II SA/Go 325/14

Uzasadnienie

Wnioskiem złożonym 12 września 2013 r. A.M. wystąpiła do Ośrodka Pomocy Społecznej o ustalenie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego na córkę J.M., urodzoną w 2007 r. W treści wniosku wskazała, iż w skład rodziny, prócz niej i jej córki J. wchodzą I.W. ( konkubent ) oraz E.W., urodzona w 2009 r. córka jej i I.W.. Do wniosku dołączyła zaświadczenie Komornika Sądowego z dnia [...] września 2013r. o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych, zaświadczenie z Urzędu Skarbowego z dnia [...] sierpnia 2013 r., Nr [...] i Nr [...] o wysokości dochodu osiągniętego w 2012 r. przez członków rodziny oraz zaświadczenia z ZUS o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne za rok 2012.

Decyzją z dnia [...] września 2013 r. nr [...], Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej, działając z upoważnienia Wójta Gminy, odmówił przyznania wnioskodawczyni świadczeń z funduszu alimentacyjnego na córkę J.M. w okresie od [...] października 2013 r. do [...] września 2014 r.,

W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że analizując wniosek w kontekście przepisów ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów uznał, że strona nie spełnia jednej z dwóch ustawowych przesłanek warunkujących otrzymanie wnioskowanego świadczenia z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego. Stwierdził, iż na podstawie zaświadczeń z Urzędu Skarbowego ustalił, że rodzina strony w roku 2012 uzyskała dochód w wysokości 37 249,27 zł, który w przeliczeniu na osobę w rodzinie wyniósł 776,03 zł, zatem przekroczył kwotę kryterium dochodowego, która zgodnie z art. 9 ust. 1 i 2 oraz art. 10 ust.1 ustawy wynosi 725 zł. Organ I instancji, przywołując definicję dochodu rodziny i dochodu członka rodziny z art. 3 pkt 2 i 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, wyjaśnił, że miesięczny dochód rodziny - ustala się dzieląc łączną kwotę uzyskanych dochodów netto w roku kalendarzowym przez liczbę miesięcy w roku. Miesięczny dochód na osobę w rodzinie ustala się dzieląc miesięczny dochód rodziny z roku kalendarzowego przez liczbę członków rodziny, przy czym, w zakresie pojęcia rodziny, powołał się na definicję zawartą w art. 2 pkt 12 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

W skierowanym do Samorządowego Kolegium Odwoławczego odwołaniu o tej decyzji A.M. wniosła o jej uchylenie i przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

W pierwszej kolejności zarzuciła, że decyzja organu I instancji nie została należycie uzasadniona. Prócz przytoczenia ustawowych definicji nie zostały w niej bowiem podane konkretne przesłanki, na podstawie których ustalono wysokość miesięcznego dochodu rodziny. Wskazywała, iż może się jedynie domyślać, iż w zaskarżonej decyzji przyjęto, że jej rodzina składa się z czterech osób, tj. jej, dwóch córek i ojca jej drugiej córki. W ocenie skarżącej jest to stanowisko nieuprawnione, ponieważ jej rodzina, zgodnie z art. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów to trzy osoby - ona oraz jej dwie córki. A.M. wyjaśniła, że wychowuje swoją córkę – J.M. sama, bez niczyjej pomocy. Podkreśliła, że organ I instancji w żaden sposób nie uprawdopodobnił, iż ojciec jej drugiej córki E.W. przyczynia się do zaspokojenia potrzeb jej pierwszej - córki J.M.. Zdaniem strony, ustalenia organu I instancji w tym zakresie pozostają nieuprawnione oraz niezgodne ze stanem faktycznym. Zdaniem wnioskodawczyni, wychowując samotnie dwie córki, niewątpliwie spełnia ona kryterium dochodowe do przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Zarzuciła, iż zaskarżoną decyzję w takich okolicznościach należy uznać za nienależycie uzasadnioną i zawierającą błąd w ustaleniach faktycznych.

Decyzją z dnia [...] marca 2014 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, powołując się na przepis art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego ( Dz.U. z 2013 r., poz. 267 ), art. 2 pkt 2, 4, 5, 5a, 8 i 11, art. 9 ust. 1 i 2, art. 10 ust. 1, art. 15, art. 25 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ( Dz.U. z 2012 r., poz. 1228 ze zm. ) utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu wywiodło, iż w wyniku ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy uznało zaskarżoną decyzję za zgodną z prawem. Przytaczając powołane w podstawie prawnej regulacje ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ( dalej jako powoływanej jako: upua ) stwierdziło, iż w świetle powołanego stanu prawnego sprawy, treści wniosku z dnia [...] września 2013 r. oraz dokonanych ustaleń stanu faktycznego sprawy, jak również w kontekście postawionych w odwołaniu zarzutów, w pierwszej kolejności wyjaśnienia wymagała kwestia jakie osoby podlegają zaliczeniu w skład rodziny strony. W szczególności, czy zaliczeniu do składu rodziny powinien podlegać I.W., który stosownie do treści odwołania złożonego przez A.M., jest ojcem jej drugiej córki – E.W., a w konsekwencji, czy uzyskane przez niego dochody powinny podlegać uwzględnieniu przy ustalania wysokości dochodu rodziny. Wskazując na treść art. 2 pkt 12 upua SKO stwierdziło, że do katalogu osób mieszczących się w zakresie pojęcia "rodzina" zalicza się także osobę, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko. Do rodziny, zaliczeniu podlegają także, stosownie do treści przywołanej wskazanym przepisem definicji, także pozostające na utrzymaniu ww. dzieci w wieku do ukończenia 25-go roku życia. Za bezsporną, bo nie kwestionowaną przez wnioskodawczynię, organ uznał okoliczność, że I.W. jest ojcem drugiej córki A.M. – E.W., którą razem wychowują, zamieszkując wspólnie pod adresem: [...], co wynika zarówno z treści złożonego wniosku z dnia [...] września 2013 r., jak i odwołania oraz informacji zawartych w zaświadczeniu z ZUS-u. W ocenie organu nie ulega zatem wątpliwości, iż w świetle art. 2 pkt 12 upua do rodziny A.M., poza córką J.M. - będącą osobą uprawnioną w rozumieniu przepisów ustawy, zaliczeniu podlegają także I.W. oraz wspólne dziecko A.M. i I.W. - córka E.W.. Za nieuzasadnione Kolegium uznało w tych okolicznościach stanowisko strony, że do składu rodziny nie powinien podlegać zaliczeniu I.W., oraz co do tego, że rodzina ta składa się tylko z wnioskodawczyni i jej dwóch córek. Podkreśliło, iż A.M. nie uwzględniła okoliczności, iż w stosunku do drugiej córki – E.W. na I.W. spoczywa ustawowy obowiązek łożenia na jej utrzymanie.

Organ przytoczył treść preambuły do analizowanej ustawy stwierdzającej, iż "konstytucyjna zasada pomocniczości nakłada na państwo obowiązek wspierania jedynie tych osób ubogich, które nie są w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb i nie otrzymują należnego im wsparcia od osób należących do kręgu zobowiązanych wobec nich do alimentacji". W jej kontekście stwierdził, iż ustawodawca definiując pojęcie "rodziny" uwzględnił w jej zakresie również m.in. osobę, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko, aby poprzez uwzględnienie także dochodu tej osoby w zakresie dochodu rodziny, można było ustalić rzeczywistą sytuację finansową rodziny, którą faktycznie tworzą nie tylko osoba uprawniona i jej rodzic, ale także inne osoby, w tym - jak ma to miejsce w rozpoznawanej sprawie - osobę, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko, a także to dziecko.

Organ II instancji wyjaśnił, iż okoliczność, że osoba zobowiązana do alimentacji nie wywiązuje się ze swoich obowiązków nie jest automatyczną podstawą do przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, ale możliwość taka skierowana jest do określonej grupy osób ubogich, których dochody nie przekraczają określonego w ustawie kryterium dochodowego ( aktualnie 725 zł ) w przeliczeniu na osobę w realnie funkcjonującej rodzinie.

W kwestii wysokości dochodu rodziny A.M. organ II instancji stwierdził, iż z oświadczeń oraz zaświadczeń z ZUS-u i Urzędu Skarbowego wynika, że dochód wnioskodawczyni w 2012 r. wyniósł, 23 318,80 zł., podatek należny wyniósł 281,00 zł, składka na ubezpieczenie społeczne 3 290,77 zł, a suma składek na ubezpieczenie zdrowotne 1 922,66 zł. Z kolei w przypadku I.W., jego dochód brutto za 2012 r. wyniósł 25 733,42 zł, podatek należny wyniósł 13 479,00 zł, składka na ubezpieczenie społeczne 3 721,46 zł, zaś suma składek odprowadzonych na ubezpieczenie zdrowotne 2 108,06 zł. Wobec powyższego łączny dochód rodziny, na który złożył się dochód A.M. oraz I.W. wyniósł w 2012 r., po odliczeniu stosownie do treści art. 2 pkt 4 upua, w związku z art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, kwot należnego podatku oraz składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne 37 249,27 zł, co na miesiąc daje kwotę 3 104,10. Przeliczając powyższą kwotę dochodu na każdego członka rodziny, tj. cztery osoby, daje to kwotę 776,03 zł. Kwota ta o 51,03 zł, to jest tak jak ustalił to organ I instancji, przekracza kwotę kryterium dochodowego, określonego w art. 9 ust. 2 upua.

Za częściowo uzasadniony organ II instancji uznał natomiast zarzut naruszenia przepisów postępowania tj. art. 107 § 3 i 11 Kpa, poprzez brak należytego uzasadnienia decyzji, w tym wskazania konkretnych przesłanek, na podstawie których ustalono wysokość miesięcznego dochodu rodziny. Organ I instancji w zakresie uzasadnienia faktycznego odniósł się bowiem do kwestii ustaleń dochodu rodziny bez wskazania osób, które ją tworzą oraz wyjaśnień czy i dlaczego zaliczeniu do rodziny w myśl przepisów ustawy podlega I.W.. Na podstawie akt postępowania oraz dokonanych w uzasadnieniu decyzji obliczeń nie budzi jednak wątpliwości organu odwoławczego okoliczność, że I.W. został uznany przez organ I instancji za członka rodziny strony odwołującej się. W ocenie organu odwołującego, wskazane uchybienie nie stanowi jednak istotnej wadliwości decyzji, uzasadniającej jej uchylenia, wobec wykazanego wcześniej prawidłowego ustalenia składu rodziny wnioskodawczyni i kwoty jej dochodu, w tym okoliczności przekroczenia ustalonej w ustawie kwoty kryterium dochodowego, szczególnie w sytuacji gdy wskazane wyżej uchybienie organu I instancji zostało skorygowane w ramach uzasadnienia decyzji organu odowłąwczego.

W skierowanej do sądu skardze A.M., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, zarzuciła zaskarżonej decyzji obrazę art. 3 pkt. 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych w zw. z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, polegającą na uznaniu, że skarżąca, która żyje w konkubinacie i ze związku tego pochodzi inne dziecko- E.W. razem z konkubentem oraz jej córką – J.M., tworzą rodzinę i w związku z tym przekroczyła ona kryterium dochodowe i co się z tym wiąże nie należy się jej świadczenie z funduszu alimentacyjnego, chociaż jej życiowy partner nie jest biologicznym ojcem J.M., i nie ciąży na nim obowiązek łożenia na jej utrzymanie, co prowadzi do zasadnego poglądu, że należy traktować ją jako osobę samotnie wychowującą dziecko i co się z tym ściśle wiąże, jej dochód miesięczny uprawnia skarżącą do otrzymywania świadczenia alimentacyjnego.

Podnosząc powyższy zarzut wnosiła o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W motywach skargi kwestionowała uznanie przez organy obu instancji, że skarżąca wraz z córką J., jej konkubent I.W. oraz pochodząca z tego związku E.W. stanowią jedną rodzinę, gdyż wspólnie zamieszkują i wychowują dzieci, co w konsekwencji prowadziło do przyjęcia, iż dochody skarżącej oraz jej partnera podlegają zsumowaniu w skutek czego, dochód miesięczny przypadający na członka rodziny wynosi 776,03 zł i przekracza kwotę kryterium dochodowego co stanowi przeszkodę nabycia uprawnień do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Wywodziła, iż obowiązek troszczenia się o dobro dziecka, jego fizyczny i duchowy rozwój i co z tym jest związane także ponoszenie kosztów jego utrzymania, spoczywa na rodzicach ( art. 92 i następne Krio). Wskazywała, iż stan faktyczny sprawy jest bezsporny. Wychowuje ona bowiem dziecko z poprzedniego związku - córkę J., której biologiczny ojciec B.F. nie łoży na jej utrzymanie, zaś egzekucja świadczeń alimentacyjnych jest bezskuteczna. Aktualnie żyje w konkubinacie z I.W. i z tego związku pochodzi córka E.W.. Również bezspornym jest, że te cztery osoby wspólnie zamieszkują. W ocenie strony skarżącej, wbrew poglądowi strony przeciwnej, należało w pierwszej kolejności rozważyć, czy należało ją uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko. Zgodnie zaś z art. 3 pkt. 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych za osobę samotnie wychowującą dziecko uważa się m.in. pannę. Skarżąca podnosiła, iż jest panną, która samotnie wychowuje córkę J., której ojciec nie tylko nie interesuje się jej losem ale też nie łoży na utrzymanie i nie ma z nim żadnego kontaktu. Dla poparcia zasadności swego stanowiska powoływała się na pogląd wyrażony w wyroku WSA w Gliwicach z dnia 18 maja 2009 r. w sprawie o sygn. IV SA/Gl 885/09, zgodnie z którym osobą samotnie wychowującą dziecko zgodnie z art. 3 pkt 17 a ustawy o świadczeniach rodzinnych jest każdy rodzic, który wychowuje swoje dziecko bez drugiego rodzica tego dziecka. Przytoczyła też stanowisko wyrażone w wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie o sygn. II SA/Rz 991/09 stwierdzające, że "brzmienie przepisu art. 3 ust. 17 ustawy z 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, wskazuje na wychowanie dziecka z "jego rodzicem". Skoro zatem dziecko nie jest wychowywane wspólnie przez oboje rodziców, to rodzic sprawujący opiekę bezpośrednio nad dzieckiem, ubiegający się o zaliczkę alimentacyjną, spełnia kryteria uznania go za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumowaniu art. 3 pkt 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, nawet wówczas, gdy zawarł kolejny związek małżeński". Zdaniem skarżącej błędne, chociażby w świetle powołanych przepisów Krio, pozostaje też stanowisko SKO w zakresie interpretacji pojęcia "rodzina" i stwierdzenie, że skarżąca tworzy taką rodzinę wraz z konkubentem i dziećmi. W ocenie strony skarżącej kwestię tę rozstrzyga również wyrok WSA w Poznaniu z dnia 7 maja 2009 r. w sprawie o sygn. IV SA/Po 62/09, z którego wynika, że zawarty w art. 3 pkt 17a in fine ustawy o świadczeniach rodzinnych warunek "wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem", należy odnosić nie do każdej osoby związanej z jednym z rodziców dziecka, ale do rodzica dziecka, którego dotyczy wniosek o przyznanie dodatku do zasiłku. Bez znaczenia pozostaje okoliczność, że matka ubiegająca się o dodatek do zasiłku rodzinnego pozostaje w nowym nieformalnym związku, z którego posiada również inne dzieci, jakie wychowuje wspólnie z dziećmi uprawnionymi do zaliczki. W takiej sytuacji rodzic może być uznany wobec jednego dziecka za rodzica samotnie je wychowującego, a wobec dziecka wychowanego wspólnie z biologicznym rodzicem już za osobę wychowującą dziecko w rodzinie". Zdaniem skarżącej, w kontekście wskazanego wyroku, jest ona osobą samotnie wychowującą córkę J.. Natomiast drugie jej dziecko, z tej racji, że zamieszkuje wspólnie z biologicznym ojcem, jest uznawane za wychowywane w rodzinie. Zwłaszcza, co zresztą wynika z przedstawionej argumentacji, iż córka J.M. nie jest ani krewną ani nawet powinowatą I.W.. Okoliczność, że zamieszkuje ona razem z partnerem matki, jest wychowywana razem z drugim dzieckiem, świadczy dobrze, o I.W. jako człowieku. Natomiast nie może być to argumentem przemawiającym na niekorzyść skarżącej i pozbawieniem jej należnych świadczeń w sytuacji gdy wysokość jej dochodu uprawnią ją do otrzymania świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

W odpowiedzi na skargę organ domagał się oddalenia skargi podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 22 maja 2014 r. pełnomocnik skarżącej podtrzymał skargę wywodząc dodatkowo, iż definicja rodziny przyjęta przez SKO jest zbyt szeroka, co prowadzi w konsekwencji do tego, że obca osoba jest zmuszona do utrzymywania nie swojego dziecka.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Skarga jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U z 2002 r., Nr 153 poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, iż sąd administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję, postanowienie lub inny akt administracyjny wyłącznie z punktu widzenia zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania kwestionowanego aktu. Sąd, orzekając w sprawie, nie kieruje się zasadami słuszności, czy też celowości i nie ocenia kwestionowanego w skardze rozstrzygnięcia z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Zakres kontroli sądowoadministracyjnej wyznaczony jest granicami danej sprawy. Sprawując funkcję kontrolną we wskazanych granicach sąd administracyjny nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi, powołaną podstawą prawną, bądź poprawnością przytoczonej w skardze argumentacji ( art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity z Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej powoływanej jako: ppsa).

Przedmiotem kontroli, sprawowanej na wskazanych powyżej zasadach, pozostawała decyzja SKO utrzymująca w mocy decyzję organu I instancji, którą to - załatwiając wniosek A.M. - odmówiono jej świadczenia z funduszu alimentacyjnego na córkę J.M. w okresie od [...] października 2013 do [...] września 2014 r.

W kontekście przedmiotu postępowania przez organami jakim pozostawało prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego wskazać należy na konieczność prawidłowego określenia ról procesowych A.M. i J.M. w postępowaniu administracyjnym a w konsekwencji i sądowoadministracyjnym. W tej kwestii stwierdzić należy, że w sprawach świadczeń z funduszu alimentacyjnego uprawnionymi są osoby, na rzecz których zostały zasądzone alimenty. W przypadku osób małoletnich przedstawicielami ustawowymi dziecka, upoważnionymi do podejmowania działań w jego imieniu są rodzice dziecka, przy czym każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel dziecka. Stroną w znaczeniu materialnoprawnym jest jednak zawsze uprawniony, natomiast przedstawiciel ustawowy reprezentuje jedynie interesy małoletniego ( vide: wyrok NSA z dnia 1 czerwca 2012 r. w sprawie I OSK 2424/11 Lex nr 1215515 ).

W konsekwencji więc w rozpoznawanej sprawie wnioskodawczynią i adresatem decyzji organów obu instancji pozostawać powinna małoletnia J.M., reprezentowana przez, działającą na jej rzecz, przedstawicielkę ustawową – matkę A.M.. Tak też należy odczytywać kierowane do A.M., nie dość precyzyjnie sformułowane przez organy gdy idzie o podmiot legitymujący się statusem strony, decyzje i traktować ją nie jako stronę postępowania, ale przedstawicielkę ustawową małoletniej córki J.. Małoletnia J. bowiem, jako osoba na rzecz której zasądzone zostały alimenty od ojca B.F., jest osobą uprawnioną stosownie do art. 2 pkt 11 upua i ma status strony postępowania nie tylko administracyjnego, ale i sądowadministracyjnego. Z tych względów, zarządzeniem z dnia 20 maja 2014 r,. doszło do zmodyfikowania wskazanego w skardze określenia strony skarżącej.

Odnosząc się zaś do meritum sprawy to podstawę prawną zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ( Dz. U. z 2012 r., poz. 1228 w brzmieniu obowiązującym w dacie podejmowania zaskarżonej decyzji ). Wskazać należy, że celem powołanej ustawy jest wspieranie osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej w związku z niemożliwością wyegzekwowania środków na bieżące utrzymanie od osób zobowiązanych tytułem wykonawczym ( wyrokiem sądowym, ugodą sądową ) do alimentacji, nie zaś automatyczne dostarczanie im świadczeń alimentacyjnych w zastępstwie dłużników alimentacyjnych. Zaakcentować przy tym należy, że ustawodawca wyznaczył ścisłe kryteria warunkujące możliwość przyznania pomocy finansowej w formie świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Decyzje w tym przedmiocie nie zapadają zatem w ramach uznania administracyjnego, ale mają charakter związany.

Jednym z podstawowych kryteriów pozwalających na pozytywne rozstrzygnięcie wniosku o przyznanie osobie uprawnionej świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest sytuacja materialna uprawnionego podmiotu, a w zasadzie jego rodziny. Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 powołanej ustawy, świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia albo w przypadku gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia, albo w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności – bezterminowo. Jednocześnie w art. 9 ust. 2 cyt. ustawy ustawodawca zastrzegł, że świadczenia te przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725,00 zł.

W zakresie rozumienia pojęcia "dochód" i "dochód rodziny" ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów odwołuje się ( vide: art. 2 pkt 4 i 5 ) do ich definicji zamieszczonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych ( Dz. U. z 2013 r., poz. 1456) "dochód" to, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób, m.in. przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie społeczne niezliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym alimenty na dzieci. Z kolei "dochód rodziny" to suma dochodów członków rodziny (art. 3 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Natomiast ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów zawiera własną definicję pojęcia "dochód członka rodziny" przez który rozumie się, zgodnie z art. 2 pkt 5a ustawy, "przeciętny miesięczny dochód członka rodziny osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy z zastrzeżeniem art. 9 ust. 3-4a".

Nadto w przepisie art. 2 pkt 12 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów zawarta została definicja pojęcia "rodzina". Przepis ten stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o rodzinie - oznacza to odpowiednio następujących członków rodziny: rodziców osoby uprawnionej, małżonka rodzica osoby uprawnionej, osobę, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko, pozostające na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia oraz dziecko, które ukończyło 25 rok życia otrzymujące świadczenia z funduszu alimentacyjnego lub legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.1), a także osobę uprawnioną; przy czym do rodziny nie zalicza się:

a) dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego,

b) dziecka pozostającego w związku małżeńskim,

c) rodzica osoby uprawnionej zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz.

Jak wynika z treści przytoczonej regulacji prawnej, jeżeli dana osoba podlega zaliczeniu do "rodziny" osoby uprawnionej w rozumieniu definicji ustawowej zawartej w art. 2 pkt 12 upua i osiąga ona dochód w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, to dochód ten podlega zaliczeniu do dochodu rodziny w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Dochodem rodziny pozostaje bowiem suma dochodów członków rodziny. Z kolei jeżeli wyliczony, w oparciu o dochód rodziny, dochód członka rodziny w rozumieniu art. 2 pkt 5a upup, przekracza 725 zł osobie uprawnionej świadczenie z funduszu alimentacyjnego nie przysługuje.

W rozpoznawanej sprawie stan faktyczny, jak to przyznano w skardze, pozostawał bezsporny co do tego, iż A.M. wychowuje, uprawnioną do alimentów od ojca B.F., córkę J.M., wspólnie zamieszkując i wychowując wspólnie z jej ojcem drugą córkę E.W.. Bez wątpienia zatem I.W. jest osobą z którą rodzic ( A.M. ) osoby uprawnionej ( J.M. ) wychowuje wspólne dziecko ( E.W. ). Tym samym podlega on w świetle definicji z art. 2 pkt 12 upua zaliczeniu do rodziny osoby uprawnionej tj. J.M.. W konsekwencji również osiągany przez niego dochód stanowi, wraz z dochodem A.M., dochód rodziny którą tworzą. W tak ustalonym składzie osobowym rodziny, dochód przypadający na jej członka przekracza, jak zasadnie ustaliły organy, kwotę 725 zł. Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy wynika bowiem, iż dochód I.W. wyniósł w roku 2012 kwotę 19 424,96 zł ( 25 733,42 wynagrodzenie pomniejszone o - 479 zł podatek, – 3 721,46 zł składki na ubezpieczenie społeczne – 2 108,06 zł składki na ubezpieczenie zdrowotne), zaś dochód A.M. stanowiła kwota 17 824,37 zł ( 23 318,80 zł wynagrodzenie pomniejszone o – 281 zł podatek, - 3 290,77 zł składki na ubezpieczenie społeczne, - 1 922,66 zł składki na ubezpieczenie zdrowotne ), co stanowi łącznie kwotę dochodu rodziny w 2012 r. w wysokości 37 249,27 zł i w przeliczeniu na jej członka 776,03 ( 37 249,27 zł : 12 miesięcy : na 4 członków rodziny ). Tym samym ustalenie organów ( błąd SKO w zakresie wskazania kwoty podatku odprowadzonego od wynagrodzenia I.W. miał charakter oczywistej omyłki ), iż w rodzinie uprawnionej przekroczone zostało kryterium dochodowe, warunkujące przyznanie prawa do świadczeń, uznać należało za uzasadnione i odpowiadające przepisom prawa. Mimo, iż wskazane przekroczenie jest nieznaczne, to zważyć jednak należy, że decyzje wydawane w przedmiocie świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie mają, jak to już wskazano, charakteru uznania administracyjnego. Ustawodawca wyznaczył ścisłe kryteria warunkujące możliwość przyznania tego rodzaju pomocy finansowej. Jednym z podstawowych kryteriów pozwalającym na pozytywne rozstrzygnięcie wniosku o przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest sytuacja materialna podmiotów wnioskujących o taką pomoc. Regulacja prawna w tym zakresie ma charakter bezwzględny i organ administracji jest nią ściśle związany, co oznacza, iż bierze pod rozwagę wyłącznie przesłanki wskazane przez ustawodawcę. Z tego też powodu w sytuacji przekroczenia kryterium wskazanego w art. 9 ust. 2 upua organ nie może uwzględnić wniosku strony bez względu na wielkość tego przekroczenia czy też inne, towarzyszące sprawie okoliczności, jak sytuacja rodzinna czy zdrowotna strony ( vide : wyrok WSA w Poznaniu z dnia 2 października 2008 r., IV SA/Po 350/08, LEX nr 498300, wyrok WSA w Łodzi z dnia 16 marca 2010 r., II SA/Łd 135/10, LEX nr 605672).

Odnosząc się do zarzutów i wywodów skargi to pozostawały one nieuzasadnione. Zarzut naruszenia art. 3 pkt 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych w związku z art. 9 ust. 2 upua, pozostawał bezpodstawny.

Powołany w skardze przepis art. 3 pkt 17a nie miał w sprawie zastosowania. Regulacje ustawy o świadczeniach rodzinnych znajdują zastosowanie przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego jedynie w zakresie w jakim odsyła do niej ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Tak jest w odniesieniu do definicji dochodu i dochodu rodziny. Brak takiego odesłania w odniesieniu do art. 3 pkt 17 a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Odnośnie zaś argumentów podnoszonych przez pełnomocnika strony skarżącej, a wywodzonych z powołanych w skardze wyroków wojewódzkich sądów administracyjnych, to - nie kwestionując zasadności wyrażanych w powołanych orzeczeniach poglądów - stwierdzić należy, że wyrażone zostały one na gruncie nie obowiązującego już stanu prawnego tj. ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej ( Dz. U. Nr 86, poz. 732, Nr 164, poz. 1366 ), która odsyłała do art. 3 pkt. 17a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Art. 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej stanowił bowiem, iż zaliczka alimentacyjna przysługiwała osobie samotnie wychowującej dzieci, uprawnionej do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna. Pojęcie "osoba samotnie wychowująca dzieci" zdefiniowane zaś zostało w art. art. 3 ust. 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych ( osoba samotnie wychowująca dziecko to panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba pozostająca w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osoba rozwiedziona, chyba, że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem). Podkreślenia wymaga, iż obecnie obowiązująca ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów nie uzależnia prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego od takich kryteriów jak stan cywilny, niewychowywanie dziecka wspólnie z jego rodzicem czy samotne wychowywanie dziecka.

Podobnie pozbawiony podstaw pozostawał zarzut przyjęcia przez organy zbyt szerokiej, w stosunku do regulacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, definicji pojęcia rodzina. W tej kwestii stwierdzić należy, iż Krio nie zawiera definicji legalnej pojęcia "rodzina", zaś ta stworzona przez ustawodawcę w pkt 12 art. 2 upua pozostaje wiążąca na gruncie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów i musi być stosowana przez organy zgodnie z zasadą praworządności ( art. 6 Kpa ).

W tym stanie rzeczy skarga podlegała oddaleniu ( art. 151 ppsa ).