II SA/Kr 420/14

Uzasadnienie

Decyzją nr 2 z dnia 8 lipca 2013 r. znak: [....] Prezydent Miasta K. : stwierdził, że na działkach nr nr [....] obr. [....] , stanowiących własność B.B. , nie nastąpiły zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie oddziaływujące na grunty sąsiednie, tj. na działkę nr [....] obr[....] w K. , stanowiącą własność R.F. i M.F. , oraz odmówił zobowiązania B.B. do dokonania czynności określonych w art. 29 ust. 3 ustawy Prawo wodne względem działki nr [....] obr. [....] w K. , w związku z pracami zrealizowanymi na terenie działek nr nr [....] .

W uzasadnieniu wskazano, iż decyzja wydana została w wyniku rozpatrzenia wniosków M.G. i K.Z. z dnia 17.11.2003 r. oraz wspólnego wniosku M.Z. i K.Z. oraz R. F. i M.F. z dnia 26.02.2004 r., w sprawie zmian stanu wody na gruncie szkodliwie wpływających na grunty sąsiednie w wyniku nadsypania działek sąsiednich, zarurowania rowu melioracyjnego, budowy ogrodzeń z cokołami. Dokładnie przedstawiono przebieg postępowania w sprawie, które toczy się od 2003 r. W szczególności wskazano, że decyzjami z dnia 07.09.2011 r. sygn. [....] i z dnia 06.09.2011 r. sygn. [....] , SKO w K. uchyliło decyzje organu I instancji, wskazując na zasadność powołania w sprawie biegłego do oceny, czy nastąpiły zmiany stanu wody na gruncie ze szkodą dla gruntów sąsiednich. Podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 08.02.2012 r. sygn. II SA/Kr 1763/11, wskazał na konieczność ponownego opracowania przez uprawnionego biegłego opinii hydrologiczno-geologicznej stanowiącej istotny dowód w sprawie, z uwagi na fakt, że opinia wykonana w 2006 r. nie uwzględniała zmian w stosunkach wodnych dokonanych po jej sporządzeniu. Zatem organ I instancji powołał się na wykonanie powyższych zaleceń, w szczególności poprzez powołanie biegłego T.S. , który wykonał opracowanie pn. "[....] w wyniku niwelacji terenu, wykonanych ogrodzeń, zrealizowanych inwestycji budowlanych, zarurowania rowu itp. ze szczególnym uwzględnieniem czasokresu ich dokonywania przez poszczególnych właścicieli i ich wpływu na stosunki wodne w tym rejonie wraz z określeniem występujących szkód na terenach sąsiednich". Organ I instancji stwierdził, że opracowana ekspertyza stanowi kluczowy dowód w przedmiotowym postępowaniu. Zaznaczono, że opracowana została na podstawie wizji w terenie, wierceń badawczych, obserwacji prowadzonych przy użyciu piezometrów zainstalowanych w otworach, z wykorzystaniem map oraz badań terenowych udokumentowanych w opracowaniach wykonanych za zlecenie poszczególnych stron, jak i na zlecenie Gminy Miejskiej K. w 2006 r. T.S. pisemnie ustosunkował się do podnoszonych przez strony zagadnień i wątpliwości. Przedstawiono także historycznie, jak kształtował się stan wody na działkach objętych postępowaniem, w tym jak wcześniej odbywał się spływ wody po tych działkach oraz działania., jakie zostały przeprowadzone na tym terenie, w wyniku których doszło do przekształcenia terenu i doprowadzenia do stanu obecnego. Odnosząc się do treści wniosku organ I instancji stwierdził, że działka nr [....] nie jest zabudowana obiektami kubaturowymi, przez działkę przebiega fragment przykrytego nasypem wodociągu. Działka nr [....] nie jest zabudowana, jest częściowo ogrodzona, przez działkę również przebiega fragment przykrytego nasypem wodociągu i rurociągu. Działka nr [....] nie jest zabudowana i nie jest ogrodzona, zaś działka nr [....] też nie jest zabudowana, a przez jej część przebiega betonowy element ogrodzenia oddzielając ją od działki nr [....] . Wskazano, że żadna z analizowanych działek, tj. nr nr [....] stanowiących własność B.B. , nie graniczy z działką nr [....] stanowiącą własność R.F. i M.F. , jak również nie jest zlokalizowana w kierunku spływu wód z działki Państwa F. Ustalono również, że działka nr [....] jest zabudowana dwoma obiektami kubaturowymi; w części działki przebiega betonowy element ogrodzenia. Na działce zlokalizowana jest studnia kopana o głębokości 7,5 m. Wskazano, że działka R.F. i M.F. graniczy od strony południowej z działką nr [....] stanowiącą własność R.K. i M.K. . Od zachodu działka nr [....] graniczy z działką nr [....] , na której znajduje się otwarte koryto rowu. Odpływ wód opadowych z terenu działki Państwa F. z uwagi na jej ukształtowanie odbywa się do rowu w formie koryta otwartego na działce nr [....] , stanowiącej własność M.M. i T.M. Zaznaczono, że działka nr [....] stanowiąca współwłasność Państwa R.K. i M.K. oddziela działkę nr [....] Państwa R.F. i M.F. od działek B.B. , tj. działek nr nr [....] obr. [....] . Powołując się na przeprowadzone postępowanie organ I instancji wskazał, że nie stwierdzono nadmiernego zawilgocenia działki nr [....] ani też stagnacji wody na jej terenie czy wypływu wody, jak też oznak osuwiska, na występowanie którego powołują się strony. Wskazano, że na działce nr [....] wykonano 7 otworów badawczych na przestrzeni lat 2004-2012. W oparciu o informacje uzyskane z analizy tych otworów badawczych stwierdzono, że na działce nr [....] brak jest ciągłego poziomu wodonośnego, a woda poziemna migruje tylko w części działki nr [....] w postaci sączeń śródgliniastych występujących w wykonanych na jej terenie nasypach. Powołując się na opinię T.S. podano, że nie potwierdzone zostało, iż zasypanie na działce nr [....] doliny ma wpływ na stan wody na działce nr [....] . Stwierdzono natomiast, że główną przyczyną występowania podmokłości na działce nr [....] stanowiącej własność R.F. i M.F. , jest materiał skalny użyty do nasypów zrealizowanych na tej działce, tj. glina, którą w hydrogeologii uznaje się za skałę półprzepuszczalną, gdyż pomimo nachylenia terenu, woda nie może łatwo uwolnić się na powierzchnię terenu. Zatem, po przeanalizowaniu całości materiałów dowodowych sprawy organ I instancji stwierdził, że wykonane prace inwestycyjne, w tym zarurowanie rowu oraz makroniwelacja terenu działek nr nr [....] obr. [....] stanowiących własność B.B. , jak też wykonanie ogrodzenia, nie spowodowały zmian stanu wody na gruncie szkodliwie oddziaływujących na działkę nr [....] (grunt sąsiedni). Brak jest wobec tego podstaw do zobowiązania B.B. do dokonania względem działki nr [....] czynności określonych w art. 29 ust. 3 ustawy Prawo wodne, tj. doprowadzenia terenu działek do stanu poprzedniego, czy też wykonania urządzeń zapobiegających szkodom.

Odwołanie od tej decyzji złożyli R.F. i M.F. , zarzucając naruszenie:

- art. 10 kpa poprzez utrudnienie stronom brania czynnego udziału w postępowaniu,

- art. 89 kpa poprzez nie zorganizowanie rozprawy administracyjnej z T.S. - art. 78 kpa poprzez nie ustosunkowanie się do złożonych wniosków, mataczenie faktami i dokumentami przez organ I instancji w celu wprowadzenia w błąd organu II instancji,

- art. 7 i art. 77 kpa poprzez zaniechanie zebrania w sprawie istotnych dowodów, przeprowadzenia w sposób wyczerpujący postępowania dowodowego i dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy,

- art. 11 i art. 107 § l i 3 kpa poprzez niedostateczne uzasadnienie decyzji, w szczególności poprzez pominięcie faktów, które organ uznał za niewygodne dla siebie,

- art. 6 i art. 8 kpa,

- przepisów prawa materialnego, tj. art. 29 ust. 3 Prawa wodnego poprzez zastosowanie przez organ praktyk i pojęć niezgodnych z ustawami, poprzez zastosowanie elementu "ekonomicznie nieuzasadnione", jak również nie zastosowanie się do wyroku WSA w Krakowie z dnia 8.02.2012 r. sygn. II SA/Kr 1763/11, na podstawie którego organ został zobligowany do sporządzenia nowej opinii przez biegłego z zakresu hydrogeologii, a nie geologii.

W obszernym uzasadnieniu odwołania przedstawiono argumentację dla potwierdzenia w/w zarzutów, popartą dokumentacją fotograficzną z terenu nieruchomości objętych postępowaniem. W szczególności zaznaczono, że działka nr [....] stanowi wielkościowo największy obszar, a obszar tej działki oraz działki nr [....] został najbardziej przekształcony i posiada największe znaczenie dla nieruchomości skarżących. Zarzucono, że działka nr [....] nie została przez T.S. zbadana poprzez dokonanie nawierceń w celu sprawdzenia poziomu wód oraz nie opisano jej ukształtowania względem nieruchomości stron. Zarzucono nadto, że pomięto przepust pod magistralą wodociągową R. Zauważono również, że T.S. nie uwzględnił makroniwelacji na wszystkich nieruchomościach należących do B.B. Brak kompletnej mapy miąższości z uwzględnieniem całego terenu nieruchomości objętych postępowaniem i określania wysokości makroniwelacji, w ocenie Stron podważa zaskarżoną decyzję organu I instancji jako wydaną w oparciu o niepełne i wadliwe opracowanie, w którym nie ustalono prawidłowego stanu. W tym stanie rzeczy w ocenie stron nie można dokonywać oceny i wskazywać, że nieruchomość ma wpływ lub brak jest takiego wpływu na inne nieruchomości. Zaznaczono, że w czasie opadów atmosferycznych studzienki na zarurowaniu nie zbierają, wód z terenu nieruchomości Państwa K. oraz B.B. i wody płyną w sposób dowolny. Zatem stwierdzono, że w zaistniałej sytuacji konieczne jest doprowadzenie zarurowania rowu melioracyjnego do stanu zgodnego z wydanymi decyzjami w tym celu. Wskazano, że wywiezienie ziemi winno nastąpić na zarurowaniu i terenach przyległych do niego, ale nie w kierunku północno - zachodnim na nieruchomość stron. Wyjaśniono, że ciek posiadał lej, do którego wpływały wody z różnych stron, a nie jeden kierunek. Natomiast wprowadzenie dodatkowych wód z dodatkowych drenaży tylko pogorszy stan na nieruchomości stron. Podniesiono również, że znacząco na nieruchomość stron wpłynęła makroniwelacja terenu dokonana przez Państwa K. Zarzucono, że zarówno T.S. , jak i organ I instancji pominął to zjawisko, a w tym przypadku chodzi o stabilność gruntu i pękanie budynku mieszkalnego. W konsekwencji przedstawionych wyjaśnień odwołujący wywodzą, że zasypanie stawu i cieku bez uzyskania stosownych zezwoleń, wykonanie nasypów i niwelacji terenu jest rażącym naruszeniem prawa prowadzącym do zmiany sposobu zagospodarowania terenu. Podkreślono, że nie istnieją aktualne mapy poinwentaryzacyjne terenów nadsypanych i objętych zarurowaniem oraz terenów do nich przyległych. Tak więc w tym stanie i na podstawie map istniejących nie istnieje możliwość dokonywania oceny stosunków wodnych i spadków terenu. Zaznaczono, że z ustaleń wynika, iż na terenie Inwestorów był naturalny ciek wodny. Ponadto pominięte zostało, że w zasypanej dolinie był duży staw, zasypany przez Inwestorów, pomijając funkcję stawu oraz naporu wód i funkcję rejonu zlewni.

Decyzją z dnia 30 grudnia 2013 r. znak: [....] , Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. , na podstawie art. 29 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U.2012.145 ze zm.), art. 153 p.p.s.a. oraz art. 138 § 1 pkt 1 kpa, utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy.

W uzasadnieniu organ odwoławczy przywołał wyniki opinii z dnia 31 października 2012 r. T.S. , w której stwierdzono, że woda gruntowa na terenie objętym opinią występuje w strefie saturacji (strefa nawodniona) oraz w strefie aeracji (strefa napowietrzona). Strefę saturacji z wodami o charakterze swobodnym lub naporowym stwierdzono w osadach piaszczystych, zarówno w dnach dolin, jak i na stokach obecnie zasypanych dolin. Wodę gruntową strefy aeracji stwierdzono również w dnach dolin, jak i na stokach (występuje w postaci sączeń w obrębie nasypów lub na granicy nasypów z gruntami rodzimymi). Jak podano w opinii, w rzeźbie terenu zaszły zasadnicze zmiany, ale na podstawie materiałów archiwalnych daje się wyróżnić dwie istniejące wcześniej doliny rozcinające teren w obszarze objętym opinią. Doliny te miały wcześniej charakter parowów o dnach płaskich i podmokłych ograniczonych stromymi zboczami. Aktualnie doliny te są zatarte nasypami, a teren ma charakter rozległych obniżeń nieckowatych ze złagodzonymi spadkami. W opinii ustalono, że działka nr [....] (własność B.B. ) jest zabudowana obiektami kubaturowymi. W części działki przebiega betonowy element ogrodzenia; przez działkę przebiega fragment przykrytego nasypem wodociągu ujawnionego na mapie z 2001 r. Na działce wykonano dwa otwory badawcze, stwierdzają wodę w postaci sączeń na kontakcie piasku gliniastego z nasypami. Aktualnie wody opadowe spływają do kratki ściekowej na działce nr [....] . Podano, że pełnomocnik właściciela działki stwierdził, iż na działce występują podmokłości, zaś działka uzyskała aktualną powierzchnię terenu w okresie 2003 - 2004. Działka nr [....] (własność B.B. ) nie jest zabudowana, stan taki utrzymuje się od 1978 r. Działka jest częściowo ogrodzona, przez działkę przebiega fragment przykrytego nasypem rurociągu (ujawnionego na mapie z 2012 r.) i wodociągu (ujawnionego na mapie z 2001r.). Stwierdzono, że wody opadowe spływają swobodnie do kratki ściekowej zlokalizowanej na tej działce oraz, że działka nie ma objawów podtopień ani podmokłości. Działka nr [....] (własność B.B. ) nie jest zabudowana obiektami kubaturowymi, nie jest też ogrodzona. Ustalono, że wody opadowe z działki spływają bez przeszkód na działkę nr [....] . Zaznaczono, że z porównania map z okresu 2001 - 2012 wynika, że działki nie zmieniły znacząco powierzchni terenu od 2001r. Wykonano otwór badawczy na tej działce i stwierdzono wodę na głębokości 0,9 m w piaskach. Działka nr [....] (własność B.B. ) również nie jest zabudowana obiektami kubaturowymi, w części działki przebiega betonowy element ogrodzenia oddzielający działkę nr [....] od działki nr [....] . Ustalono, że wody opadowe spływają bez przeszkód w kierunku działek nr i [....] . Na obszarze działki nr [....] wykonano otwór badawczy i stwierdzono wodę na głębokości 0,8 m, przy czym po okresie opadów woda w tym otworze stabilizowała się na głębokości 0,19m. Zaznaczono, że pełnomocnik właściciela zgłosił występowanie podmokłości na tej działce. Z porównania map z okresu 2001- 2012 wynika, ze działka nr [....] nie zmieniła znacząco powierzchni terenu od 2001r. Natomiast jak poinformował pełnomocnik właściciela działki, betonowe elementy ogrodzenia pomiędzy działką nr [....] , a działką nr [....] , powstały w 2005 r. Z kolei działka nr [....] (własność R.F. i M.F. ) jest zabudowana dwoma obiektami kubaturowymi, w części działki przebiega betonowy element ogrodzenia; wody opadowe z dachów odprowadzane są do rowu przepływającego w sąsiedztwie zachodniej granicy. Na działce znajduje się studnia kopana o głębokości 7,5 m. Wskazano, że na podstawie analizy warunków gruntowo - wodnych na działce nr [....] i na działkach w jej sąsiedztwie, a w szczególności na działce nr [....] , można stwierdzić, że woda podziemna ujawnia się na tych działkach w postaci sączeń w nasypach i sączeń śródglinowych. Ustalono, że zabudowa uwidoczniona jest na mapie z 1978 r., w 1994 r. nie stwierdzono zmian w zabudowie, natomiast w 2001 r. stwierdzono przebudowę obiektów kubaturowych. Z porównania map z okresu 1994 - 2012 wynika, że działka ta nie zmieniła powierzchni terenu od 1994 r., a betonowy element ogrodzenia rozdzielający działkę nr [....] od działki nr [....] nie zmienił swego położenia, został jedynie podwyższony na odcinku w pobliżu rowu. Przedstawiając wnioski z przeprowadzonych badań i ustaleń w powoływanej opinii (str. 31, k. akt 61, t. 5) stwierdzono, że przyczyną zmian stanu wody podziemnej na działkach, na których dokonano nasypów, jest rodzaj materiału skalnego użytego do tego celu. Nie stwierdzono występowania ciągłego poziomu wodonośnego zalegającego na całym obszarze objętym opinią, a strefę saturacji z wodami o charakterze swobodnym lub naporowym stwierdzono tylko miejscami w osadach piaszczystych, w dnach i na stokach obecnie zasypanych dolin. W opinii tej stwierdzono, że generalny kierunek spływu wód podziemnych odbywa się w stronę zatartych nasypami dolin o przebiegach SE-NW i S-N. Na przekształconych nasypami działkach występują również zmiany kierunku spływu wód powierzchniowych, a stopień tych zmian zależy od miąższości nasypów i mlokalizacji betonowych elementów ogrodzenia wyniesionych ponad powierzchnię terenu.

Jednocześnie, odnosząc się do argumentacji R.F. i M.F. o zalewaniu działki nr [....] wskazano, że w świetle przeprowadzonych badań nie stwierdzono znaczącej zmiany stanu wody na działce nr [....] , ponieważ na działce nr [....] i [....] nie stwierdzono występowania warstwy wodonośnej z wodą o ciągłym zwierciadle ( w oparciu o badania przeprowadzone w latach 2004 - 2012). Woda podziemna występuje na tych działkach jedynie w postaci sączeń śródglinowych i sączeń w nasypach. Z tego wynika też to, że przepływające przez działki nr nr [....] ilości wody podziemnej charakteryzują się niewielkim natężeniem przepływu. Zaznaczono przy tym, że na działce nr [....] znajduje się studnia, pierwotnie wykorzystywana gospodarczo, a w oparciu o przeprowadzone badania ustalono, że migracja wody ze studni odbywa się w kierunku zachodnim do rowu pod dużym naporem hydrostatycznym; przesączająca się woda drogą migracji w warstwach naturalnych napotyka na nasypy (których główny składnik to glina) i jest przez nie blokowana; w zależności od stopnia zawilgocenia nasypu, powoduje mniej lub bardziej intensywne podmokłości na tym terenie. Wyjaśniono, że w hydrogeologii glinę uznaje się za skałę półprzepuszczalną, dlatego użyta do nasypów jest główną przyczyną występowania ewentualnych podmokłości na działce nr [....] , ponieważ pomimo nachylenia terenu, woda nie może łatwo uwolnić się na powierzchnię terenu. Natomiast - jak wskazano we wnioskach opinii - gdyby do nasypu użyto materiału o większej przepuszczalności, nie byłoby problemu podmokłości na działce nr [....] , a niewielkie ilości wody z sączeń spływałyby do rowu bez wywołania skutków podmokłości.

Natomiast powodem podmakania budynku jest w opinii T.S. jego posadowienie na gruntach słabo przepuszczalnych i brak skutecznego drenażu opaskowego budynku. Powyższe ustalenia zostały potwierdzone przez T.S. w piśmie pt. "[....] . (k. akt 201- 211 t. 6). Stwierdzono tam m.in. - odnosząc się również do opinii K. C. - że na działce nr [....] brak jest warstwy wodonośnej. Dodatkowo podano, że do odwadniania wód powierzchniowych i podziemnych istniały na działce nr [....] dogodne naturalne warunki (staw) oraz, że istnieją również takie warunki (rów) po przekształceniu jej morfologii, z zastrzeżeniem, iż pewną przeszkodą dla spływów wody podziemnej są sztucznie wykonane nasypy na tej działce ze słabo przepuszczalnego materiału gliniastego.

Dokonując zatem oceny przedmiotowej opinii jako dowodu sporządzonego w sprawie Kolegium zaznaczyło, że dla potrzeb sporządzenia opinii przeanalizowano szereg materiałów źródłowych - co wynika z rozdz. 10 przedmiotowej opinii - w szczególności dokumentację mapową z lat 1978, 1994, 2001 i z 2012 r., opinie hydrogeologiczne sporządzone wcześniej, opinie geologiczne dotyczące warunków gruntowo -wodnych w tym obszarze, operat wodno - prawny zarurowania końcowego górnego odcinka rowu melioracyjnego położonego pomiędzy ul. [....] w K. Wykonano również wiercenia badawcze, dokonano instalacji tymczasowych piezometrów, przeprowadzono szereg wizji lokalnych w okresie od [....] .2012 r. do [....] .2012 r. (sześć wizji lokalnych). W konsekwencji Kolegium stwierdziło, że opinia hydrologiczno - geologiczna oparta została na przeprowadzonych, wymagających wiedzy fachowej badaniach przedmiotowych gruntów i stanu wody na gruncie, pomiarach, analizach i obliczeniach, jak też na oględzinach w terenie i analizie szeregu materiałów źródłowych. Ustalenia wynikające z przedstawionej wyżej opinii pozostają co do zasady zbieżne z tymi, które wynikają ze sporządzonej wcześniej w przedmiotowej sprawie opinii z 2006 r. J.B. z zespołem specjalistów. W opinii tej stwierdzono, że przez wykonanie nasypów w dolinach doprowadzono do zmian spływu wód powierzchniowych, jak i znacznego podwyższenia się krzywej depresji spływających wód gruntowych. Ustalono również, że niekorzystne zmiany stosunków wodnych na tych działkach wynikają z zagospodarowania terenu (podwyższenie w okresie wcześniejszym, niż wykonane zarurowanie i wykonanie systemów drenarskich). Ponadto w przedmiotowym postępowaniu wielokrotnie przeprowadzone były wizje w terenie, z których sporządzono protokoły dołączone do akt sprawy wraz z opisaną dokumentacją fotograficzną. Dla niniejszego rozstrzygnięcia istotne są w szczególności oględziny z dnia 12.06.2013 r. oraz z dnia 05.06.2013 r. (odpowiednio k. akt od 174 do 120 oraz od 120 do 114 tom 6), jako najbardziej aktualne. Przeprowadzona została również rozprawa administracyjna z udziałem

Ponadto zarzuty odwołania dotyczące braków postępowania wyjaśniającego, w tym np. braku sporządzenia mapy miąższości dla wskazanych nieruchomości, zdaniem Kolegium nie mogą skutkować uchyleniem zaskarżonej decyzji organu I instancji jako wadliwej w sytuacji, gdyż materiał dowodowy sprawy jest obszerny i wystarczający do rozpatrzenia sprawy.

Powyższą decyzję zaskarżyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie R.F. i M.F. zarzucając naruszenie:

- art. 7 w zw. z art. 77 oraz 80 kpa, poprzez zaniechanie dokonania w postępowaniu odwoławczym wszechstronnej oceny dowodów zgromadzonych przez organ I instancji:

- art. 7 w zw. z art. 77 oraz 80 kpa poprzez oparcie rozstrzygnięcia sprawy wyłącznie na dowodzie z opinii biegłego bez poddawania go należytej ocenie - co skutkuje nietrafnością rozstrzygnięcia;

- art. 142 w zw. z art. 84 kpa, polegające na nierozpatrzeniu przez organ II instancji zarzutów zgłoszonych wobec postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego, jakie wydał organ l instancji - co skutkowało brakiem rzetelnej oceny tegoż dowodu;

- art. 7 w zw. z art. 77 i 84 kpa, mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a polegające na błędnym przyjęciu nietrafnej tezy postawionej przez Prezydenta Miasta K. i powielanej w opinii biegłego, jakoby ciek naturalny nie płynął przez nieruchomość skarżącego tylko był rów melioracyjny - mimo, iż wobec toczącego się postępowania organ do chwili obecnej nie ustalił charakteru wód płynących jak również zignorowano funkcję jaką uprzednio pełniły nieruchomości inwestorów (rejon zlewni) oraz urządzeń wodnych (staw ciek) zasypanych bez stosownych pozwoleń administracyjnych.

- art. 107 § 3 w zw. z art. 140 kpa polegające na całkowitym pominięciu w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wymaganych prawem elementów, co utrudnia ocenę prawidłowości zaskarżonego rozstrzygnięcia organu wyższego stopnia.

- art. 8 i art. 15 kpa poprzez niewypowiedzenie się w przedmiocie zarzutów potwierdzonych dowodami ( protokoły, zdjęcia, pomiary dokonane przez Panią S. ) przedstawionych w odwołaniu od decyzji organu I instancji co skutkuje praktycznym pozbawieniem strony prawa do rozpatrzenia sprawy w drugiej instancji;

- art. 7 i art. 10 § 1 w zw. z art. 81 kpa poprzez zaniechanie rozważenia zastrzeżeń zgłoszonych przez strony wobec dowodów zebranych w postępowaniu przed organem l instancji i uznaniu tych dowodów za wiarygodne, co doprowadziło organ wyższego stopnia do błędnych ustaleń faktycznych:

- w zakresie posadowienia i funkcji murów pomiędzy ogrodzenie [....] a [....] w zakresie posadowienia i funkcji murów pomiędzy ogrodzenie [....] a 76,3 co ma istotne znaczenie dla nieruchomości [....] .

- w zakresie braku uwzględnienia w załącznikach nr 2, 10, 11. 12, 13, 14, 15, 16 i 17 w opinii działki nr nr [....] w zakresie nadsypań spływu wód i przepływów wód, a dokonano w tym zakresie ustaleń rozbieżnych ze stanem faktycznym

- poprzez nie rozpatrzenie studni na działce [....] jako leju depresyjnego, który obniża poziom wód

- poprzez nie rozpatrzenie pęknięć budynku mieszkalnego na działce [....] i innych pęknięć elementów betonowych na tej nieruchomości poprzez nie uwzględnienie nadsypań na działce [....] stanowiącej staw wodny, które nie są pomierzone

- poprzez błędne przeanalizowanie systematycznego podnoszenia się wód podziemnych na nieruchomości [....]

- poprzez nie rozpatrzenie zjawiska wysadzinowości i niestałego gruntu dla działki [....] - poprzez nie tylko przyjęcie za prawidłowe zmianę spływu wód na działce w kierunku północnym w kierunku działki [....] , ale dodatkowo nakazanie przez Prezydenta Miasta K. w tym kierunku uprofilowania nieruchomości [....] przez Pana B. co wpłynie już całkiem niekorzystnie na nieruchomość [....] . Spadki pierwotne terenu tej nieruchomości są opisane nawet w operacie szacunkowym dla tej nieruchomości co zostało pominięte a stworzono nowym orzeczeniem warunki jeszcze bardziej nie korzystne dla nieruchomości [....] ,

- nie ustalono nawet jak przebiegają granice pomiędzy działkami inwestorów, które są scalone a dokonano analizy jak nieruchomości wpływają na inne nieruchomości.

- nieuprawnione naprzemienne stosowanie definicji opinia czy ocena podczas przez gdy definicje obu pojęć są inne i inne są oczekiwania ze sporządzonych dokumentów,

- lakoniczne podejście do pierwotnej funkcji nieruchomości inwestorów-zlewnia wód, funkcja drenażowa,

- naruszenie art. 10 w zw. z art. 86 i 89 kpa poprzez zaniechanie wyznaczenia rozprawy administracyjnej w tej sprawie, mimo iż skarżący o to wnosili, a sam organ I stopnia pisemnie do protokołu zagwarantował stronie dokończenie rozprawy z możliwością zadawania pytań,

- naruszenie art. 5 ust. 3 pkt 1 lit. a w zw. z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo wodne. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, jakoby dolinka, w której znajduje się ciek wodny nie stanowiła koryta wód płynących i rejonu zlewni a funkcją drenażową a jej zasypanie nie miało znaczenia dla rejonu zlewni i nieruchomości sąsiednich i w konsekwencji kontrfaktyczne uznanie, jakby ów ciek nie stanowił cieku naturalnego, który istniał na nieruchomościach inwestorów od zawsze.

- art. 29 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy - Prawo wodne w zw. z art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego, poprzez błędną wykładnię, polegająca na nietrafnym uznaniu, jakoby użyte w art. 29 ustawy - Prawo wodne pojęcie szkody należało rozumieć inaczej niż to samo pojecie zawarte w art. 361 § 2 k.c. a wskutek tego na uznaniu, jakoby szkoda dla gruntów sąsiednich oznaczała wyłącznie poniesione straty i nie obejmowała utraconych korzyści.

- art. 11 i art. 107 § 1 i 3 kpa poprzez niedostateczne uzasadnienie zaskarżonej decyzji w zakresie poruszonych przez stronę zarzutów dotyczących decyzji Prezydenta Miasta K.

- art. 136 kpa organ odwoławczy jeśli zachodzi taka potrzeba może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie, albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydal decyzje pierwszo instancyjną, a taka potrzeba była konieczna ze względu na brak kompletnych załączników w opinii z których wynikałyby powzięte przez sporządzającego tezy oraz dowodów na okoliczność występowania innego stanu faktycznego niż został przyjęty w opinii jak również pominięcia całkowitego pękań budynku mieszkalnego na nieruchomości nr [....] .

Skarżący wnieśli o uchylenie decyzji obu instancji i o zasądzenie kosztów.

W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o oddalenie skargi i podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), zwanej dalej w skrócie "p.p.s.a.", sądy administracyjne powołane są do kontroli zgodności z prawem działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Stosownie do przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" - "c" oraz kontrola ta sprawowana jest w zakresie oceny zgodności zaskarżonych do sądu decyzji z obowiązującymi przepisami prawa materialnego jak i przepisów proceduralnych. Orzekanie - w myśl art. 135 p.p.s.a. - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa.

Zaskarżona decyzja, jak i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji, podlegają uchyleniu, gdyż naruszają art. 7, art. 77 i art. 80 kpa w zw. z art. 29 ust. 3 Prawa wodnego, wobec ich wydania w oparciu o wadliwą opinię biegłego, która nie uwzględniała wszystkich istotnych okoliczności stanu faktycznego dla oceny zmian stosunków wodnych na przedmiotowym gruncie w zakresie szkodliwego wpływu na działkę nr [....] obr. [....] .

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż podstawą prawną rozstrzygnięcia administracyjnego stanowi art. 29 ust. 3 Prawa wodnego wymagający przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, celem ustalenia czy właściciel nieruchomości dokonał zmiany stosunków wodnych na swoim gruncie i czy zmiany te spowodowały szkodę dla gruntów sąsiednich. Chodzi zwłaszcza o zakaz zmiany kierunku odpływu znajdującej się na gruncie wody opadowej oraz odpływu wody ze źródeł. Oznacza to, że konieczne jest zbadanie stanu stosunków wodnych na gruncie podmiotu co do którego złożono wniosek o wszczęcie takiego postępowania oraz wpływu tych zmian na grunty sąsiednie. Przepis ten w żaden sposób nie ogranicza jednak swojej dyspozycji do zbadania stanu tylko na gruncie bezpośrednio sąsiadującym z działką żądającego ustalenia co do dokonania zmiany stosunków wodnych, gdyż nie taki jest cel tej normy. Wręcz przeciwnie, stan stosunków wodnych stanowi wykształcony w pewnym procesie konglomerat różnych oddziaływań wód na danym gruncie – celem powołanej zaś normy jest ocena czy doszło do zakłócenia tego procesu. Więc w kontrolowanej sprawie wymagać należy co najmniej rzetelnego zbadania zmiany stosunków wodnych na takim obszarze - wszystkich działkach sąsiadujących, które są istotne w aspekcie oddziaływania na stosunki wodne na działce osoby poszkodowanej. W kontrolowanej sprawie ustalić należało zatem przyczyny zalewania stanowiącej własność skarżących działki nr [....] w postaci zaistniałej tam podmokłości oraz pęknięć w ścianach budynku mieszkalnego oraz tarasów i ogrodzenia. W tym kontekście najpoważniejszymi wadami opinii biegłego, rzutującymi na zaskarżone rozstrzygnięcia organów obu instancji, które ją bezwiednie zaaprobowały nie dokonując żadnych własnych ocen, było nawet nie samo pominięcie, że na działce nr [....] nastąpiły opisane powyżej szkody, lecz nieuwzględnienie i niezbadanie wpływu na zmianę stosunków wodnych zmian na innych działkach, co ma wpływ na niekorzystne zmiany w zakresie oddziaływania na grunt skarżących. Istotne było uwzględnienie charakterystyki terenu, który cechuje się jako rejon zlewni wód powierzchniowych dla terenów przyległych z funkcją drenującą tereny sąsiednie. Z opinii biegłego T.S. z dnia 31 października 2012 r. wprost wynika, iż na badanym terenie istniał staw, który został zasypany. Zlewnia wód stanowiła ciek wodny połączony ze stawem (na działkach nr nr ....), lecz po jego zasypaniu oraz nadsypaniu innych nieruchomości poprzez nawiezienie ich trudno przepuszczalnym gruntem teren znacznie podniesiony, co wpływa na przesiąkanie wód na działkę skarżących. Pomimo tych okoliczności, które wynikają z opinii biegłego nie dokonał on precyzyjnego ustalenia, ile dokładnie nawieziono ziemi na poszczególne działki, w szczególności dotyczy to działek nr nr ....oraz działki [....] i jaki to miało skutek dla innych działek, a w dalszej konsekwencji na działkę nr [....] . Istotne jest przy tym, że pomimo, iż działka zabudowana domem mieszkalnym skarżących znajduje się na poziomie działek sąsiednich, to jednak fundamenty domu sięgają 1 m wgłąb. I tak np. jeśli chodzi o działkę [....] stanowiącą własność B.B. w treści opinii biegłego T.S. z dnia 31 października 2012r. wprost stwierdzono, że zasypanie rurociągu materiałem skalnym nieprzepuszczalnym lub półprzepuszczalnym zmienia stan wody na działce [....] w zakresie północnej części działki (sąsiadującej z kolei bezpośrednio z działką nr....) z powodu wytworzenia nasypem sztucznych warunków naporowych wody (str. 9 opinii). Na działce nr [....] biegły stwierdził nasypy i uznał, że wraz z działką [....] nie mogą one zagospodarować wód opadowych i w związku z tym mogą wpływać znacząco na stan wody na działkach sąsiednich, zwłaszcza działki nr [....] . Z kolei co do działki nr [....] bezpośrednio sąsiadującej z działką skarżących, biegły stwierdził, że została ona przekształcona nasypami, nie stwierdzając jednak znaczącego wpływu na zmianę stanu wody. Biegły nie przedstawił jednak na podstawie jakich badań to stwierdził, zwłaszcza brak jest istotnych ustaleń w zakresie oddziaływania wód opadowych. Okoliczność iż właściciele działek nr nr [....] nie zgłaszają na tych działkach podtopień ani podmokłości nie zwalnia biegłego od własnych ustaleń przeprowadzonych zwłaszcza w okresie po opadowym oraz większych opadów. Biegły ograniczył się do opisu poszczególnych działek i ich oddziaływania tylko na działki bezpośrednio z nimi sąsiadujące bez oceny całościowej w postaci zmiany stanu stosunków wodnych na istotnym terenie dla dokonania oceny i wyprowadzenia wniosków. Nadto pomimo wskazywania przez skarżących na nasypywanie i nawiezienie przez B.B. mas ziemnych na jego działki sięgające ok. 2 m, a nawet 3 m., biegły nie dokonał ustaleń w zakresie jak wyglądały działki przed makroniwelacją - nasypaniem, gdzie i ile nawieziono ziemi na nieruchomości. W tym stanie nie można dokonywać wiążącej oceny i wskazywać, że nieruchomość ma wpływ lub jest brak takiego wpływu na inne nieruchomości oraz jak spływają wody przy braku kompletności opinii. Nie określono nawet jak woda gruntowa spływała przed dokonaniem nasypów, a jak po dokonaniu makroniwelacji terenu. Wadliwość opinii dotyczy także braku dokonania prawidłowej oceny i pominięcie badań w zakresie makroniwelacji i nasypania działki nr [....] (graniczącej z działką nr....). Wnioski w/w opinii uznane przez skarżone organy za prawidłowe wskazują jedynie na brak warstwy wodonośnej działki nr [....] oraz słabo przepuszczalny materiał gliniasty, co w kontekście opisanych jej błędów, nie stanowi żadnej podstawy do formułowania wiążących wniosków.

Przedstawione powyżej istotne braki dyskwalifikujące ocenę i wnioski przedstawione w opinii biegłego, która stanowi główny dowód w sprawie, zostały bez żadnych zastrzeżeń powielone przez skarżone organy obu instancji, w związku czym naruszyły one art. 7, art. 77 i art. 80 kpa w zw. z art. 29 ust. 3 Prawa wodnego. Opisane powyżej wady opinii winny były być zauważone przez organy administracyjne, które obowiązane są dokonywać własnych ustaleń w oparciu o przeprowadzone w sprawie dowody, które powinny być przez te organy każdorazowo oceniane. I tak opinia biegłego wydana w niniejszej sprawie winna być zbadana przez organy administracyjne pod kątem jej metodologicznej prawidłowości, oraz wiarygodności, czego nie dokonując organy naruszyły przepisy postępowania, które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy.

W ponownie prowadzonym postępowaniu organy winny dokonać w oparciu o właściwie przeprowadzone badania i profesjonalnie wykonaną opinię biegłego jaki skutek na zalewanie nieruchomości skarżących miały zmiany dokonane na działkach należących do B.B. , w postaci zaistniałych tam nadsypań, oraz innych zmian stosunków wodnych jak np. likwidacja cieków wodnych, zarówno co do wód powierzchniowych jak i gruntowych. W szczególności decydujące jest ustalenie czy nadsypanie działek spowodowało zniszczenie cieku wodnego wraz z jego odnogą oraz występującymi źródliskami znajdującego się na tych działkach, utworzonego przez wody spływające z wyżej położonych terenów w kierunku działki skarżących, i czy poprzez to została ograniczona możliwość zagospodarowania działki nr [....] w wyniku podniesienia się na jej terenie poziomu wód gruntowych, co z kolei mogło doprowadzić do zjawiska uplastycznienia się gruntu i wysadzinowości. Opinia biegłego nie może ograniczać się do opisywania skutków zmian stosunków wodnych tylko pomiędzy grupami dwóch działek bezpośrednio ze sobą sąsiadującymi, lecz w powiązaniu z oddziaływaniem poszczególnych zmian na całość zlewiskowego obszaru. Organy winny odnieść się szczegółowo do wniosków przedstawionych w postępowaniu przez skarżących, w tym w zakresie ujawnionej przez skarżących dokumentacji fotograficznej w postaci pęknięć w ich budynku mieszkalnym oraz tarasie i ogrodzeniu, a także z przedłożonych map poglądowych z uwzględnieniem jak faktycznie przebiegają granice pomiędzy poszczególnymi działkami. Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organy winny kierować się wyżej przedstawionymi uwagami Sądu.

Mając powyższe na uwadze Sąd, orzekł w oparciu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 135 p.p.s.a.

O kosztach orzeczono w oparciu o art. 200 p.p.s.a.