VII SA/Wa 511/14
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2014-05-28Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Bożena Więch-Baranowska
Joanna Gierak-Podsiadły /sprawozdawca/
Mariola Kowalska. /przewodniczący/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mariola Kowalska, , Sędzia WSA Joanna Gierak – Podsiadły (spr.), Sędzia WSA Bożena Więch - Baranowska, Protokolant spec. Sylwia Kruszyńska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 maja 2014 r. sprawy ze skargi [...] Spółka z o.o. Spółka Komandytowa z siedzibą w [...] na postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] stycznia 2014 r. znak: [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji I. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] października 2013r. znak: [...], II. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.
Uzasadnienie
Przedmiotem skargi wniesionej przez [...] Spółkę z o.o. Spółkę komandytową w [...] jest postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z [...] stycznia 2014 r. znak [...].
Postanowieniem tym organ utrzymał w mocy postanowienie własne z [...] października 2013 r. o odmowie -na podstawie art. 61a § 1 w zw. z art. 157 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267, dalej: k.p.a.)- wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...] utrzymującej w mocy decyzję Prezydenta [...] z [...] stycznia 2010 r. nr [...].
Wskazane postanowienia Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego zapadły w związku z żądaniem skarżącej Spółki, która w piśmie z 22 kwietnia 2013 r. wniosła o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...] utrzymującej w mocy decyzję Prezydenta [...] z [...] stycznia 2010 r. nr [...], uchylającą -na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 i art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a.- decyzję Prezydenta [...] nr [...] z [...] września 2009 r. przenoszącą na rzecz [...] Spółkę z o.o. w [...] decyzję nr [...] z [...] czerwca 2009 r. o pozwoleniu na budowę czterokondygnacyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem w parterze, na terenie przy ul. K. w [...] wydaną dla [...] Spółki z o.o. w Warszawie i odmawiającą przeniesienia na rzecz [...] Spółki z o.o. w Warszawie decyzji Prezydenta [...] nr [...] z [...] czerwca 2009 r. o pozwoleniu na budowę czterokondygnacyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem w parterze, na terenie przy ul. K. w [...] wydanej dla [...] Spółki z o.o. w [...].
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia organ podał, iż w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy (na wniosek Spółki [...] wniesiony w terminie), brak jest podstaw do wydania rozstrzygnięcia odmiennego niż zawarte w kwestionowanym postanowieniu z [...] października 2013 r. Wskazał, iż w związku z postanowieniem WSA w Warszawie z 2 marca 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 501/11 umarzającym postępowanie sądowe dotyczące kwestionowanej decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...], wydanym w następstwie wycofania skargi przez skarżącą Spółkę, nie ma możliwości przeprowadzenia merytorycznego postępowania nieważnościowego w stosunku do powyższego rozstrzygnięcia organu wojewódzkiego. Organ wskazał, iż zgodnie z przepisem art. 61 § 1 k.p.a. postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Natomiast stosownie do art. 61a k.p.a., gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn (przedmiotowych) postępowanie nie może być wszczęte - organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Stosownie natomiast do art. 60 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) cofnięcie skargi wiąże sąd. Jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności. Z powyższego przepisu wynika, że sąd rozpoznający wniosek strony w przedmiocie cofnięcia skargi dokonuje merytorycznej kontroli na podstawie całokształtu okoliczności sprawy zaskarżonego rozstrzygnięcia. Jednocześnie sąd ten zobowiązany jest do ustalenia czy cofnięcie skargi nie zmierza do obejścia prawa, jak również czy wskutek cofnięcia skargi nie pozostaną w obrocie prawnym rozstrzygnięcia dotknięte wadą stanowiącą podstawę do stwierdzenia ich nieważności, o których mowa w art. 156 § 1 k.p.a. lub czy w stosunku do nich nie istnieją przesłanki stanowiące przyczynę wznowienia postępowania przed organem administracji publicznej. W przypadku, gdy cofnięcie skargi spowodowałoby utrzymanie w mocy rozstrzygnięcia dotkniętego wadą nieważności, sąd winien uznać za niedopuszczalne cofnięcie takiej skargi. Wówczas to, w sposób niebudzący wątpliwości, winny zostać przez sąd wykazane przesłanki uzasadniające odstąpienie od zasady związania w tej kwestii stanowiskiem skarżącego i w konsekwencji rozpoznania skargi wbrew jego woli, wyrażonej w złożonym oświadczeniu. Organ powołał się w tym miejscu na orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym wyrok NSA z 3 listopada 2004 r., sygn. akt OSK 631/04 i postanowienie WSA w Białymstoku z 12 maja 2010 r., sygn. akt I SA/Bk 123/10. Wskazał następnie, że w ww. postanowieniu z dnia 2 marca 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 501/11 WSA w Warszawie wskazał, że nie wystąpiły przesłanki wyłączające skuteczność cofnięcia skargi na kwestionowaną decyzję organu wojewódzkiego, o których mowa w art. 60 p.p.s.a. Tym samym należy uznać, że Sąd nie stwierdził aby decyzja Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...] obarczona była jakąkolwiek z wad powodujących jej nieważność, o których mowa w art. 156 § 1 k.p.a. Umorzenie bowiem postępowania sądowo - administracyjnego w takim przypadku oznacza, że decyzje lub postanowienie nie są obciążone wadami kwalifikowanymi uzasadniającymi stwierdzenie ich nieważności.
I dalej, odpowiadając na podnoszony we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zarzut, iż powagę rzeczy osądzonej ma wyłącznie prawomocny wyrok sądu administracyjnego, tym samym powyższe postanowienie WSA w Warszawie wydane
w przedmiocie umorzenia postępowania sądowego nie może uniemożliwić wszczęcia
przedmiotowego postępowania nieważnościowego, organ stwierdził, że nie ma on wpływu na niniejsze rozstrzygnięcie. Wskazał, że w myśl art. 170 p.p.s.a. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe. Stwierdził też, że celem art. 170 p.p.s.a. jest zagwarantowanie spójności i logiki działania organów państwowych, zapobiegając funkcjonowaniu w obrocie prawnym rozstrzygnięć nie do pogodzenia w całym systemie sprawowania władzy. Istota mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia sądu wyraża się w tym, że wskazane w powyższym przepisie podmioty muszą brać pod uwagę fakt istnienia i treść prawomocnego orzeczenia sądu. Muszą one przyjmować, iż dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak stwierdzono w prawomocnym orzeczeniu. W konsekwencji w kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się dana kwestia, nie może być już ona ponownie badana. Powaga rzeczy osądzonej powinna być oceniana według istoty orzeczenia w związku ze stanem sprawy mającym swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu. Organ zauważył również, że ustawodawca w art. 160 p.p.s.a. uregulował kwestię wydania przez sąd orzeczenia w formie postanowienia jeżeli ustawa ta nie przewiduje wydania wyroku. Tymczasem w myśl art. 161 § 1 p.p.s.a. o umorzeniu postępowania sąd rozstrzyga w formie postanowienia. Reasumując stwierdził, że postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie, zapadłe w wyniku cofnięcia skargi, bezpośrednio łączy się z kwestią powagi rzeczy osądzonej, co oznacza, że jest wiążące dla organów administracji publicznej w zakresie wynikającym z tego orzeczenia, tj. zarówno z jego sentencji, jak i poglądu prawnego wyrażonego w uzasadnieniu postanowienia. Wskazał na wyrok WSA w Krakowie z 12 listopada 2012 r., sygn. akt II SA/Kr 384/12 oraz wyrok WSA w Białymstoku z 11 października 2011 r., sygn. akt II SA/Bk 98/11. Przyjął w konsekwencji, że nie tylko wyrok oddalający skargę, lecz także prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania sądowego wydane w następstwie cofnięcia skargi, zamyka organowi administracji drogę do uruchomienia nadzwyczajnego postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności skarżonej wcześniej decyzji, o ile z akt postępowania sądowego wynika, że okoliczności wskazywane teraz jako przesłanki nieważności musiały być przedmiotem analizy sądu w ramach oceny dopuszczalności i skuteczności oświadczenia o cofnięciu skargi. Wobec powyższego ustalenia Sądu, dotyczące braku wystąpienia przesłanek nieważnościowych w stosunku do decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r., nr [...], wiążą organy administracji publicznej, tym samym zasadna jest odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności powyższego rozstrzygnięcia organu wojewódzkiego. Mając na uwadze powyższe ustalenia, w szczególności treść ww. przepisów p.p.s.a., za niezrozumiały organ uznał podnoszony we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zarzut braku przywołania podstaw prawnych do stwierdzenia, że umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego z powodu wycofania skargi na decyzję Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r., nr [...] stanowi podstawę do odmowy wszczęcia postępowania nieważnościowego w stosunku do tego rozstrzygnięcia organu wojewódzkiego.
W skardze na ww. postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, skarżąca – [...] Spółka z o.o. Spółka komandytowa w [...] zarzuciła:
- naruszenie art. 6 i art. 7 k.p.a. w zw. z art. 61a § 1 k.p.a. z uwagi na brak przesłanek pozwalających na odmowę wszczęcia postępowania;
- naruszenie art. 124 § 2 i art. 126 w zw. z art. 107 § 3 k.p.a. poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia, w następstwie:
a. braku wyjaśnienia podstaw prawnych do twierdzenia, iż w sprawie niniejszej zachodzą przeszkody przedmiotowe, uniemożliwiające wszczęcie postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji,
b. braku wyjaśnienia podstaw prawnych do twierdzenia, iż wydane przez sąd administracyjny postanowienie o umorzeniu postępowania zapadłe w następstwie cofnięcia skargi administracyjnej skutkuje tym, że łączy się z nim kwestia powagi rzeczy osądzonej i jest ono wiążące dla organów administracji publicznej, co uniemożliwia wszczęcie postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji, w stosunku do której cofnięta została uprzednio złożona skarga administracyjna,
c. braku weryfikacji, czy badając sprawę na etapie wydawania postanowienia o umorzeniu postępowania w efekcie cofnięcia skargi administracyjnej, przedmiotem oceny Sądu były te wszystkie okoliczności faktyczne i przesłanki, które wskazane zostały we wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji, wszczynającej niniejszej postępowanie,
- naruszenie art. 170 w zw. z art. 171 p.p.s.a. w następstwie bezpodstawnego uznania, iż wydanie postanowienia o umorzeniu postępowania administracyjnego skutkuje powagą rzeczy osądzonej.
Podnosząc powyższe, skarżąca Spółka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu skargi skarżąca nie zgadzając się ze stanowiskiem organu zaprezentowanym w sprawie podniosła, iż stanowisko to jest oczywiście błędne i nie zasługuje na akceptację. Zwróciła uwagę na kategoryczną regulację art. 171 p.p.s.a., zgodnie z którą wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Wskazała w kontekście tego przepisu, iż żadne prawomocne postanowienie sądu nie ma powagi rzeczy osądzonej, dotyczy to również postanowień kończących postępowanie sądowe. Nie ma więc żadnych podstaw do tego, aby walor powagi rzeczy osądzonej przypisywać postanowieniom. Powyższa okoliczność, tj. brak powagi rzeczy osądzonej postanowień o umorzeniu postępowania, skutkuje zaś tym, iż za błędne należy uznać stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu, jakoby w sprawie niniejszej zaistniały przeszkody przedmiotowe, uniemożliwiające wszczęcie postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji.
Dalej, skarżąca wskazała na uchwałę NSA z 7 grudnia 2009 r. sygn. akt I OPS 6/09, zgodnie z którą żądanie stwierdzenia nieważności decyzji, od której skargę oddalono prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego, powinno zostać załatwione przez wydanie decyzji o odmowie wszczęcia postępowania wówczas, gdy w rezultacie wstępnego badania zawartości żądania organ administracji publicznej ustali wystąpienie - z uwagi na wydany uprzednio wyrok sądu – przeszkody przedmiotowej czyniącej jego rozpoznanie niedopuszczalnym. W pozostałych przypadkach organ administracji publicznej obowiązany jest rozpoznać żądanie co do istoty stosując art. 158 § 1 w zw. z art. 156 § 1 k.p.a. W ocenie skarżącej, w niniejszej sprawie znaczenie ma ten fragment uzasadnienia ww. uchwały, z którego wynika potrzeba zbadania, co było przedmiotem rozstrzygnięcia, i czy oddalenie skargi nastąpiło w wyniku rozważenia przez sąd także okoliczności odpowiadających przesłankom kwalifikującym do jej wzruszenia, wskazanym w żądaniu stwierdzenia nieważności decyzji. Skarżąca podniosła przy tym, że choć wskazana uchwała odnosi się do wyroku oddalającego skargę na decyzję, to niewątpliwie jej treść musi mieć wpływ na przedmiotową sprawę, gdyż skoro możliwa jest weryfikacja merytoryczna rozstrzygnięć, co do których oddalono skargę, to tym bardziej zasadnym i koniecznym jest zweryfikowanie w postępowaniu nadzwyczajnym w trybie postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r., co do której Sąd wydał "tylko" postanowienie o umorzeniu postępowania sądowego, w wyniku cofnięcia skargi, które nie może mieć powagi rzeczy osądzonej. Skarżąca zaznaczyła też, że w sprawie niniejszej nie zostało zweryfikowane i jednoznacznie stwierdzone, czy badając sprawę na etapie wydawania postanowienia o umorzeniu postępowania w efekcie cofnięcia skargi administracyjnej, przedmiotem oceny były te wszystkie okoliczności faktyczne i przesłanki, które wskazano we wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji.
Dalej, skarżąca Spółka wskazała, iż opisane powyżej błędne stanowisko organu było konsekwencją wadliwie sporządzonego uzasadnienia przedmiotowego postanowienia. Przywołała przy tym orzecznictwo sądowoadministracyjne odnoszące się do art. 11 k.p.a. i uzasadnienia orzeczenia administracyjnego.
W końcu, skarżąca wskazała dość obszernie okoliczności, które legły u podstaw sformułowania wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym postanowieniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Skarga zasługiwała na uwzględnienie. Sąd podzielił zarzuty i argumentację w niej zawartą, wskazującą na nieuprawnione zastosowanie przez organ orzekający w sprawie art. 61a § 1 k.p.a.
W tej sytuacji Sąd za konieczne uznał uchylenie zaskarżonego orzeczenia i poprzedzającego go orzeczenia Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z [...] października 2013 r., na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.).
-Przed rozwinięciem powyższego wskazać trzeba, iż Sąd kontrolował postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z [...] stycznia 2014 r. znak: [...] utrzymujące w mocy postanowienie własne tego organu z [...] października 2013 r. o odmowie wszczęcia, na wniosek skarżącej, postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Organ orzekając w sprawie przyjął, iż wszczęcie postępowania jest niedopuszczalne z przyczyny o charakterze przedmiotowym. Wskazał bowiem na to, iż decyzja Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...] utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta [...] z [...] stycznia 2010 r. nr [...] (uchylającą -na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 i art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a.- decyzję Prezydenta [...] nr [...] z [...] września 2009 r. przenoszącą na rzecz [...] Spółkę z o.o. w [...] decyzję nr [...] z [...] czerwca 2009 r. o pozwoleniu na budowę czterokondygnacyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem w parterze, na terenie przy ul. K. w [...] wydaną dla [...] Spółki z o.o. w [...] i odmawiającą przeniesienia na rzecz [...] Spółki z o.o. w [...] decyzji Prezydenta [...] nr [...] z [...] czerwca 2009 r. o pozwoleniu na budowę czterokondygnacyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem w parterze, na terenie przy ul. K. w [...] wydanej dla [...] Spółki z o.o. w [...]), była objęta skargą wniesioną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarga ta została skutecznie przez Spółkę cofnięta, o czym świadczy prawomocne postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 2 marca 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 501/11 o umorzeniu postępowania sądowego. Organ zwrócił przy tym uwagę na treść art. 60 p.p.s.a. i wywiódł, że skoro Sąd uznał cofnięcie za skuteczne, to tym samym nie stwierdził, aby decyzja objęta skargą była dotknięta wadami kwalifikowanymi uzasadniającymi stwierdzenie jej nieważności. Organ wskazał jednocześnie, że postanowienie o umorzeniu postępowania sądowego w wyniku cofnięcia skargi, łączy się z kwestią powagi rzeczy osądzonej, co oznacza, że jest wiążące dla organów administracji publicznej. Reasumując, organ stwierdził, iż ww. postanowienie Sądu stanowi przeszkodę do uruchomienia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności wskazanej decyzji Wojewody [...]. W takich też okolicznościach organ zastosował art. 61a § 1 k.p.a., zgodnie z którym gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
-Dokonując kontroli zaskarżonego w sprawie orzeczenia, Sąd nie podzielił stanowiska organu orzekającego i za błędne uznał zastosowanie w okolicznościach faktycznych sprawy ww. art. 61a § 1 Kodeksu.
Przy czym, co do zasady, Sąd zgadza się z organem, że złożenie wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, jeszcze nie uruchamia postępowania w tym trybie, konieczne jest zbadanie przez właściwy organ, czy wniosek ten może spowodować wszczęcie postępowania, a to sprowadza się do oceny, czy został on złożony przez stronę postępowania i, czy nie zachodzą żadne przeszkody natury przedmiotowej uniemożliwiające prowadzenie takiego postępowania.
Stąd też w sprawie należało przede wszystkim wyjaśnić, czy przeszkodą w rozumieniu ww. art. 61a § 1 k.p.a. jest prawomocne postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 2 marca 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 501/11. Postanowieniem tym Sąd umorzył postępowanie sądowe ze skargi skarżącej na decyzję Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...], a to z uwagi na skuteczne cofnięcie skargi na podstawie art. 60 p.p.s.a. Biorąc pod uwagę tę okoliczność organ błędnie jednak przyjął, iż wiąże się z nią kwestia powagi rzeczy osądzonej. Błędnie w konsekwencji wywiódł, że skoro Sąd przed wydaniem ww. postanowienia (wobec treści art. 60 p.p.s.a.) musiał zbadać, czy decyzja objęta skargą nie jest dotknięta wadą nieważności (a więc dotknął kwestii merytorycznych), bo od tego ustawodawca uzależnił skuteczność cofnięcia skargi, to przyjęcie przez Sąd oświadczenia o cofnięciu skargi za skuteczne oznacza, iż decyzja, której dotyczyła sprawa nie jest dotknięta kwalifikowaną wadą. Wprawdzie organ słusznie zwrócił uwagę na treść art. 60 p.p.s.a. Niemniej nie wziął pod uwagę, iż uznając cofnięcie skargi za dopuszczalne sąd orzeka o umorzeniu postępowania sądowego w formie postanowienia, o czym stanowi art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a. Prawomocne postanowienie sądu o umorzeniu postępowania sądowego (tak jak każde inne, w tym kończące postępowanie sądowe) nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej. W ocenie Sądu, jest to też kwestia kluczowa w niniejszej sprawie, która błędnie została przez organ rozważona.
Zauważyć w tym kontekście należy, iż zgodnie z art. 171 p.p.s.a., wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Zatem, jak wynika z tego przepisu, powagę rzeczy osądzonej mogą mieć tylko orzeczenia sądowe rozstrzygające co do istoty sprawy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, tj. tylko wyroki. Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu, one bowiem jedynie zawierają ocenę zgodności z prawem zaskarżonego aktu lub czynności organu administracji publicznej i rozstrzygają o dalszym obowiązywaniu lub utracie mocy wiążącej w czasie tego aktu lub czynności (v. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz pod red. Tadeusza Wosia, wyd. 4 Komentarze LexisNexis, Warszawa 2011, str. 781). Żadne prawomocne postanowienie sądu nie korzysta powagi rzeczy osądzonej, dotyczy to także postanowień kończących postępowanie, w tym umarzających - na skutek cofnięcia skargi. Oceny tej nie zmienia przepis art. 166 p.p.s.a., zgodnie z którym do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Nie można bowiem przyjąć, aby na podstawie tego unormowania do postanowień znalazł zastosowanie ww. art. 171, kategorycznie odnoszący się tylko do wyroków. Na ww. ocenę nie wpływa także przepis art. 170 p.p.s.a., w myśl którego orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. W kontekście tego ostatniego przepisu wprawdzie tak organy, jak i sądy obowiązane są brać pod uwagę postanowienie sądu o umorzeniu postępowania sądowego, ale nie oznacza to jeszcze, iż na gruncie tego przepisu wskazany rodzaj postanowienia stoi na przeszkodzie w przeprowadzeniu postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktu, który był przedmiotem umorzonego przez sąd postępowania. Wskazany przepis art. 170 oznacza jedynie, że takie postanowienie nie może być zmienione, bądź uchylone. Warto dodać, że wskazane postanowienie sądu o umorzeniu postępowania na podstawie art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a., choć jest poprzedzone oceną dotykającą zagadnień merytorycznych (z uwagi na treść art. 60 p.p.s.a), to jednak w żadnym miejscu nie wypowiada się o prawidłowości aktu, m. in. decyzji, która była objęta skargą, następnie skutecznie cofniętą, nie wywiera więc żadnego oddziaływania na zakończone postępowanie administracyjne ani też na decyzje (postanowienia) wydane w tym postępowaniu.
-Reasumując, Sąd nie podzielił stanowiska organu przedstawionego w sprawie, a sprowadzającego się do uznania, iż postanowienie Sądu z 2 marca 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 501/11 o umorzeniu postępowania sądowego w związku z cofnięciem skargi na decyzję, która obecnie jest objęta wnioskiem o stwierdzenie nieważności, stanowi przeszkodę w uruchomieniu wnioskowanego postępowania, a to z tego powodu, iż wiąże się z nim kwestia powagi rzeczy osądzonej. Owszem, powaga rzeczy osądzonej oznacza przeszkodę, której wystąpienie uniemożliwia wydanie ponownego rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie. Taka jednak sytuacja nie miała miejsca w tym przypadku, z przyczyn powyżej przedstawionych, a wskazujących -zdaniem Sądu- na to, iż w świetle obowiązujących przepisów prawomocne postanowienie sądu nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej. W tym też zakresie Sąd w całości podzielił zarzuty i argumenty skargi.
Nadto, Sąd zgodził się ze stroną skarżącą, iż nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia zaistniałego w sprawie sporu jest treść uchwały 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2009 r. o sygn. akt I OPS 6/09, zgodnie z którą "Żądanie strony stwierdzenia nieważności decyzji, na którą skargę oddalono prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego, powinno zostać załatwione przez wydanie decyzji o odmowie wszczęcia postępowania (art. 157 § 3 K.p.a.) wówczas, gdy w rezultacie wstępnego badania zawartości żądania organ administracji publicznej ustali wystąpienie - ze względu na wydany uprzednio wyrok sądu - przeszkody przedmiotowej czyniącej jego rozpoznanie niedopuszczalnym. W pozostałych wypadkach organ administracji publicznej obowiązany jest rozpoznać żądanie co do istoty, stosując art. 158 § 1 w związku z art. 156 § 1 K.p.a." Choć wskazana uchwała nie dotyczy takiej sytuacji, jaka zaistniała w niniejszej sprawie, to jednak wskazuje wyraźnie na to, że w pewnych szczególnych sytuacjach również prawomocny wyrok sądu oddalający skargę, a korzystający przecież zgodnie z art. 171 p.p.s.a. z powagi rzeczy osądzonej, nie stanowi przeszkody w uruchomieniu postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktu skontrolowanego tym wyrokiem.
Z tych wszystkich przyczyn, Sąd uznał skargę za zasadną przyjmując, iż orzeczenia wydane w sprawie zapadły z istotnym naruszeniem art. 61a § 1 k.p.a. w zw. z art. 60 i art. 171 p.p.s.a., z uwagi na okoliczności w nich przywołane.
Dlatego też na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit c i art. 135 oraz art. 152 p.p.s.a., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, jak w sentencji.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Bożena Więch-BaranowskaJoanna Gierak-Podsiadły /sprawozdawca/
Mariola Kowalska. /przewodniczący/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mariola Kowalska, , Sędzia WSA Joanna Gierak – Podsiadły (spr.), Sędzia WSA Bożena Więch - Baranowska, Protokolant spec. Sylwia Kruszyńska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 maja 2014 r. sprawy ze skargi [...] Spółka z o.o. Spółka Komandytowa z siedzibą w [...] na postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] stycznia 2014 r. znak: [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji I. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] października 2013r. znak: [...], II. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.
Uzasadnienie
Przedmiotem skargi wniesionej przez [...] Spółkę z o.o. Spółkę komandytową w [...] jest postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z [...] stycznia 2014 r. znak [...].
Postanowieniem tym organ utrzymał w mocy postanowienie własne z [...] października 2013 r. o odmowie -na podstawie art. 61a § 1 w zw. z art. 157 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267, dalej: k.p.a.)- wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...] utrzymującej w mocy decyzję Prezydenta [...] z [...] stycznia 2010 r. nr [...].
Wskazane postanowienia Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego zapadły w związku z żądaniem skarżącej Spółki, która w piśmie z 22 kwietnia 2013 r. wniosła o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...] utrzymującej w mocy decyzję Prezydenta [...] z [...] stycznia 2010 r. nr [...], uchylającą -na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 i art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a.- decyzję Prezydenta [...] nr [...] z [...] września 2009 r. przenoszącą na rzecz [...] Spółkę z o.o. w [...] decyzję nr [...] z [...] czerwca 2009 r. o pozwoleniu na budowę czterokondygnacyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem w parterze, na terenie przy ul. K. w [...] wydaną dla [...] Spółki z o.o. w Warszawie i odmawiającą przeniesienia na rzecz [...] Spółki z o.o. w Warszawie decyzji Prezydenta [...] nr [...] z [...] czerwca 2009 r. o pozwoleniu na budowę czterokondygnacyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem w parterze, na terenie przy ul. K. w [...] wydanej dla [...] Spółki z o.o. w [...].
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia organ podał, iż w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy (na wniosek Spółki [...] wniesiony w terminie), brak jest podstaw do wydania rozstrzygnięcia odmiennego niż zawarte w kwestionowanym postanowieniu z [...] października 2013 r. Wskazał, iż w związku z postanowieniem WSA w Warszawie z 2 marca 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 501/11 umarzającym postępowanie sądowe dotyczące kwestionowanej decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...], wydanym w następstwie wycofania skargi przez skarżącą Spółkę, nie ma możliwości przeprowadzenia merytorycznego postępowania nieważnościowego w stosunku do powyższego rozstrzygnięcia organu wojewódzkiego. Organ wskazał, iż zgodnie z przepisem art. 61 § 1 k.p.a. postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Natomiast stosownie do art. 61a k.p.a., gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn (przedmiotowych) postępowanie nie może być wszczęte - organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Stosownie natomiast do art. 60 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) cofnięcie skargi wiąże sąd. Jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności. Z powyższego przepisu wynika, że sąd rozpoznający wniosek strony w przedmiocie cofnięcia skargi dokonuje merytorycznej kontroli na podstawie całokształtu okoliczności sprawy zaskarżonego rozstrzygnięcia. Jednocześnie sąd ten zobowiązany jest do ustalenia czy cofnięcie skargi nie zmierza do obejścia prawa, jak również czy wskutek cofnięcia skargi nie pozostaną w obrocie prawnym rozstrzygnięcia dotknięte wadą stanowiącą podstawę do stwierdzenia ich nieważności, o których mowa w art. 156 § 1 k.p.a. lub czy w stosunku do nich nie istnieją przesłanki stanowiące przyczynę wznowienia postępowania przed organem administracji publicznej. W przypadku, gdy cofnięcie skargi spowodowałoby utrzymanie w mocy rozstrzygnięcia dotkniętego wadą nieważności, sąd winien uznać za niedopuszczalne cofnięcie takiej skargi. Wówczas to, w sposób niebudzący wątpliwości, winny zostać przez sąd wykazane przesłanki uzasadniające odstąpienie od zasady związania w tej kwestii stanowiskiem skarżącego i w konsekwencji rozpoznania skargi wbrew jego woli, wyrażonej w złożonym oświadczeniu. Organ powołał się w tym miejscu na orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym wyrok NSA z 3 listopada 2004 r., sygn. akt OSK 631/04 i postanowienie WSA w Białymstoku z 12 maja 2010 r., sygn. akt I SA/Bk 123/10. Wskazał następnie, że w ww. postanowieniu z dnia 2 marca 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 501/11 WSA w Warszawie wskazał, że nie wystąpiły przesłanki wyłączające skuteczność cofnięcia skargi na kwestionowaną decyzję organu wojewódzkiego, o których mowa w art. 60 p.p.s.a. Tym samym należy uznać, że Sąd nie stwierdził aby decyzja Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...] obarczona była jakąkolwiek z wad powodujących jej nieważność, o których mowa w art. 156 § 1 k.p.a. Umorzenie bowiem postępowania sądowo - administracyjnego w takim przypadku oznacza, że decyzje lub postanowienie nie są obciążone wadami kwalifikowanymi uzasadniającymi stwierdzenie ich nieważności.
I dalej, odpowiadając na podnoszony we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zarzut, iż powagę rzeczy osądzonej ma wyłącznie prawomocny wyrok sądu administracyjnego, tym samym powyższe postanowienie WSA w Warszawie wydane
w przedmiocie umorzenia postępowania sądowego nie może uniemożliwić wszczęcia
przedmiotowego postępowania nieważnościowego, organ stwierdził, że nie ma on wpływu na niniejsze rozstrzygnięcie. Wskazał, że w myśl art. 170 p.p.s.a. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe. Stwierdził też, że celem art. 170 p.p.s.a. jest zagwarantowanie spójności i logiki działania organów państwowych, zapobiegając funkcjonowaniu w obrocie prawnym rozstrzygnięć nie do pogodzenia w całym systemie sprawowania władzy. Istota mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia sądu wyraża się w tym, że wskazane w powyższym przepisie podmioty muszą brać pod uwagę fakt istnienia i treść prawomocnego orzeczenia sądu. Muszą one przyjmować, iż dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak stwierdzono w prawomocnym orzeczeniu. W konsekwencji w kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się dana kwestia, nie może być już ona ponownie badana. Powaga rzeczy osądzonej powinna być oceniana według istoty orzeczenia w związku ze stanem sprawy mającym swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu. Organ zauważył również, że ustawodawca w art. 160 p.p.s.a. uregulował kwestię wydania przez sąd orzeczenia w formie postanowienia jeżeli ustawa ta nie przewiduje wydania wyroku. Tymczasem w myśl art. 161 § 1 p.p.s.a. o umorzeniu postępowania sąd rozstrzyga w formie postanowienia. Reasumując stwierdził, że postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie, zapadłe w wyniku cofnięcia skargi, bezpośrednio łączy się z kwestią powagi rzeczy osądzonej, co oznacza, że jest wiążące dla organów administracji publicznej w zakresie wynikającym z tego orzeczenia, tj. zarówno z jego sentencji, jak i poglądu prawnego wyrażonego w uzasadnieniu postanowienia. Wskazał na wyrok WSA w Krakowie z 12 listopada 2012 r., sygn. akt II SA/Kr 384/12 oraz wyrok WSA w Białymstoku z 11 października 2011 r., sygn. akt II SA/Bk 98/11. Przyjął w konsekwencji, że nie tylko wyrok oddalający skargę, lecz także prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania sądowego wydane w następstwie cofnięcia skargi, zamyka organowi administracji drogę do uruchomienia nadzwyczajnego postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności skarżonej wcześniej decyzji, o ile z akt postępowania sądowego wynika, że okoliczności wskazywane teraz jako przesłanki nieważności musiały być przedmiotem analizy sądu w ramach oceny dopuszczalności i skuteczności oświadczenia o cofnięciu skargi. Wobec powyższego ustalenia Sądu, dotyczące braku wystąpienia przesłanek nieważnościowych w stosunku do decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r., nr [...], wiążą organy administracji publicznej, tym samym zasadna jest odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności powyższego rozstrzygnięcia organu wojewódzkiego. Mając na uwadze powyższe ustalenia, w szczególności treść ww. przepisów p.p.s.a., za niezrozumiały organ uznał podnoszony we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zarzut braku przywołania podstaw prawnych do stwierdzenia, że umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego z powodu wycofania skargi na decyzję Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r., nr [...] stanowi podstawę do odmowy wszczęcia postępowania nieważnościowego w stosunku do tego rozstrzygnięcia organu wojewódzkiego.
W skardze na ww. postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, skarżąca – [...] Spółka z o.o. Spółka komandytowa w [...] zarzuciła:
- naruszenie art. 6 i art. 7 k.p.a. w zw. z art. 61a § 1 k.p.a. z uwagi na brak przesłanek pozwalających na odmowę wszczęcia postępowania;
- naruszenie art. 124 § 2 i art. 126 w zw. z art. 107 § 3 k.p.a. poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia, w następstwie:
a. braku wyjaśnienia podstaw prawnych do twierdzenia, iż w sprawie niniejszej zachodzą przeszkody przedmiotowe, uniemożliwiające wszczęcie postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji,
b. braku wyjaśnienia podstaw prawnych do twierdzenia, iż wydane przez sąd administracyjny postanowienie o umorzeniu postępowania zapadłe w następstwie cofnięcia skargi administracyjnej skutkuje tym, że łączy się z nim kwestia powagi rzeczy osądzonej i jest ono wiążące dla organów administracji publicznej, co uniemożliwia wszczęcie postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji, w stosunku do której cofnięta została uprzednio złożona skarga administracyjna,
c. braku weryfikacji, czy badając sprawę na etapie wydawania postanowienia o umorzeniu postępowania w efekcie cofnięcia skargi administracyjnej, przedmiotem oceny Sądu były te wszystkie okoliczności faktyczne i przesłanki, które wskazane zostały we wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji, wszczynającej niniejszej postępowanie,
- naruszenie art. 170 w zw. z art. 171 p.p.s.a. w następstwie bezpodstawnego uznania, iż wydanie postanowienia o umorzeniu postępowania administracyjnego skutkuje powagą rzeczy osądzonej.
Podnosząc powyższe, skarżąca Spółka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu skargi skarżąca nie zgadzając się ze stanowiskiem organu zaprezentowanym w sprawie podniosła, iż stanowisko to jest oczywiście błędne i nie zasługuje na akceptację. Zwróciła uwagę na kategoryczną regulację art. 171 p.p.s.a., zgodnie z którą wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Wskazała w kontekście tego przepisu, iż żadne prawomocne postanowienie sądu nie ma powagi rzeczy osądzonej, dotyczy to również postanowień kończących postępowanie sądowe. Nie ma więc żadnych podstaw do tego, aby walor powagi rzeczy osądzonej przypisywać postanowieniom. Powyższa okoliczność, tj. brak powagi rzeczy osądzonej postanowień o umorzeniu postępowania, skutkuje zaś tym, iż za błędne należy uznać stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu, jakoby w sprawie niniejszej zaistniały przeszkody przedmiotowe, uniemożliwiające wszczęcie postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji.
Dalej, skarżąca wskazała na uchwałę NSA z 7 grudnia 2009 r. sygn. akt I OPS 6/09, zgodnie z którą żądanie stwierdzenia nieważności decyzji, od której skargę oddalono prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego, powinno zostać załatwione przez wydanie decyzji o odmowie wszczęcia postępowania wówczas, gdy w rezultacie wstępnego badania zawartości żądania organ administracji publicznej ustali wystąpienie - z uwagi na wydany uprzednio wyrok sądu – przeszkody przedmiotowej czyniącej jego rozpoznanie niedopuszczalnym. W pozostałych przypadkach organ administracji publicznej obowiązany jest rozpoznać żądanie co do istoty stosując art. 158 § 1 w zw. z art. 156 § 1 k.p.a. W ocenie skarżącej, w niniejszej sprawie znaczenie ma ten fragment uzasadnienia ww. uchwały, z którego wynika potrzeba zbadania, co było przedmiotem rozstrzygnięcia, i czy oddalenie skargi nastąpiło w wyniku rozważenia przez sąd także okoliczności odpowiadających przesłankom kwalifikującym do jej wzruszenia, wskazanym w żądaniu stwierdzenia nieważności decyzji. Skarżąca podniosła przy tym, że choć wskazana uchwała odnosi się do wyroku oddalającego skargę na decyzję, to niewątpliwie jej treść musi mieć wpływ na przedmiotową sprawę, gdyż skoro możliwa jest weryfikacja merytoryczna rozstrzygnięć, co do których oddalono skargę, to tym bardziej zasadnym i koniecznym jest zweryfikowanie w postępowaniu nadzwyczajnym w trybie postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r., co do której Sąd wydał "tylko" postanowienie o umorzeniu postępowania sądowego, w wyniku cofnięcia skargi, które nie może mieć powagi rzeczy osądzonej. Skarżąca zaznaczyła też, że w sprawie niniejszej nie zostało zweryfikowane i jednoznacznie stwierdzone, czy badając sprawę na etapie wydawania postanowienia o umorzeniu postępowania w efekcie cofnięcia skargi administracyjnej, przedmiotem oceny były te wszystkie okoliczności faktyczne i przesłanki, które wskazano we wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji.
Dalej, skarżąca Spółka wskazała, iż opisane powyżej błędne stanowisko organu było konsekwencją wadliwie sporządzonego uzasadnienia przedmiotowego postanowienia. Przywołała przy tym orzecznictwo sądowoadministracyjne odnoszące się do art. 11 k.p.a. i uzasadnienia orzeczenia administracyjnego.
W końcu, skarżąca wskazała dość obszernie okoliczności, które legły u podstaw sformułowania wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym postanowieniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Skarga zasługiwała na uwzględnienie. Sąd podzielił zarzuty i argumentację w niej zawartą, wskazującą na nieuprawnione zastosowanie przez organ orzekający w sprawie art. 61a § 1 k.p.a.
W tej sytuacji Sąd za konieczne uznał uchylenie zaskarżonego orzeczenia i poprzedzającego go orzeczenia Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z [...] października 2013 r., na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.).
-Przed rozwinięciem powyższego wskazać trzeba, iż Sąd kontrolował postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z [...] stycznia 2014 r. znak: [...] utrzymujące w mocy postanowienie własne tego organu z [...] października 2013 r. o odmowie wszczęcia, na wniosek skarżącej, postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Organ orzekając w sprawie przyjął, iż wszczęcie postępowania jest niedopuszczalne z przyczyny o charakterze przedmiotowym. Wskazał bowiem na to, iż decyzja Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...] utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta [...] z [...] stycznia 2010 r. nr [...] (uchylającą -na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 i art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a.- decyzję Prezydenta [...] nr [...] z [...] września 2009 r. przenoszącą na rzecz [...] Spółkę z o.o. w [...] decyzję nr [...] z [...] czerwca 2009 r. o pozwoleniu na budowę czterokondygnacyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem w parterze, na terenie przy ul. K. w [...] wydaną dla [...] Spółki z o.o. w [...] i odmawiającą przeniesienia na rzecz [...] Spółki z o.o. w [...] decyzji Prezydenta [...] nr [...] z [...] czerwca 2009 r. o pozwoleniu na budowę czterokondygnacyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem w parterze, na terenie przy ul. K. w [...] wydanej dla [...] Spółki z o.o. w [...]), była objęta skargą wniesioną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarga ta została skutecznie przez Spółkę cofnięta, o czym świadczy prawomocne postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 2 marca 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 501/11 o umorzeniu postępowania sądowego. Organ zwrócił przy tym uwagę na treść art. 60 p.p.s.a. i wywiódł, że skoro Sąd uznał cofnięcie za skuteczne, to tym samym nie stwierdził, aby decyzja objęta skargą była dotknięta wadami kwalifikowanymi uzasadniającymi stwierdzenie jej nieważności. Organ wskazał jednocześnie, że postanowienie o umorzeniu postępowania sądowego w wyniku cofnięcia skargi, łączy się z kwestią powagi rzeczy osądzonej, co oznacza, że jest wiążące dla organów administracji publicznej. Reasumując, organ stwierdził, iż ww. postanowienie Sądu stanowi przeszkodę do uruchomienia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności wskazanej decyzji Wojewody [...]. W takich też okolicznościach organ zastosował art. 61a § 1 k.p.a., zgodnie z którym gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
-Dokonując kontroli zaskarżonego w sprawie orzeczenia, Sąd nie podzielił stanowiska organu orzekającego i za błędne uznał zastosowanie w okolicznościach faktycznych sprawy ww. art. 61a § 1 Kodeksu.
Przy czym, co do zasady, Sąd zgadza się z organem, że złożenie wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, jeszcze nie uruchamia postępowania w tym trybie, konieczne jest zbadanie przez właściwy organ, czy wniosek ten może spowodować wszczęcie postępowania, a to sprowadza się do oceny, czy został on złożony przez stronę postępowania i, czy nie zachodzą żadne przeszkody natury przedmiotowej uniemożliwiające prowadzenie takiego postępowania.
Stąd też w sprawie należało przede wszystkim wyjaśnić, czy przeszkodą w rozumieniu ww. art. 61a § 1 k.p.a. jest prawomocne postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 2 marca 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 501/11. Postanowieniem tym Sąd umorzył postępowanie sądowe ze skargi skarżącej na decyzję Wojewody [...] z [...] kwietnia 2010 r. nr [...], a to z uwagi na skuteczne cofnięcie skargi na podstawie art. 60 p.p.s.a. Biorąc pod uwagę tę okoliczność organ błędnie jednak przyjął, iż wiąże się z nią kwestia powagi rzeczy osądzonej. Błędnie w konsekwencji wywiódł, że skoro Sąd przed wydaniem ww. postanowienia (wobec treści art. 60 p.p.s.a.) musiał zbadać, czy decyzja objęta skargą nie jest dotknięta wadą nieważności (a więc dotknął kwestii merytorycznych), bo od tego ustawodawca uzależnił skuteczność cofnięcia skargi, to przyjęcie przez Sąd oświadczenia o cofnięciu skargi za skuteczne oznacza, iż decyzja, której dotyczyła sprawa nie jest dotknięta kwalifikowaną wadą. Wprawdzie organ słusznie zwrócił uwagę na treść art. 60 p.p.s.a. Niemniej nie wziął pod uwagę, iż uznając cofnięcie skargi za dopuszczalne sąd orzeka o umorzeniu postępowania sądowego w formie postanowienia, o czym stanowi art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a. Prawomocne postanowienie sądu o umorzeniu postępowania sądowego (tak jak każde inne, w tym kończące postępowanie sądowe) nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej. W ocenie Sądu, jest to też kwestia kluczowa w niniejszej sprawie, która błędnie została przez organ rozważona.
Zauważyć w tym kontekście należy, iż zgodnie z art. 171 p.p.s.a., wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Zatem, jak wynika z tego przepisu, powagę rzeczy osądzonej mogą mieć tylko orzeczenia sądowe rozstrzygające co do istoty sprawy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, tj. tylko wyroki. Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu, one bowiem jedynie zawierają ocenę zgodności z prawem zaskarżonego aktu lub czynności organu administracji publicznej i rozstrzygają o dalszym obowiązywaniu lub utracie mocy wiążącej w czasie tego aktu lub czynności (v. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz pod red. Tadeusza Wosia, wyd. 4 Komentarze LexisNexis, Warszawa 2011, str. 781). Żadne prawomocne postanowienie sądu nie korzysta powagi rzeczy osądzonej, dotyczy to także postanowień kończących postępowanie, w tym umarzających - na skutek cofnięcia skargi. Oceny tej nie zmienia przepis art. 166 p.p.s.a., zgodnie z którym do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Nie można bowiem przyjąć, aby na podstawie tego unormowania do postanowień znalazł zastosowanie ww. art. 171, kategorycznie odnoszący się tylko do wyroków. Na ww. ocenę nie wpływa także przepis art. 170 p.p.s.a., w myśl którego orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. W kontekście tego ostatniego przepisu wprawdzie tak organy, jak i sądy obowiązane są brać pod uwagę postanowienie sądu o umorzeniu postępowania sądowego, ale nie oznacza to jeszcze, iż na gruncie tego przepisu wskazany rodzaj postanowienia stoi na przeszkodzie w przeprowadzeniu postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktu, który był przedmiotem umorzonego przez sąd postępowania. Wskazany przepis art. 170 oznacza jedynie, że takie postanowienie nie może być zmienione, bądź uchylone. Warto dodać, że wskazane postanowienie sądu o umorzeniu postępowania na podstawie art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a., choć jest poprzedzone oceną dotykającą zagadnień merytorycznych (z uwagi na treść art. 60 p.p.s.a), to jednak w żadnym miejscu nie wypowiada się o prawidłowości aktu, m. in. decyzji, która była objęta skargą, następnie skutecznie cofniętą, nie wywiera więc żadnego oddziaływania na zakończone postępowanie administracyjne ani też na decyzje (postanowienia) wydane w tym postępowaniu.
-Reasumując, Sąd nie podzielił stanowiska organu przedstawionego w sprawie, a sprowadzającego się do uznania, iż postanowienie Sądu z 2 marca 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 501/11 o umorzeniu postępowania sądowego w związku z cofnięciem skargi na decyzję, która obecnie jest objęta wnioskiem o stwierdzenie nieważności, stanowi przeszkodę w uruchomieniu wnioskowanego postępowania, a to z tego powodu, iż wiąże się z nim kwestia powagi rzeczy osądzonej. Owszem, powaga rzeczy osądzonej oznacza przeszkodę, której wystąpienie uniemożliwia wydanie ponownego rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie. Taka jednak sytuacja nie miała miejsca w tym przypadku, z przyczyn powyżej przedstawionych, a wskazujących -zdaniem Sądu- na to, iż w świetle obowiązujących przepisów prawomocne postanowienie sądu nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej. W tym też zakresie Sąd w całości podzielił zarzuty i argumenty skargi.
Nadto, Sąd zgodził się ze stroną skarżącą, iż nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia zaistniałego w sprawie sporu jest treść uchwały 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2009 r. o sygn. akt I OPS 6/09, zgodnie z którą "Żądanie strony stwierdzenia nieważności decyzji, na którą skargę oddalono prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego, powinno zostać załatwione przez wydanie decyzji o odmowie wszczęcia postępowania (art. 157 § 3 K.p.a.) wówczas, gdy w rezultacie wstępnego badania zawartości żądania organ administracji publicznej ustali wystąpienie - ze względu na wydany uprzednio wyrok sądu - przeszkody przedmiotowej czyniącej jego rozpoznanie niedopuszczalnym. W pozostałych wypadkach organ administracji publicznej obowiązany jest rozpoznać żądanie co do istoty, stosując art. 158 § 1 w związku z art. 156 § 1 K.p.a." Choć wskazana uchwała nie dotyczy takiej sytuacji, jaka zaistniała w niniejszej sprawie, to jednak wskazuje wyraźnie na to, że w pewnych szczególnych sytuacjach również prawomocny wyrok sądu oddalający skargę, a korzystający przecież zgodnie z art. 171 p.p.s.a. z powagi rzeczy osądzonej, nie stanowi przeszkody w uruchomieniu postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktu skontrolowanego tym wyrokiem.
Z tych wszystkich przyczyn, Sąd uznał skargę za zasadną przyjmując, iż orzeczenia wydane w sprawie zapadły z istotnym naruszeniem art. 61a § 1 k.p.a. w zw. z art. 60 i art. 171 p.p.s.a., z uwagi na okoliczności w nich przywołane.
Dlatego też na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit c i art. 135 oraz art. 152 p.p.s.a., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, jak w sentencji.
