II FSK 1362/12
Wyrok
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-05-15Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Bogusław Dauter
Krzysztof Winiarski /przewodniczący sprawozdawca/
Zbigniew KmieciakSentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Krzysztof Winiarski (sprawozdawca), Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Protokolant Agata Grabowska, po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 11 stycznia 2012 r. sygn. akt I SA/Gd 1153/11 w sprawie ze skargi M. C. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 14 września 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od M. C. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 1153/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdański oddalił skargę M. C. (dalej: podatnik, skarżący) na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w G. w przedmiocie umożliwienia stronie zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne i sporządzenia z nich notatek i kopii.
Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji podał, że postanowieniem z dnia 14 września 2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w G. utrzymał w mocy postanowienie Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w G. z dnia 21 czerwca 2011 r. którym odmówiono podatnikowi zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne i sporządzenie z nich notatek i kopii.
W uzasadnieniu swego postanowienia organ I instancji, powołując się na treść art. 178 i 179 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm., dalej: O.p.) wskazał, że jawność informacji wyłączona została jedynie wobec danych nie dotyczących podatnika, a których ujawnienie mogłoby naruszać interes innych podmiotów gospodarczych. Wyłączeniu podlegały dane adresowe świadków, zeznania dotyczące osób trzecich oraz dane dotyczące podmiotów gospodarczych niezwiązanych z przedmiotowym postępowaniem. Organ I instancji dodał też, że powyższe informacje nie stanowiły podstawy dla ustaleń zawartych w protokole kontroli podatkowej i pozostają bez znaczenia dla prowadzonej sprawy, ponieważ nie dotyczą podatnika oraz kwestionowanych przez organ kontroli skarbowej dostaw paliwa przez C. [...]. Organ podniósł, że ujawnienie powyższych danych stanowiłoby naruszenie interesu publicznego rozumianego jako dobro osób trzecich (dlatego, że wyłączeniem objęte zostały informacje bezpośrednio dotyczące osób lub podmiotów nie będących stroną postępowania) oraz naruszenie art. 51 Konstytucji RP i ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. Nr 101 poz. 926 ze zm.). Za takie dane uważa się zgodnie z art. 6 ustawy o ochronie danych osobowych wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. W interesie publicznym leży, aby organy podatkowe prowadzące postępowanie wobec określonego podmiotu nie ujawniły danych innych podmiotów niezwiązanych ze sprawą, jakie uzyskali w trakcie czynności służbowych, które pozwoliłyby osobom nieuprawnionym na ich identyfikację.
Dyrektor Izby Skarbowej w G., utrzymując w mocy powyższe stanowisko dodał, że kluczowe dla postępowania okoliczności zawarte w dokumentach, a związane z nieprawidłowościami stwierdzonymi w toku kontroli i opisanymi w protokole z kontroli, zostały stronie ujawnione. Wyłączono jawność jedynie danych osobowych (nr PESEL, adresu) oraz informacje, które nie dotyczą podatnika a umożliwiają identyfikację osób fizycznych i działań podejmowanych przez inne podmioty gospodarcze niezwiązane z podatnikiem.
W skardze złożonej na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w G., uzupełnionej pismami z dnia 14 grudnia 2011 r. i 10 stycznia 2012 r., skarżący wniósł o uchylenie postanowień organów obu instancji. Zdaniem podatnika organy dopuściły się naruszenia art. 233 § 1 pkt 1 w zw. z art. 239 O.p., a także art. 179 § 1 i § 2 O.p. w zw. z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (t.j. Dz.U. z 2011 r., Nr 41, poz. 214 z późn. zm.) oraz art. 217 § 1 i § 2 O.p. w zw. z art. 210 § 4 w zw. z art. 219 O.p. Naruszenie powyższych przepisów przez organ odwoławczy polegało na utrzymaniu w mocy postanowienia organu I instancji z dnia 21 czerwca 2011 r., w sytuacji, gdy istniały podstawy do jego uchylenia oraz bezzasadnym uniemożliwieniu podatnikowi zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne i sporządzenia z nich notatek i kopii. Wyłączenie z jawności części materiałów było zdaniem skarżącego bezzasadne (np.: danych adresowych świadków, gdyż O.p. nie zna pojęcia świadka incognito) i uniemożliwiło mu wypowiedzenie się w sprawie materiałów dowodowych i zgłoszenie nowych wniosków dowodowych.
Skarżący zarzucił organom niekonsekwencję polegającą na wydawaniu odmiennych postanowień w analogicznych stanach faktycznych.
Dyrektor Izby Skarbowej w odpowiedzi na skargę, wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał skargę za bezzasadną i oddalił ją na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DZ. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej jako: p.p.s.a.).
Uzasadniając swoje orzeczenie Sąd zauważył, że w przedmiotowej sprawie organy podatkowe odmówiły skarżącemu zapoznania się z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy, zawierającymi informacje niejawne i sporządzenia z nich notatek, powołując się na interes publiczny. Pojęcie "interes publiczny" nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w art.179 § 1 O.p., jednakże obowiązkiem organu jest wskazanie w realiach konkretnej sprawy, w czym upatruje interesu publicznego i jaka jest jego treść. Dyrektor Izby Skarbowej w G. wyjaśnił w zaskarżonym postanowieniu, że pod pojęciem "interesu publicznego" mieści się dobro osób trzecich, nie będących stroną w toczącym się postępowaniu, których dotyczą informacje zawarte we włączonych do akt sprawy dokumentach, bowiem zawierają istotne dane o tych podmiotach.
Sąd uznał, że pogląd ten należy podzielić. Analizując bowiem dotychczasowy dorobek orzecznictwa sądowego można przyjąć, że pod pojęciem tym należy rozumieć korzyść służącą ogółowi; dyrektywę postępowania, nakazującą respektowanie takich wartości wspólnych dla całego społeczeństwa jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej (wyrok WSA w Lublinie z dnia 16 listopada 2007 r., I SA/Lu 506/07, WSA w Opolu z dnia 28 marca 2008r., I S.A./Op311/07, WSA w Szczecinie z dnia 17 czerwca 2009 r., I SA/Sz 260/09). W szczegółowych rozważaniach na ten temat WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 15 lipca 2008 r., sygn. akt I SA/Wr 1703/07 wskazał, że w interesie publicznym leży, aby organy podatkowe prowadząc postępowanie wobec określonego podmiotu nie ujawniły danych innych podmiotów niezwiązanych ze sprawą, jakie uzyskali w trakcie czynności służbowych, które pozwoliłyby osobom nieuprawnionym na ich identyfikację. Sąd zaaprobował wywody przedstawione przez WSA we Wrocławiu.
Z uwagi na powyższe, Sąd stanął na stanowisku, że wyłączenie i odmowa umożliwienia skarżącemu (jego pełnomocnikowi) zapoznania się z wyłączonymi danymi obejmującymi np. adresy czy numery PESEL świadków oraz adresy podmiotów nie będących stroną postępowania, jest odmową leżącą w interesie publicznym, wskazanym jako przesłanka zastosowania art. 179 § 1 O.p.. Sąd zauważył, że skoro organ podatkowy uprawniony jest do wyłączenia z akt sprawy całego dokumentu, to zasadne jest przyjęcie wniosku o możliwości pozbawienia dostępu strony tylko do części dokumentu. Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie, albowiem pełnomocnik strony zapoznał się z dokumentami, z których tylko pewne dane (przykładowo wskazane powyżej) wyłączono z jawności. Było to podyktowane ochroną danych osób fizycznych i podmiotów gospodarczych nie związanych ze sprawą skarżącego. Z tych też względów Sąd uznał za chybiony zarzut naruszenia art. 179 § 1 i 2 O.p.
Bezzasadnym okazał się również zarzut naruszenia art. 233 § 1 pkt 1 O.p. w zw. z art. 239 O.p., w myśl którego organ odwoławczy wydaje postanowienie, którym utrzymuje w mocy zaskarżone postanowienie organu I instancji. Przepis ten jest realizacją zasady dwuinstancyjności postępowania wyrażonej w art. 127 O.p. Każda zatem sprawa podatkowa (i wpadkowa) podlega dwukrotnemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu, co wiąże się dla organu z obowiązkiem dwukrotnego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Istotą postępowania odwoławczego nie jest wyłącznie kasacyjna kontrola zaskarżonego postanowienia, ale ponowne rozstrzygnięcie sprawy, w której postanowienie organu odwoławczego ma charakter merytoryczny. W przedmiotowej sprawie organ odwoławczy, po ponownym rozpoznaniu sprawy, nie znalazł podstaw do uchylenia zaskarżonego postanowienia i było to, zdaniem Sądu, stanowisko prawidłowe. Stąd też zarzut naruszenia przez organ odwoławczy art. 233 § 1 pkt 1 O.p. w zw. art. 239 O.p. Sąd uznał za niezasadny.
Wbrew zarzutom skargi w sprawie nie naruszono też art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 210 § 4 O.p. Zaskarżone postanowienie, tak samo jak postanowienie poprzedzające, zawiera prawidłowe oznaczenie organu podatkowego, datę jego wydania, oznaczenie strony, powołanie podstawy prawnej i rozstrzygnięcie wraz z uzasadnieniem faktycznym i prawnym. Dodatkowo postanowienia zawierają pouczenia o trybie ich zaskarżenia. Zatem spełniają one wymogi ustawowe a to czyni zarzut skarżącego w tym przedmiocie bezzasadnym.
Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wywiedziona została skarga kasacyjna, którą podatnik zaskarżył tenże wyrok w całości zarzucając naruszenie:
- art. 151 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 179 § 1 i 2 O.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na oddaleniu skargi przez Sąd I instancji w sytuacji gdy skarżący wykazał, że organy obydwu instancji bezzasadnie odmówiły mu możliwości zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne i sporządzenia z nich notatek i kopii:
- art. 151 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt. lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 210 § 4 w zw. z art. 219 O.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na bezzasadnym oddaleniu skargi, w sytuacji gdy skarżący wykazał, że postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w G. oraz postanowienie Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w G. zostały błędnie uzasadnione;
- art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 122, art. 187 § 1 O.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na nieprawidłowym uzasadnieniu wyroku z dnia 11 stycznia 2012 r., w którym Sąd I instancji przedstawił stan faktyczny niezgodnie z rzeczywistością, gdyż bezpodstawnie uznał, iż Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w G. umożliwił pełnomocnikowi skarżącego wgląd do dokumentów, z których tylko niektóre dane osobowe wyłączono z jawności, podczas gdy w rzeczywistości wszystkie dokumenty, których dotyczyło wyłączenie z jawności znajdowały się w zalakowanych kopertach bez żadnej możliwości wglądu do nich, a pełnomocnikowi nie przedstawiono ani oryginałów ani kopii dokumentów z usuniętymi danymi osobowymi.
Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o uchylenie w całości wyroku WSA w Gdańsku sygn. akt I SA/Gd 1153/11 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie od Dyrektora Izby Skarbowej w G. na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych, w tym zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (wynagrodzenia doradcy podatkowego).
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej strona podniosła, że Sąd pierwszej instancji błędnie ocenił, iż pełnomocnikowi skarżącego w postępowaniu kontrolnym udostępniono dokumenty z usuniętymi danymi osobowymi podmiotów, których dane wyłączono z jawności. Strona wskazuje, że w rzeczywistości dokumenty wyłączone z jawności znajdowały się w całości w zalakowanych kopertach, bez możliwości wglądu do nich w żadnej części. Uważa ona również, że wbrew ocenie Sądu pierwszej instancji organ kontroli skarbowej wyłączając z akt sprawy dokumenty nie pozostawił w aktach ich kopii z trwale usuniętymi informacjami, pozwalającymi zidentyfikować podmiot, którego dane były w nim zawarte. Pełnomocnikowi skarżącego miano nie udostępnić całości dokumentów wyłączonych z jawności, co uniemożliwiło stronie wyczerpujące wypowiedzenie się w sprawie materiałów dowodowych postępowania kontrolnego, a także zgłoszenie ostatecznych wniosków dowodowych.
Strona uważa, że organ pierwszej instancji postanowieniami z dnia 4 marca 2011 r. oraz 28 kwietnia 2011 r. bezzasadnie wyłączył z jawności informacje zawarte w dokumentach, "w części, która nie dotyczy kontrolowanego podmiotu, tj. M. C". Autor skargi kasacyjnej jest także zdania, że organy obydwu instancji błędnie przyjęły, iż w sprawie brak podstaw do udostępnienia stronie do wglądu całości materiałów dowodowych postępowania kontrolnego, a konstrukcja uzasadnienia organu kontroli skarbowej narusza art. 217 § 2 Ordynacji podatkowej.
Zdaniem strony skarżącej również uzasadnienie zaskarżonego wyroku jest błędne, ponieważ Sąd pierwszej instancji przedstawił stan faktyczny niezgodnie z rzeczywistością, bezzasadnie ustalając, że pełnomocnikowi skarżącego w postępowaniu kontrolnym udostępniono dokumenty, z usuniętymi danymi osobowymi podmiotów, których dane wyłączono z jawności. Tymczasem dokumenty wyłączone z jawności znajdowały się w całości w zalakowanych kopertach, bez możliwości wglądu do żadnej części. Strona podkreśla, że wbrew ocenie Sądu pierwszej instancji organ kontroli skarbowej, wyłączając z akt sprawy dokumenty, nie pozostawił w aktach ich kopii z trwale usuniętymi newralgicznymi informacjami.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną organ wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Pełnomocnik strony, w dniu 14 maja 2014 r. nadesłał drogą faksową pismo procesowe, w dużej części nieczytelne, z którego wynika jednakże, że potrzymuje zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw i dlatego podlega oddaleniu.
Na wstępie rozważań w sprawie niniejszej przypomnieć należy, że zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a., poza uregulowanymi w art. 183 § 2 p.p.s.a. przypadkami nieważności postępowania sądowego, których w sprawie nie stwierdzono, Naczelny Sąd Administracyjny kontroluje zgodność zaskarżonego orzeczenia z prawem materialnym i procesowym w granicach skargi kasacyjnej. Sąd nie jest uprawniony do badania ewentualnej wadliwości zaskarżonego orzeczenia wykraczającej poza ramy wyznaczone zarzutami skargi kasacyjnej. A zatem zakres rozpoznania sprawy wyznacza strona wnosząca skargę kasacyjną przez przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Związanie Naczelnego Sądu Administracyjnego podstawami skargi kasacyjnej wymaga prawidłowego ich określenia w samej skardze. Oznacza to konieczność powołania konkretnych przepisów prawa, którym uchybił sąd, uzasadnienia zarzutu ich naruszenia, a w razie zgłoszenia zarzutu naruszenia prawa procesowego – wykazania dodatkowo, że to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Uwzględniając więc treść przepisu art. 176 w zw. z art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. stwierdzić należy, że zarzut błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa materialnego albo zarzut naruszenia przepisów postępowania wymaga wykazania i wyjaśnienia, na czym polega błędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie przepisu prawa materialnego, naruszenie którego zarzuca skarżący, przy jednoczesnym wykazaniu, jaka powinna być jego prawidłowa wykładnia, bądź jak powinien być on stosowany ze względu na stan faktyczny sprawy, a w przypadku zarzutu niezastosowania przepisu, dlaczego powinien być zastosowany, zaś w zakresie odnoszącym się do naruszenia przepisów postępowania wykazanie i wyjaśnienie potencjalnego wpływu zarzucanego naruszenia na wynik sprawy. Wnoszący skargę kasacyjną dążąc do skutecznego podważenia zaskarżanego wyroku, powinien zachować więc dbałość o poprawne sformułowanie stawianych zarzutów oraz ich uzasadnienie. Skarga kasacyjna nieodpowiadająca tym wymaganiom uniemożliwia sądowi ocenę jej zasadności.
W przedmiotowej sprawie, mimo powołania się w skardze kasacyjnej na podstawę art. 174 pkt 1 p.p.s.a., nie wskazano zarazem jakie przepisy prawa materialnego zostały naruszone przez Sąd pierwszej instancji. Nie naprowadza na to również uzasadnienie skargi kasacyjnej.
Z tych też względów kontrola Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżonego wyroku ograniczona musi być do oceny wyraźnie sformułowanych w skardze kasacyjnej zarzutów naruszenia regulacji procesowych.
W pierwszej kolejności oceny wymaga sformułowany w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 141 § 1 p.p.s.a., co powiązane zostało z wytknięciem naruszenia regulacji art. 122 i 187 § 1 O. p. W art. 122 O.p. została zawarta zasada ogólna prawdy obiektywnej, według której w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. Natomiast art. 187 § 1 O.p. stanowi, że organ podatkowy jest obowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Strona w istocie kwestionuje ustalenia faktyczne przyjęte przez Sąd pierwszej instancji za podstawę orzekania. Naczelny Sąd Administracyjny zwraca uwagę na fakt, iż twierdzenia zawarte w zarzucie skarżącego są bezpodstawne, nie poparte żadnymi dowodami i nie znajdują potwierdzenia w aktach sprawy, dlatego powyższy zarzut jest całkowicie chybiony. WSA w Gdańsku uznał za prawidłowe odmowę umożliwienia skarżącemu (jego pełnomocnikowi) zapoznania się z danymi obejmującymi tzw. dane wrażliwe (adresy, numery PESEL) świadków i podmiotów niebędących stroną postępowania. Konstatację tę należy uznać za prawidłową. W art. 178 § 1 O.p. została wprawdzie wyrażona zasada, iż strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów, to jednak od reguły tej są wyjątki, m.in. uregulowane w art. 179 O.p., z którego wynika, że przepisów art. 178 O.p. nie stosuje się do znajdujących się w aktach sprawy dokumentów zawierających informacje niejawne, a także do innych dokumentów, które organ podatkowy wyłączy z akt sprawy ze względu na interes publiczny.
Ustawa nie przewiduje możliwości wyłączenia dostępności akt postępowania w całości, lecz jedynie wyłączenie poszczególnych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy .
Zgodnie z konstytucyjną zasadą proporcjonalności (art. 2 i 31 ust. 3 Konstytucji RP), dopuszczalne jest pozbawienie strony dostępu jedynie do tej części akt (dokumentu), która zawiera dane uzasadniające jego wyłączenie z akt sprawy (wyrok WSA w Białymstoku z dnia 17 września 2008 r., I SA/Bk 229/08, ZNSA 2009, nr 1, s. 131). Skoro zatem istnieje możliwość wyłączenia i w konsekwencji pozbawienia strony dostępu do całego dokumentu, to tym bardziej można pozbawić stronę dostępu tylko do części informacji ujętej w takim dokumencie. Artykuł 179 § 2 O.p. daje zatem podstawę do wyłączenia z akt sprawy tylko części dokumentu (np. poprzez jego anonimizację), jeżeli tylko ona zawiera w swej treści przesłankę wyłączenia, zaś pozostawienie tak zmodyfikowanego dokumentu w aktach sprawy jest niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy (wyrok NSA z dnia 3 kwietnia 2012 r., II FSK 1958/10, LEX nr 1145448).
Słuszne jest zatem stanowisko Sądu pierwszej instancji, że organ podatkowy miał prawo do pozbawienia możliwości wglądu strony do pewnych dokumentów z uwagi na wystąpienie wymienionych w powyższej regulacji przesłanek.
Nie znajdują również potwierdzenia zarzuty skarżącego, że nie miał on możliwości zapoznania się z wyżej wymienionymi dokumentami w wersji zanonimizowanej. Należy podkreślić, że kopie takich właśnie materiałów zostały dołączone do akt sprawy.
Dowody, z których część informacji wyłączono z jawności stanowiły decyzje wydane dla C. [...], decyzje i protokół z kontroli dotyczące O. [...], a także 13 protokołów przesłuchań. Jak wynika z akt sprawy, strona miała możliwość odniesienia się do ustaleń zawartych w wyłączonych dokumentach, ponieważ miała do nich wgląd – po usunięciu z nich informacji zawierających dane osobowe i dane dotyczące innych podmiotów gospodarczych. W odpowiedzi na zawiadomienie o możliwości zapoznania się z aktami sprawy do Urzędu Kontroli Skarbowej w G. zgłosił się pełnomocnik strony, któremu umożliwiono przeglądanie akt przedmiotowej sprawy (na tą okoliczność sporządzono protokół). Co istotne, pełnomocnik nie wniósł żadnych uwag do zgromadzonego materiału dowodowego (karta nr [...]). Poza tym uwagi wymaga fakt, że kserokopie dowodów objętych skarżonymi postanowieniami (decyzje dla C. [...]) otrzymał podatnik (karta [...]).
Naczelny Sąd Administracyjny aprobuje i popiera konstatację Sądu I instancji, że wyłączenie i odmowa umożliwienia skarżącemu (jego pełnomocnikowi) zapoznania się z wyłączonymi danymi obejmującymi adresy czy numery PESEL świadków oraz adresy podmiotów nie będących stroną postępowania, jest odmową leżącą w interesie publicznym, wskazanym jako przesłanka zastosowania art. 179 § 1 O.p. Pod pojęciem "interesu publicznego" mieści się dobro osób trzecich, nie będących stroną w toczącym się postępowaniu, których dotyczą informacje zawarte we włączonych do akt sprawy dokumentach, bowiem zawierają istotne dane o tych podmiotach (wyrok WSA w Gdańsku z 11 stycznia 2012 r., I SA/Gd 1153/11, LEX nr 1107504). Natomiast w innym wyroku WSA w Gdańsku trafnie wskazał, że przez "interes publiczny", o którym mowa w art. 179 § 1 O.p., należy rozumieć korzyść służącą ogółowi, dyrektywę postępowania, nakazującą respektowanie takich wartości wspólnych dla całego społeczeństwa jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej (I SA/Gd 527/11, LEX nr 1084181).
Podkreślenia wymaga, że wbrew zarzutom zawartym w skardze kasacyjnej, bez znaczenia dla oceny złożonych zeznań świadków pozostają ich dane osobowe zawarte we włączonych do akt protokołach przesłuchań. Nieujawnione stronie dane zawarte w spornych dokumentach nie były zawiązane z postępowaniem kontrolnym prowadzonym wobec podatnika i pozostawały bez wpływu na prowadzone postępowanie i ustalenia objęte przedmiotem kontroli. Odmowa udostępnienia informacji nie dotyczyła informacji o znaczeniu dla rozstrzygnięcia dotyczących okoliczności podlegających kontroli. Zaznaczyć należy, że informacje te i materiały w tym zakresie udostępniono stronie, usunięto z nich jedynie dane umożliwiające identyfikację osób fizycznych oraz działań podejmowanych przez inne podmioty gospodarcze niezwiązanych z podatnikiem.
NSA nie dopatrzył się w niniejszej sprawie naruszenia art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 210 § 4 z art. 219 O.p. Sąd pierwszej instancji zasadnie stwierdził, że wydane postanowienia zarówno przez organ pierwszej jak i drugiej instancji spełniają wymogi jakie zawarte zostały w powyższych przepisach. Istotne jest, że podatnik zarzuca Sądowi I instancji niewłaściwe zastosowanie wyżej wymienionych przepisów, przy czym w uzasadnieniu podniesionego zarzutu nie przedstawia żadnych argumentów w tym zakresie. Ogranicza się jedynie do zacytowania fragmentu orzeczenia Sądu I instancji i powtórzenia, że został pozbawiony prawa zapoznania się ze znaczną częścią materiałów dowodowych.
Z uwagi na powyższe z całą pewnością można uznać, że twierdzenia skarżącego w przedmiotowej sprawie były gołosłowne, bezpodstawne i nie znalazły potwierdzenia w aktach sprawy, a działanie podatnika może świadczyć o nadużyciu zasady prawa do sądu wyrażonej w przepisach Konstytucji RP.
Wobec stwierdzenia, że żaden z przedstawionych w skardze kasacyjnej zarzutów nie jest uzasadniony, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga nie ma usprawiedliwionych podstaw i podlega oddaleniu na podstawie art. 184 p.p.s.a.
O zwrocie kosztów postępowania kasacyjnego rozstrzygnięto zgodnie z art. 204 pkt 1 i art. 205 § 2 i § 3 p.p.s.a. oraz § 14 ust. 2 pkt 2 lit. a) w zw. z § 14 ust. 2 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Bogusław DauterKrzysztof Winiarski /przewodniczący sprawozdawca/
Zbigniew Kmieciak
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Krzysztof Winiarski (sprawozdawca), Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Protokolant Agata Grabowska, po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 11 stycznia 2012 r. sygn. akt I SA/Gd 1153/11 w sprawie ze skargi M. C. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 14 września 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od M. C. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 1153/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdański oddalił skargę M. C. (dalej: podatnik, skarżący) na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w G. w przedmiocie umożliwienia stronie zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne i sporządzenia z nich notatek i kopii.
Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji podał, że postanowieniem z dnia 14 września 2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w G. utrzymał w mocy postanowienie Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w G. z dnia 21 czerwca 2011 r. którym odmówiono podatnikowi zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne i sporządzenie z nich notatek i kopii.
W uzasadnieniu swego postanowienia organ I instancji, powołując się na treść art. 178 i 179 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm., dalej: O.p.) wskazał, że jawność informacji wyłączona została jedynie wobec danych nie dotyczących podatnika, a których ujawnienie mogłoby naruszać interes innych podmiotów gospodarczych. Wyłączeniu podlegały dane adresowe świadków, zeznania dotyczące osób trzecich oraz dane dotyczące podmiotów gospodarczych niezwiązanych z przedmiotowym postępowaniem. Organ I instancji dodał też, że powyższe informacje nie stanowiły podstawy dla ustaleń zawartych w protokole kontroli podatkowej i pozostają bez znaczenia dla prowadzonej sprawy, ponieważ nie dotyczą podatnika oraz kwestionowanych przez organ kontroli skarbowej dostaw paliwa przez C. [...]. Organ podniósł, że ujawnienie powyższych danych stanowiłoby naruszenie interesu publicznego rozumianego jako dobro osób trzecich (dlatego, że wyłączeniem objęte zostały informacje bezpośrednio dotyczące osób lub podmiotów nie będących stroną postępowania) oraz naruszenie art. 51 Konstytucji RP i ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. Nr 101 poz. 926 ze zm.). Za takie dane uważa się zgodnie z art. 6 ustawy o ochronie danych osobowych wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. W interesie publicznym leży, aby organy podatkowe prowadzące postępowanie wobec określonego podmiotu nie ujawniły danych innych podmiotów niezwiązanych ze sprawą, jakie uzyskali w trakcie czynności służbowych, które pozwoliłyby osobom nieuprawnionym na ich identyfikację.
Dyrektor Izby Skarbowej w G., utrzymując w mocy powyższe stanowisko dodał, że kluczowe dla postępowania okoliczności zawarte w dokumentach, a związane z nieprawidłowościami stwierdzonymi w toku kontroli i opisanymi w protokole z kontroli, zostały stronie ujawnione. Wyłączono jawność jedynie danych osobowych (nr PESEL, adresu) oraz informacje, które nie dotyczą podatnika a umożliwiają identyfikację osób fizycznych i działań podejmowanych przez inne podmioty gospodarcze niezwiązane z podatnikiem.
W skardze złożonej na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w G., uzupełnionej pismami z dnia 14 grudnia 2011 r. i 10 stycznia 2012 r., skarżący wniósł o uchylenie postanowień organów obu instancji. Zdaniem podatnika organy dopuściły się naruszenia art. 233 § 1 pkt 1 w zw. z art. 239 O.p., a także art. 179 § 1 i § 2 O.p. w zw. z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (t.j. Dz.U. z 2011 r., Nr 41, poz. 214 z późn. zm.) oraz art. 217 § 1 i § 2 O.p. w zw. z art. 210 § 4 w zw. z art. 219 O.p. Naruszenie powyższych przepisów przez organ odwoławczy polegało na utrzymaniu w mocy postanowienia organu I instancji z dnia 21 czerwca 2011 r., w sytuacji, gdy istniały podstawy do jego uchylenia oraz bezzasadnym uniemożliwieniu podatnikowi zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne i sporządzenia z nich notatek i kopii. Wyłączenie z jawności części materiałów było zdaniem skarżącego bezzasadne (np.: danych adresowych świadków, gdyż O.p. nie zna pojęcia świadka incognito) i uniemożliwiło mu wypowiedzenie się w sprawie materiałów dowodowych i zgłoszenie nowych wniosków dowodowych.
Skarżący zarzucił organom niekonsekwencję polegającą na wydawaniu odmiennych postanowień w analogicznych stanach faktycznych.
Dyrektor Izby Skarbowej w odpowiedzi na skargę, wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał skargę za bezzasadną i oddalił ją na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DZ. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej jako: p.p.s.a.).
Uzasadniając swoje orzeczenie Sąd zauważył, że w przedmiotowej sprawie organy podatkowe odmówiły skarżącemu zapoznania się z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy, zawierającymi informacje niejawne i sporządzenia z nich notatek, powołując się na interes publiczny. Pojęcie "interes publiczny" nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w art.179 § 1 O.p., jednakże obowiązkiem organu jest wskazanie w realiach konkretnej sprawy, w czym upatruje interesu publicznego i jaka jest jego treść. Dyrektor Izby Skarbowej w G. wyjaśnił w zaskarżonym postanowieniu, że pod pojęciem "interesu publicznego" mieści się dobro osób trzecich, nie będących stroną w toczącym się postępowaniu, których dotyczą informacje zawarte we włączonych do akt sprawy dokumentach, bowiem zawierają istotne dane o tych podmiotach.
Sąd uznał, że pogląd ten należy podzielić. Analizując bowiem dotychczasowy dorobek orzecznictwa sądowego można przyjąć, że pod pojęciem tym należy rozumieć korzyść służącą ogółowi; dyrektywę postępowania, nakazującą respektowanie takich wartości wspólnych dla całego społeczeństwa jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej (wyrok WSA w Lublinie z dnia 16 listopada 2007 r., I SA/Lu 506/07, WSA w Opolu z dnia 28 marca 2008r., I S.A./Op311/07, WSA w Szczecinie z dnia 17 czerwca 2009 r., I SA/Sz 260/09). W szczegółowych rozważaniach na ten temat WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 15 lipca 2008 r., sygn. akt I SA/Wr 1703/07 wskazał, że w interesie publicznym leży, aby organy podatkowe prowadząc postępowanie wobec określonego podmiotu nie ujawniły danych innych podmiotów niezwiązanych ze sprawą, jakie uzyskali w trakcie czynności służbowych, które pozwoliłyby osobom nieuprawnionym na ich identyfikację. Sąd zaaprobował wywody przedstawione przez WSA we Wrocławiu.
Z uwagi na powyższe, Sąd stanął na stanowisku, że wyłączenie i odmowa umożliwienia skarżącemu (jego pełnomocnikowi) zapoznania się z wyłączonymi danymi obejmującymi np. adresy czy numery PESEL świadków oraz adresy podmiotów nie będących stroną postępowania, jest odmową leżącą w interesie publicznym, wskazanym jako przesłanka zastosowania art. 179 § 1 O.p.. Sąd zauważył, że skoro organ podatkowy uprawniony jest do wyłączenia z akt sprawy całego dokumentu, to zasadne jest przyjęcie wniosku o możliwości pozbawienia dostępu strony tylko do części dokumentu. Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie, albowiem pełnomocnik strony zapoznał się z dokumentami, z których tylko pewne dane (przykładowo wskazane powyżej) wyłączono z jawności. Było to podyktowane ochroną danych osób fizycznych i podmiotów gospodarczych nie związanych ze sprawą skarżącego. Z tych też względów Sąd uznał za chybiony zarzut naruszenia art. 179 § 1 i 2 O.p.
Bezzasadnym okazał się również zarzut naruszenia art. 233 § 1 pkt 1 O.p. w zw. z art. 239 O.p., w myśl którego organ odwoławczy wydaje postanowienie, którym utrzymuje w mocy zaskarżone postanowienie organu I instancji. Przepis ten jest realizacją zasady dwuinstancyjności postępowania wyrażonej w art. 127 O.p. Każda zatem sprawa podatkowa (i wpadkowa) podlega dwukrotnemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu, co wiąże się dla organu z obowiązkiem dwukrotnego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Istotą postępowania odwoławczego nie jest wyłącznie kasacyjna kontrola zaskarżonego postanowienia, ale ponowne rozstrzygnięcie sprawy, w której postanowienie organu odwoławczego ma charakter merytoryczny. W przedmiotowej sprawie organ odwoławczy, po ponownym rozpoznaniu sprawy, nie znalazł podstaw do uchylenia zaskarżonego postanowienia i było to, zdaniem Sądu, stanowisko prawidłowe. Stąd też zarzut naruszenia przez organ odwoławczy art. 233 § 1 pkt 1 O.p. w zw. art. 239 O.p. Sąd uznał za niezasadny.
Wbrew zarzutom skargi w sprawie nie naruszono też art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 210 § 4 O.p. Zaskarżone postanowienie, tak samo jak postanowienie poprzedzające, zawiera prawidłowe oznaczenie organu podatkowego, datę jego wydania, oznaczenie strony, powołanie podstawy prawnej i rozstrzygnięcie wraz z uzasadnieniem faktycznym i prawnym. Dodatkowo postanowienia zawierają pouczenia o trybie ich zaskarżenia. Zatem spełniają one wymogi ustawowe a to czyni zarzut skarżącego w tym przedmiocie bezzasadnym.
Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wywiedziona została skarga kasacyjna, którą podatnik zaskarżył tenże wyrok w całości zarzucając naruszenie:
- art. 151 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 179 § 1 i 2 O.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na oddaleniu skargi przez Sąd I instancji w sytuacji gdy skarżący wykazał, że organy obydwu instancji bezzasadnie odmówiły mu możliwości zapoznania się ze znajdującymi się w aktach sprawy dokumentami zawierającymi informacje niejawne i sporządzenia z nich notatek i kopii:
- art. 151 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt. lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 210 § 4 w zw. z art. 219 O.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na bezzasadnym oddaleniu skargi, w sytuacji gdy skarżący wykazał, że postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w G. oraz postanowienie Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w G. zostały błędnie uzasadnione;
- art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 122, art. 187 § 1 O.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na nieprawidłowym uzasadnieniu wyroku z dnia 11 stycznia 2012 r., w którym Sąd I instancji przedstawił stan faktyczny niezgodnie z rzeczywistością, gdyż bezpodstawnie uznał, iż Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w G. umożliwił pełnomocnikowi skarżącego wgląd do dokumentów, z których tylko niektóre dane osobowe wyłączono z jawności, podczas gdy w rzeczywistości wszystkie dokumenty, których dotyczyło wyłączenie z jawności znajdowały się w zalakowanych kopertach bez żadnej możliwości wglądu do nich, a pełnomocnikowi nie przedstawiono ani oryginałów ani kopii dokumentów z usuniętymi danymi osobowymi.
Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o uchylenie w całości wyroku WSA w Gdańsku sygn. akt I SA/Gd 1153/11 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie od Dyrektora Izby Skarbowej w G. na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych, w tym zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (wynagrodzenia doradcy podatkowego).
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej strona podniosła, że Sąd pierwszej instancji błędnie ocenił, iż pełnomocnikowi skarżącego w postępowaniu kontrolnym udostępniono dokumenty z usuniętymi danymi osobowymi podmiotów, których dane wyłączono z jawności. Strona wskazuje, że w rzeczywistości dokumenty wyłączone z jawności znajdowały się w całości w zalakowanych kopertach, bez możliwości wglądu do nich w żadnej części. Uważa ona również, że wbrew ocenie Sądu pierwszej instancji organ kontroli skarbowej wyłączając z akt sprawy dokumenty nie pozostawił w aktach ich kopii z trwale usuniętymi informacjami, pozwalającymi zidentyfikować podmiot, którego dane były w nim zawarte. Pełnomocnikowi skarżącego miano nie udostępnić całości dokumentów wyłączonych z jawności, co uniemożliwiło stronie wyczerpujące wypowiedzenie się w sprawie materiałów dowodowych postępowania kontrolnego, a także zgłoszenie ostatecznych wniosków dowodowych.
Strona uważa, że organ pierwszej instancji postanowieniami z dnia 4 marca 2011 r. oraz 28 kwietnia 2011 r. bezzasadnie wyłączył z jawności informacje zawarte w dokumentach, "w części, która nie dotyczy kontrolowanego podmiotu, tj. M. C". Autor skargi kasacyjnej jest także zdania, że organy obydwu instancji błędnie przyjęły, iż w sprawie brak podstaw do udostępnienia stronie do wglądu całości materiałów dowodowych postępowania kontrolnego, a konstrukcja uzasadnienia organu kontroli skarbowej narusza art. 217 § 2 Ordynacji podatkowej.
Zdaniem strony skarżącej również uzasadnienie zaskarżonego wyroku jest błędne, ponieważ Sąd pierwszej instancji przedstawił stan faktyczny niezgodnie z rzeczywistością, bezzasadnie ustalając, że pełnomocnikowi skarżącego w postępowaniu kontrolnym udostępniono dokumenty, z usuniętymi danymi osobowymi podmiotów, których dane wyłączono z jawności. Tymczasem dokumenty wyłączone z jawności znajdowały się w całości w zalakowanych kopertach, bez możliwości wglądu do żadnej części. Strona podkreśla, że wbrew ocenie Sądu pierwszej instancji organ kontroli skarbowej, wyłączając z akt sprawy dokumenty, nie pozostawił w aktach ich kopii z trwale usuniętymi newralgicznymi informacjami.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną organ wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Pełnomocnik strony, w dniu 14 maja 2014 r. nadesłał drogą faksową pismo procesowe, w dużej części nieczytelne, z którego wynika jednakże, że potrzymuje zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw i dlatego podlega oddaleniu.
Na wstępie rozważań w sprawie niniejszej przypomnieć należy, że zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a., poza uregulowanymi w art. 183 § 2 p.p.s.a. przypadkami nieważności postępowania sądowego, których w sprawie nie stwierdzono, Naczelny Sąd Administracyjny kontroluje zgodność zaskarżonego orzeczenia z prawem materialnym i procesowym w granicach skargi kasacyjnej. Sąd nie jest uprawniony do badania ewentualnej wadliwości zaskarżonego orzeczenia wykraczającej poza ramy wyznaczone zarzutami skargi kasacyjnej. A zatem zakres rozpoznania sprawy wyznacza strona wnosząca skargę kasacyjną przez przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Związanie Naczelnego Sądu Administracyjnego podstawami skargi kasacyjnej wymaga prawidłowego ich określenia w samej skardze. Oznacza to konieczność powołania konkretnych przepisów prawa, którym uchybił sąd, uzasadnienia zarzutu ich naruszenia, a w razie zgłoszenia zarzutu naruszenia prawa procesowego – wykazania dodatkowo, że to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Uwzględniając więc treść przepisu art. 176 w zw. z art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. stwierdzić należy, że zarzut błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa materialnego albo zarzut naruszenia przepisów postępowania wymaga wykazania i wyjaśnienia, na czym polega błędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie przepisu prawa materialnego, naruszenie którego zarzuca skarżący, przy jednoczesnym wykazaniu, jaka powinna być jego prawidłowa wykładnia, bądź jak powinien być on stosowany ze względu na stan faktyczny sprawy, a w przypadku zarzutu niezastosowania przepisu, dlaczego powinien być zastosowany, zaś w zakresie odnoszącym się do naruszenia przepisów postępowania wykazanie i wyjaśnienie potencjalnego wpływu zarzucanego naruszenia na wynik sprawy. Wnoszący skargę kasacyjną dążąc do skutecznego podważenia zaskarżanego wyroku, powinien zachować więc dbałość o poprawne sformułowanie stawianych zarzutów oraz ich uzasadnienie. Skarga kasacyjna nieodpowiadająca tym wymaganiom uniemożliwia sądowi ocenę jej zasadności.
W przedmiotowej sprawie, mimo powołania się w skardze kasacyjnej na podstawę art. 174 pkt 1 p.p.s.a., nie wskazano zarazem jakie przepisy prawa materialnego zostały naruszone przez Sąd pierwszej instancji. Nie naprowadza na to również uzasadnienie skargi kasacyjnej.
Z tych też względów kontrola Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżonego wyroku ograniczona musi być do oceny wyraźnie sformułowanych w skardze kasacyjnej zarzutów naruszenia regulacji procesowych.
W pierwszej kolejności oceny wymaga sformułowany w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 141 § 1 p.p.s.a., co powiązane zostało z wytknięciem naruszenia regulacji art. 122 i 187 § 1 O. p. W art. 122 O.p. została zawarta zasada ogólna prawdy obiektywnej, według której w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. Natomiast art. 187 § 1 O.p. stanowi, że organ podatkowy jest obowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Strona w istocie kwestionuje ustalenia faktyczne przyjęte przez Sąd pierwszej instancji za podstawę orzekania. Naczelny Sąd Administracyjny zwraca uwagę na fakt, iż twierdzenia zawarte w zarzucie skarżącego są bezpodstawne, nie poparte żadnymi dowodami i nie znajdują potwierdzenia w aktach sprawy, dlatego powyższy zarzut jest całkowicie chybiony. WSA w Gdańsku uznał za prawidłowe odmowę umożliwienia skarżącemu (jego pełnomocnikowi) zapoznania się z danymi obejmującymi tzw. dane wrażliwe (adresy, numery PESEL) świadków i podmiotów niebędących stroną postępowania. Konstatację tę należy uznać za prawidłową. W art. 178 § 1 O.p. została wprawdzie wyrażona zasada, iż strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów, to jednak od reguły tej są wyjątki, m.in. uregulowane w art. 179 O.p., z którego wynika, że przepisów art. 178 O.p. nie stosuje się do znajdujących się w aktach sprawy dokumentów zawierających informacje niejawne, a także do innych dokumentów, które organ podatkowy wyłączy z akt sprawy ze względu na interes publiczny.
Ustawa nie przewiduje możliwości wyłączenia dostępności akt postępowania w całości, lecz jedynie wyłączenie poszczególnych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy .
Zgodnie z konstytucyjną zasadą proporcjonalności (art. 2 i 31 ust. 3 Konstytucji RP), dopuszczalne jest pozbawienie strony dostępu jedynie do tej części akt (dokumentu), która zawiera dane uzasadniające jego wyłączenie z akt sprawy (wyrok WSA w Białymstoku z dnia 17 września 2008 r., I SA/Bk 229/08, ZNSA 2009, nr 1, s. 131). Skoro zatem istnieje możliwość wyłączenia i w konsekwencji pozbawienia strony dostępu do całego dokumentu, to tym bardziej można pozbawić stronę dostępu tylko do części informacji ujętej w takim dokumencie. Artykuł 179 § 2 O.p. daje zatem podstawę do wyłączenia z akt sprawy tylko części dokumentu (np. poprzez jego anonimizację), jeżeli tylko ona zawiera w swej treści przesłankę wyłączenia, zaś pozostawienie tak zmodyfikowanego dokumentu w aktach sprawy jest niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy (wyrok NSA z dnia 3 kwietnia 2012 r., II FSK 1958/10, LEX nr 1145448).
Słuszne jest zatem stanowisko Sądu pierwszej instancji, że organ podatkowy miał prawo do pozbawienia możliwości wglądu strony do pewnych dokumentów z uwagi na wystąpienie wymienionych w powyższej regulacji przesłanek.
Nie znajdują również potwierdzenia zarzuty skarżącego, że nie miał on możliwości zapoznania się z wyżej wymienionymi dokumentami w wersji zanonimizowanej. Należy podkreślić, że kopie takich właśnie materiałów zostały dołączone do akt sprawy.
Dowody, z których część informacji wyłączono z jawności stanowiły decyzje wydane dla C. [...], decyzje i protokół z kontroli dotyczące O. [...], a także 13 protokołów przesłuchań. Jak wynika z akt sprawy, strona miała możliwość odniesienia się do ustaleń zawartych w wyłączonych dokumentach, ponieważ miała do nich wgląd – po usunięciu z nich informacji zawierających dane osobowe i dane dotyczące innych podmiotów gospodarczych. W odpowiedzi na zawiadomienie o możliwości zapoznania się z aktami sprawy do Urzędu Kontroli Skarbowej w G. zgłosił się pełnomocnik strony, któremu umożliwiono przeglądanie akt przedmiotowej sprawy (na tą okoliczność sporządzono protokół). Co istotne, pełnomocnik nie wniósł żadnych uwag do zgromadzonego materiału dowodowego (karta nr [...]). Poza tym uwagi wymaga fakt, że kserokopie dowodów objętych skarżonymi postanowieniami (decyzje dla C. [...]) otrzymał podatnik (karta [...]).
Naczelny Sąd Administracyjny aprobuje i popiera konstatację Sądu I instancji, że wyłączenie i odmowa umożliwienia skarżącemu (jego pełnomocnikowi) zapoznania się z wyłączonymi danymi obejmującymi adresy czy numery PESEL świadków oraz adresy podmiotów nie będących stroną postępowania, jest odmową leżącą w interesie publicznym, wskazanym jako przesłanka zastosowania art. 179 § 1 O.p. Pod pojęciem "interesu publicznego" mieści się dobro osób trzecich, nie będących stroną w toczącym się postępowaniu, których dotyczą informacje zawarte we włączonych do akt sprawy dokumentach, bowiem zawierają istotne dane o tych podmiotach (wyrok WSA w Gdańsku z 11 stycznia 2012 r., I SA/Gd 1153/11, LEX nr 1107504). Natomiast w innym wyroku WSA w Gdańsku trafnie wskazał, że przez "interes publiczny", o którym mowa w art. 179 § 1 O.p., należy rozumieć korzyść służącą ogółowi, dyrektywę postępowania, nakazującą respektowanie takich wartości wspólnych dla całego społeczeństwa jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej (I SA/Gd 527/11, LEX nr 1084181).
Podkreślenia wymaga, że wbrew zarzutom zawartym w skardze kasacyjnej, bez znaczenia dla oceny złożonych zeznań świadków pozostają ich dane osobowe zawarte we włączonych do akt protokołach przesłuchań. Nieujawnione stronie dane zawarte w spornych dokumentach nie były zawiązane z postępowaniem kontrolnym prowadzonym wobec podatnika i pozostawały bez wpływu na prowadzone postępowanie i ustalenia objęte przedmiotem kontroli. Odmowa udostępnienia informacji nie dotyczyła informacji o znaczeniu dla rozstrzygnięcia dotyczących okoliczności podlegających kontroli. Zaznaczyć należy, że informacje te i materiały w tym zakresie udostępniono stronie, usunięto z nich jedynie dane umożliwiające identyfikację osób fizycznych oraz działań podejmowanych przez inne podmioty gospodarcze niezwiązanych z podatnikiem.
NSA nie dopatrzył się w niniejszej sprawie naruszenia art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 210 § 4 z art. 219 O.p. Sąd pierwszej instancji zasadnie stwierdził, że wydane postanowienia zarówno przez organ pierwszej jak i drugiej instancji spełniają wymogi jakie zawarte zostały w powyższych przepisach. Istotne jest, że podatnik zarzuca Sądowi I instancji niewłaściwe zastosowanie wyżej wymienionych przepisów, przy czym w uzasadnieniu podniesionego zarzutu nie przedstawia żadnych argumentów w tym zakresie. Ogranicza się jedynie do zacytowania fragmentu orzeczenia Sądu I instancji i powtórzenia, że został pozbawiony prawa zapoznania się ze znaczną częścią materiałów dowodowych.
Z uwagi na powyższe z całą pewnością można uznać, że twierdzenia skarżącego w przedmiotowej sprawie były gołosłowne, bezpodstawne i nie znalazły potwierdzenia w aktach sprawy, a działanie podatnika może świadczyć o nadużyciu zasady prawa do sądu wyrażonej w przepisach Konstytucji RP.
Wobec stwierdzenia, że żaden z przedstawionych w skardze kasacyjnej zarzutów nie jest uzasadniony, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga nie ma usprawiedliwionych podstaw i podlega oddaleniu na podstawie art. 184 p.p.s.a.
O zwrocie kosztów postępowania kasacyjnego rozstrzygnięto zgodnie z art. 204 pkt 1 i art. 205 § 2 i § 3 p.p.s.a. oraz § 14 ust. 2 pkt 2 lit. a) w zw. z § 14 ust. 2 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
