IV SAB/Po 23/14
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
2014-06-11Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Izabela Bąk-Marciniak
Jerzy Stankowski /przewodniczący/
Tomasz Grossmann /sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Stankowski Sędziowie WSA Izabela Bąk-Marciniak WSA Tomasz Grossmann (spr.) Protokolant st.sekr.sąd. Justyna Hołyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 r. sprawy ze skargi W. P. na bezczynność Starosty [...] i przewlekłe prowadzenie postępowania w przedmiocie wykonania wyroku Sądu w sprawie o sygn. IV SA/Po 798/13 oddala skargę
Uzasadnienie
Prawomocnym wyrokiem z 09 października 2013 r., sygn. akt IV SA/Po 798/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, po rozpoznaniu skargi W. P. na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z [...] lipca 2013 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia lub uchylenia pozwolenia na budowę uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję nr 37 Starosty [...] z [...] maja 2013 r. (Nr [...]).
Pismem z 05 marca 2014 r., W. P. (dalej: "Skarżąca"), zastępowana przez zawodowego pełnomocnika, radcę prawnego G. W., wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, za pośrednictwem Starosty [...] (dalej: "Starosta" lub "organ I instancji"), skargę na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania przez Starostę po ww. prawomocnym wyroku WSA w Poznaniu o sygn. akt IV SA/Po 798/13. Wskazując jako podstawę prawną art. 3 § 2 pkt 8, art. 149 i art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.; dalej w skrócie: "p.p.s.a."), z powołaniem się na zarzuty naruszenia art. 12 oraz art. 35 § 1 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.; dalej w skrócie: "k.p.a."), strona skarżąca wniosła o:
1) zobowiązanie Starosty do załatwienia sprawy, tj. do wydania orzeczenia załatwiającego żądanie Skarżącej z [...] marca 2012 r.,
2) zasądzenie od Starosty na rzecz Skarżącej kosztów postępowania w kwocie 357 zł [wynagrodzenia pełnomocnika 240 zł (1 x stawka minimalna), kosztów sądowych – wpisu 100 zł, kosztów udzielonego pełnomocnictwa – opłaty skarbowej 17 zł].
W uzasadnieniu skargi wyjaśniono, że uprawomocnienie się wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13 spowodowało, że w obrocie prawnym pozostało nierozpoznane podanie – żądanie Skarżącej dotyczące stwierdzenia wygaśnięcia lub uchylenia decyzji z dnia [...] maja 1983 r. nr [...] (o pozwoleniu na budowę). Pełnomocnik podkreślił, że po doręczeniu wyroku, Skarżąca, w nawiązaniu do zawartej w nim oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania, nie czekając na wezwanie organu, pismem z 30 października 2013 r. wyjaśniła, z czego wynika jej interes prawny, a na jego poparcie przedłożyła odpowiednie dokumenty. Akta administracyjne po wyroku zostały doręczone Staroście w dniu 12 grudnia 2013 r., co, w ocenie Skarżącej, oznacza, że organ I instancji winien tę sprawę – bardzo dobrze jemu znaną i nie wymagającą postępowania wyjaśniającego – załatwić bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie jednego miesiąca, a więc do 12 stycznia 2014 r. Starosta, pomimo pisemnego wezwania do załatwienia sprawy z 13 stycznia 2014 r. (które wpłynęło do siedziby organu tego samego dnia), oraz zażalenia do Wojewody Wielkopolskiego (które wpłynęło do Urzędu Wojewódzkiego w dniu 14 stycznia 2014 r.) sprawy nie załatwił. Zarazem pełnomocnik Skarżącej stwierdził, że wskazana w zawiadomieniu z 10 stycznia 2014 r. przyczyna zwłoki była bezzasadna, a skorzystanie z możliwości wyznaczenia nowego terminu załatwienia sprawy nieusprawiedliwione – jeśli jakiś dodatkowy dowód istniał, to powinien zostać przedłożony bez zbędnej zwłoki, gdyż tego rodzaju czynność nie wymaga dodatkowego czasu. W konsekwencji pełnomocnik Skarżącej uznał, że z uwagi na to, iż w terminie miesięcznym Starosta nie załatwił sprawy, zaistniała bezczynność organu. Natomiast to, że organ, choć sprawy nie załatwił, to jednak podjął czynność (zawiadomienie), co prawda pozorowaną, ale jednak czynność, tzn. w sposób nieuzasadniony skorzystał z możliwości wyznaczenia nowego terminu załatwienia sprawy przysyłając stosowne zawiadomienie, świadczy o stanie przewlekłości postępowania. W ocenie strony skarżącej na przewlekłe prowadzenie postępowania wskazują także wcześniejsze, wyszczególnione przez stronę, czynności Starosty. Wobec tego możliwe jest zarówno stwierdzenie przewlekłości, jak i bezczynności organu w postępowaniu, które nie zakończyło się w terminie wskazanym w art. 35 § 3 k.p.a. (tu: jednego miesiąca).
Pełnomocnik Skarżącej podkreślił, że w piśmiennictwie prawniczym powstałym na tle przepisu art. 154 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm., dalej w skrócie: "p.p.s.a.") został wyrażony pogląd, że strona w powyższym przypadku, obok żądania wymierzenia grzywny, może również skorzystać z możliwości wniesienia skargi na bezczynność i przewlekłość postępowania organu, która w takiej sytuacji ma doprowadzić do określenia, czy organ jest zobowiązany do wydania aktu administracyjnego, skarga zaś o ukaranie zmierza do wymierzenia sankcji za niewykonanie wyroku. W związku z tym pełnomocnik wyraził oczekiwanie, że Sąd zobowiąże Starostę nie tylko do załatwienia sprawy, ale do wydania konkretnego aktu prawnego, który definitywnie załatwi sprawę wygaśnięcia lub uchylenia decyzji. Ubocznie pełnomocnik stwierdził, że nie zgadza się ze stanowiskiem Wojewody Wielkopolskiego (dalej: "Wojewoda" lub "organ II instancji") z dnia [...] lutego 2014 r., iż zażalenie na bezczynność i przewlekłe prowadzenie sprawy jest nieuzasadnione.
W odpowiedzi na powyższą skargę – stanowiącą zarazem odpowiedź na równolegle wniesioną przez Skarżącą skargę dotyczącą wymierzenia Staroście grzywny z powodu zarzucanej tu bezczynności i przewlekłego prowadzenia postępowania po ww. wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13 (rozpoznaną przez tut. Sąd w sprawie o sygn. akt IV SA/Po 342/14) – Starosta wniósł o oddalenie skargi w całości. Uzasadniając wyjaśnił, że po otrzymaniu w dniu 12 grudnia 2013 r. prawomocnego wyroku przeprowadził postępowanie administracyjne. Pismem z 19 grudnia 2013 r. zawiadomił strony o toczącym się postępowaniu oraz o możliwości zapoznania się i wypowiedzenia co do zebranych dowodów i materiałów w sprawie, jaką jest żądanie Skarżącej stwierdzenia wygaśnięcia lub uchylenia decyzji z [...] maja 1983 r. – pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego w [...], wydanej dla R. P. W dniu 08 stycznia 2014 r. strona postępowania – wdowa po R. P., U. W. – zwróciła się z prośbą o przedłużenie terminu w sprawie przedłożenia dokumentów dowodowych w prowadzonym postępowaniu. Starosta napisał, że pismem z 10 stycznia 2014 r. przedłużył termin załatwienia sprawy, do 15 lutego 2014 r. Na skutek złożenia przez Skarżącą zażalenia na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania, akta sprawy zostały przekazane Wojewodzie, który postanowieniem z 13 lutego 2014 r. uznał zażalenie Skarżącej za bezzasadne. Tymczasem Starosta, pismem z 29 stycznia 2014 r., wezwał Skarżącą do wykazania interesu prawnego. W dniu 14 lutego 2014 r. Wojewoda zwrócił akta administracyjne. Starosta w dniu 18 lutego 2014 r. ponownie wezwał Skarżącą do wykazania interesu prawnego. Dnia 20 lutego 2014 r. Skarżąca dostarczyła kserokopię aktu notarialnego Rep. A nr [...].
Dalej Starosta podkreślił, że w wyniku przeprowadzonego postępowania wydał w dniu 03 marca 2014 r. decyzję nr [...] (znak: [...]), mocą której stwierdził wygaśnięcie decyzji nr [...] z [...] maja 1983 r. wydanej w [...], udzielającej R. P. pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego, w [...]. Zarówno Skarżąca, jak i jej pełnomocnik otrzymali decyzję w dniu 06 marca 2014 r. Wobec tego, w ocenie Starosty, skarga na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania oraz skarga dotycząca wymierzenia Staroście grzywny są bezprzedmiotowe, dlatego organ wniósł o "odstąpienie od wymierzenia kary".
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:
W żadnym ze wskazanych przez Skarżącą zakresów (bezczynność organu, przewlekłe prowadzanie postępowania) skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej sprawowana przez sądy administracyjne obejmuje m.in. rozpatrywanie skarg na bezczynność organów lub przewlekłe prowadzenie postępowania. Zakres przedmiotowy takiej skargi wyznaczają postanowienia art. 3 § 2 pkt 1–4a p.p.s.a. w tym sensie, że zaskarżenie bezczynności lub przewlekłości postępowania organu administracji publicznej jest dopuszczalne tylko w takim zakresie, w jakim dopuszczalne jest z mocy powyższych przepisów zaskarżenie decyzji, postanowień oraz innych aktów i czynności tam wskazanych.
Mając powyższe na uwadze Sąd stwierdza, że przedmiotowa skarga jest dopuszczalna, albowiem zarzucane przez Skarżącą bezczynność organu i przewlekłość postępowania dotyczą rozpoznania przez Starostę żądania stwierdzenia wygaśnięcia lub uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę, a więc w istocie – wydania przez ten organ decyzji administracyjnej, o jakiej mowa w art. 3 § 2 pkt 1 p.p.s.a. Tej oceny nie zmienia fakt, że zarzucane przewlekłość i bezczynność miały, zdaniem Skarżącej, wystąpić po prawomocnym wyroku sądu administracyjnego. Wprawdzie zasadniczym instrumentem zwalczania opieszałości organu w takiej sytuacji jest przewidziane w art. 154 § 1 p.p.s.a. uprawnienie do żądania wymierzenia organowi grzywny za niewykonanie wyroku, ale – jak trafnie wskazano w skardze – powyższe nie wyklucza możliwości wystąpienia, na zasadach ogólnych, ze skargą na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania, określoną w art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. W istocie bowiem sytuacja, jaką przewiduje art. 154 p.p.s.a., oznacza bezczynność lub przewlekłość w postępowaniu administracyjnym, powstałą po wydaniu przez sąd administracyjny wyroku uwzględniającego skargę (zob. wyrok NSA z 25.11.2011 r., II OSK 1975/11, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej: "CBOSA").
Przed przystąpieniem do zbadania merytorycznej zasadności skargi powinnością Sądu była jeszcze analiza skargi pod kątem spełnienia dalszych wymogów formalnych.
Zgodnie z art. 52 § 1 in principio p.p.s.a. skargę [w tym także skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania – uw. Sądu] można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie (art. 52 § 2 p.p.s.a.). W przypadku skargi na bezczynność (przewlekłość postępowania), jej wniesienie dopuszczalne jest wówczas, gdy strona wyczerpała tryb przewidziany w art. 37 § 1 k.p.a. W myśl tego przepisu na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 k.p.a., w przepisach szczególnych, ustalonym w myśl art. 36 k.p.a. lub na przewlekłe prowadzenie postępowania, stronie służy zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu – wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Z treści cytowanych przepisów wynika, że uprzednie złożenie zażalenia lub wezwanie do usunięcia naruszenia prawa stanowi niezbędny warunek złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. Ponieważ obowiązujące przepisy prawa w zakresie administracyjnego toku instancji w sprawach budowlanych przewidują organ wyższego stopnia nad starostą (w osobie wojewody – art. 82 ust. 3 Prawa budowlanego) – to skarga na bezczynność lub przewlekłość postępowania starosty w takich sprawach powinna zostać poprzedzona zażaleniem.
Jak wynika z akt administracyjnych kontrolowanej sprawy, Skarżąca przed wniesieniem skargi złożyła zażalenie do Wojewody "na bezczynność i przewlekłość postępowania Starosty" – pismem (opatrzonym mylną datą "[...].05.2013 r."), które wpłynęło do Urzędu Wojewódzkiego w dniu 14 stycznia 2014 r. Fakt, iż zażalenie to nie zostało przez Wojewodę uwzględnione (zob. postanowienie Wojewody z [...] lutego 2014 r. nr [...]) nie ma znaczenia dla oceny dopuszczalności skargi, gdyż skarga na bezczynność (przewlekłość) jest dopuszczalna bez względu na to, w jaki sposób – ani nawet czy w ogóle – wniesione zażalenie z art. 37 k.p.a. zostało rozpoznane przez organ wyższego stopnia (por.: postanowienie NSA z 12.02.2002 r., II SA/Gd 3920/01, LEX nr 76109; wyrok WSA z 07.03.2012 r., II SAB/Łd 2/12, CBOSA; wyrok WSA z 22.01.2013 r., II SAB/Lu 108/12, CBOSA).
Przystępując do merytorycznego rozpoznania sprawy Sąd ustalił, w oparciu o materiał zgromadzony w przedłożonych aktach administracyjnych oraz w aktach sądowych, następujące okoliczności faktyczne istotne dla jej rozstrzygnięcia:
– w dniu 12 grudnia 2013 r. Staroście zostały zwrócone akta administracyjne po uprawomocnieniu się wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13 (k. 9 akt adm.);
– pismem z 19 grudnia 2013 r. Starosta zawiadomił strony o prowadzonym postępowaniu i związanej z tym możliwości zapoznania się oraz wypowiedzenia co do zabranych w sprawie dowodów i materiałów przed wydaniem decyzji (k. 11 akt adm.);
– w dniu 08 stycznia 2014 r. do Starostwa wpłynął wniosek strony postępowania, U. W., z 07 stycznia 2014 r. o przedłużenie terminu w sprawie przedłożenia "dokumentów dowodowych" w prowadzonym postępowaniu, w którym strona powołała się m.in. na okoliczność opracowywania ekspertyzy budynku, którego dotyczyło kwestionowane pozwolenie na budowę (k. 28 akt adm.);
– w związku z powyższym wnioskiem strony, Starosta, pismem z 10 stycznia 2014 r., przedłużył termin załatwienia sprawy do 15 lutego 2014 r. (k. 29 akt adm.);
– w dniach 13 oraz 14 stycznia 2014 r. wpłynęły do organów, wniesione przez Skarżącą, odpowiednio: wezwanie (z 13 stycznia 2014 r.) do wykonania orzeczenia (wyroku) i załatwienia sprawy oraz zażalenie (mylnie datowane na dzień "[...].05.2013 r.") na bezczynność i przewlekłość postępowania (k. 33 i 40 akt adm.);
– na skutek ww. zażalenia akta sprawy, wraz z pisemnym ustosunkowaniem się organu I instancji do zarzutów zażalenia, zostały przekazane Wojewodzie, który postanowieniem z 13 lutego 2014 r. uznał zażalenie Skarżącej za bezzasadne. Zwrot akt nastąpił w dniu 14 lutego 2014 r. (k. 41, 44, 50, 51 akt adm.);
– tymczasem Starosta, pismem z 29 stycznia 2014 r., wezwał Skarżącą do wykazania jej interesu prawnego we wszczęciu i udziale w przedmiotowym postępowaniu (k. 42 akt adm.);
– pismem z 18 lutego 2014 r. Starosta ponownie wezwał Skarżącą do wykazania interesu prawnego, w terminie 7 dni od dnia odbioru wezwania, zaznaczając, że po tym terminie sprawa zostanie rozpatrzona w oparciu o posiadane dowody i dokumenty. Wezwanie zostało doręczone Skarżącej oraz jej pełnomocnikowi w dniu 19 lutego 2014 r. (k. 52, 53 akt adm.);
– w dniu 20 lutego 2014 r. Skarżąca dostarczyła do Starostwa kserokopię aktu notarialnego Rep. A nr [...] (dotyczącego nabycia przez nią prawa własności lokalu mieszkalnego nr [...] w [...]), nieopatrzoną żadnym własnym wyjaśnieniem Skarżącej w kwestii jej interesu prawnego (k. 54–57 akt adm.);
– decyzją nr [...] z [...] marca 2014 r. Starosta postanowił wygasić decyzję z [...] maja 1983 r. nr [...] o pozwoleniu na budowę. Odpisy decyzji Starosty zostały nadane pocztą do Skarżącej oraz jej pełnomocnika w dniu 05 marca 2014 r., a doręczone dnia następnego (k. 59, 60 akt adm.);
– w dniu 05 marca 2014 r. Skarżąca wniosła, za pośrednictwem Starosty, rozpoznawaną tu skargę na bezczynność organu i przewlekłe prowadzenie postępowania po wyroku o sygn. akt 798/13.
Jak z powyższego wynika przedmiotowa skarga dotyczyła w istocie dwóch odrębnych postaci opieszałości administracji w procedowaniu: bezczynności organu oraz przewlekłości postępowania. Dokonując koniecznego rozgraniczenia zakresu skarg na bezczynność oraz przewlekłość postępowania, Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela zapatrywanie wyrażone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 05 lipca 2012 r. (II OSK 1031/12, CBOSA), zgodnie z którym nowelizacja ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi polegająca na dodaniu skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania, wymaga reinterpretacji pojęcia "bezczynności", poprzez ograniczenie jego rozumienia do niewydania w terminie decyzji lub postanowienia, względnie aktu lub czynności wskazanych w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Chodzi w tym przypadku o przekroczenie terminu określonego na podstawie art. 35 k.p.a., względnie przedłużonego zgodnie z art. 36 k.p.a. Pojęcie "bezczynności" w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 8 i art. 149 p.p.s.a. sprowadza się więc obecnie do badania kwestii ewentualnego naruszenia "terminowości" działania organów administracyjnych – niezałatwienia sprawy w terminie (por. R. Suwaj, Sądowa ochrona przed bezczynnością administracji publicznej, Warszawa 2014, s. 57). W tym ujęciu dochowanie przez organ aktów staranności przewidzianych art. 36 k.p.a. wyklucza możliwość skutecznego postawienia organowi zarzutu bezczynności.
Z kolei przez pojęcie "przewlekłego prowadzenia postępowania" należy rozumieć sytuację prowadzenia postępowania w sposób nieefektywny, poprzez wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu bądź wykonywaniu czynności pozornych, powodujących, że formalnie organ nie jest bezczynny (por. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Warszawa 2012, s. 44; J. Drachal, J. Jasielski, R. Stankiewicz [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hausera i M. Wierzbowskiego, Warszawa 2011, s. 69–70), ewentualnie mnożenie przez organ czynności dowodowych ponad potrzebę wynikającą z istoty sprawy (J. Borkowski [w]: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011, s. 238). Pojęcie "przewlekłość postępowania" obejmować będzie zatem opieszałe, niesprawne i nieskuteczne działanie organu w sytuacji, gdy sprawa mogła być załatwiona w terminie krótszym, jak również nieuzasadnione przedłużanie terminu załatwienia sprawy (zob. wyrok NSA z 05.07.2012 r., II OSK 1031/12, CBOSA).
Zgodnie z art. 149 p.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1–4a p.p.s.a., zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa; jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (§ 1). Sąd w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 p.p.s.a. (§ 2).
Reasumując, w niniejszej sprawie obowiązkiem Sądu było dokonanie oceny, czy w sprawie zaistniała, zarzucana w skardze, bezczynność organu lub przewlekłość postępowania; a jeśli tak, to czy miała ona charakter rażący.
Oceniając powyższe trzeba wyjść od stwierdzenia, że zgodnie z art. 12 § 1 k.p.a. organy administracji publicznej mają obowiązek działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Rozwijając tę zasadę ogólną, art. 35 k.p.a. stanowi, że organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki (§ 1). Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego winno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania (§ 3). Jednakże do terminów określonych w powołanych wyżej przepisach nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu (§ 5).
Zgodnie z art. 286 p.p.s.a. po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu pierwszej instancji akta administracyjne sprawy zwraca się organowi administracji publicznej załączając odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności (§ 1). Termin do załatwienia sprawy przez organ administracji określony w przepisach prawa lub wyznaczony przez sąd liczy się od dnia doręczenia akt organowi (§ 2).
W niniejszej sprawie, jak to już wyżej wskazano, po uprawomocnieniu się wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13 akta administracyjne zostały zwrócone Staroście w dniu 12 grudnia 2013 r. Zatem określony w art. 35 § 3 ab initio k.p.a. miesięczny termin do załatwienia sprawy w pierwszej instancji upływał z dniem 12 stycznia 2014 r. Jednakże Starosta skorzystał z możliwości, jaką daje przepis art. 36 § 1 k.p.a. – który pozwala organowi na wyznaczenie nowego terminu załatwienia sprawy, po zawiadomieniu o tym strony i podaniu przyczyn zwłoki – i pismem z 10 stycznia 2014 r., w związku z wnioskiem U. W. z [...] stycznia 2014 r., przedłużył termin załatwienia sprawy do 15 lutego 2014 r. Od razu należy zaznaczyć, że określenie przez Starostę nowego terminu w wymiarze dłuższym niż termin ustawowy załatwienia sprawy (jednomiesięczny) było, w ocenie Sądu, działaniem dopuszczalnym na gruncie art. 36 k.p.a. Sąd w niniejszym składzie podziela bowiem pogląd, że przy określaniu długości terminu wyznaczanego na podstawie tego przepisu, należy się kierować nie tyle wymiarem terminów ustawowych wynikających z art. 35 k.p.a., co stopniem zawiłości danej sprawy i konkretnymi uwarunkowaniami jej rozpoznania – tak, aby wyznaczony dodatkowy termin załatwienia sprawy był jak najbardziej realny (por. J.P. Tarno, Bezczynność organu a przewlekłe prowadzenie postępowania, "CASUS" 2013, nr 3, s. 15). Następnie pismem z 18 lutego 2014 r. Starosta po raz drugi przedłużył termin załatwienia sprawy – wzywając (ponownie) Skarżącą do wykazania jej interesu prawnego we wszczęciu i udziale w postępowaniu w terminie 7 dni od dnia odebrania wezwania, z jednoczesnym zaznaczeniem, że "po tym terminie sprawa zostanie rozpatrzona w oparciu o posiadane dowody i dokumenty". Wezwanie zostało odebrane w dniu 19 lutego 2014 r., a więc wskazany termin upłynął z dniem 26 lutego 2014 r. (środa). Natomiast decyzja Starosty kończąca postępowania w pierwszej instancji została wydana, jak wynika z jej daty nagłówkowej, w dniu 03 marca 2014 r. (poniedziałek), a więc w ciągu 3 dni roboczych od upływu terminu zakreślonego Skarżącej na wykazanie jej interesu prawnego, czyli w istocie bez zbędnej zwłoki.
W tym stanie rzeczy należy ocenić, że Starosta nie dopuścił się zarzucanej bezczynności w sprawie, skoro wydał decyzję w terminie – przedłużonym stosownie do art. 36 § 1 k.p.a. Wprawdzie ostatnie przedłużenie, dokonane pismem z 18 lutego 2014 r., nie w pełni odpowiadało dyspozycji tego przepisu – jako uczynione nie wprost – ale, zdaniem Sądu, w dostatecznym stopniu odpowiadało literze, a przede wszystkim duchowi (ratio legis) tego przepisu.
Sąd nie dopatrzył się też zarzucanej przewlekłości w postępowaniu prowadzonym przez Starostę po wydaniu wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13. W szczególności nie znalazł podstaw do uznania, że dwukrotne przedłużenie terminu załatwienia sprawy przez Starostę – motywowane zamiarem, z jednej strony, zapewnienia U. W., na jej prośbę, możliwości pozyskania i przedstawienia nowych dowodów w sprawie, a z drugiej, umożliwienia Skarżącej wykazania posiadania legitymacji procesowej w sprawie – było nieuzasadnione. Wbrew twierdzeniom skargi, sprawa, już choćby z uwagi na jej charakter i zadawniony przedmiot (pozwolenie na budowę z 1983 r.), nie należała do kategorii spraw nieskomplikowanych i nie wymagających postępowania wyjaśniającego, o jakich mowa w art. 35 § 2 k.p.a. Dodatkowo należy podkreślić, że sama Skarżąca przyczyniła się w pewnej mierze do wydłużenia czasu trwania postępowania, całkowicie ignorując pierwsze wezwanie organu o wykazanie interesu prawnego w sprawie (z 29 stycznia 2014 r.). Na marginesie wypada nadmienić, że w przedłożonych Sądowi aktach administracyjnych nie znalazło się jakiegokolwiek pismo Skarżącej z [...] października 2013 r., wzmiankowane w skardze.
W tym stanie rzeczy – skoro decyzja kończąca postępowanie pierwszoinstancyjne została wydana przez Starostę w wyznaczonym terminie i po przeprowadzeniu postępowania, które nie cechowało się przewlekłością (a w dodatku przed wniesieniem przedmiotowej skargi na bezczynność i przewlekłe powadzenie postępowania) – skargę należało oddalić, co też Sąd uczynił na podstawie art. 151 p.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Izabela Bąk-MarciniakJerzy Stankowski /przewodniczący/
Tomasz Grossmann /sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Stankowski Sędziowie WSA Izabela Bąk-Marciniak WSA Tomasz Grossmann (spr.) Protokolant st.sekr.sąd. Justyna Hołyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 czerwca 2014 r. sprawy ze skargi W. P. na bezczynność Starosty [...] i przewlekłe prowadzenie postępowania w przedmiocie wykonania wyroku Sądu w sprawie o sygn. IV SA/Po 798/13 oddala skargę
Uzasadnienie
Prawomocnym wyrokiem z 09 października 2013 r., sygn. akt IV SA/Po 798/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, po rozpoznaniu skargi W. P. na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z [...] lipca 2013 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia lub uchylenia pozwolenia na budowę uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję nr 37 Starosty [...] z [...] maja 2013 r. (Nr [...]).
Pismem z 05 marca 2014 r., W. P. (dalej: "Skarżąca"), zastępowana przez zawodowego pełnomocnika, radcę prawnego G. W., wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, za pośrednictwem Starosty [...] (dalej: "Starosta" lub "organ I instancji"), skargę na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania przez Starostę po ww. prawomocnym wyroku WSA w Poznaniu o sygn. akt IV SA/Po 798/13. Wskazując jako podstawę prawną art. 3 § 2 pkt 8, art. 149 i art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.; dalej w skrócie: "p.p.s.a."), z powołaniem się na zarzuty naruszenia art. 12 oraz art. 35 § 1 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.; dalej w skrócie: "k.p.a."), strona skarżąca wniosła o:
1) zobowiązanie Starosty do załatwienia sprawy, tj. do wydania orzeczenia załatwiającego żądanie Skarżącej z [...] marca 2012 r.,
2) zasądzenie od Starosty na rzecz Skarżącej kosztów postępowania w kwocie 357 zł [wynagrodzenia pełnomocnika 240 zł (1 x stawka minimalna), kosztów sądowych – wpisu 100 zł, kosztów udzielonego pełnomocnictwa – opłaty skarbowej 17 zł].
W uzasadnieniu skargi wyjaśniono, że uprawomocnienie się wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13 spowodowało, że w obrocie prawnym pozostało nierozpoznane podanie – żądanie Skarżącej dotyczące stwierdzenia wygaśnięcia lub uchylenia decyzji z dnia [...] maja 1983 r. nr [...] (o pozwoleniu na budowę). Pełnomocnik podkreślił, że po doręczeniu wyroku, Skarżąca, w nawiązaniu do zawartej w nim oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania, nie czekając na wezwanie organu, pismem z 30 października 2013 r. wyjaśniła, z czego wynika jej interes prawny, a na jego poparcie przedłożyła odpowiednie dokumenty. Akta administracyjne po wyroku zostały doręczone Staroście w dniu 12 grudnia 2013 r., co, w ocenie Skarżącej, oznacza, że organ I instancji winien tę sprawę – bardzo dobrze jemu znaną i nie wymagającą postępowania wyjaśniającego – załatwić bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie jednego miesiąca, a więc do 12 stycznia 2014 r. Starosta, pomimo pisemnego wezwania do załatwienia sprawy z 13 stycznia 2014 r. (które wpłynęło do siedziby organu tego samego dnia), oraz zażalenia do Wojewody Wielkopolskiego (które wpłynęło do Urzędu Wojewódzkiego w dniu 14 stycznia 2014 r.) sprawy nie załatwił. Zarazem pełnomocnik Skarżącej stwierdził, że wskazana w zawiadomieniu z 10 stycznia 2014 r. przyczyna zwłoki była bezzasadna, a skorzystanie z możliwości wyznaczenia nowego terminu załatwienia sprawy nieusprawiedliwione – jeśli jakiś dodatkowy dowód istniał, to powinien zostać przedłożony bez zbędnej zwłoki, gdyż tego rodzaju czynność nie wymaga dodatkowego czasu. W konsekwencji pełnomocnik Skarżącej uznał, że z uwagi na to, iż w terminie miesięcznym Starosta nie załatwił sprawy, zaistniała bezczynność organu. Natomiast to, że organ, choć sprawy nie załatwił, to jednak podjął czynność (zawiadomienie), co prawda pozorowaną, ale jednak czynność, tzn. w sposób nieuzasadniony skorzystał z możliwości wyznaczenia nowego terminu załatwienia sprawy przysyłając stosowne zawiadomienie, świadczy o stanie przewlekłości postępowania. W ocenie strony skarżącej na przewlekłe prowadzenie postępowania wskazują także wcześniejsze, wyszczególnione przez stronę, czynności Starosty. Wobec tego możliwe jest zarówno stwierdzenie przewlekłości, jak i bezczynności organu w postępowaniu, które nie zakończyło się w terminie wskazanym w art. 35 § 3 k.p.a. (tu: jednego miesiąca).
Pełnomocnik Skarżącej podkreślił, że w piśmiennictwie prawniczym powstałym na tle przepisu art. 154 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm., dalej w skrócie: "p.p.s.a.") został wyrażony pogląd, że strona w powyższym przypadku, obok żądania wymierzenia grzywny, może również skorzystać z możliwości wniesienia skargi na bezczynność i przewlekłość postępowania organu, która w takiej sytuacji ma doprowadzić do określenia, czy organ jest zobowiązany do wydania aktu administracyjnego, skarga zaś o ukaranie zmierza do wymierzenia sankcji za niewykonanie wyroku. W związku z tym pełnomocnik wyraził oczekiwanie, że Sąd zobowiąże Starostę nie tylko do załatwienia sprawy, ale do wydania konkretnego aktu prawnego, który definitywnie załatwi sprawę wygaśnięcia lub uchylenia decyzji. Ubocznie pełnomocnik stwierdził, że nie zgadza się ze stanowiskiem Wojewody Wielkopolskiego (dalej: "Wojewoda" lub "organ II instancji") z dnia [...] lutego 2014 r., iż zażalenie na bezczynność i przewlekłe prowadzenie sprawy jest nieuzasadnione.
W odpowiedzi na powyższą skargę – stanowiącą zarazem odpowiedź na równolegle wniesioną przez Skarżącą skargę dotyczącą wymierzenia Staroście grzywny z powodu zarzucanej tu bezczynności i przewlekłego prowadzenia postępowania po ww. wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13 (rozpoznaną przez tut. Sąd w sprawie o sygn. akt IV SA/Po 342/14) – Starosta wniósł o oddalenie skargi w całości. Uzasadniając wyjaśnił, że po otrzymaniu w dniu 12 grudnia 2013 r. prawomocnego wyroku przeprowadził postępowanie administracyjne. Pismem z 19 grudnia 2013 r. zawiadomił strony o toczącym się postępowaniu oraz o możliwości zapoznania się i wypowiedzenia co do zebranych dowodów i materiałów w sprawie, jaką jest żądanie Skarżącej stwierdzenia wygaśnięcia lub uchylenia decyzji z [...] maja 1983 r. – pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego w [...], wydanej dla R. P. W dniu 08 stycznia 2014 r. strona postępowania – wdowa po R. P., U. W. – zwróciła się z prośbą o przedłużenie terminu w sprawie przedłożenia dokumentów dowodowych w prowadzonym postępowaniu. Starosta napisał, że pismem z 10 stycznia 2014 r. przedłużył termin załatwienia sprawy, do 15 lutego 2014 r. Na skutek złożenia przez Skarżącą zażalenia na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania, akta sprawy zostały przekazane Wojewodzie, który postanowieniem z 13 lutego 2014 r. uznał zażalenie Skarżącej za bezzasadne. Tymczasem Starosta, pismem z 29 stycznia 2014 r., wezwał Skarżącą do wykazania interesu prawnego. W dniu 14 lutego 2014 r. Wojewoda zwrócił akta administracyjne. Starosta w dniu 18 lutego 2014 r. ponownie wezwał Skarżącą do wykazania interesu prawnego. Dnia 20 lutego 2014 r. Skarżąca dostarczyła kserokopię aktu notarialnego Rep. A nr [...].
Dalej Starosta podkreślił, że w wyniku przeprowadzonego postępowania wydał w dniu 03 marca 2014 r. decyzję nr [...] (znak: [...]), mocą której stwierdził wygaśnięcie decyzji nr [...] z [...] maja 1983 r. wydanej w [...], udzielającej R. P. pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego, w [...]. Zarówno Skarżąca, jak i jej pełnomocnik otrzymali decyzję w dniu 06 marca 2014 r. Wobec tego, w ocenie Starosty, skarga na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania oraz skarga dotycząca wymierzenia Staroście grzywny są bezprzedmiotowe, dlatego organ wniósł o "odstąpienie od wymierzenia kary".
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:
W żadnym ze wskazanych przez Skarżącą zakresów (bezczynność organu, przewlekłe prowadzanie postępowania) skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej sprawowana przez sądy administracyjne obejmuje m.in. rozpatrywanie skarg na bezczynność organów lub przewlekłe prowadzenie postępowania. Zakres przedmiotowy takiej skargi wyznaczają postanowienia art. 3 § 2 pkt 1–4a p.p.s.a. w tym sensie, że zaskarżenie bezczynności lub przewlekłości postępowania organu administracji publicznej jest dopuszczalne tylko w takim zakresie, w jakim dopuszczalne jest z mocy powyższych przepisów zaskarżenie decyzji, postanowień oraz innych aktów i czynności tam wskazanych.
Mając powyższe na uwadze Sąd stwierdza, że przedmiotowa skarga jest dopuszczalna, albowiem zarzucane przez Skarżącą bezczynność organu i przewlekłość postępowania dotyczą rozpoznania przez Starostę żądania stwierdzenia wygaśnięcia lub uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę, a więc w istocie – wydania przez ten organ decyzji administracyjnej, o jakiej mowa w art. 3 § 2 pkt 1 p.p.s.a. Tej oceny nie zmienia fakt, że zarzucane przewlekłość i bezczynność miały, zdaniem Skarżącej, wystąpić po prawomocnym wyroku sądu administracyjnego. Wprawdzie zasadniczym instrumentem zwalczania opieszałości organu w takiej sytuacji jest przewidziane w art. 154 § 1 p.p.s.a. uprawnienie do żądania wymierzenia organowi grzywny za niewykonanie wyroku, ale – jak trafnie wskazano w skardze – powyższe nie wyklucza możliwości wystąpienia, na zasadach ogólnych, ze skargą na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania, określoną w art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. W istocie bowiem sytuacja, jaką przewiduje art. 154 p.p.s.a., oznacza bezczynność lub przewlekłość w postępowaniu administracyjnym, powstałą po wydaniu przez sąd administracyjny wyroku uwzględniającego skargę (zob. wyrok NSA z 25.11.2011 r., II OSK 1975/11, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej: "CBOSA").
Przed przystąpieniem do zbadania merytorycznej zasadności skargi powinnością Sądu była jeszcze analiza skargi pod kątem spełnienia dalszych wymogów formalnych.
Zgodnie z art. 52 § 1 in principio p.p.s.a. skargę [w tym także skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania – uw. Sądu] można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie (art. 52 § 2 p.p.s.a.). W przypadku skargi na bezczynność (przewlekłość postępowania), jej wniesienie dopuszczalne jest wówczas, gdy strona wyczerpała tryb przewidziany w art. 37 § 1 k.p.a. W myśl tego przepisu na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 k.p.a., w przepisach szczególnych, ustalonym w myśl art. 36 k.p.a. lub na przewlekłe prowadzenie postępowania, stronie służy zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu – wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Z treści cytowanych przepisów wynika, że uprzednie złożenie zażalenia lub wezwanie do usunięcia naruszenia prawa stanowi niezbędny warunek złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. Ponieważ obowiązujące przepisy prawa w zakresie administracyjnego toku instancji w sprawach budowlanych przewidują organ wyższego stopnia nad starostą (w osobie wojewody – art. 82 ust. 3 Prawa budowlanego) – to skarga na bezczynność lub przewlekłość postępowania starosty w takich sprawach powinna zostać poprzedzona zażaleniem.
Jak wynika z akt administracyjnych kontrolowanej sprawy, Skarżąca przed wniesieniem skargi złożyła zażalenie do Wojewody "na bezczynność i przewlekłość postępowania Starosty" – pismem (opatrzonym mylną datą "[...].05.2013 r."), które wpłynęło do Urzędu Wojewódzkiego w dniu 14 stycznia 2014 r. Fakt, iż zażalenie to nie zostało przez Wojewodę uwzględnione (zob. postanowienie Wojewody z [...] lutego 2014 r. nr [...]) nie ma znaczenia dla oceny dopuszczalności skargi, gdyż skarga na bezczynność (przewlekłość) jest dopuszczalna bez względu na to, w jaki sposób – ani nawet czy w ogóle – wniesione zażalenie z art. 37 k.p.a. zostało rozpoznane przez organ wyższego stopnia (por.: postanowienie NSA z 12.02.2002 r., II SA/Gd 3920/01, LEX nr 76109; wyrok WSA z 07.03.2012 r., II SAB/Łd 2/12, CBOSA; wyrok WSA z 22.01.2013 r., II SAB/Lu 108/12, CBOSA).
Przystępując do merytorycznego rozpoznania sprawy Sąd ustalił, w oparciu o materiał zgromadzony w przedłożonych aktach administracyjnych oraz w aktach sądowych, następujące okoliczności faktyczne istotne dla jej rozstrzygnięcia:
– w dniu 12 grudnia 2013 r. Staroście zostały zwrócone akta administracyjne po uprawomocnieniu się wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13 (k. 9 akt adm.);
– pismem z 19 grudnia 2013 r. Starosta zawiadomił strony o prowadzonym postępowaniu i związanej z tym możliwości zapoznania się oraz wypowiedzenia co do zabranych w sprawie dowodów i materiałów przed wydaniem decyzji (k. 11 akt adm.);
– w dniu 08 stycznia 2014 r. do Starostwa wpłynął wniosek strony postępowania, U. W., z 07 stycznia 2014 r. o przedłużenie terminu w sprawie przedłożenia "dokumentów dowodowych" w prowadzonym postępowaniu, w którym strona powołała się m.in. na okoliczność opracowywania ekspertyzy budynku, którego dotyczyło kwestionowane pozwolenie na budowę (k. 28 akt adm.);
– w związku z powyższym wnioskiem strony, Starosta, pismem z 10 stycznia 2014 r., przedłużył termin załatwienia sprawy do 15 lutego 2014 r. (k. 29 akt adm.);
– w dniach 13 oraz 14 stycznia 2014 r. wpłynęły do organów, wniesione przez Skarżącą, odpowiednio: wezwanie (z 13 stycznia 2014 r.) do wykonania orzeczenia (wyroku) i załatwienia sprawy oraz zażalenie (mylnie datowane na dzień "[...].05.2013 r.") na bezczynność i przewlekłość postępowania (k. 33 i 40 akt adm.);
– na skutek ww. zażalenia akta sprawy, wraz z pisemnym ustosunkowaniem się organu I instancji do zarzutów zażalenia, zostały przekazane Wojewodzie, który postanowieniem z 13 lutego 2014 r. uznał zażalenie Skarżącej za bezzasadne. Zwrot akt nastąpił w dniu 14 lutego 2014 r. (k. 41, 44, 50, 51 akt adm.);
– tymczasem Starosta, pismem z 29 stycznia 2014 r., wezwał Skarżącą do wykazania jej interesu prawnego we wszczęciu i udziale w przedmiotowym postępowaniu (k. 42 akt adm.);
– pismem z 18 lutego 2014 r. Starosta ponownie wezwał Skarżącą do wykazania interesu prawnego, w terminie 7 dni od dnia odbioru wezwania, zaznaczając, że po tym terminie sprawa zostanie rozpatrzona w oparciu o posiadane dowody i dokumenty. Wezwanie zostało doręczone Skarżącej oraz jej pełnomocnikowi w dniu 19 lutego 2014 r. (k. 52, 53 akt adm.);
– w dniu 20 lutego 2014 r. Skarżąca dostarczyła do Starostwa kserokopię aktu notarialnego Rep. A nr [...] (dotyczącego nabycia przez nią prawa własności lokalu mieszkalnego nr [...] w [...]), nieopatrzoną żadnym własnym wyjaśnieniem Skarżącej w kwestii jej interesu prawnego (k. 54–57 akt adm.);
– decyzją nr [...] z [...] marca 2014 r. Starosta postanowił wygasić decyzję z [...] maja 1983 r. nr [...] o pozwoleniu na budowę. Odpisy decyzji Starosty zostały nadane pocztą do Skarżącej oraz jej pełnomocnika w dniu 05 marca 2014 r., a doręczone dnia następnego (k. 59, 60 akt adm.);
– w dniu 05 marca 2014 r. Skarżąca wniosła, za pośrednictwem Starosty, rozpoznawaną tu skargę na bezczynność organu i przewlekłe prowadzenie postępowania po wyroku o sygn. akt 798/13.
Jak z powyższego wynika przedmiotowa skarga dotyczyła w istocie dwóch odrębnych postaci opieszałości administracji w procedowaniu: bezczynności organu oraz przewlekłości postępowania. Dokonując koniecznego rozgraniczenia zakresu skarg na bezczynność oraz przewlekłość postępowania, Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela zapatrywanie wyrażone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 05 lipca 2012 r. (II OSK 1031/12, CBOSA), zgodnie z którym nowelizacja ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi polegająca na dodaniu skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania, wymaga reinterpretacji pojęcia "bezczynności", poprzez ograniczenie jego rozumienia do niewydania w terminie decyzji lub postanowienia, względnie aktu lub czynności wskazanych w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Chodzi w tym przypadku o przekroczenie terminu określonego na podstawie art. 35 k.p.a., względnie przedłużonego zgodnie z art. 36 k.p.a. Pojęcie "bezczynności" w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 8 i art. 149 p.p.s.a. sprowadza się więc obecnie do badania kwestii ewentualnego naruszenia "terminowości" działania organów administracyjnych – niezałatwienia sprawy w terminie (por. R. Suwaj, Sądowa ochrona przed bezczynnością administracji publicznej, Warszawa 2014, s. 57). W tym ujęciu dochowanie przez organ aktów staranności przewidzianych art. 36 k.p.a. wyklucza możliwość skutecznego postawienia organowi zarzutu bezczynności.
Z kolei przez pojęcie "przewlekłego prowadzenia postępowania" należy rozumieć sytuację prowadzenia postępowania w sposób nieefektywny, poprzez wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu bądź wykonywaniu czynności pozornych, powodujących, że formalnie organ nie jest bezczynny (por. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Warszawa 2012, s. 44; J. Drachal, J. Jasielski, R. Stankiewicz [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hausera i M. Wierzbowskiego, Warszawa 2011, s. 69–70), ewentualnie mnożenie przez organ czynności dowodowych ponad potrzebę wynikającą z istoty sprawy (J. Borkowski [w]: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011, s. 238). Pojęcie "przewlekłość postępowania" obejmować będzie zatem opieszałe, niesprawne i nieskuteczne działanie organu w sytuacji, gdy sprawa mogła być załatwiona w terminie krótszym, jak również nieuzasadnione przedłużanie terminu załatwienia sprawy (zob. wyrok NSA z 05.07.2012 r., II OSK 1031/12, CBOSA).
Zgodnie z art. 149 p.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1–4a p.p.s.a., zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa; jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (§ 1). Sąd w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 p.p.s.a. (§ 2).
Reasumując, w niniejszej sprawie obowiązkiem Sądu było dokonanie oceny, czy w sprawie zaistniała, zarzucana w skardze, bezczynność organu lub przewlekłość postępowania; a jeśli tak, to czy miała ona charakter rażący.
Oceniając powyższe trzeba wyjść od stwierdzenia, że zgodnie z art. 12 § 1 k.p.a. organy administracji publicznej mają obowiązek działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Rozwijając tę zasadę ogólną, art. 35 k.p.a. stanowi, że organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki (§ 1). Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego winno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania (§ 3). Jednakże do terminów określonych w powołanych wyżej przepisach nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu (§ 5).
Zgodnie z art. 286 p.p.s.a. po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu pierwszej instancji akta administracyjne sprawy zwraca się organowi administracji publicznej załączając odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności (§ 1). Termin do załatwienia sprawy przez organ administracji określony w przepisach prawa lub wyznaczony przez sąd liczy się od dnia doręczenia akt organowi (§ 2).
W niniejszej sprawie, jak to już wyżej wskazano, po uprawomocnieniu się wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13 akta administracyjne zostały zwrócone Staroście w dniu 12 grudnia 2013 r. Zatem określony w art. 35 § 3 ab initio k.p.a. miesięczny termin do załatwienia sprawy w pierwszej instancji upływał z dniem 12 stycznia 2014 r. Jednakże Starosta skorzystał z możliwości, jaką daje przepis art. 36 § 1 k.p.a. – który pozwala organowi na wyznaczenie nowego terminu załatwienia sprawy, po zawiadomieniu o tym strony i podaniu przyczyn zwłoki – i pismem z 10 stycznia 2014 r., w związku z wnioskiem U. W. z [...] stycznia 2014 r., przedłużył termin załatwienia sprawy do 15 lutego 2014 r. Od razu należy zaznaczyć, że określenie przez Starostę nowego terminu w wymiarze dłuższym niż termin ustawowy załatwienia sprawy (jednomiesięczny) było, w ocenie Sądu, działaniem dopuszczalnym na gruncie art. 36 k.p.a. Sąd w niniejszym składzie podziela bowiem pogląd, że przy określaniu długości terminu wyznaczanego na podstawie tego przepisu, należy się kierować nie tyle wymiarem terminów ustawowych wynikających z art. 35 k.p.a., co stopniem zawiłości danej sprawy i konkretnymi uwarunkowaniami jej rozpoznania – tak, aby wyznaczony dodatkowy termin załatwienia sprawy był jak najbardziej realny (por. J.P. Tarno, Bezczynność organu a przewlekłe prowadzenie postępowania, "CASUS" 2013, nr 3, s. 15). Następnie pismem z 18 lutego 2014 r. Starosta po raz drugi przedłużył termin załatwienia sprawy – wzywając (ponownie) Skarżącą do wykazania jej interesu prawnego we wszczęciu i udziale w postępowaniu w terminie 7 dni od dnia odebrania wezwania, z jednoczesnym zaznaczeniem, że "po tym terminie sprawa zostanie rozpatrzona w oparciu o posiadane dowody i dokumenty". Wezwanie zostało odebrane w dniu 19 lutego 2014 r., a więc wskazany termin upłynął z dniem 26 lutego 2014 r. (środa). Natomiast decyzja Starosty kończąca postępowania w pierwszej instancji została wydana, jak wynika z jej daty nagłówkowej, w dniu 03 marca 2014 r. (poniedziałek), a więc w ciągu 3 dni roboczych od upływu terminu zakreślonego Skarżącej na wykazanie jej interesu prawnego, czyli w istocie bez zbędnej zwłoki.
W tym stanie rzeczy należy ocenić, że Starosta nie dopuścił się zarzucanej bezczynności w sprawie, skoro wydał decyzję w terminie – przedłużonym stosownie do art. 36 § 1 k.p.a. Wprawdzie ostatnie przedłużenie, dokonane pismem z 18 lutego 2014 r., nie w pełni odpowiadało dyspozycji tego przepisu – jako uczynione nie wprost – ale, zdaniem Sądu, w dostatecznym stopniu odpowiadało literze, a przede wszystkim duchowi (ratio legis) tego przepisu.
Sąd nie dopatrzył się też zarzucanej przewlekłości w postępowaniu prowadzonym przez Starostę po wydaniu wyroku o sygn. akt IV SA/Po 798/13. W szczególności nie znalazł podstaw do uznania, że dwukrotne przedłużenie terminu załatwienia sprawy przez Starostę – motywowane zamiarem, z jednej strony, zapewnienia U. W., na jej prośbę, możliwości pozyskania i przedstawienia nowych dowodów w sprawie, a z drugiej, umożliwienia Skarżącej wykazania posiadania legitymacji procesowej w sprawie – było nieuzasadnione. Wbrew twierdzeniom skargi, sprawa, już choćby z uwagi na jej charakter i zadawniony przedmiot (pozwolenie na budowę z 1983 r.), nie należała do kategorii spraw nieskomplikowanych i nie wymagających postępowania wyjaśniającego, o jakich mowa w art. 35 § 2 k.p.a. Dodatkowo należy podkreślić, że sama Skarżąca przyczyniła się w pewnej mierze do wydłużenia czasu trwania postępowania, całkowicie ignorując pierwsze wezwanie organu o wykazanie interesu prawnego w sprawie (z 29 stycznia 2014 r.). Na marginesie wypada nadmienić, że w przedłożonych Sądowi aktach administracyjnych nie znalazło się jakiegokolwiek pismo Skarżącej z [...] października 2013 r., wzmiankowane w skardze.
W tym stanie rzeczy – skoro decyzja kończąca postępowanie pierwszoinstancyjne została wydana przez Starostę w wyznaczonym terminie i po przeprowadzeniu postępowania, które nie cechowało się przewlekłością (a w dodatku przed wniesieniem przedmiotowej skargi na bezczynność i przewlekłe powadzenie postępowania) – skargę należało oddalić, co też Sąd uczynił na podstawie art. 151 p.p.s.a.
