I GZ 237/12
Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2012-09-21Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Czesława Socha /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Czesława Socha po rozpoznaniu w dniu 21 września 2012 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia O. Sp. z o.o. w likwidacji w R. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 22 czerwca 2012 r. sygn. akt I SA/Kr 1878/11 w zakresie oddalenia wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie za skargi O. Sp. z o.o. w likwidacji w R. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w K. z dnia [...] września 2011 r., znak [...] w przedmiocie podatku akcyzowego postanawia: 1. uchylić zaskarżone postanowienie; 2. przyznać skarżącej spółce prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w kwocie przekraczającej 2.000 (dwa tysiące) złotych; 3. w pozostałej części zażalenie oddalić.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zaskarżonym postanowieniem z 22 czerwca 2012 r., sygn. akt I SA/Kr 1878/11, odmówił O. Sp. z o.o. w likwidacji w R. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
O. Sp. z o.o. w likwidacji w R. - dalej: skarżąca - w dniu [...] stycznia 2012 r. (data wpływu k. 60 akt sądowych) złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że trudności ekonomiczne występujące na rynku biokomponentów do biopaliw spowodowały wstrzymanie produkcji i ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku spółki.
Z przedłożonych – na wezwanie Sądu - dokumentów i oświadczeń wynika, że kapitał zakładowy spółki wynosi [...] zł. a wartość środków trwałych [...] zł. (stan na dzień [...] grudnia 2011 r.), w tym: grunty, łącznie z prawem użytkowania wieczystego wycenione zostały na [...] zł., budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej na kwotę [...] zł, zaś urządzenia techniczne i maszyny na sumę [...] zł. W 2011 r. spółka poniosła stratę w wysokości [...] zł. przy przychodzie na poziomie [...] zł. Na dzień [...] lutego 2012 r. miała na rachunku bankowym w Banku [...] kwotę [...] zł. a w kasie firmy sumę [...] zł.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wskazanym na wstępie postanowieniem odmówił skarżącej przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że sytuacja strony skarżącej nie daje podstaw do przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie jej od kosztów sądowych. Zwraca uwagę między innymi wysoka wartość kapitału zakładowego spółki. Ponadto dysponuje ona środkami trwałymi wycenianymi na sumę [...] zł., na które składają się grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego), budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej, urządzenia techniczne i maszyny.
Zdaniem WSA, skarżąca nie wykazała aby nie mogła dysponować swobodnie swoim majątkiem, w tym spieniężyć jego części dla uregulowania należności wobec Skarbu Państwa, takich jak koszty postępowania sądowego. Z przedłożonych dokumentów nie wynika, aby "O." sp. z o.o. znajdowała się w upadłości likwidacyjnej. Spółka znajduje się obecnie w likwidacji, co wynika z odpisu aktualnego z rejestru przedsiębiorców (k. 46 akt sądowych). Wskazana jest tam data jej otwarcia wraz z numerem repertorium aktu notarialnego, nadto z odpisu wynika, że jednoosobowym likwidatorem jest jeden ze wspólników spółki. Wszystko to – w ocenie Sądu - świadczy o tym, że spółka nie znajduje się obecnie w upadłości, obejmującej likwidację majątku, ale jest likwidowana w oparciu o przepisy art. 275 § 1 i następne Kodeksu Spółek handlowych (k.s.h.). W tej sytuacji nie istnieje generalny zakaz pozbywania się majątku trwałego Spółki, aby zaspokoić należności z tytułu kosztów sądowych.
[...] wniosła zażalenie na powyższe postanowienie, domagając się jego uchylenia w całości i przekazania sprawy WSA w Krakowie do ponownego rozpoznania. Wniosła również o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.
W uzasadnieniu skarżąca podkreśliła, że na majątek Spółki składają się grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego), budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej, urządzenia techniczne i maszyny. Tego rodzaju majątek nie nadaje się do natychmiastowej sprzedaży w tak krótkim terminie jaki został wyznaczony przez WSA na uiszczenie wpisu od skargi.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270; dalej p.p.s.a.) osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Należy podkreślić, że rozstrzygnięcie sądu w zakresie prawa pomocy ma charakter uznaniowy. To oznacza, że nawet jeżeli zostałaby spełniona przesłanka braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, sąd nie musi przychylić się do żądania strony, a jedynie może przyznać prawo pomocy, jeżeli w oparciu o powyższy przepis uzna, że zachodzi taka potrzeba w świetle zapewnienia stronie realizacji zasady prawa do sądu.
Ponadto, zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach – z uwzględnieniem, z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony – jej możliwości finansowe. W odniesieniu do drugiego ze wskazanych aspektów rozpatrywania takiego wniosku istotne jest nie tylko to, jakie w danym momencie są realne możliwości finansowe strony, ale również przyczyny takiego stanu rzeczy (por. H. Knysiak-Molczyk w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz pod red. T. Wosia, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009, s. 869).
Skarżąca składając wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych stwierdziła, że brak środków finansowych uniemożliwił jej uiszczenie wpisu sądowego od skargi w wysokości [...] zł. Skarżąca wyjaśniła – w odpowiedzi na wezwanie WSA w Krakowie - że trudności ekonomiczne występujące na rynku biokomponentów do biopaliw spowodowały wstrzymanie produkcji i ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku spółki. Kapitał zakładowy spółki wynosi [...] zł. a wartość środków trwałych [...] zł. (stan na dzień [...] grudnia 2011 r.), w tym: grunty, łącznie z prawem użytkowania wieczystego wycenione zostały na [...] zł., budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej na kwotę [...] zł, zaś urządzenia techniczne i maszyny na sumę [...] zł. W 2011 r. spółka poniosła stratę w wysokości [...] zł. przy przychodzie na poziomie [...] zł. Na dzień [...] lutego 2012 r. miała na rachunku bankowym w [...] S.A. kwotę [...] zł. a w kasie firmy sumę [...] zł
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że odmowa przyznania skarżącej Spółce prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych została oparta na dowolnej ocenie przedstawionych przez skarżącą dowodów. Oceniając aktualne dochody skarżącej WSA wziął pod uwagę przede wszystkim jej stan majątkowy i uznał, że zbywając część majątku trwałego skarżąca, jako osoba prawna, może pozyskać środki pieniężne na pokrycie wpisu sądowego od skargi. Natomiast Sąd nie rozważył czy w stosunkowo krótkim czasie skarżąca miała realną możliwość zbycia majątku trwałego, składającego się z gruntów, budynków, lokali oraz obiektów inżynierii lądowej oraz maszyn i urządzeń technicznych, aby uzyskane w ten sposób środki finansowe przeznaczyć na uiszczenie wpisu od skargi, co słusznie podniósł skarżący z zażaleniu. Wątpliwości tej Sąd I instancji nie wyjaśnił.
Niezależenie od powyższego oceniając zasadność zażalenia oraz dokumentów obrazujących sytuację finansową skarżącej zawartych w aktach sprawy Naczelny Sąd Administracyjny wziął pod uwagę z jednej strony możliwości finansowe skarżącej, tj. fakt wysokości straty bilansowej za 2011 r., sytuację na kontach skarżącej (kasa firmy) i w prowadzonym w banku [...] S.A. oraz to, że przy uwzględnieniu stanowiska zawartego w zaskarżonym postanowieniu Spółka byłaby zobowiązana uiścić wpis sądowy w wysokości [...] zł. W tym stanie rzeczy, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, skarżąca wykazała brak dostatecznych środków na pokrycie w całości kosztów postępowania sądowego. Ponieważ jednak są to koszty jednostkowe, gdyż skarżąca nie wskazywała, aby składała do sądu administracyjnego skargi w innych, analogicznych sprawach, kondycja finansowa ogólna spółki, na którą wskazywał Sąd I instancji - wobec braku wykazania przez skarżącą przeszkód w tym zakresie - pozwalała uznać, że jest ona w stanie ponieść koszty postępowania sądowego w rozmiarze [...] zł tytułem wpisu sądowego. Skarżąca nie wykazała bowiem braku jakichkolwiek środków w tym względzie. Nadto Spółka jako podmiot prowadzący działalność, winna w procedurze planowania wydatków uwzględnić również ewentualność uczestnictwa w procesach sądowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i poczynić konieczne na ten cel oszczędności. Zważywszy, że postępowanie sądowoadministracyjne w tej sprawie trwa już niespełna rok.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 188 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a. uchylił zaskarżone postanowienie i przyznał skarżącej prawo pomocy w zakresie częściowym, tj. poprzez zwolnienie od kosztów sądowych ponad kwotę 2.000 zł, uznając, że w pozostałym zakresie wniosek strony jak i zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Czesława Socha /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Czesława Socha po rozpoznaniu w dniu 21 września 2012 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia O. Sp. z o.o. w likwidacji w R. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 22 czerwca 2012 r. sygn. akt I SA/Kr 1878/11 w zakresie oddalenia wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie za skargi O. Sp. z o.o. w likwidacji w R. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w K. z dnia [...] września 2011 r., znak [...] w przedmiocie podatku akcyzowego postanawia: 1. uchylić zaskarżone postanowienie; 2. przyznać skarżącej spółce prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w kwocie przekraczającej 2.000 (dwa tysiące) złotych; 3. w pozostałej części zażalenie oddalić.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zaskarżonym postanowieniem z 22 czerwca 2012 r., sygn. akt I SA/Kr 1878/11, odmówił O. Sp. z o.o. w likwidacji w R. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
O. Sp. z o.o. w likwidacji w R. - dalej: skarżąca - w dniu [...] stycznia 2012 r. (data wpływu k. 60 akt sądowych) złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że trudności ekonomiczne występujące na rynku biokomponentów do biopaliw spowodowały wstrzymanie produkcji i ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku spółki.
Z przedłożonych – na wezwanie Sądu - dokumentów i oświadczeń wynika, że kapitał zakładowy spółki wynosi [...] zł. a wartość środków trwałych [...] zł. (stan na dzień [...] grudnia 2011 r.), w tym: grunty, łącznie z prawem użytkowania wieczystego wycenione zostały na [...] zł., budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej na kwotę [...] zł, zaś urządzenia techniczne i maszyny na sumę [...] zł. W 2011 r. spółka poniosła stratę w wysokości [...] zł. przy przychodzie na poziomie [...] zł. Na dzień [...] lutego 2012 r. miała na rachunku bankowym w Banku [...] kwotę [...] zł. a w kasie firmy sumę [...] zł.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wskazanym na wstępie postanowieniem odmówił skarżącej przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że sytuacja strony skarżącej nie daje podstaw do przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie jej od kosztów sądowych. Zwraca uwagę między innymi wysoka wartość kapitału zakładowego spółki. Ponadto dysponuje ona środkami trwałymi wycenianymi na sumę [...] zł., na które składają się grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego), budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej, urządzenia techniczne i maszyny.
Zdaniem WSA, skarżąca nie wykazała aby nie mogła dysponować swobodnie swoim majątkiem, w tym spieniężyć jego części dla uregulowania należności wobec Skarbu Państwa, takich jak koszty postępowania sądowego. Z przedłożonych dokumentów nie wynika, aby "O." sp. z o.o. znajdowała się w upadłości likwidacyjnej. Spółka znajduje się obecnie w likwidacji, co wynika z odpisu aktualnego z rejestru przedsiębiorców (k. 46 akt sądowych). Wskazana jest tam data jej otwarcia wraz z numerem repertorium aktu notarialnego, nadto z odpisu wynika, że jednoosobowym likwidatorem jest jeden ze wspólników spółki. Wszystko to – w ocenie Sądu - świadczy o tym, że spółka nie znajduje się obecnie w upadłości, obejmującej likwidację majątku, ale jest likwidowana w oparciu o przepisy art. 275 § 1 i następne Kodeksu Spółek handlowych (k.s.h.). W tej sytuacji nie istnieje generalny zakaz pozbywania się majątku trwałego Spółki, aby zaspokoić należności z tytułu kosztów sądowych.
[...] wniosła zażalenie na powyższe postanowienie, domagając się jego uchylenia w całości i przekazania sprawy WSA w Krakowie do ponownego rozpoznania. Wniosła również o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.
W uzasadnieniu skarżąca podkreśliła, że na majątek Spółki składają się grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego), budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej, urządzenia techniczne i maszyny. Tego rodzaju majątek nie nadaje się do natychmiastowej sprzedaży w tak krótkim terminie jaki został wyznaczony przez WSA na uiszczenie wpisu od skargi.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270; dalej p.p.s.a.) osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Należy podkreślić, że rozstrzygnięcie sądu w zakresie prawa pomocy ma charakter uznaniowy. To oznacza, że nawet jeżeli zostałaby spełniona przesłanka braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, sąd nie musi przychylić się do żądania strony, a jedynie może przyznać prawo pomocy, jeżeli w oparciu o powyższy przepis uzna, że zachodzi taka potrzeba w świetle zapewnienia stronie realizacji zasady prawa do sądu.
Ponadto, zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach – z uwzględnieniem, z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony – jej możliwości finansowe. W odniesieniu do drugiego ze wskazanych aspektów rozpatrywania takiego wniosku istotne jest nie tylko to, jakie w danym momencie są realne możliwości finansowe strony, ale również przyczyny takiego stanu rzeczy (por. H. Knysiak-Molczyk w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz pod red. T. Wosia, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009, s. 869).
Skarżąca składając wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych stwierdziła, że brak środków finansowych uniemożliwił jej uiszczenie wpisu sądowego od skargi w wysokości [...] zł. Skarżąca wyjaśniła – w odpowiedzi na wezwanie WSA w Krakowie - że trudności ekonomiczne występujące na rynku biokomponentów do biopaliw spowodowały wstrzymanie produkcji i ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku spółki. Kapitał zakładowy spółki wynosi [...] zł. a wartość środków trwałych [...] zł. (stan na dzień [...] grudnia 2011 r.), w tym: grunty, łącznie z prawem użytkowania wieczystego wycenione zostały na [...] zł., budynki, lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej na kwotę [...] zł, zaś urządzenia techniczne i maszyny na sumę [...] zł. W 2011 r. spółka poniosła stratę w wysokości [...] zł. przy przychodzie na poziomie [...] zł. Na dzień [...] lutego 2012 r. miała na rachunku bankowym w [...] S.A. kwotę [...] zł. a w kasie firmy sumę [...] zł
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że odmowa przyznania skarżącej Spółce prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych została oparta na dowolnej ocenie przedstawionych przez skarżącą dowodów. Oceniając aktualne dochody skarżącej WSA wziął pod uwagę przede wszystkim jej stan majątkowy i uznał, że zbywając część majątku trwałego skarżąca, jako osoba prawna, może pozyskać środki pieniężne na pokrycie wpisu sądowego od skargi. Natomiast Sąd nie rozważył czy w stosunkowo krótkim czasie skarżąca miała realną możliwość zbycia majątku trwałego, składającego się z gruntów, budynków, lokali oraz obiektów inżynierii lądowej oraz maszyn i urządzeń technicznych, aby uzyskane w ten sposób środki finansowe przeznaczyć na uiszczenie wpisu od skargi, co słusznie podniósł skarżący z zażaleniu. Wątpliwości tej Sąd I instancji nie wyjaśnił.
Niezależenie od powyższego oceniając zasadność zażalenia oraz dokumentów obrazujących sytuację finansową skarżącej zawartych w aktach sprawy Naczelny Sąd Administracyjny wziął pod uwagę z jednej strony możliwości finansowe skarżącej, tj. fakt wysokości straty bilansowej za 2011 r., sytuację na kontach skarżącej (kasa firmy) i w prowadzonym w banku [...] S.A. oraz to, że przy uwzględnieniu stanowiska zawartego w zaskarżonym postanowieniu Spółka byłaby zobowiązana uiścić wpis sądowy w wysokości [...] zł. W tym stanie rzeczy, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, skarżąca wykazała brak dostatecznych środków na pokrycie w całości kosztów postępowania sądowego. Ponieważ jednak są to koszty jednostkowe, gdyż skarżąca nie wskazywała, aby składała do sądu administracyjnego skargi w innych, analogicznych sprawach, kondycja finansowa ogólna spółki, na którą wskazywał Sąd I instancji - wobec braku wykazania przez skarżącą przeszkód w tym zakresie - pozwalała uznać, że jest ona w stanie ponieść koszty postępowania sądowego w rozmiarze [...] zł tytułem wpisu sądowego. Skarżąca nie wykazała bowiem braku jakichkolwiek środków w tym względzie. Nadto Spółka jako podmiot prowadzący działalność, winna w procedurze planowania wydatków uwzględnić również ewentualność uczestnictwa w procesach sądowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i poczynić konieczne na ten cel oszczędności. Zważywszy, że postępowanie sądowoadministracyjne w tej sprawie trwa już niespełna rok.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 188 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a. uchylił zaskarżone postanowienie i przyznał skarżącej prawo pomocy w zakresie częściowym, tj. poprzez zwolnienie od kosztów sądowych ponad kwotę 2.000 zł, uznając, że w pozostałym zakresie wniosek strony jak i zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
