II SA/Go 291/12

Uzasadnienie

Uzasadnienie.

Decyzją z dnia [...] grudnia 2011r., znak: [...] Starosta wniósł sprzeciw wobec zamiaru wykonywania robót budowlanych polegających na budowie 12 przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę w miejscowości [...] na działkach nr ewid. [...].

Organ I instancji uznał, iż przedsięwzięcie objęte zgłoszeniem z dnia [...] listopada 2011 r. może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000.

Organ pierwszoinstancyjny stwierdził bowiem, iż część działek objętych zgłoszeniem (tj. działki o nr ewid. [...]) znajduje się w obszarze Natura 2000: [...]. Zgodnie z art. 29 ust. 3 Prawa budowlanego, pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r., o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Z uwagi na fakt, że teren planowanych robót budowlanych ujęty jest w obszarze chronionym województwa, "[...]", istnieje prawdopodobieństwo, że przedmiotowe przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na niniejszy obszar, wobec powyższego wymaga uzyskania pozwolenia na budowę.

Ponadto w ocenie Starosty przedmiotowe zgłoszenie zawierało szereg braków i nieścisłości (zostały one wymienione w uzasadnieniu), których uzupełnienie nie miałoby wpływu na przyjęcie zgłoszenia, dlatego odstąpiono od wezwania inwestora do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.

W konsekwencji, działając na podstawie art. 30 ust. 6 pkt 1 w związku z art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. -Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz.1623

ze zm.), Starosta wniósł sprzeciw wobec zamiaru realizacji inwestycji obejmującej budowę przydomowych oczyszczalni ścieków w miejscowości [...].

Od powyższej decyzji odwołanie do Wojewody złożył Burmistrz Gminy R.S. - reprezentujący inwestora Gminę. W ocenie odwołującego organ I instancji dokonał błędnej interpretacji art. 29 ust. 3 Prawa budowlanego.

W odwołaniu Gmina wskazała, iż budowa przydomowych oczyszczalni ścieków nie jest przedsięwzięciem wymagającym przeprowadzenia oceny oddziaływania

na środowisko i obszar Natura 2000. Na potwierdzenie swojego stanowiska strona podała, iż budowa naturalnych przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy będzie współfinansowana z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. Dalej odwołująca się poinformowała, iż w ramach tego źródła finansowania oczyszczalnie tej technologii powstały już w wielu regionach Polski objętego ochroną Natura 2000 bez konieczności przeprowadzania oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 i uzyskania pozwolenia na budowę,

np.: [...].

Decyzją z dnia [...] lutego 2012r. nr [...] Wojewoda , na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) uchylił w całości decyzję organu I instancji oraz wniósł sprzeciw wobec zamiaru wykonywania robót budowlanych objętych zgłoszeniem Gminy z dnia [...] listopada 2011 r. i nałożył obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków wymienionych w tym zgłoszeniu, na podstawie art. 30 ust. 7 pkt 2 Prawa budowlanego.

W pierwszej części uzasadnienia organ II instancji przytoczył treść następujących przepisów:

– art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.), zgodnie z którym roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę,

z zastrzeżeniem art. 29-31.

– art. 29 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego, w myśl którego pozwolenia

na budowę nie wymaga budowa indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę. Budowa ta wymaga zgłoszenia właściwemu organowi, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 3 Prawa budowlanego

(art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego).

– 29 ust. 3 Prawa budowlanego z którego wynika, że pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji

o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wymagają przedsięwzięcia wskazane w art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy o udostępnianiu informacji

o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz

o ocenach oddziaływania na środowisko - Dz.U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 oraz te, w stosunku do których organ ochrony środowiska nałożył taki obowiązek (art. 59 ust. 1 pkt 2 i art. 97 ust. 1 ww. ustawy).

W dalszej części uzasadnienia organ odwoławczy wskazał, iż przedmiotowe przedsięwzięcie nie należy do grupy przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. W opinii Wojewody brak rozstrzygnięć w kwestii konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, w tym na obszar Natura 2000 powoduje, że nie znajduje uzasadnienia zastosowany przez Starostę art. 29 ust 3 Prawa budowlanego i dlatego organ odwoławczy orzekł o uchyleniu zaskarżonej decyzji organu I instancji.

Jednocześnie organ odwoławczy podzielił stanowisko Starosty, iż planowane zamierzenie inwestycyjne może stanowić zagrożenie dla środowiska i z tego względu orzekł o sprzeciwie wobec zamiaru wykonywania przedmiotowych robót budowlanych na zgłoszenie i nałożył na inwestora obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę w związku z możliwością pogorszenia stanu środowiska w wyniku ich realizacji (art. 30 ust. 7 pkt 2 Prawa budowlanego).

Zdaniem Wojewody z materiałów zgromadzonych w trakcie prowadzonego postępowania odwoławczego wynika, iż większość miejscowości znajdujących się

w obrębie gminy oraz większa część miasta nie posiada systemowych urządzeń do odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków. Mieszkańcy nieobjęci systemem sieci kanalizacyjnych na terenie miasta i gminy wyposażeni są w zbiorniki bezodpływowe tzw. "szamba". W związku z potrzebą niezwłocznego rozwiązania problemu gospodarki ściekami planowana jest budowa wielu przydomowych oczyszczalni ścieków (nie tylko w [...] - miejscowości objętej przedmiotowym zgłoszeniem, ale także w [...]).

Organ odwoławczy stwierdził, iż efektem działania przydomowych oczyszczalni ścieków jest wprowadzanie do gruntu podczyszczonych ścieków. Wprowadzanie ścieków do gruntu powoduje zanieczyszczenie gruntu i wód podziemnych. Kumulacja odprowadzanych ścieków do gruntu może negatywnie oddziaływać na siedliska przyrodnicze, siedliska gatunków oraz wody powierzchniowe. W ocenie Wojewody nie ulega wątpliwości, że nawet podczyszczone ścieki z oczyszczalni zawierają szereg szkodliwych substancji. Ponadto przy niewłaściwym użytkowaniu urządzeń przydomowej oczyszczalni ścieków do gruntu wprowadzane są nieoczyszczone ścieki pochodzące przede wszystkim ze stosowania środków czystości. W przydomowych oczyszczalniach ścieków bardzo istotnym problemem jest ich właściwa eksploatacja. Oferenci oraz sprzedawcy przydomowych oczyszczalni ścieków często reklamujących swoje wyroby określają te obiekty jako bezobsługowe, praktyka pokazuje, że tak nie jest. Należy bowiem wybierać osady, opróżniać kosze kratkowe, oraz sprawdzać urządzenia napowietrzające i transportujące osady po okresowych brakach energii. Dalej organ II Instancji stwierdził, iż z punktu widzenia ochrony środowiska istotnym jest fakt, że w przeważającej większości przypadków w przydomowych oczyszczalniach ścieków nie ma kontroli jakości ścieków oczyszczonych. Wyniki efektywności pracy oczyszczalni bardzo rzadko są sprawdzane.

W opinii organu odwoławczego planowana do budowy duża liczba przydomowych oczyszczalni ścieków powoduje, że nie można budowy każdej z nich traktować w sposób indywidualny, należy bowiem wziąć pod uwagę skumulowane oddziaływanie całego przedsięwzięcia (w kilku obrębach jednej gminy), które może stanowić duże zagrożenie dla utrzymania właściwego stanu środowiska naturalnego.

W związku powyższym Wojewoda orzekł o sprzeciwie wobec zamiaru budowy przydomowych oczyszczalni ścieków w miejscowości Sądów objętych zgłoszeniem z dnia [...] listopada 2011 r. i nałożył na inwestora obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę na podstawie art. 30 ust. 7 pkt 2 Prawa budowlanego. Ponadto organ stwierdził, iż w trakcie postępowania w sprawie udzielenia pozwolenia na budowę będzie możliwe też ustalenie konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 (art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko).

Skargę na decyzję Wojewody złożyła Gmina, reprezentowana przez Burmistrza, który wniósł o jej uchylenie w części w jakiej organ orzekł o wniesieniu sprzeciwu wobec zamiaru wykonywania robót budowlanych objętych zgłoszeniem Gminy z dnia [...] listopada 2011 r. oraz o nałożeniu obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków wymienionych w tym zgłoszeniu. Ponadto strona skarżąca wniosła o przekazanie sprawy organowi administracji do ponownego rozpoznania i o orzeczenie o kosztach postępowania według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji strona skarżąca zarzuciła:

1) naruszenie art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane, poprzez przyjęcie, że objęte zgłoszeniem przedsięwzięcie polegające na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków, jest przedsięwzięciem wymagającym przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko lub oddziaływania na obszar Natura 2000, podczas gdy organ nie przeprowadził

w tym zakresie żadnego postępowania,

2) naruszenie art. 30 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane, poprzez przyjęcie, że objęte zgłoszeniem przedsięwzięcie polegające na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków może spowodować pogorszenie stanu środowiska, podczas gdy organ nie przeprowadził w tym zakresie żadnego postępowania, a ustalenia w tym zakresie poczynił

na podstawie znanej sobie "praktyki".

Skarżący nie zgodził się z opinią organu administracyjnego w zakresie wskazanym w uzasadnieniu decyzji tzn.: że istnieje możliwość pogorszenia stanu środowiska w wyniku realizacji przedmiotowych robót, a przede wszystkim z opinią, że w wyniku działania przedmiotowych naturalnych przydomowych oczyszczalni ścieków powstanie zanieczyszczenie gruntu i wód podziemnych. Według organu odwoławczego kumulacja odprowadzanych ścieków do gruntu może negatywnie oddziaływać na siedliska przyrodnicze, siedliska gatunków oraz wody powierzchniowe. Powyższe ustalenie organu w ocenie strony nie znajdują oparcia

w żadnym dokumencie, bądź innym dowodzie zgromadzonym w toku postępowania. Co więcej, takie ustalenie jest sprzeczne z projektowaną technologią. Faktem jest,

że ścieki w ten sposób oczyszczane będą odprowadzane do gruntu, jednakże dopiero w końcowej fazie, kiedy będą już oczyszczone i tylko wtedy kiedy zostanie przekroczony poziom folii zabezpieczającej skarpy stawu (denitryfikacyjnego złoża korzeniowego). Ponadto strona podkreśliła, że zastosowana technologia oparta jest na wielostopniowym procesie oczyszczania ścieków na drodze mechanicznej, biologicznej i chemicznej.

Skarżący wskazał, że odnoszenie się przez organ do "przeważającej większości przydomowych oczyszczalni" jest całkowicie nieuprawnione i krzywdzące dla strony skarżącej. Dokonując generalizacji przypadków nieprawidłowości funkcjonowania przydomowych oczyszczalni ścieków, nie dokonuje jakiegokolwiek powiązania z technologią wykonania i funkcjonowania tych oczyszczalni. Powoduje to, że skarżący nie jest w stanie podjąć polemiki w tym zakresie. Zdaniem skarżącej Gminy organ bezsprzecznie powinien odnieść się do rozpatrywanej sprawy i brać pod uwagę tylko i wyłącznie zastosowaną technologię i w tym zakresie przeprowadzić postępowanie, z którego powinno wynikać w jakim zakresie przedmiotowe oczyszczalnie będą miały szkodliwy wpływ na środowisko.

W ocenie skarżącego organ w całości zaniechał powyższego, a jedynie przytoczył przykłady, które w tej sprawie nie mają zastosowania, gdyż zgłoszone do wykonania roboty budowlane oparte są na projekcie z opatentowaną technologią,

a wykonawca robót zostanie wyłoniony w przetargu nieograniczonym, który po wykonaniu robót zgodnie z projektowaną technologią daje gwarancję na wykonane roboty. Dodatkowo użytkownicy przedmiotowych oczyszczalni zobowiązani są do przestrzegania wymogów eksploatacyjnych, zawartych w dokumentacji projektowej.

Strona dodała, że budowa przydomowych oczyszczalni ścieków nie jest przedsięwzięciem, które widnieje w zamkniętym katalogu przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. (Dz. U. z 2010r., Nr 213, poz. 1397).

Skarżąca Gmina nie zgodziła się także ze stwierdzeniem, że duża liczba przydomowych oczyszczalni ścieków powoduje, że nie można budowy każdej z nich traktować w sposób indywidualny, należy bowiem wziąć pod uwagę skumulowane oddziaływanie całego przedsięwzięcia (w kilku obrębach jednej gminy), które może stanowić duże zagrożenia dla utrzymania właściwego stanu środowiska. Powyższe ustalenie organu jest całkowicie nieuprawnione. W chwili obecnej na terenie objętym zgłoszeniem, funkcjonują zbiorniki bezodpływowe, które strona chciała wyeliminować, a wprowadzić opatentowane technologicznie, bezpieczne dla środowiska, indywidualne naturalne przydomowe oczyszczalnie ścieków o wydajności do 7,5m3 na dobę, które wymagają jedynie zgłoszenia robót. Skarżąca złożyła jeden wniosek, jednakże z dokumentacji wynika jednoznacznie, iż są to indywidualne oczyszczalnie ścieków i każda z nich mieści się w zakresie wyżej przytoczonego warunku, kwalifikującego je jedynie do zgłoszenia robót.

W ocenie strony skarżącej nie jest prawdą, że oddziaływanie będzie skumulowane, ponieważ przedmiotowe oczyszczalnie będą realizowane na różnych działkach. Takie rozpatrywanie sprawy jest nieuprawnione i krzywdzące, ponieważ w tym postępowaniu zgłoszenie robót jest tylko jedno, a nie na każdą działkę osobno, jednakże nie jest to jedna wielka przydomowa oczyszczalnia ścieków, tylko szereg osobnych, indywidualnych.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Skarga okazała się zasadna, aczkolwiek nie z powodu zarzutów w niej zawartych.

Na wstępie merytorycznych rozważań należy wskazać, iż zgodnie z treścią art. 1 i art. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DZ.U. z 2002r. nr 153 poz. 1270 ze zm. - dalej p.p.s.a.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Sąd administracyjny, w zakresie swej właściwości, ocenia zatem zaskarżoną decyzję administracyjną pod względem jej zgodności z prawem materialnym i procesowym, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania orzeczenia.

Sąd uwzględnia skargę na decyzję lub postanowienie w sytuacji, gdy stwierdzi naruszenie prawa materialnego, jeżeli miało ono wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądż naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 p.p.s.a.). Nadto - w myśl ar. 134 § 1 p.p.s.a. - sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Przedmiotem badania Sądu w niniejszej sprawie była zgodność z prawem decyzji Wojewody z dnia [...] lutego 2012 r., który na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) uchylił w całości decyzję organu I instancji oraz wniósł sprzeciw wobec zamiaru wykonywania robót budowlanych objętych zgłoszeniem Gminy z dnia [...] listopada 2011 r. i nałożył obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków wymienionych w tym zgłoszeniu, na podstawie art. 30 ust. 7 pkt 2 Prawa budowlanego.

Stosownie do treści art. 30 ust. 1 ustawy Prawo budowlane zgłoszenia właściwemu organowi wymaga, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 3:

1) budowa, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1-3, 5-19 i 20a-21;

1a) budowa, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20 - z zastrzeżeniem art. 29a;

2) wykonywanie robót budowlanych, o których mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1, 4-6 oraz 9-13;

3) budowa ogrodzeń od strony dróg, ulic, placów, torów kolejowych i innych miejsc publicznych oraz ogrodzeń o wysokości powyżej 2,20 m i wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu:

a) krat na budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiektach wpisanych do rejestru zabytków,

b) urządzeń o wysokości powyżej 3 m na obiektach budowlanych,

c) (uchylona);

4) budowa obiektów małej architektury w miejscach publicznych.

W myśl ust. 5 art. 30 zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, należy dokonać przed terminem zamierzonego rozpoczęcia robót budowlanych. Do wykonywania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia właściwy organ nie wniesie, w drodze decyzji, sprzeciwu i nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia.

Zgodnie z treścią ust. 6 art. 30 właściwy organ wnosi sprzeciw, jeżeli:

1) zgłoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę;

2) budowa lub wykonywanie robót budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub inne przepisy;

3) zgłoszenie dotyczy budowy tymczasowego obiektu budowlanego, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 12, w miejscu, w którym taki obiekt istnieje.

Po myśli ust. 7 art. 30 właściwy organ może nałożyć, w drodze decyzji, o której mowa w ust. 5, obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli ich realizacja może naruszać ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub spowodować:

1) zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia;

2) pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków;

3) pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych;

4) wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów sąsiednich

Zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 pkt 3 pozwolenia na budowanie wymaga budowa indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę.

Z treści zaskarżonej decyzji wynika, iż organ odwoławczy uznał jako błędne stanowisko organu pierwszej instancji, zgodnie z którym ze względu na fakt, że teren planowanych robót budowlanych ujęty jest w obszarze chronionym województwa "[...]" istnieje prawdopodobieństwo, że przedmiotowe przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na niniejszy obszar, wobec powyższego wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Zdaniem organu odwoławczego wykonanie określonych w zgłoszeniu robót budowlanych może wpłynąć na pogorszenie stanu środowiska, dlatego zachodzi potrzeba uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.

Jak wyżej wskazano decyzja organu pierwszej instancji wydana została na podstawie art. 30 ust. 6 pkt 1, natomiast decyzja organu odwoławczego – w oparciu o przepis art. 30 ust. 7 ustawy Prawo budowlane. W obydwu przypadkach mowa jest o decyzji o sprzeciwie.

Ustawodawca przewidział szczególne przypadki, w których pomimo że określone roboty budowlane z mocy prawa zwolnione są z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, to jednak ze względu na charakter ich wykonanie wymagać będzie przeprowadzenia postępowania administracyjnego poprzedzającego wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Powyższe nakłada na organy architektoniczno – budowlane obowiązek szczegółowej analizy dokonywanych zgłoszeń robót budowlanych oraz odpowiedniej reakcji – w formie decyzji o sprzeciwie - w sytuacji gdy zgłoszone roboty budowlane objęte są obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę, bądź też gdy ze względów szczególnych ( wymienionych w art. 30 ust. 6 i 7 ustawy), wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę.

Po myśli przytoczonego powyżej art. 30 ust. 5 decyzję o sprzeciwie wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia. Jest to termin prawa materialnego, a zatem upływ tego terminu ma ten skutek, że organ traci możliwość wydania decyzji o sprzeciwie. Sporną w orzecznictwie jest kwestia czy termin 30 dniowy obejmuje datę wydania decyzji o sprzeciwie, czy też datę doręczenia jej stronie, bądź też datę nadania takiej decyzji w placówce pocztowej. Okoliczność ta nie ma w niniejszej sprawie pierwszorzędnego znaczenia, albowiem z akt sprawy administracyjnej wynika, że decyzja organu pierwszej instancji o sprzeciwie doręczona została stronie przed upływem 30-dniowego terminu do wniesienia sprzeciwu. Zagadnieniem o zasadniczym znaczeniu w analizowanej sprawie okazała się kwestia prawidłowości wniesienia sprzeciwu przez organ odwoławczy, pomimo upływu terminu o jakim mowa w art. 30 ust. 5.

W wyroku z dnia 7 czerwca 2011 r. sygn. akt II OSK 1048/10, Lex 1083500, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż wniesienie odwołania od decyzji o sprzeciwie nie powoduje przedłużenia materialnoprawnego terminu do jego wydania decyzji w tym przedmiocie. W konsekwencji organ odwoławczy nie może na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. uchylić decyzję o wniesieniu sprzeciwu i przekazać sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji w sytuacji, gdy upłynął termin do wniesienia sprzeciwu. W takim przypadku organ powinien ograniczyć się do rozstrzygnięcia o utrzymaniu decyzji o sprzeciwie w mocy lub o uchyleniu takiej decyzji i umorzeniu postępowania (por. również wyrok NSA z dnia 6 marca 2009 r. sygn. akt II OSK 307/08, Lex 530044, wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 grudnia 2009 r. sygn. akt VII SA/Wa 1771/09, Lex 583637).

W wyroku z dnia 20 sierpnia 2010 r. sygn. akt II SA/GL 512/10, Lex 752848, Sąd podkreślał materialnoprawny charakter terminu, o którym mowa w art. 30 ust. 5 ustawy Prawo budowlane, którego przekroczenie pozbawia organ kompetencji do wniesienia sprzeciwu. Zdaniem Sądu przerwanie biegu terminu następuje na skutek wydania przez organ postanowienia o nałożeniu obowiązku uzupełnienia zgłoszenia o określone braki (por. również wyrok WSA z dnia 12 maja 2011 r. sygn. akt II SA/OL 185/11, Lex 794771).

Sąd rozpatrujący niniejszą sprawę zaprezentowany powyżej pogląd w pełni podziela.

W ocenie Sądu, wniesienie własnego sprzeciwu przez organ odwoławczy naruszyło przepis art. 30 ust. 5 w związku z art. 30 ust. 7 ustawy Prawo budowlane. Nie ulega wątpliwości, iż wydanie decyzji o sprzeciwie przez organ drugiej instancji nastąpiło po upływie 30- dniowego terminu od dnia dokonania zgłoszenia. Wprawdzie decyzja o sprzeciwie organu pierwszej instancji wydana została z zachowaniem 30 – dniowego terminu, jednak w dacie rozpatrywania sprawy przez organ odwoławczy termin, o którym mowa w art. 30 ust. 5 upłynął, a zatem organ administracyjny utracił kompetencje do wniesienia sprzeciwu. Wniesienia odwołania nie powoduje przedłużenia terminu materialnoprawnego do wydania decyzji o sprzeciwie. Zdaniem Sądu stanowisko powyższe odnosi się w równej mierze do sytuacji, gdy organ odwoławczy uchyla decyzję organu pierwszej instancji i przekazuje mu sprawę do ponownego rozpatrzenia, jak również do sytuacji gdy, sam wnosi sprzeciw, w obydwu bowiem sytuacjach ze względu na upływ 30 – dniowego terminu prawa materialnego, sprzeciw wniesiony być już być może.

Trzeba zwrócić uwagę, że celem wprowadzenia do Prawa budowlanego instytucji zgłoszenia było uproszczenie, a tym samym i przyspieszenie procesu budowlanego. Wyrazem tego jest możliwość realizacji przez inwestora zamierzenia budowlanego, o ile właściwy organ w terminie 30 dni od doręczenia zgłoszenia nie wniesienie w drodze decyzji sprzeciwu, i to tylko w razie zaistnienia określonych przesłanek. Milczenie organu, czyli niewniesienie sprzeciwu w tym terminie, uprawnia inwestora do podjęcia robót budowlanych objętych zgłoszeniem. Sprzeciw wniesiony przez organ w przewidzianym ustawowo terminie oznacza brak zgody na wykonywanie przez inwestora zamierzonych robót budowlanych. Wniesienie odwołania od decyzji o sprzeciwie uruchamia tryb odwoławczy przed organem drugiej instancji, do którego zastosowanie mają przepisy k.p.a., z zachowaniem specyfiki wynikającej z przepisu prawa materialnego, czyli art. 30 ust. 5 ustawy Prawo budowlane.

W świetle art. 30 ustawy Prawo budowlane organ administracji publicznej ma kompetencje do wydania decyzji administracyjnej tylko wtedy, gdy zgłasza sprzeciw. Sprzeciw natomiast zgłasza w przypadkach określonych w art. 30 ust. 2, art. 30 ust. 6 i art. 30 ust. 7 w terminie 30 dni od zgłoszenia albo od doręczenia postanowienia zobowiązującego do uzupełnienia zgłoszenia. Dopóki nie upłynie wskazany termin, dopóki organ ma kompetencje do wydania decyzji administracyjnej w sprawie sprzeciwu. Traci te kompetencje po upływie terminu wskazanego w art. 30 ust. 5 ustawy Prawo budowlane.

Organ odwoławczy rozpoznając sprawę sprzeciwu nie może pominąć specyfiki instytucji zgłoszenia, w tym regulacji zawartej w art. 30 ust.5 ustawy Prawo budowlane. Organy administracji ograniczone są czasowo do wniesienia sprzeciwu, tracąc po upływie 30 dni od doręczenia zgłoszenia kompetencję do wydania decyzji o sprzeciwie (por. wyrok NSA z dnia 21 maja, sygn. akt II OSK 742/08, Lex 574703, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 16 marca 2011 r. sygn. akt IV SA/Po 32/11, Lex 795208).

Przenosząc powyższe uwagi na tło rozpatrywanej sprawy, przyjdzie stwierdzić, że wobec upływu 30 – dniowego terminu uprawniającego Starostę do wniesienia sprzeciwu – Wojewoda, powinien ograniczyć się do utrzymania w mocy decyzji o sprzeciwie lub uchylić decyzję o sprzeciwie i umorzyć postępowanie pierwszej instancji. Decyzja organu drugiej instancji uchylająca decyzję organu pierwszej instancji i zawierająca własny sprzeciw wydana została z opóżnieniem, z uchybieniem 30-dniowego terminu do jego wniesienia, a zatem nie mogła ostać się w obrocie prawnym.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" i "c" p.p.s.a., Sąd uchylił decyzję drugiej instancji. Na podstawie art. 152 p.p.s.a. orzeczono, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu. Orzeczenie o kosztach oparto na podstawie art. 200 i 205 p.p.s.a.