IV SA/Po 1185/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
2014-05-29Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Jarosz
Donata Starosta /sprawozdawca/
Grażyna Radzicka /przewodniczący/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grażyna Radzicka Sędziowie WSA Donata Starosta (spr.) WSA Anna Jarosz Protokolant Ref. staż. Agnieszka Walocha po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2014 r. sprawy ze skargi G. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2013 r. nr [...] w przedmiocie warunków zabudowy 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy [...] z dnia [...] lipca 2013 r. o nr [...].; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz skarżącego G. W. kwotę 500 (słownie pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postepowania.
Uzasadnienie
Decyzją Wójta Gminy [...] z dnia [...] lipca 2013 roku [...] organ I instancji odmówił ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji polegającą na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego na działkach [...].
Odmowa podyktowana została tym, że działki wskazane przez inwestora o powierzchni 0,1956 ha to grunty klasy RII, inwestor nie posiada gospodarstwa rolnego na terenie gminy [...], a planowana inwestycja nie jest związana z realizacją zabudowy zagrodowej.
W odwołaniu G. W. podniósł, że dzierżawi grunty rolne o powierzchni 6,01 ha, a dla wskazanego terenu Starosta [...] wydał pozytywne uzgodnienie w zakresie ochrony gruntów rolnych.
G. W. w dniu [...] lutego 2013 roku złożył wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego, określając funkcję terenu jako mieszkaniową. Wyżej wymieniony przedłożył umowę dzierżawy nieruchomości rolnej oznaczonej jako działka nr [...] . Podczas rozprawy przed Kolegium G. W. oświadczył, że na nieruchomości objętej wnioskiem zamierza wznieść jedynie budynek mieszkalny. Wniosek inwestora faktycznie uzyskał pozytywną opinię Starosty [...] w zakresie ochrony gruntów rolnych - postanowienie z dnia [...] czerwca 2013 roku nr [...]. Decyzję Wójta zaskarżył do Samorządowego Kolegium odwoławczego w [...] (zwanego dalej SKO)wnioskodawca. Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpoznaniu odwołania utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy. SKO podniosło.
Ustawą z dnia 8 marca 2013 roku o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. 2013.503) zmieniono art.7 ust.2 pkt l i nadano mu brzmienie: przeznaczanie gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas MII na cele nierolnicze- wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi. Zmiana ta weszła w życie z dniem 25 maja 2013 roku ponieważ Dziennik Ustaw, w którym ogłoszono ustawę nosił datę 25 kwietnia 2013 roku, a w art.2 ustawy określono, iż wchodzi ona w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Przed datą nowelizacji obowiązywała zasada, że w odniesieniu do gruntów klas I - III zmiany przeznaczenia na cele nierolnicze dokonywano w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, po uprzednim uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, jeżeli zwarty obszar wskazany do zmiany przeznaczenia przekraczał 0,5 ha. Obecnie zgoda ministra wymagana jest bez względu na wielkość obszaru przewidzianego do zmiany przeznaczenia jeżeli mamy do czynienia z gruntem rolnym klas I-III. Ustawa nowelizująca nie zawiera przepisów przejściowych i zgodnie z obowiązującą w polskim porządku prawnym zasadą działania nowego prawa wprost, milczenie ustawodawcy co do reguły intertemporalnej należy uznać za przejaw jego woli bezpośredniego działania nowego prawa.
Z uwagi na fakt, że postępowanie w sprawie ustalenia warunków zabudowy nie zakończyło się przed dniem wejścia w życie nowelizacji powołanej wyżej ustawy, rozstrzygnięcie organu I instancji mogło oprzeć się jedynie na unormowaniach zawartych w nowelizacji. Powyższą decyzję do Tutejszego Sądu G. W. zaskarżył w całości
Zaskarżonej decyzji zarzucił:
1. naruszenie przepisu art. 61 ust. l i 4 ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym polegające na błędnej wykładni, iż gospodarstwo rolne związane z zabudową, którego powierzchnia przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa w gminie musi znajdować się na terenie tej gminy, na której zabudowa ma powstać,
2. naruszenie przepisu art. 61 ust. l i 4 w. w. ustawy polegające na błędnej wykładni, iż zabudowa zagrodowa nie może ograniczać się tylko do domu mieszkalnego jednorodzinnego,
3. naruszenie przepisu art, 7 kpa oraz przepisu art. 77 par. l kpa polegające na niedokładnym wyjaśnieniu stanu faktycznego i nierozpatrzeniu całego materiału dowodowego, co przejawia się brakiem analizy przez organ w jaki sposób gospodarstwo rolne związane jest z planowaną zabudową, czy ta zabudowa* pełni funkcję zabudowy zagrodowej dla tego gospodarstwa rolnego oraz jaki jest związek poszczególnych części gospodarstwa rolnego położonych w różnych gminach,
4. błędnej wykładni przepisu art 3 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, polegającą na przyjęciu, iż zabudowa zagrodowa nie może ograniczyć się tylko do budynku mieszkalnego służącego gospodarstwu,
5. niewłaściwe zastosowanie art. 7 ust. l i ust. 2 pkt. l ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 03.02.1995 r. gdyż budowa domu jednorodzinnego w ramach zabudowy zagrodowej nie wiąże się ze zmianą przeznaczenia gruntu rolnego na cele nierolnicze,
6. naruszenie art. 8 kpa polegające na pominięciu okoliczności wydania przez Starostę [...] postanowienia uzgadniającego pozytywnie w zakresie ochrony gruntów rolnych warunki zabudowy dla inwestycji w gospodarstwie rolnym polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego, co podważa zaufanie obywatela do władzy publicznej.
Ostatecznie wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji poprzedzającej wydanej przez organ I instancji i zasądzenie kosztów sądowych
Skarżący pdoniósł ,że jest rolnikiem posiadającym gospodarstwo rolne o łącznej powierzchni 7,10 ha obejmujące grunty rolne o powierzchni 0,9 ha położone na terenie Miasta [...] stanowiące własność skarżącego, grunty rolne o powierzchni 6,01 ha w miejscowości [...] (pod [...]), których skarżący jest dzierżawcą oraz grunty rolne stanowiące działki [...].
Skarżący wystąpił o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie domu mieszkalnego jednorodzinnego w zabudowie zagrodowej na działkach rolnych[...]. W wyjaśnieniach złożonych na rozprawie przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym skarżący wyjaśnił, iż uprawia ziemię zarówno na gruntach stanowiących jego własność położonych w [...] jak i na gruntach dzierżawionych położonych w [...].
Organ I instancji błędnie przyjął zdaniem skarżącego, iż skoro nie posiada na terenie samej Gminy [...] gospodarstwa rolnego, którego powierzchnia przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w tejże gminie to nie spełnia przesłanki określonej w art. 61 ust. 4 ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Skarżący podnosi, iż łączna powierzchnia jego gospodarstwa rolnego wynosi 7,10 ha tak więc powierzchnia ta przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w gminie [...], która wynosi 5,24 ha. Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego (tak nun. wyrok NSA w Warszawie z dnia 21.12.2007 r sygn. H OSK 1723/06;) ustawodawca w art. 61 ust. 4 ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie wymaga aby gospodarstwo rolne, z którym wiąże się zabudowa zagrodowa musiało być położone w gminie realizacji inwestycji. Tak więc posiadanie przez skarżącego gospodarstwa rolnego o łącznej powierzchni 7,10 ha powoduje, iż spełnia on przesłankę określoną w art. 61 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym tj. powierzchnia jego gospodarstwa związanego z zabudową przekracza średnią powierzchnie gospodarstwa rolnego w gminie [...].
Z kolei organ I instancji błędnie przyjął, iż budowa przez rolnika jedynie domu jednorodzinnego na gruncie rolnym nie mieści się w ramach pojęcia zabudowy zagrodowej.
Skarżący podnosi, iż stanowisko organu jest błędne w tym zakresie.
Definicja zabudowy zagrodowej zawarta jest art. 3 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zgodnie z nią przez zabudowę zagrodową należyrozumieć w szczególności budynki mieszkalne, budynki gospodarcze lub inwentarskie wrodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwachleśnych.
Z powyższej definicji wynika, iż zabudowa zagrodowa może ale nie musi składać się z budynków mieszkalnych, gospodarczych oraz inwentarskich. Może bowiem składać się tylko z budynku mieszkalnego jeżeli ma on związek z gospodarstwem rolnym.
Zgodnie z wyrokiem NSA w Warszawie z dnia 21.12.2007 r. sygn. II OSK 1723/06;
" W każdej sprawie, w której zachodzi możliwość zastosowania art. 61 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym rozważenia wymaga, czy planowana inwestycja może być uznana za zabudowę zagrodową w rozumieniu przepisów rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, póz. 690 ze zm.), oraz czy i z jaką powierzchnią gospodarstwa rolnego jest ona funkcjonalnie związana, czy ta powierzchnia, nawet położona w innej gminie, jest większa od średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w gminie realizacji inwestycji.
W dalszej części uzasadnienia w. w. orzeczenia NSA stwierdził, iż " w każdej takiej sprawie konieczne jest dokonanie indywidualnej oceny, jakie gospodarstwo rolne związane jest z planowaną zabudową, czy ta zabudowa pełni funkcję zabudowy zagrodowej dla tego gospodarstwa rolnego oraz jaki jest związek poszczególnych części gospodarstwa rolnego położonych w różnych gminach. Oczywiste jest, że dla tej oceny istotne znaczenie ma nie tylko rodzaj prowadzonej produkcji rolnej, ale także odległości między poszczególnymi częściami gospodarstwa rolnego.
Skarżący podczas rozprawy administracyjnej przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym wyjaśnił, iż uprawia ziemię rolną na dwóch nieruchomościach tj. w [...] a na gruntach położonych w [...] planuje pobudować dom jednorodzinny, w którym zamieszka. Skarżący podnosi, iż z uwagi na rodzaj prowadzonej działalności rolniczej skarżący nie potrzebuje dodatkowych zabudowań gdyż przy uprawie ziemi wynajmuje sprzęt rolniczy a zebrane plony sprzedaje zaraz po zbiorze.
Analiza sytuacji faktycznej skarżącego prowadzącego działalność rolniczą polegającą na uprawie ziemi na gruntach rozproszonych ale położonych w [...] i pod [...] prowadzi do wniosku, iż budowa domu jednorodzinnego w [...] (pod[...]) na potrzeby mieszkaniowe rolnika jest zabudową funkcjonalnie powiązaną z prowadzonym przez niego gospodarstwem rolnym i mieści się w ramach zabudowy zagrodowej.
Organ n instancji tymczasem nie dokonał w powyższym zakresie żadnej analizy i oceny, co czyni zasadnym zarzut naruszenia art. 7 i 77 par. l kpa.
Ponadto skarżący zarzucił, iż organ II instancji niewłaściwie zastosował przepis art. 7 ust. l i ust. 2 pkt. l ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 03.02.1995 r.
Przepis ten reguluje przesłanki zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze Tymczasem przepis art: 2 ust. l pkt. 3 w. w. ustawy stanowi, iż gruntami rolnymi są grunty pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rołno-spożywczemu.
Wobec powyższego skoro na działkach rolnych miałaby powstać zabudowa zagrodowa to w świetle w. w. ustawy grunty nadał zachowałyby status gruntu rolnego tak więc nie ma potrzeby zmiany ich przeznaczenia na cele nierolnicze.
Wojewódzki Sąd Administracyjny ,zważył co następuje:
Skarga w całości zasługuje na uwzględnienie.
Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej ppsa) polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 ppsa, w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.
W niniejszym postępowaniu sąd administracyjny był zobowiązany do badania legalności decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w[...] z dnia [...] września 2013 roku utrzymującej w mocy zaskarżoną decyzję Wójta Gminy [...] z dnia [...] lipca 2013 roku nr [...] wydaną w przedmiocie odmowy ustalenia warunków zabudowy zagrodowej dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego wskazując ,iż skarżący nie posiada Gminy [...] gospodarstwa rolnego a projektowana zabudowa na działce o powierzchni ok.1400 m nie może być związana z realizacją zabudowy zagrodowej. Ponadto organ stwierdził ,iż skarżący nie uzyskał zgody na przeznaczenie gruntów klasy II na cele nierolnicze.
W uznaniu Sądu należy rację przyznać skarżącemu zarówno ,co do sposobu oceniania średniego gospodarstwa w gminie, co do definicji zabudowy zagrodowej oraz zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych.
I tak zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - ustawa ta określa zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalenia zasad ich zagospodarowania i zabudowy przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań. Stosownie zaś do treści art. 1 ust. 2 pkt 1 tej ustawy, w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury.
Z cytowanych przepisów wywieść zatem można dwie fundamentalne zasady w planowaniu przestrzennym, a to zasadę zachowania ładu przestrzennego oraz zasadę zrównoważonego rozwoju, przy czym pojęcie " ładu przestrzennego", stosownie do art. 2 pkt 1 ustawy - obejmuje takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i m. innymi wymagania kompetencyjno-estetyczne (por. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz pod red. Z. Niewiadomskiego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2004). W tej sprawie inwestor zwrócił się o ustalenie warunków zabudowy dla zabudowy siedliskowej, w ocenie organu odwoławczego, organ pierwszej instancji poczynił przy rozpoznawaniu wniosku niezbędne ustalenia prawne i faktyczne. Organ I instancji , w pierwszej kolejności dokonał oceny wniosku mając na uwadze ewentualność zastosowania w sprawie przepisu art.61 ust.4 u.pz.p .Przepis ten ma bowiem zastosowanie w przypadku ustalenia warunków zabudowy dla zabudowy zagrodowej i wyłącza on przy załatwieniu takiego wniosku możliwość zastosowania przepisu art.61 ust.1 pkt u.p.z.p. Ustalenia faktyczne organów administracji doprowadziły do wniosku, że przepisy art. 61 ust. 1 pkt 1 nie mają zastosowania do zabudowy zagrodowej, w przedmiotowej sprawie przypadku gdy powierzchnia gospodarstwa rolnego związanego z tą zabudową przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie.
Aby zatem sprostać powyższym wymaganiom, ustawodawca w postępowaniu związanym z wydaniem decyzji o ustaleniu warunków zabudowy, ustanowił w przepisie art. 53 ust. 3 pkt 1 w związku z art. 64 ust. 1 ustawy - obowiązek przeprowadzenia wstępnej analizy warunków i zasad zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikającej z przepisów odrębnych.
Granice obszaru analizowanego wyznacza się zaś na kopii mapy w skali 1:500 lub 1:1000, w odległości nie mniejszej niż trzykrotna szerokość frontu działki objętej wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy, nie mniejszej jednak niż 50 m (§ 3 ust. 2 rozporządzenia).
Zgodnie zaś z § 9 ust. 1 rozporządzenia warunki i wymagania dotyczące nowej zabudowy i zagospodarowania terenu ustala się w decyzji o warunkach zabudowy, zawierającej część tekstową i graficzną. Wyniki analizy, o której mowa w § 3 ust. 1, zawierające część tekstową i graficzną, stanowią załącznik do decyzji o warunkach zabudowy (§ 9 ust. 2 rozporządzenia).
Część graficzna decyzji o warunkach zabudowy oraz część graficzna wspomnianej wyżej analizy, sporządza się w myśl § 9 ust. 3 rozporządzenia - na kopiach opisanej wyżej mapy. W tym zakresie Sąd nie dopatrzył się uchybień.
Odnosząc się zaś do ewentualnego naruszenia ładu przestrzennego należy zwrócić uwagę, że w niniejszym postępowaniu nie została sporządzona szczegółowa prawidłowa analiza urbanistyczna funkcji oraz cech zabudowy i zagospodarowania terenu wykonana na podstawie rozporządzenia z dnia 26 sierpnia 2003 roku w zakresie warunków o których mowa w art.61 ust.1-5 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80 z 2003 roku,poz.717 ze zmianami) ,której wyniki stanowią integralną część decyzji odmawiającej ustalenia warunków zabudowy z dnia 23 sierpnia 2012 roku. Przy badaniu zaskarżonej decyzji pod kątem jej zgodności z przepisami prawa Sąd stanął na stanowisku ,że rację ma skarżący co do zaprezentowanych poglądów przedstawionych w skardze. Stanowisko przedstawione przez skarżcego Sąd w pełni podziela i czyni je własnym.
Przepis art. 63 ust. 2 Upzp stanowi, że decyzja o warunkach zabudowy nie rodzi praw do terenu oraz nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich. Znaczenie normatywne powyższego przepisu jest takie, że o ustalenie warunków zabudowy w formie decyzji jest niezależne od posiadania jakiegokolwiek tytułu prawnego do gruntu objętego wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy. O decyzję tę, inaczej, niż w przypadku pozwolenia na budowę, ubiegać może się każdy, niezależnie od tego, czy posiada jakikolwiek tytuł prawny do gruntu, którego dotyczy wniosek o ustalenie warunków zabudowy. W związku z powyższym nie miały podstawy prawnej dokonywane przez organy lokalizacyjne obu instancji ustalenia dotyczące posiadania przez skarżącego prawa własności, czy dzierżawy gruntów objętych wnioskiem. Aby uzyskać decyzję o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na zabudowie zagrodowej związanej z gospodarstwem rolnym o powierzchni przekraczającej średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie, nie trzeba być rolnikiem. Powyższe stanowisko jest potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. W uzasadnieniach wyroków tych sądów można znaleźć następujące stwierdzenia: "Uzyskać warunki zabudowy można nie mając żadnego związku prawnego z nieruchomością" (wyrok NSA II OSK 725/11 z dnia 30 sierpnia 2011 r., pub/. LRX nr 1069068); "W postępowaniu o wydanie decyzji o warunkach zabudowy organ nie bada uprawnień inwestora do terenu objętego wnioskiem, co oznacza, że organ na wniosek strony zobowiązany jest wydać decyzję w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy dla terenu należącego do osoby trzeciej..." (wyrok W S A. w Warszawie IV SA/Wa 22/12 z dnia 12 marca 2012r, publ. U3X nr 1146141}; "...ustalenie warunków zabudowy nie jest związane z przysługiwaniem praw do określonej nieruchomości..." (wyrok WSA w Warszawie IV SA/Wa 148/09
dnia 20 kwietnia 2009r, publ. LEX nr 550255).
Powyższych uwarunkowań prawnych i faktycznych nie zmienia w żadnym stopniu przepis art. 61 ust. 4 upzp. Również ten przepis stanowi bowiem o zamiarze inwestora obejmującym realizację zabudowy zagrodowej jako związanej z gospodarstwem rolnym o powierzchni przekraczającej średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie. Gospodarstwa takiego nie trzeba mieć ani na swoją własność, ani też nie trzeba mieć żadnego innego tytułu prawnego do gospodarstwa rolnego, o jakim mowa w art. 61 ust. 4 Upzp. Tytuł taki trzeba mieć dopiero na etapie ubiegania się o pozwolenie na budowę, które musi być zgodne z decyzją o warunkach zabudowy, wydaną dla zabudowy zagrodowej związanej z gospodarstwem rolnym, o jakim mowa powoływanym przepisie. Na etapie ubiegania się o decyzję o warunkach zabudowy organ lokalizacyjny nie może żądać tytułu prawnego do gospodarstwa rolnego o powierzchni przekraczającej średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie. Organ ten może żądać jedynie, by we wniosku określono powierzchnię takiego gospodarstwa oraz — stosownie do treści art. 52 ust. 2 pkt l Upzp — by w załączniku do wniosku określone zostały granice terenu objętego wnioskiem na kopii mapy zasadniczej lub - w przypadku jej braku — na kopii mapy katastralnej, przyjętych do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, obejmujących teren, którego wniosek dotyczy.
Tego samego terenu i w tych samych granicach, który zostanie określony we wniosku o ustalenie warunków zabudowy, dotyczyć będzie również decyzja o warunkach zabudowy. W dalszej konsekwencji inwestor - ubiegając się o pozwolenie na budowę - będzie musiał wykazać się prawem do dysponowania tymi samymi nieruchomościami, które wykazał we wniosku o ustalenie warunków zabudowy. Jeśli wiec okaże się, że inwestor nie może wykazać się prawem do tych nieruchomości, które wykazał we wniosku o ustalenie warunków zabudowy, nie uzyska on pozwolenia na budowę. Wnioskodawca o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji, o jakiej mowa w art. 61 ust. 4 Upzp nie musi być rolnikiem. Bycie rolnikiem nie stanowi żadnej przesłanki udzielenia, alb odmowy udzielenia wnioskowanej decyzji. Z punktu widzenia przepisu art. 61 ust. 4 Upzp nie ma żadnego znaczenia, kim jest i jaki status społeczny posiada wnioskodawca o ustalenie warunków zabudowy dla zamierzenia inwestycyjnego określonego w tym przepisie. Regulacja zawarta w art. 61 ust. 4 Upzp nie jest, albowiem nie może być — w świetle konstytucyjnych zasad: równości wszystkich wobec prawa oraz równego traktowania wszystkich przez władze publiczne, wyrażonych w art. 32 ust. l Konstytucji RP oraz konstytucyjnego zakazu dyskryminacji kogokolwiek z jakiejkolwiek przyczyny, wyrażonego w art. 32 ust. 2 Konstytucji RP — interpretowana jako ustanowiona dla jednej tylko grupy społecznej, z której dobrodziejstwa nie może skorzystać każdy, lecz jedynie ci, którzy przynależą do tej grupy społecznej. W świetle powołanych wyżej przepisów rangi ustrojowej jako oczywiste oraz za pewnik traktować należy tezę, zgodnie z którą żadne przepisy nie są ustanawiane w Rzeczypospolitej Polskiej dla faworyzowania, ani dla dyskryminowania kogokolwiek. Tak więc również przepis art. 61 ust. 4 Upzp nie może być rozumiany jako ustanowiony jedynie dla rolników. Jest on ustanowiony bowiem dla każdego, kto już jest, albo w przyszłości chciałby zostać rolnikiem. Jeśli chce stworzyć gospodarstwo rolne o powierzchni większej, niż średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w danej gminie, może skorzystać uprzywilejowania, polegającego na wyłączeniu stosowania wobec wnioskowanej przez niego decyzji o warunkach zabudowy, zasady dobrego sąsiedztwa.
Przedmiotem rozstrzygnięcia zawartego w decyzji warunkach zabudowy jest zamiar inwestora, a więc stan faktyczny, który ma dopiero zaistnieć. Wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji w postaci zabudowy zagrodowej, o jakiej mowa w art. 61 ust. 4 Upzp, nie musi więc dotyczyć gospodarstwa już istniejącego, lecz może dotyczyć także gospodarstwa, które dopiero w przyszłości miałoby powstać. Na tej podstawie za całkowicie pozbawione podstaw prawnych należy uznać nie tylko żądanie wykazania się przez wnioskodawcę tytułem prawnym do nieruchomości, czy zaświadczeniami potwierdzającymi status wnioskodawcy - jako rolnika, ale także żądanie jakichkolwiek zaświadczeń związanych z prowadzeniem działalności wytwórczej w dziedzinie rolnictwa i w gospodarstwie rolnym, o jakim mowa w art. 61 ust. 4 Upzp. Uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy dla zabudowy zagrodowej nie jest też uzależnione od tego , czy ktoś ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe czy też nie. W myśl art. 61 ust. 4 ustawy przepisu ust. 1 pkt 1 nie stosuje się do zabudowy zagrodowej w przypadku, gdy powierzchnia gospodarstwa rolnego związanego z tą zabudową przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie.
Nie można podzielić stanowiska przyjętego w zaskarżonym wyroku, że powierzchnia gospodarstwa rolnego związanego z planowaną zabudową zagrodową, którą porównuje się ze średnią powierzchnią gospodarstwa rolnego w danej gminie, może obejmować tylko grunty inwestora położone w tej gminie, w której inwestor zamierza realizować zabudowę zagrodową. Do tak kategorycznego rozumienia przepisu art. 61 ust. 4 ustawy nie ma podstaw. Oznaczałoby to bowiem, że w sytuacji, gdy przez gospodarstwo rolne stanowiące jedną całość przebiega granica gminy, możliwość zabudowy zagrodowej byłaby wykluczona tylko dlatego, że części tego gospodarstwa w poszczególnych gminach są mniejsze od średniej gospodarstwa rolnego w każdej z tych gmin. Prowadzi to do wniosku, że w każdej takiej sprawie konieczne jest dokonanie indywidualnej oceny jakie gospodarstwo rolne związane jest z planowaną zabudową, czy ta zabudowa pełni funkcję zabudowy zagrodowej dla tego gospodarstwa rolnego oraz jaki jest związek poszczególnych części gospodarstwa rolnego położonych w różnych gminach. Oczywiste jest, że dla tej oceny istotne znaczenie ma nie tylko rodzaj prowadzonej produkcji rolnej, ale także odległości między poszczególnymi częściami gospodarstwa rolnego. ( tak jak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 grudnia 2007 roku IIOSK 1723/06 ). Poza tym nie maja racji też skarżący ,że skarżący jest zobowiązany otrzymać właściwą zgodę Ministra na odrolnienie terenu ,na którym chce wznieść zabudowę zagrodową. O ile rację ma SKO ,że po zmianie przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych w dacie wydawania decyzji przez organ drugiej instancji wprost znajdują zastosowanie nowe przepisy to jednak nie dotyczy to sytuacji, kiedy skarżący chce wznieść budynki w zabudowie zagrodowej. Otóż w tym zakresie wypowiedział się już NSA w uchwale pięciu sędziów OPK 40/97 11 05 1998 roku :"Według zaś art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych /Dz.U. nr 16 poz. 78 ze zm./ grunty rolne pod budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej są gruntami rolnymi. Oznacza to, że tego rodzaju zabudowa gruntów rolnych nie zmienia ich przeznaczenia.
Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że ustalenie przeznaczenia terenu w planie zagospodarowania przestrzennego jako gruntu rolnego /ornego/ nie oznacza samo przez się zakazu takiej jego zabudowy, która nie zmienia jego przeznaczenia. Zakaz takiej zabudowy musiałby wynikać ze szczególnych warunków zagospodarowania takiego terenu, określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego". Poglądy te Sąd w niniejszym składzie podziela i czyni własnymi.
Sąd uznał więc za trafne zarzuty naruszenia powyżej wskazanych przepisów art. 63 ust. 2,art.61 ust.4 upzp, które miały niewątpliwie wpływ na wynik sprawy.
Sąd uznał ,że wobec ustalenia w pełni stanu faktycznego a tylko odmiennej interpretacji prawa należało uchylić jedynie decyzję organu II instancji.
Mając powyższe na uwadze Sąd działając na podstawie art. 145 §1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. 2012 r., poz. 270, dalej ppsa) w pkt 1 wyroku uchylił decyzję zaskarżoną decyzję.
Ponownie rozpoznając niniejszą sprawę organy powinny wziąć pod uwagę dokonaną w niniejszym uzasadnieniu wykładnię znajdujących zastosowanie w sprawie przepisów upzp . Powinny przeprowadzić prawidłową analizę urbanistyczną oraz przyjąć ,że w sytuacji kiedy wnioskowana zabudowa przez skarżącego byłaby funkcjonalnie związana z gospodarstwem rolnym to spełnia definicję zabudowy zagrodowej.
W pkt 2 wyroku Sąd działając na podstawie art. 200 ppsa zasądził od SKO na rzecz skarżącego kwotę 500 zł, na którą złożyły się: 500,00 zł tytułem zwrotu uiszczonego wpisu sądowego, którego wysokość została określona w §2 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193).
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna JaroszDonata Starosta /sprawozdawca/
Grażyna Radzicka /przewodniczący/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grażyna Radzicka Sędziowie WSA Donata Starosta (spr.) WSA Anna Jarosz Protokolant Ref. staż. Agnieszka Walocha po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2014 r. sprawy ze skargi G. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2013 r. nr [...] w przedmiocie warunków zabudowy 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy [...] z dnia [...] lipca 2013 r. o nr [...].; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz skarżącego G. W. kwotę 500 (słownie pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postepowania.
Uzasadnienie
Decyzją Wójta Gminy [...] z dnia [...] lipca 2013 roku [...] organ I instancji odmówił ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji polegającą na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego na działkach [...].
Odmowa podyktowana została tym, że działki wskazane przez inwestora o powierzchni 0,1956 ha to grunty klasy RII, inwestor nie posiada gospodarstwa rolnego na terenie gminy [...], a planowana inwestycja nie jest związana z realizacją zabudowy zagrodowej.
W odwołaniu G. W. podniósł, że dzierżawi grunty rolne o powierzchni 6,01 ha, a dla wskazanego terenu Starosta [...] wydał pozytywne uzgodnienie w zakresie ochrony gruntów rolnych.
G. W. w dniu [...] lutego 2013 roku złożył wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego, określając funkcję terenu jako mieszkaniową. Wyżej wymieniony przedłożył umowę dzierżawy nieruchomości rolnej oznaczonej jako działka nr [...] . Podczas rozprawy przed Kolegium G. W. oświadczył, że na nieruchomości objętej wnioskiem zamierza wznieść jedynie budynek mieszkalny. Wniosek inwestora faktycznie uzyskał pozytywną opinię Starosty [...] w zakresie ochrony gruntów rolnych - postanowienie z dnia [...] czerwca 2013 roku nr [...]. Decyzję Wójta zaskarżył do Samorządowego Kolegium odwoławczego w [...] (zwanego dalej SKO)wnioskodawca. Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpoznaniu odwołania utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy. SKO podniosło.
Ustawą z dnia 8 marca 2013 roku o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. 2013.503) zmieniono art.7 ust.2 pkt l i nadano mu brzmienie: przeznaczanie gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas MII na cele nierolnicze- wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi. Zmiana ta weszła w życie z dniem 25 maja 2013 roku ponieważ Dziennik Ustaw, w którym ogłoszono ustawę nosił datę 25 kwietnia 2013 roku, a w art.2 ustawy określono, iż wchodzi ona w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Przed datą nowelizacji obowiązywała zasada, że w odniesieniu do gruntów klas I - III zmiany przeznaczenia na cele nierolnicze dokonywano w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, po uprzednim uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, jeżeli zwarty obszar wskazany do zmiany przeznaczenia przekraczał 0,5 ha. Obecnie zgoda ministra wymagana jest bez względu na wielkość obszaru przewidzianego do zmiany przeznaczenia jeżeli mamy do czynienia z gruntem rolnym klas I-III. Ustawa nowelizująca nie zawiera przepisów przejściowych i zgodnie z obowiązującą w polskim porządku prawnym zasadą działania nowego prawa wprost, milczenie ustawodawcy co do reguły intertemporalnej należy uznać za przejaw jego woli bezpośredniego działania nowego prawa.
Z uwagi na fakt, że postępowanie w sprawie ustalenia warunków zabudowy nie zakończyło się przed dniem wejścia w życie nowelizacji powołanej wyżej ustawy, rozstrzygnięcie organu I instancji mogło oprzeć się jedynie na unormowaniach zawartych w nowelizacji. Powyższą decyzję do Tutejszego Sądu G. W. zaskarżył w całości
Zaskarżonej decyzji zarzucił:
1. naruszenie przepisu art. 61 ust. l i 4 ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym polegające na błędnej wykładni, iż gospodarstwo rolne związane z zabudową, którego powierzchnia przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa w gminie musi znajdować się na terenie tej gminy, na której zabudowa ma powstać,
2. naruszenie przepisu art. 61 ust. l i 4 w. w. ustawy polegające na błędnej wykładni, iż zabudowa zagrodowa nie może ograniczać się tylko do domu mieszkalnego jednorodzinnego,
3. naruszenie przepisu art, 7 kpa oraz przepisu art. 77 par. l kpa polegające na niedokładnym wyjaśnieniu stanu faktycznego i nierozpatrzeniu całego materiału dowodowego, co przejawia się brakiem analizy przez organ w jaki sposób gospodarstwo rolne związane jest z planowaną zabudową, czy ta zabudowa* pełni funkcję zabudowy zagrodowej dla tego gospodarstwa rolnego oraz jaki jest związek poszczególnych części gospodarstwa rolnego położonych w różnych gminach,
4. błędnej wykładni przepisu art 3 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, polegającą na przyjęciu, iż zabudowa zagrodowa nie może ograniczyć się tylko do budynku mieszkalnego służącego gospodarstwu,
5. niewłaściwe zastosowanie art. 7 ust. l i ust. 2 pkt. l ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 03.02.1995 r. gdyż budowa domu jednorodzinnego w ramach zabudowy zagrodowej nie wiąże się ze zmianą przeznaczenia gruntu rolnego na cele nierolnicze,
6. naruszenie art. 8 kpa polegające na pominięciu okoliczności wydania przez Starostę [...] postanowienia uzgadniającego pozytywnie w zakresie ochrony gruntów rolnych warunki zabudowy dla inwestycji w gospodarstwie rolnym polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego, co podważa zaufanie obywatela do władzy publicznej.
Ostatecznie wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji poprzedzającej wydanej przez organ I instancji i zasądzenie kosztów sądowych
Skarżący pdoniósł ,że jest rolnikiem posiadającym gospodarstwo rolne o łącznej powierzchni 7,10 ha obejmujące grunty rolne o powierzchni 0,9 ha położone na terenie Miasta [...] stanowiące własność skarżącego, grunty rolne o powierzchni 6,01 ha w miejscowości [...] (pod [...]), których skarżący jest dzierżawcą oraz grunty rolne stanowiące działki [...].
Skarżący wystąpił o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie domu mieszkalnego jednorodzinnego w zabudowie zagrodowej na działkach rolnych[...]. W wyjaśnieniach złożonych na rozprawie przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym skarżący wyjaśnił, iż uprawia ziemię zarówno na gruntach stanowiących jego własność położonych w [...] jak i na gruntach dzierżawionych położonych w [...].
Organ I instancji błędnie przyjął zdaniem skarżącego, iż skoro nie posiada na terenie samej Gminy [...] gospodarstwa rolnego, którego powierzchnia przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w tejże gminie to nie spełnia przesłanki określonej w art. 61 ust. 4 ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Skarżący podnosi, iż łączna powierzchnia jego gospodarstwa rolnego wynosi 7,10 ha tak więc powierzchnia ta przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w gminie [...], która wynosi 5,24 ha. Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego (tak nun. wyrok NSA w Warszawie z dnia 21.12.2007 r sygn. H OSK 1723/06;) ustawodawca w art. 61 ust. 4 ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie wymaga aby gospodarstwo rolne, z którym wiąże się zabudowa zagrodowa musiało być położone w gminie realizacji inwestycji. Tak więc posiadanie przez skarżącego gospodarstwa rolnego o łącznej powierzchni 7,10 ha powoduje, iż spełnia on przesłankę określoną w art. 61 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym tj. powierzchnia jego gospodarstwa związanego z zabudową przekracza średnią powierzchnie gospodarstwa rolnego w gminie [...].
Z kolei organ I instancji błędnie przyjął, iż budowa przez rolnika jedynie domu jednorodzinnego na gruncie rolnym nie mieści się w ramach pojęcia zabudowy zagrodowej.
Skarżący podnosi, iż stanowisko organu jest błędne w tym zakresie.
Definicja zabudowy zagrodowej zawarta jest art. 3 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zgodnie z nią przez zabudowę zagrodową należyrozumieć w szczególności budynki mieszkalne, budynki gospodarcze lub inwentarskie wrodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwachleśnych.
Z powyższej definicji wynika, iż zabudowa zagrodowa może ale nie musi składać się z budynków mieszkalnych, gospodarczych oraz inwentarskich. Może bowiem składać się tylko z budynku mieszkalnego jeżeli ma on związek z gospodarstwem rolnym.
Zgodnie z wyrokiem NSA w Warszawie z dnia 21.12.2007 r. sygn. II OSK 1723/06;
" W każdej sprawie, w której zachodzi możliwość zastosowania art. 61 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym rozważenia wymaga, czy planowana inwestycja może być uznana za zabudowę zagrodową w rozumieniu przepisów rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, póz. 690 ze zm.), oraz czy i z jaką powierzchnią gospodarstwa rolnego jest ona funkcjonalnie związana, czy ta powierzchnia, nawet położona w innej gminie, jest większa od średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w gminie realizacji inwestycji.
W dalszej części uzasadnienia w. w. orzeczenia NSA stwierdził, iż " w każdej takiej sprawie konieczne jest dokonanie indywidualnej oceny, jakie gospodarstwo rolne związane jest z planowaną zabudową, czy ta zabudowa pełni funkcję zabudowy zagrodowej dla tego gospodarstwa rolnego oraz jaki jest związek poszczególnych części gospodarstwa rolnego położonych w różnych gminach. Oczywiste jest, że dla tej oceny istotne znaczenie ma nie tylko rodzaj prowadzonej produkcji rolnej, ale także odległości między poszczególnymi częściami gospodarstwa rolnego.
Skarżący podczas rozprawy administracyjnej przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym wyjaśnił, iż uprawia ziemię rolną na dwóch nieruchomościach tj. w [...] a na gruntach położonych w [...] planuje pobudować dom jednorodzinny, w którym zamieszka. Skarżący podnosi, iż z uwagi na rodzaj prowadzonej działalności rolniczej skarżący nie potrzebuje dodatkowych zabudowań gdyż przy uprawie ziemi wynajmuje sprzęt rolniczy a zebrane plony sprzedaje zaraz po zbiorze.
Analiza sytuacji faktycznej skarżącego prowadzącego działalność rolniczą polegającą na uprawie ziemi na gruntach rozproszonych ale położonych w [...] i pod [...] prowadzi do wniosku, iż budowa domu jednorodzinnego w [...] (pod[...]) na potrzeby mieszkaniowe rolnika jest zabudową funkcjonalnie powiązaną z prowadzonym przez niego gospodarstwem rolnym i mieści się w ramach zabudowy zagrodowej.
Organ n instancji tymczasem nie dokonał w powyższym zakresie żadnej analizy i oceny, co czyni zasadnym zarzut naruszenia art. 7 i 77 par. l kpa.
Ponadto skarżący zarzucił, iż organ II instancji niewłaściwie zastosował przepis art. 7 ust. l i ust. 2 pkt. l ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 03.02.1995 r.
Przepis ten reguluje przesłanki zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze Tymczasem przepis art: 2 ust. l pkt. 3 w. w. ustawy stanowi, iż gruntami rolnymi są grunty pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rołno-spożywczemu.
Wobec powyższego skoro na działkach rolnych miałaby powstać zabudowa zagrodowa to w świetle w. w. ustawy grunty nadał zachowałyby status gruntu rolnego tak więc nie ma potrzeby zmiany ich przeznaczenia na cele nierolnicze.
Wojewódzki Sąd Administracyjny ,zważył co następuje:
Skarga w całości zasługuje na uwzględnienie.
Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej ppsa) polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 ppsa, w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.
W niniejszym postępowaniu sąd administracyjny był zobowiązany do badania legalności decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w[...] z dnia [...] września 2013 roku utrzymującej w mocy zaskarżoną decyzję Wójta Gminy [...] z dnia [...] lipca 2013 roku nr [...] wydaną w przedmiocie odmowy ustalenia warunków zabudowy zagrodowej dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego wskazując ,iż skarżący nie posiada Gminy [...] gospodarstwa rolnego a projektowana zabudowa na działce o powierzchni ok.1400 m nie może być związana z realizacją zabudowy zagrodowej. Ponadto organ stwierdził ,iż skarżący nie uzyskał zgody na przeznaczenie gruntów klasy II na cele nierolnicze.
W uznaniu Sądu należy rację przyznać skarżącemu zarówno ,co do sposobu oceniania średniego gospodarstwa w gminie, co do definicji zabudowy zagrodowej oraz zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych.
I tak zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - ustawa ta określa zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalenia zasad ich zagospodarowania i zabudowy przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań. Stosownie zaś do treści art. 1 ust. 2 pkt 1 tej ustawy, w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury.
Z cytowanych przepisów wywieść zatem można dwie fundamentalne zasady w planowaniu przestrzennym, a to zasadę zachowania ładu przestrzennego oraz zasadę zrównoważonego rozwoju, przy czym pojęcie " ładu przestrzennego", stosownie do art. 2 pkt 1 ustawy - obejmuje takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i m. innymi wymagania kompetencyjno-estetyczne (por. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz pod red. Z. Niewiadomskiego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2004). W tej sprawie inwestor zwrócił się o ustalenie warunków zabudowy dla zabudowy siedliskowej, w ocenie organu odwoławczego, organ pierwszej instancji poczynił przy rozpoznawaniu wniosku niezbędne ustalenia prawne i faktyczne. Organ I instancji , w pierwszej kolejności dokonał oceny wniosku mając na uwadze ewentualność zastosowania w sprawie przepisu art.61 ust.4 u.pz.p .Przepis ten ma bowiem zastosowanie w przypadku ustalenia warunków zabudowy dla zabudowy zagrodowej i wyłącza on przy załatwieniu takiego wniosku możliwość zastosowania przepisu art.61 ust.1 pkt u.p.z.p. Ustalenia faktyczne organów administracji doprowadziły do wniosku, że przepisy art. 61 ust. 1 pkt 1 nie mają zastosowania do zabudowy zagrodowej, w przedmiotowej sprawie przypadku gdy powierzchnia gospodarstwa rolnego związanego z tą zabudową przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie.
Aby zatem sprostać powyższym wymaganiom, ustawodawca w postępowaniu związanym z wydaniem decyzji o ustaleniu warunków zabudowy, ustanowił w przepisie art. 53 ust. 3 pkt 1 w związku z art. 64 ust. 1 ustawy - obowiązek przeprowadzenia wstępnej analizy warunków i zasad zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikającej z przepisów odrębnych.
Granice obszaru analizowanego wyznacza się zaś na kopii mapy w skali 1:500 lub 1:1000, w odległości nie mniejszej niż trzykrotna szerokość frontu działki objętej wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy, nie mniejszej jednak niż 50 m (§ 3 ust. 2 rozporządzenia).
Zgodnie zaś z § 9 ust. 1 rozporządzenia warunki i wymagania dotyczące nowej zabudowy i zagospodarowania terenu ustala się w decyzji o warunkach zabudowy, zawierającej część tekstową i graficzną. Wyniki analizy, o której mowa w § 3 ust. 1, zawierające część tekstową i graficzną, stanowią załącznik do decyzji o warunkach zabudowy (§ 9 ust. 2 rozporządzenia).
Część graficzna decyzji o warunkach zabudowy oraz część graficzna wspomnianej wyżej analizy, sporządza się w myśl § 9 ust. 3 rozporządzenia - na kopiach opisanej wyżej mapy. W tym zakresie Sąd nie dopatrzył się uchybień.
Odnosząc się zaś do ewentualnego naruszenia ładu przestrzennego należy zwrócić uwagę, że w niniejszym postępowaniu nie została sporządzona szczegółowa prawidłowa analiza urbanistyczna funkcji oraz cech zabudowy i zagospodarowania terenu wykonana na podstawie rozporządzenia z dnia 26 sierpnia 2003 roku w zakresie warunków o których mowa w art.61 ust.1-5 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80 z 2003 roku,poz.717 ze zmianami) ,której wyniki stanowią integralną część decyzji odmawiającej ustalenia warunków zabudowy z dnia 23 sierpnia 2012 roku. Przy badaniu zaskarżonej decyzji pod kątem jej zgodności z przepisami prawa Sąd stanął na stanowisku ,że rację ma skarżący co do zaprezentowanych poglądów przedstawionych w skardze. Stanowisko przedstawione przez skarżcego Sąd w pełni podziela i czyni je własnym.
Przepis art. 63 ust. 2 Upzp stanowi, że decyzja o warunkach zabudowy nie rodzi praw do terenu oraz nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich. Znaczenie normatywne powyższego przepisu jest takie, że o ustalenie warunków zabudowy w formie decyzji jest niezależne od posiadania jakiegokolwiek tytułu prawnego do gruntu objętego wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy. O decyzję tę, inaczej, niż w przypadku pozwolenia na budowę, ubiegać może się każdy, niezależnie od tego, czy posiada jakikolwiek tytuł prawny do gruntu, którego dotyczy wniosek o ustalenie warunków zabudowy. W związku z powyższym nie miały podstawy prawnej dokonywane przez organy lokalizacyjne obu instancji ustalenia dotyczące posiadania przez skarżącego prawa własności, czy dzierżawy gruntów objętych wnioskiem. Aby uzyskać decyzję o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na zabudowie zagrodowej związanej z gospodarstwem rolnym o powierzchni przekraczającej średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie, nie trzeba być rolnikiem. Powyższe stanowisko jest potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. W uzasadnieniach wyroków tych sądów można znaleźć następujące stwierdzenia: "Uzyskać warunki zabudowy można nie mając żadnego związku prawnego z nieruchomością" (wyrok NSA II OSK 725/11 z dnia 30 sierpnia 2011 r., pub/. LRX nr 1069068); "W postępowaniu o wydanie decyzji o warunkach zabudowy organ nie bada uprawnień inwestora do terenu objętego wnioskiem, co oznacza, że organ na wniosek strony zobowiązany jest wydać decyzję w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy dla terenu należącego do osoby trzeciej..." (wyrok W S A. w Warszawie IV SA/Wa 22/12 z dnia 12 marca 2012r, publ. U3X nr 1146141}; "...ustalenie warunków zabudowy nie jest związane z przysługiwaniem praw do określonej nieruchomości..." (wyrok WSA w Warszawie IV SA/Wa 148/09
dnia 20 kwietnia 2009r, publ. LEX nr 550255).
Powyższych uwarunkowań prawnych i faktycznych nie zmienia w żadnym stopniu przepis art. 61 ust. 4 upzp. Również ten przepis stanowi bowiem o zamiarze inwestora obejmującym realizację zabudowy zagrodowej jako związanej z gospodarstwem rolnym o powierzchni przekraczającej średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie. Gospodarstwa takiego nie trzeba mieć ani na swoją własność, ani też nie trzeba mieć żadnego innego tytułu prawnego do gospodarstwa rolnego, o jakim mowa w art. 61 ust. 4 Upzp. Tytuł taki trzeba mieć dopiero na etapie ubiegania się o pozwolenie na budowę, które musi być zgodne z decyzją o warunkach zabudowy, wydaną dla zabudowy zagrodowej związanej z gospodarstwem rolnym, o jakim mowa powoływanym przepisie. Na etapie ubiegania się o decyzję o warunkach zabudowy organ lokalizacyjny nie może żądać tytułu prawnego do gospodarstwa rolnego o powierzchni przekraczającej średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie. Organ ten może żądać jedynie, by we wniosku określono powierzchnię takiego gospodarstwa oraz — stosownie do treści art. 52 ust. 2 pkt l Upzp — by w załączniku do wniosku określone zostały granice terenu objętego wnioskiem na kopii mapy zasadniczej lub - w przypadku jej braku — na kopii mapy katastralnej, przyjętych do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, obejmujących teren, którego wniosek dotyczy.
Tego samego terenu i w tych samych granicach, który zostanie określony we wniosku o ustalenie warunków zabudowy, dotyczyć będzie również decyzja o warunkach zabudowy. W dalszej konsekwencji inwestor - ubiegając się o pozwolenie na budowę - będzie musiał wykazać się prawem do dysponowania tymi samymi nieruchomościami, które wykazał we wniosku o ustalenie warunków zabudowy. Jeśli wiec okaże się, że inwestor nie może wykazać się prawem do tych nieruchomości, które wykazał we wniosku o ustalenie warunków zabudowy, nie uzyska on pozwolenia na budowę. Wnioskodawca o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji, o jakiej mowa w art. 61 ust. 4 Upzp nie musi być rolnikiem. Bycie rolnikiem nie stanowi żadnej przesłanki udzielenia, alb odmowy udzielenia wnioskowanej decyzji. Z punktu widzenia przepisu art. 61 ust. 4 Upzp nie ma żadnego znaczenia, kim jest i jaki status społeczny posiada wnioskodawca o ustalenie warunków zabudowy dla zamierzenia inwestycyjnego określonego w tym przepisie. Regulacja zawarta w art. 61 ust. 4 Upzp nie jest, albowiem nie może być — w świetle konstytucyjnych zasad: równości wszystkich wobec prawa oraz równego traktowania wszystkich przez władze publiczne, wyrażonych w art. 32 ust. l Konstytucji RP oraz konstytucyjnego zakazu dyskryminacji kogokolwiek z jakiejkolwiek przyczyny, wyrażonego w art. 32 ust. 2 Konstytucji RP — interpretowana jako ustanowiona dla jednej tylko grupy społecznej, z której dobrodziejstwa nie może skorzystać każdy, lecz jedynie ci, którzy przynależą do tej grupy społecznej. W świetle powołanych wyżej przepisów rangi ustrojowej jako oczywiste oraz za pewnik traktować należy tezę, zgodnie z którą żadne przepisy nie są ustanawiane w Rzeczypospolitej Polskiej dla faworyzowania, ani dla dyskryminowania kogokolwiek. Tak więc również przepis art. 61 ust. 4 Upzp nie może być rozumiany jako ustanowiony jedynie dla rolników. Jest on ustanowiony bowiem dla każdego, kto już jest, albo w przyszłości chciałby zostać rolnikiem. Jeśli chce stworzyć gospodarstwo rolne o powierzchni większej, niż średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w danej gminie, może skorzystać uprzywilejowania, polegającego na wyłączeniu stosowania wobec wnioskowanej przez niego decyzji o warunkach zabudowy, zasady dobrego sąsiedztwa.
Przedmiotem rozstrzygnięcia zawartego w decyzji warunkach zabudowy jest zamiar inwestora, a więc stan faktyczny, który ma dopiero zaistnieć. Wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji w postaci zabudowy zagrodowej, o jakiej mowa w art. 61 ust. 4 Upzp, nie musi więc dotyczyć gospodarstwa już istniejącego, lecz może dotyczyć także gospodarstwa, które dopiero w przyszłości miałoby powstać. Na tej podstawie za całkowicie pozbawione podstaw prawnych należy uznać nie tylko żądanie wykazania się przez wnioskodawcę tytułem prawnym do nieruchomości, czy zaświadczeniami potwierdzającymi status wnioskodawcy - jako rolnika, ale także żądanie jakichkolwiek zaświadczeń związanych z prowadzeniem działalności wytwórczej w dziedzinie rolnictwa i w gospodarstwie rolnym, o jakim mowa w art. 61 ust. 4 Upzp. Uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy dla zabudowy zagrodowej nie jest też uzależnione od tego , czy ktoś ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe czy też nie. W myśl art. 61 ust. 4 ustawy przepisu ust. 1 pkt 1 nie stosuje się do zabudowy zagrodowej w przypadku, gdy powierzchnia gospodarstwa rolnego związanego z tą zabudową przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie.
Nie można podzielić stanowiska przyjętego w zaskarżonym wyroku, że powierzchnia gospodarstwa rolnego związanego z planowaną zabudową zagrodową, którą porównuje się ze średnią powierzchnią gospodarstwa rolnego w danej gminie, może obejmować tylko grunty inwestora położone w tej gminie, w której inwestor zamierza realizować zabudowę zagrodową. Do tak kategorycznego rozumienia przepisu art. 61 ust. 4 ustawy nie ma podstaw. Oznaczałoby to bowiem, że w sytuacji, gdy przez gospodarstwo rolne stanowiące jedną całość przebiega granica gminy, możliwość zabudowy zagrodowej byłaby wykluczona tylko dlatego, że części tego gospodarstwa w poszczególnych gminach są mniejsze od średniej gospodarstwa rolnego w każdej z tych gmin. Prowadzi to do wniosku, że w każdej takiej sprawie konieczne jest dokonanie indywidualnej oceny jakie gospodarstwo rolne związane jest z planowaną zabudową, czy ta zabudowa pełni funkcję zabudowy zagrodowej dla tego gospodarstwa rolnego oraz jaki jest związek poszczególnych części gospodarstwa rolnego położonych w różnych gminach. Oczywiste jest, że dla tej oceny istotne znaczenie ma nie tylko rodzaj prowadzonej produkcji rolnej, ale także odległości między poszczególnymi częściami gospodarstwa rolnego. ( tak jak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 grudnia 2007 roku IIOSK 1723/06 ). Poza tym nie maja racji też skarżący ,że skarżący jest zobowiązany otrzymać właściwą zgodę Ministra na odrolnienie terenu ,na którym chce wznieść zabudowę zagrodową. O ile rację ma SKO ,że po zmianie przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych w dacie wydawania decyzji przez organ drugiej instancji wprost znajdują zastosowanie nowe przepisy to jednak nie dotyczy to sytuacji, kiedy skarżący chce wznieść budynki w zabudowie zagrodowej. Otóż w tym zakresie wypowiedział się już NSA w uchwale pięciu sędziów OPK 40/97 11 05 1998 roku :"Według zaś art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych /Dz.U. nr 16 poz. 78 ze zm./ grunty rolne pod budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej są gruntami rolnymi. Oznacza to, że tego rodzaju zabudowa gruntów rolnych nie zmienia ich przeznaczenia.
Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że ustalenie przeznaczenia terenu w planie zagospodarowania przestrzennego jako gruntu rolnego /ornego/ nie oznacza samo przez się zakazu takiej jego zabudowy, która nie zmienia jego przeznaczenia. Zakaz takiej zabudowy musiałby wynikać ze szczególnych warunków zagospodarowania takiego terenu, określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego". Poglądy te Sąd w niniejszym składzie podziela i czyni własnymi.
Sąd uznał więc za trafne zarzuty naruszenia powyżej wskazanych przepisów art. 63 ust. 2,art.61 ust.4 upzp, które miały niewątpliwie wpływ na wynik sprawy.
Sąd uznał ,że wobec ustalenia w pełni stanu faktycznego a tylko odmiennej interpretacji prawa należało uchylić jedynie decyzję organu II instancji.
Mając powyższe na uwadze Sąd działając na podstawie art. 145 §1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. 2012 r., poz. 270, dalej ppsa) w pkt 1 wyroku uchylił decyzję zaskarżoną decyzję.
Ponownie rozpoznając niniejszą sprawę organy powinny wziąć pod uwagę dokonaną w niniejszym uzasadnieniu wykładnię znajdujących zastosowanie w sprawie przepisów upzp . Powinny przeprowadzić prawidłową analizę urbanistyczną oraz przyjąć ,że w sytuacji kiedy wnioskowana zabudowa przez skarżącego byłaby funkcjonalnie związana z gospodarstwem rolnym to spełnia definicję zabudowy zagrodowej.
W pkt 2 wyroku Sąd działając na podstawie art. 200 ppsa zasądził od SKO na rzecz skarżącego kwotę 500 zł, na którą złożyły się: 500,00 zł tytułem zwrotu uiszczonego wpisu sądowego, którego wysokość została określona w §2 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193).
