II OSK 933/11
Wyrok
Naczelny Sąd Administracyjny
2012-09-20Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Arkadiusz Despot - Mładanowicz
Wiesław Morys
Wojciech Mazur /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Dnia 20 września 2012 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wojciech Mazur /spr./ sędzia NSA Arkadiusz Despot-Mładanowicz sędzia del. NSA Wiesław Morys Protokolant asystent Michał Zawadzki po rozpoznaniu w dniu 20 września 2012 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Z. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 8 lutego 2011r. sygn. akt II SA/Łd 564/10 ze skargi Z. K. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] listopada 2008r., nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 lutego 2011 r., sygn. akt II SA/Łd 564/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi Z. K. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...] znak: [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego uchylił zaskarżoną decyzję oraz zasądził od Wojewody Łódzkiego na rzecz skarżącego Z K kwotę 500 (pięćset() złotych tytułem zwrotu wpisu sądowego.
W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji przedstawił następujący stan faktyczny i prawny sprawy.
Decyzją z dnia [...] listopada 2008r. Nr [...] Wojewoda Łódzki na podstawie art. 28, art. 33 ust. 1, art. 34 ust. 4 i art. 36 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 roku Nr 207, poz. 2016 ze zm., dalej jako "Prawo budowlane") oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000r., Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej jako "k.p.a.") umorzył postępowanie odwoławcze wszczęte na skutek odwołania Z. K. od decyzji Starosty Pabianickiego z dnia [...] września 2008r. Nr [...] zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej Przedsiębiorstwu Produkcyjno – Handlowemu "[...]" w Pabianicach pozwolenia na budowę wieży telekomunikacyjnej (kategoria XXIX) wraz z fundamentami pod urządzenia teletechniczne i ogrodzenia na działce Nr ewid. [...], zlokalizowanej w Pabianicach, przy ul. P. oraz zewnętrznej instalacji energetycznej na działkach Nr ewid. [...],[...] i [...]. Z dokumentów załączonych do akt administracyjnych wynika, że dnia 30 września 2008r. Z. K. zwrócił się do organu I instancji z żądaniem uznania go za stronę postępowania toczącego się w przedmiocie wniosku o wydanie pozwolenia na budowę wieży telekomunikacyjnej na działce Nr ewid. [...] w Pabianicach. W dniu 6 października 2008r. organ poinformował Z. K., że to postępowanie zostało zakończone decyzją o pozwoleniu na budowę i jednocześnie wezwał do sprecyzowania, czy w związku z tym pismo z dnia 30 września 2008r. ma zostać potraktowane jako odwołanie od tej decyzji.
W dniu 8 października 2008r. Z. K. złożył odwołanie od decyzji Starosty Pabianickiego z dnia [...] września 2008r. wskazując, że we wcześniej toczących się postępowaniach w sprawie przedmiotowej inwestycji posiadał przymiot strony, a zatem przymiot ten powinien przysługiwać mu nadal. Odwołujący podniósł, iż lokalizacja wieży telekomunikacyjnej w planowanym miejscu jest niezgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i spowoduje obniżenie wartości sąsiednich nieruchomości. W tej sytuacji organ administracji architektoniczno – budowlanej winien zbadać planowaną inwestycję pod kątem obowiązujących przepisów o ochronie środowiska, czego nie uczynił.
W odpowiedzi na wezwanie Wojewody Łódzkiego do wykazania indywidualnego interesu prawnego w przedmiotowej sprawie, Z. K. złożył dokumenty, z których wynika, że jest właścicielem sześciu działek o numerach ewid.: [...],[...],[...],[...],[...],[...] zlokalizowanych w Pabianicach przy ul. B. Nadto, że planowana inwestycja wywierać będzie szkodliwy wpływ na wszystkie wymienione działki, a w szczególności na działkę Nr [...], gdzie posadowiony jest dom mieszkalny.
Wojewoda Łódzki przywołaną na wstępie decyzją z dnia [...] listopada 2008 r. umorzył postępowanie odwoławcze, gdyż uznał, że wniesione odwołanie nie pochodzi od strony. W uzasadnieniu decyzji Wojewoda powołał się na przepis art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego, który ustanawia wyjątek od ogólnej zasady określonej w art. 28 k.p.a. Organ odwoławczy przywołując treść art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego wyjaśnił, iż właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości, o ile chcą być stroną postępowania w sprawie pozwolenia na budowę, muszą wskazać konkretny przepis prawa przewidujący w danej sytuacji ograniczenie w swobodnym zagospodarowaniu ich nieruchomości wprowadzone ze względu na powstanie obiektu objętego tym postępowaniem. Zdaniem organu, odwołujący się nie wskazał przepisu prawa, który przewidywałby ograniczenia w zagospodarowaniu jego działek ze względu na planowaną inwestycję.
Ustosunkowując się do zarzutów odwołania organ odwoławczy wyjaśnił, iż decyzja organu I instancji, na którą powoływał się odwołujący została przez Wojewodę Łódzkiego uchylona w trybie odwoławczym, a sprawa przekazana została do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Istotnym powodem uchylenia decyzji I instancji była konieczność precyzyjnego zbadania przez organ I instancji rzeczywistego zakresu zamierzenia budowlanego. W trakcie ponownego rozpatrywania sprawy ustalone zostało, iż inwestycja obejmuje jedynie budowę wieży telekomunikacyjnej z fundamentami pod urządzenia teletechniczne i ogrodzenie oraz zewnętrzną instalację energetyczną. Inwestycja nie obejmuje instalacji anten, a zatem nie jest możliwe zbadanie rodzaju ich oddziaływania na otoczenie. Związana była z tym konieczność ponownego ustalenia obszaru oddziaływania inwestycji, zatem również ponownego określenia stron w sprawie. Organ odwoławczy podzielił w tym zakresie stanowisko organu I instancji stwierdzając, że inwestycja w zakresie objętym pozwoleniem na budowę, nie oddziaływuje w żadnej sposób na nieruchomości sąsiednie. Stąd też, przymiot stron w sprawie przysługuje jedynie podmiotom legitymującym się prawem do działek, na których ma być zrealizowana inwestycja. Odnosząc się do pozostałych zarzutów odwołania organ wskazał, że w świetle prawa budowlanego okoliczność, iż inwestycja wpłynie niekorzystnie na wartość cenową pobliskich działek, nie daje podstaw ich właścicielom do uczestnictwa w charakterze stron w postępowaniu dotyczącym pozwolenia na budowę. Organ wywiódł, iż Z. K., jako właściciel działek położonych w sąsiedztwie inwestycji może mieć w danym postępowaniu interes faktyczny, jednak nie interes prawny. Żadna z działek będących własnością odwołującego się nie graniczy z terenem inwestycji. Odległość między granicą najbliżej położonej niezabudowanej działki Nr [...], a wieżą, fundamentami pod urządzenia teletechniczne oraz linią instalacji energetycznej wynosi odpowiednio: 45 m i więcej, 35 m i więcej oraz 50 m i więcej. W stosunku do zamieszkałej działki Nr [...] odległości te są większe i wynoszą około 90 m. W konkluzji organ wskazał, że inwestycja w obecnym kształcie nie oddziaływuje w istotny z punktu widzenia przepisów prawa sposób na działki będące własnością odwołującego się, zatem nie posiada on w sprawie przymiotu strony. W tej sytuacji postępowanie odwoławcze, jako wszczęte wskutek odwołania wniesionego przez osobę nie posiadającą przymiotu strony w sprawie, jest bezprzedmiotowe.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi Z. K. wniósł o uchylenie decyzji organu II instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Skarżący zarzucił organowi naruszenie art. 7, art. 8, art. 10, art. 77, art. 80, art. 105, art. 107 § 3 oraz art. 138 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego, jak i art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego. W motywach skargi wskazał, że istota problemu w sprawie sprowadza się do oceny, czy przysługuje mu przymiot strony w postępowaniu zakończonym wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. Przedmiotem rzeczonego pozwolenia na budowę jest inwestycja w postaci wieży telekomunikacyjnej wraz z fundamentami pod urządzenia teletechniczne. Taki obiekt budowlany jest bezpośrednio związany z telekomunikacją i świadczeniem usług telekomunikacyjnych, co stanowi inwestycję celu publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm., dalej jako "u.p.z.p."). Budowa wieży telekomunikacyjnej pod urządzenia techniczne to bowiem budowa urządzeń łączności publicznej. Konsekwencją tego jest to, iż zgodnie z regulacją art. 50 i 51 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, inwestycja taka powinna być zapisana w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, aktualny plan nie przewiduje na tym terenie takiej inwestycji. Skarżący zaznaczył, iż niezasadnie organ umorzył postępowanie odwoławcze, źródło swoich uprawnień jako strony postępowania wywodzi z faktu, iż jest właścicielem nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, który zlokalizowany jest w obszarze oddziaływania obiektu. Nie do zaakceptowania, zdaniem strony jest stanowisko, że skoro pozwolenie na budowę dotyczy tylko budowy wieży, to inwestycja w takiej postaci nie odddziaływuje na nieruchomość skarżącego. Cel budowy wieży jest oczywisty, gdyż będzie ona służyła do zainstalowania urządzeń telekomunikacyjnych (anten). Organ nie ustosunkował się do kwestii związanej z "obszarem oddziaływania obiektu", nie wskazał w oparciu o jaki materiał dowodowy uznał, że budowa nie będzie negatywnie oddziaływać na nieruchomość skarżącego. Tymczasem organ powinien ustalić wszystkie przepisy odrębne, które ograniczają sposób zagospodarowania terenu. Emisja pól elektromagnetycznych nie jest i nie może być traktowana jako jedyna przesłanka oceny oddziaływania inwestycji.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda Łódzki wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu kwestionowanej decyzji.
Sąd I instancji wskazał, iż niniejsza sprawa była już rozpoznawana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, który wyrokiem z dnia 19 maja 2009 r. oddalił skargę Z. K.
Następnie na skutek skargi kasacyjnej Z. K. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 7 kwietnia 2010r. sygn. akt II OSK 1342/09 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania. Uzasadniając rozstrzygnięcie Naczelny Sąd Administracyjny wywiódł, że Sąd I instancji niezasadnie przyjął, iż organy administracji przeprowadziły postępowanie i wydały rozstrzygnięcie z zachowaniem zasad wyrażonych w art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a. Organy administracji nie dokonały bowiem niezbędnych ustaleń w zakresie istnienia po stronie skarżącego – Z. K. interesu prawnego w niniejszym postępowaniu dotyczącym udzielenia pozwolenia na budowę wieży telekomunikacyjnej, co nie zostało dostrzeżone przez sąd I instancji. Podkreślił również, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi niezasadnie przyjął, iż skoro przedmiotowa inwestycja dotyczy jedynie budowy wieży telekomunikacyjnej wraz z fundamentami pod urządzenia teletechniczne i ogrodzenia, nie obejmuje zaś montażu urządzeń emitujących pole elektromagnetyczne, inwestycja ta nie może nawet potencjalnie oddziaływać na nieruchomości sąsiednie. W opinii Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd I instancji nie wziął pod uwagę funkcji, jaką w przyszłości spełniać ma wieża telekomunikacyjna oraz związanego immanentnie z tą funkcją potencjalnego oddziaływania tej inwestycji na nieruchomości sąsiednie. Ponadto, w ocenie sądu odwoławczego, rozdzielanie poszczególnych etapów procesu budowlanego i eliminowanie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę poszczególnych jego części stanowi obejście prawa. Wbrew stanowisku wyrażonemu w uzasadnieniu sądu I instancji, sąd odwoławczy wyraził pogląd, że nowelizacja art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy Prawo budowlane, dokonana ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), polegająca na skreśleniu przepisu przewidującego obowiązek zgłoszenia instalacji na obiektach budowlanych urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne, będących instalacjami w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001. Prawo ochrony środowiska, zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu tej ustawy, ma ten skutek, iż inwestycja tego rodzaju objęta jest, w myśl art. 28 ust. 1 ustawy, obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę.
W wyniku ponownego rozpoznania Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 lutego 2011 r. uchylił zaskarżoną decyzję wskazując, iż na podstawie art. 190 p.p.s.a. związany jest wykładnią dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r. Sąd I instancji stwierdził, iż organ odwoławczy w ramach prowadzonego postępowania administracyjnego naruszył przepisy art. 7, art. 77 § 1, art. 80 k.p.a. W ocenie Sądu I instancji organy nie poczyniły niezbędnych ustaleń w zakresie istnienia po stronie skarżącego interesu prawnego w postępowaniu dotyczącym udzielenia pozwolenia na budowę przedmiotowej wieży telekomunikacyjnej. Analiza uzasadnienia zaskarżonej decyzji uzasadnia twierdzenie, iż organ odwoławczy nie przeprowadził wnikliwej analizy sprawy w świetle art. 28 ust. 2 w związku z art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego, w konsekwencji umarzając postępowanie odwoławcze. Sąd I instancji wskazał, iż w ramach postępowania w sprawie o pozwolenie na budowę organ administracji architektoniczno-budowlanej obowiązany jest każdorazowo ustalić wszystkie przepisy odrębne, które wprowadzają ograniczenia w zagospodarowaniu danego terenu i na ich podstawie wyznaczyć teren w otoczeniu projektowanego obiektu budowlanego, mając na uwadze funkcję, formę oraz konstrukcję projektowanego obiektu i inne jego cechy charakterystyczne oraz sposób zagospodarowania terenu znajdującego się w otoczeniu projektowanej inwestycji. W ocenie Sądu I instancji organ administracji niezasadnie zaniechał wyznaczenia takiego obszaru oddziaływania, zakładając, iż z uwagi na charakter zamierzenia obszar oddziaływania planowanej inwestycji zamyka się w działce, na której ma być realizowana. Sąd wskazał, iż organ powinien był uwzględnić nie tylko aktualny stan inwestycji znajdujący odzwierciedlenie w projekcie, ale i przyszłe funkcje jakie ma ona spełniać i wówczas potencjalnie emitowane przez nią negatywne oddziaływanie na działki sąsiednie. Sąd I instancji podkreślił, iż docelowo na inwestycji mają zostać zamontowane urządzenia emitujące pole elektromagnetyczne i tą przyszłą, ostateczną funkcję jakiej ma służyć planowana wieża telekomunikacyjna organ administracji obowiązany jest mieć na względzie. Dopiero bowiem wyznaczenie obszaru oddziaływania inwestycji z uwzględnieniem jej ostatecznej funkcji jaką ma pełnić pozwoli na prawidłowe wywiedzenie którzy z właścicieli, użytkowników wieczystych czy zarządców nieruchomości znajdujących się w tak wyznaczonym obszarze przysługuje przymiot strony postępowania z wniosku o zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenie pozwolenia na budowę. Sąd I instancji uznał, że w ramach ponownie prowadzonego postępowania odwoławczego organ winien uwzględnić również to, iż stosownie do art. 33 ust. 1 Prawa budowlanego, co do zasady pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. Nie jest zatem zasadne, jak uczynił to Wojewoda dla potrzeb postępowania odwoławczego, rozdzielanie budowy wieży telekomunikacyjnej od instalacji na tejże wieży urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne. Należy brać pod uwagę całą inwestycję, tym bardziej, iż budową w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego jest stacja bazowa telefonii komórkowej jako całość, nie jej poszczególne elementy. Nie sposób bowiem przyjąć, iż zrealizowana zostanie tylko wieża i nie zostaną na niej zainstalowane anteny, a skoro tak, to nieuzasadnione jest dzielenie całego zamierzenia w sposób jaki uczynił to organ. Tym bardziej, iż nie powinno umknąć uwadze organu, że o ile istnieje możliwość spowodowania szkodliwego oddziaływania inwestycji na otoczenie, biorąc pod uwagę indywidualne cechy projektowanego obiektu i sposób zagospodarowania terenu otaczającego działkę inwestora, osoby legitymujące się tytułem prawnym do działek położonych na tak wyznaczonym "obszarze oddziaływania obiektu" są stroną w postępowaniu w sprawie o pozwolenie na budowę. Sąd I instancji podzielił stanowisko judykatury, iż sporna inwestycja w myśl art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego obwarowana jest obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę, a to z uwagi na nowelizację art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy Prawo budowlane, dokonana ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, polegająca na skreśleniu przepisu przewidującego obowiązek zgłoszenia instalacji na obiektach budowlanych urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne, będących instalacjami w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001. Prawo ochrony środowiska, zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu tej ustawy. Sąd I instancji podzielił stanowisko, że antena telekomunikacyjna (maszt) wraz z emiterem promieniowania odpowiada definicji instalacji (art. 3 pkt 6 lit. b w zw. z pkt 48 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska; Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zm.), odpowiada więc dyspozycji art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c i podlega zgłoszeniu. Wprowadzenie do Prawa budowlanego art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c stanowiącego podstawę zgłoszenia zamiaru instalacji na obiektach urządzeń zaliczanych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, pozostaje wyjątkiem od zasady budowy tego rodzaju urządzeń w oparciu o pozwolenie na budowę, która to zasada w pozostałych przypadkach budowy tego rodzaju urządzeń jako wolno stojących, nadal ma zastosowanie (wyrok WSA z dnia 20 listopada 2007r., VII SA/Wa 1565/07, niepubl., Lex nr 347953). Sąd I instancji wskazał, że organ winien przeprowadzić postępowanie wyjaśniające zgodnie z wytycznymi Sądu, rozważyć zebrany materiał dowodowy kierując się opisanymi wyżej zaleceniami i dokonać jego oceny zgodnie z regułami postępowania wskazanymi w powyższych przepisach. Określić obszar oddziaływania obiektu przy uwzględnieniu obowiązujących w tym zakresie przepisów, funkcji tego obiektu i zasięgu jego potencjalnego oddziaływania na otoczenie, następnie ustalić istnienie interesu prawnego po stronie skarżącego, jako właściciela nieruchomości sąsiadującej z terenem inwestycji. Dopiero bowiem wskutek tak przeprowadzonego postępowania w sposób zgodny z przepisami prawa możliwa będzie merytoryczna ocena decyzji.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł Z. K. reprezentowany przez pełnomocnika adwokata M. S. Wyrok zaskarżono w całości zarzucając mu naruszenie:
- przepisów postępowania, to jest art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm. zwanej dalej "p.p.s.a."). w związku z art. 190 p.p.s.a. oraz art. 141 § 4 p.p.s.a., przez istotne pominięcie wykładni prawa ustalonej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 roku sygnatura akt II OSK 1342/09 oraz pominięcie zakresu wytycznych określonych w tymże wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, a tym samym niepełne przedstawienie wytycznych zawartych w zaskarżonym wyroku, wiążących organ administracji publicznej przy ponownym rozpoznawaniu sprawy.
W związku z powyższym wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego według norm prawem przepisanych.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że Sąd I instancji nie odniósł się do kwestii wpływu planowanej inwestycji na sąsiednie działki w zakresie ograniczeń w zagospodarowaniu tych nieruchomości. Podkreślono, że w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego wprost znajduje się stwierdzenie, że "w procesie zmierzającym do wyznaczenia takiego obszaru nie chodzi o wykazanie negatywnego wpływu inwestycji na działki znajdujące się w otoczeniu projektowanego obiektu, lecz o możliwość spowodowania szkodliwego oddziaływania inwestycji na teren otaczający działkę inwestora w związku z zamiarem realizacji inwestycji". Pełnomocnik skarżącego wskazując, iż z treści przepisu art. 141 § 4 p.p.s.a. wynika, że obowiązek sporządzenia uzasadnienia obejmuje nie tylko przytoczenie ustaleń dokonanych przez organ administracji publicznej, ale także ich ocenę pod względem zgodności z prawem, podkreślił, że sąd administracyjny zobowiązany jest do sformułowania wskazań co do dalszego postępowania. Wymóg zawarcia tego rodzaju wytycznych wynika wprost z treści art. 141 § 4 zdanie ostatnie p.p.s.a. Podniesiono także, iż wytyczne sądu administracyjnego są niezbędnym elementem uzasadnienia, a ich brak (w całości bądź w części) stanowi uchybienie mające istotny wpływ na wynik sprawy. Ponadto podkreślono, że w/w wyroku Naczelny Sąd Administracyjny nałożył na Wojewódzki Sąd Administracyjny obowiązek odniesienia się do "funkcji projektowanej inwestycji, w tym zasięgu jej potencjalnego oddziaływania na sąsiednie nieruchomości", a z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika aby Sąd I instancji zastosował się do tych wskazań.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. W niniejszej sprawie żadna z wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a. przesłanek nieważności postępowania nie zaistniała, wobec czego Naczelny Sąd Administracyjny przeszedł do zbadania zarzutów kasacyjnych.
Skarga kasacyjna wniesiona w niniejszej sprawie nie zawiera usprawiedliwionych podstaw zaskarżenia, a to z poniższych względów.
W pierwszej kolejności przypomnieć należy, iż zgodnie z art. 190 p.p.s.a. Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Wykładnia prawa obejmuje zarówno prawo materialne, jak i prawo procesowe. Nie obejmuje natomiast ocen dotyczących stanu faktycznego sprawy. Związanie sądu administracyjnego oceną prawną oznacza, że Sąd nie może formułować nowych ocen prawnych, sprzecznych z wyrażonym wcześniej poglądem ( por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 marca 1999 roku, IV SA 527/97, LEX nr 47275; T. Woś [w:] T. Woś, H. Knysiak – Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, LexisNexis Warszawa 2005, s. 474 ).
Wojewódzki sąd administracyjny może odstąpić od zawartej w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego wykładni prawa wyłącznie wówczas, gdy Naczelny Sąd Administracyjny podejmie uchwałę w trybie art. 269 p.p.s.a., zawierającą odmienną wykładnię prawa od dokonanej w tym orzeczeniu, bądź jeżeli nastąpi zmiana stanu prawnego i to pod warunkiem, że uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego lub zmiana stanu prawnego będzie miała miejsce po wydaniu orzeczenia, w którym Sąd ten dokonał wykładni prawa, a przed ponownym rozpoznaniem sprawy przez wojewódzki sąd administracyjny. W takich przypadkach wykładnia prawa zawarta w wyroku uchylającym przestaje wiązać sądy administracyjne.
W niniejszej sprawie po wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r. sygn. akt II OSK 1342/09 (uchylającym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 19 maja 2019 r. sygn. akt II SA/Łd 70/09), a przed wydaniem zaskarżonego wyroku z dnia 8 lutego 2011 r., sygn. akt II SA/Łd 564/10 nie zmienił się stan prawny jak też Naczelny Sąd Administracyjny nie podjął - w zakresie objętym dokonaną w tym wyroku wykładnią prawa - uchwały w trybie art. 269 p.p.s.a.
W tym stanie rzeczy Sąd I instancji przy ponownym rozpoznaniu sprawy zasadnie powołał się na przepis art. 190 p.p.s.a. i wykładnię prawa dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny w zakresie istnienia po stronie skarżącego interesu prawnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi ponownie rozpoznając skargę podzielił ocenę prawną wyrażoną w powyższym wyroku w zakresie tych kwestii, co do których wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny i wskazał że organ odwoławczy nie przeprowadził wnikliwej analizy sprawy w świetle art. 28 ust. 2 w związku z art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego. Sąd I instancji wyraźnie stwierdził, iż w jego ocenie organ administracji niezasadnie zaniechał wyznaczenia obszaru oddziaływania z uwagi na charakter zamierzenia, wskazując, że organ powinien uwzględnić nie tylko aktualny stan inwestycji, ale także przyszłe funkcje jakie ma ona spełniać i wówczas potencjalne emitowane przez nią negatywne oddziaływanie na działki sąsiednie. Stanowisko to jest zgodne z oceną prawną dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny. Sąd I instancji podkreślił, również, że organ odwoławczy przy ponownym rozpoznawaniu sprawy powinien uwzględnić treść art. 33 ust. 1 Prawa budowlanego, z którego wynika, iż co do zasady pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. Zatem rozdzielenie przez organ odwoławczy procesu budowy wieży telekomunikacyjnej od instalacji na niej urządzeń emitujących pole elektromagnetyczne było nieuzasadnione. W rezultacie przeprowadzonej oceny Sąd I instancji zobowiązał organ do przeprowadzenia postępowania z uwzględnieniem indywidualnych cech projektowanego obiektu i sposobu zagospodarowania terenu otaczającego inwestycję, stwierdzając jednocześnie, iż osoby legitymujące się tytułem prawnym do działek położonych w tak wyznaczonym obszarze analizowania są tronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę. Sąd I instancji słusznie podkreślił, że zgodnie z dyspozycją art. 28 ust. 1 Prawa Budowlanego sporna inwestycja obwarowana jest obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę z uwagi na nowelizację art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy Prawo budowlane polegającą na skreśleniu przepisu przewidującego obowiązek zgłoszenia instalacji na obiektach budowlanych urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne, będących instalacjami w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu tej ustawy.
Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznający sprawę w niniejszym składzie w pełni podziela powyższe rozważania. Stwierdzić jednocześnie trzeba, iż zawarte w zaskarżonym wyroku wskazanie, że krąg stron postępowania winien być ustalony w oparciu przepisy o ochronie środowiska znajduje wprost odniesienie do definicji obszaru oddziaływania obiektu art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego zgodnie, z którą jest to teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu. Takimi przepisami odrębnymi będą w tym przypadku między innymi przepisy dotyczące ochrony środowiska. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż Sąd I instancji dokonał oceny legalności zaskarżonego aktu w pełnym zakresie czemu dał wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.
Nie zasługuje także na uwzględnienie zarzut skargi kasacyjnej, dotyczący naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez niepełne przedstawienie wytycznych określonych w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r.
Otóż przepis art. 141 § 4 p.p.s.a. zawiera regulację, w ramach której ustawodawca określa jakie elementy ma zawierać uzasadnienie wyroku. Wadliwość uzasadnienia wyroku może stanowić przedmiot skutecznego zarzutu z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. tylko wtedy, gdy uzasadnienie jest sporządzone w taki sposób, że nie zawiera wszystkich koniecznych elementów bądź dotknięte jest tak oczywistymi brakami, że uniemożliwia to przeprowadzenie kontroli kasacyjnej. Dla skutecznego zarzutu naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. należało zatem wykazać, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku z uwagi na jego konstrukcję, braki w zakresie wymogów ustawowych nie pozwala na ocenę zarzutów sformułowanych w skardze kasacyjnej. Wbrew stanowisku prezentowanemu w skardze kasacyjnej uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie elementy przewidziane w art. 141 § 4 p.p.s.a., w szczególności wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia jak również precyzyjne wytyczne dla organu odwoławczego. W tym miejscu podkreślić trzeba, iż zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. nie może sprowadzać się do polemiki z przedstawionym w uzasadnieniu stanowiskiem Sądu I instancji, tak jak ma to miejsce w niniejszej sprawie.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a oddalił skargę kasacyjną.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Arkadiusz Despot - MładanowiczWiesław Morys
Wojciech Mazur /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Dnia 20 września 2012 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wojciech Mazur /spr./ sędzia NSA Arkadiusz Despot-Mładanowicz sędzia del. NSA Wiesław Morys Protokolant asystent Michał Zawadzki po rozpoznaniu w dniu 20 września 2012 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Z. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 8 lutego 2011r. sygn. akt II SA/Łd 564/10 ze skargi Z. K. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] listopada 2008r., nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 lutego 2011 r., sygn. akt II SA/Łd 564/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi Z. K. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...] znak: [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego uchylił zaskarżoną decyzję oraz zasądził od Wojewody Łódzkiego na rzecz skarżącego Z K kwotę 500 (pięćset() złotych tytułem zwrotu wpisu sądowego.
W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji przedstawił następujący stan faktyczny i prawny sprawy.
Decyzją z dnia [...] listopada 2008r. Nr [...] Wojewoda Łódzki na podstawie art. 28, art. 33 ust. 1, art. 34 ust. 4 i art. 36 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 roku Nr 207, poz. 2016 ze zm., dalej jako "Prawo budowlane") oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000r., Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej jako "k.p.a.") umorzył postępowanie odwoławcze wszczęte na skutek odwołania Z. K. od decyzji Starosty Pabianickiego z dnia [...] września 2008r. Nr [...] zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej Przedsiębiorstwu Produkcyjno – Handlowemu "[...]" w Pabianicach pozwolenia na budowę wieży telekomunikacyjnej (kategoria XXIX) wraz z fundamentami pod urządzenia teletechniczne i ogrodzenia na działce Nr ewid. [...], zlokalizowanej w Pabianicach, przy ul. P. oraz zewnętrznej instalacji energetycznej na działkach Nr ewid. [...],[...] i [...]. Z dokumentów załączonych do akt administracyjnych wynika, że dnia 30 września 2008r. Z. K. zwrócił się do organu I instancji z żądaniem uznania go za stronę postępowania toczącego się w przedmiocie wniosku o wydanie pozwolenia na budowę wieży telekomunikacyjnej na działce Nr ewid. [...] w Pabianicach. W dniu 6 października 2008r. organ poinformował Z. K., że to postępowanie zostało zakończone decyzją o pozwoleniu na budowę i jednocześnie wezwał do sprecyzowania, czy w związku z tym pismo z dnia 30 września 2008r. ma zostać potraktowane jako odwołanie od tej decyzji.
W dniu 8 października 2008r. Z. K. złożył odwołanie od decyzji Starosty Pabianickiego z dnia [...] września 2008r. wskazując, że we wcześniej toczących się postępowaniach w sprawie przedmiotowej inwestycji posiadał przymiot strony, a zatem przymiot ten powinien przysługiwać mu nadal. Odwołujący podniósł, iż lokalizacja wieży telekomunikacyjnej w planowanym miejscu jest niezgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i spowoduje obniżenie wartości sąsiednich nieruchomości. W tej sytuacji organ administracji architektoniczno – budowlanej winien zbadać planowaną inwestycję pod kątem obowiązujących przepisów o ochronie środowiska, czego nie uczynił.
W odpowiedzi na wezwanie Wojewody Łódzkiego do wykazania indywidualnego interesu prawnego w przedmiotowej sprawie, Z. K. złożył dokumenty, z których wynika, że jest właścicielem sześciu działek o numerach ewid.: [...],[...],[...],[...],[...],[...] zlokalizowanych w Pabianicach przy ul. B. Nadto, że planowana inwestycja wywierać będzie szkodliwy wpływ na wszystkie wymienione działki, a w szczególności na działkę Nr [...], gdzie posadowiony jest dom mieszkalny.
Wojewoda Łódzki przywołaną na wstępie decyzją z dnia [...] listopada 2008 r. umorzył postępowanie odwoławcze, gdyż uznał, że wniesione odwołanie nie pochodzi od strony. W uzasadnieniu decyzji Wojewoda powołał się na przepis art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego, który ustanawia wyjątek od ogólnej zasady określonej w art. 28 k.p.a. Organ odwoławczy przywołując treść art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego wyjaśnił, iż właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości, o ile chcą być stroną postępowania w sprawie pozwolenia na budowę, muszą wskazać konkretny przepis prawa przewidujący w danej sytuacji ograniczenie w swobodnym zagospodarowaniu ich nieruchomości wprowadzone ze względu na powstanie obiektu objętego tym postępowaniem. Zdaniem organu, odwołujący się nie wskazał przepisu prawa, który przewidywałby ograniczenia w zagospodarowaniu jego działek ze względu na planowaną inwestycję.
Ustosunkowując się do zarzutów odwołania organ odwoławczy wyjaśnił, iż decyzja organu I instancji, na którą powoływał się odwołujący została przez Wojewodę Łódzkiego uchylona w trybie odwoławczym, a sprawa przekazana została do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Istotnym powodem uchylenia decyzji I instancji była konieczność precyzyjnego zbadania przez organ I instancji rzeczywistego zakresu zamierzenia budowlanego. W trakcie ponownego rozpatrywania sprawy ustalone zostało, iż inwestycja obejmuje jedynie budowę wieży telekomunikacyjnej z fundamentami pod urządzenia teletechniczne i ogrodzenie oraz zewnętrzną instalację energetyczną. Inwestycja nie obejmuje instalacji anten, a zatem nie jest możliwe zbadanie rodzaju ich oddziaływania na otoczenie. Związana była z tym konieczność ponownego ustalenia obszaru oddziaływania inwestycji, zatem również ponownego określenia stron w sprawie. Organ odwoławczy podzielił w tym zakresie stanowisko organu I instancji stwierdzając, że inwestycja w zakresie objętym pozwoleniem na budowę, nie oddziaływuje w żadnej sposób na nieruchomości sąsiednie. Stąd też, przymiot stron w sprawie przysługuje jedynie podmiotom legitymującym się prawem do działek, na których ma być zrealizowana inwestycja. Odnosząc się do pozostałych zarzutów odwołania organ wskazał, że w świetle prawa budowlanego okoliczność, iż inwestycja wpłynie niekorzystnie na wartość cenową pobliskich działek, nie daje podstaw ich właścicielom do uczestnictwa w charakterze stron w postępowaniu dotyczącym pozwolenia na budowę. Organ wywiódł, iż Z. K., jako właściciel działek położonych w sąsiedztwie inwestycji może mieć w danym postępowaniu interes faktyczny, jednak nie interes prawny. Żadna z działek będących własnością odwołującego się nie graniczy z terenem inwestycji. Odległość między granicą najbliżej położonej niezabudowanej działki Nr [...], a wieżą, fundamentami pod urządzenia teletechniczne oraz linią instalacji energetycznej wynosi odpowiednio: 45 m i więcej, 35 m i więcej oraz 50 m i więcej. W stosunku do zamieszkałej działki Nr [...] odległości te są większe i wynoszą około 90 m. W konkluzji organ wskazał, że inwestycja w obecnym kształcie nie oddziaływuje w istotny z punktu widzenia przepisów prawa sposób na działki będące własnością odwołującego się, zatem nie posiada on w sprawie przymiotu strony. W tej sytuacji postępowanie odwoławcze, jako wszczęte wskutek odwołania wniesionego przez osobę nie posiadającą przymiotu strony w sprawie, jest bezprzedmiotowe.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi Z. K. wniósł o uchylenie decyzji organu II instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Skarżący zarzucił organowi naruszenie art. 7, art. 8, art. 10, art. 77, art. 80, art. 105, art. 107 § 3 oraz art. 138 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego, jak i art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego. W motywach skargi wskazał, że istota problemu w sprawie sprowadza się do oceny, czy przysługuje mu przymiot strony w postępowaniu zakończonym wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. Przedmiotem rzeczonego pozwolenia na budowę jest inwestycja w postaci wieży telekomunikacyjnej wraz z fundamentami pod urządzenia teletechniczne. Taki obiekt budowlany jest bezpośrednio związany z telekomunikacją i świadczeniem usług telekomunikacyjnych, co stanowi inwestycję celu publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm., dalej jako "u.p.z.p."). Budowa wieży telekomunikacyjnej pod urządzenia techniczne to bowiem budowa urządzeń łączności publicznej. Konsekwencją tego jest to, iż zgodnie z regulacją art. 50 i 51 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, inwestycja taka powinna być zapisana w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, aktualny plan nie przewiduje na tym terenie takiej inwestycji. Skarżący zaznaczył, iż niezasadnie organ umorzył postępowanie odwoławcze, źródło swoich uprawnień jako strony postępowania wywodzi z faktu, iż jest właścicielem nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, który zlokalizowany jest w obszarze oddziaływania obiektu. Nie do zaakceptowania, zdaniem strony jest stanowisko, że skoro pozwolenie na budowę dotyczy tylko budowy wieży, to inwestycja w takiej postaci nie odddziaływuje na nieruchomość skarżącego. Cel budowy wieży jest oczywisty, gdyż będzie ona służyła do zainstalowania urządzeń telekomunikacyjnych (anten). Organ nie ustosunkował się do kwestii związanej z "obszarem oddziaływania obiektu", nie wskazał w oparciu o jaki materiał dowodowy uznał, że budowa nie będzie negatywnie oddziaływać na nieruchomość skarżącego. Tymczasem organ powinien ustalić wszystkie przepisy odrębne, które ograniczają sposób zagospodarowania terenu. Emisja pól elektromagnetycznych nie jest i nie może być traktowana jako jedyna przesłanka oceny oddziaływania inwestycji.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda Łódzki wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu kwestionowanej decyzji.
Sąd I instancji wskazał, iż niniejsza sprawa była już rozpoznawana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, który wyrokiem z dnia 19 maja 2009 r. oddalił skargę Z. K.
Następnie na skutek skargi kasacyjnej Z. K. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 7 kwietnia 2010r. sygn. akt II OSK 1342/09 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania. Uzasadniając rozstrzygnięcie Naczelny Sąd Administracyjny wywiódł, że Sąd I instancji niezasadnie przyjął, iż organy administracji przeprowadziły postępowanie i wydały rozstrzygnięcie z zachowaniem zasad wyrażonych w art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a. Organy administracji nie dokonały bowiem niezbędnych ustaleń w zakresie istnienia po stronie skarżącego – Z. K. interesu prawnego w niniejszym postępowaniu dotyczącym udzielenia pozwolenia na budowę wieży telekomunikacyjnej, co nie zostało dostrzeżone przez sąd I instancji. Podkreślił również, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi niezasadnie przyjął, iż skoro przedmiotowa inwestycja dotyczy jedynie budowy wieży telekomunikacyjnej wraz z fundamentami pod urządzenia teletechniczne i ogrodzenia, nie obejmuje zaś montażu urządzeń emitujących pole elektromagnetyczne, inwestycja ta nie może nawet potencjalnie oddziaływać na nieruchomości sąsiednie. W opinii Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd I instancji nie wziął pod uwagę funkcji, jaką w przyszłości spełniać ma wieża telekomunikacyjna oraz związanego immanentnie z tą funkcją potencjalnego oddziaływania tej inwestycji na nieruchomości sąsiednie. Ponadto, w ocenie sądu odwoławczego, rozdzielanie poszczególnych etapów procesu budowlanego i eliminowanie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę poszczególnych jego części stanowi obejście prawa. Wbrew stanowisku wyrażonemu w uzasadnieniu sądu I instancji, sąd odwoławczy wyraził pogląd, że nowelizacja art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy Prawo budowlane, dokonana ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), polegająca na skreśleniu przepisu przewidującego obowiązek zgłoszenia instalacji na obiektach budowlanych urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne, będących instalacjami w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001. Prawo ochrony środowiska, zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu tej ustawy, ma ten skutek, iż inwestycja tego rodzaju objęta jest, w myśl art. 28 ust. 1 ustawy, obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę.
W wyniku ponownego rozpoznania Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 lutego 2011 r. uchylił zaskarżoną decyzję wskazując, iż na podstawie art. 190 p.p.s.a. związany jest wykładnią dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r. Sąd I instancji stwierdził, iż organ odwoławczy w ramach prowadzonego postępowania administracyjnego naruszył przepisy art. 7, art. 77 § 1, art. 80 k.p.a. W ocenie Sądu I instancji organy nie poczyniły niezbędnych ustaleń w zakresie istnienia po stronie skarżącego interesu prawnego w postępowaniu dotyczącym udzielenia pozwolenia na budowę przedmiotowej wieży telekomunikacyjnej. Analiza uzasadnienia zaskarżonej decyzji uzasadnia twierdzenie, iż organ odwoławczy nie przeprowadził wnikliwej analizy sprawy w świetle art. 28 ust. 2 w związku z art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego, w konsekwencji umarzając postępowanie odwoławcze. Sąd I instancji wskazał, iż w ramach postępowania w sprawie o pozwolenie na budowę organ administracji architektoniczno-budowlanej obowiązany jest każdorazowo ustalić wszystkie przepisy odrębne, które wprowadzają ograniczenia w zagospodarowaniu danego terenu i na ich podstawie wyznaczyć teren w otoczeniu projektowanego obiektu budowlanego, mając na uwadze funkcję, formę oraz konstrukcję projektowanego obiektu i inne jego cechy charakterystyczne oraz sposób zagospodarowania terenu znajdującego się w otoczeniu projektowanej inwestycji. W ocenie Sądu I instancji organ administracji niezasadnie zaniechał wyznaczenia takiego obszaru oddziaływania, zakładając, iż z uwagi na charakter zamierzenia obszar oddziaływania planowanej inwestycji zamyka się w działce, na której ma być realizowana. Sąd wskazał, iż organ powinien był uwzględnić nie tylko aktualny stan inwestycji znajdujący odzwierciedlenie w projekcie, ale i przyszłe funkcje jakie ma ona spełniać i wówczas potencjalnie emitowane przez nią negatywne oddziaływanie na działki sąsiednie. Sąd I instancji podkreślił, iż docelowo na inwestycji mają zostać zamontowane urządzenia emitujące pole elektromagnetyczne i tą przyszłą, ostateczną funkcję jakiej ma służyć planowana wieża telekomunikacyjna organ administracji obowiązany jest mieć na względzie. Dopiero bowiem wyznaczenie obszaru oddziaływania inwestycji z uwzględnieniem jej ostatecznej funkcji jaką ma pełnić pozwoli na prawidłowe wywiedzenie którzy z właścicieli, użytkowników wieczystych czy zarządców nieruchomości znajdujących się w tak wyznaczonym obszarze przysługuje przymiot strony postępowania z wniosku o zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenie pozwolenia na budowę. Sąd I instancji uznał, że w ramach ponownie prowadzonego postępowania odwoławczego organ winien uwzględnić również to, iż stosownie do art. 33 ust. 1 Prawa budowlanego, co do zasady pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. Nie jest zatem zasadne, jak uczynił to Wojewoda dla potrzeb postępowania odwoławczego, rozdzielanie budowy wieży telekomunikacyjnej od instalacji na tejże wieży urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne. Należy brać pod uwagę całą inwestycję, tym bardziej, iż budową w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego jest stacja bazowa telefonii komórkowej jako całość, nie jej poszczególne elementy. Nie sposób bowiem przyjąć, iż zrealizowana zostanie tylko wieża i nie zostaną na niej zainstalowane anteny, a skoro tak, to nieuzasadnione jest dzielenie całego zamierzenia w sposób jaki uczynił to organ. Tym bardziej, iż nie powinno umknąć uwadze organu, że o ile istnieje możliwość spowodowania szkodliwego oddziaływania inwestycji na otoczenie, biorąc pod uwagę indywidualne cechy projektowanego obiektu i sposób zagospodarowania terenu otaczającego działkę inwestora, osoby legitymujące się tytułem prawnym do działek położonych na tak wyznaczonym "obszarze oddziaływania obiektu" są stroną w postępowaniu w sprawie o pozwolenie na budowę. Sąd I instancji podzielił stanowisko judykatury, iż sporna inwestycja w myśl art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego obwarowana jest obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę, a to z uwagi na nowelizację art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy Prawo budowlane, dokonana ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, polegająca na skreśleniu przepisu przewidującego obowiązek zgłoszenia instalacji na obiektach budowlanych urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne, będących instalacjami w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001. Prawo ochrony środowiska, zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu tej ustawy. Sąd I instancji podzielił stanowisko, że antena telekomunikacyjna (maszt) wraz z emiterem promieniowania odpowiada definicji instalacji (art. 3 pkt 6 lit. b w zw. z pkt 48 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska; Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zm.), odpowiada więc dyspozycji art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c i podlega zgłoszeniu. Wprowadzenie do Prawa budowlanego art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c stanowiącego podstawę zgłoszenia zamiaru instalacji na obiektach urządzeń zaliczanych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, pozostaje wyjątkiem od zasady budowy tego rodzaju urządzeń w oparciu o pozwolenie na budowę, która to zasada w pozostałych przypadkach budowy tego rodzaju urządzeń jako wolno stojących, nadal ma zastosowanie (wyrok WSA z dnia 20 listopada 2007r., VII SA/Wa 1565/07, niepubl., Lex nr 347953). Sąd I instancji wskazał, że organ winien przeprowadzić postępowanie wyjaśniające zgodnie z wytycznymi Sądu, rozważyć zebrany materiał dowodowy kierując się opisanymi wyżej zaleceniami i dokonać jego oceny zgodnie z regułami postępowania wskazanymi w powyższych przepisach. Określić obszar oddziaływania obiektu przy uwzględnieniu obowiązujących w tym zakresie przepisów, funkcji tego obiektu i zasięgu jego potencjalnego oddziaływania na otoczenie, następnie ustalić istnienie interesu prawnego po stronie skarżącego, jako właściciela nieruchomości sąsiadującej z terenem inwestycji. Dopiero bowiem wskutek tak przeprowadzonego postępowania w sposób zgodny z przepisami prawa możliwa będzie merytoryczna ocena decyzji.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł Z. K. reprezentowany przez pełnomocnika adwokata M. S. Wyrok zaskarżono w całości zarzucając mu naruszenie:
- przepisów postępowania, to jest art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm. zwanej dalej "p.p.s.a."). w związku z art. 190 p.p.s.a. oraz art. 141 § 4 p.p.s.a., przez istotne pominięcie wykładni prawa ustalonej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 roku sygnatura akt II OSK 1342/09 oraz pominięcie zakresu wytycznych określonych w tymże wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, a tym samym niepełne przedstawienie wytycznych zawartych w zaskarżonym wyroku, wiążących organ administracji publicznej przy ponownym rozpoznawaniu sprawy.
W związku z powyższym wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego według norm prawem przepisanych.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że Sąd I instancji nie odniósł się do kwestii wpływu planowanej inwestycji na sąsiednie działki w zakresie ograniczeń w zagospodarowaniu tych nieruchomości. Podkreślono, że w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego wprost znajduje się stwierdzenie, że "w procesie zmierzającym do wyznaczenia takiego obszaru nie chodzi o wykazanie negatywnego wpływu inwestycji na działki znajdujące się w otoczeniu projektowanego obiektu, lecz o możliwość spowodowania szkodliwego oddziaływania inwestycji na teren otaczający działkę inwestora w związku z zamiarem realizacji inwestycji". Pełnomocnik skarżącego wskazując, iż z treści przepisu art. 141 § 4 p.p.s.a. wynika, że obowiązek sporządzenia uzasadnienia obejmuje nie tylko przytoczenie ustaleń dokonanych przez organ administracji publicznej, ale także ich ocenę pod względem zgodności z prawem, podkreślił, że sąd administracyjny zobowiązany jest do sformułowania wskazań co do dalszego postępowania. Wymóg zawarcia tego rodzaju wytycznych wynika wprost z treści art. 141 § 4 zdanie ostatnie p.p.s.a. Podniesiono także, iż wytyczne sądu administracyjnego są niezbędnym elementem uzasadnienia, a ich brak (w całości bądź w części) stanowi uchybienie mające istotny wpływ na wynik sprawy. Ponadto podkreślono, że w/w wyroku Naczelny Sąd Administracyjny nałożył na Wojewódzki Sąd Administracyjny obowiązek odniesienia się do "funkcji projektowanej inwestycji, w tym zasięgu jej potencjalnego oddziaływania na sąsiednie nieruchomości", a z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika aby Sąd I instancji zastosował się do tych wskazań.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. W niniejszej sprawie żadna z wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a. przesłanek nieważności postępowania nie zaistniała, wobec czego Naczelny Sąd Administracyjny przeszedł do zbadania zarzutów kasacyjnych.
Skarga kasacyjna wniesiona w niniejszej sprawie nie zawiera usprawiedliwionych podstaw zaskarżenia, a to z poniższych względów.
W pierwszej kolejności przypomnieć należy, iż zgodnie z art. 190 p.p.s.a. Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Wykładnia prawa obejmuje zarówno prawo materialne, jak i prawo procesowe. Nie obejmuje natomiast ocen dotyczących stanu faktycznego sprawy. Związanie sądu administracyjnego oceną prawną oznacza, że Sąd nie może formułować nowych ocen prawnych, sprzecznych z wyrażonym wcześniej poglądem ( por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 marca 1999 roku, IV SA 527/97, LEX nr 47275; T. Woś [w:] T. Woś, H. Knysiak – Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, LexisNexis Warszawa 2005, s. 474 ).
Wojewódzki sąd administracyjny może odstąpić od zawartej w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego wykładni prawa wyłącznie wówczas, gdy Naczelny Sąd Administracyjny podejmie uchwałę w trybie art. 269 p.p.s.a., zawierającą odmienną wykładnię prawa od dokonanej w tym orzeczeniu, bądź jeżeli nastąpi zmiana stanu prawnego i to pod warunkiem, że uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego lub zmiana stanu prawnego będzie miała miejsce po wydaniu orzeczenia, w którym Sąd ten dokonał wykładni prawa, a przed ponownym rozpoznaniem sprawy przez wojewódzki sąd administracyjny. W takich przypadkach wykładnia prawa zawarta w wyroku uchylającym przestaje wiązać sądy administracyjne.
W niniejszej sprawie po wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r. sygn. akt II OSK 1342/09 (uchylającym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 19 maja 2019 r. sygn. akt II SA/Łd 70/09), a przed wydaniem zaskarżonego wyroku z dnia 8 lutego 2011 r., sygn. akt II SA/Łd 564/10 nie zmienił się stan prawny jak też Naczelny Sąd Administracyjny nie podjął - w zakresie objętym dokonaną w tym wyroku wykładnią prawa - uchwały w trybie art. 269 p.p.s.a.
W tym stanie rzeczy Sąd I instancji przy ponownym rozpoznaniu sprawy zasadnie powołał się na przepis art. 190 p.p.s.a. i wykładnię prawa dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny w zakresie istnienia po stronie skarżącego interesu prawnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi ponownie rozpoznając skargę podzielił ocenę prawną wyrażoną w powyższym wyroku w zakresie tych kwestii, co do których wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny i wskazał że organ odwoławczy nie przeprowadził wnikliwej analizy sprawy w świetle art. 28 ust. 2 w związku z art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego. Sąd I instancji wyraźnie stwierdził, iż w jego ocenie organ administracji niezasadnie zaniechał wyznaczenia obszaru oddziaływania z uwagi na charakter zamierzenia, wskazując, że organ powinien uwzględnić nie tylko aktualny stan inwestycji, ale także przyszłe funkcje jakie ma ona spełniać i wówczas potencjalne emitowane przez nią negatywne oddziaływanie na działki sąsiednie. Stanowisko to jest zgodne z oceną prawną dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny. Sąd I instancji podkreślił, również, że organ odwoławczy przy ponownym rozpoznawaniu sprawy powinien uwzględnić treść art. 33 ust. 1 Prawa budowlanego, z którego wynika, iż co do zasady pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. Zatem rozdzielenie przez organ odwoławczy procesu budowy wieży telekomunikacyjnej od instalacji na niej urządzeń emitujących pole elektromagnetyczne było nieuzasadnione. W rezultacie przeprowadzonej oceny Sąd I instancji zobowiązał organ do przeprowadzenia postępowania z uwzględnieniem indywidualnych cech projektowanego obiektu i sposobu zagospodarowania terenu otaczającego inwestycję, stwierdzając jednocześnie, iż osoby legitymujące się tytułem prawnym do działek położonych w tak wyznaczonym obszarze analizowania są tronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę. Sąd I instancji słusznie podkreślił, że zgodnie z dyspozycją art. 28 ust. 1 Prawa Budowlanego sporna inwestycja obwarowana jest obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę z uwagi na nowelizację art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy Prawo budowlane polegającą na skreśleniu przepisu przewidującego obowiązek zgłoszenia instalacji na obiektach budowlanych urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne, będących instalacjami w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu tej ustawy.
Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznający sprawę w niniejszym składzie w pełni podziela powyższe rozważania. Stwierdzić jednocześnie trzeba, iż zawarte w zaskarżonym wyroku wskazanie, że krąg stron postępowania winien być ustalony w oparciu przepisy o ochronie środowiska znajduje wprost odniesienie do definicji obszaru oddziaływania obiektu art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego zgodnie, z którą jest to teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu. Takimi przepisami odrębnymi będą w tym przypadku między innymi przepisy dotyczące ochrony środowiska. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż Sąd I instancji dokonał oceny legalności zaskarżonego aktu w pełnym zakresie czemu dał wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.
Nie zasługuje także na uwzględnienie zarzut skargi kasacyjnej, dotyczący naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez niepełne przedstawienie wytycznych określonych w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r.
Otóż przepis art. 141 § 4 p.p.s.a. zawiera regulację, w ramach której ustawodawca określa jakie elementy ma zawierać uzasadnienie wyroku. Wadliwość uzasadnienia wyroku może stanowić przedmiot skutecznego zarzutu z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. tylko wtedy, gdy uzasadnienie jest sporządzone w taki sposób, że nie zawiera wszystkich koniecznych elementów bądź dotknięte jest tak oczywistymi brakami, że uniemożliwia to przeprowadzenie kontroli kasacyjnej. Dla skutecznego zarzutu naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. należało zatem wykazać, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku z uwagi na jego konstrukcję, braki w zakresie wymogów ustawowych nie pozwala na ocenę zarzutów sformułowanych w skardze kasacyjnej. Wbrew stanowisku prezentowanemu w skardze kasacyjnej uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie elementy przewidziane w art. 141 § 4 p.p.s.a., w szczególności wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia jak również precyzyjne wytyczne dla organu odwoławczego. W tym miejscu podkreślić trzeba, iż zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. nie może sprowadzać się do polemiki z przedstawionym w uzasadnieniu stanowiskiem Sądu I instancji, tak jak ma to miejsce w niniejszej sprawie.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a oddalił skargę kasacyjną.
