VI SA/Wa 3483/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] października 2013 r. Główny Inspektor Transportu Drogowego, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 267), art. 64 ust. 1, 2, art. 64 c, art. 140 aa ust. 1, 3, 4, art. 140 ab ust. 1 pkt 3 lit. c), ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst. jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 ze zm.), art. 41 ustawy z dnia 21 marca 1985 o drogach publicznych (tekst. jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 260 ze zm.), § 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r: w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 951) po rozpatrzeniu odwołania od decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] o nałożeniu kary pieniężnej w wysokości 15000 (słownie: piętnaście tysięcy) złotych na stronę – P. M., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą: "M." (dalej jako: strona, skarżący), utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Podstawę faktyczną rozstrzygnięcia stanowiło wykonywanie przejazdu po drogach publicznych pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia kategorii VII w pozostałych przypadkach. W trakcie kontroli stwierdzono, iż nacisk pojedynczej osi napędowej pojazdu wynosił 12,1 t, a jego masa całkowita 18,2 t.

Z ustaleń organu przyjętych jako podstawa rozstrzygnięcia wynika, iż w dniu [...] lipca 2013 r. w miejscowości Z. na drodze krajowej nr 32 zatrzymano do kontroli samochód ciężarowy marki I. o nr rej. [...]. Pojazdem kierował I. J., wykonując przejazd z ładunkiem żwiru w imieniu i na rzecz skarżącego. Przebieg kontroli utrwalono protokołem nr [...] z dnia [...] lipca 2013 r.

W odwołaniu skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Zarzucił decyzji wydanie jej z obrazą przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy to jest z naruszeniem art. 7, art. 8, art. 10 § 1, art. 77 i art. 78 Kpa poprzez nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy. Skarżąca podkreśla ponadto, iż postępowanie w sprawie przejazdu pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia ma swoją specyfikę, gdyż naruszenia stwierdzane są w trakcie ważenia pojazdu, które odbywa się bez udziału strony. Przedsiębiorca podnosił ponadto, iż organ w uzasadnieniu zaskrzonej decyzji nie wskazał pomiaru nacisków wszystkich osi oraz pomiarów odległości pomiędzy nimi. Ponadto, w ocenie strony, organ nie uwzględnił, jaki był sposób załadunku pojazdu i czy mógł on mieć wpływ na ustalone pomiary.

GITD nie uznał za zasadne zarzutów zawartych w odwołaniu, prezentując następujący tok rozumowania.

Stosownie do art. 64 ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, (dalej: p.r.d.) ruch pojazdu nienormatywnego jest dozwolony pod warunkiem:

- pkt 1 uzyskania zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego odpowiedniej kategorii, wydawanego, w drodze decyzji administracyjnej, przez właściwy organ, a w przypadku pojazdu nienormatywnego należącego do Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej pod warunkiem uzyskania zezwolenia wojskowego na przejazd drogowy, wydawanego przez właściwy organ wojskowy.

- pkt 2 przestrzegania warunków przejazdu określonych w zezwoleniu, o którym mowa w pkt 1.

Zgodnie z art. 140aa ust. 1 p.r.d. za przejazd po drogach publicznych pojazdów nienormatywnych bez zezwolenia, o którym mowa w art. 64 ust. 1 pkt 1, lub niezgodnie z warunkami określonymi dla tego zezwolenia nakłada się karę pieniężną, w drodze decyzji administracyjnej.

Stosownie do treści ust. 3 pkt 1 ww. artykułu karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, nakłada się na podmiot wykonujący przejazd.

Jak stanowi art. 140aa ust. 4 nie wszczyna się postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1, wobec podmiotu wykonującego przejazd, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza się, jeżeli:

1) okoliczności sprawy i dowody wskazują, że podmiot, o którym mowa w ust. 3 pkt 1:

a) dochował należytej staranności w realizacji czynności związanych z przejazdem,

b) nie miał wpływu na powstanie naruszenia, lub

2) rzeczywista masa całkowita pojazdu nienormatywnego nie przekracza dopuszczalnej wielkości lub wielkości określonej w zezwoleniu, o którym mowa w art. 64 ust. 1 pkt 1, a przekroczenie dotyczy wyłącznie nacisku osi pojazdu w przypadku przewozu ładunków sypkich oraz drewna.

Zgodnie z definicją pojazdu nienormatywnego, zawartą w art. 2 ust. 35a ustawy Prawo o ruchu drogowym jest to pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski osi wraz z ładunkiem lub bez ładunku są większe od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach o drogach publicznych, lub którego wymiary lub rzeczywista masa całkowita wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych, przewidzianych w przepisach p.r.d.

Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst. jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 260, dalej: u.d.p.) po drogach publicznych dopuszcza się ruch pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Minister właściwy do spraw transportu ustala, w drodze rozporządzenia, wykaz:

1) dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t,

2) dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t

- mając na uwadze potrzebę ochrony dróg oraz zapewnienia ruchu tranzytowego.

Drogi wojewódzkie inne niż drogi określone na podstawie ust. 2 pkt 1, drogi powiatowe oraz drogi gminne stanowią sieć dróg, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t.

Wykaz dróg krajowych i dróg wojewódzkich, na których obowiązuje nacisk osi do 8 t i 10 t został określony rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia z dnia 6 września 2012 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t, oraz wykazu dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t (Dz. U. z 2012 r. poz. 1061). Droga krajowa nr 32 została zaliczona do dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t.

Jak stanowi § 3 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia, dopuszczalna masa całkowita pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 2-13, nie może przekraczać w przypadku dwuosiowego pojazdu samochodowego 18 ton.

Organ podkreślił, iż użyte w kontrolowanej sprawie miejsce ważenia legitymuje się protokołem z pomiaru równości terenu na stanowisku kontroli pojazdów z dnia 30 marca 2013 r. który zatwierdza stanowisko do ważenia pojazdów. Pojazd został zważony przy pomocy przenośnych wag do pomiarów statycznych typu SAW 10C/II o nr fabrycznym 855524 i 856264. Waga o nr fabrycznym 856264 legitymowała się w chwili kontroli ważnym świadectwem zgodności wydanym przez Okręgowy Urząd Miar w Poznaniu w dniu 9 marca 2011 r. na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 90/2009/23/WE. Dyrektywa ta została wdrożona do polskiego prawa rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla wag nieautomatycznych podlegających ocenie zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 4, poz. 23) i weszła w życie wraz z przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Termin zgłoszenia przyrządu pomiarowego po raz pierwszy do legalizacji ponownej, po dokonaniu oceny zgodności, wynosi 3 lata, stosownie do lp. 7 załącznika nr 6, tabela nr 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 z późn. zm.). Zgodnie natomiast z § 27 ust. 2 pkt 2 ww. rozporządzenia okres ważności legalizacji wyrażony w latach liczy się od dnia pierwszego stycznia roku następującego po roku, w którym legalizacja została dokonana. Waga o nr fabrycznym 855524 legitymowała się w chwili kontroli natomiast ważnym świadectwem legalizacji ponownej, wydanym przez Dyrektora Okręgowego Urzędu Miar w Poznaniu w dniu 27 marca 2012 r. z przewidzianym terminem ważności do dnia 31 marca 2014 r. Powyższe dokumenty zostały okazane kierowcy przed dokonaniem ważenia. Kierowca został również poinformowany o sposobie przeprowadzania pomiarów oraz o przysługujących mu uprawnieniach. Pojazd zważono jednokrotnie, kierowca nie wnosił o ponowne ważenie. Po zważeniu i dokonaniu pomiarów sporządzono protokół kontroli nr [...] z dnia [...] lipca 2013 r., który kierowca podpisał bez uwag.

W wyniku ważenia organ I instancji stwierdził następujące naruszenia dopuszczalnych norm:

- nacisk 12,1 t na pojedynczej osi napędowej pojazdu - przekroczenie o 2,1 t,

- masa pojazdu - 18,2 t - przekroczenie o 0,2 t,

- przewoźnik nie miał zezwolenia na przejazd pojazdem nienormatywnym.

Organ I instancji stosownie do treści art. 140ab ust. 1 pkt 3 lit. c) p.r.d. karę pieniężną, o której mowa w art. 140aa ust. 1, ustalił w wysokości 15000 zł - za brak zezwolenia kategorii VII - w pozostałych przypadkach.

Organ odwoławczy natomiast stwierdził, iż w świetle obecnie obowiązujących regulacji prawnych nie mogą one stanowić podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Wyjaśnił, iż zgodnie z art. 64 ust. 2 ww. ustawy Prawo o ruchu drogowym zabrania się przewozu pojazdem nienormatywnym ładunków innych niż ładunek niepodzielny, z wyłączeniem pojazdów nienormatywnych uprawnionych do poruszania się na podstawie zezwoleń kategorii 1 lub kategorii II.

Zgodnie natomiast z art. 140ab ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym w przypadku naruszeń zakazu, o którym mowa w art. 64 ust. 2, za przejazd pojazdem nienormatywnym nakłada się karę jak za przejazd bez zezwolenia.

Tym samym tylko zezwolenie kategorii I i II umożliwia przewóz ładunków podzielnych. Poza tym występuje zakaz przejazdu pojazdu nienormatywnego z ładunkiem podzielnym. W przypadku naruszenia ww. zakazu nakłada się jednak karę pieniężną jak za brak zezwolenia kategorii odpowiadającej wartościom kontrolowanego pojazdu (zespołu pojazdów) bez względu na to czy przewożony ładunek był podzielny czy też niepodzielny. W tym miejscu warto wskazać, iż we wniosku o wydanie zezwolenia nie wskazuje się rodzaju przewożonego ładunku, a jedynie parametry pojazdu.

Ponadto organ odwoławczy zauważył, iż kontrolowany pojazd przekraczał dopuszczalny nacisk pojedynczej osi napędowej, który wyniósł 12,1 t (przekroczenie o 2,1 t - 21 %), oraz dopuszczalną masę całkowitą równą 18,2 t (przekroczenie o 0,2 t. - ok. 1,11%). Z uwagi na przekroczenie dopuszczalnego nacisku pojedynczej osi napędowej, który przekraczał 11,5 t przedmiotowy stan faktyczny należało zakwalifikować jako wykonywanie przejazdu po drogach publicznych pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia kategorii VII. Żadne z zezwoleń kategorii I-VI nie przewiduje przejazdu pojazdu nienormatywnego, którego nacisk pojedynczej osi napędowej przekraczałby 11,5 t.

Zgodnie z lp. 7 załącznika r 1 do ustawy Prawo o ruchu drogowym zezwolenia nr VII udziela się na przejazd pojazdu nienormatywnego:

a) o wymiarach oraz rzeczywistej masie całkowitej większych od wymienionych w kategoriach I-VI,

b) o naciskach osi przekraczających wielkości przewidziane dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t.

Zgodnie z art. 140 ab ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym karę pieniężną, o której mowa w art. 140aa ust. 1, ustala się w wysokości:

1) 1500 zł - za brak zezwolenia kategorii I i II;

2) 5000 zł - za brak zezwolenia kategorii III-VI;

3) za brak zezwolenia kategorii VII:

a) 500 zł - gdy nacisk jednej lub wielu osi, rzeczywista masa całkowita lub wymiary pojazdu przekraczają dopuszczalne wartości nie więcej niż o 10%,

b) 2000 zł - gdy nacisk jednej lub wielu osi, rzeczywista masa całkowita lub wymiary pojazdu przekraczają dopuszczalne wartości o więcej niż 10% i nie więcej niż 20%,

c) 15 000 zł - w pozostałych przypadkach.

Mając na uwadze, iż nacisk pojedynczej osi napędowej pojazdu wynosił 12,1 t i został przekroczony o 2,1 t (21 %) należy zauważyć, iż organ I instancji prawidłowo zakwalifikował stwierdzone naruszenie, jako wykonywanie przejazdu po drogach publicznych pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia kategorii VII w pozostałych przypadkach.

Organ stwierdził w konsekwencji, iż na przekroczenie dopuszczalnego nacisku pojedynczej osi napędowej pojazdu należało stwierdzić wykonywanie przejazdu pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia kategorii VII. Przekroczenie natomiast nacisku ww. osi o ponad 20 % dopuszczalnej normy spowodowało, iż zakwalifikowano stwierdzone w trakcie kontroli naruszenia, jako "pozostały przypadek" - art. 140ab ust. 1 pkt 3 lit. c) ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Odnosząc się do argumentów skarżącego, iż ważenie pojazdu odbyło się bez udziału strony postępowania, organ odwoławczy wyjaśnił, że podczas kontroli jedynym reprezentantem podmiotu wykonującego przejazd jest kierowca. Ustawodawca przyjął bowiem założenie, iż wiarygodny materiał dowodowy, w tak uproszczonym postępowaniu, jakim jest kontrola drogowa pojazdu, można zgromadzić jedynie "na gorąco" w trakcie wykonywanych czynności kontrolnych. To nakłada dużą odpowiedzialność na prowadzących postępowanie inspektorów transportu drogowego, by w trakcie dość krótkotrwałego, z reguły kilkudziesięciominutowego postępowania, ustalono wszelkie niezbędne okoliczności. Jednakowo duża odpowiedzialność ciąży również na kontrolowanym, by w sposób czynny uczestniczył w czynnościach kontrolnych i na bieżąco zgłaszał zastrzeżenia i uwagi, które następnie winny być wpisane do protokołu. Obecny przy kontroli kierowca nie wskazywał, jakoby w trakcie kontroli doszło do jakichkolwiek nieprawidłowości, podpisał protokół, nie wnosząc żadnych uwag.

Ponadto w zawiadomieniu z dnia [...] lipca 2013 r. strona została pouczona o treści art. 10 Kpa i mogła wypowiedzieć się co do zebranych dowodów i materiałów oraz miała prawo zgłaszania żądań dotyczących m.in. przebiegu kontroli i treści protokołu. Z prawa tego jednak strona nie skorzystała.

Ponadto za nieuzasadnione należy uznać zarzuty strony, iż w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji nie wskazano wyników pomiaru wszystkich osi pojazdu oraz odległości pomiędzy nimi. W tym miejscu należy wskazać, iż w decyzji organu I instancji wskazano, że rzeczywisty nacisk pierwszej pojedynczej osi nienapędowej pojazdu wynosił 6,1 t, rzeczywisty nacisk pojedynczej osi napędowej pojazdu wynosił 12,1 t, a rzeczywista masa całkowita pojazdu wynosiła 12,1 t. Natomiast odległość pomiędzy dwoma pojedynczymi osiami pojazdu została wskazana wyraźnie w protokole kontroli nr [...] i nie było potrzeby przywoływania jej w uzasadnia decyzji.

Organ stwierdził, iż organ I instancji nie naruszył przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, a ponadto wypełnił on obowiązek wynikający z art. 7 oraz 77 Kpa i zgromadził w aktach sprawy dowody, które są konieczne do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy oraz dopuścił jako dowód wszystko, co może przyczynić się do jej wyjaśnienia, a nie jest sprzeczne z prawem.

Zdaniem organu odwoławczego zaskarżona decyzja organu I instancji zawiera także niezbędne elementy określone w art. 107 Kpa.

Organ wyjaśnił nadto, iż zgodnie z cytowanym wyżej art. 64 ust. 1 u.p.r.d. już sam ruch pojazdu nienormatywnego po danej drodze publicznej wymaga zezwolenia. A zatem, podmiot wykonujący przejazd przed rozpoczęciem przejazdu winien zbadać, czy pojazd odpowiada określonym normom. Co więcej, ustawa Prawo o ruchu drogowym w art. 61 wyraźnie precyzuje w jaki sposób należy dokonywać załadunku:

1. Ładunek nie może powodować przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej lub dopuszczalnej ładowności pojazdu.

2. Ładunek na pojeździe umieszcza się w taki sposób, aby:

1) nie powodował przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę;

2) nie naruszał stateczności pojazdu;

3) nie utrudniał kierowania pojazdem;

4) nie ograniczał widoczności drogi lub nie zasłaniał świateł, urządzeń sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych tablic albo znaków, w które pojazd jest wyposażony.

3. Ładunek umieszczony na pojeździe powinien być zabezpieczony przed zmianą położenia lub wywoływaniem nadmiernego hałasu. Nie może on mieć odrażającego wyglądu lub wydzielać odrażającej woni.

4. Urządzenia służące do mocowania ładunku powinny być zabezpieczone przed rozluźnieniem się, swobodnym zwisaniem lub spadnięciem podczas jazdy.

5. Ładunek sypki może być umieszczony tylko w szczelnej skrzyni ładunkowej, zabezpieczonej dodatkowo odpowiednimi zasłonami uniemożliwiającymi wysypywanie się ładunku na drogę.

Podmiot wykonujący przejazd ponosi odpowiedzialność za naruszenia powstałe w związku z jego działalnością. Kary pieniężne wynikające z naruszenia przepisów ustawy o drogach publicznych są nakładane na podstawie obiektywnie stwierdzonych naruszeń. Podmiot wykonujący przejazd powinien tak zorganizować załadunek pojazdu, aby nie doszło do naruszenia obowiązujących przepisów. W związku z tym bez znaczenia w przedmiotowej sprawie pozostaje sposób załadunku pojazdu. Polski system prawny oparty jest o normy abstrakcyjne, które mają zastosowanie do szerokiego spektrum sytuacji. Przytoczony wyżej art. 61 ustawy Prawo o ruchu drogowym wyraźnie wskazuje, iż ładunek umieszczony na pojeździe nie może powodować przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę oraz dopuszczalnej masy całkowitej. Ustawodawca pozostawia jednak w gestii przewoźnika sposób, w jaki dokona on rozmieszczenia i zabezpieczenia ładunku. W rozpatrywanym przypadku środki zastosowane przez przedsiębiorcę, w celu zapewnienia zgodności przewozu z obowiązującym prawem, okazały się niewystarczające co spowodowało przekroczenie dopuszczalnego nacisku na oś pojazdu i jego dopuszczalnej masy całkowitej.

Jeśli podmiot wykonujący przejazd ma trudności z określeniem masy pojazdu i takim rozmieszczeniem ładunku, który nie będzie powodował przekroczenie nacisków osi, winien rozważyć możliwość zmniejszenia ilości przewożonego towaru. Normy w zakresie dopuszczalnych parametrów pojazdu mają bowiem charakter bezwzględnie obowiązujący, a fakt ich naruszenia skutkuje koniecznością nałożenia kary pieniężnej.

Organ zauważył, iż ustawodawca przewidział możliwość uwolnienia się podmiotu wykonującego przejazd od odpowiedzialności za stwierdzone naruszenie, a mianowicie art. 140aa ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym wskazał, iż nie wszczyna się postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1, wobec podmiotu wykonującego przejazd, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza się, jeżeli:

1) okoliczności sprawy i dowody wskazują, że podmiot, o którym mowa w ust. 3 pkt 1:

a) dochował należytej staranności w realizacji czynności związanych z przejazdem,

b) nie miał wpływu na powstanie naruszenia, lub

2) rzeczywista masa całkowita pojazdu nienormatywnego nie przekracza dopuszczalnej wielkości lub wielkości określonej w zezwoleniu, o którym mowa w art. 64 ust. 1 pkt 1, a przekroczenie dotyczy wyłącznie nacisku osi pojazdu w przypadku przewozu ładunków sypkich oraz drewna.

Wskazał równocześnie, iż ustawodawca nie wprowadził legalnych definicji "ładunku sypkiego" oraz "drewna" w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym. Organ wydający decyzję jest zatem zobowiązany każdorazowo do oceny, czy rodzaj przewożonego ładunku umożliwia zastosowanie zapisów art. 140aa ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.

Zdaniem organu odwoławczego ładunek sypki jest to materiał, który przewożony luzem wykazuje zdolność do przesypywania się, zaś poszczególne jego cząsteczki nie są ze sobą powiązane w sposób trwały i wykazują cechy ciała stałego.

Natomiast pod pojęciem drewna należy rozumieć drewno jako surowiec, w stanie nieprzetworzonym. Drewno poddane procesowi technologicznemu zdaniem organu odwoławczego traci przymiot drewna w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym.

W rozpatrywanym przypadku przewożono żwir, jednakże kontrola obok przekroczenia dopuszczalnego nacisku osi pojazdu wykazała również przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu. Nie znajduje więc zastosowania art. 140aa ust. 4 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Organ wyjaśnił, iż ustawa Prawo o ruchu drogowym nie definiuje pojęcia "należytej staranności", czy "braku wpływu", w związku z czym w zakresie należytej staranności należy posiłkować się regulacjami zawartymi w Kodeksie cywilnym.

Zgodnie z art. 355 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

Pod pojęciem zachowania należytej staranności należy zatem rozumieć sposób postępowania dłużnika odpowiadający wymaganiom zawartym w obiektywnym wzorcu postępowania, który jest tworzony na tle danego stosunku. Kwestia niezachowania należytej staranności może być rozpatrywana wówczas, gdy zachowanie podmiotu stanowiło będzie odstępstwo od tak ukształtowanego wzorca. Budowa wzorca staranności w przypadku podmiotów wykonujących przewozy drogowe musi uwzględniać regulację zawartą w art. 355 § 2 KC. Zgodnie z tym przepisem przy ocenie należytej staranności, w przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, należy brać pod uwagę zawodowy charakter tej działalności. Co za tym idzie należyta staranność wymagana w stosunkach danego rodzaju będzie musiała być oceniana przy uwzględnieniu wiedzy, doświadczenia i umiejętności praktycznych, jakie wymagane są od przedsiębiorcy podejmującego w tym przypadku działalność w zakresie przewozu drogowego. Wzorzec taki będzie zatem wyższy względem osób, niż względem osób które nie prowadzą działalności o charakterze zawodowym. Oceniając należytą staranność podmiotu profesjonalnie zajmującego się wykonywaniem przewozów należy mieć zatem na uwadze wyższe wymagania, które związane są z zawodowym charakterem tej działalności. Zaostrzony wzorzec staranności wpływa na zwiększenie wymagań wobec podmiotu wykonującego przewozy, ułatwia zatem postawienie mu zarzutu niedołożenia należytej staranności, a więc zarazem utrudnia mu uchylenie się od odpowiedzialności w razie odstępstwa od wzorca. Przewoźnik musi mieć świadomość obowiązków jakie nakładają na niego przepisy prawa. Jakakolwiek niewiedza w tym zakresie stanowi okoliczność obciążającą przewoźnika i wyłącza możliwość zastosowania umorzenia o którym mowa w art. 140aa ust. 4 pkt 1 ww. ustawy. W odniesieniu do ewentualnych przekroczeń dopuszczalnych norm, w przypadku podmiotów wykonujących przewozy drogowe, zasadnicze znaczenie będą miały reguły ustalone w przepisach prawa przewozowego oraz prawa o ruchu drogowym w tym regulacje zawarte w art. 43 prawa przewozowego i art. 61 prawa o ruchu drogowym. Zgodnie z ww. art. 43 prawa przewozowego jeżeli umowa lub przepis szczególny nie stanowią inaczej, czynności ładunkowe należą odpowiednio do obowiązków nadawcy lub odbiorcy. Nadawca, odbiorca lub inny podmiot wykonujący czynności ładunkowe jest obowiązany wykonać je w sposób zapewniający przewóz przesyłki towarowej zgodnie z przepisami ruchu drogowego i przepisami o drogach publicznych, a w szczególności niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego i przekroczenia dopuszczalnej masy pojazdów lub przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi. W myśl natomiast art. 61 ust. 1 i ust. 2 pkt 1) prawa o ruchu drogowym ładunek nie może powodować przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej łub dopuszczalnej ładowności pojazdu. Ładunek na pojeździe umieszcza się w taki sposób, aby nie powodował przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę. Zauważyć w tym miejscu należy, że naruszenie ww. norm prawa bezwzględnie obowiązującego świadczy o niedochowaniu przez stronę należytej staranności oraz o jej wpływie na powstanie naruszenia. Podkreślić przy tym należy, że należyta staranność tj. staranność oczekiwana w stosunkach danego rodzaju jest nie tylko "pochodną" obowiązku wynikającego z ustawy. Brak ustawowego obowiązku nie wyłącza zatem możliwości przypisania określonemu podmiotowi braku należytej staranności. Przy ocenie czy podmiot dochował należytej staranności należy brać bowiem także ogólnie przyjęte w społeczeństwie zasady będące wynikiem pewnego rodzaju powszechnych oczekiwań i wymagań względem określonej grupy podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w tym wypadku przewoźników. Istotne znaczenie będą miały obok regulacji prawnych także zasady współżycia społecznego, ukształtowane zwyczaje, różnego rodzaju reguły zawodowe dotyczące branży transportowej. I tak do podstawowych obowiązków przewoźnika należy bezwzględnie sprawdzenie przed wyjazdem na drogi publiczne, czy pojazd nie narusza dopuszczalnych norm. Ze względu na to, że przewoźnik jest profesjonalistą w zakresie przewozu, nie powinien jedynie przyglądać się czynnościom ładunkowym nadawcy (załadowcy), ale współdziałać z nim w taki sposób, aby dzięki jego kwalifikacjom czynności te zostały wykonane w sposób prawidłowy, tj. aby nie doszło do przekroczenia dopuszczalnych norm.

Natomiast odnośnie terminu "braku wpływu" można pomocniczo posłużyć się wykładnią dokonywaną przez orzecznictwo Sądów Administracyjnych w zakresie art. 92a ust. 4 ustawy o transporcie drogowym, uchylonym dnia 1 stycznia 2012 r.

Organ przywołał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 czerwca 2009 r. (sygn. akt II GSK 989/08), "okoliczności objęte hipotezą przepisów art. 92a ust. 4 i 93 ust. 7 u.t.d. powinien udowodnić przedsiębiorca, gdyż to on wywodzi skutki prawne wynikające z tych przepisów (...). Skarżący powinien więc przedłożyć dowody na okoliczności objęte hipotezami omawianych wyżej przepisów, a mianowicie, że nie miał wpływu na powstanie naruszenia prawa (...)".

Strona wniosła od powyższej decyzji skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zarzucając wydanie jej z obrazą przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy, to jest art. 7, 8 i 77 ustawy kodeks postępowania administracyjnego przez niewyjaśnienie przez organ administracji wszystkich okoliczności i oparcie dokumentów pomiarowych będących podstawą do stwierdzenia naruszeń na parametrach, uzyskanych w zupełnie innych warunkach atmosferycznych niż warunki, w jakich wykonywano kontrolę, konkretnie zaś pomiar równości terenu został wykonany w warunkach zimowych, natomiast kontrola pojazdu na tym terenie i przy założeniu danych wyjściowych uzyskanych zimą odbyła się w warunkach letnich, która to okoliczność mogła w jego ocenie mieć wpływ na wynik postępowania.

Organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczas prezentowaną argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga nie zawiera usprawiedliwionych zarzutów. Ponieważ decyzja została wydana zgodnie z obowiązującym prawem, brak jest podstaw do jej uchylenia.

W szczególności – wbrew zarzutom strony – organ w sposób właściwy przeprowadził postępowanie dowodowe, z poszanowaniem zasad określonych w art. 7, 8, 77, 80 k.p.a. oraz odzwierciedlił swój tok rozumowania w sposób odpowiadający wymogom art. 107 § 3 k.p.a.

Przede wszystkim nie jest trafny argument strony oparcia ustaleń faktycznych na nieadekwatnych argumentach: pomiarach pochylenia terenu miejsca ważenia przeprowadzonych w zimie, podczas, gdy kontrola pojazdu na tym terenie miała miejsce w warunkach letnich. Okolicznością dyskwalifikującą dokumenty miało być oblodzenie terenu – występujące w dacie ich sporządzenia, ale nie w dacie kontroli.

Zdaniem Sądu prawidłowe jest stanowisko organu, zgodnie z którym brak jest podstaw do podważenia w wyżej podany sposób dokumentu urzędowego, który w myśl art. 75 § 1 k.p.a. stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzono (por. m.in. wyrok NSA z 28 kwietnia 2008 r. sygn. akt: II OSK 50/08.

Należy przy tym podzielić stanowisko wyrażone w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 maja 2011 r., sygn. akt. VI SA/Wa 313/11 "Dodatkowo można wskazać, że zgodnie z linią orzeczniczą Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, którą rozpoznający niniejszą sprawę Sąd w pełni akceptuje, "zatwierdzenie przez -właściwe służby stanowiska do kontroli pojazdów zawarte w protokole z pomiaru pochylenia terenu na tym stanowisku, nie może zostać podważone przez nie poparte żadną fachową opinią twierdzenia. Również kopie fotografii miejsca ważenia nie mogą być dowodem na okoliczność, że miejsce ważenia było nieodpowiednie i tym samym skutecznie podważyć ustaleń protokołu pomiaru. Widoczne na załączonych zdjęciach zagłębienia zostały bowiem specjalnie przewidziane dla umiejscowienia w nich wag i tylko opinia osoby posiadającej stosowną wiedzę w zakresie prawidłowości urządzania stanowisk ważenia mogłaby skutecznie przeciwstawić się aktualnym na dzień ważenia dokumentom dopuszczającym dane miejsce do przeprowadzania na nim kontroli wagowych pojazdów." (por. dla przykładu wyrok WSA z dnia 31 października 2007 r., sygn. akt VI SA/Wa 1484/07, LEX nr 501317)." (por. także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 marca 2013, sygn. akt II GSK 2301/11).

Stosownie do art. 2 ust. 35a ustawy Prawo o ruchu drogowym pojazd nienormatywny to pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski osi wraz z ładunkiem lub bez ładunku są większe od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach o drogach publicznych, lub którego wymiary lub rzeczywista masa całkowita wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych, przewidzianych w przepisach niniejszej ustawy.

Zgodnie z art. 64 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym zabrania się przewozu pojazdem nienormatywnym ładunków innych niż ładunek niepodzielny, z wyłączeniem pojazdów nienormatywnych uprawnionych do poruszania się na podstawie zezwoleń kategorii I lub kategorii II. W związku z powyższym tylko zezwolenie kategorii I lub kategorii II umożliwia przewóz ładunków podzielnych, brak takiego zezwolenia powoduje zakaz przejazdu pojazdu nienormatywnego z ładunkiem podzielnym.

Stosownie do art. 140ab ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym w przypadku naruszenia ww. zakazu nakłada się karę pieniężna jak za brak zezwolenia kategorii odpowiadającej wartościom kontrolowanego pojazdu bez względu na to czy przewożony ładunek był podzielny czy też niepodzielny.

Zgodnie z art. 64d ustawy Prawo o ruchu drogowym zezwolenie kategorii VII na przejazd pojazdu nienormatywnego jest wydawane na jednokrotny lub wielokrotny przejazd po drogach publicznych w wyznaczonym czasie, na trasie wyznaczonej w zezwoleniu. Zezwolenie wydaje się dla pojazdu, którego ruch, ze względu na jego wymiary, masę lub naciski osi, nie jest możliwy na podstawie zezwoleń kategorii I-YI. 

We wniosku o wydanie zezwolenia nie wskazuje się rodzaju przewożonego ładunku, a jedynie parametry pojazdu. Wyjaśnić należy, że zezwolenie kategorii VII jest udzielane w sytuacji, gdy pojazd nienormatywny spełnia następujące kryteria:

a) o wymiarach oraz rzeczywistej masie całkowitej większych od wymienionych w kategoriach I-VI,

b) o naciskach osi przekraczających wielkości przewidziane dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t.

Nie zasługują na uwzględnienie zarzuty skarżącego dotyczące naruszenia przez organ przepisów prawa materialnego. Organ wskazuje, iż w wyniku kontroli stwierdzono przekroczenie o 2,1 t nacisku na pojedynczej osi napędowej pojazdu poruszającego się po drodze krajowej nr 32, gdzie dopuszczalny jest ruch pojazdów o nacisku osi do 10 t dla pojedynczej osi napędowej pojazdów silnikowych. Tym samym bezspornym jest, iż zatrzymany do kontroli był pojazdem nienormatywnym, a nacisk osi przekroczył wielkości przewidziane dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t i jedynie zezwolenie kategorii VII legitymowałoby przejazd ww. pojazdu. W niniejszej sprawie parametrom kontrolowanego pojazdu odpowiadało zezwolenie kategorii VII, w związku z czym stosownie do art. 140ab ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy Prawo o ruchu drogowym nałożono na skarżącego karę pieniężną w wysokości 15.000 zł.

Jak wynika z art. 140aa ust. 4 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym umarza gdy okoliczności sprawy i dowody wskazują, iż strona dochowała należytej staranności w realizacji czynności związanych z przejazdem bądź nie miał wpływu na powstanie naruszenia. Słusznie stwierdził organ, iż dla uwolnienia się od odpowiedzialności nie wystarczy jedynie oświadczyć, iż dochowało się należytej staranności w realizacji czynności związanych z przejazdem oraz nie miało się wpływu na powstanie naruszenia. Z konstrukcji ww. przepisu wynika, iż to skarżący powinien udowodnić okoliczności na poparcie twierdzeń przywołanych w toku postępowania administracyjnego. Zatem brak wpływu na powstanie naruszenia musi realnie zaistnieć, a podmiot prowadzący działalność gospodarczą zobowiązany jest dołożyć maksimum staranności, aby prowadzona działalność gospodarcza była wykonywana zgodnie z przepisami prawa (por. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 lutego 2013 r. sygn. akt VI SA/Wa 2165/12 oraz z dnia 24 czerwca 2013 r. sygn. akt VI SA/Wa 604/13).

Dokonując analizy pozostałych merytorycznych argumentów skarżącego podniesionych w skardze należy stwierdzić, iż decyzja została podjęta w sposób prawidłowy zarówno pod względem proceduralnym, jak i merytorycznym. Zgromadzony materiał dowodowy w niniejszej sprawie wskazuje, że kontrolowany pojazd spełniał kryteria, które obejmowały zakresem zezwolenie kategorii VII (dowód: protokół kontroli). Wobec powyższego należy wskazać, że organy I i II instancji prawidłowo zakwalifikowały stwierdzone naruszenie. Kara pieniężna została także prawidłowo określona.

Z tych względów, w myśl art. 151 p.p.s.a. Sąd skargę oddalił.