IV SA/Gl 1418/11

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r., nr [...] Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w T. odmówił stwierdzenia u G.P., przewlekłych chorób obwodowego układu nerwowego wywołanych sposobem wykonywania pracy - zespołu cieśni w obrębie nadgarstka oraz zespołu rowka nerwu łokciowego, wymienionych w poz. 20 wykazu chorób zawodowych stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (Dz. U. nr 132, poz. 1115). W uzasadnieniu organ pierwszej instancji powołał się na orzeczenia lekarskie: nr [...] z dnia [...] r. oraz z dnia [...] r. nr [...] wydane odpowiednio przez: Poradnię Chorób Zawodowych w S. Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w K. oraz Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S., mocą których u wyżej wymienionej nie rozpoznano wspomnianych chorób.

W wyniku odwołania złożonego przez G.P., Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w K., decyzją z dnia [...] r. nr [...] orzekł o uchyleniu powyższej decyzji z dnia [...] r. przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w T. Uznał bowiem, że rozstrzygnięcie sprawy wymaga ustalenia, jakie schorzenie jest przedmiotem postępowania oraz wydania odrębnych decyzji administracyjnych, dla każdej z chorób oraz uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego polegającego na uzupełnieniu dochodzenia epidemiologicznego, dokonaniu oceny narażenia zawodowego w całym okresie aktywności zawodowej strony, a następnie zwrócenia się do placówki orzeczniczej pierwszego szczebla o wydanie w przedmiotowej sprawie uzupełniającego orzeczenia lekarskiego.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w T. w dniu [...] r. wydał decyzję nr [...], mocą której nie stwierdził u G.P. choroby zawodowej - przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy - zespołu rowka nerwu łokciowego, wymienionej w poz. 20.2 wykazu chorób zawodowych określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r.

W uzasadnieniu decyzji organ sanitarny podniósł, że prowadząc dalsze postępowanie w sprawie przesłuchano G.P. i ustalono chronometraż wykonywanych przez nią prac, sporządzono w dniu [...] r. kartę oceny narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej oraz przesłano całość jej dokumentacji do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy, celem wydania orzeczenia lekarskiego uwzględniającego nowe ustalenia faktyczne. W dniu [...] r. wspomniana placówka wydała uzupełniające orzeczenie lekarskie nr [...], w którym nie rozpoznała u badanej spornej choroby zawodowej ponieważ w oparciu o wyniki badania podmiotowego, przedmiotowego, konsultację neurologiczną, ortopedyczną oraz analizę dokumentacji medycznej zdiagnozowano u niej wyłącznie stan po uwolnieniu nerwu pośrodkowego prawego (przeprowadzonym w dniu 21 kwietnia 2005 r.) i uwolnieniu nerwu pośrodkowego lewego (przeprowadzonym w dniu 21 lipca 2005 r.) z aktualnie występującym zespołem rowka nerwu łokciowego lewego. Biorąc jednak pod uwagę opis sposobu wykonywania pracy uznała, iż brak jest podstaw do wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy rzeczonym schorzeniem a warunkami pracy. Następnie, G.P. była badana w Instytucie Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S., który orzeczeniem nr [...] wydanym w dniu [...] r. także stwierdził brak podstaw do rozpoznania choroby zawodowej w postaci zespołu rowka nerwu łokciowego podkreślając, że charakter wykonywanych przez nią czynności zawodowych nie był wyłącznie związany z wykonywaniem ruchów monotypowych, lecz przeważały czynności polegające na zróżnicowanych pracach manualnych.

Równocześnie organ sanitarny podkreślił, że dokumentacja pracownicza G.P. potwierdza wykonywanie przez nią pracy powtarzalnej kończyn górnych jedynie w latach 1975-1977, kiedy była zatrudniona na stanowisku operatora pras, z kolei w pozostałym okresie aktywności zawodowej wykonywane przez nią czynności nie miały charakteru stałego obciążenia stawów łokciowych.

Od powyższej decyzji z dnia [...] r. G.P. wniosła odwołanie domagając się w nim uchylenia tego rozstrzygnięcia i przekazania sprawy organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania lub rozstrzygnięcia sprawy co do istoty. Zdaniem odwołującej, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w T. ponownie rozpatrując sprawę nie wykonał zaleceń organu odwoławczego, którymi był związany. Zebrane w sprawie dowody uzyskane zostały bowiem w latach 2006-2007, a zatem wobec przewlekłości postępowania kwestionowany akt należy uznać za wadliwy, gdyż nie został oparty na aktualnych ustaleniach.

Decyzją z dnia [...] r., nr [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w K. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie zapadłe w pierwszej instancji. W uzasadnieniu podkreślił, że do stwierdzenia choroby zawodowej niezbędnym jest orzeczenie przez kompetentną placówkę służby zdrowia istnienia występującego schorzenia, jako choroby zakwalifikowanej przez orzeczników do odpowiedniej pozycji wykazu chorób zawodowych, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. oraz wykazanie związku przyczynowego między środowiskiem pracy a rozpoznaną chorobą, to jest ustalenie, że narażenie na czynnik szkodliwy, który wywołał rozpoznane schorzenie wystąpiło w czasie i miejscu pracy, w związku z wykonywanym zawodem.

W tym miejscu organ odwoławczy wywiódł, że G.P. pracowała w latach 1975-2005 w "A" S.A. (obecnie "A’ " S.A. w B.) jako operator pras, samodzielna księgowa, samodzielny referent i specjalista, gdzie sposób wykonywania czynności zawodowych nie był wyłącznie związany z wykonywaniem ruchów monotypowych lecz przeważały czynności wymagające zróżnicowanych prac manualnych. Praca ta nie łączyła się z istotną monotypią ruchów w zakresie nadgarstków, ani też z długotrwałym uciskiem w obrębie stawów łokciowych. Tym samym, w ponowie przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym wykazano, iż odwołująca nie pracowała w warunkach ryzyka powstania przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego pod postacią zespołu rowka nerwu łokciowego.

Nadto lekarze specjaliści obu kompetentnych placówek diagnostycznych obu szczebli, to jest Poradni Chorób Zawodowych w S. Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w K, (orzeczenia lekarskie: z dnia [...] r. nr [...] i uzupełniające nr [...] z dnia [...] r.) oraz Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. (orzeczenia lekarskie: z [...] r., nr [...] i nr [...] z dnia [...] r.) na podstawie przeprowadzonych badań nie rozpoznali u strony choroby zawodowej wymienionej w poz. 20.2 wykazu chorób zawodowych z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r.

Zważywszy powyższe, organ odwoławczy wskazał, że z uwagi na fakt, iż G.P. nie pracowała w narażeniu na czynnik szkodliwy w środowisku pracy oraz wobec braku rozpoznania u niej choroby zawodowej przez orzeczników kompetentnych placówek diagnostycznych, okoliczności sprawy nie dawały podstaw do kwestionowania prawidłowej decyzji pierwszoinstancyjnej.

G.P. zaskarżyła wspomnianą decyzję z dnia [...] r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach podnosząc zarzut naruszenia przepisów postępowania to jest art. 7 i 77 K.p.a. oraz przewlekłość postępowania, która miała wpływ na wynik sprawy. Zdaniem skarżącej, miało również miejsce naruszenie przepisów prawa materialnego, co do przyjęcia i oceny schorzenia nerwów, mięśni i ścięgien jak również w zakresie udokumentowania okresu wystąpienia objawów choroby zawodowej. Skarżąca argumentowała, że pomimo zawarcia stosownych zapisów w karcie narażenia zawodowego, pominięto fakt wykonywania przez nią czynności monotypowych podczas zatrudnienia w charakterze kierowcy i zaopatrzeniowca w latach 1998 -2005.

Po rozpoznaniu powyższej skargi tutejszy Sąd w dniu 9 marca 2010 r. wydał wyrok (sygn. akt IV SA/Gl 367/09), mocą którego orzekł o uchyleniu decyzji organu odwoławczego z dnia [...] r. W uzasadnieniu Sąd zaakcentował, że w rozpatrywanej sprawie organy obydwu instancji, zarówno prowadząc postępowanie, jak i wydając decyzje stosowały przepisy art. 237 §1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., nr 21, poz. 94 ze zm.) oraz uregulowania wydanego na jego podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. W konsekwencji, ocena zgodności z prawem zaskarżonej decyzji nie może być dokonana bez uwzględnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 2008 r., sygn. akt P 23/07, (Dz. U. nr 116, poz. 740), w którym stwierdzono, że przywołany art. 237 §1 pkt 2 i 3 Kodeksu pracy, w zakresie, w jakim nie określa wytycznych dotyczących treści rozporządzenia, a także wspomniane rozporządzenie z dnia 30 lipca 2002 r. - są niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zważywszy powyższe, skład orzekający podkreślił, iż w sytuacji, gdy organ administracji odmawia uznania schorzenia za chorobę zawodową, powołując się na załącznik do niekonstytucyjnych przepisów rozporządzenia, należy odmówić zastosowania tych uregulowań, gdyż sprawa powinna zostać rozpoznana na podstawie przepisów zgodnych z ustawą zasadniczą. Odmienne stanowisko byłoby sprzeczne z zasadami demokratycznego państwa prawnego oraz godziłoby w zaufanie obywatela do postępowania organów administracji. Tym samym, działając w oparciu o treść art. 178 Konstytucji RP oraz art. 4 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Sąd odmówił zastosowania przepisów aktu rangi podustawowej - rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. i działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) p.p.s.a w związku z art. 145a §1 K.p.a. uchylił zaskarżoną decyzję. Sąd dodał, że wobec odmowy zastosowania przepisów materialnych i procesowych stanowiących podstawę wydania tej decyzji, nie dokonywał jej merytorycznej oceny. Równocześnie wywiódł, iż w tej sytuacji sprawa wymaga ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia przy zastosowaniu nowego stanu prawnego ukształtowanego w następstwie powołanego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, czyli na podstawie aktualnie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869).

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy, [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w K. wydał decyzję nr [...] z dnia [...] r., mocą której orzekł o uchyleniu decyzji organu pierwszej instancji z dnia [...] r., nr [...] i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ uzasadniając swoje rozstrzygnięcie tym, iż również wspomniany akt wydany został na podstawie niekonstytucyjnych przepisów, a w rezultacie niezbędne jest przeprowadzenie postępowania pierwszoinstancyjnego w oparciu o aktualny stan prawny.

W następstwie powyższego, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w T. w dniu [...] r. wydał decyzję nr [...], w której orzekł o nie stwierdzeniu u G.P. przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy - zespołu rowka nerwu łokciowego. Organ sanitarny podniósł, że również w świetle aktualnego stanu prawnego, a zatem przy zastosowaniu przepisów art. 2351 oraz art. 2352 Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869) brak jest podstaw do stwierdzenia spornej choroby, wymienionej w pozycji 20.2 wykazu chorób zawodowych określonego w tym akcie wykonawczym. Powtórnie bowiem zaakcentował, że jak ustalono w toku przeprowadzonego postępowania, w tym na podstawie szczegółowej dokumentacji obrazującej przebieg i warunki pracy, strona wykonywała powtarzalną pracę kończyn górnych jedynie w latach 1975-1977, kiedy była zatrudniona w charakterze operatora pras, natomiast w pozostałym okresie zatrudnienia sposób wykonywania pracy nie łączył się ze stałym obciążeniem stawów łokciowych. Nadto organ pierwszej instancji raz jeszcze powołał się na wydane w sprawie orzeczenia Poradni Chorób Zawodowych w S. Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w K. (z dnia [...] r. nr [...] i nr [...] z dnia [...] r.) oraz Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. (z [...] r., nr [...] i nr [...] z dnia [...]r.), mocą których lekarze specjaliści tych placówek nie rozpoznali u strony choroby zawodowej w postaci zespołu rowka nerwu łokciowego.

W odwołaniu od powyższej decyzji G.P. zażądała jej uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji lub rozstrzygnięcia co do istoty sprawy. Strona zakwestionowała fakt, iż Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny przyjął bez zastrzeżeń, że czynności dokonane w toku postępowania pozostają skuteczne pomimo, iż postępowanie w sprawie trwa od roku 2006 i doszło w nim do przewlekłości. Nadto powtórnie wskazała na pominięcie okoliczności, że pracowała w warunkach narażenia zawodowego w okresie od 1998 do 2005 roku, kiedy to będąc zatrudnioną na stanowisku specjalisty wykonywała czynności monotypowe wywołujące ucisk na nerwy, nadmierne napięcie statyczne i dynamiczne mięśni oraz przeciążenie układu kostno-stawowego, co miało bezpośredni wpływ na powstanie i rozwój spornej choroby. W tym stanie rzeczy odwołująca zarzuciła organowi pierwszej instancji naruszenie art. 75, art. 77 i art. 78 K.p.a. Podniosła przy tym, iż doszło również do naruszenia §8 ust. 1 i §11 ust. 1 rozporządzenia z dnia 30 czerwca 2009 r., wywodząc, że organ ten dokonał samodzielnej weryfikacji orzeczeń lekarskich wydanych w sprawie przez kompetentne placówki orzecznicze.

Decyzją z dnia [...] r., nr [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w K. utrzymał w mocy decyzję stanowiącą przedmiot odwołania. W uzasadnieniu zaprezentował cały dotychczasowy przebieg postępowania. Następnie uznał stanowisko organu pierwszej instancji za prawidłowe wywodząc, że wobec wykazanego w postępowaniu wyjaśniającym braku narażenia strony na czynnik szkodliwy, to jest na wykonywanie pracy związanej z długotrwałym opieraniem łokci o podłoże oraz wobec braku rozpoznania spornej choroby przez dwie orzekające w sprawie kompetentne placówki diagnostyczne, odmowa stwierdzenia choroby zawodowej była zasadna. Dodał przy tym, że jakkolwiek w toku postępowania odwoławczego G.P. przedłożyła dokumentację medyczną obrazującą przebieg diagnozowania i leczenia z powodu bólów, drętwienia i obrzęków kończyn górnych (w tym zaświadczenie lekarskie z dnia [...] r. potwierdzające istnienie zespołu rowka nerwu łokciowego), to jednak Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S., po zapoznaniu się z tak uzupełnionym materiałem dowodowym, w dniu [...] r. wydał kolejne orzeczenie (nr [...]), w którym raz jeszcze wypowiedział się o braku podstaw do zdiagnozowania spornej choroby.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach G.P. domagała się uchylenia przywołanej wyżej decyzji organu odwoławczego z dnia [...] r. oraz przekazania sprawy organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Skarżąca po raz kolejny podniosła zarzut naruszenia art. 7 i art. 77 §1 K.p.a. poprzez oparcie rozstrzygnięcia na niekompletnym materiale dowodowym, co doprowadziło do sformułowania nieprawidłowych wniosków dotyczących etiologii istniejącego u niej schorzenia. Zaakcentowała bowiem, że nie dokonano wnikliwej analizy przyczyn powstania tej choroby i bezkrytycznie przyjęto stanowisko zajęte w tym zakresie przez orzekające w sprawie placówki diagnostyczne, jak również nie wzięto pod uwagę, że przebyte przez nią zabiegi operacyjne są następstwem przewlekłej choroby wywołanej warunkami pracy.

W odpowiedzi na skargę Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w K. wniósł o jej oddalenie i powołując się na argumentację analogiczną do zawartej w uzasadnieniu swojej decyzji wywiódł, iż nie znajduje podstaw do zmiany zajętego w sprawie stanowiska.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje.

Na wstępie należy podnieść, że po myśli art. 3 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270) - zwanej dalej "p.p.s.a.", sądy administracyjne w zakresie swojej właściwości sprawują kontrolę działalności administracji publicznej stosując środki określone w ustawie. Zgodnie zaś z treścią art. 134 §1 przywołanej ustawy, sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Z brzmienia art. 145 §1 p.p.s.a. wynika natomiast, że w przypadku, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy lub naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas - w zależności od rodzaju naruszenia - uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, albo stwierdza ich nieważność bądź niezgodność z prawem. Zaskarżona decyzja lub postanowienie mogą zatem ulec uchyleniu wtedy, gdy organom administracji publicznej można postawić zarzut naruszenia prawa, czy to materialnego, czy też procesowego, jeżeli miało ono, bądź mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W tym kontekście uznano, że skarga w niniejszej sprawie zasługuje na uwzględnienie. Sądowa kontrola legalności, przeprowadzona stosownie do wskazań zawartych w art. 1 §2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153 poz. 1269 ze zm.) wykazała bowiem, że zaskarżona decyzja narusza przepisy postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, a w rezultacie nie może ona pozostać w obrocie prawnym.

W pierwszej kolejności trzeba zwrócić uwagę, że decyzja stanowiąca przedmiot skargi wydana została po ponownym rozpoznaniu sprawy w następstwie wyroku tutejszego Sądu z dnia 9 marca 2010 r. (sygn. akt IV SA/Gl 367/09). Zgodnie z zaleceniami wynikającymi z tego wyroku, wiążącymi organ stosownie do treści art. 153 p.p.s.a., sprawę należało ocenić przy zastosowaniu nowych unormowań, wprowadzonych w wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 2008 r., (sygn. akt P 23/07 - Dz. U. Nr 116, poz. 740), mocą którego dotychczasowe przepisy regulujące problematykę chorób zawodowych uznane zostały za sprzeczne z ustawą zasadniczą.

W tym kontekście, oceniając legalność zaskarżonego rozstrzygnięcia skład orzekający w niniejszej sprawie miał na uwadze przepisy nowego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869), w tym treść §11 ust. 1 cytowanego aktu wykonawczego, który stanowi, że do postępowań w sprawie zgłaszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, stosuje się przepisy tego rozporządzenia, z tym że czynności dokonane w toku wszczętych postępowań pozostają skuteczne.

Trzeba przy tym podnieść, że obecnie obowiązujące materialnoprawne przesłanki stwierdzenia choroby zawodowej, wyznacza definicja sformułowana w art. 2351 Kodeksu pracy, zgodnie z którą za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym".

O stwierdzeniu choroby zawodowej decyduje więc zachowanie dwóch wymogów. Pierwszym z nich jest zamieszczenie schorzenia w wykazie chorób zawodowych stanowiącym załącznik do przywołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r., zaś drugim - ustalenie związku przyczynowego pomiędzy powstaniem tej choroby a oddziaływaniem czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy. Należy zaakcentować, że wystąpienie tych przesłanek lub ich brak organ orzekający jest obowiązany ustalić zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.

Trzeba podkreślić, że stosownie do §8 ust. 1 cytowanego rozporządzenia z dnia 30 czerwca 2009 r., podstawą wydania przez właściwego inspektora sanitarnego decyzji o stwierdzeniu lub odmowie stwierdzenia choroby zawodowej jest materiał dowodowy, a w szczególności dane zawarte w formularzu oceny narażenia zawodowego oraz w orzeczeniach lekarskich wyspecjalizowanych jednostek diagnostycznych powołanych do rozpoznawania chorób zawodowych, wymienionych w §5 omawianego aktu.

W niniejszej sprawie lekarze obu orzekających w sprawie kompetentnych placówek diagnostycznych zgodnie wykluczyli istnienie u G.P. zespołu rowka nerwu łokciowego pochodzenia zawodowego. Wywodzili bowiem, że - poza krótkim okresem pomiędzy latami 1975 i 1977 - nie pracowała w warunkach narażenia zawodowego, gdyż nie wykonywała czynności mogących spowodować powstanie tej choroby.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że orzeczenia lekarskie placówek właściwych do rozpoznawania chorób zawodowych mają charakter opinii biegłego, która powinna być wszechstronnie uzasadniona i wyjaśniać wszelkie wątpliwości w sposób przekonujący i dostępny dla stron, organu prowadzącego postępowanie oraz sądu administracyjnego (patrz: wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 15 marca 1994 r., sygn. akt SA/Wr 147/94, publ.: Prokuratura i Prawo 1995/2/53 oraz z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. akt I SA 1200/98, publ.: LEX nr 45833). W konsekwencji, jakkolwiek z treści powołanego wyżej §8 ust. 1 rozporządzenia z dnia 30 czerwca 2009 r. wynika, że organ sanitarny jest związany wnioskami płynącymi z takich opinii, to jednak w żadnym razie nie powinien ich przyjmować bezkrytycznie. Skoro orzeczenia te są opiniami w rozumieniu art. 84 K.p.a., podlegają one weryfikacji tak jak każdy inny dowód w sprawie i zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 77 § 1 tego Kodeksu, powinny być ocenione w aspekcie rozpatrzenia całego materiału dowodowego. Nie budzi bowiem wątpliwości, że uzasadnienie faktyczne decyzji o odmowie stwierdzenia choroby zawodowej obejmować musi szczegółowy i jednoznaczny opis cech obrazu chorobowego, które wykluczają zawodową etiologię choroby z równoczesnym przedstawieniem zasad diagnostyki różnicowej tego schorzenia, jak również wnikliwą i precyzyjną analizę co do związku przyczynowego pomiędzy istniejącym schorzeniem a pracą w narażeniu zawodowym.

Tymczasem, zdaniem Sądu, obowiązek ten nie został w sprawie zachowany.

Po pierwsze, trzeba zaakcentować, że treść wydanych w sprawie orzeczeń nie pozwala na udzielenie jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jaka jednostka chorobowa występuje u skarżącej w obrębie łokci, a w szczególności, czy jest to sporna choroba, czyli zespół rowka nerwu łokciowego, czy też innego rodzaju schorzenie. Pomiędzy wspomnianymi opiniami lekarskimi istnieją w tym zakresie istotne rozbieżności. Mianowicie, w obu orzeczeniach Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w K. - Poradnia Chorób Zawodowych w S. (orzeczenia: z dnia [...]r., nr [...] oraz z dnia [...] r., nr [...]) zdiagnozowano u wyżej wymienionej stan po uwolnieniu nerwów: pośrodkowego lewego i pośrodkowego prawego z aktualnie występującym zespołem rowka nerwu łokciowego po stronie lewej (stwierdzając jedynie, że jego wystąpienie nie ma związku z wykonywaną pracą z uwagi na brak narażenia zawodowego). Odmienna konkluzja płynie natomiast z opinii Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego S., który w dwóch swoich orzeczeniach (z dnia [...] r., nr [...] oraz z dnia [...] r., nr [...]) zaprzeczył istnieniu omawianej dolegliwości, a równocześnie - choć przyznał występowanie dolegliwości w zakresie obwodowego układu nerwowego - to jednak w ogóle nie określił, o jakie konkretne schorzenie ma chodzić. Następnie, druga z wymienionych placówek, ustosunkowując się do przedłożonej przez skarżącą dokumentacji medycznej, wydała kolejne orzeczenie z dnia [...] r., nr [...], w którym powtórnie zanegowała istnienie zespołu rowka nerwu łokciowego, wskazując tym razem na możliwość występowania algodystrofii kończyny górnej prawej oraz polineuropatii. Nie wypowiedziała się jednak w tej kwestii w sposób kategoryczny, a jedynie powołała się na podejrzenie konsultanta, zalecając równocześnie "rozszerzoną diagnostykę w rejonie".

W tym stanie rzeczy trzeba podnieść, że ustalenia diagnostyczne co do schorzenia obwodowego układu nerwowego, na które uskarża się G.P. w obrębie łokci nie są wolne od wątpliwości, zaś ustalenia w tym zakresie budzić muszą poważne zastrzeżenia. Jeżeli bowiem lekarze Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. zaprzeczyli rozpoznaniu placówki orzeczniczej pierwszego szczebla o istnieniu u badanej zespołu rowka nerwu łokciowego, to powinni uzasadnić swoje stanowisko w sposób szczegółowy i sformułować jednoznaczną diagnozę dotyczącą występującej choroby.

Po drugie, również wywód o braku przesłanki polegającej na pracy w narażeniu zawodowym (poza okresem od 1975 do 1977 roku, który w świetle rozporządzenia z dnia 30 czerwca 2009 r. nie może być wiązany z powstaniem spornej choroby z uwagi na upływ czasu), nie został umotywowany w sposób dostatecznie przekonujący. Przede wszystkim bowiem wydane w sprawie orzeczenia lekarskie nie udzielają jednoznacznej odpowiedzi, jaki sposób wykonywania pracy może powodować sporną chorobę zawodową i także odnośnie tego zagadnienia istnieją między nimi istotne sprzeczności. Mianowicie, w obu orzeczeniach Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w K. w ogóle nie podano, o jakie czynności pracownicze chodzi i ograniczono się do ogólnikowego sformułowania, że "biorąc pod uwagę opis sposobu wykonywania pracy (...) brak jest podstaw do wykazania związku przyczynowego-skutkowego pomiędzy w/w schorzeniem a warunkami pracy badanej". Z kolei Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. najpierw (w orzeczeniu z dnia [...] r.) podniósł, że czynności takie muszą wiązać się z długotrwałym uciskiem w zakresie stawów łokciowych, by następnie (w orzeczeniu z dnia [...] r.) wskazać na monotypię ruchów (w orzeczeniu z dnia [...] r. również wspomniano o monotypii, odnosząc ją wszakże do zespołu cieśni w obrębie nadgarstka, o którego stwierdzenie strona również się ubiegała, nie zaś do zespołu rowka nerwu łokciowego). Jeszcze inne konkluzje płyną z wydanych w sprawie decyzji administracyjnych. W rozstrzygnięciu pierwszoinstancyjnym z dnia [...] r., podano bowiem, że chodzi między innymi o czynności powodujące "stałe obciążenie stawów łokciowych", a już w zaskarżonej decyzji z dnia [...] r. wspomniano o "długotrwałym opieraniu łokci o podłoże".

W takiej sytuacji nie można zgodzić się, aby fakt, iż skarżąca nie pracowała w warunkach narażenia zawodowego został wykazany w sposób wiarygodny. Twierdzenie to nie zostało należycie umotywowane, a co więcej, trudno je nawet zweryfikować, skoro wydane w sprawie orzeczenia lekarskie i decyzje administracyjne posługują się różnymi sformułowaniami i nie definiują jednoznacznie, jaki sposób wykonywania pracy powodować może powstanie spornej choroby.

Zdaniem Sądu, opisane wyżej nieprawidłowości stanowią naruszenie zasady prawdy obiektywnej sformułowanej w art. 7 i art. 77 §1 K.p.a., które miało istotny wpływ na wynik sprawy. W toku ponownego rozpoznania sprawy [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w K. uwzględni wskazania płynące z niniejszego wyroku co do potrzeby uzupełnienia tych braków i rozważy skorzystanie ze środków prawnych, przewidzianych w §8 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r., które z mocy tego przepisu mogą zostać zastosowane przez właściwy organ, polegających na żądaniu od lekarza, który wydał orzeczenie lekarskie, dodatkowego uzasadnienia tego orzeczenia lub na wystąpieniu do jednostki orzeczniczej drugiego stopnia o dodatkową konsultację oraz na podjęciu innych czynności niezbędnych do uzupełnienia materiału dowodowego. Konieczne jest, aby w orzeczeniu tym - po ponownym wnikliwym przeanalizowaniu zgromadzonego w sprawie materiału, ewentualnie po poddaniu skarżącej dodatkowym badaniom - wypowiedziano się w sposób szczegółowy i jasny co do rodzaju schorzenia obwodowego układu nerwowego występującego u skarżącej w obrębie łokci. W szczególności należy zawrzeć w nim wyraźną diagnozę, czy występująca u strony choroba to zespół rowka nerwu łokciowego, a jeżeli nie - z jaką konkretną dolegliwością mamy do czynienia i jakie symptomy o tym świadczą. Ustalając rozpoznanie należy przy tym mieć w polu widzenia okoliczność przebytych przez skarżącą zabiegów operacyjnych, to znaczy przeprowadzić w miarę możliwości porównanie aktualnego stanu zdrowia skarżącej oraz stanu istniejącego przed tymi zabiegami (zasadnym może być też wezwanie skarżącej o przedłożenie ewentualnej dokumentacji medycznej z tego okresu), także pod kątem ustalenia, czy np. przeprowadzone operacje doprowadziły do wyleczenia istniejącego wcześniej zespołu rowka nerwu łokciowego.

Niezbędne będzie także zajęcie jednoznacznego stanowiska, jaki sposób wykonywania pracy, w tym jaki rodzaj czynności może zaindukować powstanie spornej choroby zawodowej. Dopiero wtedy bowiem będzie możliwe przeprowadzenie miarodajnej analizy czynności pracowniczych wykonywanych przez stronę, które wiązały się wszak (jak wynika z dołączonych do akt sprawy; karty oceny narażenia zawodowego z dnia [...] r. oraz protokołu dochodzenia epidemiologicznego z dnia [...] r.) z obciążeniem kończyn górnych i udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy wykonywana przez nią praca wiązała się z narażeniem zawodowym.

Następnie organ drugiej instancji ponownie zbada zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz oceni go pod kątem wiarygodności i spełnienia przesłanek warunkujących stwierdzenie choroby zawodowej u strony, po czym wyda decyzję, którą uzasadni zgodnie z przepisem art. 107 §3 K.p.a.

Zważywszy wszystkie podniesione wyżej okoliczności, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, w związku z naruszeniem art. 7 i art. 77 §1 Kodeksu postępowania administracyjnego, działając na podstawie art. 132 i art. 145 §1 pkt 1 lit. c) ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł o uchyleniu zaskarżonej decyzji.

Równocześnie, mając na uwadze charakter tego aktu, Sąd odstąpił od orzeczenia na podstawie art. 152 p.p.s.a. w kwestii jego wykonalności. Zaskarżona decyzja jest bowiem rozstrzygnięciem utrzymującym w mocy decyzję odmawiającą stwierdzenia u strony choroby zawodowej a zatem nie podlega ona wykonaniu.