III SA/Kr 397/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
2012-09-20Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Dorota Dąbek
Krystyna Kutzner
Piotr Lechowski /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Piotr Lechowski (spr.) Sędziowie NSA Krystyna Kutzner WSA Dorota Dąbek Protokolant Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2012 r. sprawy ze skargi A. R. na postanowienie Komisji Odwoławczej Rady Narodowego Centrum Nauki z dnia 10 lutego 2012r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności wniesienia odwołania I. uchyla zaskarżone postanowienie, II. zasądza od Komisji Odwoławczej Rady Narodowego Centrum Nauki na rzecz skarżącego kwotę 100 zł (słownie: sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 10 lutego 2012r. nr [...] Komisja Odwoławcza Rady Narodowego Centrum Nauki stwierdziła niedopuszczalność wniesienia przez A. R. – kierownika projektu badawczego odwołania od decyzji Dyrektora Narodowego Centrum Nauki z dnia [...] 2011r. Nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania środków na realizację projektu badawczego.
W podstawie prawnej postanowienia wskazano przepis art. 134 kodeksu postępowania administracyjnego dalej – k.p.a. w zw. z art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz.U. z 2010r. Nr 96, poz. 617 z późn. zm.).
Z postanowienia wynika, że zostało wydane w następującym stanie faktycznym.
Dyrektor Narodowego Centrum Nauki decyzją z dnia [...] 2011r. odmówił Uniwersytetowi Wydział [...] przyznania środków finansowych na realizację projektu badawczego pt. "[...]", złożonego do konkursu za nr rej. [...], z powodu niezakwalifikowania projektu do drugiego etapu oceny merytorycznej.
W terminie do złożenia odwołania, o którym pouczono wnioskodawcę w doręczonej jednostce naukowej dnia 14.12.2011 r. decyzji, odwołanie złożył dr A. R. wskazany we wniosku jako kierownik projektu badawczego zgłoszonego do konkursu.
W odwołaniu podniósł (czego w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia nie przytoczono), że wniosek złożono do konkursu dotyczącego finansowania projektów badawczych realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadające stopień naukowy doktora, a które to przymioty jako kierownik projektu badawczego spełnia. Odwołanie skupiające się na kwestionowaniu merytorycznych podstaw do wydania decyzji przez Dyrektora Narodowego Centrum Nauki w przedmiocie odmowy przyznania środków na realizację projektu, oparte zostało na przyjęciu przez składającego je, że ma przymiot wnioskodawcy w postępowaniu konkursowym, skoro wymieniony został w rubryce wniosku przeznaczonej dla wnioskodawcy.
Uzasadniając swoje postanowienie, Komisja Odwoławcza Rady Narodowego Centrum Nauki (dalej Komisja Odwoławcza RNCN), przytoczyła przepis art. 33 ust.2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz.U. z 2010r. Nr 96, poz. 617 z późn. zm.), w myśl którego od decyzji Dyrektora NCN w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania środków finansowych odwołanie przysługuje wnioskodawcy.
Wskazując na przepis art. 10 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. z 2010r. Nr 96, poz. 615 – dalej ustawa o z.f.n.) podkreślono, że zawiera on katalog podmiotów, które mogą wystąpić z wnioskiem o przyznanie środków finansowych do NCN, a wśród których nie występuje kierownik projektu badawczego.
Komisja Odwoławcza zajęła także stanowisko, że odwołanie nie dotyczy decyzji wydanej wskutek złożenia wniosku przez osobę fizyczną, o której mowa w art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki. Na poparcie swego stanowiska Komisja Odwoławcza RNCN wskazała także na przepis art. 34 ust. 1 ustawy o Narodowym Centrum Nauki czyniący rozróżnienie pomiędzy podmiotem, o którym mowa w art. 10 pkt.1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki i w którym projekt badawczy ma być realizowany, a kierownikiem projektu badawczego jako stronami umowy o realizację i finansowanie projektu.
W konkluzji uzasadnienia odmówiono kierownikowi projektu badawczego legitymacji do złożenia odwołania i stwierdzono, że fakt, iż wg wzoru wniosku o finansowanie projektu badawczego w danych wnioskodawcy wpisany jest także kierownik projektu, nie czyni kierownika projektu badawczego wnioskodawcą projektu w rozumieniu art. 33 ust. 1 ustawy o NCN legitymowanym do wniesienia odwołania. Na poparcie stanowiska przywołano także motywy uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. I SA/Wa 1761/08) z dnia 8 lipca 2009r. wydanego w oparciu o przepisy ustawy z 8 października 2004r. o zasadach finansowania nauki.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na powyższe postanowienie złożył A. R. – dalej skarżący - z wnioskiem o "stwierdzenie wydania postanowienia z naruszeniem prawa i skierowania sprawy do ponownego rozpatrzenia .... przez co Narodowe Centrum Nauki zostanie zobowiązane do merytorycznego rozpatrzenia odwołania".
Skargę oparto na zarzucie naruszenia przepisu art. 28 kodeksu postępowania administracyjnego – dalej k.p.a.. Wskazując na przepis art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki podkreślono, że ustawa dopuszcza możliwość przyznania środków finansowych zarówno jednostce naukowej (art. 10 pkt 1) jak i osobie fizycznej (art. 10 pkt 9), a we wzorze wniosku wnioskodawcą jest zarówno jednostka naukowa jak i kierownik projektu. Zdaniem skarżącego zasadne jest stanowisko, że wniosek składany jest wspólnie przez jednostkę naukową oraz osobę fizyczną – kierownika projektu, z czego wynika, że ma on interes prawny, który można wywieść z przepisów prawa materialnego - art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki. W dalszej części wywodów na poparcie tego stanowiska, skarżący wskazał, że kwestia przymiotu strony nie powinna być rygorystycznie wywodzona z przepisów, ale winna być oceniana subiektywnie i racjonalnie. Podniósł też, że wniosek podpisuje nie tylko jednostka naukowa ale i kierownik projektu, który współuczestniczy z jednostką administracyjną od samego początku postępowania, gdyż to on przygotowuje wniosek, jest potencjalnym realizatorem badań i powinien być dopuszczony do postępowania na prawach strony.
W odpowiedzi na skargę Komisja Odwoławcza Narodowego Centrum Nauki wniosła o jej oddalenie.
Wskazano, że przedmiotowy wniosek złożył Uniwersytet w ramach I konkursu ogłoszonego dnia [...] 2011r. przez Narodowe Centrum Nauki o finansowanie projektu badawczego realizowanego przez osobę rozpoczynającą karierę naukową posiadającą stopień naukowy doktora.
Wychodząc od stanu prawnego obowiązującego przed wejściem w życie ustaw z 30 kwietnia 2010r. o Narodowym Centrum Nauki i ustawy o zasadach finansowania nauki skonstatowano, że nie uległa zmianie reguła, że wnioskodawca i kierownik projektu to dwa odrębne podmioty, przy czym wyjątek stanowi sytuacja, gdy z wnioskiem występuje osoba fizyczna.
Wskazano, że aktualnie obowiązujące przepisy przewidują dwa odrębne tryby procedowania postępowań konkursowych; inny gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna, inny gdy jest nim jeden z pozostałych podmiotów wymienionych w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Wskazano, że w przypadku skierowania do finansowania projektu badawczego zgłoszonego przez osobę fizyczną, Dyrektor NCN wydaje (art. 27 ust. 3 ustawy o NCN) promesę finansowania, a warunkiem zawarcia umowy o realizację i finansowanie projektu badawczego jest zatrudnienie tej osoby przez podmiot, o którym mowa w art. 10 pkt.1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
W przypadku gdy wniosek składa jeden z pozostałych wymienionych w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki podmiotów, Dyrektor NCN wydaje bezpośrednio decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania środków temu podmiotowi i ten drugi tryb miał w sprawie zastosowanie, gdyż wnioskodawcą był Uniwersytet. Zdaniem Komisji Odwoławczej RNCN analiza obowiązującego wzoru wniosku o finansowanie projektu badawczego składanego przez podmioty nie będące osobą fizyczną nie uprawnia do stwierdzenia, że NCN traktuje jako wnioskodawców łącznie podmiot, w którym realizowany ma być projekt i kierownika projektu.
Na podstawie art. 106 § 3 p.p.s.a. dopuścił Sąd z urzędu dowód z zażądanych przed rozprawą w trybie art. 48 p.p.s.a. dokumentów dotyczących konkursu ogłoszonego [...] 2011 r. w postaci:
1. uchwały Nr [...] z dnia [...] 2011r. Rady Narodowego Centrum Nauki w sprawie warunków przeprowadzenia konkursu na finansowanie projektów badawczych realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadającą stopień naukowy doktora wraz z załącznikami , nr 1, 2 i 2a
2. uchwały Nr [...] z dnia [...] Rady NCN w sprawie określenia regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych – stanowiącej załącznik Nr 3 do uchwały z pkt ad.1
Wojewódzki Sąd administracyjny zważył:
Skarga jest uzasadniona, aczkolwiek z przyczyn innych niż przytoczone na jej poparcie.
Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) w związku z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. t.j. z 2012r. Nr poz. 270 dalej ustawa p.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zarazem przepis art. 3 § 3 p.p.s.a stanowi, że sądy administracyjne orzekają, także w sprawach w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych ustawach.
Takim przepisem szczególnym w rozumieniu art. 3 § 3 p.p.s.a. jest przepis art. 33 ust. 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz.U. z 2010r. Nr 96, poz. 617 z późn. zmianami – dalej ustawa o NCN) poddający kognicji sądu administracyjnego skargi na decyzje Komisji Odwoławczej Rady (Narodowego Centrum Nauki – dalej Rady Centrum) w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania środków finansowych na badania kwalifikowane do finansowania w drodze konkursów ( arg. z art. 33 ust. 3 w zw. z ust. 1).
Zarazem przepis art. 33 w ust. 2 przymiot podmiotu uprawnionego do wniesienia odwołania od wydanej w I instancji decyzji Dyrektora Centrum przydaje tylko wnioskodawcy.
Ustawa nie określa środków jakie stosują sądy administracyjne rozpoznając skargi na powyższe decyzje. Z tych względów przyjąć należy, iż do rozpoznania skarg na decyzje w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania środków finansowych na badania kwalifikowane do finansowania w drodze konkursów w trybie przepisów art. 20 ust. 1 i 2 ustawy o Narodowym Centrum Nauki, mają bezpośrednie zastosowanie przepisy Rozdziału 10 ustawy p.p.s.a. a zwłaszcza przepis art. 145 p.p.s.a.
Zgodnie z przepisami art. 145 § 1 pkt 1 Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzje lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi:
a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,
b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,
c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.
W dalszej części przepisu art. 145 § 1 pkt. 2 i 3 określone są rozstrzygnięcia Sądu w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji lub postanowienia albo stwierdzenia wydania decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa jeżeli zachodzą przyczyny określone w k.p.a. lub w innych przepisach.
W myśl art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Dokonana na powyższych zasadach, kontrola zaskarżonego postanowienia prowadzi do wniosku o zasadności skargi na podstawie art. 145 § 1 lit. c p.p.s.a., w oparciu o okoliczności, które sąd bierze pod uwagę z urzędu w zakresie kontroli zgodności z prawem zaskarżonego rozstrzygnięcia.
I. Odmowa skarżącemu, opartym na przepisie art. 134 k.p.a. postanowieniem, przymiotu wnioskodawcy w rozumieniu art. 33 ust. 2 ustawy o NCK, narusza przepis art. 138 § 1 pkt. 3 k.p.a. Przepis ten stanowi podstawę do umorzenia przez organ odwoławczy postępowania odwoławczego decyzją, a nie postanowieniem.
Zgodnie z art. 127 § 1 k.p.a. od decyzji wydanej w pierwszej instancji odwołanie służy stronie. Definiowane przepisem art. 28 k.p.a. pojęcie strony, w zakresie interesu prawnego lub obowiązku musi mieć swe oparcie w przepisie prawa materialnego. W sprawie jest to przepis art. 33 ust. 2 ustawy o NCN. Wskazuje się w piśmiennictwie (Por. np. Barbara Adamiak w Kodeksie Postępowania Administracyjnego, Komentarz, B. Adamiak, J. Borkowski / wydanie 3, 2000r. C.H. Beck, str. 544), że przepis art. 138 § 1 pkt 3 ma zastosowanie wówczas gdy strona cofnie odwołanie (art. 137 kpa) lub gdy organ odwoławczy w toku postępowania ustali, że wnoszący nie jest stroną w sprawie (art. 127 § 1 kpa).
Takie też stanowisko uznać należy ze przeważające w aktualnym orzecznictwie sądowoadministracyjnym. Naczelny Sąd Administracyjny np w wyroku z dnia 12 kwietnia 2011r. sygn. I OSK 882/10 (Lex nr. 1081069) stwierdził, że ustalenie przez organ, że odwołanie wniosła osoba, która nie jest stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a., winno skutkować umorzeniem postępowania odwoławczego.
Należy podzielić stanowisko, że objęte przepisem art. 134 k.p.a. niedopuszczalność odwołania i uchybienie terminowi do wniesienia odwołania są dwiema odrębnymi instytucjami procesowymi. Nie może budzić wątpliwości, że niedopuszczalność odwołania z przyczyn przedmiotowych takich jak np. brak przedmiotu zaskarżenia, wyłączenie możliwości wniesienia środka odwoławczego lub wyczerpanie środków odwoławczych, objęta jest dyspozycją art. 134 kpa i daje podstawę organowi odwoławczemu do wydania w tym przedmiocie postanowienia.
Natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w obecnym składzie podziela stanowisko piśmiennictwa i orzecznictwa sądowoadministracyjnego, w myśl którego, odmówienie podmiotowi wnoszącemu odwołanie przymiotu strony w rozumieniu art. 28 k.p.a. winno nastąpić po przeprowadzeniu stosownych ustaleń i w formie decyzji umarzającej postępowanie odwoławcze.
Stanowiska tego nie zmienia okoliczność, że przepis art. 61 a § 1 k.p.a. dodany z mocą od dnia 11 kwietnia 2011r. przez przepis art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. zmianie ustawy kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2011r. Nr 6, poz.18), przewiduje, że gdy żądanie, o którym mowa w art. 61 (t.j. wszczęcia postępowania), zostało wniesione przez osobę nie będącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Przepis statuuje bowiem tylko generalną zasadę co do formy rozstrzygnięcia o braku przymiotu strony, u podmiotu który chce zainicjować swym żądaniem wszczęcie postępowania w określonym przedmiocie. Na tle ustaw szczególnych można wskazać też regulacje, które przewidują formę decyzji dla odmowy wszczęcia postępowania (np. art. 21 ust. 1 ustawy antymonopolowej).
II. Samo powyższe uchybienie proceduralne co do formy rozstrzygnięcia o nieprzysługiwaniu skarżącemu przymiotu strony postępowania w przedmiocie finansowania projektu badawczego nie przesądza jeszcze o "istotnym wpływie tego uchybienia na wynik sprawy" jako przesłanki uwzględnienia skargi na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a.
Jednakże przepisy ustawy o Narodowym Centrum Nauki nie zawierają żadnych regulacji, które decyzję w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania środków finansowych na badanie kwalifikowane w drodze konkursów, wyłączały by spod ogólnych przepisów k.p.a. dotyczących wymogów jakie winno spełniać postępowanie kończące się wydaniem decyzji jak i sama decyzja. Wydana w następstwie wniesionego odwołania decyzja Komisji Odwoławczej Rady NCN jest także decyzją administracyjną, niezależnie od sposobu rozstrzygnięcia przewidzianego w przepisie art. 138 § 1 i 2 k.p.a.
Na tle okoliczności sprawy wynikających z przedstawionych przy odpowiedzi na skargę akt postępowania oraz z treści dopuszczonych w trybie art. 106 § 3 p.p.s.a. dowodów z uchwał Rady NCN, którymi ustalono warunki przeprowadzenia konkursu i regulamin przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez NCN, uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie zawiera wymaganych przepisem art. 107 § 3 k.p.a. ustaleń faktycznych, które pozwalały by na weryfikację przyjętego stanowiska prawnego, kwestionującego po stronie skarżącego przymiot wnioskodawcy w rozumieniu art. 33 ust. 2 ustawy o NCN.
Zgodnie z przepisem art. 20 ust. 2 tej ustawy, badania o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, są kwalifikowane do finansowania w drodze konkursów. Nie może budzić wątpliwości, że w świetle brzmienia art. 20 ust. 1 pkt 1 lit. c, tylko w drodze konkursów może nastąpić zakwalifikowanie do finansowania badań podstawowych realizowanych w formie; "projektów badawczych realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową, w tym mających na celu stworzenie unikalnego warsztatu naukowego lub powstanie nowego zespołu naukowego".
Przepis art. 27 ust. 1 wyraża ogólną zasadę, że w konkursie na realizację projektu badawczego mogą brać udział podmioty, o których mowa w art. 10 ustawy z 30 kwietnia 2010r. o zasadach finansowania nauki.
Taka regulacja, określająca podmioty, które mogą brać udział w konkursie, stanowi normę prawa materialnego, która przesądza o interesie prawnym (a nie faktycznym) w złożeniu wniosku w postępowaniu konkursowym. Należy zgodzić się ze stanowiskiem Komisji Odwoławczej Rady NCN, że przepis art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki wyczerpująco określa krąg podmiotów, którym ustawa przyznaje uprawnienie do występowania z wnioskiem o przyznanie środków finansowych m.in. na badania podstawowe i inne zadania finansowane przez Narodowe Centrum Nauki oraz że kierownik projektu badawczego nie należy do kręgu tych podmiotów.
Zgodnie z art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki, do podmiotów, które mogą występować z wnioskami, w punktach 1–8 i 10 zaliczono różnego rodzaju jednostki organizacyjne w tym jednostki naukowe (pkt 1 - definiowane art. 2 pkt 9 ustawy), przedsiębiorców mających status centrum -badawczo-rozwojowego w rozumieniu wskazanej przepisem ustawy (pkt 7) czy przedsiębiorców prowadzących badania naukowe w innej formie organizacyjnej, niż formy określone w pkt 1-8 (pkt 10), ale także w pkt 9 – osoby fizyczne.
Przyjęty w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki sposób określenia podmiotów, które mogą występować z wnioskami o przyznanie środków finansowych na naukę, prowadzi do konstatacji, że osobę fizyczną można tylko wówczas uznać za podmiot legitymowany do wystąpienia z wnioskiem, gdy jej sytuacja prawna jest całkowicie niezależna od statusu prawnego jednostek, określonych w pkt 1-8 i 10 tego przepisu. Wszystkie bowiem podmioty wymienione w art. 10 pkt 1-8 i 10 dają się organizacyjnie zidentyfikować poprzez cechy prawne bądź to wprost określone w ustawie (np. art. 2 pkt 9, 12, 15, 16, 16a), bądź też w przepisach odrębnych.
Za osobę fizyczną w rozumieniu art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki uznać należy zatem wnioskodawcę, który składając wniosek o przyznanie środków finansowych działa samodzielnie, we własnym imieniu i na własną rzecz, pozostając w chwili złożenia wniosku poza strukturami podmiotów, o których mowa w art. 10 pkt 1-8 i 10 tej ustawy i nie będąc w nich zatrudniony.
Stanowisko powyższe potwierdza analiza przepisów ustawy o NCN. Rada Centrum określa szczegółowy regulamin przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Centrum mający uwzględnić zasady przejrzystości procedur konkursowych oraz procedur wyłaniania ekspertów (art. 21).
Do zadań Dyrektora Centrum jako jego organu m.in. należy organizowanie i przeprowadzanie konkursów, o których mowa w art. 20 ust. 2 (art. 24 ust. 1 pkt 1).
Bez względu na formę realizowania badań podstawowych (art. 20 ust. 1 pkt 1), oraz bez względu na rodzaj podmiotu uczestniczącego w konkursie i zakwalifikowanego do finansowania badań, środki finansowe przyznawane są wprost podmiotowi, o którym mowa w art. 10 pkt 1–8 i 10 ustawy o NCN, a gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna, której projekt zakwalifikowano do finansowania, postępowanie jest dwuetapowe. Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o NCN w przypadku skierowania do finansowania projektu złożonego przez osobę fizyczną Dyrektor wydaje promesę finansowania. Natomiast warunkiem zawarcia umowy o realizację finansowania projektu badawczego jest uprzednie zatrudnienie tej osoby przez podmiot o którym mowa art. 10 pkt 1-8 i 10 tej ustawy. (art. 27 ust. 3).
Przepis art. 11 ust. 2 ustawy o zasadach finansowania nauki powtarza regulację z art. 27 ust. 3 ustawy o NCN, że zakwalifikowanie projektu osoby fizycznej do finansowania prowadzi bezpośrednio tylko do uzyskania promesy finansowania badań lub prac rozwojowych. W myśl art. 11 ust. 3 tej ustawy środki finansowe są przyznawane podmiotowi, który zatrudni osobę fizyczną i przekazywane na podstawie umowy zawartej z podmiotem zatrudniającym.
W świetle powyższych regulacji osoba fizyczna występująca na podstawie art. 10 pkt 9 ustawy o przyznanie środków finansowych do Narodowego Centrum Nauki nie może w chwili złożenia wniosku i do czasu rozstrzygnięcia w przedmiocie zakwalifikowania projektu do finansowania pozostawać w zatrudnieniu, w którymkolwiek z podmiotów określonych w art. 10 pkt 1-8 i 10 tej ustawy.
Z tych względów, tylko stanowiący załącznik Nr 2 do uchwały Nr [...] z [...] 2011 Rady NCN w sprawie warunków przeprowadzenia konkursu na finansowanie projektów badawczych, realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadające stopień naukowy doktora wzór wniosku o finansowanie projektu, przeznaczony dla finansowania projektów badawczych realizowanych przez osoby zatrudnione w podmiotach, o których mowa w art. 10 pkt 1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki, zawiera m.in. stosowne oświadczenie kierownika jednostki naukowej zatrudniającej kierownika projektu i jego wykonawcę.
Wbrew stanowisku skarżącego z omówionych wyżej regulacji ustawowych wynika, że nie jest dopuszczalne złożenie wspólne wniosku przez osobę fizyczną i zatrudniający ją podmiot, o którym mowa w art. 10 pkt 1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Na tle powyższych regulacji istotę sporu stanowi nie tyle kwestia eksponowania w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, czy kierownik projektu badawczego może złożyć odwołanie ile ustalenie, czy konkretny wniosek o finansowanie projektu badawczego nr. rejestracyjny [...] jest wnioskiem złożonym przez osobę fizyczną w rozumieniu art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki w związku z art. 27 ust. 1 ustawy o NCN, czy też przez jednostkę naukową w rozumieniu art. 10 pkt 1 ustawy o z.f.n.
Dopiero z odpowiedzi na skargę a nie z zaskarżonego postanowienia wynikało, że przedmiotem konkursu jest finansowanie badań podstawowych realizowanych w formie przewidzianej przepisem art. 20 ust. 1 pkt 1 lit. 1 ustawy o NCN. Również dopiero z pkt 1.2 Uchwały Nr [...] z dnia [...] 2011r. Rady NCN w sprawie warunków przeprowadzenia konkursu na finansowanie projektów badawczych, realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadająca stopień naukowy doktora, nie powołanej z resztą w zaskarżonym postanowieniu wynika, że adresatami tego konkursu są wszystkie podmioty określone w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki, które mogą wystąpić z wnioskiem o przyznanie środków na realizację projektów badawczych.
Zgodnie z pkt 1.3 w/w warunków, w ramach konkursu rozpatrywane będą projekty badawcze realizowane pod kierunkiem osoby rozpoczynającej karierę naukową posiadającej stopień naukowy doktora, które mają na celu stworzenie unikatowego warsztatu naukowego lub powstanie nowego zespołu naukowego.
Ta regulacja dowodzi, że przymioty osoby spełniającej warunki do kierowania realizacją projektu badawczego nie mają decydującego znaczenia dla określenia czy wniosek pochodzi od osoby fizycznej czy podmiotu określonego art. 10 pkt 1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Natomiast naturalną konsekwencją tej regulacji jest, że tam gdzie wnioskodawcą o dofinansowanie projektu jest osoba fizyczna, tam z osobą wnioskodawcy identyczna jest osoba kierownika projektu, który musi posiadać stopień naukowy doktora i spełniać przesłanki osoby rozpoczynającej karierę naukową doktora. Tym wymogom odpowiadają dane wnioskodawcy określone załącznikiem nr 2a zawierającym wzór wniosku o finansowanie projektu realizowanego przez osobę fizyczną niezatrudnioną w podmiotach, o których mowa w art. 10 pkt 1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Jak wyżej wskazano, przepis art. 33 ust. 2 ustawy o NCN legitymację do wniesienia odwołania od decyzji Dyrektora odmawiającej przyznanie środków finansowych na realizację projektu badawczego, przyznaje wnioskodawcy projektu, którym może być tylko podmiot, o którym mowa w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Natomiast zawarte w zaskarżonym postanowieniu stwierdzenie, że "odwołanie nie dotyczy decyzji wydanej na skutek złożenia wniosku przez osobę fizyczną t.j. na podstawie art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki", w żaden sposób nie zostało uzasadnione w nawiązaniu do konkretnego wniosku, który w "rubryce dane wnioskodawcy" wymieniał także kierownika projektu badawczego i czemu skarżący przypisywał doniosłość prawną. Kontrola zgodności z prawem zaskarżonego aktu nie może prowadzić do zastępowania organu w czynieniu niezbędnych ustaleń znajdujących odzwierciedlenie w uzasadnieniu.
Ponownie rozpatrując odwołanie Komisja Odwoławcza Rady Narodowego Centrum Nauki będzie miała na uwadze wiążącą Komisję Odwoławczą Rady jak i Sąd przy ponownym rozpoznaniu sprawy z mocy art. 153 p.p.s.a. wyrażoną ocenę prawną i wskazania co do warunków jakie spełniać musi osoba fizyczna by mieć przymiot wnioskodawcy projektu w rozumieniu art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki w zw. z art. 27 ust. 1 i 33 ust.2 ustawy o Narodowym Centrum Nauki oraz podejmie rozstrzygnięcie w stosownej formie.
Z tych względów orzeczono jak w I punkcie sentencji wyroku na podstawie art. 145 § 1pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. 2012r. poz. 270). Orzeczenie w przedmiocie zwrotu kosztów oparto na przepisie art. 200 powołanej ustawy.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Dorota DąbekKrystyna Kutzner
Piotr Lechowski /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Piotr Lechowski (spr.) Sędziowie NSA Krystyna Kutzner WSA Dorota Dąbek Protokolant Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2012 r. sprawy ze skargi A. R. na postanowienie Komisji Odwoławczej Rady Narodowego Centrum Nauki z dnia 10 lutego 2012r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności wniesienia odwołania I. uchyla zaskarżone postanowienie, II. zasądza od Komisji Odwoławczej Rady Narodowego Centrum Nauki na rzecz skarżącego kwotę 100 zł (słownie: sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 10 lutego 2012r. nr [...] Komisja Odwoławcza Rady Narodowego Centrum Nauki stwierdziła niedopuszczalność wniesienia przez A. R. – kierownika projektu badawczego odwołania od decyzji Dyrektora Narodowego Centrum Nauki z dnia [...] 2011r. Nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania środków na realizację projektu badawczego.
W podstawie prawnej postanowienia wskazano przepis art. 134 kodeksu postępowania administracyjnego dalej – k.p.a. w zw. z art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz.U. z 2010r. Nr 96, poz. 617 z późn. zm.).
Z postanowienia wynika, że zostało wydane w następującym stanie faktycznym.
Dyrektor Narodowego Centrum Nauki decyzją z dnia [...] 2011r. odmówił Uniwersytetowi Wydział [...] przyznania środków finansowych na realizację projektu badawczego pt. "[...]", złożonego do konkursu za nr rej. [...], z powodu niezakwalifikowania projektu do drugiego etapu oceny merytorycznej.
W terminie do złożenia odwołania, o którym pouczono wnioskodawcę w doręczonej jednostce naukowej dnia 14.12.2011 r. decyzji, odwołanie złożył dr A. R. wskazany we wniosku jako kierownik projektu badawczego zgłoszonego do konkursu.
W odwołaniu podniósł (czego w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia nie przytoczono), że wniosek złożono do konkursu dotyczącego finansowania projektów badawczych realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadające stopień naukowy doktora, a które to przymioty jako kierownik projektu badawczego spełnia. Odwołanie skupiające się na kwestionowaniu merytorycznych podstaw do wydania decyzji przez Dyrektora Narodowego Centrum Nauki w przedmiocie odmowy przyznania środków na realizację projektu, oparte zostało na przyjęciu przez składającego je, że ma przymiot wnioskodawcy w postępowaniu konkursowym, skoro wymieniony został w rubryce wniosku przeznaczonej dla wnioskodawcy.
Uzasadniając swoje postanowienie, Komisja Odwoławcza Rady Narodowego Centrum Nauki (dalej Komisja Odwoławcza RNCN), przytoczyła przepis art. 33 ust.2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz.U. z 2010r. Nr 96, poz. 617 z późn. zm.), w myśl którego od decyzji Dyrektora NCN w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania środków finansowych odwołanie przysługuje wnioskodawcy.
Wskazując na przepis art. 10 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. z 2010r. Nr 96, poz. 615 – dalej ustawa o z.f.n.) podkreślono, że zawiera on katalog podmiotów, które mogą wystąpić z wnioskiem o przyznanie środków finansowych do NCN, a wśród których nie występuje kierownik projektu badawczego.
Komisja Odwoławcza zajęła także stanowisko, że odwołanie nie dotyczy decyzji wydanej wskutek złożenia wniosku przez osobę fizyczną, o której mowa w art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki. Na poparcie swego stanowiska Komisja Odwoławcza RNCN wskazała także na przepis art. 34 ust. 1 ustawy o Narodowym Centrum Nauki czyniący rozróżnienie pomiędzy podmiotem, o którym mowa w art. 10 pkt.1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki i w którym projekt badawczy ma być realizowany, a kierownikiem projektu badawczego jako stronami umowy o realizację i finansowanie projektu.
W konkluzji uzasadnienia odmówiono kierownikowi projektu badawczego legitymacji do złożenia odwołania i stwierdzono, że fakt, iż wg wzoru wniosku o finansowanie projektu badawczego w danych wnioskodawcy wpisany jest także kierownik projektu, nie czyni kierownika projektu badawczego wnioskodawcą projektu w rozumieniu art. 33 ust. 1 ustawy o NCN legitymowanym do wniesienia odwołania. Na poparcie stanowiska przywołano także motywy uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. I SA/Wa 1761/08) z dnia 8 lipca 2009r. wydanego w oparciu o przepisy ustawy z 8 października 2004r. o zasadach finansowania nauki.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na powyższe postanowienie złożył A. R. – dalej skarżący - z wnioskiem o "stwierdzenie wydania postanowienia z naruszeniem prawa i skierowania sprawy do ponownego rozpatrzenia .... przez co Narodowe Centrum Nauki zostanie zobowiązane do merytorycznego rozpatrzenia odwołania".
Skargę oparto na zarzucie naruszenia przepisu art. 28 kodeksu postępowania administracyjnego – dalej k.p.a.. Wskazując na przepis art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki podkreślono, że ustawa dopuszcza możliwość przyznania środków finansowych zarówno jednostce naukowej (art. 10 pkt 1) jak i osobie fizycznej (art. 10 pkt 9), a we wzorze wniosku wnioskodawcą jest zarówno jednostka naukowa jak i kierownik projektu. Zdaniem skarżącego zasadne jest stanowisko, że wniosek składany jest wspólnie przez jednostkę naukową oraz osobę fizyczną – kierownika projektu, z czego wynika, że ma on interes prawny, który można wywieść z przepisów prawa materialnego - art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki. W dalszej części wywodów na poparcie tego stanowiska, skarżący wskazał, że kwestia przymiotu strony nie powinna być rygorystycznie wywodzona z przepisów, ale winna być oceniana subiektywnie i racjonalnie. Podniósł też, że wniosek podpisuje nie tylko jednostka naukowa ale i kierownik projektu, który współuczestniczy z jednostką administracyjną od samego początku postępowania, gdyż to on przygotowuje wniosek, jest potencjalnym realizatorem badań i powinien być dopuszczony do postępowania na prawach strony.
W odpowiedzi na skargę Komisja Odwoławcza Narodowego Centrum Nauki wniosła o jej oddalenie.
Wskazano, że przedmiotowy wniosek złożył Uniwersytet w ramach I konkursu ogłoszonego dnia [...] 2011r. przez Narodowe Centrum Nauki o finansowanie projektu badawczego realizowanego przez osobę rozpoczynającą karierę naukową posiadającą stopień naukowy doktora.
Wychodząc od stanu prawnego obowiązującego przed wejściem w życie ustaw z 30 kwietnia 2010r. o Narodowym Centrum Nauki i ustawy o zasadach finansowania nauki skonstatowano, że nie uległa zmianie reguła, że wnioskodawca i kierownik projektu to dwa odrębne podmioty, przy czym wyjątek stanowi sytuacja, gdy z wnioskiem występuje osoba fizyczna.
Wskazano, że aktualnie obowiązujące przepisy przewidują dwa odrębne tryby procedowania postępowań konkursowych; inny gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna, inny gdy jest nim jeden z pozostałych podmiotów wymienionych w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Wskazano, że w przypadku skierowania do finansowania projektu badawczego zgłoszonego przez osobę fizyczną, Dyrektor NCN wydaje (art. 27 ust. 3 ustawy o NCN) promesę finansowania, a warunkiem zawarcia umowy o realizację i finansowanie projektu badawczego jest zatrudnienie tej osoby przez podmiot, o którym mowa w art. 10 pkt.1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
W przypadku gdy wniosek składa jeden z pozostałych wymienionych w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki podmiotów, Dyrektor NCN wydaje bezpośrednio decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania środków temu podmiotowi i ten drugi tryb miał w sprawie zastosowanie, gdyż wnioskodawcą był Uniwersytet. Zdaniem Komisji Odwoławczej RNCN analiza obowiązującego wzoru wniosku o finansowanie projektu badawczego składanego przez podmioty nie będące osobą fizyczną nie uprawnia do stwierdzenia, że NCN traktuje jako wnioskodawców łącznie podmiot, w którym realizowany ma być projekt i kierownika projektu.
Na podstawie art. 106 § 3 p.p.s.a. dopuścił Sąd z urzędu dowód z zażądanych przed rozprawą w trybie art. 48 p.p.s.a. dokumentów dotyczących konkursu ogłoszonego [...] 2011 r. w postaci:
1. uchwały Nr [...] z dnia [...] 2011r. Rady Narodowego Centrum Nauki w sprawie warunków przeprowadzenia konkursu na finansowanie projektów badawczych realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadającą stopień naukowy doktora wraz z załącznikami , nr 1, 2 i 2a
2. uchwały Nr [...] z dnia [...] Rady NCN w sprawie określenia regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych – stanowiącej załącznik Nr 3 do uchwały z pkt ad.1
Wojewódzki Sąd administracyjny zważył:
Skarga jest uzasadniona, aczkolwiek z przyczyn innych niż przytoczone na jej poparcie.
Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) w związku z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. t.j. z 2012r. Nr poz. 270 dalej ustawa p.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zarazem przepis art. 3 § 3 p.p.s.a stanowi, że sądy administracyjne orzekają, także w sprawach w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych ustawach.
Takim przepisem szczególnym w rozumieniu art. 3 § 3 p.p.s.a. jest przepis art. 33 ust. 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz.U. z 2010r. Nr 96, poz. 617 z późn. zmianami – dalej ustawa o NCN) poddający kognicji sądu administracyjnego skargi na decyzje Komisji Odwoławczej Rady (Narodowego Centrum Nauki – dalej Rady Centrum) w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania środków finansowych na badania kwalifikowane do finansowania w drodze konkursów ( arg. z art. 33 ust. 3 w zw. z ust. 1).
Zarazem przepis art. 33 w ust. 2 przymiot podmiotu uprawnionego do wniesienia odwołania od wydanej w I instancji decyzji Dyrektora Centrum przydaje tylko wnioskodawcy.
Ustawa nie określa środków jakie stosują sądy administracyjne rozpoznając skargi na powyższe decyzje. Z tych względów przyjąć należy, iż do rozpoznania skarg na decyzje w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania środków finansowych na badania kwalifikowane do finansowania w drodze konkursów w trybie przepisów art. 20 ust. 1 i 2 ustawy o Narodowym Centrum Nauki, mają bezpośrednie zastosowanie przepisy Rozdziału 10 ustawy p.p.s.a. a zwłaszcza przepis art. 145 p.p.s.a.
Zgodnie z przepisami art. 145 § 1 pkt 1 Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzje lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi:
a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,
b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,
c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.
W dalszej części przepisu art. 145 § 1 pkt. 2 i 3 określone są rozstrzygnięcia Sądu w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji lub postanowienia albo stwierdzenia wydania decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa jeżeli zachodzą przyczyny określone w k.p.a. lub w innych przepisach.
W myśl art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Dokonana na powyższych zasadach, kontrola zaskarżonego postanowienia prowadzi do wniosku o zasadności skargi na podstawie art. 145 § 1 lit. c p.p.s.a., w oparciu o okoliczności, które sąd bierze pod uwagę z urzędu w zakresie kontroli zgodności z prawem zaskarżonego rozstrzygnięcia.
I. Odmowa skarżącemu, opartym na przepisie art. 134 k.p.a. postanowieniem, przymiotu wnioskodawcy w rozumieniu art. 33 ust. 2 ustawy o NCK, narusza przepis art. 138 § 1 pkt. 3 k.p.a. Przepis ten stanowi podstawę do umorzenia przez organ odwoławczy postępowania odwoławczego decyzją, a nie postanowieniem.
Zgodnie z art. 127 § 1 k.p.a. od decyzji wydanej w pierwszej instancji odwołanie służy stronie. Definiowane przepisem art. 28 k.p.a. pojęcie strony, w zakresie interesu prawnego lub obowiązku musi mieć swe oparcie w przepisie prawa materialnego. W sprawie jest to przepis art. 33 ust. 2 ustawy o NCN. Wskazuje się w piśmiennictwie (Por. np. Barbara Adamiak w Kodeksie Postępowania Administracyjnego, Komentarz, B. Adamiak, J. Borkowski / wydanie 3, 2000r. C.H. Beck, str. 544), że przepis art. 138 § 1 pkt 3 ma zastosowanie wówczas gdy strona cofnie odwołanie (art. 137 kpa) lub gdy organ odwoławczy w toku postępowania ustali, że wnoszący nie jest stroną w sprawie (art. 127 § 1 kpa).
Takie też stanowisko uznać należy ze przeważające w aktualnym orzecznictwie sądowoadministracyjnym. Naczelny Sąd Administracyjny np w wyroku z dnia 12 kwietnia 2011r. sygn. I OSK 882/10 (Lex nr. 1081069) stwierdził, że ustalenie przez organ, że odwołanie wniosła osoba, która nie jest stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a., winno skutkować umorzeniem postępowania odwoławczego.
Należy podzielić stanowisko, że objęte przepisem art. 134 k.p.a. niedopuszczalność odwołania i uchybienie terminowi do wniesienia odwołania są dwiema odrębnymi instytucjami procesowymi. Nie może budzić wątpliwości, że niedopuszczalność odwołania z przyczyn przedmiotowych takich jak np. brak przedmiotu zaskarżenia, wyłączenie możliwości wniesienia środka odwoławczego lub wyczerpanie środków odwoławczych, objęta jest dyspozycją art. 134 kpa i daje podstawę organowi odwoławczemu do wydania w tym przedmiocie postanowienia.
Natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w obecnym składzie podziela stanowisko piśmiennictwa i orzecznictwa sądowoadministracyjnego, w myśl którego, odmówienie podmiotowi wnoszącemu odwołanie przymiotu strony w rozumieniu art. 28 k.p.a. winno nastąpić po przeprowadzeniu stosownych ustaleń i w formie decyzji umarzającej postępowanie odwoławcze.
Stanowiska tego nie zmienia okoliczność, że przepis art. 61 a § 1 k.p.a. dodany z mocą od dnia 11 kwietnia 2011r. przez przepis art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. zmianie ustawy kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2011r. Nr 6, poz.18), przewiduje, że gdy żądanie, o którym mowa w art. 61 (t.j. wszczęcia postępowania), zostało wniesione przez osobę nie będącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Przepis statuuje bowiem tylko generalną zasadę co do formy rozstrzygnięcia o braku przymiotu strony, u podmiotu który chce zainicjować swym żądaniem wszczęcie postępowania w określonym przedmiocie. Na tle ustaw szczególnych można wskazać też regulacje, które przewidują formę decyzji dla odmowy wszczęcia postępowania (np. art. 21 ust. 1 ustawy antymonopolowej).
II. Samo powyższe uchybienie proceduralne co do formy rozstrzygnięcia o nieprzysługiwaniu skarżącemu przymiotu strony postępowania w przedmiocie finansowania projektu badawczego nie przesądza jeszcze o "istotnym wpływie tego uchybienia na wynik sprawy" jako przesłanki uwzględnienia skargi na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a.
Jednakże przepisy ustawy o Narodowym Centrum Nauki nie zawierają żadnych regulacji, które decyzję w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania środków finansowych na badanie kwalifikowane w drodze konkursów, wyłączały by spod ogólnych przepisów k.p.a. dotyczących wymogów jakie winno spełniać postępowanie kończące się wydaniem decyzji jak i sama decyzja. Wydana w następstwie wniesionego odwołania decyzja Komisji Odwoławczej Rady NCN jest także decyzją administracyjną, niezależnie od sposobu rozstrzygnięcia przewidzianego w przepisie art. 138 § 1 i 2 k.p.a.
Na tle okoliczności sprawy wynikających z przedstawionych przy odpowiedzi na skargę akt postępowania oraz z treści dopuszczonych w trybie art. 106 § 3 p.p.s.a. dowodów z uchwał Rady NCN, którymi ustalono warunki przeprowadzenia konkursu i regulamin przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez NCN, uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie zawiera wymaganych przepisem art. 107 § 3 k.p.a. ustaleń faktycznych, które pozwalały by na weryfikację przyjętego stanowiska prawnego, kwestionującego po stronie skarżącego przymiot wnioskodawcy w rozumieniu art. 33 ust. 2 ustawy o NCN.
Zgodnie z przepisem art. 20 ust. 2 tej ustawy, badania o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, są kwalifikowane do finansowania w drodze konkursów. Nie może budzić wątpliwości, że w świetle brzmienia art. 20 ust. 1 pkt 1 lit. c, tylko w drodze konkursów może nastąpić zakwalifikowanie do finansowania badań podstawowych realizowanych w formie; "projektów badawczych realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową, w tym mających na celu stworzenie unikalnego warsztatu naukowego lub powstanie nowego zespołu naukowego".
Przepis art. 27 ust. 1 wyraża ogólną zasadę, że w konkursie na realizację projektu badawczego mogą brać udział podmioty, o których mowa w art. 10 ustawy z 30 kwietnia 2010r. o zasadach finansowania nauki.
Taka regulacja, określająca podmioty, które mogą brać udział w konkursie, stanowi normę prawa materialnego, która przesądza o interesie prawnym (a nie faktycznym) w złożeniu wniosku w postępowaniu konkursowym. Należy zgodzić się ze stanowiskiem Komisji Odwoławczej Rady NCN, że przepis art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki wyczerpująco określa krąg podmiotów, którym ustawa przyznaje uprawnienie do występowania z wnioskiem o przyznanie środków finansowych m.in. na badania podstawowe i inne zadania finansowane przez Narodowe Centrum Nauki oraz że kierownik projektu badawczego nie należy do kręgu tych podmiotów.
Zgodnie z art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki, do podmiotów, które mogą występować z wnioskami, w punktach 1–8 i 10 zaliczono różnego rodzaju jednostki organizacyjne w tym jednostki naukowe (pkt 1 - definiowane art. 2 pkt 9 ustawy), przedsiębiorców mających status centrum -badawczo-rozwojowego w rozumieniu wskazanej przepisem ustawy (pkt 7) czy przedsiębiorców prowadzących badania naukowe w innej formie organizacyjnej, niż formy określone w pkt 1-8 (pkt 10), ale także w pkt 9 – osoby fizyczne.
Przyjęty w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki sposób określenia podmiotów, które mogą występować z wnioskami o przyznanie środków finansowych na naukę, prowadzi do konstatacji, że osobę fizyczną można tylko wówczas uznać za podmiot legitymowany do wystąpienia z wnioskiem, gdy jej sytuacja prawna jest całkowicie niezależna od statusu prawnego jednostek, określonych w pkt 1-8 i 10 tego przepisu. Wszystkie bowiem podmioty wymienione w art. 10 pkt 1-8 i 10 dają się organizacyjnie zidentyfikować poprzez cechy prawne bądź to wprost określone w ustawie (np. art. 2 pkt 9, 12, 15, 16, 16a), bądź też w przepisach odrębnych.
Za osobę fizyczną w rozumieniu art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki uznać należy zatem wnioskodawcę, który składając wniosek o przyznanie środków finansowych działa samodzielnie, we własnym imieniu i na własną rzecz, pozostając w chwili złożenia wniosku poza strukturami podmiotów, o których mowa w art. 10 pkt 1-8 i 10 tej ustawy i nie będąc w nich zatrudniony.
Stanowisko powyższe potwierdza analiza przepisów ustawy o NCN. Rada Centrum określa szczegółowy regulamin przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Centrum mający uwzględnić zasady przejrzystości procedur konkursowych oraz procedur wyłaniania ekspertów (art. 21).
Do zadań Dyrektora Centrum jako jego organu m.in. należy organizowanie i przeprowadzanie konkursów, o których mowa w art. 20 ust. 2 (art. 24 ust. 1 pkt 1).
Bez względu na formę realizowania badań podstawowych (art. 20 ust. 1 pkt 1), oraz bez względu na rodzaj podmiotu uczestniczącego w konkursie i zakwalifikowanego do finansowania badań, środki finansowe przyznawane są wprost podmiotowi, o którym mowa w art. 10 pkt 1–8 i 10 ustawy o NCN, a gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna, której projekt zakwalifikowano do finansowania, postępowanie jest dwuetapowe. Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o NCN w przypadku skierowania do finansowania projektu złożonego przez osobę fizyczną Dyrektor wydaje promesę finansowania. Natomiast warunkiem zawarcia umowy o realizację finansowania projektu badawczego jest uprzednie zatrudnienie tej osoby przez podmiot o którym mowa art. 10 pkt 1-8 i 10 tej ustawy. (art. 27 ust. 3).
Przepis art. 11 ust. 2 ustawy o zasadach finansowania nauki powtarza regulację z art. 27 ust. 3 ustawy o NCN, że zakwalifikowanie projektu osoby fizycznej do finansowania prowadzi bezpośrednio tylko do uzyskania promesy finansowania badań lub prac rozwojowych. W myśl art. 11 ust. 3 tej ustawy środki finansowe są przyznawane podmiotowi, który zatrudni osobę fizyczną i przekazywane na podstawie umowy zawartej z podmiotem zatrudniającym.
W świetle powyższych regulacji osoba fizyczna występująca na podstawie art. 10 pkt 9 ustawy o przyznanie środków finansowych do Narodowego Centrum Nauki nie może w chwili złożenia wniosku i do czasu rozstrzygnięcia w przedmiocie zakwalifikowania projektu do finansowania pozostawać w zatrudnieniu, w którymkolwiek z podmiotów określonych w art. 10 pkt 1-8 i 10 tej ustawy.
Z tych względów, tylko stanowiący załącznik Nr 2 do uchwały Nr [...] z [...] 2011 Rady NCN w sprawie warunków przeprowadzenia konkursu na finansowanie projektów badawczych, realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadające stopień naukowy doktora wzór wniosku o finansowanie projektu, przeznaczony dla finansowania projektów badawczych realizowanych przez osoby zatrudnione w podmiotach, o których mowa w art. 10 pkt 1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki, zawiera m.in. stosowne oświadczenie kierownika jednostki naukowej zatrudniającej kierownika projektu i jego wykonawcę.
Wbrew stanowisku skarżącego z omówionych wyżej regulacji ustawowych wynika, że nie jest dopuszczalne złożenie wspólne wniosku przez osobę fizyczną i zatrudniający ją podmiot, o którym mowa w art. 10 pkt 1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Na tle powyższych regulacji istotę sporu stanowi nie tyle kwestia eksponowania w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, czy kierownik projektu badawczego może złożyć odwołanie ile ustalenie, czy konkretny wniosek o finansowanie projektu badawczego nr. rejestracyjny [...] jest wnioskiem złożonym przez osobę fizyczną w rozumieniu art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki w związku z art. 27 ust. 1 ustawy o NCN, czy też przez jednostkę naukową w rozumieniu art. 10 pkt 1 ustawy o z.f.n.
Dopiero z odpowiedzi na skargę a nie z zaskarżonego postanowienia wynikało, że przedmiotem konkursu jest finansowanie badań podstawowych realizowanych w formie przewidzianej przepisem art. 20 ust. 1 pkt 1 lit. 1 ustawy o NCN. Również dopiero z pkt 1.2 Uchwały Nr [...] z dnia [...] 2011r. Rady NCN w sprawie warunków przeprowadzenia konkursu na finansowanie projektów badawczych, realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadająca stopień naukowy doktora, nie powołanej z resztą w zaskarżonym postanowieniu wynika, że adresatami tego konkursu są wszystkie podmioty określone w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki, które mogą wystąpić z wnioskiem o przyznanie środków na realizację projektów badawczych.
Zgodnie z pkt 1.3 w/w warunków, w ramach konkursu rozpatrywane będą projekty badawcze realizowane pod kierunkiem osoby rozpoczynającej karierę naukową posiadającej stopień naukowy doktora, które mają na celu stworzenie unikatowego warsztatu naukowego lub powstanie nowego zespołu naukowego.
Ta regulacja dowodzi, że przymioty osoby spełniającej warunki do kierowania realizacją projektu badawczego nie mają decydującego znaczenia dla określenia czy wniosek pochodzi od osoby fizycznej czy podmiotu określonego art. 10 pkt 1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Natomiast naturalną konsekwencją tej regulacji jest, że tam gdzie wnioskodawcą o dofinansowanie projektu jest osoba fizyczna, tam z osobą wnioskodawcy identyczna jest osoba kierownika projektu, który musi posiadać stopień naukowy doktora i spełniać przesłanki osoby rozpoczynającej karierę naukową doktora. Tym wymogom odpowiadają dane wnioskodawcy określone załącznikiem nr 2a zawierającym wzór wniosku o finansowanie projektu realizowanego przez osobę fizyczną niezatrudnioną w podmiotach, o których mowa w art. 10 pkt 1-8 i 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Jak wyżej wskazano, przepis art. 33 ust. 2 ustawy o NCN legitymację do wniesienia odwołania od decyzji Dyrektora odmawiającej przyznanie środków finansowych na realizację projektu badawczego, przyznaje wnioskodawcy projektu, którym może być tylko podmiot, o którym mowa w art. 10 ustawy o zasadach finansowania nauki.
Natomiast zawarte w zaskarżonym postanowieniu stwierdzenie, że "odwołanie nie dotyczy decyzji wydanej na skutek złożenia wniosku przez osobę fizyczną t.j. na podstawie art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki", w żaden sposób nie zostało uzasadnione w nawiązaniu do konkretnego wniosku, który w "rubryce dane wnioskodawcy" wymieniał także kierownika projektu badawczego i czemu skarżący przypisywał doniosłość prawną. Kontrola zgodności z prawem zaskarżonego aktu nie może prowadzić do zastępowania organu w czynieniu niezbędnych ustaleń znajdujących odzwierciedlenie w uzasadnieniu.
Ponownie rozpatrując odwołanie Komisja Odwoławcza Rady Narodowego Centrum Nauki będzie miała na uwadze wiążącą Komisję Odwoławczą Rady jak i Sąd przy ponownym rozpoznaniu sprawy z mocy art. 153 p.p.s.a. wyrażoną ocenę prawną i wskazania co do warunków jakie spełniać musi osoba fizyczna by mieć przymiot wnioskodawcy projektu w rozumieniu art. 10 pkt 9 ustawy o zasadach finansowania nauki w zw. z art. 27 ust. 1 i 33 ust.2 ustawy o Narodowym Centrum Nauki oraz podejmie rozstrzygnięcie w stosownej formie.
Z tych względów orzeczono jak w I punkcie sentencji wyroku na podstawie art. 145 § 1pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. 2012r. poz. 270). Orzeczenie w przedmiocie zwrotu kosztów oparto na przepisie art. 200 powołanej ustawy.
