• I OSK 2860/12 - Wyrok Nac...
  16.07.2025

I OSK 2860/12

Wyrok
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-06-24

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Jerzy Krupiński
Joanna Runge - Lissowska /sprawozdawca/
Wiesław Morys /przewodniczący/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wiesław Morys sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska (spr.) sędzia del. NSA Jerzy Krupiński Protokolant starszy asystent sędziego Rafał Kopania po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Polskich Kolei Państwowych S.A. z/s w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 lipca 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 142/12 w sprawie ze skargi Polskich Kolei Państwowych S.A. z/s w Warszawie na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nabycia z mocy prawa użytkowania wieczystego gruntu oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 17 lipca 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 142/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Polskich Kolei Państwowych S.A. w Warszawie na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] listopada 2011 r., nr [...], którą utrzymano w mocy decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia [...] października 2010 r., nr [...], odmawiającą stwierdzenia nabycia prawa użytkowania wieczystego, z mocy prawa, przez przedsiębiorstwo państwowe Polskie Koleje Państwowe w Warszawie.

Wyrok powyższy zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Decyzją z dnia [...] października 2010 r. Wojewoda Małopolski odmówił stwierdzenia nabycia z mocy prawa, z dniem [...] października 2000 r., przez przedsiębiorstwo państwowe Polskie Koleje Państwowe w Warszawie, ul. S., prawa użytkowania wieczystego niezabudowanego gruntu Skarbu Państwa, położonego w jednostce ewidencyjnej Z., obręb T., oznaczonego w ewidencji gruntów jako działki nr [...] o pow. 0,1687 ha, nr [...] o pow. 0,0024 ha, nr [...] o pow. 0,0782 ha, nr [...] o pow. 0,0091 ha i nr [...] o pow. 0,0160 ha, objętego księgą wieczystą nr [...]. Organ wskazał, że zgodnie z odpisem z księgi wieczystej nr [...] sporządzonym przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej z dnia 4 sierpnia 2010 r. działki nr [...], [...], [...], [...] i [...] stanowią własność Skarbu Państwa. Ujawnienie w księdze wieczystej prawa własności przedmiotowej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa nastąpiło na podstawie art. 208 Traktatu Pokoju zawartego pomiędzy Mocarstwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi podpisanego w Saint Germain - en - Laye 10 września 1919 r., ratyfikowanego przez Rzeczpospolitą Polskę ustawą z dnia 11 kwietnia 1924 r. oraz postanowienia Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej Wydział I Cywilny z 26 marca 2010 r. sygn. akt [...] o stwierdzeniu nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie z dniem [...] października 2001 r. Tym samym działki nr [...], [...], [...], [...] i [...] w dniu [...] października 2000 r. nie stanowiły własności Skarbu Państwa, a zatem PKP nie mogło nabyć z tą datą prawa użytkowania wieczystego gruntu nie będącego własnością Skarbu Państwa.

Odwołanie od tej decyzji wniosła spółka Polskie Koleje Państwowe S.A. w Warszawie, Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Krakowie.

Decyzją z dnia [...] listopada 2011 r. Minister Infrastruktury utrzymał w mocy decyzję Wojewody. W uzasadnieniu Minister wskazał, że postanowieniem z dnia 26 marca 2010 r. sygn. akt [...] Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej stwierdził, że Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie z dniem [...] października 2001 r. prawo własności przedmiotowej nieruchomości. Skoro zatem w dniu 5 grudnia 1990 r. przedmiotowe działki nie stanowiły własności Skarbu Państwa, to nie była spełniona przesłanka z art. 34 ustawy o komercjalizacji PKP, bowiem stwierdzenie uwłaszczenia odnosi się do stanu prawnego z dnia 5 grudnia 1990 r. i nie może dotyczyć nieruchomości innych, niż nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa.

W skardze wniesionej na powyższą decyzję PKP S.A. podniosła między innymi, że z księgi wieczystej [...] wynika, iż podstawą dokonania wpisu własności jest art. 208 Traktatu Pokoju Między Mocarstwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi a Austrią, z dnia 10 września 1919 r. St.-Germain-En-Laye ratyfikowany przez Państwo Polskie ustawą z dnia 11 kwietnia 1924 r. Na mocy tego przepisu przedmiotowa nieruchomość z dniem 8 listopada 1921 r. stała się własnością Państwa Polskiego. Skarb Państwa jest zatem właścicielem nieruchomości od tamtej daty, a w aktach sprawy brak jest jakiegokolwiek dowodu na okoliczność, że Skarb Państwa utracił własność po roku 1921. Bez względu zatem na treść postanowienia stwierdzającego nabycie własności nieruchomości w drodze zasiedzenia, Skarb Państwa był właścicielem nieruchomości nieprzerwanie od roku 1921. Skarżąca zarzuciła też, że nie ustalono kto był właścicielem nieruchomości do dnia [...] października 2001 r.

Oddalając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, iż do nabycia prawa własności spornej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa nie mogło dojść przed dniem [...] października 2001 r., na którą to datę Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej stwierdził zasiedzenie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Sąd podkreślił, że zasiedzenie biegnie przeciwko właścicielowi, zatem posiadanie - jako przesłanka zasiedzenia - musi mieć jeszcze tę cechę, że posiadacz nie może być jednocześnie właścicielem rzeczy. Mogło więc dotyczyć tylko osoby, która przed upływem okresu wymaganego do zasiedzenia nie była właścicielem na skutek innych zdarzeń. Gdyby Skarb Państwa był właścicielem wnioskowanej do uwłaszczenia nieruchomości na mocy art. 208 Traktatu pokojowego z dnia 10 września 1919 r., jak twierdzi skarżąca, wystarczyłoby, w razie sporu, powództwo o ustalenie prawa. Ponadto Sąd podkreślił, że art. 34 ust. 1 ustawy o komercjalizacji PKP stanowi, iż uwłaszczeniu z mocy prawa podlegają grunty będące własnością Skarbu Państwa, znajdujące się w dniu 5 grudnia 1990 r. w posiadaniu PKP, co oznacza, że oprócz posiadania PKP, także w dniu 5 grudnia 1990 r. grunty musiały być własnością Skarbu Państwa.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła spółka Polskie Koleje Państwowe S.A. w Warszawie, prawidłowo reprezentowana, domagając się uchylenia go w całości i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Skarga kasacyjna oparta została o obie podstawy z art. 174 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., nr 270 ze zm.), dalej jako "P.p.s.a.", a wyrokowi zarzucono:

– naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię, a w konsekwencji wadliwe zastosowanie przepisu art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe", polegającą na przyjęciu, że odnosi się on wyłącznie do nieruchomości, które w dniu 5 grudnia 1990 r. musiały być własnością Skarbu Państwa;

– naruszenie przepisów postępowania, a to art. 145 § 1 pkt 1 lit c P.p.s.a. w zw. z art. 7, 77, 80 i 107 § 3 kpa polegające na zaaprobowaniu przez Sąd, iż prawidłowym jest niepoczynienie przez organ jakichkolwiek ustaleń faktycznych w zakresie ustalenia kto był właścicielem nieruchomości od 1921 r. do dnia [...] października 2001 r., co miało istotny wpływ na wynik sprawy.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor wskazał, że Sąd pomija w swych rozważaniach problem ustalenia, kto był właścicielem nieruchomości w okresie od 1921 r. do dnia [...] października 2001 r., co skarżący podnosił już w odwołaniu, a także w skardze do Sądu. Jak wynika z księgi wieczystej [...], podstawą dokonania wpisu własności jest również art. 208 Traktatu Pokoju Między Mocarstwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi a Austrią, z dnia 10 września 1919 r. St.-Germain-En-Laye ratyfikowany przez Państwo Polskie ustawą z dnia 11 kwietnia 1924 r. Na mocy tego przepisu przedmiotowa nieruchomość z dniem 8 listopada 1921 r. stała się własnością Państwa Polskiego. Skarb Państwa jest zatem właścicielem nieruchomości od tamtej daty, a w aktach sprawy brak jest jakiegokolwiek dowodu na okoliczność, że Skarb Państwa utracił własność po roku 1921. Bez względu zatem na treść postanowienia stwierdzającego nabycie własności nieruchomości w drodze zasiedzenia Skarb Państwa był właścicielem nieruchomości nieprzerwanie od roku 1921. Ponadto skarżący zarzucał, że zarówno organy jak i Sąd nie ustaliły w żaden sposób kto był właścicielem nieruchomości do dnia [...] października 2001 r. Skarżący nie podziela też stanowiska Sądu I instancji w zakresie wykładni przepisu art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2000 r. polegającej na przyjęciu, że odnosi się on wyłącznie do nieruchomości, które w dniu 5 grudnia 1990 r. musiały być własnością Skarbu Państwa. Zgodnie z tym przepisem grunty będące własnością Skarbu Państwa, znajdujące się w dniu 5 grudnia 1990 r. w posiadaniu PKP, co do których PKP nie legitymowało się dokumentami o przekazaniu mu tych gruntów w formie prawem przewidzianej i nie legitymuje się nimi do dnia wykreślenia z rejestru przedsiębiorstw państwowych, stają się z dniem wejścia w życie ustawy, z mocy prawa, przedmiotem użytkowania wieczystego PKP. Z przepisu tego wynika, że data 5 grudnia 1990 r. odnosi się jedynie do posiadania nieruchomości przez PKP, a nie do ustalenia stanu prawnego nieruchomości.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: wniesiona w sprawie skarga kasacyjna nie posiada usprawiedliwionych podstaw.

Art. 183 § 1 P.p.s.a., stanowi, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie zachodzą okoliczności skutkujące nieważnością postępowania, określone w art. 183 § 2 pkt 1 – 6 ustawy P.p.s.a., należało zatem odnieść się do zasadniczych zarzutów stanowiących istotę podstaw kasacji.

Oceniając zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny uznał je za nieusprawiedliwione.

Artykuł 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji , restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" stanowi, że grunty będące własnością Skarbu Państwa, znajdujące się w dniu 5 grudnia 1990 r. w posiadaniu PKP, co do których PKP nie legitymowało się dokumentami o przekazaniu mu tych gruntów w formie prawem przewidzianej i nie legitymuje się nimi do dnia wykreślenia z rejestru przedsiębiorstw państwowych, stają się z dniem wejścia w życie ustawy, z mocy prawa, przedmiotem użytkowania PKP. Wbrew temu co twierdzi autor skargi kasacyjnej podstawową przesłanką, wynikającą z tego przepisu jest to, aby nieruchomość, która 5 grudnia 1990 r. znajdowała się w posiadaniu PKP stanowiła własność Skarbu Państwa, tylko bowiem pod tym warunkiem mogła z mocy prawa stać się z dniem wejścia w życie ustawy przedmiotem prawa wieczystego użytkowania PKP. Wykładnia, którą proponuje skarżąca PKP jest wbrew temu przepisowi. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że aby PKP mogła uzyskać prawo wieczystego użytkowania grunt musi stanowić własność Skarbu Państwa, a przedmiotowa nieruchomość na dzień 5 grudnia 1990 r. własnością Skarbu Państwa nie była.

Ponadto – również wbrew stanowisku strony – zarówno organy jak i Sąd właściwie ustaliły stan faktyczny niniejszej sprawy. Z księgi wieczystej [...] wynika, że podstawą dokonania wpisu własności na rzecz Skarbu Państwa jest postanowienie Sąd Rejonowego w Suchej Beskidzkiej z dnia 26 marca 2010 r. sygn. akt [...] o zasiedzeniu, a także art. 208 Traktatu Pokoju Między Mocarstwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi a Austrią z dnia 10 września 1919 r. St.-Germain-Ew-Laye ratyfikowany przez Państwo Polskie ustawą z dnia 11 kwietnia 1924 r. Słusznie przyjął Sąd I instancji, że do nabycia prawa własności spornej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa nie mogło dojść przed dniem [...] października 2001 r., kiedy to Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej stwierdził zasiedzenie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Prawomocne postanowienie wydane w tym przedmiocie stanowi, iż z dopiero tym właśnie dniem Skarb Państwa stał się właścicielem przedmiotowej nieruchomości. Tym samym trafnie organy ustaliły datę nabycia przez Skarb Państwa prawa własności nieruchomości, a ocena dokonana w tym zakresie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny była prawidłowa.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 184 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...