II SA/Kr 260/14

Uzasadnienie

Naczelnik Dzielnicy [...] decyzją z 4.12.1980 r., nr [...], następnie zmienioną decyzją Prezydenta Miasta z 16.02.1981 r., nr [...], orzekł o przejęciu na własność Skarbu Państwa nieruchomość położoną w K. przy ul. S..

Decyzją z 09.09.2002r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] odmówiło stwierdzenia nieważności ww. decyzji. Decyzja została utrzymana w mocy decyzją z 10.12.2002 r.

Wyrokiem z 24.04.2007 r., sygn. akt II SA/Kr 455/03 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił zaskarżoną decyzję SKO z 10.12.2002 r. oraz poprzedzającą ją decyzję z 9.09.2002 r. Sąd stwierdził, że obie decyzje wydane zostały z naruszeniem prawa, gdyż skierowano je do osób nieżyjących - tj. do H. S. i J. S.. Nadto Sąd w uzasadnieniu wyroku stwierdził, iż nie było przeszkód do częściowego stwierdzenia nieważności decyzji o przejęciu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości przy S., a nieodwracalne skutki prawne wystąpiły jedynie w stosunku do części decyzji z 1980 i 1981 r., tj. do części decyzji w zakresie, w jakim została ona sprzedana W. H., tj. do lokalu mieszkalnego nr 1 wraz z ustanowieniem na jej rzecz użytkowania wieczystego 11/100 części działki nr [...].

Ponownie rozpatrując sprawę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z 26.11.2007r., nr [...] i SKO [...], w punkcie 1 odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy [...] z 4.12.1980 r., zmienionej decyzją Prezydenta Miasta z 16.02.1981r. w zakresie dotyczącym ustanowienia prawa użytkowania wieczystego w 11/100 części działki nr [...] zabudowanej budynkiem mieszkalnym nr [...], bowiem w tej części decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne, w punkcie 2 w pozostałej części stwierdziło nieważność tych decyzji.

W dniu 08.01.2010 r. K. S. złożyła wniosek o częściowe stwierdzenie nieważności decyzji Kolegium z dnia 26.11.2007r., nr [...] i SKO [...], w części, w jakiej SKO w [...] odmówiło stwierdzenia nieważności Naczelnika Dzielnicy [...].

Decyzją z 3.01.2011 r., nr SKO [...] i SKO [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło decyzję własną z 26.11.2007 r. w zakresie pkt 1, mocą którego odmówiono stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy [...] z 4.12.1980 r., w zakresie dotyczącym ustanowienia prawa użytkowania w 11/100 cz. wieczystego działki nr [...], związanego z prawem własności lokalu mieszkalnego nr [...] położonego w budynku zrealizowanym na tej nieruchomości, i jednocześnie orzekło co do istoty sprawy w ten sposób, że odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy [...] z 04.12.1980r., nr [...], w zakresie dotyczącym ustanowienia prawa użytkowania wieczystego w 11/100 części działki nr [...] zabudowanej domem położonym przy ul. [...], związanego z prawem własności lokalu mieszkalnego nr 1, stwierdzając, że została ona w tej części wydana z naruszeniem prawa.

W uzasadnieniu organ wskazał, że K. S. domagając się częściowego stwierdzenia nieważności decyzji, zarzuciła rażące naruszenie prawa polegające na przyjęciu nieodwracalnych skutków prawnych w zakresie odnoszącym się do udziału w prawie użytkowania wieczystego związanego własnością lokalu nr [...]. Wnioskodawczyni wskazała, że zagadnienie nieodwracalnych skutków prawnych może dotyczyć wyłącznie sfery prawa obowiązującego, nie zaś sfery faktycznej. Uznała też, powołując się na orzecznictwo sądowoadministracyjne, iż w sytuacji gdy skutki prawne decyzji administracyjnej mogą być zniesione poprzez stwierdzenie nieważności, to nie mają one charakteru nieodwracalnego. Z tego powodu zawarcie umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności lokalu nr [...] nie stanowi negatywnej przesłanki dla stwierdzenia nieważności decyzji nacjonalizacyjnych. Takim nieodwracalnym skutkiem prawnym byłoby natomiast odpłatne nabycie nieruchomości od osoby ujawnionej w księdze wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości jako właściciel, chronione rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. W przedmiotowej sprawie, W. H. zawarła umowę o nabycie wyodrębnionego lokalu nr [...] wraz ze związanym z tym prawem udziałem w użytkowaniu wieczystym działki nr [...] z Gminą, która w dniu zawarcia tej umowy, tj. w dniu 2.10.1990 r. nie była ujawniona jako właściciel w księdze wieczystej tej nieruchomości. Z tego względu czynność prawna polegająca na nabyciu ww. lokalu przez W. H. nie była chroniona rękojmią. Tym samym Gmina, która nie była właścicielem - skoro decyzja nacjonalizacyjna była wadliwa, skutkiem czego Skarb Państwa nie stał się właścicielem przedmiotowej nieruchomości i nieruchomość ta nie mogła być skomunalizowana z mocy prawa na rzecz Gminy - nie mogła ustanowić prawa użytkowania wieczystego na przedmiotowej nieruchomości ani też przenieść własności lokalu nr [...] na rzecz W. H.. Podobnie, nabycie przez D. S. na podstawie umowy darowizny ww. lokalu nie było chronione rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. Nawet gdyby Gmina była wpisana jako właściciel do księgi wieczystej ww. nieruchomości w chwili zawarcia umowy z W. H., to z uwagi na fakt, iż odrębna własność lokalu miała być związana z udziałem w prawie użytkowania wieczystego, a nie z udziałem we współwłasności nieruchomości głównej, zasada z art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece nie mogłaby mieć w okolicznościach sprawy zastosowania. Wskazano, iż ze względu na skierowanie decyzji nacjonalizacyjnych do osób nieżyjących nie doszło do przejścia prawa własności ww. nieruchomości na Skarb Państwa. To zaś stanowi o niedopuszczalności powstania prawa użytkowania wieczystego na tej nieruchomości. W konsekwencji nigdy nie powstała też odrębna własność lokalu nr [...], która nie może istnieć bez udziału we współwłasności lub we współużytkowaniu wieczystym gruntu. Zwrócono też uwagę, iż w dniu 2.10.1990 r. Gmina nie była uprawniona do ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na nieruchomości ani też odrębnej własności lokalu znajdującego się w kamienicy posadowionej na tym gruncie, bowiem decyzja komunalizacyjna Wojewody [...] została wydana w dniu 4.07.1991 r. Dopiero bowiem z chwilą wydania decyzji komunalizacyjnej Gmina uzyskała prawo do dysponowania ww. nieruchomością. Zasygnalizowano też, iż poprzez pominięcie w kwestionowanym rozstrzygnięciu wskazania, iż w zakresie w jakim odmówiono stwierdzenia nieważności decyzji, decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa, pozbawiono wnioskodawczynię możliwości uzyskania odszkodowania.

Kolegium stwierdziło, iż decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławcze w [...] z 26.11.2007 r. musi ulec uchyleniu jako niezgodna z obowiązującym porządkiem prawnym. Organ wskazał, że jedną z przesłanek wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji administracyjnej jest okoliczność wydania jej z rażącym naruszeniem prawa.

W decyzji z dnia 26 listopada 2007 r. Kolegium odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji z 4.12.1980 r., nr [...] wskazując, iż wywołała ona nieodwracalne skutki prawne. Ustalenia takie organ poczynił, kierując się oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania wyrażonymi w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 24.05. 2007 r., sygn. akt: II SA/Kr 455/03. Konsekwencją stwierdzenia, że decyzja administracyjna jest obarczona którąkolwiek wad określonych w art. 156 § 1 kpa, jest wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji dotkniętej wadą. Tym samym winny być zniesione skutki prawne, jakie ta decyzja wywołała. Wyjątek od tej zasady stanowi, w myśl art. 156 § 2 k.p.a. sytuacja, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne, albo gdy od dnia jej doręczenia upłynęło dziesięć lat.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] zaskarżoną decyzją z 26.11.2007 r. orzekło o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji z 4.12.1980 r., nr [...], zmienionej decyzją Prezydenta Miasta [...] z 16.02.1981 r. nr [...] - w części dotyczącej ustanowienia prawa użytkowania w 11/100 cz. wieczystego działki nr [...], zabudowanej budynkiem położonym przy ul. [...] w K., związanego z prawem własności lokalu mieszkalnego nr [...] z uwagi na fakt, iż w tej części opisane decyzje wywołały nieodwracalne skutki prawne. Jednocześnie w uzasadnieniu Kolegium - za Sądem Administracyjnym - wskazało, iż wydanie decyzji o przejęciu nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w stosunku do osób nieżyjących, właścicieli nieruchomości – J. S. i H. S., wyczerpuje określoną w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. rażącego naruszenia prawa. W takiej sytuacji przepis art. 158 § 2 k.p.a. nakazuje stwierdzenie wydania decyzji z naruszeniem prawa ze wskazaniem przyczyn, z powodu których organ nie stwierdził nieważności decyzji. W sentencji decyzji z 26.11.2007 r. nie znalazło się rozstrzygnięcie zgodne z dyspozycją powołanego przepisu. Zatem zakwestionowana decyzja Kolegium rażąco narusza art. 107 § 3 k.p.a. O rażącym charakterze naruszenia przesądza to, że brak uzasadnienia odnosi się do istotnej części rozstrzygnięcia, rzutującej na dalsze uprawnienia stron postępowania (prawo dochodzenia roszczeń odszkodowawczych).

K. S. złożyła wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy. W ocenie odwołującej się Kolegium niezasadnie przyjęło, że jest związane oceną prawną Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zawartą w wyroku z 24.05.2007r. , ocena prawna sądu ma bowiem moc wiążącą jedynie w określonym w sprawie stanie faktycznym. Wnioskodawczyni podała, iż istnieje szereg okoliczności , które nie były przedmiotem rozważań WSA w Krakowie, a stanowią istotne elementy stanu faktycznego. Decyzja komunalizacyjna została wydana po dacie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na przedmiotowej nieruchomości, i nabycie przez W. H. lokalu nr [...] w budynku przy ul. [...] nie było chronione rękojmią wiary ksiąg wieczystych, podobnie jak nabycie tego lokalu przez D. S., a prawo użytkowania wieczystego dotyczące części przedmiotowej nieruchomości nie zostało nigdy ustanowione, ponieważ decyzja na mocy której przeniesiono własność nieruchomości była nieważna. Zarzucono też, iż skład orzekający SKO nie zbadał podniesionych kwestii przez stronę we wniosku o stwierdzenie nieważności przedmiotowej decyzji, ograniczając się jedynie do powtórzenia argumentacji WSA, która na tle obecnego stanu faktycznego ustalonego w sprawie nie zachowuje aktualności.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z 15.03.2011 r., nr SKO [...] i SKO [...], utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Wyrokiem z 20.09.2011 r., sygn. akt II SA/Kr 900/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił decyzję SKO w [...] z 15.03. 2011r.

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd podał, iż zgadza się z poglądem SKO w [...], iż odmówienie w decyzji Kolegium z 26.11.2007r. stwierdzenia nieważności decyzji z 4.12.1980r., nr [...] nastąpiło w części, która wywołała ona nieodwracalne skutki prawne – a ustalenia takie organ poczynił, kierując się oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania wyrażonymi w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 24.05.2007r., sygn. akt: II SA/Kr 455/03. W ocenie sądu nie doszło do istotnej zmiany stanu faktycznego. Okoliczności na które powołuje się pełnomocnik skarżącej miały miejsce albo po wydaniu decyzji przez Kolegium 26.11.2007 r. (postanowienie Sądu Rejonowego dla [...] w Krakowie z [...].11.2010 r.), albo już były znane sądowi wydającemu wyrok (np. fakt: zawarcia umowy notarialnej z 2.10.1990 r. sprzedaży lokalu nr [...] w budynku przy ul. [...] w K. między W. H. a Gminą, fakt wydania decyzji komunalizacyjnej Wojewody z 4.07.1991r. – która ma charakter deklaratoryjny i wywołała skutki ex tunc). Całość rozumowania pełnomocnika skarżącej zmierzała – w ocenie sądu - do ponownego rozpoznania sprawy o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy [...] z 4.12.1980r.

Nadto sąd wskazał, że bezzasadne są również pozostałe zarzuty skargi wskazujące na nieuwzględnienie przez Kolegium naruszenia art. 27 ustawy o gospodarce nieruchomościami (przyjmując, że istnieje prawo użytkowania wieczystego, które nie zostało wpisane do księgi wieczystej); naruszenia art. 232 k.c. w zw. z art. 4 ustawy o własności lokali (przyjmując, że istnieje odrębna własność lokalu związana z udziałem w prawie użytkowania wieczystego na gruncie stanowiącym własność skarżącej, gdy odrębna własność lokalu nr [...] przy ul. [...] nigdy nie powstała), naruszenia art. 5 i art. 6 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (przyjmując, że w okolicznościach sprawy wystąpiły nieodwracalne skutki prawne ze względu na ochronę wynikającą z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, podczas gdy w sprawie nie zachodzą przesłanki zastosowania rękojmi, a organ tego faktu nie zbadał). Odnoszą się one do kwestii cywilnoprawnych, do których badania nie jest uprawniony organ administracyjny. Tym bardziej, że umowa sprzedaży lokalu nr [...] w budynku przy ul. [...] w K. z 2.10.1990 r. nadal pozostaje w obrocie prawnym. O tym czy wywołała ona skutki prawne, czy też nie władny jest zadecydować jedynie sąd powszechny w postępowaniu cywilnym, a nie organy administracji publicznej.

Natomiast Sąd z urzędu stwierdził naruszenie w zastosowaniu art. 156 k.p.a. przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] w przedmiotowej sprawie. Zgodnie bowiem z art. 158 § 2 k.p.a. w przypadku stwierdzenia, że decyzja, aczkolwiek obarczona wadą rażącego naruszenia prawa, wywołała nieodwracalne skutki prawne, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia, że decyzja została wydana z naruszeniem prawa wskazując równocześnie, z jakich przyczyn nie stwierdził nieważności decyzji. Kategoryczne brzmienie przepisu "organ (...) ograniczy się" przesądza o tym, że stwierdziwszy wystąpienie nieodwracalnych skutków prawnych badaną decyzją, organ nadzoru jest zobligowany do jednoznacznego rozstrzygnięcia w tej kwestii. Uchylenie się organu nadzorczego od rozstrzygnięcia w przedmiocie nieodwracalnych skutków prawnych rażąco narusza art. 158 § 2 k.p.a., zwłaszcza że skutkiem tego jest pozbawienie strony możliwości dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, co nie daje się pogodzić z zasadą zaufania do państwa (art. 8 k.p.a.).

Naczelny Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z 6.08. 2013r., sygn. akt I OSK 486/12, oddalił skargę kasacyjną, podzielając stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku, że organ był związany poprzednim wyrokiem, a związanie to mogło ulec modyfikacji tylko wówczas, gdyby zaszła zmiana stanu faktycznego czy prawnego po jego wydaniu, ale przed zapadnięciem decyzji dotychczasowej. Takiej zmiany strona nie wykazała.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z 2.12.2013 r. znak: [...], SKO [...], na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 i § 2, art. 157 § 1 i 2 , art. 158 § 1 i § 2 oraz art. 127 § 3 kpa w zw. z art. 138 § 1 pkt 2 kpa w punkcie 1 uchyliło decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z 3.01.2011 r., nr [...] i nr [...] w jej pkt 1 i pkt 3 i orzekło co do istoty sprawy w ten sposób, iż pkt 1 tej decyzji nadał brzmienie - stwierdza nieważność opisanej wyżej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z 26.11.2007r. w części tj. w zakresie pkt 1, mocą którego odmówiono stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy z 4.12.1980 r., nr [...] w zakresie dotyczącym ustanowienia prawa użytkowania w 11/100 cz. wieczystego działki nr [...] zabudowanej budynkiem położonym przy ul. [...] w K., związanego z prawem własności lokalu mieszkalnego nr [...], zaś pkt 3 tej decyzji nadał brzmienie - stwierdza, że opisana wyżej decyzja Naczelnika Dzielnicy [...] z 4.12.1980r nr [...] w tej części wydana została z naruszeniem prawa, oraz wskazuje, że nie można stwierdzić jej nieważności, bowiem wywołuje ona nieodwracalne skutki prawne; w punkcie 2 wskazano, że w pozostałym zakresie dotyczącym punktu 2 badanej decyzji utrzymuje go w mocy.

W uzasadnieniu organ podał, że naprawia zaistniałą wadliwość decyzji. Kolegium wskazało, że samo uznanie istnienia przesłanki pozytywnej stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej nie wystarcza do orzeczenia o jej nieważności, konieczne jest bowiem zbadanie, czy nie istnieje jedna z negatywnych przesłanek określonych w art. 156 § 2 k.p.a.

W przedmiotowej sprawie występuje określona przepisem art. 156 § 2 nieodwracalność skutków prawnych, albowiem kwestia sprzedaży przez Gminę wyodrębnionego lokalu mieszkalnego nr [...] wywołała skutki prawne nie tylko w zakresie prawa administracyjnego, ale także cywilnoprawnego. Stanowiła ona podstawę zawarcia cywilnoprawnej umowy i zdarzenie prawne, które powodowało powstanie stosunków o takim charakterze.

W orzecznictwie sądowym został wyrażony pogląd, iż obalenie decyzji administracyjnej -będącej przesłanką ważnego zawarcia umowy cywilnej - już po zawarciu tej umowy nie powoduje automatycznie jej bezskuteczności, lecz może stanowić podstawę do stosownego orzeczenia cywilnosądowego. W każdym razie żadna zmiana, cofnięcie, zniesienie czy odwrócenie skutków prawnych okoliczności sprzedaży lokalu mieszkalnego nie mogą zostać orzeczone przez organy administracji. Z tych powodów decyzja ta wywołała nieodwracalne skutki prawne w rozumieniu art. 156 § 2 k.p.a.

Ponadto Kolegium podkreśliło, że w przedmiotowej sprawie trzeba mieć wzgląd na bezpieczeństwo obrotu prawnego i ochronę interesów osób trzecich znajdujących się pod szczególną ochroną, w postaci rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych i odwołało się do stanowiska Sądu Najwyższego, zawartego w uchwale

z 28.05.1992 r., sygn. akt III AZP 4/92.

K. S. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji jak i poprzedzającej ją decyzji z 15.01.2011 r. oraz zasądzenia kosztów postępowania.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie art. 107 § 1 kpa w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 kpa poprzez pominięcie w punkcie 1 rozstrzygnięcia decyzji wskazania, że opisane naruszenie prawa miało rażący charakter, a zatem poprzez zaistnienie rozbieżności pomiędzy powołaną podstawą prawną decyzji (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.), uzasadnieniem tejże decyzji, a samą osnową decyzji, w której brzmieniu pominięto znamię kwalifikujące naruszenie prawa jako rażące.

W uzasadnieniu skargi wskazano, że doszło do sprzeczności pomiędzy prawidłowo powołaną podstawą prawną zaskarżanej decyzji (art. 156 § 1 pkt 2 kpa), potwierdzającym zastosowanie tej podstawy merytorycznym uzasadnieniem decyzji zawartym w znaczącej części w dokumencie z 03.01.2011 r., nr [...] i nr SKO [...], w którym wskazano wyraźnie, że: wydanie decyzji o przejęciu nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w stosunku do osób nieżyjących wyczerpuje określoną w art. 156 § 1 pkt 2 kpa przesłankę rażącego naruszenia prawa, a treścią punktu 1 in fine sentencji zaskarżanej decyzji, w którym pominięto ustalenie, że naruszenie prawa decyzją Naczelnika Dzielnicy [...] z 4.12.1980 r. nr [...] w części, w której dotyczy ustanowienia prawa użytkowania wieczystego w 11/100 części działki numer [...] miało charakter rażącego naruszenia prawa.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] wniosło o oddalenie skargi i podtrzymało swoje stanowisko w sprawie, wskazując, że zarzucana w skardze rozbieżność nie zachodzi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ust 1 ustawy z 30.08. 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie p.p.s.a., sądy administracyjne są powołane do kontroli działalności administracji publicznej, w tym zakresie legalności decyzji administracyjnych i stosują środki określone w ustawie (art. 1 i art. 3 p.p.s.a.). W ramach swej kognicji sąd bada czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania administracyjnego, nie będąc przy tym związanym granicami skargi, stosownie do przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia ma fakt, że sprawa zakończona wydaniem zaskarżonej obecnie decyzji, rozpoznawana była przez organ odwoławczy po uchyleniu poprzednio wydanej decyzji przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z 20.09.2011 r., sygn. akt II SA/Kr 900/11, od którego złożona skarga kasacyjna została przez Naczelny Sąd Administracyjny oddalona (sygn. akt I OSK 486/12). Rozpoznanie przedmiotowej sprawy przez organ II instancji nastąpiło więc w ramach związania wynikającego z rozstrzygnięcia Sądu wydanego już uprzednio w sprawie. Zgodnie bowiem z treścią art. 153 p.p.s.a., ocena prawna i wskazania, co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Oznacza to, że ilekroć dana sprawa będzie przedmiotem ponownego rozpoznania przez ten sąd oraz organ administracji publicznej, będą one obowiązane podporządkować się ocenie prawnej wyrażonej w uzasadnieniu poprzednio wydanego wyroku, jeżeli nie zostanie on uchylony, nie ulegnie istotnej zmianie stan faktyczny sprawy lub zmianie nie ulegną przepisy prawa. W wyroku z 10.01.2012 r., sygn. akt II FSK 1328/10, Naczelny Sąd Administracyjny stanął na stanowisku, że związanie oceną prawną oznacza, że ani organ administracji, ani sąd administracyjny, nie mogą w przyszłości formułować innych, nowych ocen prawnych, które pozostawałyby w sprzeczności z poglądem wcześniej wyrażonym w uzasadnieniu wyroku i mają obowiązek podporządkowania się mu w pełnym zakresie. Ocena prawna traci moc wiążącą tylko w przypadku zmiany prawa, zmiany istotnych okoliczności faktycznych sprawy (ale tylko zaistniałych po wydaniu wyroku, a nie w wyniku odmiennej oceny znanych i już ocenionych faktów i dowodów) oraz w wypadku wzruszenia we właściwym trybie orzeczenia zawierającego ocenę prawną.

Kontrola legalności przez sąd administracyjny zaskarżonej decyzji, wydanej w ramach związania wynikającego z art. 153 p.p.s.a., musi zatem rozpoczynać się od zbadania, czy organy podporządkowały się ocenie prawnej wyrażonej w poprzednim wyroku.

W wyroku z 20.09.2011 r., sygn. akt II SA/Kr 900/11 tut. Sąd poddał kontroli decyzje SKO oraz odniósł się do podniesionych zarzutów skarżącej, uznając je za bezzasadne. W szczególności stwierdził, że Kolegium wydając swoją decyzję z 26.11.2007r., nr [...] i SKO [...] w pełni zastosowało poglądy i zalecenia WSA w Krakowie wyrażone w wyroku z 24.05.2007r., sygn. akt: II SA/Kr 455/03, bowiem decyzja wywołała częściowo nieodwracalne skutki prawne. Sąd nie zgodził się z argumentacją, że doszło do zmiany stanu faktycznego po wydaniu tego wyroku, które sprawiają, że ocena i wskazania prawne nie mają zastosowania. Za nieuzasadnione uznał zarzuty dotyczące naruszenia art. 27 ustawy o gospodarce nieruchomościami, art. 232 k.c. w zw. z art. 4 ustawy o własności lokali, art. 5 i art. 6 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Natomiast Sąd z urzędu stwierdził naruszenie w zastosowaniu art. 156 k.p.a. przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] w przedmiotowej sprawie. Prawidłowo rozpoznając przedmiotową sprawę Kolegium dostrzegło kwalifikowaną wadę wydanej poprzednio decyzji z 26.11.2007 r. skutkującą koniecznością jej wzruszenia w części i orzeczenia w tym zakresie. Konsekwencją stwierdzenia, że decyzja administracyjna jest obarczona którąkolwiek z tych wad, jest wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji dotkniętej wadą. Tym samym winny być zniesione skutki prawne, jakie ta decyzja wywołała. Wyjątek od tej zasady stanowi, w myśl art. 156 § 2 k.p.a. sytuacja, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne, albo gdy od dnia jej doręczenia upłynęło dziesięć lat. Stwierdziwszy wystąpienie nieodwracalnych skutków prawnych badaną decyzją, organ nadzoru jest zobligowany do jednoznacznego rozstrzygnięcia w tej kwestii. Uchylenie się organu nadzorczego od rozstrzygnięcia w przedmiocie nieodwracalnych skutków prawnych rażąco narusza art. 158 § 2 k.p.a., zwłaszcza że skutkiem tego jest pozbawienie strony możliwości dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, co nie daje się pogodzić z zasadą zaufania do państwa (art. 8 k.p.a.). W sentencji decyzji z 26.11.2007 r. nie znalazło się rozstrzygnięcie zgodne z dyspozycją art. 158 § 2 k.p.a. Wynika stąd, że zakwestionowana decyzja Kolegium z 26.11.2007 r. rażąco narusza art. 107 § 3 k.p.a., zatem rozstrzygnięcie zawarte w decyzji z 3.01.2013 r. było prawidłowe, z tym, że w przypadku stwierdzenia zaistnienia przesłanek z art.156 § 1 k.p.a. (jak słusznie uczyniło to Kolegium) należało stwierdzić w części nieważność decyzji z 26.11.2007r., a nie uchylać ją w tej części. Taki jest bowiem skutek prowadzenia postępowania o stwierdzenie nieważności przy pozytywnej weryfikacji przesłanek z art.156 § 1 k.p.a.

Analizując zaskarżoną decyzję w kontekście zacytowanych wyżej uwag zawartych w poprzednio wydanym wyroku, należy stwierdzić, że Kolegium w pełni zastosowało się do wytycznych sądu i skorygowało w niezbędnym zakresie wydane rozstrzygnięcie tj. uchyliło pkt 1 i 3 decyzji z dnia 3.01.2011 r. i stwierdziło nieważność decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z 26.11.2007 r. w części tj. w zakresie pkt 1, mocą którego odmówiono stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Dzielnicy [...] z 4.12.1980 r., nr [...] w zakresie dotyczącym ustanowienia prawa użytkowania w 11/100 cz. wieczystego działki nr [...] zabudowanej budynkiem położonym przy ul. [...] w K., związanego z prawem własności lokalu mieszkalnego nr [...]; utrzymało w mocy punkt 2 decyzji z dnia 3.01.2011 r. w którym orzeczono co do istoty sprawy w ten sposób, że odmówiono stwierdzenia nieważności wskazanej wyżej decyzji Naczelnika Dzielnicy [...] z 4.12.1980 r., nr [...] w zakresie dotyczącym ustanowienia prawa użytkowania w 11/100 części działki [...], zabudowanym budynkiem opłoconym przy ul. [...] w K., związanego z prawem własności lokalu nr [...]; w punkcie 3 stwierdziło, że decyzja Naczelnika Dzielnicy [...] z 4.12.1980r nr [...] w tej części wydana została z naruszeniem prawa, oraz wskazało, że nie można stwierdzić jej nieważności, bowiem wywołuje ona nieodwracalne skutki prawne.

Ustosunkowując się do zarzutu podniesionego w skardze w przedmiocie sprzeczności w treści zaskarżonej decyzji Sąd pragnie wyjaśnić, że orzeczenie w punkcie 3 decyzji w którym stwierdzono, że decyzja z 4.12.1980r wydana została z naruszeniem prawa, oraz wskazano że nie można stwierdzić jej nieważności, bowiem wywołuje ona nieodwracalne skutki prawne odpowiada dyspozycji przepisu art. 158 § 2 k.p.a. zgodnie z którym jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 156 § 2, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji. W przepisie tym jest mowa o naruszeniu prawa, a nie rażącym naruszeniu prawa. Chodzi bowiem o to, że stwierdzenie naruszenia prawa dotyczy zaistnienia jakiejkolwiek przesłanki stwierdzenia nieważności określonej w art. 156 § 1 kpa. Natomiast podanie w podstawie prawnej art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. było prawidłowe, bowiem wskazywało na wadę kwalifikowaną jaką obarczona była zarówno częściowo decyzja z 26.11.2007 r. jak i decyzja Naczelnika Dzielnicy [...] z 4.12.1980 r., nr [...].

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

.