III SA/Wr 147/12

Uzasadnienie

H. R., powołując się na art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., wniósł do Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. o stwierdzenie nieważności decyzji Gminy W. z dnia [...] stycznia 1998 r. w przedmiocie rejestracji autobusu [...] o numerze rejestracyjnym [...]. Do wniosku w sprawie rejestracji pojazdu H. R. załączył umowę sprzedaży powyższego pojazdu, z której wynikało, że jest jego właścicielem. W dniu [...] maja 1998 r., podczas kontroli drogowej w W. policja stwierdziła natomiast, że pojazd ten został dnia [...] października 1997 r. skradziony na terenie N. i odebrała kierowcy pojazd razem z kluczykami i dowodem rejestracyjnym. Według informacji z policji, pojazd został następnie zwrócony właścicielowi. Według H. R. tym samym potwierdzono, że nie nabył on nigdy praw własnościowych do tego pojazdu, gdyż nabył go od osoby nieuprawnionej. Umowa sprzedaży, na podstawie której wydano decyzję o rejestracji pojazdu, była więc według H. R. nieważna od jej zawarcia.

Do wniosku dołączono uwierzytelnione tłumaczenie z języka n. zaświadczenia o zajęciu pojazdu marki [...], o numerze rejestracyjnym [...], z dnia [...] maja 1998 r., z podłużną pieczęcią Dyrekcji Policji Federalnej w W. - Komisariat Policji Okręgowej M., o treści: "Poinformowano mnie, W. I., ur. [...].09.1964 w P., zam. [...] S., ul. [...], legitymującego się polskim paszportem nr [...] z [...].3.96, że autobus [...] o p. numerach rejestracyjnych [...], który został skradziony [...].10.97 w N., został zajęty przez a. policję. Ponadto odebrano mi klucze samochodowe do autobusu i dowód rejestracyjny". Według tłumaczenia, na zaświadczeniu było jeszcze następujące sformułowanie: "Poświadczam moim podpisem przyjęcie tego zaświadczenia".

Z akt sprawy o rejestrację pojazdu wynika natomiast, że H. R. podaniem złożonym w dniu [...] grudnia 1997 r. w Wydziale Komunikacji Urzędu Miejskiego W., wystąpił "o wydanie zgody na zarejestrowanie pojazdu składanego z części Marki [...], nr ramy [...], nr silnika [...]". H. R. oświadczył, że złożenia pojazdu dokonał we własnym zakresie. Wskazał też, że do podania dołącza dowody własności "niżej wymienionego zespołu pojazdu zgodnie z 4 ust. 1, 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej". W podaniu stwierdził również, że załącza oświadczenie, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej, o pochodzeniu pozostałych podzespołów oraz zaświadczenie o przeprowadzonych badaniach technicznych z Okręgowej Stacji Diagnostycznej w B. O. W aktach sprawy znajduje się oświadczenie H. R. z dnia [...] grudnia 1997 r., że pozostałe części i podzespoły służące do złożenia pojazdu są jego własnością i nie pochodzą z kradzieży. W kolejnym oświadczeniu z dnia [...] grudnia 1997 r., H. R. stwierdził, że rama przywieziona do samochodu [...] została przywieziona bez tablic rejestracyjnych.

W obydwu oświadczeniach H. R. zaznaczył, że jest świadomy odpowiedzialności karnej z art. 247 k.k. W aktach sprawy jest także: dokument identyfikacyjny pojazdu złożonego poza wytwórnią (składak) z dnia [...] grudnia 1997 r., załącznik do zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym z dnia [...] grudnia 1997 r. (opinia [...]), uwierzytelnione tłumaczenie z języka n. dowodu rejestracyjnego pojazdu marki [...], rachunki w języku n. dotyczące części samochodowych, z pieczęciami Urzędu Celnego we W. oraz pieczęciami Wydziału Komunikacji Urzędu Miejskiego W. o zarejestrowaniu pojazdu w dniu [...] grudnia 1997 r., pod nr rejestracyjnym [...], wraz z uwierzytelnionymi tłumaczeniami z języka n.

Po rozpatrzeniu wniosku Kolegium decyzją z dnia [...] sierpnia 2011 r. ([...]) odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r.

H. R. wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wskazał, że Kolegium jest niekonsekwentne. Przyjmuje bowiem, iż żaden przepis prawa nie upoważnia organu właściwego w sprawach rejestracji do rozstrzygania kwestii własności pojazdu, gdyż przepisy nakładają jedynie obowiązek badania, czy pojazd zgłoszony do rejestracji stanowi przedmiot uregulowanego prawa własności, a z drugiej strony przyjmuje, że "zebrany materiał nie daje możliwości do zakwestionowania uprawnień właścicielskich H. R.". Wnioskodawca zarzucił też, że Kolegium nie przeprowadziło we własnym zakresie postępowania wyjaśniającego uprawnień właścicielskich do pojazdu zarejestrowanego na podstawie kwestionowanej decyzji. Poprzestało na twierdzeniu o braku stosownych dowodów w tym zakresie. Naruszyło tym art. 7 i art. 77 k.p.a. H. R. podkreślił też, że nie może być traktowany jako właściciel, gdyż nigdy nie nabył praw do pojazdu. Stwierdził, że utrzymywanie w obrocie prawnym decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. narusza zasadę praworządności, podważając jednocześnie ratio legis postępowania rejestracyjnego, którego celem jest wykazanie uprawnień właścicielskich w celu zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2012 r. Kolegium utrzymało w mocy własną decyzję z dnia [...] sierpnia 2011 r.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że postępowanie administracyjne w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej jest trybem nadzwyczajnym, mającym na celu eliminację z obrotu prawnego - ze skutkiem ex tunc - decyzji dotkniętych wyłącznie wadami enumeratywnie wymienionymi w art. 156 § 1 k.p.a. Stwierdzenie nieważności decyzji jest bowiem wyjątkiem od ogólnej zasady trwałości decyzji ostatecznych, wyrażonej w art. 16 § 1 k.p.a. Może mieć ono zatem miejsce tylko wtedy, gdy decyzja w sposób niewątpliwy dotknięta jest przynajmniej jedną z wad wymienionych w art. 156 § 1 K.p.a. Stąd wykładnia przesłanek nieważności z powołanych przepisów prawa winna mieć charakter ścieśniający. Kolegium zaznaczyło, że w postępowaniu o stwierdzenie nieważności organ nie może merytorycznie rozpoznać i rozstrzygnąć sprawy administracyjnej materialnej. W przeciwieństwie do pozostałych dwóch trybów postępowania nadzwyczajnego, w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, przedmiot tego postępowania został ograniczony wyłącznie do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy procesowej (B. Adamiak, Przedmiot postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej, PiP 2001, z. 8, s. 31). W postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, prawidłowość weryfikowanego rozstrzygnięcia jest oceniana według stanu prawnego istniejącego w dacie jego wydania (wyrok NSA z dnia 28 listopada 1997 r., III SA 1134/96, ONSA 1998, Nr 3, poz. 101).

Z uwagi na to, że wnioskodawca żądał stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. w oparciu o podstawę nieważności z art. 156 § 1 pkt 2 in fine k.p.a. Kolegium zbadało, czy decyzję z 8 stycznia 1998 r. wydano z rażącym naruszeniem prawa. Pojęcia rażącego naruszenia prawa nie zdefiniowano w Kodeksie postępowania administracyjnego. W piśmiennictwie i w orzecznictwie przyjmuje się, że stwierdzenie nieważności decyzji na podstawie "rażącego" naruszenia prawa może nastąpić tylko w sytuacji jednoznacznego i niebudzącego wątpliwości ustalenia, że w bezspornym stanie prawnym i faktycznym nie mogłaby zostać wydana decyzja o danej treści.

Kolegium stwierdziło, że w celu ustalenia, czy badana decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa, niezbędne jest odniesienie się do treści przepisów prawa regulujących kwestię rejestracji pojazdów obowiązujących w dniu wydania tej decyzji, tj. w dniu [...] stycznia 1998 r. Zgodnie z art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 20 marca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. Nr 98, poz. 602 ze. zm.; zwanej dalej "ustawą"), w brzmieniu na dzień [...] stycznia 1998 r., rejestracji pojazdu dokonuje się na podstawie: 1) dowodu własności pojazdu, 2) karty pojazdu, jeżeli była wydana, 3) wyciągu ze świadectwa homologacji albo odpisu decyzji zwalniającej pojazd z homologacji lub zaświadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli są wymagane, 4) dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany, 5) dowodu odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony z zagranicy i jest rejestrowany po raz pierwszy. Według art. 73 ust. 1 ustawy, rejestracji pojazdu dokonuje na wniosek właściciela kierownik rejonowego urzędu rządowej administracji ogólnej właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania (siedzibę), wydając dowód rejestracyjny oraz tablice (tablicę) rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 2-5 tego artykułu. Na mocy przepisu art. 144 ust. 3 ustawy, zadania określone w art. 73 ust. 1 ustawy przeszły, jako zadania zlecone, do właściwości organów gmin, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (Dz.U. z 1997 r. Nr 36, poz. 224), w tym gmin o statusie miasta określonych w załączniku do wymienionej ustawy. Jedną z gmin o statusie miasta wymienionych w tym załączniku był W.

Według § 2 ust. 1 obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 14 kwietnia 1993 r. w sprawie rejestracji, ewidencji i oznaczania pojazdów (Dz.U. Nr 37, poz. 164 z późn. zm.; zwanego dalej "rozporządzeniem"), potwierdzeniem zarejestrowania pojazdu jest dowód rejestracyjny oraz tablice rejestracyjne. Według § 3 ust. 1 rozporządzenia, w brzmieniu na dzień 8 stycznia 1998 r., przy składaniu wniosku o zarejestrowanie pojazdu jego właściciel, z zastrzeżeniem ust. 2-4 i 6, jest obowiązany przedstawić oryginał dowodu własności pojazdu, ostatni dowód rejestracyjny, jeżeli pojazd był już zarejestrowany. Według § 4 ust. 1 rozporządzenia, dowodem własności pojazdu lub jego pojedynczych zespołów jest w szczególności jeden z następujących dokumentów: 1) akt zdawczo-odbiorczy, 2) umowa darowizny, 3) umowa sprzedaży, 4) umowa dożywocia, 5) umowa zamiany, 6) rachunek lub faktura, 7) prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności. Organ wskazał, że w przypadku zgłoszenia do rejestracji pojazdu złożonego (zbudowanego) poza macierzystą wytwórnią, wnioskodawca jest obowiązany przedstawić, z zastrzeżeniem ust. 2 § 5 rozporządzenia, dowody własności następujących zespołów, pochodzących z różnych pojazdów: 1) nadwozia, 2) podwozia (ramy), 3) silnika, a jeżeli zespoły te pochodzą z pojazdów zarejestrowanych - także kopie dowodów rejestracyjnych tych pojazdów uwierzytelnione przez organ rejestrujący, który je wydał. Wnioskodawca jest obowiązany złożyć oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że jest właścicielem pozostałych zespołów i części służących do zbudowania tego pojazdu. Przepisy § 3 ust. 2, 3, 5 i 9 rozporządzenia stosuje się odpowiednio (§ 5 ust. 1 rozporządzenia).

Organ stwierdził, że w nauce prawa i w orzecznictwie sądów administracyjnych uznaje się, że rejestracja pojazdu jest sprawą indywidualną, rozstrzyganą przez organ administracji publicznej decyzją administracyjną. Naczelny Sąd Administracyjny, w uchwale z dnia 24 września 2001 r., (ONSA 2002, nr 1 poz. 7), stwierdził: "Rejestracja pojazdu następuje więc, jak należy przyjąć, w drodze rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej po przeprowadzeniu postępowania w celu ustalenia okoliczności faktycznych i prawnych, od których ustawa i przepisy wykonawcze do niej uzależniają dokonanie rejestracji. Postępowanie w sprawie rejestracji pojazdu kończy się wydaniem decyzji administracyjnej i decyzja ta poprzedza czynność materialno-techniczną wydania dowodu rejestracyjnego i tablic".

Według organu, akt rejestracji pojazdu jest decyzją administracyjną w znaczeniu materialnoprawnym. Kształtuje bowiem sytuację prawną określonego podmiotu prawa. Wydanie decyzji w przedmiocie rejestracji pojazdu poprzedza czynność materialno-techniczną właściwego organu polegającą na wydaniu dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych. Dowód rejestracyjny stanowi dokument urzędowy potwierdzający fakt rejestracji pojazdu (wydania stosownej decyzji) oraz dopuszczenie danego pojazdu do ruchu (art. 71 ust.1 ustawy). Kolegium podkreśliło, że decyzja o rejestracji pojazdu, wydana na podstawie powołanych przepisów prawa, do dnia 17 października 2003 r., nie posiadała formy prawnej odpowiadającej wymogom art. 107 § 1 K.p.a., w tym wskazania podstawy prawnej, uzasadnienia prawnego i faktycznego. Wydanie decyzji o rejestracji pojazdu (decyzji w znaczeniu materialnym) stwierdzane było jedynie stosownym wpisem w dowodzie rejestracyjnym poprzez wskazanie daty rejestracji. Wzór decyzji o rejestracji, odpowiadającej wymogom formalnym tego rodzaju aktu administracyjnego określonym przepisami k.p.a., określono rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2003 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz.U. Nr 161, poz. 1564), które weszło w życie z dniem 17 października 2003 r. Jedynym dokumentem stwierdzającym rejestrację przedmiotowego pojazdu (wydanie decyzji o rejestracji) w dniu [...] stycznia 1998 r. jest jedna z trzech kart pojazdu datowana na dzień [...] stycznia 1998 r. Weryfikację prawidłowości tej decyzji, z punktu widzenia przesłanek wymienionych w art. 156 § 1 k.p.a., jak zaznaczyło Kolegium, utrudnia fakt, że nie posiada ona standardowej formy opisanej w art. 107 K.p.a., w tym, nie zawiera uzasadnienia prawnego i faktycznego. Uwzględniając tę okoliczność oraz mając na względzie pozostałe dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, Kolegium stwierdziło, że brak jest możliwości precyzyjnego i jednoznacznego ustalenia przesłanek, jakimi kierował się organ rejestrujący pojazd. Brak decyzji o rejestracji pojazdu, spełniającej wymogi określone w art. 107 k.p.a., nie może jednak stanowić, uwzględniwszy obowiązujące w dniu wydania tego aktu przepisy, podstawy do stwierdzenia nieważności badanej decyzji.

Biorąc pod uwagę wskazane uwarunkowania prawne oraz materiał dowodowy Kolegium przyjęło, że nie można stwierdzić, że decyzja, którą zarejestrowano pojazd [...] pod numerem rejestracyjnym [...], została wydana z rażącym naruszeniem prawa, stosownie do art. 156 § 1 pkt 2 in fine k.p.a. Przesłany przez organ I instancji materiał dowodowy nie uzasadnia stwierdzenia, że w dniu rejestracji organ miał podstawy do kwestionowania uprawnień właścicielskich strony do przedmiotowego pojazdu. Kolegium podkreśliło, że wyjście na jaw po rejestracji, że dany pojazd pochodzi z kradzieży, nie może być podstawą do stwierdzenia nieważności decyzji o rejestracji na podstawie powołanego przepisu k.p.a., jeżeli osoba wnioskując o rejestrację tego pojazdu przedstawiła dowód własności.

Organ podkreślił, że niezrozumiała jest treść tłumaczenia zaświadczenia z dnia [...] maja 1998 r., w którym jest mowa, że "autobus [...] o polskich numerach rejestracyjnych [...] [...] został skradziony [...].10.97 r. w N.", gdy ten pojazd został złożony przez H. R. (jak sam oświadczył). Kolegium podkreśliło brak urzędowo potwierdzonych okoliczności ewentualnej kradzieży tego pojazdu na terenie N. w dniu [...] października 1997 r., które mogłyby stanowić obecnie podstawę do zakwestionowania prawa własności H. R. do przedmiotowego pojazdu bądź jego poszczególnych części czy podzespołów.

Odnosząc się do podstawy nieważnościowej, określonej w pierwszej części art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., Kolegium stwierdziło, że istniała podstawa prawna do wydania decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. Podstawę tę stanowiły powołane wcześniej przepisy. Odnosząc się do podstawy nieważnościowej określonej w art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a., czyli wydania decyzji z naruszeniem przepisów o właściwości, Kolegium skonstatowało, że decyzja z dnia [...] stycznia 1998 r. - w świetle powołanych przepisów - została wydana przez właściwy organ administracji publicznej. Odnosząc się do art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a., Kolegium zauważyło, że nie zachodzi w sprawie podstawa do stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. przewidziana w tym przepisie (res iudicata). Kolegium stwierdziło, że decyzję z dnia [...] stycznia 1998 r. skierowano do H. R., czyli do osoby wnioskującej o zarejestrowanie pojazdu. Niedopuszczalne jest więc stwierdzenie nieważności badanej decyzji ze względu na podstawę przewidzianą wart. 156 § 1 pkt 4 k.p.a. Brak jest również podstaw do przyjęcia, iż decyzja z dnia [...] stycznia 1998 r., stosownie do art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a., była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały. Tak samo nie zachodziła sytuacja ewentualnego wywołania wykonaniem decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. czynu zagrożonego karą (art. 156 § 1 pkt 6 k.p.a.). Odnosząc się do art. 156 § 1 pkt 7 k.p.a., Kolegium nie stwierdziło, aby decyzja z dnia [...] stycznia 1998 r. zawierała wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa, bowiem takiego szczególnego przepisu było brak. W rezultacie, ponieważ decyzja z dnia [...] stycznia 1998 r. nie była obarczona żadną z kwalifikowanych wad wymienionych w art. 156 § 1 K.p.a., Kolegium utrzymało w mocy decyzję I instancji.

Kolegium podkreśliło, że w postępowaniu nieważnościowym organ nie może merytorycznie rozpoznać i rozstrzygnąć sprawy administracyjnej materialnej. Stąd nie doszło w postępowaniu pierwszej instancji do naruszenia art. 7 i art. 77 K.p.a., na skutek nieprzeprowadzenia postępowania wyjaśniającego kwestie uprawnień właścicielskich do pojazdu zarejestrowanego na podstawie badanej decyzji.

Na powyższą decyzję H. R., reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, w której zaskarżonej decyzji zarzucono:

1) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 156 § 1 kpa, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że decyzja administracyjna w sprawie rejestracji pojazdu mechanicznego wydana na rzecz podmiotu, któremu nie przysługiwały uprawnienia właścicielskie, nie jest obarczona żadną z kwalifikowanych wad powodującą jej nieważność;

2) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 77 § 1 k.p.a. i art. 80 k.p.a. poprzez usankcjonowanie przez organ II instancji odmowy przeprowadzenia we własnym zakresie postępowania wyjaśniającego kwestie uprawnień właścicielskich do pojazdu zarejestrowanego na podstawie decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. mimo, że okoliczności te mają istotne znaczenie dla ustalenia, czy zachodzi jedna z kwalifikowanych wad skutkujących stwierdzeniem nieważności tej decyzji;

3) naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 7 § 1 k.p.a., poprzez nieuwzględnienie słusznego interesu strony.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji Kolegium oraz decyzji ją poprzedzającej.

W odpowiedzi na skargę Kolegium podtrzymało stanowisko z uzasadnienia zaskarżonej decyzji oraz wniosło o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

Według art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości, między innymi poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 tej ustawy).

Zakres kontroli administracji publicznej obejmuje również orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne (art. 3 § 1 w zw. z § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz.U. z 2012 r. poz. 270, zwanej dalej w skrócie "p.p.s.a.").

Kryterium legalności przewidziane w art. 1 § 2 ustawy ustrojowej umożliwia sądowi administracyjnemu wyeliminowanie z obrotu prawnego zarówno decyzji administracyjnej uchybiającej prawu materialnemu, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" p.p.s.a.), jak też rozstrzygnięcia dotkniętego wadą warunkującą wznowienie postępowania administracyjnego (lit. "b"), a także wydanego bez zachowania reguł postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. "c").

Według art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W myśl art. 134 § 1 p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Kierując się tą zasadą, w niniejszej sprawie Sąd stwierdził, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Jako podstawę wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji organu I instancji z dnia [...] stycznia 1998 r., a następnie wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy zakończonej wydaniem decyzji przez Kolegium, skarżący wskazał rażące naruszenie prawa, polegające na wydaniu decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. w przedmiocie rejestracji autobusu w sytuacji, gdy skarżący nie był właścicielem zarejestrowanego pojazdu. Zdaniem skarżącego naruszono tym w sposób rażący art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 20 marca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. Nr 98, poz. 602) oraz § 2 ust. 1 obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 14 kwietnia 1993 r. w sprawie rejestracji, ewidencji i oznaczania pojazdów (Dz.U. Nr 37, poz. 164). Przepisy te bowiem w sposób niebudzący wątpliwości wymagały dla dokonania rejestracji przedłożenia dowodu własności pojazdu. Zdaniem skarżącego, kontrola dokumentów pojazdu przez policję w., zakończona zajęciem pojazdu w celu przekazania go właścicielowi, wykazała natomiast, że skarżący nie był nigdy właścicielem przedmiotowego pojazdu, gdyż nabył go od osoby nieuprawnionej. Umowa sprzedaży pojazdu była więc nieważna. Biorąc to pod uwagę skarżący powołał się na przesłankę stwierdzenia nieważności określoną w art. 156 § 1 pkt 2 in fine k.p.a., czyli na wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa, którą zdaniem skarżącego dotknięta była decyzja Gminy W. z dnia [...] stycznia 1998 r. w przedmiocie rejestracji autobusu [...] o numerze rejestracyjnym [...].

Sąd podkreśla, że postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest postępowaniem nadzwyczajnym. Celem tego postępowania nie jest ponowne rozpoznanie zakończonej sprawy, lecz ustalenie, czy decyzja ostateczna jest dotknięta jedną z kwalifikowanych wad. Decyzja stwierdzająca nieważność ma więc charakter wyjątkowy. Oznacza to, że stwierdzenie nieważności może mieć miejsce tylko wtedy, gdy decyzja dotknięta jest w sposób niewątpliwy jedną z wad określonych w art. 156 § 1 k.p.a. (wyrok NSA z 5 lutego 1988 r., IV SA 948/87).

Przepisy k.p.a. nie definiują pojęcia rażącego naruszenia prawa. Zdaniem Sądu, nie budzi jednak wątpliwości, że nie każde naruszenie prawa jest rażące, lecz tylko takie, które ma charakter drastyczny, wyraźny, oczywisty. Dla zakwalifikowania określonej decyzji ostatecznej jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa należy zatem wykazać, że treść decyzji pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisu prawa oraz że charakter takiego naruszenia powoduje, iż dana decyzja nie może być akceptowana jako akt wydany przez organ praworządnego państwa (wyrok NSA z 7 czerwca 2001 r., III SA 907/00). Proste zestawienie treści takiej decyzji z treścią przepisu prawa wskazuje więc na ich wzajemną sprzeczność, a orzeczenie organu w sposób ewidentny odbiega od obowiązującej normy prawnej.

Podstawą stwierdzenia nieważności decyzji jest więc konieczność wystąpienia rażącego naruszenia prawa. Według stanowiska literatury z rażącym naruszeniem prawa mamy do czynienia w sytuacji, gdy "czynność zmierzająca do wydania decyzji administracyjnej oraz treść załatwienia sprawy niej wyrażona stanowi zaprzeczenie stanu prawnego sprawy w całości lub w części. Można powiedzieć, że czynności prowadzące do załatwienia sprawy lub samo jej załatwienie następuje w odniesieniu nie do stanu prawnego sprawy i jego elementów, lecz jak gdyby do ich kontratypów, do zanegowanych w całości lub w części treści przepisów regulujących stan prawny sprawy" (B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2000, str. 663).

W rozpatrywanej sprawie Sąd nie dopatrzył się naruszenia polegającego na wydaniu decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. w sprawie rejestracji pojazdu z rażącym naruszeniem art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 20 marca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym oraz § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 14 kwietnia 1993 r. w sprawie rejestracji, ewidencji i oznaczania pojazdów, według stanu pranego na dzień wydania tej decyzji. Skarżący spełnił wówczas wymogi tych przepisów, przedkładając rachunki zaświadczające, że kupił karoserię, ramę, silnik oraz inne podzespoły oraz części, z których został zmontowany pojazd, który jako tzw. "składak" został dopuszczony do ruchu oraz następnie zarejestrowany na podstawie decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. W toku postępowania rejestracyjnego skarżący złożył oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej, że nabyte przez niego elementy do złożenia pojazdu nie pochodzą z kradzieży, załączając na dowód prawdziwości tych oświadczeń kserokopie opatrzonych pieczęciami urzędu celnego rachunków wystawionych przez n. sprzedawcę p. importerowi, od którego skarżący zakupił podzespoły oraz części. W taki sposób organ rejestracyjny mógł przyjąć, że skarżący udowodnił prawo własności złożonego pojazdu, spełniając wymóg udokumentowania własności, wynikający z powołanych przepisów o rejestracji pojazdów.

Skarżący powołując się na policyjne zajęcie w dniu [...] maja 1998 r., podczas kontroli drogowej w W. autobusu [...] o numerze rejestracyjnym [...], twierdzi, że jest to dowód na to, że nie był nigdy właścicielem tego pojazdu, gdyż nabył go od osoby nieuprawnionej, a zatem umowa sprzedaży pojazdu była nieważna. Sąd stwierdza jednak, że w aktach sprawy brak jest umowy, na której nieważność powołuje się skarżący. Są tylko rachunki na dowód zakupu podzespołów oraz części, z których został złożony sporny pojazd. Druga istotna wątpliwość dotyczy pojazdu o numerze rejestracyjnym [...], zarejestrowanego dnia [...] stycznia 1998 r. w W. jako "składak", a zajętego dniu [...] maja 1998 r. w W. przez policję w. jako pojazd skradziony dnia [...] października 1997 r. skradziony na terenie N. Biorąc pod uwagę scharakteryzowany materiał dowodowy z akt administracyjnych sprawy, powstają istotne wątpliwości, czy poza tablicami rejestracyjnymi zachodzi tożsamość pojazdu zarejestrowanego dnia [...] stycznia 1998 r. we W. oraz pojazdu zajętego [...] maja 1998 r. przez policję w.. Należy także podkreślić, że skarżący konsekwentnie powołujący się na nieważność umowy sprzedaży przedmiotowego pojazdu, ani jej nie przedłożył, ani nie podał jej istotnych elementów. Ponadto skarżący nie dowiódł, że podjął kroki prawne mające na celu unieważnienie tej umowy. Nie następuje to bowiem jedynie na podstawie oświadczenia woli jednej ze stron umowy, lecz w wymaganej przez prawo procedurze. Skarżący mógł to uczynić, tym bardziej, że jego kontrahent - Firma Handlowo-Usługowa "A", sprzedawca podzespołów i części do złożenia pojazdu, miał siedzibę w P., a konkretnie w G.

Obecne wyjaśnienie tych kwestii, po prawie 14 latach, wymagałoby prowadzenia postępowania wyjaśniającego, które nie jest dopuszczalne w ramach postępowania o stwierdzenie nieważności.

Skarżący powoływał się na przesłankę stwierdzenia nieważności z art. 156 § 1 pkt 2 in fine k.p.a. Organ rozpatrzył wszakże sprawę uwzględniając wszystkie przesłanki nieważności z art. 156 § 1. Sąd podziela pogląd organu, że nie zachodziła żadna z przesłanek nieważności, określonych w tym przepisie. Istniała bowiem podstawa prawna do wydania decyzji z dnia [...] stycznia 1998 r. (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. in initio); decyzja była wydana przez organ właściwy (art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a.); nie zachodziła przesłanka res iudicata (art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a.); decyzje skierowano do osoby będącej stroną w sprawie (art. 156 § 1 pkt 4 k.p.a.); decyzja była wykonalna (art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a.); wykonanie decyzji nie wywoływało czynu zagrożonego karą (art. 156 § 1 pkt 6 k.p.a.); decyzja nie zawierała wady powodującej jej nieważność z mocy prawa, gdyż takiego szczególnego przepisu było brak (art. 156 § 1 pkt 7 k.p.a.).

Sąd nie dopatrzył się zarzucanego w skardze naruszenia przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 156 § 1 k.p.a. Sąd uznał za bezzasadne zarzuty skargi naruszenia przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 77 § 1 k.p.a. i art. 80 k.p.a. Jak już wywiedziono, organ prowadzący postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności nie jest właściwy do prowadzenia postępowania dowodowego. W rozpatrywanej sprawie odnosiło się to do weryfikacji uprawnień właścicielskich skarżącego do przedmiotowego pojazdu. Bezzasadne jest powoływanie się skarżącego na naruszenie przepisów postępowania, zawartych w art. 7 k.p.a. Zasada ochrony słusznego interesu strony nie może być bowiem sprzeczna z zasadą praworządności, wyrażoną w art. 6 k.p.a., a także w art. 7 k.p.a. na który się powołuje skarżący.

Biorąc te okoliczności pod uwagę, Sąd stwierdza, że w rozpatrywanej sprawie nie zachodzi sytuacja wyraźnej i oczywistej sprzeczności treści decyzji z dnia [...] stycznia 2008 r. z treścią przepisów, będących podstawą prawną tej decyzji. Nie można także stwierdzić, że zakwestionowana decyzja nie może być akceptowana jako akt wydany przez organ praworządnego państwa. Proste zestawienie treści kwestionowanej decyzji z treścią przepisu prawa nie wskazuje na ich wzajemną sprzeczność, a orzeczenie zawarte w decyzji jest zgodne z obowiązującym prawem.

W tym stanie rzecz Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę.