I SA/Po 516/12
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
2012-08-16Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Violetta Mielcarek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu – Violetta Mielcarek po rozpoznaniu w dniu 16 sierpnia 2012r. na posiedzeniu niejawnym wniosku SK o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego za 2006r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów postanawia: odmówić skarżącemu przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.
Uzasadnienie
SK pismem z dnia [...] wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego za 2006r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów. Następnie złożył sporządzony w dniu [...] na urzędowym formularzu wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku o przyznanie prawa pomocy podał, że nie jest w stanie poczynić oszczędności we własnych wydatkach. Oświadczył, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z córką. Nie posiada domu, mieszkania, nieruchomości rolnej, innych nieruchomości, przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro. Podał, że posiada oszczędności w kwocie [...]. Skarżący nie podał w jakiej wysokości i z jakiego tytułu uzyskuje miesięczne dochody.
Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012r., poz. 270, dalej jako p.p.s.a.) strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Zatem obowiązującą zasadą w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest, że strony ponoszą koszty tego postępowania. Od tej zasady ustawa przewiduje wyjątek – możliwość przydzielenia stronie skarżącej prawa pomocy. Przepis art. 245 § 1 cyt. ustawy stanowi, iż prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (por. art. 245 § 2 p.p.s.a). Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej (por. art. 245 § 3 i § 4 p.p.s.a.). Zgodnie z art. 246 § 1 przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje:
1) w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;
2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Zauważyć należy, że art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. nakłada na stronę ubiegającą się o przyznanie prawa pomocy obowiązek uprawdopodobnienia przesłanek w tym przepisie określonych. Z uwagi na to, że w.w przepis formułuje nieostre kryteria ocenne, szczególnie istotne jest możliwie najbardziej dokładne ustalenie rzeczywistej kondycji finansowej wnioskodawcy (por. post. NSA z dnia 14 września 2006r., sygn. akt II FZ 574/06). Argumentacja służąca uprawdopodobnieniu, że uiszczenie kosztów sądowych nie byłoby możliwe bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla skarżącego i jego rodziny musi być dokładna i wyczerpująca. Skoro podstawą ustaleń faktycznych pozwalających na podjęcie rozstrzygnięcia w przedmiocie prawa pomocy są zawsze okoliczności wskazane przez wnioskodawcę, to powinna być to informacja kompletna, pozwalająca na zobrazowanie realnej sytuacji majątkowej i finansowej strony.
Pismem z dnia [...] wezwano skarżącego do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez złożenie odpisów zeznań rocznych podatkowych za [...] złożonych przez wnioskodawcę, złożenie odpisów z kont bankowych, lokat bankowych i rachunków bankowych za ostatnie trzy miesiące należących do niego, podanie czy skarżący uzyskuje jakieś dochody, jeżeli tak to z jakiego tytułu i w jakiej wysokości (np. z tytułu wynagrodzenia za pracę, prowadzenia działalności gospodarczej, pracy dorywczej, sezonowej, umowy zlecenia, umowy o dzieło), czy korzysta z pomocy opieki społecznej, jeżeli tak to należy podać w jakiej formie (odpis decyzji), podanie czy skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie z matką dziecka, jeżeli nie pozostaje to czy otrzymuje na córkę alimenty, rentę rodzinną, zasiłek rodzinny, jeżeli tak należy podać w jakiej wysokości, podanie kosztów miesięcznego utrzymania skarżącego i osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym z rozbiciem na poszczególne wydatki (ogrzewanie, woda, gaz, energia elektryczna, koszty leczenia i zakupu lekarstw, wyżywienie, telefon stacjonarny i telefon komórkowy, abonament RTV, środki czystości, raty kredytów – z podaniem na co kredyty zostały zaciągnięte, kiedy, jaki jest harmonogram spłat rat itp.), podanie do kogo należy mieszkanie, w którym mieszka skarżący, jeżeli wnioskodawca najmuje to mieszkanie należy podać koszty najmu, podanie czy skarżący posiada samochody osobowe, jeżeli tak należy podać markę, typ, rok produkcji i wartość rynkową, podanie czy skarżący jest osobą stanu wolnego, czy pozostaje w związku małżeńskim, podanie czy skarżący jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna i czy otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych, jeżeli nie jest zarejestrowany to dlaczego.
Skarżący, reprezentowany przez pełnomocnika, w odpowiedzi z dnia [...] oświadczył, że nie może złożyć wyciągów z rachunków bankowych, gdyż nie ma dostępu do swoich kont, ponieważ konta te zostały zajęte przez Urząd Skarbowy. Podał, że uzyskuje dochody i że jest związany umową zlecenia. Jednakże, pomimo wezwania, nie podał w jakiej wysokości uzyskuje z tego tytułu dochody. Wyjaśnił, że od [...] jest osobą rozwiedzioną, nie pozostaje z matką dziecka, a byłą żoną we wspólnym gospodarstwie domowym i nie otrzymuje alimentów na rzecz córki. Skarżący płaci natomiast alimenty na córkę, jednak nie wyjaśnił w jakiej wysokości. Skarżący oświadczył, że koszty miesięcznego utrzymania wynoszą ok. [...], przy czym wyżywienie ok. [...], telefon komórkowy ok. [...], Internet [...]. Poinformował, że zalega w opłatach za Internet od [...] miesięcy. Wskazał, że od czasu rozwodu mieszka w domu rodziców, którzy uiszczają rachunki związane z opłatą za energię elektryczną, gaz, wodę, ogrzewanie, abonament RTV. Skarżący nie posiada samochodów osobowych. Wnioskodawca nie jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, gdyż świadczy osobiste usługi w ramach umowy zlecenia na rzecz Pani JS prowadzącej działalność gospodarczą. Do pisma załączył kserokopie: zeznań rocznych podatkowych za [...], informacji o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w roku [...], zgłoszenia do ubezpieczeń.
Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że skarżący nie uprawdopodobnił wniosku o przyznanie prawa pomocy. Z oświadczenia złożonego przez skarżącego na urzędowym formularzu wynika, że pozostaje razem z córką we wspólnym gospodarstwie domowym, nie posiada nieruchomości i przedmiotów o wartości powyżej 3000 euro, posiada natomiast oszczędności w kwocie [...]. Wnioskodawca we wniosku nie podał czy uzyskuje miesięczne dochody, jeżeli tak to w jakiej wysokości i z jakiego tytułu. Dopiero na wezwanie do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący oświadczył, że uzyskuje dochody i jest związany umową zlecenia. Pomimo wezwania nie podał w jakiej wysokości uzyskuje w.w dochody. Wnioskodawca wyjaśnił, że płaci alimenty na córkę. Ponadto ponosi koszty miesięcznego utrzymania, przy czym na wyżywienie i środki czystości [...], telefon komórkowy [...], powinien również płacić za Internet kwotę w wysokości [...], jednakże od [...] miesięcy zalega w opłatach za Internet. Wątpliwości w przedmiotowej sprawie budzi okoliczność z jakich środków skarżący płaci alimenty na córkę i z jakich środków ponosi koszty miesięcznego utrzymania, gdyż pomimo wezwania nie wyjaśnił w jakiej wysokości uzyskuje miesięczne dochody, co jest kwestią istotną przy rozpoznawaniu złożonego przez niego wniosku. Nie wiadomo bowiem czy uzyskiwane przez niego dochody pozwalają na opłacenie deklarowanych przez niego kosztów miesięcznego utrzymania i zapłacenie alimentów na dziecko. Nie wiadomo również z jakich środków skarżący poczynił oszczędności w kwocie [...], jednakże biorąc pod uwagę złożone przez niego kserokopie zeznań rocznych podatkowych za [...] za wątpliwe uznać należy, żeby skarżący był w stanie w.w kwotę zaoszczędzić w okresie wcześniejszym. Zatem skoro wnioskodawca nie udzielił pełnych wyjaśnień, to nie jest możliwe dokonanie rzetelnej i obiektywnej oceny stanu finansowego strony, a zatem wniosek należało oddalić. Przyznanie prawa pomocy jest dopuszczalne bowiem tylko wtedy, jeżeli strona wnioskująca o przyznanie prawa pomocy przedstawi w sposób wyczerpujący informacje dotyczące sytuacji materialnej i finansowej jej i osób pozostających z nią we wspólnym gospodarstwie domowym. To właśnie na wnioskodawcy ciążył obowiązek wykazania zasadności złożonego przez niego wniosku w kontekście ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy. Negatywne skutki niewykonania wezwania obciążają bowiem w całości stronę, do której wezwanie zostało skierowane. Należy także podkreślić, że opłaty sądowe są rodzajem daniny publicznej i dlatego zasadą jest obowiązek ich ponoszenia. Przyznanie prawa pomocy jest zatem rodzajem szczególnej formy dofinansowania ze strony budżetu państwa, które winno mieć wyjątkowe zastosowanie w sytuacjach, w których strona nie może obiektywnie uzyskać środków finansowych w postępowaniu sądowym.
Wobec powyższego na podstawie art. 245 § 1 i § 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 p.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Skład sądu
Violetta Mielcarek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu – Violetta Mielcarek po rozpoznaniu w dniu 16 sierpnia 2012r. na posiedzeniu niejawnym wniosku SK o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego za 2006r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów postanawia: odmówić skarżącemu przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.
Uzasadnienie
SK pismem z dnia [...] wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego za 2006r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów. Następnie złożył sporządzony w dniu [...] na urzędowym formularzu wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku o przyznanie prawa pomocy podał, że nie jest w stanie poczynić oszczędności we własnych wydatkach. Oświadczył, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z córką. Nie posiada domu, mieszkania, nieruchomości rolnej, innych nieruchomości, przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro. Podał, że posiada oszczędności w kwocie [...]. Skarżący nie podał w jakiej wysokości i z jakiego tytułu uzyskuje miesięczne dochody.
Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012r., poz. 270, dalej jako p.p.s.a.) strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Zatem obowiązującą zasadą w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest, że strony ponoszą koszty tego postępowania. Od tej zasady ustawa przewiduje wyjątek – możliwość przydzielenia stronie skarżącej prawa pomocy. Przepis art. 245 § 1 cyt. ustawy stanowi, iż prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (por. art. 245 § 2 p.p.s.a). Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej (por. art. 245 § 3 i § 4 p.p.s.a.). Zgodnie z art. 246 § 1 przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje:
1) w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;
2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Zauważyć należy, że art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. nakłada na stronę ubiegającą się o przyznanie prawa pomocy obowiązek uprawdopodobnienia przesłanek w tym przepisie określonych. Z uwagi na to, że w.w przepis formułuje nieostre kryteria ocenne, szczególnie istotne jest możliwie najbardziej dokładne ustalenie rzeczywistej kondycji finansowej wnioskodawcy (por. post. NSA z dnia 14 września 2006r., sygn. akt II FZ 574/06). Argumentacja służąca uprawdopodobnieniu, że uiszczenie kosztów sądowych nie byłoby możliwe bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla skarżącego i jego rodziny musi być dokładna i wyczerpująca. Skoro podstawą ustaleń faktycznych pozwalających na podjęcie rozstrzygnięcia w przedmiocie prawa pomocy są zawsze okoliczności wskazane przez wnioskodawcę, to powinna być to informacja kompletna, pozwalająca na zobrazowanie realnej sytuacji majątkowej i finansowej strony.
Pismem z dnia [...] wezwano skarżącego do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez złożenie odpisów zeznań rocznych podatkowych za [...] złożonych przez wnioskodawcę, złożenie odpisów z kont bankowych, lokat bankowych i rachunków bankowych za ostatnie trzy miesiące należących do niego, podanie czy skarżący uzyskuje jakieś dochody, jeżeli tak to z jakiego tytułu i w jakiej wysokości (np. z tytułu wynagrodzenia za pracę, prowadzenia działalności gospodarczej, pracy dorywczej, sezonowej, umowy zlecenia, umowy o dzieło), czy korzysta z pomocy opieki społecznej, jeżeli tak to należy podać w jakiej formie (odpis decyzji), podanie czy skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie z matką dziecka, jeżeli nie pozostaje to czy otrzymuje na córkę alimenty, rentę rodzinną, zasiłek rodzinny, jeżeli tak należy podać w jakiej wysokości, podanie kosztów miesięcznego utrzymania skarżącego i osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym z rozbiciem na poszczególne wydatki (ogrzewanie, woda, gaz, energia elektryczna, koszty leczenia i zakupu lekarstw, wyżywienie, telefon stacjonarny i telefon komórkowy, abonament RTV, środki czystości, raty kredytów – z podaniem na co kredyty zostały zaciągnięte, kiedy, jaki jest harmonogram spłat rat itp.), podanie do kogo należy mieszkanie, w którym mieszka skarżący, jeżeli wnioskodawca najmuje to mieszkanie należy podać koszty najmu, podanie czy skarżący posiada samochody osobowe, jeżeli tak należy podać markę, typ, rok produkcji i wartość rynkową, podanie czy skarżący jest osobą stanu wolnego, czy pozostaje w związku małżeńskim, podanie czy skarżący jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna i czy otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych, jeżeli nie jest zarejestrowany to dlaczego.
Skarżący, reprezentowany przez pełnomocnika, w odpowiedzi z dnia [...] oświadczył, że nie może złożyć wyciągów z rachunków bankowych, gdyż nie ma dostępu do swoich kont, ponieważ konta te zostały zajęte przez Urząd Skarbowy. Podał, że uzyskuje dochody i że jest związany umową zlecenia. Jednakże, pomimo wezwania, nie podał w jakiej wysokości uzyskuje z tego tytułu dochody. Wyjaśnił, że od [...] jest osobą rozwiedzioną, nie pozostaje z matką dziecka, a byłą żoną we wspólnym gospodarstwie domowym i nie otrzymuje alimentów na rzecz córki. Skarżący płaci natomiast alimenty na córkę, jednak nie wyjaśnił w jakiej wysokości. Skarżący oświadczył, że koszty miesięcznego utrzymania wynoszą ok. [...], przy czym wyżywienie ok. [...], telefon komórkowy ok. [...], Internet [...]. Poinformował, że zalega w opłatach za Internet od [...] miesięcy. Wskazał, że od czasu rozwodu mieszka w domu rodziców, którzy uiszczają rachunki związane z opłatą za energię elektryczną, gaz, wodę, ogrzewanie, abonament RTV. Skarżący nie posiada samochodów osobowych. Wnioskodawca nie jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, gdyż świadczy osobiste usługi w ramach umowy zlecenia na rzecz Pani JS prowadzącej działalność gospodarczą. Do pisma załączył kserokopie: zeznań rocznych podatkowych za [...], informacji o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w roku [...], zgłoszenia do ubezpieczeń.
Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że skarżący nie uprawdopodobnił wniosku o przyznanie prawa pomocy. Z oświadczenia złożonego przez skarżącego na urzędowym formularzu wynika, że pozostaje razem z córką we wspólnym gospodarstwie domowym, nie posiada nieruchomości i przedmiotów o wartości powyżej 3000 euro, posiada natomiast oszczędności w kwocie [...]. Wnioskodawca we wniosku nie podał czy uzyskuje miesięczne dochody, jeżeli tak to w jakiej wysokości i z jakiego tytułu. Dopiero na wezwanie do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący oświadczył, że uzyskuje dochody i jest związany umową zlecenia. Pomimo wezwania nie podał w jakiej wysokości uzyskuje w.w dochody. Wnioskodawca wyjaśnił, że płaci alimenty na córkę. Ponadto ponosi koszty miesięcznego utrzymania, przy czym na wyżywienie i środki czystości [...], telefon komórkowy [...], powinien również płacić za Internet kwotę w wysokości [...], jednakże od [...] miesięcy zalega w opłatach za Internet. Wątpliwości w przedmiotowej sprawie budzi okoliczność z jakich środków skarżący płaci alimenty na córkę i z jakich środków ponosi koszty miesięcznego utrzymania, gdyż pomimo wezwania nie wyjaśnił w jakiej wysokości uzyskuje miesięczne dochody, co jest kwestią istotną przy rozpoznawaniu złożonego przez niego wniosku. Nie wiadomo bowiem czy uzyskiwane przez niego dochody pozwalają na opłacenie deklarowanych przez niego kosztów miesięcznego utrzymania i zapłacenie alimentów na dziecko. Nie wiadomo również z jakich środków skarżący poczynił oszczędności w kwocie [...], jednakże biorąc pod uwagę złożone przez niego kserokopie zeznań rocznych podatkowych za [...] za wątpliwe uznać należy, żeby skarżący był w stanie w.w kwotę zaoszczędzić w okresie wcześniejszym. Zatem skoro wnioskodawca nie udzielił pełnych wyjaśnień, to nie jest możliwe dokonanie rzetelnej i obiektywnej oceny stanu finansowego strony, a zatem wniosek należało oddalić. Przyznanie prawa pomocy jest dopuszczalne bowiem tylko wtedy, jeżeli strona wnioskująca o przyznanie prawa pomocy przedstawi w sposób wyczerpujący informacje dotyczące sytuacji materialnej i finansowej jej i osób pozostających z nią we wspólnym gospodarstwie domowym. To właśnie na wnioskodawcy ciążył obowiązek wykazania zasadności złożonego przez niego wniosku w kontekście ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy. Negatywne skutki niewykonania wezwania obciążają bowiem w całości stronę, do której wezwanie zostało skierowane. Należy także podkreślić, że opłaty sądowe są rodzajem daniny publicznej i dlatego zasadą jest obowiązek ich ponoszenia. Przyznanie prawa pomocy jest zatem rodzajem szczególnej formy dofinansowania ze strony budżetu państwa, które winno mieć wyjątkowe zastosowanie w sytuacjach, w których strona nie może obiektywnie uzyskać środków finansowych w postępowaniu sądowym.
Wobec powyższego na podstawie art. 245 § 1 i § 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 p.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.
