II OSK 2967/12
Wyrok
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-05-21Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Andrzej Matan
Jacek Chlebny /przewodniczący/
Robert Sawuła /sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Chlebny Sędziowie Sędzia NSA Robert Sawuła (spr.) Sędzia del. NSA Andrzej Matan Protokolant starszy inspektor sądowy Elżbieta Maik po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 1009/12 w sprawie ze skargi [...] na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji 1. oddala skargę kasacyjną, 2. prostuje zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w jego pkt. 3 w ten sposób, że określa, iż koszty postępowania sądowego zasądzono od Ministra Administracji i Cyfryzacji na rzecz [...], 3. zasądza od [...] na rzecz skarżącego [...] kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z 21 sierpnia 2012 r., I SA/Wa 1009/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny (dalej: WSA) w Warszawie po rozpoznaniu skargi [...] (dalej: [...]) uchylił zaskarżoną decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] grudnia 2010 r. nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję tego organu z [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] lutego 2000 r. o wpisaniu w dziale A Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych [...] (dalej: [...]). Wyrok opatrzono klauzulą ochrony tymczasowej oraz orzeczono o kosztach postępowania.
W uzasadnieniu sąd I instancji wskazał, że decyzją z [...] lipca 2003 r., po rozpoznaniu wniosku [...], Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji (dalej także jako: Minister) odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji własnej z [...] lutego 2000 r. odnośnie wpisu [...] do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych. Organ uznał, że [...] nie ma przymiotu strony w postępowaniu o stwierdzenie nieważności tej decyzji. Decyzja odmawiająca wszczęcia postępowania nadzwyczajnego została utrzymana w mocy decyzją Ministra z [...] sierpnia 2003 r.
Wyrokiem z 26 marca 2004 r., I SA 2188/03, WSA w Warszawie, po rozpoznaniu skargi [...], uchylił obie wcześniejsze decyzje, wskazując m. in., że nie jest oczywiste, czy skarżący nie ma legitymacji w postępowaniu o rejestrację podmiotu, który jest gminą żydowską w rozumieniu ustawy z 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 41, poz. 251 ze zm., dalej: Ugwż). Jeżeli bowiem nowo zarejestrowana gmina jest w założeniu typową gminą żydowską, [...] ma prawo brać udział w postępowaniu rejestrowym z uwagi na uprawnienia przewidziane dla niego w Ugwż, odwołującą się do prawa wewnętrznego gmin wyznaniowych żydowskich. Wyrokiem z 22 grudnia 2004 r., OSK 959/04 Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) oddalił skargę kasacyjną Ministra od powyższego wyroku.
Decyzją z [...] października 2007 r. Minister, po wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności własnej decyzji z [...] lutego 2000 r., umorzył postępowanie administracyjne w sprawie z wniosku [...] o stwierdzenie nieważności decyzji o rejestracji [...]. Organ uznał, że różnice pomiędzy zarejestrowaną gminą, a gminami żydowskimi należącymi do [...], w szczególności różnice co do zasad życia religijnego, upoważniają do stwierdzenia, że gmina ta nie jest typową gminą żydowską w rozumieniu Ugwż. Z tego też powodu [...] nie jest stroną postępowania w sprawie wpisu [...] do rejestru. Decyzja powyższa została utrzymana w mocy decyzją Ministra z [...] kwietnia 2008 r.
Wyrokiem z 5 grudnia 2008 r., I SA/Wa 948/08 WSA w Warszawie uchylił obie decyzje wydane w sprawie. Sąd wojewódzki w powyższym wyroku wskazał, że organ nie odróżnił oceny prawnej wiążącej sąd i organ – dotyczącej wykładni prawa przedstawionej w uzasadnieniu wyroku wydanego w granicach tej sprawy, od wskazań co do dalszego postępowania zawartych w orzeczeniu sądu, które nie przesądzają o treści przyszłego rozstrzygnięcia. Podkreślono, że skoro brak jest w Ugwż podziału gmin żydowskich na typowe i ortodoksyjne, to każda gmina żydowska zrzeszająca osoby wyznania mojżeszowego jest typową gminą żydowską w rozumieniu tej ustawy, niezależnie od tego czy organ rejestrowy (Minister) dostrzega w zasadach wyznania mojżeszowego różnice pomiędzy prezentowanymi przez [...], a nową zarejestrowaną na zasadach ogólnych gminą. Nie bez znaczenia jest tu też nazwa nowej gminy, nawiązująca wprost do wyznania mojżeszowego, którego wyznawcy zrzeszają się w ramach gmin żydowskich. Wyrokiem z 3 marca 2008 r., II OSK 498/09 Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił skargę kasacyjną [...] od powyższego wyroku. Sąd ten wskazał, że organ nieprawidłowo uznał [...] za nietypową gminę żydowską, która nie powstała zgodnie z przepisami Ugwż, lecz na podstawie ogólnych regulacji zawartych w ustawie z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. z 2005 r. Nr 231, poz. 1965 ze zm., dalej: Ugwsw). W konsekwencji nieprawidłowo Minister uznał, że rejestracja [...] nie dotyczy interesu prawnego [...] i nie ma on też interesu prawnego we wszczęciu postępowania o stwierdzenie nieważności rejestracji tej gminy. Sąd pokreślił, że tworząc jednostkę określaną jako gmina wyznawcy religii mojżeszowej weszli w sferę zastrzeżoną przepisami Ugwż dla działań [...]. Zaznaczył, że szczególnie istotnym postanowieniem Ugwż zawartym w jej art. 24 jest to, że w przypadku zniesienia gminy żydowskiej jej majątek przechodzi na własność [...]. Utworzenie nowej jednostki organizacyjnej wyznawców religii mojżeszowej określonej jako "gmina", z pominięciem regulacji prawnych zawartych w Ugwż, a także w prawie wewnętrznym określającym organizację gmin żydowskich dotyczy więc interesów prawnych [...]. Związek ten ma bowiem wynikający z obowiązującego prawa bezpośredni wpływ na tworzenie i działalność nowopowstających gmin żydowskich. Istnienie tego interesu uzasadniało przyznanie [...] praw strony postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności rejestracji [...].
Decyzją z [...] sierpnia 2010 r. Minister ponownie odmówił wszczęcia na wniosek [...] postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji własnej z [...] lutego 2000 r. Rozstrzygnięcie powyższe zostało utrzymane w mocy decyzją Ministra z [...] grudnia 2010 r., w której ponownie wskazano, że [...] nie jest typową gminą żydowska w rozumieniu Ugwż, a więc [...] nie ma prawa brać udziału w postępowaniu o wpisaniu kościoła lub innego związku wyznaniowego do rejestru, jako podmiot nieposiadający interesu prawnego w sprawie.
Skargę na powyższą decyzję do WSA w Warszawie wniósł [...] zarzucając Ministrowi naruszenie art. 153 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej Ppsa) poprzez pominięcie oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania wyrażonych w wyroku WSA w Warszawie z 26 marca 2004 r., I SA 2188/03 oraz w wyroku NSA z 22 grudnia 2004 r., OSK 959/04, a także pominięcie oceny prawnej i wskazań zawartych w wyroku WSA w Warszawie z 5 grudnia 2008 r., I SA/Wa 948/08 oraz w wyroku NSA z 3 marca 2010 r., II OSK 498/09; naruszenie art. 157 § 2 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm., zwany dalej K.p.a.) poprzez niewszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, pomimo żądania strony, która wykazała istnienie swojego interesu prawnego w sprawie, art. 61 K.p.a. poprzez odmowę wszczęcia postępowania, które już zostało wcześniej wszczęte przez Ministra, naruszenie art. 24 Ugwż poprzez utworzenie gminy z pominięciem trybu tej ustawy, a w trybie Ugwsw, skutkiem czego w przypadku zniesienia gminy żydowskiej nie utworzonej na mocy ustawy z 1997 r., jej majątek nie przejdzie na własność [...], co miałoby miejsce, gdyby [...] została zarejestrowana na mocy Ugwż i prawa wewnętrznego [...], naruszenie art. 3 Ugwż poprzez zakwestionowanie wyłącznej legitymacji i uprawnienia dla gmin żydowskich do swobodnego wykonywania zasad wyznania mojżeszowego i do swobodnego zarządzania swoimi sprawami oraz do rządzenia się w swoich sprawach własnym prawem wewnętrznym. Zarzucono także naruszenie szeregu innych przepisów.
Wyrokiem z 21 lipca 2011 r., I SA/Wa 360/11 WSA w Warszawie uchylił zaskarżoną decyzję z uwagi na naruszenie przez organ art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 127 § 3 K.p.a., polegające na wydaniu zaskarżonej decyzji przez tę samą osobę, która brała udział w wydaniu decyzji, od której złożono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Wyrokiem z 13 marca 2012 r., II OSK 2298/11, Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) po rozpoznaniu skargi kasacyjnej [...], uchylił powyższy wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. NSA wskazał, że WSA w Warszawie w sposób nieuprawniony przyjął, że wydanie zaskarżonej decyzji oraz decyzji poprzedzającej przez tę samą upoważnioną przez Ministra osobę stanowiło istotne naruszenie art. 24 § 1 pkt 5 K.p.a. Zastosowanie środka przewidzianego w art. 145 § 1 lit. b) Ppsa powinno być, zdaniem NSA, poprzedzone oceną przesłanek warunkujących ewentualne rozstrzyganie na podstawie art. 145 § 1 pkt 3 Ppsa. WSA w Warszawie powinien mieć ponadto na uwadze to, że organ administracji orzekał w warunkach związania na mocy art. 153 Ppsa oceną prawną i wskazaniami wyrażonymi w wyroku z 5 grudnia 2008 r. Rzeczą więc sądu I instancji przy ponownym rozpoznawaniu sprawy ma być rozważenie czy stwierdzona w sprawie wadliwość procesowa wpłynęła na prawidłowe zastosowanie przepisów stanowiących podstawę prawną decyzji.
Uchylając zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Ministra z [...] sierpnia 2010 r. wymienionym na wstępie wyrokiem WSA w Warszawie nie podzielił poglądu Ministra, że [...] nie jest stroną w sprawie wpisu do rejestru [...], gdyż nie jest ona gminą żydowską w rozumieniu art. 2 ust. 1 Ugwż i nie ma do niej zastosowania art. 7 tej ustawy. Nie podzielił także poglądu, że zawarte w statucie zarejestrowanej gminy odmienne od regulacji zawartej w Ugwż uprawniają do stwierdzenia, że nie jest ona gminą żydowską i w związku z tym ma do niej zastosowanie art. 18 ust. 1 Ugwsw. Sąd podkreślił, że już w wyroku z 3 marca 2010 r. NSA wskazał, że tworząc jednostkę określoną jako gmina żydowska, wyznawcy religii mojżeszowej weszli w sferę zastrzeżoną przepisami Ugwż dla działań [...]. W ocenie NSA utworzenie nowej jednostki organizacyjnej wyznawców religii mojżeszowej określonej jako "gmina" z pominięciem regulacji prawnych zawartych w Ugwż, a także w prawie wewnętrznym określającym organizację gminy dotyczy interesu prawnego [...]. Ma on bowiem wynikający z obowiązującego prawa bezpośredni wpływ na tworzenie i działalność nowopowstających gmin żydowskich. Zatem Minister niezasadnie uznał, że [...] nie jest stroną postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji z [...] lutego 2000 r. i naruszył w ten sposób przepisy postępowania, to jest art. 28 i art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. co miało wpływ na wynik sprawy.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła [...] ([...]) domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych. W skardze kasacyjnej zarzucono zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów postępowania tj.: art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w związku z art. 153 i art. 190 Ppsa poprzez niezastosowanie się przez WSA w Warszawie do oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania oraz wykładni prawa dokonanej w tej sprawie przez NSA w wyroku z 13 marca 2012 r. oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w związku z art. 146 § 2 i art. 149 § 2 K.p.a. poprzez nierozpatrzenie przez WSA w Warszawie czy oprócz pozytywnych przesłanek wznowienia występują również negatywne przesłanki uniemożliwiające wznowienie postępowania.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną [...] wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, co następuje:
W myśl art. 174 Ppsa, skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, 2) naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny związany jest podstawami skargi kasacyjnej, bowiem według art. 183 § 1 Ppsa rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania. Przytoczenie podstaw kasacyjnych, rozumiane jako wskazanie przepisów, które - zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną - zostały naruszone przez wojewódzki sąd administracyjny, nakłada na Naczelny Sąd Administracyjny, stosownie do art. 174 pkt 1 i 2 oraz art. 183 § 1 Ppsa, obowiązek odniesienia się do wszystkich zarzutów przytoczonych w podstawach kasacyjnych (por. uchwała NSA z dnia 26 października 2009 r., I OPS 10/09, opubl. ONSAiwsa z 2010 r., nr 1, poz. 1).
W niniejszej sprawie żadnej z wymienionych w art. 183 § 2 Ppsa przesłanek nieważności postępowania Sąd się nie dopatrzył.
W pierwszej kolejności należy sprostować wyrok sądu I instancji w zakresie oznaczenia organu, od którego zasądzono koszty postępowania sądowego, albowiem dotknięty jest on w tym zakresie niedokładnością. Wedle art. 156 § 3 Ppsa sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo obrachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Jeżeli sprawa toczy się przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, Sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji (art. 156 § 3 Ppsa). WSA w Warszawie rozpoznawał skargę na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji i tak określił w pkt 3 wyroku organ, od którego zasądził na rzecz strony skarżącej koszty postępowania. Umknęło jednak uwadze sądu wojewódzkiego, że w dniu wyrokowania sprawy wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, jako mieszczące się w dziale administracji rządowej należały do Ministra Administracji i Cyfryzacji (por. § 1 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 18 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Administracji i Cyfryzacji (Dz. U. Nr 248, poz. 1479). Przekształcenia organów administracji rządowej na szczeblu centralnym spowodowały m. in. to, że w dniu wyrokowania przez sąd wojewódzki nie istniał organ o nazwie "Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji". Przekształcenia urzędów polegały na wydzieleniu z dotychczasowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji spraw m. in. wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych (por. rozporządzenie Rady Ministrów z 21 listopada 2011 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, Dz. U. Nr 250, poz. 1501). Zmianę w tym zakresie należało uwzględnić przeto w prawidłowym określeniu organu, od którego w wyniku uwzględnienia skargi zasądzono koszty postępowania. Dodatkowo sąd I instancji w pkt 3 językowo wadliwie (z uwagi na użyty rodzajnik), określił stronę skarżącą (wskazano w wyroku, że koszty zasądzono na rzecz "skarżącej Związku Gmin...", prawidłowo należało wskazać, że na rzecz "skarżącego Związku Gmin..."). Z uwagi na dostrzeżoną niedokładność należało postanowić, jak w pkt 2 sentencji niniejszego wyroku.
Skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach.
Zarzuty skargi kasacyjnej koncentrują się w istocie wokół tego, że sąd wojewódzki miał nie zastosować się do wykładni prawa dokonanej w tej sprawie przez NSA w wyroku z 13 marca 2012 r., II OSK 2298/11. W konsekwencji Kasator wywodzi, że uchybiono przepisom art. 190 i art. 153 Ppsa oraz art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa. Zarzut niezastosowania tych przepisów powiązano z uchybieniem art. 146 § 2 i art. 149 § 2 K.p.a., gdy sąd I instancji uznając, iż zaskarżoną decyzję wydano z naruszeniem przepisów dających podstawę do wznowienia postępowania, pominąć miał rozważenie, czy nie wystąpiły negatywne przesłanki wznowienia postępowania.
Wyrokiem II OSK 2298/11 NSA uchylił wyrok WSA w Warszawie. W uzasadnieniu tego wyroku wyraźnie wskazano, że skargę kasacyjną w sprawie uwzględniono wyłącznie z powodu uzasadnionego zarzutu naruszenia przez sąd wojewódzki art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w powiązaniu z art. 145 § 1 pkt 3 K.p.a. Analizując zagadnienie istnienia obowiązku wyłączenia pracownika wydającego decyzję z upoważnienia naczelnego organu administracji publicznej, w sytuacji rozpatrywania wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy. NSA wskazał, że w okolicznościach sprawy zastosowanie przez sąd I instancji środka przewidzianego w art. 145 § 1 lit. b Ppsa powinno zostać poprzedzone oceną przesłanek warunkujących ewentualne rozstrzyganie na podstawie art. 145 § 1 pkt 3 Ppsa. Sąd ten jednocześnie wyraźnie wskazał, że organ administracji orzekał w warunkach związania na mocy art. 153 Ppsa oceną prawną i wskazaniami wyrażonymi w wyroku z 5 grudnia 2008 r. (tj. wyrokiem I SA/Wa 948/08), do rozważenia sądu wojewódzkiego pozostawiono ustalenie, czy stwierdzona w sprawie wadliwość procesowa wpłynęła na prawidłowe zastosowanie przepisów stanowiących podstawę prawną decyzji.
Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej wyrok sądu I instancji odpowiada prawu. Przedmiotem kontroli poddana była decyzja Ministra o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Zdaniem organu odmowa wszczęcia postępowania była uzasadniona, a to z tego powodu, że wnioskujący o to [...] nie był legitymowany do tego – nie miał przymiotu strony. Rzecz w tym, że w kwestii tej orzekał WSA w Warszawie wyrokiem z 26 marca 2004 r., I SA 2188/03, opowiadając się za tym, że wbrew stanowisku Ministra nie jest oczywiste, że [...] nie przysługuje przymiot strony. Skargę kasacyjną od powyższego wyroku oddalił NSA wyrokiem z 22 grudnia 2004 r., OSK 959/04. W konsekwencji minister wszczął postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności swej źródłowej decyzji o rejestracji [...], a następnie je umorzył. Decyzje odnośnie kwestii umorzenia postępowania, które wydano w toku tego postępowania zostały uchylone wyrokiem z 5 grudnia 2008 r. I SA/Wa 948/08 przez WSA w Warszawie, skargę kasacyjną od powyższego wyroku oddalił NSA wyrokiem II OSK 498/09. W wyroku tym NSA jednoznacznie przesądził, że utworzenie nowej jednostki organizacyjnej wyznawców religii mojżeszowej określonej jako "gmina" dotyczy interesów prawnych [...]. Istnienie tego interesu uzasadniało przyznanie [...] prawa strony postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności rejestracji [...] w Gdańsku. Wyrokiem II OSK 498/09 i wykładnią prawa tam zawartą był związany ponownie orzekający w sprawie WSA w Warszawie, związany jest także orzekający w jej granicach Sąd.
Skoro uprzednio prawomocnie przesądzono już, że wnioskodawca sprawy – [...], jest stroną postępowania i wszczęto nawet postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji rejestracyjnej względem [...], to wadliwe było z kolei odmawianie wszczęcia postępowania. Z tego względu uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji wydanej w I instancji przez Ministra odpowiada prawu i nie narusza przepisu art. 153 Ppsa stanowiącego, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia. Przeciwnie, wbrew wywodom Kasatora, należy wyeksponować, że NSA w wyroku II OSK 2298/11 w konkluzji swych wywodów wyraźnie podkreślił, że sąd wojewódzki winien mieć na uwadze związanie wyrokiem z 5 grudnia 2008 r. (tj. I SA/Wa 948/08) oraz normę art. 153 Ppsa. Skarżony kasacyjnie wyrok uwzględnia tę wytyczną sądu kasacyjnego.
Co się tyczy z kolei zarzutu naruszenia art. 190 Ppsa stanowiącego, że "Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Nie można oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny", w aspekcie uchybienia przez WSA w Warszawie wykładni prawa dokonanej wyrokiem II OSK 2298/11, to w ocenie orzekającego w sprawie Sądu, zarzut ten nie można uznać za skuteczny. Kasator eksponuje tę część uzasadnienia powyższego wyroku, w którym znalazły się wywody odnośnie powinności sądu wojewódzkiego, który dopatrując się zastosowania środka przewidzianego w art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa jednocześnie winien rozważać przesłanki zastosowania konstrukcji art. 145 § 1 pkt 3 Ppsa. Rzecz jednak w tym, że rozważania te byłyby aktualne, gdyby sąd wojewódzki nadal stał na stanowisku, że zachodziły przesłanki uwzględnienia skargi na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w związku z doszukaniem się przesłanek do wznowienia postępowania administracyjnego. Z uzasadnienia wyroku I SA/Wa 1009/12 wyraźnie wynika, że skargę uwzględniono z przyczyn opisanych dyspozycją art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) Ppsa, tj. innego niż dające podstawę do wznowienia postępowania naruszenia przepisów postępowania. Z tych względów rozważania dotyczące zastosowania przepisów art. 146 § 2 w zw. z art. 149 § 2 K.p.a., a odnoszące się do nie uchylania decyzji w postępowaniu wznowieniowym czy odmowy wznowienia postępowania były bezprzedmiotowe. Rozważania te byłyby konieczne, w aspekcie związania wykładnią (art. 190 Ppsa), gdyby nadal sąd wojewódzki dopatrywał się naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, z powodu braku wyłączenia się pracownika organu naczelnego przy rozpatrywaniu wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy (art. 24 § 1 pkt 5 w zw. z art. 127 § 3 K.p.a.). Konkludując, nie jest trafny zarzut naruszenia art. 190 Ppsa, a w konsekwencji także chybiony jest zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w zw. z art. 146 § 2 i art. 149 § 2 K.p.a.
Z tych przyczyn skargę kasacyjną, jako nieusprawiedliwioną oddalono na podstawie art. 184 Ppsa. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na zasadzie art. 204 pkt 2 Ppsa.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Andrzej MatanJacek Chlebny /przewodniczący/
Robert Sawuła /sprawozdawca/
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Chlebny Sędziowie Sędzia NSA Robert Sawuła (spr.) Sędzia del. NSA Andrzej Matan Protokolant starszy inspektor sądowy Elżbieta Maik po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 1009/12 w sprawie ze skargi [...] na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji 1. oddala skargę kasacyjną, 2. prostuje zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w jego pkt. 3 w ten sposób, że określa, iż koszty postępowania sądowego zasądzono od Ministra Administracji i Cyfryzacji na rzecz [...], 3. zasądza od [...] na rzecz skarżącego [...] kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z 21 sierpnia 2012 r., I SA/Wa 1009/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny (dalej: WSA) w Warszawie po rozpoznaniu skargi [...] (dalej: [...]) uchylił zaskarżoną decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] grudnia 2010 r. nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję tego organu z [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] lutego 2000 r. o wpisaniu w dziale A Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych [...] (dalej: [...]). Wyrok opatrzono klauzulą ochrony tymczasowej oraz orzeczono o kosztach postępowania.
W uzasadnieniu sąd I instancji wskazał, że decyzją z [...] lipca 2003 r., po rozpoznaniu wniosku [...], Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji (dalej także jako: Minister) odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji własnej z [...] lutego 2000 r. odnośnie wpisu [...] do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych. Organ uznał, że [...] nie ma przymiotu strony w postępowaniu o stwierdzenie nieważności tej decyzji. Decyzja odmawiająca wszczęcia postępowania nadzwyczajnego została utrzymana w mocy decyzją Ministra z [...] sierpnia 2003 r.
Wyrokiem z 26 marca 2004 r., I SA 2188/03, WSA w Warszawie, po rozpoznaniu skargi [...], uchylił obie wcześniejsze decyzje, wskazując m. in., że nie jest oczywiste, czy skarżący nie ma legitymacji w postępowaniu o rejestrację podmiotu, który jest gminą żydowską w rozumieniu ustawy z 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 41, poz. 251 ze zm., dalej: Ugwż). Jeżeli bowiem nowo zarejestrowana gmina jest w założeniu typową gminą żydowską, [...] ma prawo brać udział w postępowaniu rejestrowym z uwagi na uprawnienia przewidziane dla niego w Ugwż, odwołującą się do prawa wewnętrznego gmin wyznaniowych żydowskich. Wyrokiem z 22 grudnia 2004 r., OSK 959/04 Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) oddalił skargę kasacyjną Ministra od powyższego wyroku.
Decyzją z [...] października 2007 r. Minister, po wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności własnej decyzji z [...] lutego 2000 r., umorzył postępowanie administracyjne w sprawie z wniosku [...] o stwierdzenie nieważności decyzji o rejestracji [...]. Organ uznał, że różnice pomiędzy zarejestrowaną gminą, a gminami żydowskimi należącymi do [...], w szczególności różnice co do zasad życia religijnego, upoważniają do stwierdzenia, że gmina ta nie jest typową gminą żydowską w rozumieniu Ugwż. Z tego też powodu [...] nie jest stroną postępowania w sprawie wpisu [...] do rejestru. Decyzja powyższa została utrzymana w mocy decyzją Ministra z [...] kwietnia 2008 r.
Wyrokiem z 5 grudnia 2008 r., I SA/Wa 948/08 WSA w Warszawie uchylił obie decyzje wydane w sprawie. Sąd wojewódzki w powyższym wyroku wskazał, że organ nie odróżnił oceny prawnej wiążącej sąd i organ – dotyczącej wykładni prawa przedstawionej w uzasadnieniu wyroku wydanego w granicach tej sprawy, od wskazań co do dalszego postępowania zawartych w orzeczeniu sądu, które nie przesądzają o treści przyszłego rozstrzygnięcia. Podkreślono, że skoro brak jest w Ugwż podziału gmin żydowskich na typowe i ortodoksyjne, to każda gmina żydowska zrzeszająca osoby wyznania mojżeszowego jest typową gminą żydowską w rozumieniu tej ustawy, niezależnie od tego czy organ rejestrowy (Minister) dostrzega w zasadach wyznania mojżeszowego różnice pomiędzy prezentowanymi przez [...], a nową zarejestrowaną na zasadach ogólnych gminą. Nie bez znaczenia jest tu też nazwa nowej gminy, nawiązująca wprost do wyznania mojżeszowego, którego wyznawcy zrzeszają się w ramach gmin żydowskich. Wyrokiem z 3 marca 2008 r., II OSK 498/09 Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił skargę kasacyjną [...] od powyższego wyroku. Sąd ten wskazał, że organ nieprawidłowo uznał [...] za nietypową gminę żydowską, która nie powstała zgodnie z przepisami Ugwż, lecz na podstawie ogólnych regulacji zawartych w ustawie z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. z 2005 r. Nr 231, poz. 1965 ze zm., dalej: Ugwsw). W konsekwencji nieprawidłowo Minister uznał, że rejestracja [...] nie dotyczy interesu prawnego [...] i nie ma on też interesu prawnego we wszczęciu postępowania o stwierdzenie nieważności rejestracji tej gminy. Sąd pokreślił, że tworząc jednostkę określaną jako gmina wyznawcy religii mojżeszowej weszli w sferę zastrzeżoną przepisami Ugwż dla działań [...]. Zaznaczył, że szczególnie istotnym postanowieniem Ugwż zawartym w jej art. 24 jest to, że w przypadku zniesienia gminy żydowskiej jej majątek przechodzi na własność [...]. Utworzenie nowej jednostki organizacyjnej wyznawców religii mojżeszowej określonej jako "gmina", z pominięciem regulacji prawnych zawartych w Ugwż, a także w prawie wewnętrznym określającym organizację gmin żydowskich dotyczy więc interesów prawnych [...]. Związek ten ma bowiem wynikający z obowiązującego prawa bezpośredni wpływ na tworzenie i działalność nowopowstających gmin żydowskich. Istnienie tego interesu uzasadniało przyznanie [...] praw strony postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności rejestracji [...].
Decyzją z [...] sierpnia 2010 r. Minister ponownie odmówił wszczęcia na wniosek [...] postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji własnej z [...] lutego 2000 r. Rozstrzygnięcie powyższe zostało utrzymane w mocy decyzją Ministra z [...] grudnia 2010 r., w której ponownie wskazano, że [...] nie jest typową gminą żydowska w rozumieniu Ugwż, a więc [...] nie ma prawa brać udziału w postępowaniu o wpisaniu kościoła lub innego związku wyznaniowego do rejestru, jako podmiot nieposiadający interesu prawnego w sprawie.
Skargę na powyższą decyzję do WSA w Warszawie wniósł [...] zarzucając Ministrowi naruszenie art. 153 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej Ppsa) poprzez pominięcie oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania wyrażonych w wyroku WSA w Warszawie z 26 marca 2004 r., I SA 2188/03 oraz w wyroku NSA z 22 grudnia 2004 r., OSK 959/04, a także pominięcie oceny prawnej i wskazań zawartych w wyroku WSA w Warszawie z 5 grudnia 2008 r., I SA/Wa 948/08 oraz w wyroku NSA z 3 marca 2010 r., II OSK 498/09; naruszenie art. 157 § 2 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm., zwany dalej K.p.a.) poprzez niewszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, pomimo żądania strony, która wykazała istnienie swojego interesu prawnego w sprawie, art. 61 K.p.a. poprzez odmowę wszczęcia postępowania, które już zostało wcześniej wszczęte przez Ministra, naruszenie art. 24 Ugwż poprzez utworzenie gminy z pominięciem trybu tej ustawy, a w trybie Ugwsw, skutkiem czego w przypadku zniesienia gminy żydowskiej nie utworzonej na mocy ustawy z 1997 r., jej majątek nie przejdzie na własność [...], co miałoby miejsce, gdyby [...] została zarejestrowana na mocy Ugwż i prawa wewnętrznego [...], naruszenie art. 3 Ugwż poprzez zakwestionowanie wyłącznej legitymacji i uprawnienia dla gmin żydowskich do swobodnego wykonywania zasad wyznania mojżeszowego i do swobodnego zarządzania swoimi sprawami oraz do rządzenia się w swoich sprawach własnym prawem wewnętrznym. Zarzucono także naruszenie szeregu innych przepisów.
Wyrokiem z 21 lipca 2011 r., I SA/Wa 360/11 WSA w Warszawie uchylił zaskarżoną decyzję z uwagi na naruszenie przez organ art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 127 § 3 K.p.a., polegające na wydaniu zaskarżonej decyzji przez tę samą osobę, która brała udział w wydaniu decyzji, od której złożono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Wyrokiem z 13 marca 2012 r., II OSK 2298/11, Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) po rozpoznaniu skargi kasacyjnej [...], uchylił powyższy wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. NSA wskazał, że WSA w Warszawie w sposób nieuprawniony przyjął, że wydanie zaskarżonej decyzji oraz decyzji poprzedzającej przez tę samą upoważnioną przez Ministra osobę stanowiło istotne naruszenie art. 24 § 1 pkt 5 K.p.a. Zastosowanie środka przewidzianego w art. 145 § 1 lit. b) Ppsa powinno być, zdaniem NSA, poprzedzone oceną przesłanek warunkujących ewentualne rozstrzyganie na podstawie art. 145 § 1 pkt 3 Ppsa. WSA w Warszawie powinien mieć ponadto na uwadze to, że organ administracji orzekał w warunkach związania na mocy art. 153 Ppsa oceną prawną i wskazaniami wyrażonymi w wyroku z 5 grudnia 2008 r. Rzeczą więc sądu I instancji przy ponownym rozpoznawaniu sprawy ma być rozważenie czy stwierdzona w sprawie wadliwość procesowa wpłynęła na prawidłowe zastosowanie przepisów stanowiących podstawę prawną decyzji.
Uchylając zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Ministra z [...] sierpnia 2010 r. wymienionym na wstępie wyrokiem WSA w Warszawie nie podzielił poglądu Ministra, że [...] nie jest stroną w sprawie wpisu do rejestru [...], gdyż nie jest ona gminą żydowską w rozumieniu art. 2 ust. 1 Ugwż i nie ma do niej zastosowania art. 7 tej ustawy. Nie podzielił także poglądu, że zawarte w statucie zarejestrowanej gminy odmienne od regulacji zawartej w Ugwż uprawniają do stwierdzenia, że nie jest ona gminą żydowską i w związku z tym ma do niej zastosowanie art. 18 ust. 1 Ugwsw. Sąd podkreślił, że już w wyroku z 3 marca 2010 r. NSA wskazał, że tworząc jednostkę określoną jako gmina żydowska, wyznawcy religii mojżeszowej weszli w sferę zastrzeżoną przepisami Ugwż dla działań [...]. W ocenie NSA utworzenie nowej jednostki organizacyjnej wyznawców religii mojżeszowej określonej jako "gmina" z pominięciem regulacji prawnych zawartych w Ugwż, a także w prawie wewnętrznym określającym organizację gminy dotyczy interesu prawnego [...]. Ma on bowiem wynikający z obowiązującego prawa bezpośredni wpływ na tworzenie i działalność nowopowstających gmin żydowskich. Zatem Minister niezasadnie uznał, że [...] nie jest stroną postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji z [...] lutego 2000 r. i naruszył w ten sposób przepisy postępowania, to jest art. 28 i art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. co miało wpływ na wynik sprawy.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła [...] ([...]) domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych. W skardze kasacyjnej zarzucono zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów postępowania tj.: art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w związku z art. 153 i art. 190 Ppsa poprzez niezastosowanie się przez WSA w Warszawie do oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania oraz wykładni prawa dokonanej w tej sprawie przez NSA w wyroku z 13 marca 2012 r. oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w związku z art. 146 § 2 i art. 149 § 2 K.p.a. poprzez nierozpatrzenie przez WSA w Warszawie czy oprócz pozytywnych przesłanek wznowienia występują również negatywne przesłanki uniemożliwiające wznowienie postępowania.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną [...] wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, co następuje:
W myśl art. 174 Ppsa, skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, 2) naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny związany jest podstawami skargi kasacyjnej, bowiem według art. 183 § 1 Ppsa rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania. Przytoczenie podstaw kasacyjnych, rozumiane jako wskazanie przepisów, które - zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną - zostały naruszone przez wojewódzki sąd administracyjny, nakłada na Naczelny Sąd Administracyjny, stosownie do art. 174 pkt 1 i 2 oraz art. 183 § 1 Ppsa, obowiązek odniesienia się do wszystkich zarzutów przytoczonych w podstawach kasacyjnych (por. uchwała NSA z dnia 26 października 2009 r., I OPS 10/09, opubl. ONSAiwsa z 2010 r., nr 1, poz. 1).
W niniejszej sprawie żadnej z wymienionych w art. 183 § 2 Ppsa przesłanek nieważności postępowania Sąd się nie dopatrzył.
W pierwszej kolejności należy sprostować wyrok sądu I instancji w zakresie oznaczenia organu, od którego zasądzono koszty postępowania sądowego, albowiem dotknięty jest on w tym zakresie niedokładnością. Wedle art. 156 § 3 Ppsa sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo obrachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Jeżeli sprawa toczy się przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, Sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji (art. 156 § 3 Ppsa). WSA w Warszawie rozpoznawał skargę na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji i tak określił w pkt 3 wyroku organ, od którego zasądził na rzecz strony skarżącej koszty postępowania. Umknęło jednak uwadze sądu wojewódzkiego, że w dniu wyrokowania sprawy wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, jako mieszczące się w dziale administracji rządowej należały do Ministra Administracji i Cyfryzacji (por. § 1 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 18 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Administracji i Cyfryzacji (Dz. U. Nr 248, poz. 1479). Przekształcenia organów administracji rządowej na szczeblu centralnym spowodowały m. in. to, że w dniu wyrokowania przez sąd wojewódzki nie istniał organ o nazwie "Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji". Przekształcenia urzędów polegały na wydzieleniu z dotychczasowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji spraw m. in. wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych (por. rozporządzenie Rady Ministrów z 21 listopada 2011 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, Dz. U. Nr 250, poz. 1501). Zmianę w tym zakresie należało uwzględnić przeto w prawidłowym określeniu organu, od którego w wyniku uwzględnienia skargi zasądzono koszty postępowania. Dodatkowo sąd I instancji w pkt 3 językowo wadliwie (z uwagi na użyty rodzajnik), określił stronę skarżącą (wskazano w wyroku, że koszty zasądzono na rzecz "skarżącej Związku Gmin...", prawidłowo należało wskazać, że na rzecz "skarżącego Związku Gmin..."). Z uwagi na dostrzeżoną niedokładność należało postanowić, jak w pkt 2 sentencji niniejszego wyroku.
Skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach.
Zarzuty skargi kasacyjnej koncentrują się w istocie wokół tego, że sąd wojewódzki miał nie zastosować się do wykładni prawa dokonanej w tej sprawie przez NSA w wyroku z 13 marca 2012 r., II OSK 2298/11. W konsekwencji Kasator wywodzi, że uchybiono przepisom art. 190 i art. 153 Ppsa oraz art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa. Zarzut niezastosowania tych przepisów powiązano z uchybieniem art. 146 § 2 i art. 149 § 2 K.p.a., gdy sąd I instancji uznając, iż zaskarżoną decyzję wydano z naruszeniem przepisów dających podstawę do wznowienia postępowania, pominąć miał rozważenie, czy nie wystąpiły negatywne przesłanki wznowienia postępowania.
Wyrokiem II OSK 2298/11 NSA uchylił wyrok WSA w Warszawie. W uzasadnieniu tego wyroku wyraźnie wskazano, że skargę kasacyjną w sprawie uwzględniono wyłącznie z powodu uzasadnionego zarzutu naruszenia przez sąd wojewódzki art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w powiązaniu z art. 145 § 1 pkt 3 K.p.a. Analizując zagadnienie istnienia obowiązku wyłączenia pracownika wydającego decyzję z upoważnienia naczelnego organu administracji publicznej, w sytuacji rozpatrywania wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy. NSA wskazał, że w okolicznościach sprawy zastosowanie przez sąd I instancji środka przewidzianego w art. 145 § 1 lit. b Ppsa powinno zostać poprzedzone oceną przesłanek warunkujących ewentualne rozstrzyganie na podstawie art. 145 § 1 pkt 3 Ppsa. Sąd ten jednocześnie wyraźnie wskazał, że organ administracji orzekał w warunkach związania na mocy art. 153 Ppsa oceną prawną i wskazaniami wyrażonymi w wyroku z 5 grudnia 2008 r. (tj. wyrokiem I SA/Wa 948/08), do rozważenia sądu wojewódzkiego pozostawiono ustalenie, czy stwierdzona w sprawie wadliwość procesowa wpłynęła na prawidłowe zastosowanie przepisów stanowiących podstawę prawną decyzji.
Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej wyrok sądu I instancji odpowiada prawu. Przedmiotem kontroli poddana była decyzja Ministra o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Zdaniem organu odmowa wszczęcia postępowania była uzasadniona, a to z tego powodu, że wnioskujący o to [...] nie był legitymowany do tego – nie miał przymiotu strony. Rzecz w tym, że w kwestii tej orzekał WSA w Warszawie wyrokiem z 26 marca 2004 r., I SA 2188/03, opowiadając się za tym, że wbrew stanowisku Ministra nie jest oczywiste, że [...] nie przysługuje przymiot strony. Skargę kasacyjną od powyższego wyroku oddalił NSA wyrokiem z 22 grudnia 2004 r., OSK 959/04. W konsekwencji minister wszczął postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności swej źródłowej decyzji o rejestracji [...], a następnie je umorzył. Decyzje odnośnie kwestii umorzenia postępowania, które wydano w toku tego postępowania zostały uchylone wyrokiem z 5 grudnia 2008 r. I SA/Wa 948/08 przez WSA w Warszawie, skargę kasacyjną od powyższego wyroku oddalił NSA wyrokiem II OSK 498/09. W wyroku tym NSA jednoznacznie przesądził, że utworzenie nowej jednostki organizacyjnej wyznawców religii mojżeszowej określonej jako "gmina" dotyczy interesów prawnych [...]. Istnienie tego interesu uzasadniało przyznanie [...] prawa strony postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności rejestracji [...] w Gdańsku. Wyrokiem II OSK 498/09 i wykładnią prawa tam zawartą był związany ponownie orzekający w sprawie WSA w Warszawie, związany jest także orzekający w jej granicach Sąd.
Skoro uprzednio prawomocnie przesądzono już, że wnioskodawca sprawy – [...], jest stroną postępowania i wszczęto nawet postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji rejestracyjnej względem [...], to wadliwe było z kolei odmawianie wszczęcia postępowania. Z tego względu uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji wydanej w I instancji przez Ministra odpowiada prawu i nie narusza przepisu art. 153 Ppsa stanowiącego, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia. Przeciwnie, wbrew wywodom Kasatora, należy wyeksponować, że NSA w wyroku II OSK 2298/11 w konkluzji swych wywodów wyraźnie podkreślił, że sąd wojewódzki winien mieć na uwadze związanie wyrokiem z 5 grudnia 2008 r. (tj. I SA/Wa 948/08) oraz normę art. 153 Ppsa. Skarżony kasacyjnie wyrok uwzględnia tę wytyczną sądu kasacyjnego.
Co się tyczy z kolei zarzutu naruszenia art. 190 Ppsa stanowiącego, że "Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Nie można oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny", w aspekcie uchybienia przez WSA w Warszawie wykładni prawa dokonanej wyrokiem II OSK 2298/11, to w ocenie orzekającego w sprawie Sądu, zarzut ten nie można uznać za skuteczny. Kasator eksponuje tę część uzasadnienia powyższego wyroku, w którym znalazły się wywody odnośnie powinności sądu wojewódzkiego, który dopatrując się zastosowania środka przewidzianego w art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa jednocześnie winien rozważać przesłanki zastosowania konstrukcji art. 145 § 1 pkt 3 Ppsa. Rzecz jednak w tym, że rozważania te byłyby aktualne, gdyby sąd wojewódzki nadal stał na stanowisku, że zachodziły przesłanki uwzględnienia skargi na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w związku z doszukaniem się przesłanek do wznowienia postępowania administracyjnego. Z uzasadnienia wyroku I SA/Wa 1009/12 wyraźnie wynika, że skargę uwzględniono z przyczyn opisanych dyspozycją art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) Ppsa, tj. innego niż dające podstawę do wznowienia postępowania naruszenia przepisów postępowania. Z tych względów rozważania dotyczące zastosowania przepisów art. 146 § 2 w zw. z art. 149 § 2 K.p.a., a odnoszące się do nie uchylania decyzji w postępowaniu wznowieniowym czy odmowy wznowienia postępowania były bezprzedmiotowe. Rozważania te byłyby konieczne, w aspekcie związania wykładnią (art. 190 Ppsa), gdyby nadal sąd wojewódzki dopatrywał się naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, z powodu braku wyłączenia się pracownika organu naczelnego przy rozpatrywaniu wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy (art. 24 § 1 pkt 5 w zw. z art. 127 § 3 K.p.a.). Konkludując, nie jest trafny zarzut naruszenia art. 190 Ppsa, a w konsekwencji także chybiony jest zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) Ppsa w zw. z art. 146 § 2 i art. 149 § 2 K.p.a.
Z tych przyczyn skargę kasacyjną, jako nieusprawiedliwioną oddalono na podstawie art. 184 Ppsa. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na zasadzie art. 204 pkt 2 Ppsa.
