IV SA/Po 1227/13

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] października 2013 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. po rozpoznaniu odwołania M. P. utrzymał w mocy decyzję Prezydenta Miasta P. z dnia [...] czerwca 2013 r., nr [...].

W uzasadnieniu organ wskazał, że decyzją z dnia [...]czerwca 2013 r. organ I instancji umorzył postępowanie w sprawie przyznania M. P. zasiłku stałego za rok 2001-2002 oraz opłacenia składek na ubezpieczenie emerytalne za rok 2001-2002. Od decyzji tej odwołał się M. P. żądając przyznania wnioskowanego świadczenia.

Następnie organ wskazał, iż w dniu [...] maja 2013 r. M. P. zwrócił się z wnioskiem, w którym domaga się wypłaty zasiłku stałego oraz opłacenia składek na ubezpieczenie emerytalne za lata 2001-2002. Organ podkreślił, iż decyzją z dnia [...] maja 2013 r. nr [...] odmówiono wnioskodawcy przyznania zasiłku stałego za rok 2001-2002 oraz opłacenia składek na ubezpieczenie emerytalne za rok 2001-2002. Zaznaczyć należy, iż powyższa decyzja stała się ostateczna, gdyż od decyzji tej skarżący nie wniósł odwołania. W związku z powyższym organ zgodnie z art. 110 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2013, poz. 267- dalej "Kpa") jest związany decyzją, którą wydał i zgodnie z zasadą związania organu administracji własną decyzją nie może jej zmienić lub uchylić, bądź tym bardziej rozpatrzyć ponownie wniosku dotyczącego tej samej materii, ze szczególnym wskazaniem na fakt braku zmiany stanu faktycznego. Zatem bezprzedmiotowe jest ponowne rozpatrywanie wniosku skarżącego o przyznanie zasiłku stałego oraz opłacenie składek na ubezpieczenie emerytalne w latach 2001-2002. Organ wyjaśnił, iż zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 czerwca 2000 r. sygn. akt I SA/Ka 2247/98: "dopóki orzeczenie rozstrzygające w sposób ostateczny daną sprawę funkcjonuje w obrocie prawnym, kolejne postępowanie dotyczące tej samej materii jest w oczywisty sposób bezprzedmiotowe. Dopiero eliminacja z obrotu prawnego w trybie prawem przewidzianym takiego rozstrzygnięcia otworzyłaby możliwość ponownego rozstrzygnięcia tej samej sprawy".

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznani wniósł M. P. wyrażając swoje niezadowolenie z dotychczasowego postępowania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. – dalej "Ppsa") polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 Ppsa, w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

Sąd, kierując się tymi przesłankami i badając zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta P. w granicach określonych przepisami powołanych wyżej ustaw, doszedł do przekonania, iż obie decyzje naruszają prawo w stopniu uzasadniającym wyeliminowanie ich z obrotu prawnego.

Jedną z zasad postępowania administracyjnego, wyrażoną m.in. w art. 63, art. 65, art. 128 i art. 140 Kpa, jest odformalizowanie postępowania, tak aby sprawa mogła być rozpoznana zgodnie z intencją i interesem strony. Zgodnie z ogólnymi zasadami postępowania administracyjnego, organ administracji publicznej działa na podstawie przepisów prawa (art. 6 Kpa) oraz stoi na straży praworządności i podejmuje kroki niezbędne do dokładnego ustalenia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli (art. 7 Kpa). Ponadto organ ma obowiązek prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębić zaufanie obywateli do organów państwa (art. 8 Kpa). Organ obowiązany jest również do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organ czuwa ponadto nad tym, aby strony i inne osoby nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek (art. 9 Kpa).

W świetle powyższych zasad nie można przyjąć, że jeżeli żądanie jest zredagowane mało zrozumiale, to organ administracji publicznej jest uprawniony do sprecyzowania treści żądania. Jest to niedopuszczalne, gdyż mogłoby doprowadzić do niedopuszczalnej zmiany żądania, wbrew intencji wnoszącego podanie (zob. wyrok NSA z dnia 1 grudnia 2008 r., sygn. akt I OSK 1774/07, LEX nr 518360, wyrok NSA z dnia 4 kwietnia 2002 r., sygn. akt I SA 2188/00, LEX nr 81741, wyrok NSA z dnia 11 czerwca 1990 r., sygn. akt I SA 367/90, ONSA z 1990, nr 2-3, poz. 47). Wątpliwości co do treści żądania, stanowią podstawę do podjęcia przez organ ustaleń w zakresie rzeczywistej woli osoby, od której pochodzi. Postępowaniu temu towarzyszy należyte i wyczerpujące poinformowanie strony o okolicznościach faktycznych i prawnych mogących mieć wpływ na ustalenie jej praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Ponadto wskazać należy, iż dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego to również ustalenie treści żądania strony.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż decyzją z dnia [...] maja 2013 r., nr [...] Prezydent Miasta P. odmówił skarżącemu przyznania zasiłku stałego za rok 2001-2002 oraz opłacenia składek na ubezpieczenie emerytalne za rok 2001-2002. W terminie do wniesienia odwołania od powyższej decyzji skarżący złożył pismo adresowane do organu I instancji. Co prawda skarżący zatytułował pismo z dnia [...] maja 2013 r. jako wniosek i jednocześnie wniósł o wypłatę zasiłku stałego za rok 2001-2002, to jednakże po pierwsze wskazał w nim datę i numer powyższej decyzji, a ponadto wyraził swoje niezadowolenie z tej decyzji, choćby poprzez zawarcie w jej treści sformułowania, iż "decyzja z dnia [...]05.2013 w dalszym ciągu zawiera znamiona kontynuowania działań przestępczych przeciwko świadczeniu na rzecz osoby uprawnionej do stałej opieki(...)".

Wobec powyższego zwrócić również należy uwagę, iż zdaniem Sądu Najwyższego jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, pismo strony postępowania administracyjnego wniesione do organu odwoławczego w ustawowym terminie do złożenia odwołania, wyrażające niezadowolenie z decyzji nieostatecznej, podlega rozpatrzeniu jako odwołanie od decyzji (wyrok SN z dnia 20 czerwca 1996 r., III ARN 14/96, OSNP 1997 z. 2 poz. 16). Z kolei w wyroku z dnia 30 czerwca 1999 r. (l SA/Lu 450/98, LEX nr 39703) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż "przedstawienie na piśmie przez stronę własnego stanowiska w sprawie, odmiennego od zawartego w doręczonej już decyzji organu l instancji, winno być uważane, co jest chyba oczywiste, za przejaw niezadowolenia z rozstrzygnięcia, a wniesienie takiego polemicznego pisma w terminie do wniesienia odwołania wymaga co najmniej dokonania ustaleń co do jego charakteru procesowego; okoliczność, że jako adresata pisma wskazano organ l instancji, nie może przesądzać o nieodwoławczym charakterze pisma, skoro odwołanie wnosi się za pośrednictwem takiego właśnie organu, a nadto praktyka wskazuje, że jest to częsty sposób oznaczania adresata także w przypadkach, gdy odwoławczy charakter pisma nie budzi wątpliwości".

Zatem jeszcze raz należy podkreślić, iż jeżeli charakter pisma wniesionego przez stronę budzi wątpliwości, organ powinien wyjaśnić rzeczywistą wolę strony uwzględniając przy tym wiek, stan zdrowia i sytuację życiową strony.

Tym samym organ, zakwalifikowanie pisma skarżącego z dnia [...] maja 2013 r. jako nowego wniosku o wypłatę zasiłku, z uwagi na zawarte w tym piśmie sformułowania jak także wskazanie daty i numeru decyzji i złożenie go w terminie do wniesienia odwołania, winno zostać poprzedzone wezwaniem skarżącego do jednoznacznego określenia charakteru tego pisma.

Organ nie podejmując działań mających na celu wyjaśnienie rzeczywistej woli strony dopuścił się naruszenia przytoczonych na wstępnie uzasadnienia przepisów postępowania, które to naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik postępowania.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 135 Ppsa orzekł jak w sentencji.

Rozpoznając sprawę ponownie organ, mając na uwadze poczynione wyżej uwagi winien zwrócić się do strony o sprecyzowanie wniosku. Dopiero po dokładnym ustaleniu intencji strony organ będzie prowadzić odpowiednie postępowanie.