III SA/Kr 1480/11
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
2012-09-20Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Dorota Dąbek /sprawozdawca/
Krystyna Kutzner
Piotr Lechowski /przewodniczący/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Piotr Lechowski Sędziowie NSA Krystyna Kutzner WSA Dorota Dąbek (spr.) Protokolant Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2012 r. sprawy ze skargi L. R. i J. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 29 września 2011r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania I. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji w całości oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji, II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz strony skarżącej kwotę 457 zł (słownie: czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
wyroku WSA w Krakowie z dnia 20 września 2012r.
Pismem z dnia 18 października 2010r. J. R. zwrócił się do Burmistrza Miasta i Gminy o rozgraniczenie stanowiącej jego własność nieruchomości położonej przy ul. J w S, uregulowanej w księdze wieczystej Nr [...], stanowiącej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów i budynków nr 2474 w obrębie nr [...] S o powierzchni 0,0635 ha od nieruchomości uregulowanej w księdze wieczystej Nr [...], stanowiącej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów i budynków nr 2475 w obrębie nr [...] S, będącej własnością J. J. i A. J. oraz od nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów i budynków jako działka o nr 2487/3 w obrębie nr [...], S o powierzchni 0,0249, dla której nie jest prowadzona żadna księga wieczysta, a która stanowi własność Skarbu Państwa.
Pismem z dnia 20 czerwca 2011r. J. R. i L. R. cofnęli wniosek o rozgraniczenie ich nieruchomości z działką ewidencyjną nr 2487/3 stanowiącą własność Skarbu Państwa.
Decyzją z dnia [...] 2011r. Nr [...] Burmistrz Miasta i Gminy odmówił umorzenia postępowania rozgraniczeniowego nieruchomości położonej w S, stanowiącej działkę nr 2474, objętą księgą wieczystą [...] będącą własnością J. R. i L. R. z dz. nr 2487/3 stanowiącą własność Skarbu Państwa, a będącą w użytkowaniu Gminy S. W uzasadnieniu swojej decyzji organ I instancji stwierdził, iż zgodnie z art. 105 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym. Organ I instancji wyjaśnił, iż na wniosek o wycofanie rozgraniczenia złożony przez J. R. sprzeciw złożyli uznani za strony postępowania rozgraniczeniowego A. i J. J. oraz P. J. Organ wskazał, iż działka ewidencyjna nr 2487/3 sąsiadująca z działką nr 2474, o których ustalenie wspólnej granicy w postępowaniu rozgraniczeniowym wystąpił J. R., stanowi w terenie publiczną drogę gminną, przez którą do swych nieruchomości mają dostęp A. i J. J. oraz P. J. jako właściciele przyległych do w/w drogi nieruchomości dz. nr 2475 i 2477/1. Ponadto właściciele w/w działek korzystają ze służebności przejazdu i przechodu wykonywaną przez rozgraniczaną drogę nr dz. 2487/3 wynikającą z wpisów w Iwh 2859 S (bez określenia jej przebiegu) oraz z aktu notarialnego z 1936r. jako działki powstałe z części dawnych p gr l. kat. 620/1 i 620/3, na rzecz których ustanowiono służebność przez p gr 620/4 określoną w w/w akcie notarialnym jako przebiegającą wzdłuż zachodniej krawędzi parceli gruntowej l.kat. 620/4, z której to części powstała dz. nr 2487/3 droga gminna. Szerokość drogi służebnej nie została określona w w/w dokumentach.
Burmistrz Miasta i Gminy, powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego (uchwała z dnia 13 kwietnia 1988r., sygn. akt III CZP 23/88) wskazał, iż w sprawie o rozgraniczenie oprócz właściciela i współwłaściciela nieruchomości zainteresowanymi są również osoby używające nieruchomości a nie będące jej właścicielami oraz osoby mające prawa do nieruchomości. Organ I instancji stwierdził, iż w przypadku praw do nieruchomości przymiot strony przysługuje tylko takim podmiotom, których realizacja prawa rzeczowego do korzystania z gruntu zależna jest od jego rozmiaru, a ustalenie granicy będzie miało bezpośredni wpływ na wykonywanie służebności, co ewidentnie zachodzi w przypadku dotyczącym ustalenia granicy prawnej pomiędzy działką nr 2487/3, stanowiącą publiczną drogę gminną (przez którą wykonywane są opisane wyżej służebności) i działką nr 2474 będącą własnością L. i J. R.
Odwołanie od powyższej decyzji Burmistrza Miasta i Gminy wnieśli L. R. i J. R., domagając się jej uchylenia i umorzenia postępowania I instancji, względnie uchylenia tej decyzji i przekazania sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. Decyzji organu I instancji odwołujący się zarzucili naruszenie art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez wydanie rozstrzygnięcia pomimo braku dokładnego wyjaśnienia stanu sprawy oraz art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez prowadzenie postępowania, a w rezultacie wydanie rozstrzygnięcia w sposób niezgodny z zasadą rozpoznania sprawy administracyjnej w sposób obiektywny i budzący zaufanie do organów administracji publicznej, a także nierówne traktowanie interesów stron. Zdaniem odwołujących się organ I instancji naruszył również art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez zaniechanie dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i wyczerpującego rozpatrzenia całości materiału dowodowego oraz art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów i dokonanie "dowolnej" ich oceny, niezgodnie z normami obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa. Odwołujący zarzucili także naruszenie art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez błędne przyjęcie, iż nie zachodzą przesłanki do umorzenia postępowania, pomimo że rozgraniczenie działek stało się bezprzedmiotowe.
Decyzją z dnia 29 września 2011r. Nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 105 § 1 i § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005r. Nr 240, poz. 2027 z późn. zm.), Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta i Gminy z dnia [...] 2011r. Nr [...]. Uzasadniając swoją decyzję Kolegium wyjaśniło, iż w związku ze złożeniem przez pełnomocnika wnioskodawców pisma o wycofaniu wniosku o rozgraniczenie działki nr 2474 z działką 2497/3 konieczne stało się rozważenie trybu określonego w art. 105 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego przewidującego umorzenie toczącego się postępowania administracyjnego, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym. Kolegium wskazało, iż organ l instancji zwrócił się do pozostałych stron o wyrażenie w tej kwestii swego stanowiska i jak wynika z przedłożonych pism, inne strony tego postępowania tj. A. i J. J. oraz P. J. nie wyrazili zgody na cofniecie wniosku i umorzenie toczącego się postępowania. Dlatego też zdaniem Kolegium, w niniejszej sprawie nie można było zastosować powyższego trybu.
Organ II instancji nie zgodził się z poglądem wyrażonym w odwołaniu, że postępowanie administracyjne winno zostać (jako bezprzedmiotowe) umorzone ze względu na to, że nie ma żadnej podstawy do dalszego prowadzenia postępowania rozgraniczeniowego z powodu braku sporu co do ustalonego już na gruncie w dniu 20 czerwca 2011r. przebiegu granicy pomiędzy w/w działkami. Zdaniem organu odwoławczego, w niniejszej sprawie nie można uznać, że toczące się postępowanie rozgraniczeniowe stało się bezprzedmiotowe. Kolegium wyjaśniło, iż do bezprzedmiotowości postępowania dochodzi w sytuacji, gdy przestaje istnieć sprawa administracyjna objęta tym postępowaniem. Wówczas można bowiem mówić o braku przesłanki przedmiotowej do merytorycznego rozstrzygnięcia. Podobnie jest gdy brakuje przesłanki podmiotowej, a więc w sytuacji braku strony postępowania mającej interes prawny w uzyskaniu rozstrzygnięcia. Organ II instancji wskazał, iż w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że przesłanka bezprzedmiotowości występuje, gdy brak jest podstaw prawnych do merytorycznego rozstrzygnięcia danej sprawy w ogóle bądź nie było podstaw do jej rozpoznania w drodze postępowania administracyjnego. Bezprzedmiotowość postępowania wiąże się z przedmiotem postępowania administracyjnego, którym jest sprawa administracyjna w rozumieniu art. 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, czyli wynikająca z przepisów prawa materialnego kompetencja organu administracji publicznej do wydania w indywidualnej sprawie decyzji administracyjnej. Kolegium stwierdziło, iż postępowanie może być bezprzedmiotowe z przyczyn prawnych (gdy okaże się, że nie ma normy prawnej) lub z przyczyn faktycznych, na które składają się elementy przedmiotowe i podmiotowe. Do bezprzedmiotowości postępowania dochodzi zatem w sytuacji, gdy nie można załatwić sprawy przez rozstrzygnięcie jej co do istoty, również wówczas, gdy strona sama rezygnuje z ubiegania się o rozstrzygnięcie określonej treści, jeżeli przyznanie określonego uprawnienia stało się zbędne.
Kolegium wyjaśniło, iż w przypadku spraw dotyczących rozgraniczenia nieruchomości, umorzenie postępowania może nastąpić w trybie art. 105 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, gdy np. strony zawarły ugodę lub gdy organ w toku postępowania uzna, że rozgraniczenie wnioskowanych nieruchomości miało już miejsce wcześniej i zostało zakończone stosowną decyzją bądź wyrokiem sądu powszechnego. Organ odwoławczy dodał przy tym również, iż w świetle przepisów rozdziału 6 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne w postępowaniu rozgraniczeniowym organ administracji państwowej może wydać (oprócz wymienionej wyżej) dwa rodzaje decyzji: decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości, gdy nastąpiło ustalenie granicy na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron (art. 33 ust. 1 w/w ustawy) lub decyzję o umorzeniu postępowania i przekazaniu sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi, gdy nie udało się jej ustalić (art. 34 ust. 2 ustawy). Podsumowując Kolegium stwierdziło zatem, iż nie można uznać, że w sprawie tej – w sytuacji, gdy nastąpiło już ustalenie granicy, której przebieg nie został zakwestionowany, zaś uzyskane dane przekazano do zasobu kartograficzno-geodezyjnego – nie zachodzą żadne podstawy do dalszego prowadzenia postępowania rozgraniczeniowego.
Z powyższą decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego nie zgodzili się L. R. i J. R. i pismem z dnia 9 listopada 2011r. wnieśli na nią skargę, domagając się jej uchylenia. Skarżący powtórzyli podniesione wcześniej w odwołaniu zarzuty naruszenia art. 7, art. 8, art. 77 § 1, art. 80 i art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego, a także zarzucili organowi II instancji naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 29 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010r. nr 193, poz. 1287 z późn. zm.) poprzez dążenie do prowadzenia postępowania rozgraniczeniowego pomimo braku sporu co do przebiegu granic pomiędzy działkami nr 2487/3 i nr 2474 w S.
Skarżący podnieśli, iż zgodnie z treścią art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego, postępowanie administracyjne podlega umorzeniu w wypadku, gdy stało się ono bezprzedmiotowe, jak również w sytuacji cofnięcia wniosku i braku sprzeciwu innych zainteresowanych. Bezprzedmiotowość postępowania wiąże się z odpadnięciem przesłanek stanowiących podstawę prowadzenia postępowania administracyjnego ze względu na brak zagadnienia wymagającego interwencji organu administracji publicznej. Wystąpienie okoliczności pozwalających na uznanie, iż brak jest podstaw do dalszego prowadzenia postępowania skutkuje koniecznością umorzenia postępowania ze względu na jego bezprzedmiotowość. Skarżący wskazali również, iż odpadnięcie podstaw do wydania decyzji w związku z brakiem potrzeby rozstrzygnięcia sprawy indywidualnej przemawia za stwierdzeniem bezprzedmiotowości postępowania administracyjnego i umorzeniem postępowania. Skarżący stwierdzili, iż celem postępowania rozgraniczeniowego przewidzianego w art. 29 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne jest ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów. Zdaniem skarżących, brak wątpliwości co do przebiegu granic oraz brak sporu wyłącza możliwość prowadzenia postępowania w sprawie rozgraniczenia wobec braku przedmiotu postępowania.
Skarżący wyjaśnili, iż w toku postępowania okazało się, że nie zachodzi potrzeba rozgraniczenia pomiędzy przedmiotowymi działkami ze względu na brak sporu co do przebiegu granicy. W dniu 20 czerwca 2011r. odbyło się bowiem wznowienie granic pomiędzy działką nr 2474 a działką nr 2487/3, podczas którego obecny był także przedstawiciel Burmistrza Miasta i Gminy. W trakcie wznowienia granic przeprowadzonych przez geodetę nastąpiło ustalenie granicy, której przebieg nie był kwestionowany, a dane przekazano do zasobu kartograficzno-geodezyjnego. W związku z powyższym skarżący uważają, iż nie zachodzą żadne podstawy do prowadzenia postępowania rozgraniczeniowego. Skarżący nie zgadzają się z poglądem, że wobec odpadnięcia po ich stronie interesu w określeniu przebiegu granic, winni oni ponosić koszty postępowania, wobec bezpodstawnej odmowy wyrażenia zgody na umorzenie postępowania. W wypadku, gdy postępowanie administracyjne stało się bezprzedmiotowe, winno nastąpić umorzenie postępowania w związku z brakiem przedmiotu, którego mogłoby dotyczyć. Zdaniem skarżących odmowa umorzenia i próba prowadzenia postępowania wbrew interesom podmiotów bezpośrednio zainteresowanych jest poważnym uchybieniem. Ponadto skarżący zwrócili uwagę, iż procedura administracyjna nie przewiduje miejsca dla decyzji o odmowie umorzenia postępowania.
Skarżący podnieśli, iż zarówno organ I, jak i II instancji nie wyjaśniły w należyty sposób wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności faktycznych, a tym samym naruszyły podstawowe zasady i reguły postępowania określone przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego. Zaskarżonej decyzji zarzucili naruszenie art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego przewidującego, iż organy administracji publicznej w toku postępowania stoją na straży praworządności podejmując wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, uwzględniając przy tym interes społeczny i słuszny interes obywateli. Zdaniem skarżących, obowiązek ten obejmować powinien przede wszystkim właściwe ustalanie występującego stanu prawnego sprawy oraz poprawnej wykładni przepisów. Wskazali, iż art. 6 Kodeksu postępowania administracyjnego stanowi, że organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. W postępowaniu administracyjnym obowiązek wynikający z zasady praworządności jest zatem przerzucony całkowicie na organy administracji. Obowiązek działania praworządnego rozciąga się także na działania mające stanowić podstawę dla przyjęcia określonego rozstrzygnięcia. Arbitralne prowadzenie sprawy pozostaje w sprzeczności z zasadą prowadzenia postępowania w sposób pogłębiający zaufanie do organów administracji. Skarżący uważają, iż sposób dokonania przez organ I instancji weryfikacji i oceny przedstawionych dowodów stanowi ewidentne naruszenie obowiązujących w przedmiotowym zakresie regulacji. Nie można bowiem wydać decyzji w oparciu o domniemane okoliczności faktyczne w sytuacji, gdy występują dowody potwierdzające istnienie okoliczności faktycznych, których treść jest wręcz przeciwna do ich treści. Skarżący stwierdzili, iż na gruncie obowiązujących w przedmiotowym zakresie przepisów prawa funkcjonuje zasada swobodnej oceny dowodów, czego jednak nie można utożsamiać z "dowolnością". Należy wystrzegać się, by nie przekształciła się ona w samowolę, dbając by była dokonywana zgodnie z normami prawa procesowego oraz z zachowaniem określonych reguł oceny. Naruszenie tych reguł stanowi przekroczenie swobodnej oceny dowód. Skarżący uważają, iż w niniejszej sprawie wystąpiły podstawy do umorzenia postępowania wobec bezprzedmiotowości jego dalszego prowadzenia w związku ze wznowieniem granic pomiędzy działkami nr 2487/3 i nr 2474 w S. Brak wątpliwości co do przebiegu granic pozbawia, ich zdaniem, możliwości dalszego rozpoznania sprawy ze względu na odpadnięcie celu, w jakim postępowanie zostało wszczęte.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymało swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosło o oddalenie skargi. Zaznaczyło przy tym również, iż umorzenie postępowania w wypadku cofnięcia przez inwestora wniosku mogłoby mieć miejsce jedynie w przypadku, gdy kończąca postępowanie decyzja nie wpływa na interes prawny pozostałych stron postępowania nie będących wnioskodawcami jak np. decyzja o warunkach zabudowy, która nie prowadzi do zmian w zagospodarowaniu ich terenu, a co za tym idzie nie wpływa na ich interes prawny.
Na rozprawie w dniu 20 września 2012r. pełnomocnik skarżących podniósł, iż uczestnicy postępowania, tj. P. J., A. J. i J. J. nie mają przymiotu stron postępowania, gdyż nie wykazali, że nieruchomość jest obciążona służebnością drogi koniecznej, a zatem nie mogli skutecznie sprzeciwić się umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego.
W odpowiedzi na ten zarzut uczestnicy postępowania stwierdzili, iż złożyli w urzędzie gminy wszystkie dokumenty potwierdzające, że przysługuje im służebność drogi koniecznej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r. poz. 270) sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej, a stosownie do przepisu art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Jednocześnie w oparciu o art. 134 § 1 tej ustawy sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. W ramach tej kognicji sąd bada czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie naruszono przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania.
Zdaniem Sądu będąca przedmiotem sądowej kontroli w niniejszej sprawie decyzja organu II Instancji, jak i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji, wydane zostały z rażącym naruszeniem prawa.
Kwestią zasadniczą w niniejszej sprawie jest ocena dopuszczalności wydawania przez organy administracyjne decyzji odmawiającej umorzenia postępowania administracyjnego.
Jako podstawę prawną swoich decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze i Burmistrz Miasta i Gminy wskazali art. 105 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r. nr 98, poz. 1071 ze zm.), który w § 1 stanowi, że gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Z kolei § 2 tego przepisu przewiduje, iż organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
Sąd zwraca uwagę, iż z treści tego przepisu wynika jedynie kompetencja organu do wydania decyzji w przedmiocie umorzenia postępowania, a nie do odmowy. Przepis ten nie zawiera unormowań dotyczących sytuacji, w których wniosek o umorzenie postępowania administracyjnego jest bezzasadny.
W ocenie Sądu, w rozpoznawanej sprawie stanowisko organów uznające brak podstaw do umorzenia postępowania, nie wymagało zajęcia stanowiska w formie decyzji. Sąd podziela bowiem pogląd wyrażany zarówno w orzecznictwie administracyjnym, jak i w piśmiennictwie, że procedura administracyjna nie przewiduje miejsca dla decyzji o odmowie umorzenia postępowania. Jeśli zdaniem organu nie występują przesłanki do wydania decyzji o umorzeniu postępowania obowiązany jest on do kontynuowania prowadzonego postępowania i wydania decyzji merytorycznej. Wprawdzie art. 105 kpa ma charakter przepisu szczególnego w stosunku do art. 104 § 2 kpa, nie upoważnia to jednak do wysunięcia tezy o możliwości wydawania decyzji administracyjnej w przypadku orzeczenia nie kończącego postępowania w danej instancji. Z tego powodu odmowa umorzenia postępowania, jako niekończąca postępowania administracyjnego w danej instancji, nie może następować w drodze decyzji administracyjnej (tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 16 grudnia 1996r., sygn. akt SA/Ka 2493/95 Lex nr 28967; także wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 marca 2005r., sygn. akt VI SA/Wa 965/04 Lex nr 189178; wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2008r., I OSK 1735/07, Lex nr 525960; też M. Jaśkowska (w:) M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Zakamycze 2005, wyd. II).
Podstawy prawnej do wydania decyzji o odmowie umorzenia postępowania rozgraniczeniowego nie zawiera także ustawa z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010r. nr 193, poz. 1287 ze zm.), która w sprawie o rozgraniczenie nieruchomości przewiduje jedynie możliwość umorzenia postępowania administracyjnego w przypadku opisanym w art. 34 tej ustawy, tj. gdy w razie sporu co do przebiegu linii granicznych nie dojdzie do zawarcia ugody lub nie ma podstaw do wydania decyzji.
Należy zatem uznać, że wydane w niniejszej sprawie decyzje administracyjne odmawiające umorzenia postępowania rozgraniczeniowego wydane zostały bez podstawy prawnej, co na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania administracyjnego stanowi wadę nieważności. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.
Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organy winny uwzględnić powyższą ocenę prawną Sądu. W ponownie prowadzonym postępowaniu organy administracyjne winny zatem najpierw ustalić czy zachodzą podstawy do umorzenia postępowania przewidziane w art. 105 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, a więc czy wniesiony w niniejszej sprawie sprzeciw dotyczący cofnięcia wniosku o rozgraniczenie pochodził od stron postępowania rozgraniczeniowego i w razie uznania dopuszczalności tego sprzeciwu - powinny prowadzić dalej postępowanie rozgraniczeniowe, bez wydawania osobnej decyzji o odmowie umorzenia postępowania rozgraniczeniowego. W razie zaś uznania braku podstaw do umorzenia postępowania, a więc gdy cofnięciu sprzeciwiły się osoby nie mające przymiotu strony w tym postępowaniu – powinny wydać decyzję o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego. Ustalając krąg stron postępowania rozgraniczeniowego organy winny uwzględnić treść art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 152 i art. 153 Kodeksu cywilnego oraz art. 30 ust. 1 i 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne dającego podstawę do żądania wszczęcia postępowania rozgraniczeniowego przed organem administracji publicznej lub uczestniczenia w tym postępowaniu (por. np. wyrok WSA w Krakowie z dnia 16 czerwca 2009r., III SA/Kr 504/08).
O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Na koszty składają się: wynagrodzenie adwokata w kwocie 240 zł, koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz zwrot wpisu od skargi w kwocie 200 zł.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Dorota Dąbek /sprawozdawca/Krystyna Kutzner
Piotr Lechowski /przewodniczący/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Piotr Lechowski Sędziowie NSA Krystyna Kutzner WSA Dorota Dąbek (spr.) Protokolant Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2012 r. sprawy ze skargi L. R. i J. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 29 września 2011r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania I. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji w całości oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji, II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz strony skarżącej kwotę 457 zł (słownie: czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
wyroku WSA w Krakowie z dnia 20 września 2012r.
Pismem z dnia 18 października 2010r. J. R. zwrócił się do Burmistrza Miasta i Gminy o rozgraniczenie stanowiącej jego własność nieruchomości położonej przy ul. J w S, uregulowanej w księdze wieczystej Nr [...], stanowiącej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów i budynków nr 2474 w obrębie nr [...] S o powierzchni 0,0635 ha od nieruchomości uregulowanej w księdze wieczystej Nr [...], stanowiącej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów i budynków nr 2475 w obrębie nr [...] S, będącej własnością J. J. i A. J. oraz od nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów i budynków jako działka o nr 2487/3 w obrębie nr [...], S o powierzchni 0,0249, dla której nie jest prowadzona żadna księga wieczysta, a która stanowi własność Skarbu Państwa.
Pismem z dnia 20 czerwca 2011r. J. R. i L. R. cofnęli wniosek o rozgraniczenie ich nieruchomości z działką ewidencyjną nr 2487/3 stanowiącą własność Skarbu Państwa.
Decyzją z dnia [...] 2011r. Nr [...] Burmistrz Miasta i Gminy odmówił umorzenia postępowania rozgraniczeniowego nieruchomości położonej w S, stanowiącej działkę nr 2474, objętą księgą wieczystą [...] będącą własnością J. R. i L. R. z dz. nr 2487/3 stanowiącą własność Skarbu Państwa, a będącą w użytkowaniu Gminy S. W uzasadnieniu swojej decyzji organ I instancji stwierdził, iż zgodnie z art. 105 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym. Organ I instancji wyjaśnił, iż na wniosek o wycofanie rozgraniczenia złożony przez J. R. sprzeciw złożyli uznani za strony postępowania rozgraniczeniowego A. i J. J. oraz P. J. Organ wskazał, iż działka ewidencyjna nr 2487/3 sąsiadująca z działką nr 2474, o których ustalenie wspólnej granicy w postępowaniu rozgraniczeniowym wystąpił J. R., stanowi w terenie publiczną drogę gminną, przez którą do swych nieruchomości mają dostęp A. i J. J. oraz P. J. jako właściciele przyległych do w/w drogi nieruchomości dz. nr 2475 i 2477/1. Ponadto właściciele w/w działek korzystają ze służebności przejazdu i przechodu wykonywaną przez rozgraniczaną drogę nr dz. 2487/3 wynikającą z wpisów w Iwh 2859 S (bez określenia jej przebiegu) oraz z aktu notarialnego z 1936r. jako działki powstałe z części dawnych p gr l. kat. 620/1 i 620/3, na rzecz których ustanowiono służebność przez p gr 620/4 określoną w w/w akcie notarialnym jako przebiegającą wzdłuż zachodniej krawędzi parceli gruntowej l.kat. 620/4, z której to części powstała dz. nr 2487/3 droga gminna. Szerokość drogi służebnej nie została określona w w/w dokumentach.
Burmistrz Miasta i Gminy, powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego (uchwała z dnia 13 kwietnia 1988r., sygn. akt III CZP 23/88) wskazał, iż w sprawie o rozgraniczenie oprócz właściciela i współwłaściciela nieruchomości zainteresowanymi są również osoby używające nieruchomości a nie będące jej właścicielami oraz osoby mające prawa do nieruchomości. Organ I instancji stwierdził, iż w przypadku praw do nieruchomości przymiot strony przysługuje tylko takim podmiotom, których realizacja prawa rzeczowego do korzystania z gruntu zależna jest od jego rozmiaru, a ustalenie granicy będzie miało bezpośredni wpływ na wykonywanie służebności, co ewidentnie zachodzi w przypadku dotyczącym ustalenia granicy prawnej pomiędzy działką nr 2487/3, stanowiącą publiczną drogę gminną (przez którą wykonywane są opisane wyżej służebności) i działką nr 2474 będącą własnością L. i J. R.
Odwołanie od powyższej decyzji Burmistrza Miasta i Gminy wnieśli L. R. i J. R., domagając się jej uchylenia i umorzenia postępowania I instancji, względnie uchylenia tej decyzji i przekazania sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. Decyzji organu I instancji odwołujący się zarzucili naruszenie art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez wydanie rozstrzygnięcia pomimo braku dokładnego wyjaśnienia stanu sprawy oraz art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez prowadzenie postępowania, a w rezultacie wydanie rozstrzygnięcia w sposób niezgodny z zasadą rozpoznania sprawy administracyjnej w sposób obiektywny i budzący zaufanie do organów administracji publicznej, a także nierówne traktowanie interesów stron. Zdaniem odwołujących się organ I instancji naruszył również art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez zaniechanie dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i wyczerpującego rozpatrzenia całości materiału dowodowego oraz art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów i dokonanie "dowolnej" ich oceny, niezgodnie z normami obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa. Odwołujący zarzucili także naruszenie art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez błędne przyjęcie, iż nie zachodzą przesłanki do umorzenia postępowania, pomimo że rozgraniczenie działek stało się bezprzedmiotowe.
Decyzją z dnia 29 września 2011r. Nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 105 § 1 i § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005r. Nr 240, poz. 2027 z późn. zm.), Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta i Gminy z dnia [...] 2011r. Nr [...]. Uzasadniając swoją decyzję Kolegium wyjaśniło, iż w związku ze złożeniem przez pełnomocnika wnioskodawców pisma o wycofaniu wniosku o rozgraniczenie działki nr 2474 z działką 2497/3 konieczne stało się rozważenie trybu określonego w art. 105 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego przewidującego umorzenie toczącego się postępowania administracyjnego, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym. Kolegium wskazało, iż organ l instancji zwrócił się do pozostałych stron o wyrażenie w tej kwestii swego stanowiska i jak wynika z przedłożonych pism, inne strony tego postępowania tj. A. i J. J. oraz P. J. nie wyrazili zgody na cofniecie wniosku i umorzenie toczącego się postępowania. Dlatego też zdaniem Kolegium, w niniejszej sprawie nie można było zastosować powyższego trybu.
Organ II instancji nie zgodził się z poglądem wyrażonym w odwołaniu, że postępowanie administracyjne winno zostać (jako bezprzedmiotowe) umorzone ze względu na to, że nie ma żadnej podstawy do dalszego prowadzenia postępowania rozgraniczeniowego z powodu braku sporu co do ustalonego już na gruncie w dniu 20 czerwca 2011r. przebiegu granicy pomiędzy w/w działkami. Zdaniem organu odwoławczego, w niniejszej sprawie nie można uznać, że toczące się postępowanie rozgraniczeniowe stało się bezprzedmiotowe. Kolegium wyjaśniło, iż do bezprzedmiotowości postępowania dochodzi w sytuacji, gdy przestaje istnieć sprawa administracyjna objęta tym postępowaniem. Wówczas można bowiem mówić o braku przesłanki przedmiotowej do merytorycznego rozstrzygnięcia. Podobnie jest gdy brakuje przesłanki podmiotowej, a więc w sytuacji braku strony postępowania mającej interes prawny w uzyskaniu rozstrzygnięcia. Organ II instancji wskazał, iż w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że przesłanka bezprzedmiotowości występuje, gdy brak jest podstaw prawnych do merytorycznego rozstrzygnięcia danej sprawy w ogóle bądź nie było podstaw do jej rozpoznania w drodze postępowania administracyjnego. Bezprzedmiotowość postępowania wiąże się z przedmiotem postępowania administracyjnego, którym jest sprawa administracyjna w rozumieniu art. 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, czyli wynikająca z przepisów prawa materialnego kompetencja organu administracji publicznej do wydania w indywidualnej sprawie decyzji administracyjnej. Kolegium stwierdziło, iż postępowanie może być bezprzedmiotowe z przyczyn prawnych (gdy okaże się, że nie ma normy prawnej) lub z przyczyn faktycznych, na które składają się elementy przedmiotowe i podmiotowe. Do bezprzedmiotowości postępowania dochodzi zatem w sytuacji, gdy nie można załatwić sprawy przez rozstrzygnięcie jej co do istoty, również wówczas, gdy strona sama rezygnuje z ubiegania się o rozstrzygnięcie określonej treści, jeżeli przyznanie określonego uprawnienia stało się zbędne.
Kolegium wyjaśniło, iż w przypadku spraw dotyczących rozgraniczenia nieruchomości, umorzenie postępowania może nastąpić w trybie art. 105 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, gdy np. strony zawarły ugodę lub gdy organ w toku postępowania uzna, że rozgraniczenie wnioskowanych nieruchomości miało już miejsce wcześniej i zostało zakończone stosowną decyzją bądź wyrokiem sądu powszechnego. Organ odwoławczy dodał przy tym również, iż w świetle przepisów rozdziału 6 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne w postępowaniu rozgraniczeniowym organ administracji państwowej może wydać (oprócz wymienionej wyżej) dwa rodzaje decyzji: decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości, gdy nastąpiło ustalenie granicy na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron (art. 33 ust. 1 w/w ustawy) lub decyzję o umorzeniu postępowania i przekazaniu sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi, gdy nie udało się jej ustalić (art. 34 ust. 2 ustawy). Podsumowując Kolegium stwierdziło zatem, iż nie można uznać, że w sprawie tej – w sytuacji, gdy nastąpiło już ustalenie granicy, której przebieg nie został zakwestionowany, zaś uzyskane dane przekazano do zasobu kartograficzno-geodezyjnego – nie zachodzą żadne podstawy do dalszego prowadzenia postępowania rozgraniczeniowego.
Z powyższą decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego nie zgodzili się L. R. i J. R. i pismem z dnia 9 listopada 2011r. wnieśli na nią skargę, domagając się jej uchylenia. Skarżący powtórzyli podniesione wcześniej w odwołaniu zarzuty naruszenia art. 7, art. 8, art. 77 § 1, art. 80 i art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego, a także zarzucili organowi II instancji naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 29 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010r. nr 193, poz. 1287 z późn. zm.) poprzez dążenie do prowadzenia postępowania rozgraniczeniowego pomimo braku sporu co do przebiegu granic pomiędzy działkami nr 2487/3 i nr 2474 w S.
Skarżący podnieśli, iż zgodnie z treścią art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego, postępowanie administracyjne podlega umorzeniu w wypadku, gdy stało się ono bezprzedmiotowe, jak również w sytuacji cofnięcia wniosku i braku sprzeciwu innych zainteresowanych. Bezprzedmiotowość postępowania wiąże się z odpadnięciem przesłanek stanowiących podstawę prowadzenia postępowania administracyjnego ze względu na brak zagadnienia wymagającego interwencji organu administracji publicznej. Wystąpienie okoliczności pozwalających na uznanie, iż brak jest podstaw do dalszego prowadzenia postępowania skutkuje koniecznością umorzenia postępowania ze względu na jego bezprzedmiotowość. Skarżący wskazali również, iż odpadnięcie podstaw do wydania decyzji w związku z brakiem potrzeby rozstrzygnięcia sprawy indywidualnej przemawia za stwierdzeniem bezprzedmiotowości postępowania administracyjnego i umorzeniem postępowania. Skarżący stwierdzili, iż celem postępowania rozgraniczeniowego przewidzianego w art. 29 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne jest ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów. Zdaniem skarżących, brak wątpliwości co do przebiegu granic oraz brak sporu wyłącza możliwość prowadzenia postępowania w sprawie rozgraniczenia wobec braku przedmiotu postępowania.
Skarżący wyjaśnili, iż w toku postępowania okazało się, że nie zachodzi potrzeba rozgraniczenia pomiędzy przedmiotowymi działkami ze względu na brak sporu co do przebiegu granicy. W dniu 20 czerwca 2011r. odbyło się bowiem wznowienie granic pomiędzy działką nr 2474 a działką nr 2487/3, podczas którego obecny był także przedstawiciel Burmistrza Miasta i Gminy. W trakcie wznowienia granic przeprowadzonych przez geodetę nastąpiło ustalenie granicy, której przebieg nie był kwestionowany, a dane przekazano do zasobu kartograficzno-geodezyjnego. W związku z powyższym skarżący uważają, iż nie zachodzą żadne podstawy do prowadzenia postępowania rozgraniczeniowego. Skarżący nie zgadzają się z poglądem, że wobec odpadnięcia po ich stronie interesu w określeniu przebiegu granic, winni oni ponosić koszty postępowania, wobec bezpodstawnej odmowy wyrażenia zgody na umorzenie postępowania. W wypadku, gdy postępowanie administracyjne stało się bezprzedmiotowe, winno nastąpić umorzenie postępowania w związku z brakiem przedmiotu, którego mogłoby dotyczyć. Zdaniem skarżących odmowa umorzenia i próba prowadzenia postępowania wbrew interesom podmiotów bezpośrednio zainteresowanych jest poważnym uchybieniem. Ponadto skarżący zwrócili uwagę, iż procedura administracyjna nie przewiduje miejsca dla decyzji o odmowie umorzenia postępowania.
Skarżący podnieśli, iż zarówno organ I, jak i II instancji nie wyjaśniły w należyty sposób wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności faktycznych, a tym samym naruszyły podstawowe zasady i reguły postępowania określone przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego. Zaskarżonej decyzji zarzucili naruszenie art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego przewidującego, iż organy administracji publicznej w toku postępowania stoją na straży praworządności podejmując wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, uwzględniając przy tym interes społeczny i słuszny interes obywateli. Zdaniem skarżących, obowiązek ten obejmować powinien przede wszystkim właściwe ustalanie występującego stanu prawnego sprawy oraz poprawnej wykładni przepisów. Wskazali, iż art. 6 Kodeksu postępowania administracyjnego stanowi, że organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. W postępowaniu administracyjnym obowiązek wynikający z zasady praworządności jest zatem przerzucony całkowicie na organy administracji. Obowiązek działania praworządnego rozciąga się także na działania mające stanowić podstawę dla przyjęcia określonego rozstrzygnięcia. Arbitralne prowadzenie sprawy pozostaje w sprzeczności z zasadą prowadzenia postępowania w sposób pogłębiający zaufanie do organów administracji. Skarżący uważają, iż sposób dokonania przez organ I instancji weryfikacji i oceny przedstawionych dowodów stanowi ewidentne naruszenie obowiązujących w przedmiotowym zakresie regulacji. Nie można bowiem wydać decyzji w oparciu o domniemane okoliczności faktyczne w sytuacji, gdy występują dowody potwierdzające istnienie okoliczności faktycznych, których treść jest wręcz przeciwna do ich treści. Skarżący stwierdzili, iż na gruncie obowiązujących w przedmiotowym zakresie przepisów prawa funkcjonuje zasada swobodnej oceny dowodów, czego jednak nie można utożsamiać z "dowolnością". Należy wystrzegać się, by nie przekształciła się ona w samowolę, dbając by była dokonywana zgodnie z normami prawa procesowego oraz z zachowaniem określonych reguł oceny. Naruszenie tych reguł stanowi przekroczenie swobodnej oceny dowód. Skarżący uważają, iż w niniejszej sprawie wystąpiły podstawy do umorzenia postępowania wobec bezprzedmiotowości jego dalszego prowadzenia w związku ze wznowieniem granic pomiędzy działkami nr 2487/3 i nr 2474 w S. Brak wątpliwości co do przebiegu granic pozbawia, ich zdaniem, możliwości dalszego rozpoznania sprawy ze względu na odpadnięcie celu, w jakim postępowanie zostało wszczęte.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymało swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosło o oddalenie skargi. Zaznaczyło przy tym również, iż umorzenie postępowania w wypadku cofnięcia przez inwestora wniosku mogłoby mieć miejsce jedynie w przypadku, gdy kończąca postępowanie decyzja nie wpływa na interes prawny pozostałych stron postępowania nie będących wnioskodawcami jak np. decyzja o warunkach zabudowy, która nie prowadzi do zmian w zagospodarowaniu ich terenu, a co za tym idzie nie wpływa na ich interes prawny.
Na rozprawie w dniu 20 września 2012r. pełnomocnik skarżących podniósł, iż uczestnicy postępowania, tj. P. J., A. J. i J. J. nie mają przymiotu stron postępowania, gdyż nie wykazali, że nieruchomość jest obciążona służebnością drogi koniecznej, a zatem nie mogli skutecznie sprzeciwić się umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego.
W odpowiedzi na ten zarzut uczestnicy postępowania stwierdzili, iż złożyli w urzędzie gminy wszystkie dokumenty potwierdzające, że przysługuje im służebność drogi koniecznej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r. poz. 270) sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej, a stosownie do przepisu art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Jednocześnie w oparciu o art. 134 § 1 tej ustawy sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. W ramach tej kognicji sąd bada czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie naruszono przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania.
Zdaniem Sądu będąca przedmiotem sądowej kontroli w niniejszej sprawie decyzja organu II Instancji, jak i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji, wydane zostały z rażącym naruszeniem prawa.
Kwestią zasadniczą w niniejszej sprawie jest ocena dopuszczalności wydawania przez organy administracyjne decyzji odmawiającej umorzenia postępowania administracyjnego.
Jako podstawę prawną swoich decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze i Burmistrz Miasta i Gminy wskazali art. 105 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r. nr 98, poz. 1071 ze zm.), który w § 1 stanowi, że gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Z kolei § 2 tego przepisu przewiduje, iż organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
Sąd zwraca uwagę, iż z treści tego przepisu wynika jedynie kompetencja organu do wydania decyzji w przedmiocie umorzenia postępowania, a nie do odmowy. Przepis ten nie zawiera unormowań dotyczących sytuacji, w których wniosek o umorzenie postępowania administracyjnego jest bezzasadny.
W ocenie Sądu, w rozpoznawanej sprawie stanowisko organów uznające brak podstaw do umorzenia postępowania, nie wymagało zajęcia stanowiska w formie decyzji. Sąd podziela bowiem pogląd wyrażany zarówno w orzecznictwie administracyjnym, jak i w piśmiennictwie, że procedura administracyjna nie przewiduje miejsca dla decyzji o odmowie umorzenia postępowania. Jeśli zdaniem organu nie występują przesłanki do wydania decyzji o umorzeniu postępowania obowiązany jest on do kontynuowania prowadzonego postępowania i wydania decyzji merytorycznej. Wprawdzie art. 105 kpa ma charakter przepisu szczególnego w stosunku do art. 104 § 2 kpa, nie upoważnia to jednak do wysunięcia tezy o możliwości wydawania decyzji administracyjnej w przypadku orzeczenia nie kończącego postępowania w danej instancji. Z tego powodu odmowa umorzenia postępowania, jako niekończąca postępowania administracyjnego w danej instancji, nie może następować w drodze decyzji administracyjnej (tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 16 grudnia 1996r., sygn. akt SA/Ka 2493/95 Lex nr 28967; także wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 marca 2005r., sygn. akt VI SA/Wa 965/04 Lex nr 189178; wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2008r., I OSK 1735/07, Lex nr 525960; też M. Jaśkowska (w:) M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Zakamycze 2005, wyd. II).
Podstawy prawnej do wydania decyzji o odmowie umorzenia postępowania rozgraniczeniowego nie zawiera także ustawa z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010r. nr 193, poz. 1287 ze zm.), która w sprawie o rozgraniczenie nieruchomości przewiduje jedynie możliwość umorzenia postępowania administracyjnego w przypadku opisanym w art. 34 tej ustawy, tj. gdy w razie sporu co do przebiegu linii granicznych nie dojdzie do zawarcia ugody lub nie ma podstaw do wydania decyzji.
Należy zatem uznać, że wydane w niniejszej sprawie decyzje administracyjne odmawiające umorzenia postępowania rozgraniczeniowego wydane zostały bez podstawy prawnej, co na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania administracyjnego stanowi wadę nieważności. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.
Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organy winny uwzględnić powyższą ocenę prawną Sądu. W ponownie prowadzonym postępowaniu organy administracyjne winny zatem najpierw ustalić czy zachodzą podstawy do umorzenia postępowania przewidziane w art. 105 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, a więc czy wniesiony w niniejszej sprawie sprzeciw dotyczący cofnięcia wniosku o rozgraniczenie pochodził od stron postępowania rozgraniczeniowego i w razie uznania dopuszczalności tego sprzeciwu - powinny prowadzić dalej postępowanie rozgraniczeniowe, bez wydawania osobnej decyzji o odmowie umorzenia postępowania rozgraniczeniowego. W razie zaś uznania braku podstaw do umorzenia postępowania, a więc gdy cofnięciu sprzeciwiły się osoby nie mające przymiotu strony w tym postępowaniu – powinny wydać decyzję o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego. Ustalając krąg stron postępowania rozgraniczeniowego organy winny uwzględnić treść art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 152 i art. 153 Kodeksu cywilnego oraz art. 30 ust. 1 i 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne dającego podstawę do żądania wszczęcia postępowania rozgraniczeniowego przed organem administracji publicznej lub uczestniczenia w tym postępowaniu (por. np. wyrok WSA w Krakowie z dnia 16 czerwca 2009r., III SA/Kr 504/08).
O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Na koszty składają się: wynagrodzenie adwokata w kwocie 240 zł, koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz zwrot wpisu od skargi w kwocie 200 zł.
Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.
