II SA/Łd 186/14

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...]nr [...][...],Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. umorzyło postępowanie odwoławcze wszczęte odwołaniem M. i M. małżonków Z. od decyzji Wójta Gminy T. o umorzeniu postępowania w sprawie nałożenia kary za wycinkę drzew bez zezwolenia.

Jak wynika z akt sprawy, wnioskiem z dnia 21 grudnia 2012 r. M. Z. i M. Z. zwrócili się do Wójta Gminy T. o ukaranie J. S. za wycięcie bez zezwolenia drzew rosnących na stanowiącej ich własność nieruchomości.

Pismem z dnia 28 stycznia 2013 r. organ poinformował wnioskodawców, że na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 627 ze zm.), wójt gminy posiada uprawnienie do wydawania zezwoleń na wycinkę drzew oraz uprawnienie do nakładania kar z tytułu wycinki drzew bez zezwolenia wyłącznie w odniesieniu do takich działań, które nie zostały dokonane na gruntach leśnych. Tymczasem działka wnioskodawców o nr 611 położona w miejscowości T. na terenie Gminy T. jest oznaczona w ewidencji gruntów jako las.

Na skutek skargi M. i M. Z. na bezczynność Wójta Gminy T. w sprawie wniosku skarżących o wymierzenie kary za wycinkę drzew, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 13 września 2013 r. zobowiązał organ do rozstrzygnięcia wniosku strony z dnia 21 grudnia 2012 r.

Decyzją z dnia [...]nr [...] Wójt Gminy T., na podstawie art. 105 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.), umorzył postępowanie w sprawie nałożenia na J. S. kary za wycinkę drzew bez zezwolenia. Dokonując oceny wniosku organ stwierdził, że z art. 83 ust 6 pkt 1 ustawy o ochronie przyrody wynika wprost, iż jej przepisów nie stosuje się do drzew rosnących w lasach. Działka o nr 611 o pow. 0,58 ha sklasyfikowana jest w ewidencji gruntów jako las, brak jest zatem podstaw prawnych do działania w tej sprawie organu jakim jest Wójt Gminy. Wyjaśnił, że rozwiązanie procesowe, polegające na umorzeniu na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. postępowania jako bezprzedmiotowego, w rezultacie prowadzi do takich samych skutków prawnych dla strony, jak w przypadku odmowy wszczęcia postępowania na podstawie art. 61a § 1 k.p.a., bowiem w obu przypadkach wniosek strony nie może być załatwiony merytorycznie. W obu przypadkach rozstrzygnięcie ma charakter formalny, a powodem jest bezprzedmiotowość postępowania. Inny jest jedynie moment, w którym ta bezprzedmiotowość występuje. Skoro nie zachodzi żadna inna podstawa dla działania organu prawidłowe jest zatem umorzenie postępowania.

Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli M. i M. Z., wskazując, że zgodnie z ustawą o ochronie przyrody zezwolenie na wycinkę sosny wydaje wójt gminy. Na potwierdzenie swojego stanowiska załączyli decyzję Wójta Gminy T. z dnia [...] nr [...]w przedmiocie zezwolenia S.S. na usunięcie 150 sztuk sosen, rosnących na działce nr 612 w miejscowości T.

Wspomnianą na wstępie decyzją z dnia [...]nr [...] [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. umorzyło postępowanie odwoławcze. Organ wyjaśnił, że zawiadomieniem z dnia 15 października 2013 r. organ gminy wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej za wycinkę drzew przez J. S. z terenu działki nr ewid. 611 w miejscowości T., której właścicielem są małżonkowie M. i M. Z. Zawiadomienie to obok M. i M. małżonków Z. doręczono także R. Z. (posiadacz ww. nieruchomości). Zdaniem organu, nie powinno budzić żadnych wątpliwości, że podmiotem mającym interes prawny w sprawie wymierzenia kary pieniężnej decyzją administracyjną, a więc stroną postępowania, jest wyłącznie ten podmiot, który dopuścił się czynu, za który ustawodawca przewidział tę karę (sprawca nieuprawnionej wycinki - posiadacz nieruchomości). Za stronę w postępowaniu prowadzonym w sprawie wymierzenia kary pieniężnej nie może natomiast być uznany inny podmiot (np. ten, na którego gruncie rosły drzewa lub, który zawiadomił organ o wycięciu drzew i domaga się zastosowania kary wobec innego podmiotu). Nie wchodząc zatem w szczegóły związane z przesłankami umorzenia postępowania w przedmiocie wymierzenia J. S. administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie drzew bez zezwolenia, organ stwierdził, że M. i M. małż. Z. (współwłaściciele nieruchomości oznaczonej numerem ewid. 611, z której usunięto drzewa) nie mogli być stroną przedmiotowego postępowania karnoadministracyjnego. Stroną takiego postępowania mógł być wyłącznie sprawca wycinki, tj. J. S. Umorzenie postępowania w sprawie nałożenia kary za wycinkę drzew bez zezwolenia dotyczyło bowiem tej osoby. M. i M. małżonkowie Z., jako współwłaściciele nieruchomości, na której rosły usunięte bez zezwolenia drzewa, mogli być co najwyżej uczestnikami postępowania odnośnie wymierzenia kary administracyjnej, którym nie dawało to przymiotu stron takiego postępowania. Skoro skarżącym nie można przypisać przymiotu strony, to oznacza to, że nie posiadają oni także legitymacji do wniesienia odwołania od decyzji organu I instancji z dnia [...]. Organ stwierdził, że na powyższe stanowisko nie może mieć wpływu fakt doręczenia skarżącym decyzji umarzającej postępowanie w sprawie nałożenia na J. S. kary za wycinkę drzew bez zezwolenia, bowiem Kolegium, przed przystąpieniem do merytorycznego rozpatrzenia odwołania, obowiązane jest zbadać legitymację procesową skarżących do wniesienia środka zaskarżenia. Skoro odwołanie nie pochodzi od stron postępowania, zasadnym było umorzenie postępowania odwoławczego wszczętego takim odwołaniem.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi złożyli M. i M. małżonkowie Z., wnosząc o jej uchylenie wraz z decyzją organu I instancji. Podtrzymali stanowisko zawarte w odwołaniu, a na dowód nielegalnej wycinki drzew i ich wywóz na teren sprawcy załączyli pismo Komendy Powiatowej Policji w T. z dnia 3 grudnia 2012 r., informujące Komendanta Straży Leśnej Nadleśnictwa S. o prowadzeniu dochodzenia w sprawie wycięcia w okresie od 15 marca 2012 r. do 15 kwietnia 2012 r. 56 sztuk drzew sosny w miejscowości T. na szkodę R., M. i M. Z. tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k., w którym wniesiono o dokonanie wyceny wyciętych drzew.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie z brzmieniem art. 1 § 1 ustawy z dnia 25.lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych ( Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm. ), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej.

Kontrola wspomniana sprawowana jest pod względem zgodności z prawem (§ 2).

Sąd administracyjny uwzględniając skargę, uchyla decyzję w całości albo części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa, dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub też inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Jeżeli natomiast zachodzą przyczyny określone w art.156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub innych przepisach – stwierdza nieważność decyzji w całości lub części. Stwierdzenie wydania decyzji z naruszeniem prawa wchodzi w zaś grę, o ile zachodzą przyczyny, określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub innych przepisach (art.145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – tekst jednolity Dz.U. z 2012r., poz. 270, powoływanej dalej jako p.p.s.a.). Po myśli art. 134 § 1 p.p.s.a. rozstrzygając daną sprawę, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi, może zastosować przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach, prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 p.p.s.a.).

Biorąc pod uwagę tak zakreśloną kognicję oraz przyczyny wzruszenia aktów organów administracji, brak było podstaw do wyeliminowania zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego. Konkluzja organu odwoławczego o braku interesu prawnego po stronie skarżących w postępowaniu w przedmiocie wymierzenia J. S. kary za usunięcie drzew bez zezwolenia jest bowiem prawidłowa. Interes prawny, o którym mowa w art. 28 k.p.a., musi posiadać swoje źródło w konkretnym przepisie prawa materialnego. Niniejsza sprawa dotyczy zaś postulowanego przez skarżących wymierzenia, w trybie art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody, kary pieniężnej za wycięcie drzew bez zezwolenia, przy czym jako sprawca wycięcia wskazany został J.S. W tej materii natomiast, Sąd, w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, podziela ugruntowane stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, że interes prawny w sprawach, gdzie wymierzana jest kara pieniężna ma jedynie podmiot, który popełnił czyn zagrożony karą pieniężną przez ustawę. Nie może natomiast być uznany za stronę w postępowaniu prowadzonym w sprawie wymierzenia kary pieniężnej inny podmiot - np. ten, na którego gruncie rosły drzewa lub który zawiadomił organ o wycięciu drzew i domaga się zastosowania kary wobec innego podmiotu. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 marca 2007r., sygn.akt II OSK 428/06 oraz postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 października 2009r., sygn.akt II OZ 908/09, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Okoliczność, że skarżący pozostają współwłaścicielami nieruchomości, z terenu której jej posiadacz – J. S. usunął drzewa bez zezwolenia, nie legitymuje ich do udziału w postępowaniu, którego przedmiotem jest wymierzenie kary pieniężnej temuż posiadaczowi. Interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a. nie można bowiem, w ocenie Sądu, wywodzić ani z faktu poniesienia szkody spowodowanej wycinką ani też zamiaru uwolnienia się w ten sposób przez właściciela nieruchomości od ewentualnej odpowiedzialności za usunięcie drzew. Jeżeli bowiem akt stosowania danej normy prawnej nie wywiera bezpośredniego wpływu na sferę sytuacji prawnej danego podmiotu, to nie można mówić o interesie prawnym strony, a co za tym idzie o statusie strony w postępowaniu, w którym dochodzi do konkretyzacji danej normy prawnej. Podstawą zastosowania sankcji administracyjnej w postaci kary administracyjnej jest natomiast zachowanie konkretnego sprawcy określonego czynu, oceniane z punktu widzenia normy prawnej oraz zobiektywizowanych zakazów bądź nakazów zeń wynikających. Odnosi się zatem li tylko do osoby tegoż sprawcy, co czyni go jedynym legitymowanym do udziału w sprawie, której przedmiotem jest wymierzenie kary.

Wobec zatem braku przymiotu strony, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P., działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a., zasadnie umorzyło postępowanie odwoławcze, wszczęte odwołaniem M. Z. i M. Z. Jak bowiem trafnie podniesiono w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, odwołanie może złożyć jedynie strona postępowania. W przypadku wpłynięcia pisma stanowiącego odwołanie, obowiązkiem organu odwoławczego w pierwszej kolejności jest zbadanie, czy pochodzi ono od podmiotu uprawnionego, będącego stroną w postępowaniu. Okoliczność wspomniana stanowi podmiotową przesłankę dopuszczalności odwołania, zatem ustalenie tej kwestii warunkuje zgodne z prawem prowadzenie postępowania odwoławczego i rozpoznanie merytoryczne sprawy. Stwierdzenie braku legitymacji do złożenia odwołania, obliguje zaś organ do wydania decyzji o umorzeniu postępowania odwoławczego, w trybie art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a.

Biorąc pod uwagę powyższe, wobec tego, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu, na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzeczono o oddaleniu skargi, wobec braku podstaw do jej uwzględniania.

Po myśli art. 250 p.p.s.a. w zw. z § 18 ust. 1 pkt 2 lit b i § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. nr 163, poz. 1348 ze zm.), rozstrzygnięto zaś o przyznaniu pełnomocnikowi z urzędu żądanego wynagrodzenia, powiększonego o należny podatek od towarów i usług, wobec złożonego przezeń oświadczenia, iż koszty pomocy prawnej, udzielonej w urzędu nie zostały opłacone nawet w części.

k.ż.