podstawę prawną wydanego rozstrzygnięcia stanowi art. 169 § 1 i § 4 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 – dalej o.p.). Przepis ten normuje kwestie związane z brakami formalnymi podań wnoszonych do organów podatkowych oraz skutki ich nieusunięcia. Nakłada na organ podatkowy, w sytuacji gdy podanie nie spełnia wymogów, określonych przepisami prawa, obowiązek wezwania wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie 7 dni z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia. Nie czyni przy tym wyjątku i nie różnicuje sposobu rozstrzygnięcia w zależności od tego, czy braki dotyczą podania wszczynającego postępowanie, czy też środka zaskarżenia (odwołania, zażalenia), złożonego od nieostatecznego rozstrzygnięcia. W razie nieusunięcia braków formalnych podania, organ odwoławczy wydaje postanowienie, o którym mowa w art. 169 § 4 o.p., na które przysługuje zażalenie.

Wskazać jeszcze należy, że w myśl przepisu art. 136 o.p., strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Na podstawie art. 137 § 2 pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do protokołu. Pełnomocnictwo musi być dołączone do akt danej sprawy, przy czym obowiązek dołączenia do akt oryginału pełnomocnictwa lub jego urzędowo poświadczonego odpisu spoczywa na pełnomocniku (art. 137 § 3 o.p.).

Poza przedmiotem sporu pozostaje, że strona skarżąca w dniu [...] (data stempla pocztowego na kopercie - k. 6 akt administracyjnych) wniosła odwołanie od decyzji Naczelnika Urzędu Celnego I w [...] z dnia [...] określającej zobowiązanie w podatku akcyzowym za okres styczeń-czerwiec 2007 r. Odwołanie to, jak wynika z jego treści, sporządzone zostało przez profesjonalnego pełnomocnika – adwokata, lecz nie zostało przez tego pełnomocnika podpisane oraz nie zawierało dołączonego odpisu pełnomocnictwa. Organ celny prawidłowo zatem, w ocenie Sądu, wezwał pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych odwołania, postanowieniem z dnia [...] – k. 12 akt admin. W postanowieniu wskazana została podstawa prawna jego wydania (art. 169 § 1 i § 2 w związku z art. 137 § 3 oraz art. 168 § 2 i § 3 o.p.) oraz zawarte było pouczenie o skutkach niewykonania nałożonego obowiązku (art. 169 § 1 o.p.). Pełnomocnik skarżącej odebrał odwołanie w dniu [...], a braki uzupełnił w dniu [...] (data stempla pocztowego - k. 13 akt administracyjnych), czyli dzień po upływie wskazanego 7-dniowego terminu.

Należy zatem podzielić stanowisko Dyrektora Izby Celnej w [...], że w opisanej wyżej sytuacji organ podatkowy zobligowany był do wydania postanowienia, o którym mowa w art. 169 § 4 o.p.

W ocenie natomiast strony skarżącej odwołanie od decyzji z dnia [...] zostało przez nią skutecznie wniesione, a braki formalne uzupełnione, choć z uchybieniem 7-dniowego terminu. Zdaniem pełnomocnika skarżącej przepis art. 169 § 1 o.p. przewiduje rygor pozostawienia odwołania bez rozpatrzenia tylko w sytuacji, kiedy braki nie zostaną w ogóle uzupełnione, a nie kiedy uzupełniono je z uchybieniem terminu.

Z zaprezentowanym stanowiskiem strony skarżącej nie sposób się zgodzić. Niezłożenie bowiem z odwołaniem dokumentu pełnomocnictwa, jak również niepodpisanie odwołania to niewątpliwie braki formalne takiego odwołania. W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu, nie nastąpiło skuteczne wniesienie odwołania w dniu [...], bowiem jego braki formalne zostały uzupełnione po upływie 7-dniowego terminu. Organ nie mógłby zatem wydać postanowienia o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania, skoro odwołanie wniesione zostało do organu w terminie, tj. [...], jednak zawierało braki formalne. Ewentualne rozstrzygnięcie o wniesieniu środka zaskarżenia z uchybieniem terminu mogłoby dotyczyć jedynie odwołania, które wniesione zostało do organu w dniu [...].

Wskazać trzeba, iż istota rozstrzygnięcia zawartego w postanowieniu wydanym na podstawie art. 169 § 4 Ordynacji podatkowej w związku z § 1 tego artykułu, polega na pozostawieniu odwołania bez rozpatrzenia, a podstawowym i jedynym powodem takiego rozstrzygnięcia było nieuzupełnienie przez pełnomocnika skarżącej braków formalnych w wyznaczonym terminie. W przypadku istnienia braków formalnych podania (odwołania), co w niniejszej sprawie jak wskazano wcześniej miało miejsce, i wystosowania przez organ podatkowy na podstawie art. 169 § 1 o.p. wezwania do uzupełnienia tych braków, kolejną czynnością organu podatkowego jest sprawdzenie, czy braki te zostały uzupełnione w określonych w wezwaniu - terminie i zakresie. W przypadku pozytywnych w tej mierze ustaleń organu podatkowego obowiązkiem tego organu jest merytoryczne (co do istoty) rozpoznanie odwołania, natomiast w przeciwnym razie organ podatkowy zobowiązany jest do wydania postanowienia, o którym mowa w art. 169 § 4 o.p., polegającego na pozostawieniu odwołania bez rozpatrzenia.

Odnosząc się natomiast do powołanego w skardze orzecznictwa sądów administracyjnych wyjaśnić należy, że po pierwsze wskazane wyroki zapadły na tle innego stanu faktycznego, po drugie dotyczyły zastosowania przepisu art. 64 § 2 k.p.a., tymczasem Ordynacja podatkowa zawiera samodzielną regulację dotyczącą trybu pozostawienia odwołania bez rozpatrzenia, zatem nie znajduje oparcia w przepisach odwoływanie się do k.p.a. Nie można również zgodzić się z pełnomocnikiem skarżącej, iż brzmienie art. 169 § 1 o.p. nie różni się zasadniczo od treści art. 64 § 2 k.p.a. Art. 169 § 1 o.p. stanowi bowiem: "Jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa, organ podatkowy wzywa wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie 7 dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia". Warunek o którym mowa w cytowanym przepisie, to niewątpliwie usunięcie braków formalnych podania w zakreślonym terminie 7 dni. Treść art. 64 § 2 k.p.a. stanowi natomiast: "Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania". O ile zatem na gruncie art. 64 § 2 k.p.a. można się pokusić o dokonanie dosłownej - literalnej interpretacji tego przepisu w takim kierunku, że pozostawienie podania bez rozpatrzenia dotyczy jedynie sytuacji, gdy strona na skutek wezwania w ogóle nie uzupełniła braków formalnych tego podania, to przeprowadzenie analogicznej interpretacji w stosunku do treści art. 169 § 1 o.p., nie pozwala zdaniem Sądu na wyciagnięcie podobnych wniosków. W tym przepisie mowa jest bowiem wyraźnie o "niewypełnieniu warunku", a nie o "nieusunięciu braków". A, co zaznaczono wyżej, "warunek" to uzupełnienie braków w terminie 7 dni od otrzymania wezwania.

Na marginesie warto wskazać, że w rozpoznawanej sprawie nie mógł mieć zastosowania tryb wskazany w treści przepisu art. 228 § 1 pkt 1 o.p., czyli stwierdzenie niedopuszczalności odwołania, bowiem Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r. sygn. akt II FSK 259/06 wyraził pogląd, iż nieusunięcie braku w zakresie pełnomocnictwa do występowania w imieniu strony skutkuje pozostawieniem odwołania bez rozpatrzenia zgodnie z art. 169 § 1 o.p., a nie niedopuszczalnością odwołania z art. 228 § 1 pkt 1 powołanej ustawy, który to pogląd skład orzekający podziela (publ. baza orzeczeń CBOIS).

Z powyższych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny, na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę oddalił.

b.a.