II SA/Po 177/14
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
2014-06-04Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Danuta Rzyminiak-Owczarczak
Elwira Brychcy /przewodniczący/
Tomasz Świstak /sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elwira Brychcy Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak Sędzia WSA Tomasz Świstak (spr.) Protokolant st.sekr.sąd. Mariola Kaczmarek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 czerwca 2014 r. sprawy ze skargi J. [...]C. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w Poznaniu z dnia [...] listopada 2013 r. Nr [...] w przedmiocie wypłaty należnych świadczeń; I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. zasądza od Okręgowego Inspektora Pracy w Poznaniu na rzecz skarżącej kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, III. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.
Uzasadnienie
Inspektor Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w P. Państwowej Inspekcji Pracy, po przeprowadzeniu kontroli pracodawcy w dniu 24 czerwca 2014 r., wydał w dniu [...] 2013 r. na podstawie art. 11 pkt 7 w zw. z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy nakaz nr rej. [...], którym nakazał podmiotowi określonemu jako: "Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe [...] ul. W. [...] P." wypłacić Z. S.: 1. wynagrodzenie zasadnicze za czerwiec 2012 r. należne w kwocie 519,74 zł brutto; 2. wynagrodzenie za czas choroby za czerwiec 2012 r. należne w kwocie 939,93 zł brutto; 3. ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy należny w kwocie 1 369,48 zł brutto. Jako podstawę prawną poszczególnych obowiązków organ wskazał art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz odpowiednio: co do punktu 1: art. 94 pkt 5, art. 80 i art. 85 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm. oraz Dz. U., z 2012 r., poz. 908) – dalej: Kodeks pracy; co do punktu 2: art. 92, art. 94 pkt 5 i art. 85 Kodeksu pracy; co do punktu 3: art. 171 Kodeksu pracy.
W uzasadnieniu Inspektor Pracy wyjaśnił, że przeprowadzona w dniu [...] 2013 r. kontrola wykazał, że pracownikowi wskazanemu w nakazie nie wypłacono świadczeń pieniężnych należnych ze stosunku pracy za czerwiec 2012 r., które stały się wymagalne z dniem 11 lipca 2012 r. i zostały naliczone przez pracodawcę, są bezsporne i wykazane w liście płac za czerwiec 2012 r. Organ stwierdził, że w związku z upływem terminu wymagalności przedmiotowych świadczeń zgodnie z art. 94 pkt 5 i art. 85 Kodeksu pracy wydanie nakazu okazało się konieczne. Ponadto wyjaśnił, że rygor natychmiastowej wykonalności został nadany decyzji, bowiem do terminowej wypłaty świadczeń pieniężnych stanowi podstawowe uprawnienie pracowników. Jednocześnie Inspektor stwierdził, że decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy art. 11 pkt 7 powołanej ustawy.
W odwołaniu J. G., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, podniosła, że nie zgadza się z wydanym nakazem i nie uznaje roszczeń byłego pracownika, a przed Sądem Rejowym w L. toczy się postępowanie o zapłatę, którą to sprawę wytoczył pracodawcy pracownik wskazany w nakazie. Dalej wyjaśniła, że pracownik, odchodząc z pracy, nie rozliczył się z pracodawcą z kwot otrzymywanych w związku ze świadczoną pracą, a otrzymywał on zaliczki na poczet wynagrodzenia oraz kosztów, jakie ponosił w związku z podróżami służbowymi ani ze szkód, które wywołał u pracodawcy swoim nierzetelnym postępowaniem w zakresie wywiązywania się z obowiązków. Strona stwierdziła, że były pracownik w sprawie sądowej nie zgłosił pretensji o wynagrodzenie za okres objęty zatrudnieniem. Przy takich zarzutach skarżąca stwierdziła, że uważa za przedwczesne rozstrzyganie przez organ sporu, który zawisł przed sądem pracy i ma wyłączne kompetencje do jego rozstrzygnięcia. Ponadto strona wniosła o wstrzymanie wykonania zaskarżonego nakazu do czasu rozpoznania jej odwołania, argumentując, że jego wykonanie mogłoby doprowadzić do sytuacji, ze pracodawca wypłaci świadczenia, które nie zostaną uznane za zasadne przez sąd powszechny, a odzyskanie wypłaconych w ten sposób byłemu pracownikowi pieniędzy może być znacznie utrudnione, jeśli nie niemożliwe.
Decyzją z dnia [...] 2013 r., nr [...]Okręgowy Inspektor Pracy w P. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.
W uzasadnieniu organ odwoławczy stwierdził, że w sprawie zasadnicze znaczenie ma odniesienie się do kwestii "należności" świadczeń objętych nakazami inspektora pracy. Podniósł, ze pełnomocnik strony w odwołaniu faktycznie przyznał, że należności takie w stosunku do pracownika wskazanego w nakazie istnieją, wynikają one bowiem z przepisów prawa pracy dotyczących wynagrodzeń za pracę oraz ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy; nie są kwestionowane przez pracodawcę, jednak jego zdaniem zostały "potrącone" tytułem przewidywanych odszkodowań, które dłużny jest wskazany pracownik. Zdaniem organu II instancji już z samego faktu przyznania, że naliczone kwoty ekwiwalentu pieniężnego za urlop i wynagrodzeń są uznane przez pracodawcę jako wymagalne wynika, że są one również "należne", a zatem mogą być przedmiotem rozstrzygnięcia przez inspektora pracy w drodze nakazu zapłaty. Organ, dowołując się do stanowiska orzecznictwa, stwierdził, że "należne wynagrodzenie" jest kategorią obiektywną" i nie ma przy tym znaczenia prowadzenie postępowania przed sądem, w którym pracodawca dochodzić może należności od pracownika np. z tytułu szkody, którą pracownik wyrządził pracodawcy. Podsumowując, organ II instancji stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie, co wynika z treści samego odwołania, nie występują okoliczności w postaci sporu pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą co do wysokości, okresu czy tytułu wypłaty, które czyniły niezasadnym wydanie nakazu płatniczego.
W skardze na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w P. wniosła J. G., reprezentowana przez pełnomocnika procesowego, która zarzuciła temu rozstrzygnięciu naruszenie art. 7 i art., 75 § 1 k.p.a. poprzez wybiórcze potraktowanie materiału dowodowego oraz błędne i sprzeczne z tym materiałem przyjęcie, że strona skarżąca nie kwestionuje swoich zobowiązań względem pracownika, podczas gdy wyraźnie, m.in. w treści odwołania z dnia 23 października 203 r., kwestie rozliczeń i żądań pracownika traktuje jako sporne, podlegające osądowi sądu powszechnego, a w pewnej części nawet takie, których nie dochodzi sam pracownik, co też wyklucza możliwość przyjmowania takich faktów jako istniejące, przyznana przez pracodawcę i niewątpliwe. Przy tak określonych zarzutach strona domagała się uchylenia w całości zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz przekazania sprawy organowi do ponownego rozpatrzenia, a także zasądzenia od skarżonego organu zwrotu kosztów postępowania.
W uzasadnieniu strona rozwinęła zarzuty, odwołując się do argumentacji sformułowanej w odwołaniu i podnosząc m.in., że organ II instancji powinien zweryfikować zarzuty strony i przeprowadzić uzupełniające postępowanie dowodowe w toku postępowania odwoławczego, w szczególności dopuścić dowód z akt postępowania sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w L. pod sygn. akt [...], a także ocenić przydatność i wyniki przeprowadzonych dowodów dla całego postępowania. Ponadto oparcie się przez organ II instancji w zasadzie na samym odwołaniu, które trudno uznać za dowód w sprawie, doprowadziło do wybiórczej oceny sprawy, czym również naruszył art. 75 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a.
W odpowiedzi na skargę Okręgowy Inspektor Pracy w P. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, ze zm.), sądy administracyjne powołane są, m.in. do sprawowania kontroli nad działalnością administracji publicznej, pod względem jej zgodności z prawem. Oznacza to, że badaniu w postępowaniu sądowoadministracyjnym podlega prawidłowość zastosowania przepisów prawa w odniesieniu do istniejącego w sprawie stanu faktycznego oraz trafność wykładni tych przepisów. Sąd przy rozpatrywaniu sprawy nie bada, zatem zaskarżonego rozstrzygnięcia w kategoriach celowości ani słuszności, ograniczając się do ustalenia, czy w świetle ustalonego stanu faktycznego oraz obowiązującego stanu prawnego zasadne było wydanie zaskarżonej decyzji będącej przedmiotem kontroli Sądu.
Na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., uwzględnienie skargi następuje w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (lit. a), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (lit. b), a także innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c). Natomiast w razie uznania, że skarga nie ma uzasadnionych podstaw, podlega ona oddaleniu na podstawie art. 151 P.p.s.a. Ponadto wskazać należy, iż zgodnie z art. 134 P.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Przeprowadzona według powyższych kryteriów kontrola legalności zaskarżonej decyzji wykazała, że narusza ona przepisy prawa w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy.
Biorąc pod uwagę przedmiot sprawy w pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2012 r., poz. 404 ze zm.) Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie. Do zadań, więc jej należy także nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy (art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy ). W przypadku, zatem naruszenia tych przepisów, jaki i innych przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia, właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy uprawnione są do nakazania pracodawcy określonego zachowania lub też powstrzymania się od niedozwolonych praktyk, w tym również nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi (art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy).
Przewidziany na gruncie wskazanego przepisu nakaz wypłaty wynagrodzenia oraz innych świadczeń należnych pracownikowi wydawany jest przez właściwego inspektora pracy celem urzeczywistnienia obowiązku pracodawcy wynikającego z przepisów prawa pracy, w szczególności z art. 94 pkt 5 Kodeksu pracy, zgodnie, z którym pracodawca jest obowiązany terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie. W sytuacji, więc ustalenia, w toku kontroli, naruszenia tegoż obowiązku, właściwy inspektor pracy w myśl art. 33 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy wydaje nakaz (decyzję), o którym mowa w art. 11 pkt 7. Zadaniem takiego aktu jest więc wymuszenie na pracodawcy wypełnienia obowiązku wynikającego z zawartej z pracownikiem umowy w zakresie wypłaty wynagrodzenia i tych jej elementów, które związane są z wynagrodzeniem. Inspektor pracy wydając nakaz wypłaty wynagrodzenia nie rozstrzyga o roszczeniu pracownika, w tym zakresie bowiem kompetencje ma sąd powszechny.
Istota natomiast nakazu wypłaty wynagrodzenia sprowadza się do skłonienia pracodawcy, aby ten wypełnił ciążący na nim obowiązek względem pracownika, wówczas gdy obowiązek ten jest wymagalny (wyrok NSA z 13 lipca 2006 r., sygn. akt I OSK 1400/05, publ. lex nr 275465).
Zauważyć w tym miejscu trzeba, iż wynagrodzenie lub inne świadczenie objęte nakazem musi być należne, a zatem prawo do nich nie może budzić wątpliwości (np. świadczenie naliczono lecz nie wypłacono, prawo do niego wynika wprost z przepisów prawa). W sytuacji, więc gdyby wynagrodzenie lub inne świadczenie wynikające z zawartej z pracownikiem umowy budziło kontrowersje, to jedynym organem kompetentnym do weryfikacji spornych roszczeń ze stosunku pracy byłby sąd powszechny. Przepis art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy nie jest bowiem przepisem szczególnym, o którym mowa w art. 2 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296 ze zm.), wyłączającym rozstrzyganie sporów między pracodawcą, a pracownikiem z kognicji sądów powszechnych. Sądy powszechne, mimo regulacji określonej w art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, są jedynym organem państwa uprawnionym do rozstrzygania ewentualnych sporów wynikających ze stosunku pracy, w tym w szczególności sporów o wypłatę wynagrodzenia między pracownikiem i pracodawcą, ponieważ są to sprawy cywilne, a te podlegają kognicji sądów powszechnych.
Stąd też uznać należy, iż inspektor pracy wydając nakaz wypłaty wynagrodzenia nie jest władny do rozstrzygania sporów o roszczeniu pracownika (por. wyroki Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 13 lipca 2006 r., sygn. akt I OSK 1400/05 z dnia 25 października 2008 r., sygn. akt. I OSK 1528/07 – publ. strona internetowa Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, orzeczenia nsa.gov.pl.; postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 13 lutego 2008 r. sygn. akt SK 5/07 OTK-A 2008/1/19 – dalej CBOSA).
Podkreślić wreszcie należy, iż pojęcie "należne wynagrodzenie" użyte w omawianym przepisie ma charakter obiektywny, niezależny od przekonania zarówno samego inspektora pracy jak i strony postępowania.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, iż w odwołaniu od decyzji organu I instancji strona podniosła, iż nie uznaje roszczeń byłego pracownika między innymi dlatego, że odchodząc z pracy, nie rozliczył się z pracodawcą z kwot otrzymywanych w związku ze świadczoną pracą, a otrzymywał on zaliczki zarówno na poczet wynagrodzenia oraz kosztów, jakie ponosił w związku z podróżami służbowymi ani ze szkód, które wywołał u pracodawcy swoim nierzetelnym postępowaniem w zakresie wywiązywania się z obowiązków.
Podniesienie tego rodzaju zarzutów w odwołaniu rodziło po stronie Okręgowego Inspektora Pracy w P. obowiązek dokonania oceny, czy świadczenia objęte nakazem zapłaty z dnia [...] 2013 r., obejmujące wynagrodzenie zasadnicze za czerwiec 2012 r. należne w kwocie 519,74 zł brutto, wynagrodzenie za czas choroby za czerwiec 2012 r. należne w kwocie 939,93 zł brutto i ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy należny w kwocie 1 369,48 zł brutto miały charakter świadczeń należnych w rozumieniu art. 11 ust. 1 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, to jest czy prawo do nich nie budziło wątpliwości.
Wymogom powyższym organ odwoławczy nie sprostał odnosząc się w uzasadnieniu swojej decyzji jedynie do zgłoszenia przez pracodawcę roszczeń odszkodowawczych wobec pracownika i wskazując, iż dla wydania nakazu zapłaty należnego wynagrodzenia nie ma znaczenia prowadzenie przed sądem postępowania, w którym pracodawca dochodzić może i od pracownika należności z tytułu szkody, którą pracownik wyrządził pracodawcy.
W rozważaniach swoich organ II instancji w ogóle pominął zaś podnoszone przez pracodawcę w odwołaniu okoliczności związane z rzekomym nie rozliczeniem się przez pracownika z kwot otrzymywanych w związku ze świadczoną pracą, w tym zaliczkami na poczet wynagrodzenia oraz na poczet kosztów, jakie ponosił w związku z podróżami służbowymi.
Taki sposób procedowania przez organ II instancji stanowił oczywiste naruszenie art. 7 K.p.a. oraz art. 77 § 1 K.p.a. nakładających na organy administracji obowiązek dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego sprawy. Taki sposób sporządzenie uzasadnienia decyzji organu odwoławczego, w którym zabrakło odniesienia się do wszystkich argumentów strony skarżącej stanowił nadto naruszenia art. 107 § 3 K.p.a., albowiem organ nie wskazał dlaczego odmówił wiary twierdzeniom strony co do nierozliczenia przez pracownika wypłaconych mu zaliczek oraz nie wyjaśnił podstawy prawnej uznania zgłaszanych przez pracodawcę roszczeń wobec pracownika za nieistotne z punktu widzenia wymagalności objętych nakazem z dnia [...] 2013 r. należności pracowniczych.
Taki sposób procesowania stanowił wreszcie naruszenie art. 8 K.p.a., albowiem oczywistym jest, iż brak odniesienia się przez organ II instancji do wszystkich argumentów zawartych w odwołaniu ("przemilczenie ich") stoi w sprzeczności z zasadą prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej.
Powyższe naruszenia przepisów postępowania mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Zauważyć bowiem należy, iż zgodnie z art. 85 Kodeksu pracy (dalej K.p.) wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie (§ 1), przy czym wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego (§ 2).
W myśl art. 87 § 1 K.p. z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
4) kary pieniężne przewidziane w art. 108.
Jednocześnie art. 87 § 4 K.p. stanowi, iż potrącenia, o których mowa w § 1 pkt 2 i 3, nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami, o których mowa w § 1 pkt 1 - trzech piątych wynagrodzenia. Niezależnie od tych potrąceń kary pieniężne potrąca się w granicach określonych w art. 108.
Zauważyć w tym miejscu trzeba, iż w utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że z ochrony przewidzianej w art. 87 korzysta także ekwiwalent za urlop (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2004 r., I PK 217/03, OSNP 2004, nr 24, poz. 419 i powołane tam orzecznictwo).
Odnośnie pojęcia zaliczki o jakiej mowa w art. 87 § 1 pkt 3 K.p. zauważyć natomiast należy, iż jest to kwota wypłacona pracownikowi na wydatki pracodawcy, z której musi się on rozliczyć lub którą musi zwrócić. Przepis ten nie dotyczy zaś zaliczek wypłacanych pracownikowi na poczet wynagrodzenia, które są częściowym spełnieniem świadczenia przez pracodawcę przed terminem płatności i podlegają w całości zarachowaniu na poczet wynagrodzenia należnego za dany okres (np. miesiąc).
W myśl art. 87 § 7 K.p. z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
Wreszcie wskazać należy na art. 91 K.p. zgodnie z którym należności inne niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 K.p. mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.
W świetle powyższych regulacji trafnym jawi się pogląd organu, iż dla wydania nakazu zapłaty należnego wynagrodzenia nie ma znaczenia dochodzenie przez pracodawcę od pracownika należności z tytułu szkody, którą pracownik wyrządził pracodawcy, albowiem skoro takowe roszczenia nie podlegają potrąceniu na podstawie art. 87 § 1 K.p., a jednocześnie brak jest pisemnej zgody pracownika o jakiej mowa w art. 91 K.p., to ich istnienie nie wpływa na wymagalność i co za tym idzie należność naliczonego i niewypłaconego świadczenia.
Spór pomiędzy stronami dotyczy bowiem w takiej sytuacji nie istnienia i wysokości należności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub innych świadczeń przysługujących pracownikowi, lecz zupełnie innych roszczeń, to jest roszczeń pracodawcy względem pracownika, które z mocy samego prawa, do czasu potwierdzenia ich wyrokiem sądu nie mogą być bez zgody pracownika potrącane z należnego mu wynagrodzenia. Podkreślić przy tym należy, iż na gruncie przepisów K.p. regulujących wypłatę wynagrodzeń i możliwość dokonywania z nich potrąceń roszczenie pracodawcy względem pracownika o odszkodowanie z tytułu szkód wyrządzonych mu w związku z wykonywaniem pracy nie różni się niczym od roszczeń cywilnoprawnych z innych, zupełnie nie związanych ze świadczeniem pracy tytułów i co za tym idzie nie może wpływać na ocenę jako należnego wynagrodzenia za pracę lub innych świadczeń przysługujących pracownikowi.
Jednocześnie przytoczone powyżej regulacje skutkują koniecznością zweryfikowania i doprecyzowania przez organ odwoławczy twierdzeń strony co do wypłacenia pracownikowi zaliczek na poczet wynagrodzenia oraz istnienia nierozliczonych zaliczek udzielonych pracownikowi na wydatki pracodawcy.
Ewentualne zaliczki wypłacone pracownikowi na poczet wynagrodzenia są bowiem częściowym spełnieniem świadczenia pracodawcy i podlegają w całości zaliczeniu na poczet wynagrodzenia, co w przypadku sporu co do ich uprzedniego wypłacenia pomiędzy pracodawcą, pracownikiem powoduje, iż odnośnie kwot objętych tym sporem inspektor pracy traci uprawnienie do nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę.
Analogicznie w przypadku sporu co do wypłaty, względnie rozliczenia zaliczek na poczet wydatków pracodawcy o jakich w art. 87 § 1 pkt 3 K.p., inspektor pracy traci uprawnienie do wydania nakazu wypłaty wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń przysługujących pracownikowi odnośnie kwot przekraczających połowę wynagrodzenia, albowiem powyżej tej granicy pracodawca uprawniony jest do dokonywania samodzielnych potrąceń wypłaconych zaliczek z wynagrodzenia, które co za tym idzie nie staje się w tym zakresie należnym wynagrodzeniem w rozumieniu art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.
W obu wskazanych powyżej przypadkach spór pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą dotyczy bowiem wprost należnego wynagrodzenia za pracę i winien zostać rozstrzygnięty przez sąd powszechny, a nie w postępowaniu administracyjnym.
W tych okolicznościach sprawy Sąd uchylił w całości zaskarżoną decyzję na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ winien ustalić jakie kwoty zdaniem skarżącej zostały przez nią wypłacone Z. S. tytułem zaliczek na poczet należnego wynagrodzenia, a jakie tytułem nierozliczonych zaliczek na poczet wydatków pracodawcy, co – uwzględniając poglądy prawne wyrażone w uzasadnieniu niniejszego orzeczenia – pozwoli na zweryfikowanie czy i jaka część należności pracowniczych objętych nakazem z dnia [...] 2013 r. jest bezsporna i może zostać uznana za należną w rozumieniu art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.
Gwoli wszechstronnego wyjaśnienia sprawy wskazać w tym miejscu należy, iż nietrafnym jest pogląd skarżącej jakoby obraza przepisów postępowania przez organ administracji polegała na nieprzeprowadzeniu dowodu z akt postępowania sądowego w sprawie [...] Sądu Rejonowego w L.. Dla dopuszczalności wydania nakazu na podstawie art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy bez jakiegokolwiek znaczenia pozostaje bowiem okoliczność czy pracownik dochodzi kwot nim objętych w postępowaniu przed sądem pracy, jak również okoliczność czy toczy się postępowanie sądowe w przedmiocie dochodzonego przez pracodawcę od pracownika odszkodowania. Jak wykazano bowiem powyżej istnienie takowego roszczenia nie wpływa na ocenę jako należnego wynagrodzenia za pracę i innych należności pracowniczych.
O wykonalności zaskarżonej decyzji Sąd orzekł zgodnie z art. 152 P.p.s.a.
O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.200 i 205 § 1 P.p.s.a. zasądzając od organu na rzecz skarżącego zwrot uiszczonego wpisu sądowego w wysokości 200 zł oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego realizowanego przez adwokata w kwocie 257 zł.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Danuta Rzyminiak-OwczarczakElwira Brychcy /przewodniczący/
Tomasz Świstak /sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elwira Brychcy Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak Sędzia WSA Tomasz Świstak (spr.) Protokolant st.sekr.sąd. Mariola Kaczmarek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 czerwca 2014 r. sprawy ze skargi J. [...]C. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w Poznaniu z dnia [...] listopada 2013 r. Nr [...] w przedmiocie wypłaty należnych świadczeń; I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. zasądza od Okręgowego Inspektora Pracy w Poznaniu na rzecz skarżącej kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, III. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.
Uzasadnienie
Inspektor Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w P. Państwowej Inspekcji Pracy, po przeprowadzeniu kontroli pracodawcy w dniu 24 czerwca 2014 r., wydał w dniu [...] 2013 r. na podstawie art. 11 pkt 7 w zw. z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy nakaz nr rej. [...], którym nakazał podmiotowi określonemu jako: "Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe [...] ul. W. [...] P." wypłacić Z. S.: 1. wynagrodzenie zasadnicze za czerwiec 2012 r. należne w kwocie 519,74 zł brutto; 2. wynagrodzenie za czas choroby za czerwiec 2012 r. należne w kwocie 939,93 zł brutto; 3. ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy należny w kwocie 1 369,48 zł brutto. Jako podstawę prawną poszczególnych obowiązków organ wskazał art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz odpowiednio: co do punktu 1: art. 94 pkt 5, art. 80 i art. 85 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm. oraz Dz. U., z 2012 r., poz. 908) – dalej: Kodeks pracy; co do punktu 2: art. 92, art. 94 pkt 5 i art. 85 Kodeksu pracy; co do punktu 3: art. 171 Kodeksu pracy.
W uzasadnieniu Inspektor Pracy wyjaśnił, że przeprowadzona w dniu [...] 2013 r. kontrola wykazał, że pracownikowi wskazanemu w nakazie nie wypłacono świadczeń pieniężnych należnych ze stosunku pracy za czerwiec 2012 r., które stały się wymagalne z dniem 11 lipca 2012 r. i zostały naliczone przez pracodawcę, są bezsporne i wykazane w liście płac za czerwiec 2012 r. Organ stwierdził, że w związku z upływem terminu wymagalności przedmiotowych świadczeń zgodnie z art. 94 pkt 5 i art. 85 Kodeksu pracy wydanie nakazu okazało się konieczne. Ponadto wyjaśnił, że rygor natychmiastowej wykonalności został nadany decyzji, bowiem do terminowej wypłaty świadczeń pieniężnych stanowi podstawowe uprawnienie pracowników. Jednocześnie Inspektor stwierdził, że decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy art. 11 pkt 7 powołanej ustawy.
W odwołaniu J. G., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, podniosła, że nie zgadza się z wydanym nakazem i nie uznaje roszczeń byłego pracownika, a przed Sądem Rejowym w L. toczy się postępowanie o zapłatę, którą to sprawę wytoczył pracodawcy pracownik wskazany w nakazie. Dalej wyjaśniła, że pracownik, odchodząc z pracy, nie rozliczył się z pracodawcą z kwot otrzymywanych w związku ze świadczoną pracą, a otrzymywał on zaliczki na poczet wynagrodzenia oraz kosztów, jakie ponosił w związku z podróżami służbowymi ani ze szkód, które wywołał u pracodawcy swoim nierzetelnym postępowaniem w zakresie wywiązywania się z obowiązków. Strona stwierdziła, że były pracownik w sprawie sądowej nie zgłosił pretensji o wynagrodzenie za okres objęty zatrudnieniem. Przy takich zarzutach skarżąca stwierdziła, że uważa za przedwczesne rozstrzyganie przez organ sporu, który zawisł przed sądem pracy i ma wyłączne kompetencje do jego rozstrzygnięcia. Ponadto strona wniosła o wstrzymanie wykonania zaskarżonego nakazu do czasu rozpoznania jej odwołania, argumentując, że jego wykonanie mogłoby doprowadzić do sytuacji, ze pracodawca wypłaci świadczenia, które nie zostaną uznane za zasadne przez sąd powszechny, a odzyskanie wypłaconych w ten sposób byłemu pracownikowi pieniędzy może być znacznie utrudnione, jeśli nie niemożliwe.
Decyzją z dnia [...] 2013 r., nr [...]Okręgowy Inspektor Pracy w P. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.
W uzasadnieniu organ odwoławczy stwierdził, że w sprawie zasadnicze znaczenie ma odniesienie się do kwestii "należności" świadczeń objętych nakazami inspektora pracy. Podniósł, ze pełnomocnik strony w odwołaniu faktycznie przyznał, że należności takie w stosunku do pracownika wskazanego w nakazie istnieją, wynikają one bowiem z przepisów prawa pracy dotyczących wynagrodzeń za pracę oraz ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy; nie są kwestionowane przez pracodawcę, jednak jego zdaniem zostały "potrącone" tytułem przewidywanych odszkodowań, które dłużny jest wskazany pracownik. Zdaniem organu II instancji już z samego faktu przyznania, że naliczone kwoty ekwiwalentu pieniężnego za urlop i wynagrodzeń są uznane przez pracodawcę jako wymagalne wynika, że są one również "należne", a zatem mogą być przedmiotem rozstrzygnięcia przez inspektora pracy w drodze nakazu zapłaty. Organ, dowołując się do stanowiska orzecznictwa, stwierdził, że "należne wynagrodzenie" jest kategorią obiektywną" i nie ma przy tym znaczenia prowadzenie postępowania przed sądem, w którym pracodawca dochodzić może należności od pracownika np. z tytułu szkody, którą pracownik wyrządził pracodawcy. Podsumowując, organ II instancji stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie, co wynika z treści samego odwołania, nie występują okoliczności w postaci sporu pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą co do wysokości, okresu czy tytułu wypłaty, które czyniły niezasadnym wydanie nakazu płatniczego.
W skardze na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w P. wniosła J. G., reprezentowana przez pełnomocnika procesowego, która zarzuciła temu rozstrzygnięciu naruszenie art. 7 i art., 75 § 1 k.p.a. poprzez wybiórcze potraktowanie materiału dowodowego oraz błędne i sprzeczne z tym materiałem przyjęcie, że strona skarżąca nie kwestionuje swoich zobowiązań względem pracownika, podczas gdy wyraźnie, m.in. w treści odwołania z dnia 23 października 203 r., kwestie rozliczeń i żądań pracownika traktuje jako sporne, podlegające osądowi sądu powszechnego, a w pewnej części nawet takie, których nie dochodzi sam pracownik, co też wyklucza możliwość przyjmowania takich faktów jako istniejące, przyznana przez pracodawcę i niewątpliwe. Przy tak określonych zarzutach strona domagała się uchylenia w całości zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz przekazania sprawy organowi do ponownego rozpatrzenia, a także zasądzenia od skarżonego organu zwrotu kosztów postępowania.
W uzasadnieniu strona rozwinęła zarzuty, odwołując się do argumentacji sformułowanej w odwołaniu i podnosząc m.in., że organ II instancji powinien zweryfikować zarzuty strony i przeprowadzić uzupełniające postępowanie dowodowe w toku postępowania odwoławczego, w szczególności dopuścić dowód z akt postępowania sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w L. pod sygn. akt [...], a także ocenić przydatność i wyniki przeprowadzonych dowodów dla całego postępowania. Ponadto oparcie się przez organ II instancji w zasadzie na samym odwołaniu, które trudno uznać za dowód w sprawie, doprowadziło do wybiórczej oceny sprawy, czym również naruszył art. 75 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a.
W odpowiedzi na skargę Okręgowy Inspektor Pracy w P. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, ze zm.), sądy administracyjne powołane są, m.in. do sprawowania kontroli nad działalnością administracji publicznej, pod względem jej zgodności z prawem. Oznacza to, że badaniu w postępowaniu sądowoadministracyjnym podlega prawidłowość zastosowania przepisów prawa w odniesieniu do istniejącego w sprawie stanu faktycznego oraz trafność wykładni tych przepisów. Sąd przy rozpatrywaniu sprawy nie bada, zatem zaskarżonego rozstrzygnięcia w kategoriach celowości ani słuszności, ograniczając się do ustalenia, czy w świetle ustalonego stanu faktycznego oraz obowiązującego stanu prawnego zasadne było wydanie zaskarżonej decyzji będącej przedmiotem kontroli Sądu.
Na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., uwzględnienie skargi następuje w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (lit. a), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (lit. b), a także innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c). Natomiast w razie uznania, że skarga nie ma uzasadnionych podstaw, podlega ona oddaleniu na podstawie art. 151 P.p.s.a. Ponadto wskazać należy, iż zgodnie z art. 134 P.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Przeprowadzona według powyższych kryteriów kontrola legalności zaskarżonej decyzji wykazała, że narusza ona przepisy prawa w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy.
Biorąc pod uwagę przedmiot sprawy w pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2012 r., poz. 404 ze zm.) Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie. Do zadań, więc jej należy także nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy (art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy ). W przypadku, zatem naruszenia tych przepisów, jaki i innych przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia, właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy uprawnione są do nakazania pracodawcy określonego zachowania lub też powstrzymania się od niedozwolonych praktyk, w tym również nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi (art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy).
Przewidziany na gruncie wskazanego przepisu nakaz wypłaty wynagrodzenia oraz innych świadczeń należnych pracownikowi wydawany jest przez właściwego inspektora pracy celem urzeczywistnienia obowiązku pracodawcy wynikającego z przepisów prawa pracy, w szczególności z art. 94 pkt 5 Kodeksu pracy, zgodnie, z którym pracodawca jest obowiązany terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie. W sytuacji, więc ustalenia, w toku kontroli, naruszenia tegoż obowiązku, właściwy inspektor pracy w myśl art. 33 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy wydaje nakaz (decyzję), o którym mowa w art. 11 pkt 7. Zadaniem takiego aktu jest więc wymuszenie na pracodawcy wypełnienia obowiązku wynikającego z zawartej z pracownikiem umowy w zakresie wypłaty wynagrodzenia i tych jej elementów, które związane są z wynagrodzeniem. Inspektor pracy wydając nakaz wypłaty wynagrodzenia nie rozstrzyga o roszczeniu pracownika, w tym zakresie bowiem kompetencje ma sąd powszechny.
Istota natomiast nakazu wypłaty wynagrodzenia sprowadza się do skłonienia pracodawcy, aby ten wypełnił ciążący na nim obowiązek względem pracownika, wówczas gdy obowiązek ten jest wymagalny (wyrok NSA z 13 lipca 2006 r., sygn. akt I OSK 1400/05, publ. lex nr 275465).
Zauważyć w tym miejscu trzeba, iż wynagrodzenie lub inne świadczenie objęte nakazem musi być należne, a zatem prawo do nich nie może budzić wątpliwości (np. świadczenie naliczono lecz nie wypłacono, prawo do niego wynika wprost z przepisów prawa). W sytuacji, więc gdyby wynagrodzenie lub inne świadczenie wynikające z zawartej z pracownikiem umowy budziło kontrowersje, to jedynym organem kompetentnym do weryfikacji spornych roszczeń ze stosunku pracy byłby sąd powszechny. Przepis art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy nie jest bowiem przepisem szczególnym, o którym mowa w art. 2 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296 ze zm.), wyłączającym rozstrzyganie sporów między pracodawcą, a pracownikiem z kognicji sądów powszechnych. Sądy powszechne, mimo regulacji określonej w art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, są jedynym organem państwa uprawnionym do rozstrzygania ewentualnych sporów wynikających ze stosunku pracy, w tym w szczególności sporów o wypłatę wynagrodzenia między pracownikiem i pracodawcą, ponieważ są to sprawy cywilne, a te podlegają kognicji sądów powszechnych.
Stąd też uznać należy, iż inspektor pracy wydając nakaz wypłaty wynagrodzenia nie jest władny do rozstrzygania sporów o roszczeniu pracownika (por. wyroki Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 13 lipca 2006 r., sygn. akt I OSK 1400/05 z dnia 25 października 2008 r., sygn. akt. I OSK 1528/07 – publ. strona internetowa Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, orzeczenia nsa.gov.pl.; postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 13 lutego 2008 r. sygn. akt SK 5/07 OTK-A 2008/1/19 – dalej CBOSA).
Podkreślić wreszcie należy, iż pojęcie "należne wynagrodzenie" użyte w omawianym przepisie ma charakter obiektywny, niezależny od przekonania zarówno samego inspektora pracy jak i strony postępowania.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, iż w odwołaniu od decyzji organu I instancji strona podniosła, iż nie uznaje roszczeń byłego pracownika między innymi dlatego, że odchodząc z pracy, nie rozliczył się z pracodawcą z kwot otrzymywanych w związku ze świadczoną pracą, a otrzymywał on zaliczki zarówno na poczet wynagrodzenia oraz kosztów, jakie ponosił w związku z podróżami służbowymi ani ze szkód, które wywołał u pracodawcy swoim nierzetelnym postępowaniem w zakresie wywiązywania się z obowiązków.
Podniesienie tego rodzaju zarzutów w odwołaniu rodziło po stronie Okręgowego Inspektora Pracy w P. obowiązek dokonania oceny, czy świadczenia objęte nakazem zapłaty z dnia [...] 2013 r., obejmujące wynagrodzenie zasadnicze za czerwiec 2012 r. należne w kwocie 519,74 zł brutto, wynagrodzenie za czas choroby za czerwiec 2012 r. należne w kwocie 939,93 zł brutto i ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy należny w kwocie 1 369,48 zł brutto miały charakter świadczeń należnych w rozumieniu art. 11 ust. 1 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, to jest czy prawo do nich nie budziło wątpliwości.
Wymogom powyższym organ odwoławczy nie sprostał odnosząc się w uzasadnieniu swojej decyzji jedynie do zgłoszenia przez pracodawcę roszczeń odszkodowawczych wobec pracownika i wskazując, iż dla wydania nakazu zapłaty należnego wynagrodzenia nie ma znaczenia prowadzenie przed sądem postępowania, w którym pracodawca dochodzić może i od pracownika należności z tytułu szkody, którą pracownik wyrządził pracodawcy.
W rozważaniach swoich organ II instancji w ogóle pominął zaś podnoszone przez pracodawcę w odwołaniu okoliczności związane z rzekomym nie rozliczeniem się przez pracownika z kwot otrzymywanych w związku ze świadczoną pracą, w tym zaliczkami na poczet wynagrodzenia oraz na poczet kosztów, jakie ponosił w związku z podróżami służbowymi.
Taki sposób procedowania przez organ II instancji stanowił oczywiste naruszenie art. 7 K.p.a. oraz art. 77 § 1 K.p.a. nakładających na organy administracji obowiązek dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego sprawy. Taki sposób sporządzenie uzasadnienia decyzji organu odwoławczego, w którym zabrakło odniesienia się do wszystkich argumentów strony skarżącej stanowił nadto naruszenia art. 107 § 3 K.p.a., albowiem organ nie wskazał dlaczego odmówił wiary twierdzeniom strony co do nierozliczenia przez pracownika wypłaconych mu zaliczek oraz nie wyjaśnił podstawy prawnej uznania zgłaszanych przez pracodawcę roszczeń wobec pracownika za nieistotne z punktu widzenia wymagalności objętych nakazem z dnia [...] 2013 r. należności pracowniczych.
Taki sposób procesowania stanowił wreszcie naruszenie art. 8 K.p.a., albowiem oczywistym jest, iż brak odniesienia się przez organ II instancji do wszystkich argumentów zawartych w odwołaniu ("przemilczenie ich") stoi w sprzeczności z zasadą prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej.
Powyższe naruszenia przepisów postępowania mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Zauważyć bowiem należy, iż zgodnie z art. 85 Kodeksu pracy (dalej K.p.) wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie (§ 1), przy czym wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego (§ 2).
W myśl art. 87 § 1 K.p. z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
4) kary pieniężne przewidziane w art. 108.
Jednocześnie art. 87 § 4 K.p. stanowi, iż potrącenia, o których mowa w § 1 pkt 2 i 3, nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami, o których mowa w § 1 pkt 1 - trzech piątych wynagrodzenia. Niezależnie od tych potrąceń kary pieniężne potrąca się w granicach określonych w art. 108.
Zauważyć w tym miejscu trzeba, iż w utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że z ochrony przewidzianej w art. 87 korzysta także ekwiwalent za urlop (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2004 r., I PK 217/03, OSNP 2004, nr 24, poz. 419 i powołane tam orzecznictwo).
Odnośnie pojęcia zaliczki o jakiej mowa w art. 87 § 1 pkt 3 K.p. zauważyć natomiast należy, iż jest to kwota wypłacona pracownikowi na wydatki pracodawcy, z której musi się on rozliczyć lub którą musi zwrócić. Przepis ten nie dotyczy zaś zaliczek wypłacanych pracownikowi na poczet wynagrodzenia, które są częściowym spełnieniem świadczenia przez pracodawcę przed terminem płatności i podlegają w całości zarachowaniu na poczet wynagrodzenia należnego za dany okres (np. miesiąc).
W myśl art. 87 § 7 K.p. z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
Wreszcie wskazać należy na art. 91 K.p. zgodnie z którym należności inne niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 K.p. mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.
W świetle powyższych regulacji trafnym jawi się pogląd organu, iż dla wydania nakazu zapłaty należnego wynagrodzenia nie ma znaczenia dochodzenie przez pracodawcę od pracownika należności z tytułu szkody, którą pracownik wyrządził pracodawcy, albowiem skoro takowe roszczenia nie podlegają potrąceniu na podstawie art. 87 § 1 K.p., a jednocześnie brak jest pisemnej zgody pracownika o jakiej mowa w art. 91 K.p., to ich istnienie nie wpływa na wymagalność i co za tym idzie należność naliczonego i niewypłaconego świadczenia.
Spór pomiędzy stronami dotyczy bowiem w takiej sytuacji nie istnienia i wysokości należności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub innych świadczeń przysługujących pracownikowi, lecz zupełnie innych roszczeń, to jest roszczeń pracodawcy względem pracownika, które z mocy samego prawa, do czasu potwierdzenia ich wyrokiem sądu nie mogą być bez zgody pracownika potrącane z należnego mu wynagrodzenia. Podkreślić przy tym należy, iż na gruncie przepisów K.p. regulujących wypłatę wynagrodzeń i możliwość dokonywania z nich potrąceń roszczenie pracodawcy względem pracownika o odszkodowanie z tytułu szkód wyrządzonych mu w związku z wykonywaniem pracy nie różni się niczym od roszczeń cywilnoprawnych z innych, zupełnie nie związanych ze świadczeniem pracy tytułów i co za tym idzie nie może wpływać na ocenę jako należnego wynagrodzenia za pracę lub innych świadczeń przysługujących pracownikowi.
Jednocześnie przytoczone powyżej regulacje skutkują koniecznością zweryfikowania i doprecyzowania przez organ odwoławczy twierdzeń strony co do wypłacenia pracownikowi zaliczek na poczet wynagrodzenia oraz istnienia nierozliczonych zaliczek udzielonych pracownikowi na wydatki pracodawcy.
Ewentualne zaliczki wypłacone pracownikowi na poczet wynagrodzenia są bowiem częściowym spełnieniem świadczenia pracodawcy i podlegają w całości zaliczeniu na poczet wynagrodzenia, co w przypadku sporu co do ich uprzedniego wypłacenia pomiędzy pracodawcą, pracownikiem powoduje, iż odnośnie kwot objętych tym sporem inspektor pracy traci uprawnienie do nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę.
Analogicznie w przypadku sporu co do wypłaty, względnie rozliczenia zaliczek na poczet wydatków pracodawcy o jakich w art. 87 § 1 pkt 3 K.p., inspektor pracy traci uprawnienie do wydania nakazu wypłaty wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń przysługujących pracownikowi odnośnie kwot przekraczających połowę wynagrodzenia, albowiem powyżej tej granicy pracodawca uprawniony jest do dokonywania samodzielnych potrąceń wypłaconych zaliczek z wynagrodzenia, które co za tym idzie nie staje się w tym zakresie należnym wynagrodzeniem w rozumieniu art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.
W obu wskazanych powyżej przypadkach spór pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą dotyczy bowiem wprost należnego wynagrodzenia za pracę i winien zostać rozstrzygnięty przez sąd powszechny, a nie w postępowaniu administracyjnym.
W tych okolicznościach sprawy Sąd uchylił w całości zaskarżoną decyzję na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ winien ustalić jakie kwoty zdaniem skarżącej zostały przez nią wypłacone Z. S. tytułem zaliczek na poczet należnego wynagrodzenia, a jakie tytułem nierozliczonych zaliczek na poczet wydatków pracodawcy, co – uwzględniając poglądy prawne wyrażone w uzasadnieniu niniejszego orzeczenia – pozwoli na zweryfikowanie czy i jaka część należności pracowniczych objętych nakazem z dnia [...] 2013 r. jest bezsporna i może zostać uznana za należną w rozumieniu art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.
Gwoli wszechstronnego wyjaśnienia sprawy wskazać w tym miejscu należy, iż nietrafnym jest pogląd skarżącej jakoby obraza przepisów postępowania przez organ administracji polegała na nieprzeprowadzeniu dowodu z akt postępowania sądowego w sprawie [...] Sądu Rejonowego w L.. Dla dopuszczalności wydania nakazu na podstawie art. 11 pkt 7 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy bez jakiegokolwiek znaczenia pozostaje bowiem okoliczność czy pracownik dochodzi kwot nim objętych w postępowaniu przed sądem pracy, jak również okoliczność czy toczy się postępowanie sądowe w przedmiocie dochodzonego przez pracodawcę od pracownika odszkodowania. Jak wykazano bowiem powyżej istnienie takowego roszczenia nie wpływa na ocenę jako należnego wynagrodzenia za pracę i innych należności pracowniczych.
O wykonalności zaskarżonej decyzji Sąd orzekł zgodnie z art. 152 P.p.s.a.
O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.200 i 205 § 1 P.p.s.a. zasądzając od organu na rzecz skarżącego zwrot uiszczonego wpisu sądowego w wysokości 200 zł oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego realizowanego przez adwokata w kwocie 257 zł.
