I SA/Wr 421/14

Uzasadnienie

1. Postępowanie przed organami podatkowymi.

1.1. Przedmiotem skargi jest decyzja Dyrektora Izby Celnej we W. (dalej: organ odwoławczy/ organ podatkowy drugiej instancji) z dnia [...] r. nr [...] utrzymująca w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Celnego w L. (dalej: organ podatkowy pierwszej instancji) z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie określenia M. P. (dalej: podatnik/ skarżąca) zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym za wrzesień 2010r. w wysokości 16.549 zł.

1.2. Z uzasadnienia decyzji organu podatkowego pierwszej instancji wynika, że podatnik w miesiącu wrześniu 2010r. sprzedał 21.813 litrów oleju napędowego grzewczego. Każda sprzedaż została udokumentowana fakturą VAT oraz paragonem z kasy rejestrującej sprzedaż. Ponadto w przypadku każdej sprzedaży oleju opałowego podatnik pobrał od kupujących oświadczenia o przeznaczeniu nabywanego oleju. Jednocześnie ustalono, że pobrane przez podatnika oświadczenia zawierały braki formalne i nie spełniały wymogów przewidzianych w art. 89 ust. 6 i 8 ustawy z dnia 6 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2008r. Nr 3, poz. 11 ze zm.; dalej: u.p.a.). Powołując się na treść art. 1 ust. 1, art. 10 ust. 1 i 9, art. 13 ust. 1, art. 21 ust. 1, art. 88 ust. 1, art. 89 ust. 1 pkt 9, art. 89 ust. 5 pkt 1, art. 89 ust. 6, art. 89 ust. 8, art. 89 ust. 14, art. 89 ust. 15 pkt 1 i art. 89 ust. 16 u.p.a. wskazano, że oświadczenia nabywców - osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą wymienione w pozycjach 4, 6, 8, 9, 11, 13, 14 tabeli sporządzonej w uzasadnieniu decyzji posiadają następujące braki: brak czytelnego podpisu; brak typu/ rodzaju urządzeń grzewczych; brak dokładnego adresu urządzeń grzewczych; brak kodu miejscowości gdzie znajduje się urządzenie grzewcze; brak daty złożenia oświadczenia, brak nr NIP lub PESEL, brak nazwy odbiorcy.

Odnosząc się do kwestii braku czytelnego podpisu zauważono, że jednym z podstawowych elementów dokumentu jakim jest oświadczenie nabywcy jest podpis, który zgodnie z cytowanym przepisem musi być czytelny. Istotą podpisu jest jego własnoręczność, gdyż podpis świadczy o tym, że oświadczenie woli umieszczone ponad nim pochodzi od osoby, która się podpisała. Z tego względu czytelny podpis, jako znak graficzny określonej osoby powinien wskazywać tę osobę, a przynajmniej pozwalać na odczytanie jej nazwiska bez sięgania do innych okoliczności złożenia oświadczenia. Nie uznano zatem formalnej poprawności oświadczenia w przypadku, którego brak jest możliwości ustalenia osoby podpisu, podpisane jest w sposób nieczytelny bądź opatrzone zostało jedynie parafą nie spełnia wymogów formalnych pozwalających na zastosowanie preferencji podatkowych (oświadczenie – pozycja 15). Dodatkowo wskazano, że w przypadku braków formalnych, tj. braku numerów NIP i PESEL, braku daty złożenia oświadczenia, brak nazwy odbiorcy na przyjętych oświadczeniach brak jest podstaw, w świetle obowiązujących przepisów u.p.a. do uznania je za prawidłowe.

Odnośnie warunku wskazania na oświadczeniu rodzaju i typu urządzenia wskazano za Słownikiem Języka Polskiego, wyd. PWN Warszawa 1998r., że "urządzenie jest to rodzaj mechanizmu lub zespół elementów, przyrządów służących do wykonywania określonych czynności". Przedmiot zatem umożliwia wykonanie określonego procesu np. przetwarzanie energii, wykonywanie określonej pracy mechanicznej, przetwarzanie informacji i ma określoną formę budowy w zależności od spełniających parametrów pracy i celu przeznaczenia. Typ (przedmiotu) natomiast to fason określonego przedmiotu wyodrębniony ze względu na swoje specyficzne cechy według określonych kryteriów (np. czynnika grzewczego) oznakowany odrębną nazwą i/lub symbolem spośród innych przedmiotów) danego rodzaju. Zdaniem organu podatkowego jeśli zatem w oświadczeniu widnieje nazwa nagrzewnica to oznacza to podanie rodzaju urządzenia i brak oznaczenia typu urządzenia grzewczego. Zaś wskazanie w oświadczeniu w miejscu rodzaj urządzenia zapisów: "Staronic TV 436" (oświadczenie – pozycja 6 tabeli); "MAN-typ SLV11" (pozycja 8 tabeli); "De Dietrich" (oświadczenie – pozycja 14 tabeli); nie spełnia wymogów formalnych i biorąc pod uwagę wiedzę, doświadczenie życiowe oraz logikę nie sposób wykazać jakiego rodzaju urządzenia dotyczą te symbole. Uwzględniając powyższe stwierdzono, że podatnik nie zachował warunków określonych w art. 86 ust. 6 i ust. 8 u.p.a. i tym samym utracił uprawnienie zastosowania stawki akcyzy określonej w art. 89 ust. 1 pkt 9 u.p.a. i stał się podatnikiem podatku akcyzowego zobowiązanym do złożenia deklaracji dla podatku akcyzowego za miesiąc wrzesień 2010r. Ustalono ilość oleju do opodatkowania w wysokości 9.083 litrów. Stawka podatku wynosił 1.822 zł/1000l. W konsekwencji wyliczono kwotę podatku w wysokości 16.549 zł.

1.3. Na skutek wniesionego odwołania organ podatkowy drugiej instancji powołaną na wstępie decyzją utrzymał w mocy decyzję organu podatkowego pierwszej instancji w oparciu o treść art. 233 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej: O.p.). W uzasadnieniu w pełni podzielono argumentację zawartą w decyzji organu podatkowego pierwszej instancji.

2. Postępowanie przed Sądem pierwszej instancji.

2.1. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skarżąca zaskarżyła ww. decyzję organu odwoławczego w całości i zarzuciła naruszenie:

- art. 89 ust. 16 u.p.a. poprzez jego błędne zastosowanie wskutek przyjęcia, iż podatnik przedłożył podczas kontroli wadliwe i niespełniające warunków określonych w art. 89 ust. 6 i 8 u.p.a. oświadczenia nabywców oleju napędowego do celów opałowych, podczas gdy dokumenty te zawierały tylko nieistotne uchybienia formalne, które nie uniemożliwiały identyfikacji nabywców wyrobu akcyzowego oraz sprawdzenia autentyczności złożonych oświadczeń i faktycznego wykorzystania zakupionego oleju napędowego, a co za tym idzie uprawniały do naliczenia od tego towaru obniżonej stawki podatku akcyzowego;

- art. 21 § 3 O.p. poprzez przyjęcie, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości podatku oraz, że wysokość zobowiązania podatnika jest inna niż wykazana w deklaracji, podczas gdy w rzeczywistości podatnik przedłożył dokumentację potwierdzającą sprzedaż oleju napędowego do celów opałowych (co organy podatkowe potwierdziły), wymaganą do zastosowania obniżonej stawki podatku akcyzowego oraz potwierdzającą spełnienie zobowiązania podatkowego poprzez uiszczenie obniżonej (właściwej w tym przypadku) stawki podatku;

- art. 122 O.p. poprzez zaniechanie przez organ podatkowy podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym;

- art. 229 w zw. z art. 191 i w zw. z art. 180 § 1 O.p. poprzez zaniechanie przez organ odwoławczy przeprowadzenia dodatkowego postępowania dowodowego, uzupełniającego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy lub zlecenia przeprowadzenia takiego postępowania organowi podatkowemu pierwszej instancji, a w konsekwencji wydanie decyzji w oparciu o niekompletny materiał dowodowy. W związku z powyższym wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji organu odwoławczego, jak tez decyzji organu podatkowego pierwszej instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazano, że kupujący podpisał oświadczenie parafą z imienną pieczęcią uznając to za wystarczającą formę podpisu albowiem w takiej formie podpisuje większość dokumentów firmowych w ramach obrotu gospodarczego oraz w kontaktach z różnymi urzędami publicznymi, gdzie nie jest to nigdzie kwestionowane. Błędy dotyczące zaś podania jedynie marki urządzenia czy braku wpisu rodzaju urządzenia, braku kodu pocztowego nie są błędami istotnymi, które uniemożliwiają zarówno weryfikację oświadczeń, jak też weryfikację obrotu olejem opałowym i jego faktycznego przeznaczenia.

2.2. W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

3. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

3.1. Skarga jest zasadna.

3.2. Istotą zaś sporu między stronami jest kwestia zasadności zastosowania przez organy podatkowe w okolicznościach przedmiotowej sprawy sankcyjnej stawki przewidzianej w art. 89 ust. 16 u.p.a. Powyższe jest konsekwencją stwierdzonych przez te organy podatkowe braków formalnych w oświadczeniach nabywców – osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą takich jak: brak czytelnego podpisu; brak typu/ rodzaju urządzeń grzewczych; brak dokładnego adresu urządzeń grzewczych; brak kodu miejscowości gdzie znajduje się urządzenie grzewcze; brak daty złożenia oświadczenia, brak nr NIP lub PESEL, brak nazwy odbiorcy czyli niespełnienie wymogów określonych w art. 89 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 oraz ust. 8 pkt 1, 4 i 5u.p.a. Odmiennego zdania jest skarżąca, która wskazuje, że stwierdzone braki formalne są na tyle nieistotne, że umożliwiają weryfikację oświadczeń, jak też weryfikację obrotem olejem opałowym i jego faktycznym przeznaczeniem.

3.3. Stosownie do treści art. 89 ust. 5 pkt 1 u.p.a. sprzedawca wyrobów akcyzowych nieobjętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, określonych w ust. 1 pkt 9, 10 i 15, jest obowiązany w przypadku sprzedaży osobom prawnym, jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej oraz osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą - do uzyskania od nabywcy oświadczenia, że nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych lub będą sprzedane z przeznaczeniem do celów opałowych, uprawniających do stosowania stawek akcyzy określonych w ust. 1 pkt 9, 10 i 15.

Zgodnie z art. 89 ust. 6 u.p.a. oświadczenie, o którym mowa w ust. 5 pkt 1, z zastrzeżeniem ust. 7, powinno być dołączone do kopii faktury oraz powinno zawierać: 1) dane dotyczące nabywcy, w tym nazwę oraz adres siedziby lub zamieszkania, a także NIP lub REGON; 2) określenie ilości i rodzaju oraz przeznaczenia nabywanych wyrobów; 3) wskazanie rodzaju, typu oraz liczby posiadanych urządzeń grzewczych oraz miejsca (adresu), gdzie znajdują się te urządzenia; 4) datę i miejsce złożenia oświadczenia; 5) czytelny podpis składającego oświadczenie.

Z kolei po myśli art. 89 ust. 8 u.p.a. oświadczenie, o którym mowa w ust. 5 pkt 2 ustawy, powinno zawierać: 1) imię i nazwisko nabywcy, numer dowodu osobistego lub nazwę i numer innego dokumentu stwierdzającego tożsamość nabywcy, NIP lub numer PESEL nabywcy lub pełnoletniej osoby zameldowanej pod tym samym adresem co nabywca; 2) adres zameldowania nabywcy oraz adres zamieszkania, jeżeli jest inny od adresu zameldowania; 3) określenie ilości, rodzaju oraz przeznaczenia nabywanych wyrobów; 4) określenie liczby posiadanych urządzeń grzewczych, w których mogą być wykorzystane te wyroby oraz miejsc (adresów), gdzie znajdują się te urządzenia; 5) wskazanie rodzaju i typu urządzeń grzewczych; 6) datę i miejsce sporządzenia oświadczenia oraz czytelny podpis składającego oświadczenie.

W przypadku niespełnienia warunków określonych w ust. 5-15 stosuje się stawkę akcyzy określoną w ust. 4 pkt 1 (art. 89 ust. 16 u.p.a.). Powołany przepis art. 89 ust. 4 pkt 1 stanowi, że w przypadku użycia wyrobów, o których mowa w ust. 1 pkt 9, 10 i 15, do napędu silników spalinowych, użycia ich, gdy nie spełniają warunków określonych w szczególnych przepisach w zakresie prawidłowego znakowania i barwienia, a także ich posiadania w zbiorniku podłączonym do odmierzacza paliw lub sprzedaży z takiego zbiornika, stosuje się odpowiednio stawkę 1.822,00 zł/1.000 litrów, a w przypadku gdy ich gęstość w temperaturze 15°C jest równa lub wyższa od 890 kilogramów/metr sześcienny - 2.047,00 zł/1.000 kilogramów.

3.4. Na tle rzeczonych przepisów wykształciły się odmienne linie orzecznicze.

Jedna - wskazująca na konieczność rozróżniania tzw. wad istotnych od wad nieistotnych. Pogląd ten nie neguje faktu, że zarówno precyzyjna i zrozumiała treść regulacji art. 89 ust. 16 u.p.a. jak też uzasadnienie projektu ustawy o podatku akcyzowym wskazują, że sankcyjna stawka podatkowa ma zastosowanie w każdym przypadku, gdy oświadczenie o opałowym przeznaczeniu wyrobu energetycznego nie spełnia wszystkich wymogów określonych w art. 89 ust. 6 i ust. 8 u.p.a. Uwzględniono w nim jednak, że kluczowym warunkiem dla zapewnienia prawidłowości opodatkowania olejów opałowych podatkiem akcyzowym jest kontrola zużycia takiego oleju, w ramach której możliwe jest: po pierwsze, identyfikacja nabywcy oraz po drugie, istnienie oświadczenia nabywcy o opałowym przeznaczeniu nabywanego wyrobu akcyzowego. Samo zatem stwierdzenie, że oświadczenie takie zawiera wady nieistotne z punktu widzenia identyfikacji nabywcy oraz przeznaczenia wyrobu energetycznego, nie powinno powodować skutków w postaci zastosowania sankcyjnej stawki podatkowej. Z punktu widzenia kontroli obrotu olejem opałowym decydujące znaczenie ma bowiem ustalenie tożsamości (identyfikacji) nabywcy oraz istnienie oświadczenia tego nabywcy o opałowym przeznaczeniu nabywanego wyrobu akcyzowego. Oświadczenia, o których mowa w art. 89 ust. 5 u.p.a. powinny umożliwiać kontrolę dystrybucji oleju opałowego i jego faktycznego przeznaczenia na cele opałowe. Dopiero brak takich oświadczeń nabywcy lub posiadanie przez sprzedawcę oświadczeń nieprawidłowych, nierzetelnych lub niepełnych, które uniemożliwiają zarówno ich weryfikację, jak też weryfikację obrotu olejem opałowym i jego faktycznego przeznaczenia, powinno powodować konieczność zastosowania podwyższonej stawki podatkowej, przewidzianej dla wyrobów wykorzystywanych do napędu silników (por. m.in. wyroki: NSA z dnia 12 maja 2011 r., sygn. akt I GSK 244/10; z dnia 17 maja 2011 r., sygn. akt I SA/Bd 220/11, opubl. CBOSA).

Druga - wskazująca, że ustawodawca nie wprowadził żadnej klasyfikacji wad oświadczeń nabywców wyrobów energetycznych ani ich wartościowania, zaś materialnoprawny charakter obowiązków związanych ze sprzedażą oleju opałowego uzasadnia tezę, że ustawodawca nie dopuścił późniejszego poprawiania lub uzupełniania oświadczeń (zob. m.in. wyroki NSA: z dnia 10 maja 2011r. sygn. akt I GSK 194/10; z dnia 5 kwietnia 2013r. sygn. akt I GSK 1082/11; z dnia 14 maja 2013r. sygn. akt I GSK 669/12; z dnia 15 października 2013 r. sygn. akt I GSK 1002, opubl. CBOSA).

3.5. Powyższe skutkowało wystąpieniem przez WSA w Białymstoku postanowieniem z dnia 21 czerwca 2011r. sygn. akt I SA/Bk 99/11 z pytaniem prawnym czy art. 89 ust. 5 i 16 u.p.a. w zakresie, w jakim dopuszcza zastosowanie stawki akcyzy określonej w art. 89 ust. 4 pkt 1 u.p.a., w przypadku, gdy oświadczenia, o których mowa w art. 89 ust. 5 pkt 1 i 2 u.p.a. zawierają wady nieistotne z punktu widzenia ustalenia tożsamości nabywcy oraz przeznaczenia wyrobu energetycznego, jest zgodny z art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z dnia 11 lutego 2014 r. sygn. akt P 50/11 postanowił umorzyć postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku. Z uwagi na charakter rzeczonego rozstrzygnięcia nie można uznać, że treści, które zostały wypowiedziane na temat ww. regulacji mają walor wiążący dla sądu. Tym bardziej, że Trybunał Konstytucyjny stwierdził wyraźnie, że przedstawiony przez sąd administracyjny problem to problem stosowania prawa na tle okoliczności konkretnej sprawy. Zaś brak jednolitości rozstrzygnięć sądowych może stanowić podstawę do zastosowania jednej z metod usuwania rozbieżności w judykaturze sądów administracyjnych określonych w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 270, ze zm.; dalej: ppsa), a nie kierowania pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego.

3.6. W niniejszej sprawie Sąd nie kwestionuje poglądu, że nałożony na sprzedawcę obowiązek uzyskania prawidłowych zarówno pod względem formalnym, jak i materialnym oświadczeń o przeznaczeniu oleju opałowego, ma umożliwić organowi podatkowemu kontrolę rzeczywistego przeznaczenia nabywanego paliwa, tj. identyfikację nabywcy oraz jego urządzenia grzewczego, a następnie w razie wątpliwości, sprawdzenie, czy rzeczywiście określony w oświadczeniu nabywca, w dacie wynikającej z oświadczenia, kupił olej opałowy do urządzenia grzewczego określonego w oświadczeniu, tj. kupił olej opałowy na cele opałowe (por. m.in. wyrok WSA we Wrocławiu 23 maja 2014r. sygn. akt I SA/Wr 419/14, opubl. CBOSA). Nie ulega też wątpliwości, że przepisy art. 89 ust. 16 u.p.a. czy art. 89 ust. 5, 6 i 8 u.p.a. mają charakter jednoznaczny.

Sąd zważywszy na szczególne okoliczności przedmiotowej sprawy jest przeciwny jednak takiemu dokonywaniu wykładni przepisów art. 89 ust. 6 i ust. 8 u.p.a., która poprzez drobiazgowe ich przestrzeganie bez wnikania w ich treść i znaczenie prowadzi do ewidentnej niesprawiedliwości – summum ius summum iniuria (zbyt szczegółowe (bezwzględne) przestrzeganie prawa staje się przyczyną największej krzywdy) polegającej na zastosowaniu stawki sankcyjnej przewidzianej w art. 89 ust. 16 u.p.a.

Nie ma bowiem powodu aby w przedmiotowej sprawie formalność prawa prowadziła do formalistycznego sposobu jego stosowania. Nadmierna lub niewystarczająca pojemność reguł może być modyfikowana w procesie stosowania prawa. Służą do tego takie narzędzia, jak odwołanie się m.in. do celu danej instytucji prawnej bądź do ogólnych zasad prawa (por. M. Matczak, Formalność prawa a formalizm w jego sądowym stosowaniu, PS 2007 Nr 4 s. 27).

3.7. Zgodnie z art. 89 ust. 6 pkt 3 i ust. 8 pkt 4 u.p.a. oświadczenie powinno zawierać miejsce (adres), gdzie znajdują się te urządzenia. Mowa tutaj o konkretyzacji miejsca, gdzie znajduje się takie urządzenie poprzez nie tylko wskazanie miejsca lecz podanie ulicy, numeru budynku, ewentualnie lokalu. Jednakże za element adresu trudno jest uznać kod pocztowy. W Polsce system kodów pocztowych (Pocztowe Numery Adresowe – PNA) wprowadzono 1 stycznia 1973 na mocy zarządzenia nr 89 Ministra Łączności z 17 listopada 1972 w sprawie wprowadzenia pocztowych numerów adresowych i zmiany Ordynacji pocztowej. Kody pocztowe mają format dd-ddd (d oznacza cyfrę) i umieszcza się je z lewej strony nazwy miejscowości. Pierwsza cyfra określa okręg pocztowy, a cały PNA jest przypisany albo do urzędu pocztowego, albo, w tzw. miastach wydzielonych, do poszczególnych ulic i domów. Głównym celem wprowadzenia PNA było: uproszczenie procesu dzielenia przesyłek pocztowych, przez to wzrost wydajności pracy dzielacza oraz umożliwienie zatrudnienia przy rozdziale przesyłek pracowników nieznających geografii pocztowej. Z powyższego wynika, że kod pocztowy służy identyfikacji geografii pocztowej – pocztowego numeru adresowego nie zaś identyfikacji miejsca (adresu), gdzie znajduje się urządzenie grzewcze. Podobne stanowisko zajmuje doktryna co się tyczy pojęcia "adres siedziby". A. Kidyba wskazuje bowiem, że siedzibę spółki należy odróżnić od adresu spółki, który powinien być jej konkretyzacją, poprzez podanie ulicy, numeru budynku, ewentualnie lokalu (por. A. Kidyba, Komentarz do art.41 Kodeksu cywilnego, [w:] A. Kidyba (red.), Z. Gawlik, A. Janiak, A. Jedliński, K. Kopaczyńska-Pieczniak, E. Niezbecka, T. Sokołowski, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, opubl. LEX). Analogiczne stanowisko zajęto w odniesieniu do adresu zamieszkania. Od miejsca zamieszkania należy odróżnić adres zamieszkania wskazujący tylko miejsce, w którym w danej miejscowości przebywa dana osoba, także mieszkanie, czyli lokal, w którym osoba zamieszkuje (por. wyr. SN z dnia 23 marca 1976 r., sygn. akt IV PRN 2/76, Lex nr 14302). Zważywszy na cel przepisów jakim jest kontrola rzeczywistego przeznaczenia oleju m.in. poprzez identyfikację jego nabywcy oraz miejsca urządzenia grzewczego zatem brak takiego kodu pocztowego nie może być poczytywany jako brak spełnienia wymogu wskazania adresu, gdzie znajduje się urządzenie grzewcze.

Tym samym co się tyczy oświadczeń pod pozycją 13, 14 tabeli brak kodu miejscowości nie stanowi naruszenia art. 89 ust. 6 pkt 3 u.p.a. Zwłaszcza w sytuacji, gdy na rzeczonych oświadczeniach widnieją kody pocztowe miejscowości, w której znajdują się urządzenia grzewcze tj. J., C. jednakże nie w rubryce do tego przeznaczonej. Już sam fakt umiejscowienia takiej informacji w innym miejscu oświadczenia nie może być poczytywane jako błąd formalny oświadczenia. Nabywca ma wykazać informacje wskazane w art. 89 ust. 6 u.p.a. a sposób w jaki to zrobi (w braku urzędowego formularza) nie ma znaczenia dla oceny jego treści. Co więcej podanie nazwy ulicy i numeru wraz z nazwą miejscowości jest wystarczającym dla spełnienia przesłanki wykazania adresu zamieszkania (siedziby). Znajomość kodów pocztowych należy traktować w kategoriach faktów powszechnie znanych tym bardziej, że na stronie internetowej http://kody.poczta-polska.pl/ znajduje się wyszukiwarka kodów pocztowych zaś organy podatkowe w swej codziennej pracy powinny mieć wiedzę w tym zakresie.

Co się zaś tyczy oświadczenia nr 6 tabeli nie wskazano na nim nie tylko kodu miejscowości lecz także nazwy miejscowości (La.).

Dokonując zaś analizy oświadczeń pod pozycją 11,13 i 14 istotnie brak jest wskazania numeru NIP lub numeru PESEL, a w oświadczeniu pod pozycją 4 brak jest wskazania daty sporządzenia oświadczenia, co stanowiło naruszenie art. 89 ust. 6 pkt 1 i pkt 3 oraz art. 89 ust. 8 pkt 1 i pkt 4 u.p.a.

Na marginesie warto zauważyć, że zarówno skarżąca jak i organ podatkowy posługują się terminami nie wynikającymi z treści ww. przepisu. Wskazuje on bowiem na słowo "sporządzić", co oznacza "wykonać, przygotować coś" (Słownik Języka Polskiego PWN - www.sjp.pl]. Skarżąca zaś posługuje się we wzorach swoich oświadczeń terminem "miejsce wydania oświadczenia". "Wydać" oznacza m.in. "dać" (Słownik Języka Polskiego PWN- www.sjp.pl]. Zaś organy podatkowe posługują się terminem "miejsca złożenia oświadczenia", gdzie "złożyć" oznacza "przekazać coś w formie pisemnej" (Słownik Języka Polskiego PWN- www.sjp.pl]. O ile stanowiska strony i organów podatkowych są zasadniczo zbieżne to niekoniecznie są one zgodne z terminologią ustawową. Miejsce sporządzenia oświadczenia niekoniecznie jest zbieżne z miejscem jego wydania.

3.8. Zgodnie z art. 89 ust. 6 pkt 5 u.p.a. oświadczenie powinno być opatrzone czytelnym podpisem nabywcy oleju.

Otóż z akt sprawy wynika, że oświadczenie (pozycja 9 tabeli) podbite było pieczątką zawierającą wskazanie imienia i nazwiska osoby podpisującej oświadczenie, jak też opatrzone parafą tej osoby. Organy podatkowe nie mają również wątpliwości, że osoba ta faktycznie nabyła olej opałowy, co potwierdza sam nabywca. Należy zwrócić uwagę, że wykładnia tego pojęcia powinna być czyniona zważywszy na cel wprowadzenia wspomnianego środka. Celem złożenia czytelnego podpisu przez osobę składającą oświadczenie jest umożliwienie weryfikacji osoby go sporządzającej w trakcie późniejszej kontroli dokumentów. Zatem naniesiona na oświadczenie parafa (nieczytelna, ale złożona w indywidualny, charakterystyczny i właściwy dla danej osoby sposób) wraz z pieczątką zawierającą pełne imię i nazwisko, niewątpliwie wypełnia znamiona pojęcia "czytelny podpis". Co więcej znajdujące się w aktach sprawy dokumenty podpisane własnoręcznie przez nabywcę rzeczonego oświadczenia są mniej czytelne niż rzeczona pieczątka z parafą (karta 320). W sytuacji zatem, gdy podmiot z uwagi na charakter pisma nie jest w stanie podpisać się czytelnie (co miało miejsce w niniejszej sprawie) jednym z możliwych rozwiązań jest wyrobienie pieczątki, która pozwoli na jego identyfikację. Ponadto posługiwanie się pieczątką firmową jest powszechnie akceptowanym sposobem podpisu zarówno na dokumentach prywatnych, jak i urzędowych przez podmioty gospodarcze.

Przykładem powyższego działania jest również decyzja organu podatkowego pierwszej instancji w niniejszej sprawie, gdzie osoba upoważniona do podpisania decyzji posłużyła się pieczątką firmową i opatrzyła ją parafą. Wprawdzie przepis art. 210 § 1 pkt 8 O.p. nie posługuje się terminem "czytelny" lecz za to wskazuje na konieczność podania imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego jako niezbędnego elementu decyzji. Przyjmując za organami podatkowymi pogląd opierający się na nadmiernym formalizmie w takiej sytuacji należałoby uznać, że jedynie własnoręczne umieszczenie podpisu wskazującego na imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe spełniałoby taką przesłankę. Zaś pieczątka z parafą stanowiłaby wadę, która powinna skutkować uchyleniem decyzji jako dotkniętej rażącym brakiem formalnym. Jednak pogląd przesadnie rygorystyczny w kwestii podpisu nie został zaakceptowany w orzecznictwie (por. wyrok SN z dnia 11 października 1996r. sygn. akt III RN 8/96).

Nie ma zatem podstaw aby tak rygorystyczne podejście stosować wobec podatników w zakresie przedmiotowych oświadczeń zwłaszcza, gdy nie ma wątpliwości co do osoby nabywającej rzeczony olej.

3.9. W przedmiocie braku typu lub rodzaju urządzenia grzewczego wskazanych jako braki formalne oświadczeń nabywców na podstawie art. 89 ust. 6 pkt 3 u.p.a. należy wpierw ustalić zakres znaczeniowy ww. pojęć. W braku ich definicji w samej ustawie należy odwołać się do ich znaczenia potocznego. Słownik Języka Polskiego pod red. B. Dunaja, s. 730 wskazuje, że termin "typ" to "określony zespół cech, z którym identyfikuje się jakąś część rzeczy, model, wzór". Zaś termin "rodzaj" to "kategoria, klasa, odmiana, typ" (Słownik Języka Polskiego pod red. B. Dunaja, s. 589). Skoro typ i rodzaj mają znaczenie tożsame to użycie ich łącznie stwarza niejasność przepisu, która powinna być rozstrzygana na korzyść strony skarżącej. Należy także zauważyć, że brak jest w przepisach prawa wzoru oświadczenia nabywcy jak to ma miejsce w przypadku innych dokumentów dających prawo do preferencji np. w odniesieniu do oświadczenia o wysokości wydatków związanych z inwestycją służącą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych – rozporządzenie Ministra z dnia 3 października 2013r. w sprawie wzoru oświadczenia o wysokości wydatków związanych z inwestycją służącą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych - Dz. U. z 2013r. poz. 1288, w którym to wzorze wyraźnie umieszczono objaśnienia ułatwiające wypełnienie takiego oświadczenia. Użycie tym samym w przepisie art. 89 ust. 6 pkt 5 u.p.a. zwrotów "typ" i "rodzaj", które mają charakter synonimiczny mogło doprowadzić podatników do przekonania, że wystarczy zidentyfikowanie urządzenia grzewczego aby spełnić wymóg formalny w nich wskazany. Podane zaś informacje służą celowi na jaki wskazuje w zaskarżonej decyzji organ odwoławczy umożliwiają sprawdzenie, że

Z powyższego należy wywodzić, że wzmianki poczynione w oświadczeniach przez nabywców w postaci "Staronic TV 436" (oświadczenie – pozycja 6 tabeli); "MAN-typ SLV11" (pozycja 8 tabeli) spełniają wymóg formalny przewidziany w treści ww. przepisów albowiem wbrew temu, co twierdzi organ odwoławczy na ich podstawie można zidentyfikować urządzenie grzewcze. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 187 § 3 O.p. fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu. Mowa tutaj o okolicznościach, które powinny być znane każdej rozsądnej i posiadającej doświadczenie życiowe osobie.

Wskazać należy, że oświadczenia pod poz. 6 i 8 tabeli nie mogą być jednak uznane za prawidłowe ponieważ zawierając inne braki uniemożliwiające uznania ich za prawidłowe.

Racje ma także organ odwoławczy, że wskazanie jedynie słowa "De Dietrich" jest niewystarczające dla spełnienia warunku przewidzianego w art. 89 ust. 8 pkt 3 u.p.a. jak to miało miejsce w oświadczeniu pod pozycją 14 tabeli, albowiem nie wiadomo o jakie konkretnie urządzenie chodzi. Stąd też we wskazanych wyżej przypadkach również należy stwierdzić, że nie spełniono wymogu przewidzianego w art. 89 ust. 6 pkt 3 u.p.a.

3.10. Reasumując powyższe należy stwierdzić, że organy podatkowe dokonały w odniesieniu do wskazanych wyżej oświadczeń błędnej wykładni art. 89 ust. 6 pkt 3, i pkt 5 oraz art. 89 ust. 8 pkt 3 i 5 u.p.a. w zakresie braków na oświadczeniach kodu miejscowości gdzie znajduje się urządzenie grzewcze, rodzaju urządzeń grzewczych oraz czytelnego podpisu. Jednak w konsekwencji błędnie zastosowały art. 89 ust. 16 u.p.a jedynie w stosunku do oświadczenia pod pozycją 9 tabeli (braku dotyczącego czytelnego podpisu), albowiem w innych wskazanych przez Sąd oświadczeniach braki dotyczące kodu miejscowości gdzie znajduje się urządzenie grzewcze oraz rodzaju urządzenia grzewczego nie są jedynymi brakami znajdującymi się na tych oświadczeniach. Zatem nie można ich uznać za prawidłowe. Wskazane przez Sąd pierwszej instancji oświadczenie pod pozycją 9 nabywcy oleju spełnia warunek formalny przewidziany w przepisach art. 89 ust. 6 pkt 5 u.p.a.

3.11. Z tych też względów uchylono zaskarżoną decyzję na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) ppsa. O kosztach sądowych orzeczono w oparciu o art. 200 ppsa w zw. z art. 205 ppsa oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013r. poz. 461).

3.12. W ponownie przeprowadzonym postępowaniu organ podatkowy zobowiązany do ponownej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego z uwzględnieniem wykładni prawa poczynionej w niniejszym wyroku.