II SA/Ke 502/14

Uzasadnienie

Postanowieniem z [...] nak: [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach po rozpatrzeniu zażalenia M. W. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 2 kpa utrzymało

w mocy postanowienie Burmistrza S. z 24 lutego 2014 r. odmawiające podjęcia zawieszonego z urzędu postępowania administracyjnego prowadzonego

z wniosku M. W. o wygaśnięcie jako bezprzedmiotowej decyzji wydanej przez Naczelnika Miasta S.a z 20 sierpnia 1979 r. orzekającej przejęcie na własność Państwa nieruchomości położonej w S.u przy ul. [...], składającej się z działki nr [...] o pow. 194 m2 i budynku mieszkalno-usługowego stanowiącej własność M. G. i ustalającej odszkodowanie za przejętą nieruchomość.

W uzasadnieniu organ wskazał, że pismem z 18 czerwca 2013 r. skarżąca zwróciła się do Burmistrza S. z wnioskiem o podjęcie postępowania zawieszonego postanowieniem z 25 października 2010 r. powołując się na art. 100 § 3 w zw. z § 2 kpa i podnosząc, że ze względu na okoliczność, iż zmarłe rodzeństwo przebywało za granicami Polski, nie była w stanie wykonać obowiązku nałożonego tym postanowieniem. Do wniosku załączyła wykaz spadkobierców zmarłego rodzeństwa wraz z adresami ich zamieszkania.

Kolegium podało, że podstawą prawną rozstrzygnięcia pierwszoinstancyjnego był art. 123 § 1 i 2, art. 101 § 1 i 3 w zw. z art. 141 § 2 kpa. W uzasadnieniu wyjaśniono, że postanowieniem z 25 października 2010 r. zawieszono z urzędu postępowanie prowadzone z wniosku M. W. o wygaśnięcie jako bezprzedmiotowej decyzji Naczelnika Miasta S.a z dnia 20 sierpnia 1979 r. zobowiązując jednocześnie M. W. do wystąpienia do sądu powszechnego z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku albo do notariusza o sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia po Józefie G. i Czesławie G., w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia. Organ wskazał, że mimo upływu trzy i półrocznego okresu od wydania postanowienia zobowiązującego stronę do przedłożenia stwierdzenia nabycia spadku obowiązek ten nie został wykonany,

a podnoszona przez skarżącą przesłanka z art. 100 § 3 w zw. z § 2 kpa nie ma w niniejszej sprawie zastosowania, gdyż nie wystąpiło niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego, ani zagrożenie spowodowania szkody dla interesu społecznego.

Organ zauważył, że na postanowienie z 25 października 2010 r. wydane na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 kpa skarżąca złożyła zażalenie, a SKO utrzymało to rozstrzygnięcie w mocy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach wyrokiem z 18 kwietnia 2013 r. sygn. akt II SA/Ke 190/13 oddalił skargę M. W. na postanowienie organu odwoławczego.

W złożonym zażaleniu skarżąca podniosła, że zachodzą przesłanki do podjęcia przez Burmistrza S. zawieszonego postępowania z urzędu. Wyjaśniła, że we wskazanym okresie, mimo wezwania, nie wystąpiła o ustalenie spadkobierców w trybie postępowania spadkowego. Podkreśliła, że w jej ocenie nie ma przeszkód prawnych do podjęcia zawieszonego postępowania i załatwienia sprawy. Dodała, że wskazała następców prawnych spadkobierców i ich adresy,

a w związku z tym organ winien ich zawiadomić o toczącym się postępowaniu

i wezwać do przedłożenia stosownych dokumentów potwierdzających ich prawa do dziedziczenia.

Rozpatrując sprawę w trybie zażaleniowym SKO wskazało na art. 97 § 2 kpa

i stwierdziło, że w rozpatrywanej sprawie przesłanki uzasadniające zawieszenie postępowania nie ustąpiły, w związku z czym brak jest podstaw do jego podjęcia. Organ podkreślił, że skarżąca jest jedną ze spadkobierców właścicielki nieruchomości M. G. vel G. na podstawie postanowienia sądowego sygn. akt [...] r. Oprócz wnioskodawczyni na podstawie tego postanowienia dziedziczą: E. G., C. R., C. G., E. G. i J. G. W toku postępowania ustalono, że ze spadkobierców po M. G. żyją C. R. i M. W., pozostali zaś zmarli i w ten sposób krąg osób uprawnionych poszerzył się. Z pisma skarżącej wynika, że prawa do spadku nabyła również B. G., dotychczas nie wskazywana w prowadzonych postępowaniach i nie ujęta w żadnym postanowieniu stwierdzającym nabycie praw do spadku po osobach uprawnionych. Kolegium zauważyło, że aby umożliwić wszystkim spadkobiercom udział w prowadzonym postępowaniu konieczne jest ustalenie osób, które posiadają legitymację procesową do uznania ich za stronę postępowania oraz aktualnych ich adresów i miejsca zamieszkania.

Odnosząc się do zarzutów zażalenia SKO podniosło, że kwestia ustalenia spadkobierców po J. G. i C. G. nie jest obowiązkiem organu, gdyż nie ma on legitymacji czynnej przed sądem powszechnym do wystąpienia z takim wnioskiem.

W złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach skardze M. W. wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia, przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi I instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skarżąca podniosła, że SKO nie rozpatrzyło sprawy w sposób obiektywny oraz nie ustosunkowało się do zarzutu naruszenia art. 100 § 3 w zw.

z § 2 kpa.

Wyjaśniła, że nie wystąpiła z wnioskiem o stwierdzenie praw do spadku po jej rodzeństwie w terminie 6 miesięcy od dnia podjęcia postanowienia zobowiązującego ją do tego albowiem rodzeństwo to zamieszkiwało za granicą, gdzie zmarło. Wskazała natomiast adresy spadkobierców, jednocześnie wnioskując

o zawiadomienie ich o toczącym się postępowaniu i zobowiązanie do złożenia dokumentów poświadczających ich legitymację jako spadkobierców.

Skarżąca zauważyła, że w przypadku zawieszenia postępowania na podstawie art. 97 § 4 kpa przewidziane są dwa tryby usuwające przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania tj. podstawowy z art. 100 § 1 kpa oraz nadzwyczajny z art. 100 § 2 i 3 kpa. W jej ocenie w sprawie ma zastosowanie tryb nadzwyczajny, co w przypadku wystąpienia jednej z sytuacji z art. 100 § 2 i 3 kpa jest obligatoryjne.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna, albowiem zaskarżone rozstrzygnięcie odpowiada prawu.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego

i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną ( art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się naruszeń prawa skutkujących koniecznością uchylenia lub stwierdzenia nieważności postanowienia objętego skargą (art. 145 § 1 i 2 p.p.s.a.).

Przedmiotem kontroli w niniejszej sprawie jest postanowienie SKO w Kielcach odmawiające podjęcia postępowania administracyjnego zawieszonego na mocy postanowienia Burmistrza Miasta S.a z 25 października 2010 r. wydanego w oparciu o art. 97 § 1 pkt 4 kpa, w którym podniesiono, że postępowanie

w przedmiocie wygaśnięcia jako bezprzedmiotowej decyzji Naczelnika Miasta S.a z dnia 20 sierpnia 1979 r. winno toczyć się z udziałem wszystkich uprawnionych osób tj. spadkobierców zmarłej właścicielki nieruchomości – M. G.. W związku z tym M. W., jako wnioskodawczyni postępowania

o wygaśnięcie decyzji, została zobowiązana do wystąpienia do sądu powszechnego z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku albo do notariusza o sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia po J. G. i C. G., w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia. Rozstrzygnięcie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem SKO w Kielcach z 4 lutego 2011 r., a wniesioną na nie skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oddalił prawomocnym wyrokiem z 18 kwietnia 2013 r. sygn. akt II SA/Ke 190/13.

Zgodnie z art. 97 § 2 kpa, stanowiącym podstawę zaskarżonego postanowienia, gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, organ administracji publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony. Bezspornym w sprawie jest, że nie zostało zakończone postępowanie przed sądem powszechnym w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku, nie został też sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia po J. G. i C. G., co oznacza, że nie ustąpiła przyczyna zawieszenia postępowania, o jakiej była mowa w postanowieniach z 25 października 2010 r. i z 4 lutego 2011 r.

Podkreślić w tym miejscu należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny

w Kielcach oddalając skargę na ww. postanowienie organu II instancji z 4 lutego 2011 r. jednoznacznie przesądził, iż ma rację organ, że wydanie orzeczenia

w sprawie wygaśnięcia decyzji Naczelnika Miasta S.a z 20 sierpnia 1979 r. musi być poprzedzone przedłożeniem organowi administracji publicznej prawomocnego postanowienia sądu cywilnego o stwierdzeniu nabycia spadku po J. G. i C. G. (ew. aktu notarialnego poświadczającego dziedziczenie). Będzie ono bowiem jedynym dokumentem potwierdzającym z całą pewnością prawa wynikające z dziedziczenia, a tym samym wskazującym osoby będące stronami zainicjowanego postępowania i tylko jego przedłożenie może uzasadniać podjęcie zawieszonego postępowania. Tym samym Kolegium

w niniejszej sprawie związane było stanowiskiem wyrażonym zarówno

w ostatecznym postanowieniu z 4 lutego 2014 r., jak i w wyroku oddalającym skargę od tego rozstrzygnięcia.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 100 § 3 kpa stwierdzić należy, że słusznie wywiodło Kolegium, iż organ administracyjny nie ma legitymacji czynnej do wystąpienia do sądu powszechnego z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku. Legitymowanym do złożenia takiego wniosku jest każdy, kto ma interes prawny

w ustaleniu prawidłowego następstwa po spadkodawcy. Z zasady uprawnionymi do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku są spadkobiercy. Przyjmuje się, iż postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku może także zainicjować osoba będąca spadkobiercą spadkobiercy, wierzyciel spadkobiercy, nabywca spadku, kurator spadku, wykonawca spadku czy dłużnik spadkowy. Według dominującego nurtu zapatrywań ustalenie spadkobierców właścicieli nieruchomości nie jest obowiązkiem organu (por. wyroki WSA w Warszawie z dnia 21 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Wa 29/09, z 27 kwietnia 2006 r. sygn. akt I SA/Wa 1806/05 oraz z 25 stycznia 2010 r. sygn. akt I SA/Wa 952/09, wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 24 września 2008 r., sygn. akt II SA/Bd 510/08, dostępne na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl/).

Co oczywiste, wykluczona jest dla organu także alternatywna droga - poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.

Przerzucenie obowiązku regulacji praw prywatnych na organ publiczny prowadzący postępowanie administracyjne należy uznać za nieuprawnione, choćby

z tej racji, że uregulowanie stanu prawnego leży w interesie i możliwościach skarżącej. Skoro zainicjowała ona postępowanie, dla którego niezbędne jest sądowe lub notarialne poświadczenie kręgu spadkobierców, uprawnione było skierowanie właśnie do skarżącej zobowiązania, o którym mowa w art. 100 § 1 kpa. Materiał dowodowy sprawy nie wskazuje na istnienie powodów uniemożliwiających zainicjowanie sprawy spadkowej. W szczególności nie można za taki uznać zamieszkiwanie rodzeństwa i ich spadkobierców poza granicami Polski.

Bezzasadnym jest również zarzut naruszenia art. 100 § 2 kpa – okoliczności sprawy nie wskazują bowiem na wystąpienie niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego, co uzasadniałoby rozstrzygnięcie przez organ zagadnienia wstępnego we własnym zakresie

i zastosowanie trybu nadzwyczajnego przewidzianego w tym przepisie.

Tym samym, Sąd nie dopatrzył się też w zaskarżonej decyzji naruszenia zasady praworządności wyrażonej w art. 6 kpa.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 151 p.p.s.a. należało zatem skargę oddalić, o czym orzeczono jak w sentencji wyroku.