• II SA/Po 4/14 - Wyrok Woj...
  02.07.2025

II SA/Po 4/14

Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
2014-06-26

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Barbara Drzazga
Danuta Rzyminiak-Owczarczak /przewodniczący sprawozdawca/
Tomasz Świstak

Sentencja

Dnia 26 czerwca 2014 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Tomasz Świstak Sędzia WSA Barbara Drzazga Protokolant st. sekr. sąd. Ewa Wąsik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 czerwca 2014 roku sprawy ze skargi P.K. na decyzję Rektora [...] z dnia [...] 2013 roku Nr [...] w przedmiocie skreślenia z listy doktorantów I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. zasądza od Rektora [...] na rzecz skarżącego kwotę 457,- zł (czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania, III. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia (...) października 2013 r. Kierownik Studiów Doktoranckich Wydziału Inżynierii Zarzadzania "A", na podstawie art. 197 ust.4 w zw. z art. 197 ust. 1, ust. 2 i art. 207 ustawy z dnia z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164 poz. 1365 ze zm.), § 21 ust. 1 w zw. z § 20 ust. 1, 2 Regulaminu Studiów Doktoranckich oraz art. 104 i 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej jako "K.p.a."), skreślił P. K. z listy doktorantów Wydziału Inżynierii Zarządzania z dniem (...) października 2013 r. Decyzję sygnował swoim podpisem Dziekan tego Wydziału. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu decyzji, skreślenie z listy doktorantów nastąpiło z powodu nie realizowania programu studiów doktoranckich. Opierając się na opinii opiekuna naukowego P. K. – prof. dr hab. inż. T. Z. - uznano, że doktorant nie przygotowuje pracy doktorskiej zgodnie z planem seminarium promotorskiego i tym samym nie wypełnia obowiązków wynikających z art. 197 ust. 1 i 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Uchwalony na zasadzie § 8 Regulaminu Studiów Doktoranckich przez Radę Wydziału Inżynierii Zarządzania program studiów doktoranckich przewidywał w ramach seminarium promotorskiego na drugim roku studiów doktoranckich przygotowanie części teoretycznej pracy doktorskiej, w tym opracowanie wyników studiów literatury przedmiotu, weryfikację przyjętych założeń i metodyki badawczej oraz przygotowanie części teoretycznej dysertacji. Doktorant z tych obowiązków nie wywiązał się. Tym samym doktorant nie wypełnia obowiązków wynikających z art. 197 ust. 1 i 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz § 20 ust. 1, 2 Regulaminu Studiów Doktoranckich. Wobec powyższego decyzję o skreśleniu z listy doktorantów podjęto na podstawie art. 197 ust. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym w zw. z § 21 ust. 1 Regulaminu Studiów Doktoranckich.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ustanowiony w sprawie pełnomocnik P. K. Wnosząc o uchylenie decyzji i umorzenie postępowania podniesiono, że doktorant w terminie realizował program studiów doktoranckich. Potwierdzają to pozytywne oceny uzyskane z wszystkich przedmiotów objętych planem drugiego roku studiów. W ramach części teoretycznej rozprawy doktorskiej oraz zagadnień dotyczących części badawczej pracy doktorskiej doktorant przygotował w szczególności studium literatury przedmiotu, wyniki powyższego studium, metodykę i procedury dotyczące badań, które mogą zostać przeprowadzone. Zdefiniował również założenia pracy oraz hipotezę badawczą, a ponadto zweryfikował metodykę badawczą. Doktorant otrzymał pozytywne oceny opiekuna naukowego z seminarium promotorskiego - 3,0 w pierwszym i drugim semestrze. Tymczasem gdyby opiekun naukowy rzeczywiście oceniał postępy w przygotowaniu pracy doktorskiej, to wystawiłby ocenę niedostateczną. W ciągu II roku opiekun naukowy nigdy nie sygnalizował doktorantowi, że czyni niezadowalające postępy w realizowaniu programu studiów, w szczególności nie wspominał o tym podczas seminarium promotorskiego. W dniu (...) września 2013 r. doktorant złożył sprawozdanie roczne doktoranta zaopiniowane pozytywnie przez opiekuna naukowego. Fakt wystawienia przez opiekuna nowej, negatywnej oceny, jest dla doktoranta zaskoczeniem. Wskazano, że opinii tej doktorantowi nie doręczono, a o jej wydaniu dowiedział się przypadkowo (...) października 2013 r.

Dalej podniesiono, że doktorant nie był zadowolony z przebiegu seminarium promotorskiego oraz kontaktów z promotorem. Osoba obecnego opiekuna została narzucona doktorantowi przez poprzedniego promotora, bez jakichkolwiek konsultacji z doktorantem. W ramach seminarium z planowanych w ciągu roku 30 godzin odbyły się 2 spotkania z promotorem, które łącznie trwały ok. 40 min. W takiej sytuacji trudno uznać, że opiekun jest zorientowany w treści i przedmiocie pracy, a wystawiona ocena 3,0 jest zaniżona. Opiekun nie ustosunkował się do wielu zgłaszanych przez doktoranta pytań, dotyczących realizacji planu seminarium, a ewentualne odpowiedzi nie były związane z tematyką seminarium. Kończąc pełnomocnik P. K. wniósł o wyjaśnienie okoliczności powstania drugiej opinii oraz określenie związku Dziekana Wydziału i Kierownika Studiów Doktoranckich z tym faktem. Wniesiono o udostępnienie do wglądu całego dokumentu.

Rektor "A" (dalej: Rektor) decyzją z dnia (...) października 2013 r., nr indeksu (...), na podstawie art. 197 ust. 5 w zw. z art. 197 ust. 1,2 i art. 207 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, art. 104. Art. 107 i art. 138 § 1 K.p.a. oraz § 21 ust. 3 w zw. z § 20 ust. 1, 2 Regulaminu Studiów Doktoranckich, postanowił utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję o skreśleniu P. K. z listy doktorantów. W uzasadnieniu powyższej decyzji podzielono zawartą w decyzji organu I instancji ocenę stanu faktycznego i prawnego. Rektor wyjaśnił, iż analizując sprawę zwrócił się do opiekuna naukowego doktoranta prof. T. Z. Z wyjaśnień otrzymanych od opiekuna pismem z dnia (...) października 2013 r. wynika, że poza przesłaniem przez doktoranta tematu pracy doktorskiej wraz z wykazem literatury brak było po stronie doktoranta jakiegokolwiek zaangażowania w przygotowanie rozprawy doktorskiej. Doktorant nie uczestniczył w seminariach doktoranckich, na które był zapraszany przez opiekuna naukowego przy okazjach bezpośredniego kontaktu w dniach, w które odbywały się posiedzenia Rady Wydziału. Doktorant miał możliwość skontaktowania się z opiekunem w trakcie cotygodniowych dyżurów w poniedziałki w godzinach 10.00-11.30. Z możliwości tych doktorant nie skorzystał. Doktorant opiekunowi dostarczył jedynie wykaz literatury obejmujący nie zawsze precyzyjnie zidentyfikowane 23 pozycje książkowe bądź artykuły oraz 7 adresów internetowych, a także 1,5 strony zawierającej trzy rysunki nawiązujące do cyklu życia produktu i systemu, czego w żadnej mierze nie można uznać za opracowania wyników studiów literatury przedmiotu wymagane uchwalonym programem studiów doktoranckich. Doktorant z opiekunem spotkał się jedynie dwa razy w okresie od (...) października 2012 r. do (...) września 2013 r. Zmiana opiekuna została dokonana za pisemnym wyrażeniem zgody przez poprzedniego oraz nowego opiekuna. Doktorant zmiany tej nigdy nie kwestionował.

Wymogiem programu studiów było też przygotowanie części teoretycznej pracy doktorskiej, czego doktorant nie uczynił poprzestając na przesłaniu pocztą elektroniczną opiekunowi tematu pracy doktorskiej oraz 1,5 strony tekstu, który uznał za uzasadnienie wybory tematu i zdefiniowanie problemu oraz celu pracy. Tekst ten w żadnym stopniu nie zawiera weryfikacji przyjętych założeń i metodyki pracy badawczej i nie może być uznany za przygotowanie części teoretycznej dysertacji. Zadania, które doktorant miał wykonać, zostały określone przez opiekuna i przesłane mu elektronicznie w dniu (...).10.2012 r. i ponownie (...).04.2013 r.

Odnosząc się do zakwestionowanej oceny dostatecznej Rektor wyjaśnił, że nota ta wynikała z faktu przesłania przez doktoranta publikacji, którą złożył do druku, co potwierdził dr J. M.. Biorąc pod uwagę całość aktywności naukowej doktoranta, brak postępów w zaawansowaniu rozprawy doktorskiej oraz fakt, że do publikacji artykułu dotąd nie doszło, opiekun w dniu (...) września 2013 r. wydał negatywną decyzję o zaawansowaniu prac związanych z przygotowaniem rozprawy doktorskiej. Kończąc Rektor wyjaśnił, że analiza sprawy powyższe potwierdziła.

Skargę na powyższą decyzję wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu P. K. - w jego imieniu profesjonalny pełnomocnik. Wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego: art. 197 ust. 1 i 2 ustawy o szkolnictwie wyższym poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji przyjęcie, że podejmowanie przez doktoranta czynności za zgodą i w porozumieniu z opiekunem naukowym oznacza brak realizowania programu studiów doktoranckich, skutkujący skreśleniem z listy; art. 197 ust. 1 i 2 ww. ustawy w zw. z § 21 ust. 1 w zw. z § 20 ust.1 Regulaminu studiów doktoranckich poprzez przyjęcie, że program studiów doktoranckich II roku realizowany jest wyłącznie wówczas, gdy doktorant przedłoży opiekunowi napisaną część teoretyczną pracy doktorskiej. Zarzucono również naruszenie przepisów postępowania - art. 7, art. 8, art. 75 § 1 w zw. z art. 77 §1, art. 107 § 1 K.p.a., poprzez oparcie decyzji na jednej z dwóch opinii opiekuna naukowego doktoranta, bez uzasadnienia dlaczego pierwsza z opinii została pominięta. Nie zbadano okoliczności powstania drugiej z opinii. Nie uwzględniono wyjaśnień skarżącego co do stanu faktycznego zawartych w piśmie z (...) września 2013 r. oraz w odwołaniu. Decyzję oparto na dokumentach, które zostały przerobione – decyzji o braku zaliczenia roku przez skarżącego, wpisanej do indeksu skarżącego z datą wsteczną, już po wydaniu decyzji o skreśleniu go z listy doktorantów. Zarzucono wadliwą ocenę, że jednym z naruszeń skutkującym skreśleniem z listy był brak opublikowania artykułu, który skarżący złożył do druku. Podkreślono, że doktorant nie ma wpływu na termin druku publikacji, tym samym brak publikacji nie jest zawiniony przez studenta.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że wskazane przez Rektora podstawy skreślenia z listy doktorantów nie mają umocowania w przepisach art. 197 ustawy i § 20 i 21 Regulaminu. Prawdziwą, a przez to niezgodną z prawem, przyczyną skreślenia jest niechęć władz uczelni do skarżącego, wynikająca z działań podjętych przez niego w ramach pracy w samorządzie doktoranckim. Podniesiono, że skarżący realizował nałożone na niego obowiązki w drugim roku studiów doktoranckich. Zaliczył z ocenami dobrymi i bardzo dobrymi, przewidziane dla niego egzaminy ze średnią ocen 4,5. Napisał artykuł naukowy pt. "Wybrane problemy doskonalenia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracy", który został przyjęty do druku w dniu (...) czerwca 2013 r. i stanowił zwieńczenie studium literaturowego. Na etapie oddania do druku kończy się możliwość ingerencji studenta w dalsze losy artykułu. W szczególności nie ma on wpływu na to, kiedy artykuł zostanie opublikowany. Skarżący pozostawał w ścisłym kontakcie z opiekunem naukowym, zmienionym w toku studiów w zw. z tematem pracy doktorskiej. Wymieniał z nim korespondencję mailową, na dowód czego do skargi załącza wydruki z maila. Skarżący spotykał się z opiekunem w wyznaczonych przez opiekuna terminach. Sposób współpracy tej był dla samego skarżącego niezadowalający. Skarżący chciał z opiekunem spotykać się częściej i bezpośrednio omawiać swoje postępy w pracy oraz wątpliwości – o co prosił w korespondencji mailowej. Podniesiono, że przepis art. 197 ustawy o szkolnictwie wyższym przewiduje jedynie możliwość skreślenia doktoranta z listy studentów, a art. 197 ust. 4 nie zawiera nakazu skreślenia z listy. Podjęcie decyzji pozostawione jest Kierownikowi Studiów Doktoranckich, w zależności od konkretnego przypadku. Gdyby ustawodawca przyjął, że w każdym z przypadków student zobowiązany jest do ścisłego przestrzegania regulaminu, pod rygorem skreślenia go z listy, wówczas w treści art. 197 ust. 4 znalazłby się taki nakaz. Skarżący kontaktował się z opiekunem naukowym, przesyłał mu materiały, przygotowane zgodnie z sugestiami opiekuna. Skarżący działał w zgodzie z opiekunem i otrzymywał zadania. W żadnym z przesłanych do skarżącego maili opiekun naukowy nie wyraził swojej dezaprobaty w stosunku do działań skarżącego, ani nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń. Opiekun zaaprobował czynności podjęte przez skarżącego w toku II roku studiów, poprzez wystawienie pozytywnej oceny z seminarium promotorskiego oraz wystawienie opinii pod sprawozdaniem rocznym. Z powyższego nie sposób wnioskować o negatywnej ocenie skarżącego jako doktoranta przez jego opiekuna naukowego. Skarżący nie mógł tym samym zorientować się co do niezadowolenia opiekuna z postępów w pracy.

Podniesiono następnie, że Regulamin studiów doktoranckich nie przewidywał konieczności oddania opiekunowi naukowemu części teoretycznej pracy z końcem II roku studiów. Obowiązkiem doktoranta jest złożenie sprawozdania rocznego, co skarżący uczynił, otrzymując opinię opiekuna naukowego nie wskazującą na jego niezadowolenie z pracy skarżącego, a także uzyskując oceny ze średnią 4,5. W planie seminarium promotorskiego dla studiów skarżącego przewidziano na II roku: opracowanie wyników studiów literatury przedmiotu, weryfikację przyjętych założeń i metodyki badawczej oraz przygotowanie części teoretycznej dysertacji. Powyższe warunki zostały przez skarżącego spełnione. Jak wynika z korespondencji mailowej, skarżący opracował wyniki studiów literatury i był w trakcie weryfikacji z opiekunem przyjętych przez siebie założeń i metodyki badawczej. Napisał część teoretyczną swojej pracy (jest ona gotowa i w każdej chwili może zostać przedłożona), nie zdążył jej jednak przedłożyć opiekunowi, bowiem został skreślony z listy. Rektor wydając decyzję nie uwzględnił, że w trakcie roku akademickiego na polecenie poprzedniego opiekuna, opieka nad pracą skarżącego została przejęta przez inną osobę. Zmiana opiekuna wiązała się z koniecznością omawiania pewnych kwestii od początku, co wpłynęło na przedłużenie czynności przewidzianych dla doktoranta II roku. Podniesiono, ze decyzja o skreśleniu została wydana w oparciu o drugą opinię – z dnia (...) września 2013 r. Rektor w swojej decyzji nie odnosi się do pierwszej z opinii, opierając rozstrzygnięcie na tej drugiej, co oznacza, ze organ nie zebrał i nie rozpatrzył całego materiału dowodowego. Wydając decyzję Rektor nie wziął pod uwagę faktów, z którymi został zapoznany przez skarżącego pismem z (...) września 2013 r. W szczególności Rektor nie skorzystał z możliwości konfrontacji wyjaśnień opiekuna studiów doktoranckich z wyjaśnieniami skarżącego. Swoją decyzją umotywował rozmową z opiekunem studiów. Decyzję o skreśleniu wydano w dniu (...) października 2013 r., gdy w indeksie skarżącego widniały wyłącznie pozytywne oceny, bez żadnej adnotacji co do zaliczenia roku. Tymczasem w dniu (...) grudnia 2013 r. skarżący otrzymał mailem skan indeksu, w którym widnieje decyzja o barku zaliczenia II roku z wpisaną datą (...) października 2013 r. Kopie indeksu, wydruki maila z 2.12.2013 r. wraz z kopią indeksu z wpisem o niezaliczeniu II roku załączono do skargi. Wpisu o braku zaliczenia roku nie było również w dniu (...).10.2013 r., kiedy skarżący otrzymał potwierdzoną kopie swojego indeksu. Tym samym twierdząc, że skarżący nie zaliczył II roku, Rektor oparł się na przerobionym dokumencie.

Do skargi załączono wymienione w jej uzasadnieniu dowody, Regulamin Studiów Doktoranckich, Plan seminarium promotorskiego, kserokopię Sprawozdania rocznego doktoranta na rok akademicki 2012/2013, kserokopię skierowanego do Rektora wniosku P. K. z dnia (...).12.2013 r. "o uchylenie i wycofanie z obiegu opinii prof. T. Z. z dnia (...).09.2013 r., kserokopię tej opinii, kserokopię pisma z dnia 27.09.2013 r. skierowanego do prof. S. T. Prorektora PP ds. Edukacji Ustawicznej, kserokopię odwołania wraz z dowodem jego wpływu do Rektora PP w dniu (...).10.2013 r.

W odpowiedzi na skargę Rektor podtrzymał swoje stanowisko i wniósł o jej oddalenie.

Podczas trwania rozprawy sądowoadministracyjnej w dniu 26 czerwca 2014 r. skarżący podtrzymał swoje stanowisko.

Pełnomocnik skarżącego podkreśliła, że skarżący nie miał wglądu w całość dokumentacji. Pod rozwagę Sądu pełnomocnik poddała możliwość rozpatrywania sprawy przez Rektora PP w przypadku, gdyby skarga została uwzględniona.

Pełnomocnik Rektora PP wniósł o oddalenie skargi zwracając uwagę na specyfikę uczelni wyższej i odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. w sprawach uczelni wyższych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się zasadna.

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone między innymi art. 1 §1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego. Jednocześnie zgodnie z art. 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Sąd obowiązany jest zatem dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji także wtedy, gdy dany zarzut nie został podniesiony w skardze.

Przedmiotem wniesionej skargi jest decyzja Rektora utrzymująca w mocy decyzję Kierownika Studiów Doktoranckich Wydziału Inżynierii Zarządzania "A" z dnia (...) października 2013 r. o skreśleniu skarżącego z listy doktorantów tej uczelni.

Rozpoznając przedmiotową sprawę należy w pierwszej kolejności zauważyć, że w uzasadnieniu skargi podniesiono zarzuty, które w części nie mogą być przedmiotem kontroli sądowej. Zgodnie z art. 207 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym przedmiotem skargi do sądu administracyjnego mogą być jedynie decyzje, o których mowa w art. 169 ust. 10 i 11 oraz art. 196 ust. 3 powołanej powyżej ustawy, decyzje podjętych przez organy uczelni, kierownika studiów doktoranckich lub dyrektora jednostki naukowej w indywidualnych sprawach studentów i doktorantów, a także sprawy nadzoru nad działalnością uczelnianych organizacji studenckich oraz samorządu studenckiego i doktoranckiego. Tym samym ustawodawca wprost wykluczył możliwość zaskarżenia innych aktów lub czynności niż akty i czynności wymienione w powołanej powyżej przepisie ustawy o szkolnictwie wyższym. W szczególności sąd administracyjny nie może wkraczać w materię odnoszącą się do kwestii naukowych, w tym oceny, czy doktorant realizuje program seminarium oraz czy przedłożone opiekunowi materiały zostały zasadnie uznane za nie spełniające wymogów części teoretycznej dysertacji. Sądowej kontroli poddana jest jedynie kwestia legalności decyzji Rektora o skreśleniu z listy uczestników studiów doktoranckich. W tak zakreślonym przedmiocie sprawy sądowoadministracyjnej Sąd uznał, że zaskarżona decyzja Rektora "A" została wydana z naruszeniem przepisów postępowania mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Zgodnie z art. 197 ust. 4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym kierownik studiów może skreślić doktoranta z listy uczestników studiów doktoranckich, przy czym od decyzji powyższej przysługuje odwołanie do rektora. Do decyzji podejmowanej w powyższym przedmiocie, zgodnie z art. 207 ust. 1 Prawa o szkolnictwie wyższym, stosuje się odpowiednio przepisy K.p.a. oraz przepisy o zaskarżaniu decyzji do sądu administracyjnego, gdyż nie ulega wątpliwości, że stanowi ona decyzję podjętą w indywidualnych sprawach studentów, a więc dotyczy sfery praw i obowiązków studenta i wywiera bezpośredni skutek na zewnątrz (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 listopada 2011 r., sygn. akt I OSK 2204/11, Baza NSA).

Odesłanie, w treści art. 207 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, do odpowiedniego stosowania przez kierownika studiów i rektora przepisów K.p.a. powoduje, że rektor uczelni rozpatrując odwołanie w przedmiocie skreślenia z listy uczestników studiów doktoranckich zobowiązany jest do poszanowania przepisów dotyczących postępowania administracyjnego, w tym przepisów dotyczących decyzji administracyjnej. W szczególności zwrócić należy uwagę na przepis art. 107 § 3 K.p.a., który precyzuje, że uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Jak wyjaśnia się w orzecznictwie sądów administracyjnych, uzasadnienie decyzji, stanowiące jej obowiązkowy składnik, jest wyrazem prawidłowego przeprowadzenia przez organ procesu rozpoznawczego i dedukcyjnego w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia sprawy. Uzasadnienie stanowi integralną część decyzji i jego zadaniem jest wyjaśnienie rozstrzygnięcia, stanowiącego dyspozytywną jej część. Z tego względu motywy decyzji powinny być tak ujęte, aby strona mogła poznać tok rozumowania poprzedzającego wydanie rozstrzygnięcia oraz zrozumieć i w miarę możliwości zaakceptować zasadność przesłanek faktycznych i prawnych, jakimi kierował się organ przy załatwianiu sprawy (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27 kwietnia 2012 r., sygn. akt II SA/Op 8/12, Baza NSA). Konsekwentnie niezrealizowanie dyspozycji art. 107 § 3 K.p.a, i brak właściwego uzasadniania decyzji narusza zasady postępowania administracyjnego i stanowi podstawę do uchylenia przez sąd zaskarżonej decyzji.

Dodatkowo Sąd podkreśla, że prawidłowo sporządzone uzasadnienie daje również możliwość pełnej i merytorycznej weryfikacji decyzji w postępowaniu sądowym. Motywy, jakimi kierowano się przy wydaniu decyzji, muszą wprost wynikać z decyzji, umożliwiając sądowi administracyjnemu kontrolę prawidłowości działań organu, które doprowadziły do jej wydania.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt kontrolowanej sprawy należy zauważyć, że zaskarżona decyzja Rektora "A" nie spełnia wymogów, o jakich mowa w art. 107 § 3 K.p.a. I tak, w decyzji pierwszoinstancyjnej wskazano, że skarżący został skreślony z listy uczestników studiów doktoranckich z uwagi na nie realizowanie programu studiów doktoranckich. Opierając się na opinii opiekuna naukowego P. K. – prof. dr hab. inż. T. Z., uznano, że doktorant nie przygotowuje pracy doktorskiej zgodnie z planem seminarium promotorskiego. Podniesiono, że na drugim roku studiów doktoranckich wymagane jest przygotowanie części teoretycznej pracy doktorskiej, w tym opracowanie wyników studiów literatury przedmiotu, weryfikacja przyjętych założeń i metodyki badawczej oraz przygotowanie części teoretycznej dysertacji. Uznano, że doktorant z tych obowiązków nie wywiązał się.

Wnosząc odwołanie od tej decyzji skarżący zakwestionował powyższe stwierdzenia argumentując, że przygotował w szczególności studium literatury przedmiotu, wyniki powyższego studium, metodykę i procedury dotyczące badań, które mogą zostać przeprowadzone. Zdefiniował również założenia pracy oraz hipotezę badawczą, a ponadto zweryfikował metodykę badawczą. Zarazem skarżący opisał okoliczności zmiany opiekuna naukowego, problemy z jakim spotkał się w kontaktach z nowym promotorem oraz brak sygnalizowania przez promotora, iż postępy w pracy ocenia negatywnie, co będzie skutkować negatywną opinią.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji odwołano się do wyjaśnień opiekuna naukowego pozyskanych przez Rektora w ramach uzupełniającego postępowania z dnia (...) października 2013 r. i wskazano, że poza przesłaniem opiekunowi naukowemu tematu pracy doktorskiej wraz z wykazem literatury, brak było po stronie doktoranta jakiegokolwiek zaangażowania w przygotowanie rozprawy doktorskiej. Doktorant nie uczestniczył w seminariach doktoranckich, na które był zapraszany przez opiekuna naukowego przy okazjach bezpośredniego kontaktu w dniach, w które odbywały się posiedzenia Rady Wydziału. Doktorant miał możliwość skontaktowania się z opiekunem w trakcie cotygodniowych dyżurów w poniedziałki w godzinach 10.00-11.30. Z możliwości tych doktorant nie skorzystał. Oceniono, że dostarczonego przez doktoranta materiału (wykaz literatury obejmujący nie zawsze precyzyjnie zidentyfikowane 23 pozycje książkowe bądź artykuły oraz 7 adresów internetowych, a także 1,5 strony zawierającej trzy rysunki nawiązujące do cyklu życia produktu i systemu) nie można uznać za opracowania wyników studiów literatury przedmiotu wymagane uchwalonym programem studiów doktoranckich. Doktorant z opiekunem spotkał się jedynie dwa razy w okresie od (...) października 2012 r. do (...) września 2013 r. Zmiana opiekuna została dokonana za pisemnym wyrażeniem zgody przez poprzedniego opiekuna, którym był prof. L. P. oraz nowego opiekuna, doktorant zmiany tej nigdy nie kwestionował.

Wskazano, że wymogiem programu studiów było też przygotowanie części teoretycznej pracy doktorskiej, czego doktorant nie uczynił. Rektor uznał, że wymogu tego nie spełnia przesłany pocztą elektroniczną opiekunowi tematu pracy doktorskiej oraz 1,5 strony tekstu, który uznał za uzasadnienie wyboru tematu i zdefiniowanie problemu oraz celu pracy. Rektor uznał, że tekst ten w żadnym stopniu nie zawiera weryfikacji przyjętych założeń i metodyki pracy badawczej i nie może być uznany za przygotowanie części teoretycznej dysertacji. Zadania, które doktorant miał wykonać zostały określone przez opiekuna i przesłane mu elektronicznie w dniu (...).10.2012 r. i ponownie (...).04.2013 r.

Z oceną tą sąd administracyjny nie może polemizować i jej kwestionować, mając na uwadze autonomię uczelni wyższej . Należy jednakże mieć na uwadze, że Rektor w żaden sposób nie odniósł do zarzutów podniesionych przez doktoranta w odwołaniu, a dotyczących zmiany opiekuna, wzajemnych relacji z nowych opiekunem naukowym, w tym braku sygnalizowania doktorantowi negatywnej oceny jego postępów w pracy nad doktoratem w sytuacji, gdy ten zaliczył wymagane egzaminy z wysoką średnią ocen i przedłożył sprawozdanie roczne z pozytywną opinią opiekuna. Brak jakiegokolwiek uzasadnienia faktycznego decyzji w tym zakresie budzi wątpliwości Sądu, co do prawidłowości prowadzonego postępowania.

Kwestie związane ze skreśleniem z listy uczestników studiów doktoranckich uregulowane są w art. 197 ust. 4 i 5 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Zgodnie z treścią art. 197 ust. 1 ww. ustawy doktorant jest obowiązany postępować zgodnie z treścią ślubowania i regulaminem studiów doktoranckich. Przepis art. 189 ust. 2 tej samej ustawy stosuje się odpowiednio, więc doktorant, podobnie jak student jest obowiązany w szczególności do:

1) uczestniczenia w zajęciach dydaktycznych i organizacyjnych zgodnie z regulaminem studiów;

2) składania egzaminów, odbywania praktyk i spełniania innych wymogów przewidzianych w planie studiów;

3) przestrzegania przepisów obowiązujących w uczelni.

Ponadto, do podstawowych obowiązków doktorantów, poza obowiązkami określonymi w art. 197 ust. 1, należy realizowanie programu studiów doktoranckich oraz prowadzenie badań naukowych i składanie sprawozdań z ich przebiegu, co wynika z art. 197 ust. 3 omawianej ustawy. Doktoranci, którzy nie wywiązują się z wymienionych powyżej obowiązków mogą zostać skreśleni z listy uczestników studiów doktoranckich. Istotnym jest, że użyte w treści tego przepisu słowo "mogą" oznacza pozostawienie organowi administracji publicznej swobody w korzystaniu z tego rodzaju prawa. Decyzja wydawana na podstawie art. 197 ust. 4 ustawy ma zatem charakter fakultatywny i jest wydawana w ramach uznania administracyjnego. Oznacza to, że rozstrzygnięcie nie może mieć cech dowolności ale musi wynikać z wszechstronnego i dogłębnego rozważenia wszystkich okoliczności faktycznych sprawy oraz w należyty sposób wyważać interes społeczny i słuszny interes obywateli (art. 7 k.p.a.). Stwierdzenie w przepisie art. 7, że organ administracji powinien brać pod uwagę słuszny interes strony, wskazuje na konieczność dokonywania oceny tego interesu.

Tymczasem w rozpoznawanej sprawie organ II instancji nie zbadał i nie ocenił, dlaczego skarżący nie wywiązuje się ze wszystkich obowiązków doktoranta, choć w odwołaniu podniesiono w tym zakresie konkretne zarzuty. W aktach sprawy brak informacji i dokumentów, które pozwoliłyby ocenić, czy skarżący uczestniczył w seminarium doktoranckim i jakie w tym zakresie były oczekiwania i praktyka opiekuna naukowego. W tej sytuacji uznać należy, że Rektor podejmując zaskarżoną decyzję nie wyjaśnił w pełni stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy, nie dokonał wszechstronnej oceny zebranego materiału dowodowego oraz nie dokonał wyboru rozstrzygnięcia, do czego był zobowiązany art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a. Motywy decyzji powinny bowiem odzwierciedlać rację decyzyjną i wyjaśniać tok rozumowania prowadzący do zastosowania konkretnego przepisu prawa materialnego do ustalonej sytuacji faktycznej. W sprawie zarówno organ I, jak i II instancji, nie odniosły się do kwestii, czy zmiana promotora uniemożliwiła skarżącemu realizowanie programu II roku studiów – w części objętej seminarium doktoranckim.

Nie ulega wątpliwości, że podstawowym obowiązkiem doktoranta jest uczestniczenie w zajęciach dydaktycznych i organizacyjnych zgodnie z regulaminem studium, odbywanie praktyk zawodowych w formie prowadzenia zajęć dydaktycznych lub uczestniczenie w ich prowadzeniu, składanie egzaminów, odbywanie praktyk i spełnianie innych wymogów przewidzianych w planie studiów, w tym realizowanie programu studiów doktoranckich oraz prowadzenie badań naukowych i składanie sprawozdań z ich przebiegu, jak również przestrzeganie przepisów obowiązujących w uczelni, co wynika z art. 197 ust. 1-3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Doktoranci, którzy nie wywiązują się z wymienionych obowiązków mogą zostać skreśleni z listy uczestników studiów doktoranckich.

Sąd zauważa, że skarżący pomija to, iż na doktorancie ciąży szereg obowiązków związanych z odbywaniem studiów. Doktorant ma obowiązek przestrzegania przepisów obowiązujących na uczelni, uczestniczenia w zajęciach, dokumentowania przebiegu studiów, zaliczania wszystkich przedmiotów i zdawania egzaminów zgodnie z planem studiów i rozkładem zajęć. Wobec tego to na doktorancie ciąży inicjatywa w podejmowaniu działań mających na celu takie uzgodnienie konkretnych terminów zaliczeń i spotkań z opiekunem naukowym, aby było to zgodne z harmonogramem studiów.

Wskazać trzeba, że stosownie do treści art. 196 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym organizację i tok studiów doktoranckich w zakresie nieuregulowanym w ustawie oraz w odrębnych przepisach określa regulamin studiów doktoranckich. Zgodnie zaś z Regulaminem Studiów Doktoranckich uchwalonym przez Senat Akademicki, doktorant obowiązany jest do postępowania zgodnie z treścią ślubowania, regulaminem studiów doktoranckich oraz innymi przepisami obowiązującymi na uczelni, realizacji obowiązującego programu studiów, prowadzenia badań naukowych i składania rocznych sprawozdań z przebiegu pracy naukowej, zaopiniowanego przez opiekuna naukowego (zgodnie z § 20 pkt 1 i 2 Regulaminu. Doktorant, który nie wywiązuje się z ww. obowiązków, może zostać skreślony z listy uczestników studiów doktoranckich, zgodnie z § 21 pkt 1 Regulaminu. Skarżący nie zauważa, iż Plan seminarium promotorskiego w roku akademickim 2011/2012 na II roku przewiduje przygotowanie części teoretycznej pracy doktorskiej, co obejmuje przygotowanie części teoretycznej dysertacji. Z akt sprawy i argumentacji stron nie wynika, iż skarżący przedłożył promotorowi coś więcej, aniżeli wymieniono w zaskarżonej decyzji. Tym niemniej, Sąd zauważa, iż w sprawozdaniu rocznym doktorant podał w pkt 8, że rozprawę doktorską ma zaawansowaną w ok. 30%, sprawozdanie opatrzył datą (...) lipca 2013 r. Pod tym stwierdzeniem na druku sprawozdania zamieszczona została opinia opiekuna naukowego, opatrzona datą (...) sierpnia 2013 r. (k. nr 22 akt sądowych). Zarazem opiekun naukowy zaliczył skarżącemu seminarium promotorskie na ocenę 3,0 (ocena w indeksie z datą (...) sierpnia 2013 r. – k. 29 akt sądowych). Aczkolwiek Sąd nie podziela stanowiska skarżącego odnośnie wiążącej dla zaliczenia II roku studiów opinii opiekuna naukowego z dnia (...) sierpnia 2013 r., bowiem z jej treści nie wynika, aby sporządzający tą opinię ocenił postępy doktoranta w pracy nad rozprawą doktorską, to mając na uwadze uznaniowy charakter decyzji podejmowanej na podstawie art. 197 ust. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym, kwestia ta wymaga wyjaśnienia. Wymaga również odpowiedniego odniesienia do postanowień Regulaminu studiów doktoranckich stanowiących o zaliczeniu roku - § 9. Uzasadnienie decyzji powinno zatem wykazywać, że organ ocenił, po uprzednim rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy, że stwierdzone naruszenie Regulaminu i Planu studiów doktoranckich są na tyle istotne, że żadnego znaczenia dla sprawy nie mają wyżej wymienione, a wskazywane przez skarżącego, okoliczności. Organ odwoławczy nie rozważył i nie odniósł się do powyższych zarzutów. Wskazane uchybienia w opinii Sądu miały wpływ na wynik sprawy, co skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonej decyzji.

W realiach niniejszej sprawy Sąd podzielił zarzut skargi, iż z naruszeniem art. 10 K.p.a. skarżącemu nie zapewniono czynnego udziału w postępowaniu odwoławczym. W konsekwencji tego uchybienia dopiero wnosząc przedmiotową skargę skarżący mógł podnieść zarzuty, które wymagają odniesienia się do nich oraz ich rozważenia, co w konsekwencji może skutkować zmianą stanowiska organu II instancji.

Odnosząc się natomiast do podnoszonych w skardze zarzutów dotyczących niechęci wobec jego osoby władz uczelni, niewłaściwej opieki i odsunięcia od sprawy Rektora wskazać trzeba, że sąd administracyjny dokonuje jedynie kontroli zgodności z prawem zaskarżonego aktu organu administracji publicznej. Jeżeli natomiast skarżący uważa, że organy uczelni (rektor, kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej) nienależycie wykonują swe obowiązki i w ten sposób naruszają jego interesy, to wówczas przysługuje mu skarga, o której mowa w art. 227 K.p.a. Wskazać nadto należy, że przepisy K.p.a. w sprawach uczelni wyższych mają jedynie odpowiednie stosowanie, a przepisy art. 24 i 25 K.p.a. odnoszą się do organu administracji.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Rektor powinien dokonać wszechstronnej oceny materiału dowodowego sprawy i wydać decyzję spełniającą wymogi określone w art. 107 k.p.a. Stosownego omówienia wymagają również podnoszone przez skarżącego okoliczności dotyczące późnego wpisu w indeksie informacji o braku zaliczenia roku i znaczenia tej kwestii dla sprawy. Jednocześnie Sąd zwraca uwagę na konieczność uzupełnienia akt administracyjnych kontrolowanej sprawy, jako że przekazane przez organ akta są niekompletne i Sąd zmuszony był opierać się na materiałach załączonych do skargi, pomimo iż organ został wezwany do nadesłania kompletnych akt sprawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) wyżej powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym, uchylił zaskarżoną decyzję. O kosztach postępowania rozstrzygnięto zgodnie z art. 200 i art. 205 § powołanej ustawy, a o wykonalności decyzji na podstawie art. 152.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...