II SA/Wa 641/14
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2014-06-23Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Danuta Kania /przewodniczący/
Eugeniusz Wasilewski /sprawozdawca/
Janusz WalawskiSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Kania, Sędziowie WSA Eugeniusz Wasilewski (spr.), Janusz Walawski, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Maria Zawada, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 czerwca 2014 r. sprawy ze skargi C. J. na decyzję Dyrektora Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia [...] marca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] lutego 2014 r., 2. zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości, 3. zasądza od Dyrektora Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na rzecz C. J. kwotę 200 zł (słownie: dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Dyrektor Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych decyzją nr [...] z dnia [...] marca 2014 r., działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego w zw. z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późń. zm.), po ponownym rozpatrzeniu sprawy rozstrzygniętej decyzją Nr [...] z dnia [...] lutego 2014 r. w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej o treści umów zawartych przez Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z Kancelarią Radców Prawnych [...], utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.
Uzasadnieniu decyzji podano, iż wnioskiem z dnia [...] stycznia 2014 r. C. J., powołując się na art. 61 Konstytucji RP oraz na ustawę z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, zwrócił się do Dyrektora Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o udostępnienie mu wszystkich umów zawartych przez Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z Kancelarią Radców Prawnych [...] w W., w okresie od dnia [...] stycznia 2011 r. do dnia [...] stycznia 2014 r. Po przeprowadzeniu postępowania w przedmiotowej sprawie, Dyrektor Centrum Personalizacji Dokumentów MSW, działając na podstawie art. 5 ust. 2, art. 17 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, decyzją Nr [...] z dnia [...] lutego 2014 r. odmówił udzielenia żądanej informacji publicznej ze względu na tajemnicę przedsiębiorcy. Decyzja ta stała się przedmiotem wniosku C. J. o ponowne rozpatrzenie sprawy, w którym wnioskodawca zarzucił naruszenie przez Centrum Personalizacji Dokumentów MSW art. 13 ust. 1 i art. 16 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, art. 7,8,9,10,12,35, 107 § 1-3 Kodeksu postępowania administracyjnego w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy, art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, art. 8 ust. 3, art. 86 ust. 4 i art. 139 ust. 3 Prawa zamówień publicznych, art. 35 ustawy o finansach publicznych poprzez ich błędne zastosowanie albo niezastosowanie w ogóle.
Odnosząc się do podniesionych zarzutów organ stwierdził, że są nieuzasadnione z następujących względów: Poza sporem pozostaje, że Centrum Personalizacji Dokumentów MSW jako państwowa jednostka budżetowa, jest podmiotem zobowiązanym na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej, do udostępnienia informacji publicznej i że żądana przez wnioskodawcę informacja stanowi informację publiczną. Jednakże prawo do udostępnienia informacji publicznej nie ma charakteru absolutnego, podlega bowiem ograniczeniu m.in. ze względu na prywatność osoby fizycznej i tajemnicę przedsiębiorcy (art. 5 ust.2). Powołany przepis wymienia tajemnicę przedsiębiorcy, jako przesłankę ograniczenia dostępu do informacji publicznej, obok prywatności jednostki. Oznacza to, że ustawodawca przypisuje tej tajemnicy szczególną rangę na równi z prawem do ochrony prywatności osoby fizycznej i traktuje tajemnicę przedsiębiorcy jako surogat prawa do prywatności jednostki.
Organ wskazał, iż dokonał oceny żądanych informacji, zarówno w kontekście ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, jak też prawa wnioskodawcy do uzyskania informacji. Uznał, że informacje wynikające z umów łączących Centrum Personalizacji Dokumentów MSW i Kancelarię Radców Prawnych [...], w tym opis wykonania usługi, jej koszt, stawki godzinowe, nakład pracy stanowią istotną wartość handlową i gospodarczą dla Kancelarii i że upublicznienie tych umów może mieć negatywne konsekwencje dla pozycji Kancelarii na rynku usług prawniczych, tym bardziej, że przedsiębiorca ten ujawnił wolę zachowania poufności w tym zakresie i nie wyraził zgody na podanie ich do publicznej wiadomości. W konsekwencji uznano, że jest to tajemnica przedsiębiorcy w związku z czym prawo do uzyskania informacji publicznej podlega ograniczeniu. Organ podkreślił, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 lipca 2013 r. sygn. akt I OSK 511/13 uznał, iż na tajemnicę przedsiębiorcy składa się m.in. szczegółowy opis wykonania usługi, jej koszt jak i element formalny sprowadzający się do woli utajnienia danych informacji.
Przedsiębiorca może zrezygnować z przysługującego mu w tym względzie prawa do ochrony, jednakże w niniejszej sprawie nie miało to miejsca, a wręcz przeciwnie Kancelaria Radców Prawnych [...] wyraźnie zastrzegła, z powołaniem się na tajemnicę przedsiębiorcy, zachowanie poufności w zakresie zawartych z Centrum Personalizacji Dokumentów MSW umów. Zatem przedsiębiorca podjął niezbędne działania w tym zakresie, wobec czego brak jest podstaw do twierdzenia, że nastąpiło naruszenie art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jak również art. 35 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Organ wskazał, iż w motywach decyzji zamieszczono zapis, że osobą która zajęła stanowisko w przedmiotowej sprawie jest [...] Centrum Personalizacji Dokumentów MSW – M. K. oraz przyznał, że zaskarżona decyzja została wydana po upływie przewidzianego w art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej terminu 14 dni od dnia złożenia wniosku, jednakże nie wynikało to z bezczynności Centrum Personalizacji Dokumentów MSW, gdyż w dniu [...] lutego 2014 r. zostało do wnioskodawcy skierowane pismo informujące o stanowisku Kancelarii Radców Prawnych [...] co do upublicznienia treści umów. Ponadto w dniu [...].02.2014 r. został do Wnioskodawcy skierowany e-mail informujący iż wniosek o udostępnienie informacji publicznej jest w trakcie analizowania i po rozpatrzeniu wniosku zostanie zajęte stanowisko w sprawie.
Ponadto organ stwierdził, że do umów objętych żądaniem wnioskodawcy o udostępnienie ich treści, ustawa – Prawo zamówień publicznych nie ma zastosowania na podstawie art. 4 pkt 8 tej ustawy.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie C. J. zarzucił powyższej decyzji naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 7, 8, 10, 11, 77 § 1, 80 i art. 107 § 2 i 3 kpa oraz prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj. art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i art. 35 ustawy o finansach publicznych, przez błędne przyjęcie, że Kancelaria Radców Prawnych [...] skutecznie zastrzegła (w całym zakresie) treści umów, które zawarła z Centrum Personalizacji Dokumentów MSW, co stanowić miało podstawę dla odmowy udostępnienia informacji publicznej.
Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i nakazanie stronie przeciwnej udostepnienie informacji publicznej, żądanej wnioskiem z dnia [...] stycznia 2014 r. i zasądzenie kosztów postępowania.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 par 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę pod względem zgodności z prawem skarżonej decyzji administracyjnej. Jest to więc kontrola legalności rozstrzygnięcia zapadłego w postępowaniu administracyjnym, z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i procesowym.
W myśl art. 134 par 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi, jak również powołaną podstawą prawną.
Skarga rozpatrywana w tak zakreślonej kognicji sądu administracyjnego zasługuje na uwzględnienie.
Ustrojowa doniosłość dostępu do informacji publicznej dla obywateli uzasadnia umieszczenie w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ochrony prawa obywateli do uzyskania takiej informacji. Prawo dostępu do informacji publicznej ma bowiem konstrukcję publicznego prawa podmiotowego. Konstytucja RP w art. 61 ust. 1 stanowi, że obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu (ust. 2). Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2. może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego Państwa (ust. 3). W ustępie 1 powołanego przepisu zostało określone powszechne obywatelskie prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Obejmuje ono także uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Korelatem tego prawa podmiotowego jest spoczywający przede wszystkim na organach władzy publicznej obowiązek udzielania obywatelom określonych informacji o działalności instytucji. Obowiązek ten polega zatem nie tyle na dostępności określonych informacji dla odbiorcy, ile przynajmniej - co do zasady - oznacza konieczność aktywnego działania ze strony organu udzielającego informacji które polega na dostarczeniu osobie zainteresowanej, na jej żądanie, pewnego zakresu informacji. Formy realizacji obywatelskiego prawa do informacji publicznej Konstytucja RP określa w ust. 2 tegoż przepisu, wskazując na możliwość dostępu do dokumentów urzędowych oraz wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów (z możliwością rejestracji obrazu i dźwięku). Artykuł 61 ust. 3 Konstytucji RP wyznacza granice dopuszczalnego ograniczenia tego prawa: ograniczenie może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego Państwa. Z kolei art. 61 ust. 4 stanowi że tryb udzielania informacji publicznej określają ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu, ich regulaminy. Oznacza to, że obywatelskie prawo do informacji nie ma charakteru bezwzględnego, i że ustawodawca ogranicza dostęp do informacji publicznej, respektując konieczność ważenia zasady (dostęp do informacji publicznej) i wartości wskazanych w art. 61 ust. 3 Konstytucji RP, jako dopuszczalnych kryteriów ograniczenia zasady dostępności (interes jednostki, interes Państwa).
Ograniczenia dostępności informacji publicznej i kryteria ważenia kolidujących ze sobą wartości podlegają ocenie z punktu widzenia mechanizmu proporcjonalności. Określając bowiem konstytucyjne wolności i prawa obywatela, prawodawca dostrzega potrzebę wprowadzania ograniczeń tych dóbr. Przedkłada jedno dobro konstytucyjne nad drugie, wytyczając tym samym granice korzystania z wolności i praw, tworząc swoistą hierarchię dóbr, mieszczącą się w ich konstytucyjnych relacjach. Ograniczając pewną sferę wolności konstytucyjnej obywatela, przepis ustawy musi czynić to w sposób, który przede wszystkim nie naruszy jej istoty i nie spowoduje zachwiania relacji konstytucyjnego dobra, które jest ograniczane (prawo do informacji publicznej), do celu, jaki temu przyświeca (ochrona tajemnicy przedsiębiorcy, ochrona prywatności), który to cel musi być także kwalifikowany w kategoriach wartości konstytucyjnej (interes jednostki, interes Państwa). Chodzi zatem o prawidłowe wyważenie proporcji, jakie muszą być zachowane, by przyjąć, że dane ograniczenie wolności obywatelskiej nie narusza konstytucyjnej hierarchii dóbr (zasada proporcjonalności).
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) służy realizacji konstytucyjnego prawa dostępu do wiedzy na temat funkcjonowania organów władzy publicznej. Używając w art. 2 ust. 1 pojęcia "każdemu", ustawodawca precyzuje zastrzeżone w Konstytucji obywatelskie uprawnienie, wskazując, że każdy może z niego skorzystać na określonych w tej ustawie zasadach. Ustawa ta reguluje zasady i tryb dostępu do informacji, mających walor informacji publicznych, wskazuje, w jakich przypadkach dostęp do informacji publicznej podlega ograniczeniu oraz kiedy żądane przez wnioskodawcę informacje nie mogą zostać udostępnione. Oczywiście ustawa znajduje zastosowanie jedynie w sytuacjach, gdy spełniony jest jej zakres podmiotowy i przedmiotowy.
W rozpoznawanej sprawie istotnie spełniony został zakres podmiotowy i przedmiotowy stosowania ustawy, co zresztą sporne nie jest, bowiem Centrum Personalizacji Dokumentów MSW jako państwowa jednostka budżetowa jest podmiotem zobowiązanym na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej do udzielenia informacji, mającej walor informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu (art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ), zaś żądana przez skarżącego informacja jest informacją publiczną, a zatem podlega udostępnieniu w trybie i na zasadach określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. 'f' i pkt 5 lit. "c" i "d" ww. ustawy).
Sporne natomiast jest zagadnienie zasadności odmowy udostępnienia żądanej informacji publicznej, na którą składa się powód determinujący decyzję podjętą w trybie art. 16 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 2 ww. ustawy o dostępie do informacji publicznej, w postaci tajemnicy przedsiębiorcy. W tym kontekście poczynione na wstępie rozważania natury ogólnej mają podstawowe znaczenie prawne, albowiem wskazany przez organ powód odmowy wyłania zagadnienie relacji prawa do informacji publicznej i prawa do ochrony tajemnicy przedsiębiorcy.
W pierwszej kolejności podkreślić należy, że ograniczenie dostępności informacji publicznej ze względu na ta tajemnicę przedsiębiorcy (art. 5 ust. 2 zdanie pierwsze ww. ustawy o dostępie do informacji publicznej) ma charakter wyjątku od zasady. W myśl zatem reguł wykładni prawa - exceptiones non sunt extendendae - nie może być on wykładany rozszerzająco. Przesłanki przemawiające, zdaniem organu, za nieudzieleniem informacji publicznej ze wskazanej przyczyny muszą być wyjaśnione oraz omówione wyczerpująco i precyzyjnie.
Jak zaznaczył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 kwietnia 2013 r. o sygn. akt I OSK 192/13 (publ. orzeczenia.nsa.gov.pl), wskazanie konkretnej podstawy i zakresu utajnienia danej informacji jest konieczne ze względu na specyficzny charakter objęcia ochroną tajemnicy przedsiębiorcy. Kontrola sądowa w tym zakresie nie może być iluzoryczna, a w związku z tym musi być ona w zasadzie prowadzona na podstawie dokumentów źródłowych. W takich przypadkach organ musi szczegółowo określić, biorąc pod uwagę podstawy ochrony tajemnicy przedsiębiorcy, z czego wywodzi daną przesłankę odmowy i w czym znajduje ona uzasadnienie. Dopiero taka argumentacja organu, w połączeniu z udostępnionymi sądowi administracyjnemu materiałami źródłowymi, umożliwi temu sądowi ocenę zasadności zastosowanych przesłanek utajnienia danej informacji publicznej. Tymczasem w niniejszej sprawie organ wskazanych obowiązków nie dopełnił.
Na uwagę zasługuje skąpy materiał dowodowy, jaki przedstawiono Sądowi. Wynikający z art. 54 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j.: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) obowiązek przekazania Sądowi akt sprawy oznacza, że organ, którego akt lub czynność uczyniono przedmiotem skargi, jest zobligowany do przedłożenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym całości akt sprawy, jakie zostały zgromadzone w prowadzonym przez niego postępowaniu.
Sąd kontrolując legalność zaskarżonego aktu lub czynności opiera się bowiem na dokumentach, które organ przedstawia jako akta sprawy, nie ma natomiast obowiązku wzywania organu do dostarczenia innych, brakujących dokumentów, jeśli te nie zostały włączone do akt sprawy, a powoływane są przez organ jako podstawa faktyczna decyzji. Brak dokumentów, które mają istotne znaczenie w sprawie, a które nie znajdują sic w aktach, świadczy niewątpliwie o niekompletności materiału dowodowego, będącego podstawą podjętych rozstrzygnięć, to zaś wskazuje na uchybienia w gromadzeniu dowodów, zwłaszcza że w tym zakresie organ winien stosować przepisy – Kodeks postępowania administracyjnego art. 77 § 1 i art. 80 kpa. Każda sprawa poddana kontroli sądowej, dla jej przeprowadzenia, wymaga, by w aktach sprawy znajdowały się te dokumenty, które stanowiły faktyczną podstawę dla podjętych rozstrzygnięć. Nawet jeśli - zdaniem organu - żądane informacje nie podlegają udostępnieniu stronie, winny zostać przedstawione Sądowi jako niepodlegające udostępnieniu w postępowaniu sądowoadministracyjnym, celem dokonania ich oceny pod kątem przyczyny odmowy.
Sąd podziela stanowisko wyrażone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyżej powołanym wyroku z dnia 5 kwietnia 2013 r. że w ramach sądowoadministracyjnej kontroli odmowy udostępnienia wnioskowanych informacji z uwagi na ochronę tajemnicy przedsiębiorcy - konieczne jest badanie przesłanek materialnych i formalnych tajemnicy przedsiębiorcy. Nie wystarczy więc ogólnikowe wskazanie, iż żądane informacje objęte są tajemnicą przedsiębiorcy, konieczne jest bowiem wykazanie, że żądane umowy w istocie tę tajemnicę zawierają. Z kolei zweryfikowanie tego w oparciu o materiał, który przedstawiono Sądowi, jest niemożliwe, wszak nie włączając w poczet materiału dowodowego dokumentów stanowiących przedmiot odmowy. Organ swoje stanowisko w tym zakresie de facto wywodzi jedynie z przekazanych przez Kancelarię Radców prawnych twierdzeń, które - dla zbadania legalności podjętego rozstrzygnięcia - wymagają oceny w świetle materiału źródłowego, którego Sądowi nie przedstawiono, co już choćby z tego względu czyni rozstrzygnięcie podjęte w sprawie wadliwym.
Opierając decyzję na art. 5 ust. 2 cyt. ustawy o dostępie do informacji publicznej w związku z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t. j.: Dz. U. z 2003 r. Nr 153. poz. 1503 ze zm.) konieczne jest odniesienie się do różnic pomiędzy pojęciami "tajemnica przedsiębiorcy", którym posługuje się pierwsza z ww. ustaw, a "tajemnicą przedsiębiorstwa", o której mowa w ww. ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, które to pojęcia - mimo podobieństw - nie są tożsame. Zgodnie z art. 11 ust. 4 ww. ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Tajemnicę przedsiębiorcy wyprowadza się z tajemnicy przedsiębiorstwa i pojęcia te w zasadzie pokrywają się zakresowo chociaż tajemnica przedsiębiorcy w niektórych sytuacjach może być rozumiana szerzej. Tajemnicę przedsiębiorcy stanowią więc informacje znane jedynie określonemu kręgowi osób i związane są z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością, wobec których podjął on wystarczające środki ochrony w celu zachowania ich poufności (nie jest wymagana przesłanka gospodarczej wartości informacji, jak przy tajemnicy przedsiębiorstwa). Informacja staje się "tajemnicą", kiedy przedsiębiorca przejawi rzeczywistą wolę zachowania jej jako niepoznawalnej dla osób trzecich. Nie traci natomiast swojego charakteru przez to, że wie o niej pewne ograniczone grono osób zobowiązanych do dyskrecji (np. pracownicy przedsiębiorstwa). Utrzymanie danych informacji jako tajemnicy wymaga więc podjęcia przez przedsiębiorcę działań zmierzających do wyeliminowania możliwości dotarcia do nich przez osoby trzecie w normalnym toku zdarzeń, bez konieczności podejmowania szczególnych starań.
Tajemnica przedsiębiorcy jest oceniana przez Sąd w sposób obiektywny, oderwany od woli danego przedsiębiorcy. W innym przypadku, tajemnicą przedsiębiorcy byłoby wszystko, co arbitralnie on za nią uzna także w drodze czynności kwalifikowanych (np. poprzez zamieszczenie odpowiedniej klauzuli w umowie).
Co więcej, mając na uwadze konstytucyjną rangę dostępności do informacji publicznej, nie każda tajemnica przedsiębiorcy będzie uzasadniać odmowę jej udostępnienia. Znaczenie danej tajemnicy musi być bowiem proporcjonalnie większe, niż racje przemawiające za udostępnieniem informacji publicznej. Zastrzec w tym miejscu także należy, że przekonanie adresata decyzji co do istotności koniecznej ochrony tajemnicy przedsiębiorcy musi nastąpić w uzasadnieniu wydawanego akta tak, aby realizowało ono dyspozycję art. 8 i art. 11 kpa.
Sąd zwraca w tym miejscu uwagę, że podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej, stosownie do art. 16 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, ma obowiązek stosować przepisy kpa bezpośrednio i w całej rozciągłości co już wyżej zostało zaznaczone. Tym samym ma obowiązek między innymi wyważyć interes społeczny i interes obywatela (art. 7 kpa).
Biorąc pod uwagę, że gospodarka środkami publicznymi jest jawna, co wynika z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t. j.: Dz. U. z 2013 r. poz. 885), dla zweryfikowania powodu odmowy udzielenia informacji żądanej przez skarżącego konieczne jest zatem wykazanie powyższego związku wszak - co do zasady - informacja o majątku, którym dysponują władze publiczne oraz podmioty realizujące w imieniu tych władz zadania publiczne podlega udostępnieniu podmiotowi zainteresowanemu. Również art. 35 ww. ustawy o finansach publicznych to potwierdza, stanowiąc, że klauzule umowne dotyczące wyłączenia jawności ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa w umowach zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych lub inne podmioty, o ile wynikające z umowy zobowiązanie jest realizowane lub przeznaczone do realizacji ze środków publicznych, uważa się za niezastrzeżone, z wyłączeniem informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych przedsiębiorstwa lub innych posiadających wartość gospodarczą, w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich w tajemnicy, lub w przypadku gdy jednostka sektora finansów publicznych wykaże, że informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa z uwagi na to, że wymaga tego istotny interes publiczny lub ważny interes Państwa. Organ winien więc wyjaśnić, czy żądane dokumenty zawierają informacje o których mowa w powołanym przepisie. Obie podjęte w sprawie decyzje kwestii tych nie poruszają, a jest to konieczne dla zbadania ich legalności. Niewystarczającym jest bowiem powołanie się jedynie na tajemnicę przedsiębiorcy jako zawierającą informacje gospodarcze, bez jakiegokolwiek rozwinięcia, w jakim aspekcie tajemnicę tę należałoby oceniać. Tajemnica ma charakter obiektywny, nie można wobec tego istnienia takiej tajemnicy subiektywizować w oparciu jedynie o oświadczenia osób reprezentujących przedsiębiorcę, które to osoby - z istoty rzeczy - nie będą zainteresowane ujawnianiem jakichkolwiek faktów ze sfery prowadzonej działalności gospodarczej.
Przedstawione w rozważaniach powody świadczą o uchybieniach procesowych, wpływających na stosowane przepisy prawa materialnego, dlatego Sąd zadecydował o uchyleniu podjętych w sprawie decyzji. Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit "a" i "c" i art. 152 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w wyroku.
Rozpoznając ponownie wniosek skarżącego o uchylenie informacji publicznej organ zobowiązany będzie do zastosowania się do stanowiska wyrażonego w niniejszym wyroku.
O kosztach rozstrzygnięto w myśl art. 200 i art. 205 § 1 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Skład sądu
Danuta Kania /przewodniczący/Eugeniusz Wasilewski /sprawozdawca/
Janusz Walawski
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Kania, Sędziowie WSA Eugeniusz Wasilewski (spr.), Janusz Walawski, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Maria Zawada, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 czerwca 2014 r. sprawy ze skargi C. J. na decyzję Dyrektora Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia [...] marca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] lutego 2014 r., 2. zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości, 3. zasądza od Dyrektora Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na rzecz C. J. kwotę 200 zł (słownie: dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Dyrektor Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych decyzją nr [...] z dnia [...] marca 2014 r., działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego w zw. z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późń. zm.), po ponownym rozpatrzeniu sprawy rozstrzygniętej decyzją Nr [...] z dnia [...] lutego 2014 r. w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej o treści umów zawartych przez Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z Kancelarią Radców Prawnych [...], utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.
Uzasadnieniu decyzji podano, iż wnioskiem z dnia [...] stycznia 2014 r. C. J., powołując się na art. 61 Konstytucji RP oraz na ustawę z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, zwrócił się do Dyrektora Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o udostępnienie mu wszystkich umów zawartych przez Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z Kancelarią Radców Prawnych [...] w W., w okresie od dnia [...] stycznia 2011 r. do dnia [...] stycznia 2014 r. Po przeprowadzeniu postępowania w przedmiotowej sprawie, Dyrektor Centrum Personalizacji Dokumentów MSW, działając na podstawie art. 5 ust. 2, art. 17 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, decyzją Nr [...] z dnia [...] lutego 2014 r. odmówił udzielenia żądanej informacji publicznej ze względu na tajemnicę przedsiębiorcy. Decyzja ta stała się przedmiotem wniosku C. J. o ponowne rozpatrzenie sprawy, w którym wnioskodawca zarzucił naruszenie przez Centrum Personalizacji Dokumentów MSW art. 13 ust. 1 i art. 16 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, art. 7,8,9,10,12,35, 107 § 1-3 Kodeksu postępowania administracyjnego w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy, art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, art. 8 ust. 3, art. 86 ust. 4 i art. 139 ust. 3 Prawa zamówień publicznych, art. 35 ustawy o finansach publicznych poprzez ich błędne zastosowanie albo niezastosowanie w ogóle.
Odnosząc się do podniesionych zarzutów organ stwierdził, że są nieuzasadnione z następujących względów: Poza sporem pozostaje, że Centrum Personalizacji Dokumentów MSW jako państwowa jednostka budżetowa, jest podmiotem zobowiązanym na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej, do udostępnienia informacji publicznej i że żądana przez wnioskodawcę informacja stanowi informację publiczną. Jednakże prawo do udostępnienia informacji publicznej nie ma charakteru absolutnego, podlega bowiem ograniczeniu m.in. ze względu na prywatność osoby fizycznej i tajemnicę przedsiębiorcy (art. 5 ust.2). Powołany przepis wymienia tajemnicę przedsiębiorcy, jako przesłankę ograniczenia dostępu do informacji publicznej, obok prywatności jednostki. Oznacza to, że ustawodawca przypisuje tej tajemnicy szczególną rangę na równi z prawem do ochrony prywatności osoby fizycznej i traktuje tajemnicę przedsiębiorcy jako surogat prawa do prywatności jednostki.
Organ wskazał, iż dokonał oceny żądanych informacji, zarówno w kontekście ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, jak też prawa wnioskodawcy do uzyskania informacji. Uznał, że informacje wynikające z umów łączących Centrum Personalizacji Dokumentów MSW i Kancelarię Radców Prawnych [...], w tym opis wykonania usługi, jej koszt, stawki godzinowe, nakład pracy stanowią istotną wartość handlową i gospodarczą dla Kancelarii i że upublicznienie tych umów może mieć negatywne konsekwencje dla pozycji Kancelarii na rynku usług prawniczych, tym bardziej, że przedsiębiorca ten ujawnił wolę zachowania poufności w tym zakresie i nie wyraził zgody na podanie ich do publicznej wiadomości. W konsekwencji uznano, że jest to tajemnica przedsiębiorcy w związku z czym prawo do uzyskania informacji publicznej podlega ograniczeniu. Organ podkreślił, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 lipca 2013 r. sygn. akt I OSK 511/13 uznał, iż na tajemnicę przedsiębiorcy składa się m.in. szczegółowy opis wykonania usługi, jej koszt jak i element formalny sprowadzający się do woli utajnienia danych informacji.
Przedsiębiorca może zrezygnować z przysługującego mu w tym względzie prawa do ochrony, jednakże w niniejszej sprawie nie miało to miejsca, a wręcz przeciwnie Kancelaria Radców Prawnych [...] wyraźnie zastrzegła, z powołaniem się na tajemnicę przedsiębiorcy, zachowanie poufności w zakresie zawartych z Centrum Personalizacji Dokumentów MSW umów. Zatem przedsiębiorca podjął niezbędne działania w tym zakresie, wobec czego brak jest podstaw do twierdzenia, że nastąpiło naruszenie art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jak również art. 35 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Organ wskazał, iż w motywach decyzji zamieszczono zapis, że osobą która zajęła stanowisko w przedmiotowej sprawie jest [...] Centrum Personalizacji Dokumentów MSW – M. K. oraz przyznał, że zaskarżona decyzja została wydana po upływie przewidzianego w art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej terminu 14 dni od dnia złożenia wniosku, jednakże nie wynikało to z bezczynności Centrum Personalizacji Dokumentów MSW, gdyż w dniu [...] lutego 2014 r. zostało do wnioskodawcy skierowane pismo informujące o stanowisku Kancelarii Radców Prawnych [...] co do upublicznienia treści umów. Ponadto w dniu [...].02.2014 r. został do Wnioskodawcy skierowany e-mail informujący iż wniosek o udostępnienie informacji publicznej jest w trakcie analizowania i po rozpatrzeniu wniosku zostanie zajęte stanowisko w sprawie.
Ponadto organ stwierdził, że do umów objętych żądaniem wnioskodawcy o udostępnienie ich treści, ustawa – Prawo zamówień publicznych nie ma zastosowania na podstawie art. 4 pkt 8 tej ustawy.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie C. J. zarzucił powyższej decyzji naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 7, 8, 10, 11, 77 § 1, 80 i art. 107 § 2 i 3 kpa oraz prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj. art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i art. 35 ustawy o finansach publicznych, przez błędne przyjęcie, że Kancelaria Radców Prawnych [...] skutecznie zastrzegła (w całym zakresie) treści umów, które zawarła z Centrum Personalizacji Dokumentów MSW, co stanowić miało podstawę dla odmowy udostępnienia informacji publicznej.
Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i nakazanie stronie przeciwnej udostepnienie informacji publicznej, żądanej wnioskiem z dnia [...] stycznia 2014 r. i zasądzenie kosztów postępowania.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 par 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę pod względem zgodności z prawem skarżonej decyzji administracyjnej. Jest to więc kontrola legalności rozstrzygnięcia zapadłego w postępowaniu administracyjnym, z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i procesowym.
W myśl art. 134 par 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi, jak również powołaną podstawą prawną.
Skarga rozpatrywana w tak zakreślonej kognicji sądu administracyjnego zasługuje na uwzględnienie.
Ustrojowa doniosłość dostępu do informacji publicznej dla obywateli uzasadnia umieszczenie w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ochrony prawa obywateli do uzyskania takiej informacji. Prawo dostępu do informacji publicznej ma bowiem konstrukcję publicznego prawa podmiotowego. Konstytucja RP w art. 61 ust. 1 stanowi, że obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu (ust. 2). Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2. może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego Państwa (ust. 3). W ustępie 1 powołanego przepisu zostało określone powszechne obywatelskie prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Obejmuje ono także uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Korelatem tego prawa podmiotowego jest spoczywający przede wszystkim na organach władzy publicznej obowiązek udzielania obywatelom określonych informacji o działalności instytucji. Obowiązek ten polega zatem nie tyle na dostępności określonych informacji dla odbiorcy, ile przynajmniej - co do zasady - oznacza konieczność aktywnego działania ze strony organu udzielającego informacji które polega na dostarczeniu osobie zainteresowanej, na jej żądanie, pewnego zakresu informacji. Formy realizacji obywatelskiego prawa do informacji publicznej Konstytucja RP określa w ust. 2 tegoż przepisu, wskazując na możliwość dostępu do dokumentów urzędowych oraz wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów (z możliwością rejestracji obrazu i dźwięku). Artykuł 61 ust. 3 Konstytucji RP wyznacza granice dopuszczalnego ograniczenia tego prawa: ograniczenie może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego Państwa. Z kolei art. 61 ust. 4 stanowi że tryb udzielania informacji publicznej określają ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu, ich regulaminy. Oznacza to, że obywatelskie prawo do informacji nie ma charakteru bezwzględnego, i że ustawodawca ogranicza dostęp do informacji publicznej, respektując konieczność ważenia zasady (dostęp do informacji publicznej) i wartości wskazanych w art. 61 ust. 3 Konstytucji RP, jako dopuszczalnych kryteriów ograniczenia zasady dostępności (interes jednostki, interes Państwa).
Ograniczenia dostępności informacji publicznej i kryteria ważenia kolidujących ze sobą wartości podlegają ocenie z punktu widzenia mechanizmu proporcjonalności. Określając bowiem konstytucyjne wolności i prawa obywatela, prawodawca dostrzega potrzebę wprowadzania ograniczeń tych dóbr. Przedkłada jedno dobro konstytucyjne nad drugie, wytyczając tym samym granice korzystania z wolności i praw, tworząc swoistą hierarchię dóbr, mieszczącą się w ich konstytucyjnych relacjach. Ograniczając pewną sferę wolności konstytucyjnej obywatela, przepis ustawy musi czynić to w sposób, który przede wszystkim nie naruszy jej istoty i nie spowoduje zachwiania relacji konstytucyjnego dobra, które jest ograniczane (prawo do informacji publicznej), do celu, jaki temu przyświeca (ochrona tajemnicy przedsiębiorcy, ochrona prywatności), który to cel musi być także kwalifikowany w kategoriach wartości konstytucyjnej (interes jednostki, interes Państwa). Chodzi zatem o prawidłowe wyważenie proporcji, jakie muszą być zachowane, by przyjąć, że dane ograniczenie wolności obywatelskiej nie narusza konstytucyjnej hierarchii dóbr (zasada proporcjonalności).
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) służy realizacji konstytucyjnego prawa dostępu do wiedzy na temat funkcjonowania organów władzy publicznej. Używając w art. 2 ust. 1 pojęcia "każdemu", ustawodawca precyzuje zastrzeżone w Konstytucji obywatelskie uprawnienie, wskazując, że każdy może z niego skorzystać na określonych w tej ustawie zasadach. Ustawa ta reguluje zasady i tryb dostępu do informacji, mających walor informacji publicznych, wskazuje, w jakich przypadkach dostęp do informacji publicznej podlega ograniczeniu oraz kiedy żądane przez wnioskodawcę informacje nie mogą zostać udostępnione. Oczywiście ustawa znajduje zastosowanie jedynie w sytuacjach, gdy spełniony jest jej zakres podmiotowy i przedmiotowy.
W rozpoznawanej sprawie istotnie spełniony został zakres podmiotowy i przedmiotowy stosowania ustawy, co zresztą sporne nie jest, bowiem Centrum Personalizacji Dokumentów MSW jako państwowa jednostka budżetowa jest podmiotem zobowiązanym na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej do udzielenia informacji, mającej walor informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu (art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ), zaś żądana przez skarżącego informacja jest informacją publiczną, a zatem podlega udostępnieniu w trybie i na zasadach określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. 'f' i pkt 5 lit. "c" i "d" ww. ustawy).
Sporne natomiast jest zagadnienie zasadności odmowy udostępnienia żądanej informacji publicznej, na którą składa się powód determinujący decyzję podjętą w trybie art. 16 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 2 ww. ustawy o dostępie do informacji publicznej, w postaci tajemnicy przedsiębiorcy. W tym kontekście poczynione na wstępie rozważania natury ogólnej mają podstawowe znaczenie prawne, albowiem wskazany przez organ powód odmowy wyłania zagadnienie relacji prawa do informacji publicznej i prawa do ochrony tajemnicy przedsiębiorcy.
W pierwszej kolejności podkreślić należy, że ograniczenie dostępności informacji publicznej ze względu na ta tajemnicę przedsiębiorcy (art. 5 ust. 2 zdanie pierwsze ww. ustawy o dostępie do informacji publicznej) ma charakter wyjątku od zasady. W myśl zatem reguł wykładni prawa - exceptiones non sunt extendendae - nie może być on wykładany rozszerzająco. Przesłanki przemawiające, zdaniem organu, za nieudzieleniem informacji publicznej ze wskazanej przyczyny muszą być wyjaśnione oraz omówione wyczerpująco i precyzyjnie.
Jak zaznaczył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 kwietnia 2013 r. o sygn. akt I OSK 192/13 (publ. orzeczenia.nsa.gov.pl), wskazanie konkretnej podstawy i zakresu utajnienia danej informacji jest konieczne ze względu na specyficzny charakter objęcia ochroną tajemnicy przedsiębiorcy. Kontrola sądowa w tym zakresie nie może być iluzoryczna, a w związku z tym musi być ona w zasadzie prowadzona na podstawie dokumentów źródłowych. W takich przypadkach organ musi szczegółowo określić, biorąc pod uwagę podstawy ochrony tajemnicy przedsiębiorcy, z czego wywodzi daną przesłankę odmowy i w czym znajduje ona uzasadnienie. Dopiero taka argumentacja organu, w połączeniu z udostępnionymi sądowi administracyjnemu materiałami źródłowymi, umożliwi temu sądowi ocenę zasadności zastosowanych przesłanek utajnienia danej informacji publicznej. Tymczasem w niniejszej sprawie organ wskazanych obowiązków nie dopełnił.
Na uwagę zasługuje skąpy materiał dowodowy, jaki przedstawiono Sądowi. Wynikający z art. 54 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j.: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) obowiązek przekazania Sądowi akt sprawy oznacza, że organ, którego akt lub czynność uczyniono przedmiotem skargi, jest zobligowany do przedłożenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym całości akt sprawy, jakie zostały zgromadzone w prowadzonym przez niego postępowaniu.
Sąd kontrolując legalność zaskarżonego aktu lub czynności opiera się bowiem na dokumentach, które organ przedstawia jako akta sprawy, nie ma natomiast obowiązku wzywania organu do dostarczenia innych, brakujących dokumentów, jeśli te nie zostały włączone do akt sprawy, a powoływane są przez organ jako podstawa faktyczna decyzji. Brak dokumentów, które mają istotne znaczenie w sprawie, a które nie znajdują sic w aktach, świadczy niewątpliwie o niekompletności materiału dowodowego, będącego podstawą podjętych rozstrzygnięć, to zaś wskazuje na uchybienia w gromadzeniu dowodów, zwłaszcza że w tym zakresie organ winien stosować przepisy – Kodeks postępowania administracyjnego art. 77 § 1 i art. 80 kpa. Każda sprawa poddana kontroli sądowej, dla jej przeprowadzenia, wymaga, by w aktach sprawy znajdowały się te dokumenty, które stanowiły faktyczną podstawę dla podjętych rozstrzygnięć. Nawet jeśli - zdaniem organu - żądane informacje nie podlegają udostępnieniu stronie, winny zostać przedstawione Sądowi jako niepodlegające udostępnieniu w postępowaniu sądowoadministracyjnym, celem dokonania ich oceny pod kątem przyczyny odmowy.
Sąd podziela stanowisko wyrażone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyżej powołanym wyroku z dnia 5 kwietnia 2013 r. że w ramach sądowoadministracyjnej kontroli odmowy udostępnienia wnioskowanych informacji z uwagi na ochronę tajemnicy przedsiębiorcy - konieczne jest badanie przesłanek materialnych i formalnych tajemnicy przedsiębiorcy. Nie wystarczy więc ogólnikowe wskazanie, iż żądane informacje objęte są tajemnicą przedsiębiorcy, konieczne jest bowiem wykazanie, że żądane umowy w istocie tę tajemnicę zawierają. Z kolei zweryfikowanie tego w oparciu o materiał, który przedstawiono Sądowi, jest niemożliwe, wszak nie włączając w poczet materiału dowodowego dokumentów stanowiących przedmiot odmowy. Organ swoje stanowisko w tym zakresie de facto wywodzi jedynie z przekazanych przez Kancelarię Radców prawnych twierdzeń, które - dla zbadania legalności podjętego rozstrzygnięcia - wymagają oceny w świetle materiału źródłowego, którego Sądowi nie przedstawiono, co już choćby z tego względu czyni rozstrzygnięcie podjęte w sprawie wadliwym.
Opierając decyzję na art. 5 ust. 2 cyt. ustawy o dostępie do informacji publicznej w związku z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t. j.: Dz. U. z 2003 r. Nr 153. poz. 1503 ze zm.) konieczne jest odniesienie się do różnic pomiędzy pojęciami "tajemnica przedsiębiorcy", którym posługuje się pierwsza z ww. ustaw, a "tajemnicą przedsiębiorstwa", o której mowa w ww. ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, które to pojęcia - mimo podobieństw - nie są tożsame. Zgodnie z art. 11 ust. 4 ww. ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Tajemnicę przedsiębiorcy wyprowadza się z tajemnicy przedsiębiorstwa i pojęcia te w zasadzie pokrywają się zakresowo chociaż tajemnica przedsiębiorcy w niektórych sytuacjach może być rozumiana szerzej. Tajemnicę przedsiębiorcy stanowią więc informacje znane jedynie określonemu kręgowi osób i związane są z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością, wobec których podjął on wystarczające środki ochrony w celu zachowania ich poufności (nie jest wymagana przesłanka gospodarczej wartości informacji, jak przy tajemnicy przedsiębiorstwa). Informacja staje się "tajemnicą", kiedy przedsiębiorca przejawi rzeczywistą wolę zachowania jej jako niepoznawalnej dla osób trzecich. Nie traci natomiast swojego charakteru przez to, że wie o niej pewne ograniczone grono osób zobowiązanych do dyskrecji (np. pracownicy przedsiębiorstwa). Utrzymanie danych informacji jako tajemnicy wymaga więc podjęcia przez przedsiębiorcę działań zmierzających do wyeliminowania możliwości dotarcia do nich przez osoby trzecie w normalnym toku zdarzeń, bez konieczności podejmowania szczególnych starań.
Tajemnica przedsiębiorcy jest oceniana przez Sąd w sposób obiektywny, oderwany od woli danego przedsiębiorcy. W innym przypadku, tajemnicą przedsiębiorcy byłoby wszystko, co arbitralnie on za nią uzna także w drodze czynności kwalifikowanych (np. poprzez zamieszczenie odpowiedniej klauzuli w umowie).
Co więcej, mając na uwadze konstytucyjną rangę dostępności do informacji publicznej, nie każda tajemnica przedsiębiorcy będzie uzasadniać odmowę jej udostępnienia. Znaczenie danej tajemnicy musi być bowiem proporcjonalnie większe, niż racje przemawiające za udostępnieniem informacji publicznej. Zastrzec w tym miejscu także należy, że przekonanie adresata decyzji co do istotności koniecznej ochrony tajemnicy przedsiębiorcy musi nastąpić w uzasadnieniu wydawanego akta tak, aby realizowało ono dyspozycję art. 8 i art. 11 kpa.
Sąd zwraca w tym miejscu uwagę, że podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej, stosownie do art. 16 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, ma obowiązek stosować przepisy kpa bezpośrednio i w całej rozciągłości co już wyżej zostało zaznaczone. Tym samym ma obowiązek między innymi wyważyć interes społeczny i interes obywatela (art. 7 kpa).
Biorąc pod uwagę, że gospodarka środkami publicznymi jest jawna, co wynika z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t. j.: Dz. U. z 2013 r. poz. 885), dla zweryfikowania powodu odmowy udzielenia informacji żądanej przez skarżącego konieczne jest zatem wykazanie powyższego związku wszak - co do zasady - informacja o majątku, którym dysponują władze publiczne oraz podmioty realizujące w imieniu tych władz zadania publiczne podlega udostępnieniu podmiotowi zainteresowanemu. Również art. 35 ww. ustawy o finansach publicznych to potwierdza, stanowiąc, że klauzule umowne dotyczące wyłączenia jawności ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa w umowach zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych lub inne podmioty, o ile wynikające z umowy zobowiązanie jest realizowane lub przeznaczone do realizacji ze środków publicznych, uważa się za niezastrzeżone, z wyłączeniem informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych przedsiębiorstwa lub innych posiadających wartość gospodarczą, w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich w tajemnicy, lub w przypadku gdy jednostka sektora finansów publicznych wykaże, że informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa z uwagi na to, że wymaga tego istotny interes publiczny lub ważny interes Państwa. Organ winien więc wyjaśnić, czy żądane dokumenty zawierają informacje o których mowa w powołanym przepisie. Obie podjęte w sprawie decyzje kwestii tych nie poruszają, a jest to konieczne dla zbadania ich legalności. Niewystarczającym jest bowiem powołanie się jedynie na tajemnicę przedsiębiorcy jako zawierającą informacje gospodarcze, bez jakiegokolwiek rozwinięcia, w jakim aspekcie tajemnicę tę należałoby oceniać. Tajemnica ma charakter obiektywny, nie można wobec tego istnienia takiej tajemnicy subiektywizować w oparciu jedynie o oświadczenia osób reprezentujących przedsiębiorcę, które to osoby - z istoty rzeczy - nie będą zainteresowane ujawnianiem jakichkolwiek faktów ze sfery prowadzonej działalności gospodarczej.
Przedstawione w rozważaniach powody świadczą o uchybieniach procesowych, wpływających na stosowane przepisy prawa materialnego, dlatego Sąd zadecydował o uchyleniu podjętych w sprawie decyzji. Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit "a" i "c" i art. 152 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w wyroku.
Rozpoznając ponownie wniosek skarżącego o uchylenie informacji publicznej organ zobowiązany będzie do zastosowania się do stanowiska wyrażonego w niniejszym wyroku.
O kosztach rozstrzygnięto w myśl art. 200 i art. 205 § 1 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.