I OSK 539/14

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 12 listopada 2013 r., sygn. akt II SA/Wa 799/13, po rozpoznaniu sprawy ze skargi P. O. na decyzję Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego z [...] lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie skreślenia z listy doktorantów uchylił zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Kierownika Studiów Doktoranckich pod nazwą "[...]" prowadzonych na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z [...] stycznia 2013 r.

Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym.

Decyzją z [...] stycznia 2013 r. nr [...] Kierownik Studiów Doktoranckich pn. "[...]" prowadzonych na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, działając na podstawie art. 207 ust. 1 w związku z art. 197 ust. 4 ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r., poz. 572 z późń. zm.) oraz art. 104 i 107 Kodeksu postępowania administracyjnego, art. 38 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595) i rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 19 grudnia 2006 r. w sprawie studiów doktoranckich prowadzonych przez jednostki organizacyjne uczelni (Dz. U. z 2007 r. Nr 1, poz. 3) w związku z § 29 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 5 października 2011 r. w sprawie studiów doktoranckich prowadzonych przez jednostki organizacyjne uczelni (Dz. U. z 2011 r. Nr 225, poz. 1351) oraz Regulaminu stacjonarnych i niestacjonarnych studiów doktoranckich wprowadzonego Uchwałą Nr 52 Senatu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z 22 czerwca 2009 r. w związku z § 2 ust. 1 Uchwały nr 25-2011/2012 Senatu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z 23 kwietnia 2012 r. orzekł o skreśleniu z dniem [...] stycznia 2013 r. P. O. z listy uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich pn. "[...]" prowadzonych na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

W uzasadnieniu decyzji podano, że P. O. był uczestnikiem wymiennych stacjonarnych studiów doktoranckich prowadzonych na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i w roku akademickim 2012/2013 rozpoczął IV rok studiów.

Od początku roku akademickiego 2012/2013 doktorant nie uczestniczył w zajęciach seminaryjnych, nie prowadził też zajęć dydaktycznych. Ponadto do końca grudnia 2012 r. nie złożył rocznego sprawozdania z przebiegu pracy naukowej. Nadto ustalono, że doktorant zaprzestał prowadzenia badań naukowych.

Jako podstawę prawną decyzji wskazano art. 197 ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, art. 38 ust. 1 i 2 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki znajdującym zastosowanie w niniejsze sprawie na mocy § 29 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 5 października 2011 r. w sprawie studiów doktoranckich prowadzonych przez jednostki organizacyjne uczelni, pkt 23 i 24 Regulaminu stacjonarnych i niestacjonarnych studiów doktoranckich Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie wprowadzonego uchwałą nr 52 Senatu SGGW w Warszawie z 22 czerwca 2009 r.

P. O. odwołał się od powyższej decyzji do Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, podnosząc że z uwagi na rezygnację z funkcji promotora-opiekuna naukowego przez prof. dr hab. M. N., nie miał możliwości prowadzenia zajęć dydaktycznych ani też prowadzenia badań w obrębie SGGW. Pozbawiony opiekuna naukowego, nie mógł przedstawić ważnego w świetle Regulaminu Szkoły sprawozdania.

Skarżący podkreślił, że nie może ponosić negatywnych konsekwencji działań, bądź braku działań Uczelni, które były podejmowane w stosunku do jego osoby.

Rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie decyzją z [...] lutego 2013 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. po rozpatrzeniu wniesionego odwołania P. O. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że decyzja o skreśleniu z listy uczestników studiów doktoranckich może być podjęta w przypadku zaistnienia choćby jednej z przesłanek wskazanych w art. 197 ust. 1 lub ust. 2 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym lub naruszenia obowiązków wskazanych w pkt 23 lub 24 Regulaminu stacjonarnych lub niestacjonarnych studiów doktoranckich Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z 2009 r.

W ocenie organu w zaskarżonej decyzji precyzyjnie określono, które obowiązki zostały przez doktoranta naruszone, w sprawie zostały wyjaśnione wszystkie istotne dla jej rozstrzygnięcia okoliczności, zaś uzasadnienie decyzji spełnia wymogi wskazane w art. 107 § 1 i 3 k.p.a.

Jednocześnie nadmieniono, że poza kompetencją i kognicją organu rozpoznającego odwołanie o skreślenie z listy doktorantów pozostają kwestie organizacyjne związane z przebiegiem kształcenia na studiach doktoranckich, a także osobiste przemyślenia i przypuszczenia skarżącego co do powodów skreślenia go z listy doktorantów. Nie mogą mieć znaczenia dla niniejszego rozstrzygnięcia okoliczności pozaprawne wskazane przez skarżącego w tym trudności organizacyjne, na które on wskazał. Organ podkreślił, że to na skarżącym jako doktorancie ciążył obowiązek spełnienia warunków formalnych wynikających z toku studiów doktoranckich (m.in. obowiązek uczęszczania na zajęcia seminaryjne, prowadzenia zajęć dydaktycznych), zaś obowiązkiem organu w niniejszym postępowaniu była kontrola prawidłowości decyzji organu I instancji pod kątem formalnoprawnym, tj. zgodności decyzji z obowiązującymi przepisami prawa. Wydając decyzję organ nie badał (co więcej nie był do tego uprawniony) przyczyn takiego a nie innego stanu faktycznego, ale zastosowanie norm prawnych do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego przez organ I instancji.

Dlatego też, mając powyższe na uwadze, organ odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. uznając, że decyzja ta została wydana zgodnie z obowiązującymi w dacie orzekania przepisami prawa materialnego oraz procesowego.

Decyzja Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z [...] lutego 2013 r. stała się przedmiotem skargi P. O. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarżący zarzucił zaskarżonej decyzji:

1. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na wynik sprawy tj. art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a. w związku z art. 107 § 3 k.p.a. z pominięciem dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i odniesienia się w sposób indywidualny do sytuacji skarżącego, poprzez brak szczegółowego uzasadnienia wydanej decyzji, a jedynie przywołanie literalnego brzmienia przepisów regulujących kwestie związane ze studiami doktoranckimi i warunkami jakie należy spełnić, aby korzystać ze statusu doktoranta,

2. naruszenie prawa materialnego, tj. § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 5 października 2011 r. w sprawie studiów doktoranckich oraz stypendiów doktoranckich, przez nie przyznanie doktorantowi opiekuna naukowego.

Zarzucając powyższe, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji organu I instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazał, że skarżący rozpoczął studia doktoranckie przed wejściem rozporządzenia MNiSzW z 5 października 2011 r. w życie (tj. przed 4 listopada 2011 r.) co oznacza, że w przypadku toku studiów skarżącego zastosowanie znajduje rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 19 grudnia 2006 r. w sprawie studiów doktoranckich prowadzonych przez jednostki organizacyjne uczelni (Dz. U. z 2007 r. Nr 1, poz. 3). Powyższe oznacza, że powoływany przez skarżącego § 12 ust. 1, nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie, a zatem organ nie mógł go naruszyć. W świetle znajdującego zastosowanie w niniejszej sprawie rozporządzenia MNiSzW z 19 grudnia 2006 r., uczelnia nie miała i nie ma prawnego obowiązku zapewnienia skarżącemu opiekuna naukowego. Co więcej przedmiotowe zagadnienie, w tym pozaprawne okoliczności przywołane przez skarżącego wykraczały poza kompetencje organów orzekających w przedmiocie skreślenia z listy doktorantów, gdyż w postępowaniu tym oceniały one jedynie spełnienie przesłanek formalnych i nie były upoważnione do dalej idących ustaleń i ocen.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznając sprawę, wskazał, że podstawę prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowiły przepisy art. 207 ust. 1 w związku z art. 197 ust. 4 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r., poz. 572 z późń. zm.) oraz postanowienia Regulaminu stacjonarnych i niestacjonarnych studiów doktoranckich wprowadzonego Uchwałą Nr 52-2008/2009 Senatu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z 22 czerwca 2009 r. w sprawie uchwalenia regulaminu stacjonarnych i niestacjonarnych studiów doktoranckich.

W myśl art. 207 § 1 wskazanej ustawy w sprawie należało stosować odpowiednio przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.

Zgodnie z art. 197 ust. 1 ustawy, doktorant jest zobowiązany postępować zgodnie z treścią ślubowania i regulaminem studiów doktoranckich. Przepis art. 189 ust. 2 stosuje się odpowiednio. W myśl ust. 2 art. 197 ustawy, do podstawowych obowiązków doktorantów, poza obowiązkami określonymi zgodnie z ust. 1, należy realizowanie programu studiów doktoranckich oraz prowadzenie badań naukowych i składanie sprawozdań z ich przebiegu. Natomiast, na podstawie art. 197 ust. 4 ustawy, doktoranci którzy nie wywiązują się z obowiązków, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą zostać skreśleni z listy uczestników studiów doktoranckich. Decyzje o skreśleniu podejmuje kierownik studiów.

W myśl art. 197 § 1 w związku z art. 189 ust. 2 ustawy doktorant jest obowiązany w szczególności do:

1. uczestniczenia w zajęciach dydaktycznych i organizacyjnych zgodnie z regulaminem studiów;

2. składania egzaminów, odbywania praktyk i spełniania innych wymogów przewidzianych w planie studiów;

3. przestrzegania przepisów obowiązujących w uczelni.

Natomiast w myśl Regulaminu stacjonarnych i niestacjonarnych studiów doktoranckich Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Rozdziału IV. Prawa i obowiązki doktoranta: pkt 23: "Doktoranci zobowiązani są do sumiennego i rzetelnego wykonywania swoich obowiązków", a w szczególności do:

a) aktywnego uczestnictwa w działalności statutowej podstawowej jednostki organizacyjnej wydziału,

b) uczestniczenia w zajęciach przewidzianych programem studiów,

c) terminowego zaliczania zajęć i zdawania egzaminów,

d) przestrzegania harmonogramu realizacji części eksperymentalnej pracy doktorskiej,

e) składanie semestralnych i rocznych sprawozdań z przebiegu pracy naukowej,

f) terminowego zdawania egzaminów doktorskich,

g) złożenia maszynopisu pracy doktorskiej w ustalonym terminie,

h) przygotowanie ostatecznej wersji pracy doktorskiej i jej obrony w ustalonym terminie."

Zgodnie z pkt 24 powołanego Regulaminu: "Doktoranci mają obowiązek prowadzenia zajęć dydaktycznych (do 90 godzin dydaktycznych rocznie) lub uczestniczenia w ich prowadzeniu (zgodnie z uchwałą Senatu dotyczącą pensum). Doktorant ma prawo do obniżenia pensum do minimum określonego w uchwale Senatu SGGW. Decyzję, o obniżeniu pensum podejmuje dziekan wydziału na wniosek doktoranta, zaopiniowany przez kierownika jednostki na wydziale, w której doktorant realizuje pracę doktorską, opiekuna/promotora oraz kierownika studiów." Stosownie do pkt 25 ww. Regulaminu: "Doktorant nie wywiązujący się z obowiązków może zostać skreślony z listy uczestników studiów doktoranckich. Decyzję o skreśleniu podejmuje kierownik studiów doktoranckich."

Regulamin wprowadzony Uchwałą nr 52 Senatu SGGW w Warszawie z 22 czerwca 2009 r. znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie na mocy § 2 ust. 1 Uchwały nr 25-2011/2012 Senatu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z 23 kwietnia 2012 r. zgodnie, z którym studia doktoranckie prowadzone w dniu 1 października 2011 r. są prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 1 października 2011 r., w tym zgodnie z przepisami ww. regulaminu z 2009 r.

W ocenie Sądu regulacja zawarta w pkt 23 i 24 Regulaminu w zakresie przesłanek skreślenia z listy doktorantów jest zgodna z uregulowaniem ustawowym. Art. 197 ust. 4 ustawy przewiduje nie obowiązek lecz jedynie możliwość skreślenia doktoranta z listy uczestników studiów. Decyzja wydawana na podstawie art. 197 ust. 4 ustawy ma charakter fakultatywny i jest wydawana w ramach uznania administracyjnego. Oznacza to, że rozstrzygnięcie nie może mieć cech dowolności ale musi wynikać z wszechstronnego i dogłębnego rozważenia wszystkich okoliczności faktycznych sprawy oraz w należyty sposób wyważać interes społeczny i słuszny interes obywateli (art. 7 k.p.a.). Stwierdzenie w przepisie art. 7, że organ administracji powinien brać pod uwagę słuszny interes strony wskazuje na konieczność dokonywania oceny tego interesu.

Tymczasem w rozpoznawanej sprawie organ w ogóle nie zbadał dlaczego skarżący nie wywiązuje się obowiązków doktoranta. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji stwierdził natomiast, że poza kompetencją i kognicją organu rozpoznającego odwołanie o skreśleniu z listy doktorantów pozostają kwestie organizacyjne związane z przebiegiem kształcenia na studiach doktoranckich. Uznał, że nie mogą mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności pozaprawne wskazywane przez skarżącego, w tym trudności organizacyjnych, na które doktorant wskazywał. Podkreślił przy tym, że na skarżącym jako doktorancie ciążył obowiązek spełnienia warunków formalnych wynikających z toku studiów doktoranckich, natomiast wydając decyzję nie badał (co więcej nie był do tego uprawniony) przyczyn takiego, a nie innego stanu faktycznego ale zastosowanie norm prawnych do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego przez organ I instancji.

W tej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że Rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie podejmując zaskarżoną decyzję nie wyjaśnił w pełni stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy, nie dokonał wszechstronnej oceny zebranego materiału dowodowego oraz nie dokonał wyboru rozstrzygnięcia, do czego był zobowiązany art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a. Motywy decyzji powinny odzwierciedlać rację decyzyjną i wyjaśniać sposób rozumowania prowadzący do zastosowania konkretnego przepisu prawa materialnego do ustalonej sytuacji faktycznej. Za takowe nie można uznać twierdzenia organu o niezrealizowaniu przez skarżącego programu studiów doktoranckich i nieskładania sprawozdań z ich przebiegu przy potwierdzeniu przez organ, że skarżący nie miał opiekuna naukowego bowiem, jak wyjaśnił Dziekan Wydziału Medycyny Weterynarii, nikt z samodzielnych pracowników naukowych, obecnych na posiedzeniu Rady Wydziału w dniu 21 listopada 2012 r. nie wyraził chęci sprawowania funkcji promotora P. O. w przewodzie doktoranckim. W sprawie zarówno organ I, jak i II instancji, nie odniosły się do kwestii, czy brak promotora uniemożliwiał skarżącemu kontynuowanie studiów doktoranckich chociaż podniósł on w toku postępowania, że rezygnując z funkcji promotora opiekuna naukowego prof. dr hab. M. N., a następnie władze uczelni pozbawiły go możliwości prowadzenia zajęć dydaktycznych, badań naukowych, zatem nie mógł przedstawić ważnego w świetle Regulaminu SGGW sprawozdania. Organ odwoławczy nie odniósł się do powyższych zarzutów bezpodstawnie uznając, że nie był uprawniony do ich badania. Wskazane uchybienia miały wpływ na wynik sprawy co skutkowało koniecznością uchylenia wydanych w sprawie decyzji.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ powinien dokonać wszechstronnej oceny materiału dowodowego sprawy i wydać decyzję spełniającą wymogi określone w art. 107 k.p.a.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" i art. 152 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) uchylił zaskarżoną decyzję i decyzję organu I instancji

Rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie wniósł od wyroku skargę kasacyjną, zaskarżając wyrok w całości. Skargę kasacyjną oparł na następujących zarzutach:

Pierwszy zarzut to zarzut naruszenia przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik postępowania, tj. art. 145 § 1 lit. c, art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, art. 207 ust. 1 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym, art. 7, art. 77, art. 80, art. 104 § 3 k.p.a. i art. 197 ust. 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym poprzez uwzględnienie skargi i:

– przyjęcie, że organ w ramach art. 197 ust. 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym wydaje decyzję w ramach uznania administracyjnego;

– pominięcie okoliczności, że wykazanie w toku postępowania choćby jednej przesłanki do skreślenia z listy doktorantów uprawnia organ do podjęcia decyzji o skreśleniu,

– przyjęcie, że organ w ramach postępowania o skreśleniu z listy doktorantów obowiązany jest do badania przyczyn niewywiązywania się przez doktoranta z jego ustawowych obowiązków,

– przyjęcie, że organ obowiązany był do badania okoliczności czy brak promotora uniemożliwiał kontynuowanie studiów doktoranckich,

– przyjęcie, że organ w toku postępowania naruszył art. 7, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 § 3 k.p.a., podczas gdy postępowania zostało przeprowadzone wyczerpująco w przedmiocie braku uczestniczenia przez Skarżącego w zajęciach przewidzianych programem studiów doktoranckich, braku prowadzenia zajęć i badań naukowych oraz braku przedstawienia sprawozdania naukowego.

Drugi zarzut to zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, a to:

1) art. 38 ust. 1 i 2 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595) w związku z § 29 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 5 października 2011 r. w sprawie studiów doktoranckich prowadzonych przez jednostki organizacyjne uczelni (Dz. U. Nr 225, poz. 1351),

2) art. 197 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym w związku z pkt 23 lit. b Regulaminu stacjonarnych i niestacjonarnych studiów doktoranckich Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie wprowadzonego uchwałą nr 52 Senatu SGGW w Warszawie z 22 czerwca 2009 r. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że w sprawie brak było przesłanek do wydania decyzji o skreśleniu z listy doktorantów,

3) art. 194 ust. 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym poprzez przyjęcie, że organ w ramach postępowania o skreślenie z listy doktorantów obowiązany jest do zbadania wszystkich przesłanek uzasadniających skreślenie z listy doktorantów.

Na tych podstawach Rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego wnosił o:

1) uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, względnie uchylenie zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi;

2) zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach. Zarzuty naruszenia przepisów prawa postępowania i przepisów prawa materialnego nie są zasadne. Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi "Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie: uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi: inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy". Sąd administracyjny kontroluje zgodność z prawem decyzji zarówno na podstawie przepisów prawa materialnego, jak i przepisów prawa procesowego. Ocena zgodności z przepisami prawa materialnego, będącymi podstawą prawną rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy w drodze decyzji administracyjnej wymaga, zgodne z zasadą ogólną prawdy obiektywnej (art. 7 kodeksu postępowania administracyjnego), ustalenia stanu faktycznego. Sąd administracyjny, rozpoznając sprawę sądowoadministracyjną na podstawie akt sprawy, dokonuje oceny ustalenia przez organ administracji publicznej, zgodnie z przepisami postępowania stanu faktycznego. Brak wyczerpującego ustalenia stanu faktycznego jest naruszeniem przepisów postępowania, które może mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Zgodnie z art. 197 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 572 ze zm.) "Doktorant jest obowiązany postępować zgodnie z treścią ślubowania i regulaminem studiów doktoranckich. Przepis art. 189 ust. 2 stosuje się odpowiednio (ust. 1). Do podstawowych obowiązków doktorantów, poza obowiązkami określonymi zgodnie z ust. 1, należy realizowanie programu studiów doktoranckich oraz prowadzenie badań naukowych i składanie sprawozdań z ich przebiegu (ust. 2 )". Art. 197 ust. 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym reguluje konsekwencje prawne naruszenia obowiązków, stanowiąc "Doktoranci, którzy nie wywiązują się z obowiązków, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą zostać skreśleni z listy uczestników studiów doktoranckich. (...)".

Wyprowadzenie z regulacji materialnoprawnej konsekwencji utraty przez jednostkę uprawnień wymaga wszechstronnego ustalenia stanu faktycznego, a zatem nie jest dopuszczalne stosowanie konsekwencji prawnej utraty uprawnienia z niewypełnienia przez jednostkę obowiązków. Na pełne ustalenie stanu faktycznego składa się też element wykonalności obowiązków. Zasadnie na ten aspekt sprawy zwrócił uwagę Sąd i wywiódł jego znaczenie dla pełnego prawidłowego ustalenia stanu faktycznego. Obowiązek realizacji programu studiów, obejmujący udział w seminarium, nie może zostać zrealizowany z powodu braku promotora, który prowadzi seminarium. Przyjmując na podstawie § 29 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 5 października 2011 r. w sprawie studiów doktoranckich oraz stypendiów doktoranckich (Dz. U. nr 225, poz. 1351), stosowanie przepisów rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 19 grudnia 2006 r. w sprawie studiów doktoranckich prowadzonych przez placówki naukowe (Dz. U. z 2007 r. nr 1, poz. 2), należy z regulacji § 6 tego rozporządzenia wyprowadzić znaczenie promotora w zakresie wykonania obowiązków przez doktorantów. Według § 6 "Opiekun naukowy lub promotor dokonuje, w każdym, semestrze, oceny postępów w pracy naukowej uczestnika studiów doktoranckich, a po zakończeniu każdego roku tych studiów przedstawia ją radzie naukowej placówki naukowej".

To, że w rozporządzeniu z 19 grudnia 2006 r. nie ustanowiono expressis verbis obowiązku jednostki organizacyjnej uczelni zapewnienia doktorantowi w trakcie studiów doktoranckich opieki naukowej sprawowanej przez opiekuna naukowego nie oznacza, ze takiego obowiązku nie było. Wynikało to wprost z art. 13 ust. 1 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 ze zm.). Wykonanie tego obowiązku jest zagwarantowane regulacją prawną przyjętą w art. 30 ust. 1 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.

Obowiązki doktorantów i konsekwencje prawne regulował art. 38 ust. 1 i 2 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Do obowiązków należało uczestnictwo w realizacji programu studiów i składanie egzaminów, prowadzenie badań naukowych i składanie sprawozdań (art. 38 ust. 1). Konsekwencją niewywiązywania się z obowiązków była możliwość prawna skreślenia z listy uczestników studiów. Zakresowo pokrywanie się tej regulacji z art. 197 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym powoduje, że dokonana wykładnia tego przepisu ma zastosowanie do art. 38 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.

Studia doktoranckie są studiami trzeciego stopnia (art. 2 pkt 10 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym), których prowadzenie przez jednostkę organizacyjną uczelni rodzi szereg obowiązków wobec doktorantów, którzy nie mają samodzielnego prawa uczestniczyć w działalności dydaktycznej, czy badaniach naukowych bez opiekuna naukowego, który powierza zajęcia dydaktyczne, udostępnia pracownie do prowadzenia badań, które wymagają odpowiedniego wyposażania technicznego.

W zaskarżonej decyzji organ II instancji zaakceptował stwierdzenia organu I instancji o niewywiązaniu się z obowiązku udziału w seminariach, nieprowadzeniu zajęć dydaktycznych, pomijając możliwość faktyczną wywiązania się z tych obowiązków bez opiekuna naukowego. Nie chodzi zatem o ustalenie wszystkich podstaw uzasadniających skreślenie z listy uczestników studiów doktoranckich, ale z ustalenia czy niewykonanie obowiązków przez doktoranta nie było możliwe w jego sytuacji faktycznej, spowodowanej brakiem opiekuna naukowego.

Zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego: art. 197 ust. 1, 2, 3, 4, 5 i art. 207 ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, art. 38 ust. 1 i ust. 2 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz zarzuty naruszenia przepisów postępowania, to jest art. 145 § 1 pkt 1 lit. c, art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 7, art. 77, art. 80, art. 107 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego nie są zasadne. Dotyczy to też powołanej regulacji przepisów wykonawczych i regulaminu studiów doktoranckich.

W tym stanie rzeczy, skoro skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionej podstawie, na mocy art. 184 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.

Na podstawie art. 204 pkt 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł o kosztach postępowania kasacyjnego.