II SA/Po 89/14

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] 2012 r. nr [...] Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w G. (dalej; Kierownik MGOPS w G.) skierował G. M. (ojca J. M.) do Domu Pomocy Społecznej w C. na czas nieokreślony. Następnie decyzją z dnia [...] 2012 r. znak [...] Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w G. umieścił G. M. w DPS w C. na czas nieokreślony.

G. M. od dnia 13 października 2012 r. jest mieszkańcem DPS w C..

W związku z powyższym decyzją z dnia [...] 2012 r. znak [...] Kierownik MGOPS w G. ustalił G. M. miesięczną odpłatność za pobyt w DPS w C. w wysokości 362,21 zł za okres od 13 października 2012 r. do 31 października 2012 r. oraz w wysokości 590,98 zł za okres od dnia 1 listopada 2012 r. Jednocześnie organ w punkcie trzecim decyzji wskazał, iż w pozostałym zakresie, zgodnie z decyzją z dnia 31 grudnia 2012 r. znak SŚw.4603.62.2012 do ponoszenia odpłatności za pobyt G. M. w DPS w C., został zobowiązany syn J. M..

W tym samym dniu Kierownik MGOPS w G. wydał decyzję znak [...] , którą orzekł o ustaleniu J. M. odpłatności w wysokości 1.231,34 zł za okres od 13 października do 31 października 2012 r. za pobyt jego ojca G. M. w Domu Pomocy Społecznej w C. oraz o ustaleniu odpłatności w wysokości 2.009,02 zł miesięcznie za okres od dnia 31 grudnia 2012 r. za pobyt G. M. Domu Pomocy Społecznej w C..

Od przedmiotowej decyzji odwołanie złożył J. M..

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. decyzja z dnia [...] 2013 r. nr [...] uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji, w uzasadnieniu wskazując powody swojego rozstrzygnięcia m.in. poprzez naruszenie art. 10 § 1 oraz art. 107 § 1 i 3 KPA.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Kierownik MGOPS w G. orzekł o ustaleniu J. M. za pobyt jego ojca w DPS w C. w wysokości: 1231,34 zł za okres 13 października 2012 r. do 31 października 2012 r., 2009,02 zł za okres od 1 listopada 2012 r. do 31 marca 2013 r., oraz 2091,02 zł za okres od 1 kwietnia 2013 r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. po rozpatrzeniu odwołania J. M. uchyliło w dniu 16 sierpnia 2013 r. powyższą decyzję organu I instancji i przekazało temu organowi sprawę do ponownego rozpoznania.

W dniu [...] 2013 r. Kierownik MGOPS w G. wydał decyzję nr [...] , którą ustalił J. M.:

1. odpłatność w wysokości 1231,34 zł za okres od 13 października do 31 października 2012 r. ( 19 dni ) za pobyt G. M. w Domu Pomocy Społecznej w C. stanowiącą różnicę pomiędzy średnim kosztem utrzymania w Domu Pomocy Społecznej, a opłatami wnoszonymi przez skierowanego ( kwota 362,21 zł za 19 dni stanowiąca 70 % dochodu pochodzącego z renty, która obciąża mieszkańca DPS G. M., zgodnie z decyzją SŚw.4603.60.2012 z dnia 31 grudnia 2012 r. Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w G.);

2. odpłatność w wysokości 2009,02 zł miesięcznie za okres od 1 listopada 2012 r. za pobyt G. M. w Domu Pomocy Społecznej w C. stanowiącą różnicę pomiędzy średnim kosztem utrzymania w Domu Pomocy Społecznej a opłatami wnoszonymi przez skierowanego ( kwota 590,98 zł miesięcznie stanowiąca 70 % dochodu pochodzącego z renty, która obciąża mieszkańca DPS p. G. M., zgodnie z decyzją [...] z dnia [...]2012 r. Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w G.). Jako podstawę prawną organ wskazał art. 8 ust. 3 i 4, art. 17 ust. 1 pkt 16, art. 59 ust. 1, art. 60 ust. 1 i 2 pkt 2, art. 61 ust. 1 ,2 i 3, , art. 62 ust. 1 pkt 1, art. 106 ust. 1, art. 109 Ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wyjaśnił, iż ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż J. M. we wrześniu 2012 r. uzyskał jednorazowy dochód w kwocie 80.000,- zł z tytułu sprzedaży mieszkania. Kwota ta została mu przekazana i jedynie on nią dysponuje. Przedłożone przez J. M. dokumenty dotyczące spłaty zadłużenia, nie mogą stanowić przyczyny, do umniejszenia uzyskanego przez niego w miesiącu wrześniu 2012 roku dochodu. Z art. 8 ust 3 ustawy o pomocy społecznej wynika, iż dochodu nie pomniejsza się o zobowiązania z tytułu zaciągniętych pożyczek. Wobec powyższego od dochodu wykazanego pana J. M. w kwocie 80.650 zł nie odliczono kwoty z tytułu oddanych pożyczek i zadłużeń w kwocie 79.287,06 zł.

Tym samym J. M. jako osoba wskazana w art. 61 ust 2 pkt 2 lit. a ustawy o pomocy społecznej jest zobowiązany do ponoszenia części opłaty z tytułu pobytu jego ojca w Domu Opieki Społecznej.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. M. podnosząc, iż jego dochód nie uległ zmianie z uwagi na sprzedaż mieszkania, a tym samym brak jest podstaw do nałożenia na niego opłaty z tytułu pobytu jego ojca w DPS. Wykazał, iż nie dysponuje kwotą uzyskaną z sprzedaży mieszkania, która to kwota została przeznaczona na spłatę pożyczek.

Wskazał, iż obciążanie go wskazanymi kosztami spowoduje, iż jego sytuacja finansowa ulegnie znacznemu pogorszeniu, a w związku z powyższym sam będzie potrzebował pomocy Państwa.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. decyzją z dnia [...] 2013 r. nr [...] utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wyjaśnił, iż zgodnie z art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Z komunikatu Starosty G. z dnia 1 lutego 2012 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego z [...] ) wynika, że średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w Domu Pomocy Społecznej w C. wynosi kwotę 2.600 zł natomiast z komunikatu Starosty G. z dnia 4 lutego 2013 r. ( Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego [...]) wynika, że średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w Domu Pomocy Społecznej w C. wynosi kwotę 2682 zł.

Dalej organ wskazał, ze stosownie do treści art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

W myśl ust. 2 pkt 1 ww. przepisu, mieszkaniec domu pomocy społecznej ponosi opłatę nie więcej niż 70 % swojego dochodu.

W pierwszej kolejności koszty pobytu w placówce pokrywa mieszkaniec. Jeżeli pensjonariusz (lub jego przedstawiciel ustawowy), nie jest w stanie uiścić opłat, to obciążają one kolejno małżonka, zstępnych, wstępnych oraz gminę, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Kolegium zaznaczyło, że opłat nie dzieli się po równo na wszystkich zobowiązanych, a obciąża ich się w kolejności. Taki podział obowiązków jest kolejnym nawiązaniem do zasady subsydiarności. Jeżeli osoba umieszczona w placówce jest w stanie ponosić koszty pobytu w instytucji, obowiązki osób bliskich i jednostki samorządu terytorialnego nie powstają. Krewni oraz gmina uiszczają opłatę dopiero wtedy, gdy mieszkaniec domu nie jest samowystarczalny. Jednostką samorządową obciążoną kosztami przebywania w placówce jest gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej, tj. gmina, na terenie której znajduje się miejsce zamieszkania (ewentualnie pobytu) takiej osoby.

W niniejszej sprawie G. M. został obciążony odpłatnością w kwocie 362,21 zł za okres od 13 października do 31 października 2012 r. oraz w kwocie 590,98 zł miesięcznie za okres od dnia 1 listopada 2012 r. zgodnie z decyzją nr SŚw.4603.29.2013 r.

Pozostałą zaś kwotą w wysokości 1231,34 zł za okres od dnia 13 października do 31 października 2012 r. oraz kwotą 2009,02 zł miesięcznie za okres od dnia 1 listopada 2012 r. , obciążony został, stosownie do zapisów art. 61 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, zstępny ww. osoby, tj. J. M..

Dalej organ wyjaśnił, iż G. M. ma trójkę dzieci, oprócz syna J. M. posiada także dwie córki A. N. i B. M. . Niemniej w przypadku córek G. M. ich dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 300% kryterium dochodowego w rodzinie, w związku z czym zgodnie z wyżej powołanymi przepisami ustawy o pomocy społecznej nie są zobowiązane do ponoszenia odpłatności za pobyt ojca w Domu Pomocy Społecznej w C..

Tymczasem syn J. M. prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe i jak wynika z materiału zgromadzonego w sprawie we wrześniu 2012 r. uzyskał dochód ze sprzedaży mieszkania w wysokości 80.000,-zł. oraz 650 zł z prac dorywczych. Łączny dochód uzyskany we wrześniu 2012 r. wyniósł zatem kwotę 80.650 zł . W tej sytuacji organ uznał, iż J. M. jest zobowiązany do ponoszenia odpłatności za pobyt ojca w domu pomocy społecznej, gdyż osiągnięty przez niego dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej. Wskazał przy tym, iż wyliczenie dochodu nastąpiło zgodnie z treść art. 8 ust 3, 4 11 i 12 ustawy o pomocy społecznej.

Dodatkowo wyjaśniono, iż strona nie podpisała przesłanego do MGOPS w Skarżysku Kościelnym projektu umowy w trybie art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, w której dobrowolnie zobowiązałaby się do ponoszenia odpłatności. Umowa zawierana pomiędzy kierownikiem ośrodka pomocy społecznej a małżonkiem albo zstępnymi bądź wstępnymi mieszkańca domu pomocy społecznej, nie jest wyłącznym źródłem obowiązku ponoszenia opłat przez te osoby za pobyt w DPS. Z samego brzmienia art. 103 ust. 2 wynika bowiem, że celem takiej umowy nie jest nawiązanie cywilnoprawnego stosunku zobowiązującego do ponoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, ale ustalenie wysokości opłaty "wnoszonej" przez te osoby, a więc opłaty, której obowiązek ponoszenia został już ustalony. Zawarcie umowy przewidzianej w art. 103 ust. 2 ma na celu umożliwienie małżonkowi, zstępnym i wstępnym zadeklarowanie opłacania wyższego odsetka opłaty, aniżeli wynika to z przepisów o minimalnych obciążeniach wynikających z art. 61 ust. 2 pkt 2 lit. a i b.

W ocenie Kolegium J. M. jest kolejną i jedyną po samym podopiecznym osobą zobowiązaną do ponoszenia tych kosztów. Odwołujący przekroczył kryterium dochodowe na osobę w rodzinie znacznie ponad 300%, a kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie jest niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, co oznacza, iż w świetle art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej możliwe i zasadne jest obciążenie go ww. opłatą.

Skargę na powyższe rozstrzygnięcie wniósł J. M. podnosząc, iż niezasadne jest stanowisko organów obu instancji, iż w wyniku sprzedaży mieszkania polepszyła się jego sytuacja finansowa. Środki uzyskane ze sprzedaży mieszkania przeznaczył na spłatę ciążących na nim zobowiązań finansowych.

Ponownie podniósł, iż obciążenie go przedmiotową opłatą spowoduje znaczne pogorszenie jego i tak już złej, sytuacji finansowej , a w związku z tym sam będzie potrzebował pomocy państwa. Skarżący przedstawił swoją aktualną sytuację finansową wskazując, iż jest ona niestabilna. Ponoszenie comiesięcznych wydatków związanych z utrzymaniem firmy, kosztów związanych z jedzeniem, mieszkaniem - to wszystko sprawiło, że przez cały okres wspomagał się pieniędzmi pozostałymi po sprzedaży mieszkania, oraz przeznaczył je na spłatę długów. Nie ma już środków na koncie i nie jest w stanie płacić co miesiąc po dwa tysiące za pobyt ojca w DPS, ponieważ nie ma takich dochodów.

Odpowiadając na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. wniosło o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zwarzył, co następuje.

Skarga okazała się w części zasadna.

Stosownie do treści art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, zwana dalej p.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Oznacza to, że Sąd rozpoznając skargę ocenia, czy zaskarżona decyzja nie narusza przepisów prawa materialnego bądź przepisów postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 134 powołanej wyżej ustawy Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Nie może przy tym wydać orzeczenia na niekorzyść strony skarżącej, chyba że dopatrzy się naruszenia prawa skutkującego stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności.

Przedmiotem kontroli Sądu jest skarga na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. utrzymującą w mocy decyzję Kierownik MGOPS w G. ustalającą skarżącemu odpłatność z tytułu pobytu jego ojca w Domu Pomocy Społecznej (dalej: DPS).

Podstawę materialnoprawną decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182 ze zm.).

Zgodnie z art. 59 ust. 1 ww. ustawy, decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. W świetle przepisów art. 60 ust. 1-3 powoływanej ustawy, pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania (ust. 1). Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca ustalają organy, o których mowa w pkt 1 - 3, w tym prezydent miasta (ust. 2). Ogłoszenie, o którym mowa w ust. 2, stanowi podstawę do ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej od następnego miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zostało opublikowane. Do tego czasu odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej ustala się na podstawie ogłoszenia z roku poprzedniego (ust. 4).

Podmioty zobowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej określają przepisy art. 61 ust. 1-3 ustawy o pomocy społecznej, z których wynika, że obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności (ust. 1):

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą (ust. 2):

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:

a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,

b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.

W przypadku niewywiązywania się osób, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 2a , z obowiązku opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której terenu osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków (ust. 3).

Z art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej wynika zaś, iż kierownik ośrodka pomocy społecznej ustala w drodze umowy z małżonkiem, zstępnymi przed wstępnymi mieszkańca domu, wysokość wnoszonej przez nich opłaty za pobyt tego mieszkańca w domu pomocy społecznej.

Z powyższych przepisów wynika, iż pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny, a obowiązek wnoszenia opłaty przez konkretną osobę, czy osoby spośród kręgu podmiotów zobowiązanych na mocy art. 61 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 2 powołanej ustawy kreuje decyzja administracyjna o ustaleniu opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej przewidziana w art. 59 ust. 1 ustawy. Umowa o której mowa w art. 103 ust. 2 tej ustawy nie jest wyłącznym źródłem obowiązku ponoszenia opłat przez te osoby za pobyt w domu pomocy społecznej. Z samego brzmienia art. 103 ust. 2 wynika, że celem takiej umowy nie jest nawiązanie cywilnoprawnego stosunku zobowiązującego do ponoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, ale ustalenie wysokości opłaty wnoszonej przez zobowiązane osoby, a więc opłaty, której obowiązek ponoszenia został już ustawowo ustalony. Obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania osoby skierowanej do domu pomocy społecznej osób wymienionych w art. 61 ust. 2 pkt 2 omawianej ustawy, powinien zatem zostać określony w decyzji o ustaleniu wysokości opłaty za pobyt wydanej na podstawie art. 59 ust. 1 (por. wyrok NSA z dnia 30 października 2012 r. o sygn. akt I OSK 653/12 – dostępny na stronie internetowej: http://orzeczenia.nsa.gov.pl ). Pogląd, że wynikające z art. 59 ust. 1 ustalenie opłaty w decyzji administracyjnej obejmuje obowiązek organu nie tylko określenia ogólnej kwoty opłaty miesięcznej, ale także osoby lub osób zobowiązanych do jej uiszczania prezentowany jest również w literaturze (zob. A. Prekurat Ustawa o pomocy społecznej z komentarzem – cyt. za W. Maciejko i P. Zaborniak Ustawa o pomocy społecznej, Komentarz, Warszawa 2008, s. 299).

Jak już wcześniej wspomniano krąg osób, na których może spoczywać według kolejności obowiązek wnoszenia opłaty za pobyt bliskich w domu pomocy, wynika z art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Zasada kolejności przyjęta w tym przepisie oznacza, że w sytuacji, gdy osoba umieszczona w domu pomocy społecznej nie jest w stanie ponosić kosztów pobytu w placówce, obowiązek wnoszenia opłat spoczywa na małżonku, w następnej kolejności na zstępnych, w dalszej kolejności na wstępnych, a jeszcze w dalszej kolejności - na gminie, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Obowiązek wnoszenia opłat nie obciąża równocześnie wszystkich zobowiązanych wymienionych w art. 61 ust. 1 ww. ustawy. Przechodzi na nich w kolejności ustalonej w powołanym przepisie (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 stycznia 2010 r., I OSK 1171/09; LEX nr 594941; dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, adres: www.nsa.gov.pl, w skrócie: "CBOSA"). Z obowiązku tego zwolnieni są małżonek, zstępni i wstępni , których dochód nie przekracza 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Ponadto kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium (odpowiednio osoby samotnie gospodarującej lub osoby w rodzinie).

Zaznać należy, iż ustawodawca uzależniając w art. 61 ust. 2 pkt 2 u.p.s. wysokość opłaty wnoszonej przez małżonka, zstępnych, bądź wstępnych mieszkańca domu pomocy społecznej od kryterium dochodowego nie zawarł w u.p.s. jakichkolwiek szczególnych przepisów dotyczących metod obliczania dochodu tych osób, co powoduje, iż także w stosunku do nich znajdzie zastosowanie art. 8 ust. 3 u.p.s. stanowiący, iż za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony.

W ocenie Sądu przypadku ustalenia opłaty za pobyt w DPS przy ustaleniu dochodu osób zobowiązanych do ponoszenia tej opłaty powinien być brany pod uwagę dochód z miesiąca poprzedzającego faktyczne umieszczenie danej osoby w konkretnym DPS. Bowiem dopiero od tego momentu istnieje realna możliwość ustalenia wysokości i okresu za jaki ta opłata ma być ponoszona.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpatrywanej sprawy zauważyć należy, iż

nie budzi wątpliwości Sądu zasadność wydania przez organy obu instancji decyzji w przedmiocie ustalenia wysokości opłaty za pobyt G. M. do Domu Pomocy Społecznej w C.. Z akt sprawy wynika, iż w obiegu prawnym pozostają prawomocne decyzje o skierowaniu i umieszczeniu G. M. w DPS (decyzja z dnia [...] 2012 r. nr [...] Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w G. i decyzja z dnia [...]2012 r. znak [...] . Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w G.). Bezspornym jest również, iż G. M. faktycznie przebywa w tym DPS od dnia 13 października 2012 r., a wysokość miesięcznej opłaty za pobyt w tym DPS w 2012 r. wynosiła 2.600 zł. Ostateczną decyzją z dnia [...] 2012 r. znak [...] Kierownik MGOPS w G. ustalił wysokość opłaty jaką ponosi za pobyt w DPD G. M.. Ponieważ dochód tej osoby nie pozwalał na pokrycie całego kosztu jego utrzymania w DPS organ słusznie przeprowadził postępowanie w celu ustalenia osób zobligowanych do ponoszenia reszty opłaty za pobyt wyżej wymienionego w DPS.

W ocenie Sądu organy obu instancji prawidłowo ustaliły, iż zgodnie z art. 61 ust 1pk 2 ustawy o pomocy społecznej osobami zobowiązanymi do ponoszenia odpłatności są dzieci G. M. - A. N. i B. M. i J. M.. Wątpliwości nie budzą również ustalenia organów, iż wysokość dochodu na członka rodziny A. N. i B. M.. we wrześniu 2012 r. a więc w miesiącu poprzedzającym umieszczenie G. M. w DPS nie spełniał kryteriów określonych w art. 61 ust 2 pkt 2 lit. b ustawy o pomocy społecznej.

Zdaniem Sądu organy prawidłowo stwierdziły także, iż J. M. w miesiącu wrześniu 2012 r. osiągnął jednorazowy dochód wysokości 80.000 zł z tytułu sprzedaży mieszkania. Wbrew twierdzeniom skarżącego dochód ten należało uwzględnić przy ustaleniu czy winien on ponosić odpłatność z tytułu pobytu ojca w DPS. Bez znaczenie dla ustalenia jego wysokości pozostawała podnoszona przez skarżącego okoliczność, iż praktycznie cała kwota uzyskana ze sprzedaży mieszkania została przeznaczona na spłatę zobowiązań finansowych. Ustawodawca nie przewidział bowiem w ustawie o pomocy społecznej jakiegokolwiek wpływu wydatków w postaci spłaty kredytów czy też zaciągniętych pożyczek na określenie kryterium dochodowego określonego w art. 8 ustawy o pomocy społecznej (opr. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 12 marca 2008 r. o sygn. akt II SA/Gd 745/07 – opublikowany na stronie internetowej: orzeczenia.nsa.gov.pl ).

Zgodnie z brzmieniem art. 8 ust 11 ustaw o pomocy społecznej w przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:

1) kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie gospodarującej,

2) kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie.

- kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.

Zatem zgodnie z powołanym przepisem uzyskany przez J. M. we wrześniu 2012 r. dochód z tytułu sprzedaży mieszkania, niewątpliwie przekraczający pięciokrotnie kwotę kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, podzielić należało przez 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony. Powyższe pozwala przyjąć, iż dochód skarżącego we wrześniu 2012 r. wynosił 6911,66 zł ( 1/12 kwoty sprzedaży mieszkania + 650 zł z prac dorywczych), a nie jak przyjął organ II instancji 80.650,- zł co jednak nie zmienia faktu, iż dochód ten przekraczał 300 % kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, które wynosiło 1626 zł.

W ocenie Sądu organ I instancji prawidłowo ustalił w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, iż J. M. był zobligowany do poniesienia opłaty za pobyt ojca w DPS w kwocie 1231,34 za okres od 13 października 2012 r. do 31 października 2012 r. gdyż uzyskiwany przez niego dochód we wrześniu 2012 r. pozwalał na nałożenie na niego opłaty w tej wysokości. Tym samym zaskarżoną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. w zakresie w jakim utrzymuje w mocy pkt 1 decyzji Kierownik MGOPS w G. z dnia [...] 2013 . nr [...] należy uznać za prawidłową. W tym też zakresie Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę o czym orzekł w pkt 2 sentencji wyroku

Niemniej poważne wątpliwości Sądu budzi prawidłowość ustalenia przez organ I i II instancji, iż J. M. winien ponosić opłatę za pobyt ojca w DPS od dnia 1 listopada 2012 r. bez określenia w tym zakresie daty końcowej. Zauważyć bowiem należy, iż z ww. art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej wynika, iż jednorazowy dochód przekraczający pięciokrotność kryterium dochodowego może być brany pod uwagę przy ustaleniu dochodu jedynie przez okres 12 miesięcy od daty jego uzyskania. Konstrukcja tego przepisu (rozłożenia takiego jednorazowego dochodu na 12 miesięcy) prowadzi do wniosku, iż ustawodawca przyjmuje, ze taki dochód "konsumuje" się po upływie tego okresu. Zatem po 12 miesiącach liczonych do miesiąca w którym jednorazowy dochód został uzyskany nie może być on już brany pod uwagę przez organ.

Tymczasem w decyzji wydanej w dniu 23 września 2013 r. a więc ponad 12 miesięcy od uzyskania przez J. M. dochodu ze sprzedaży mieszkania, organ I instancji w pkt 2 bezterminowo określił skarżącemu opłatę za pobyt jego ojca w DPS, w kwocie 2009,02 zł od dnia 1 listopada 2012 r. w żaden sposób nie rozważając, czy po 31 sierpnia 2013 r., czyli po "skonsumowaniu" dochodu z tytułu sprzedaży mieszkania, J. M. wciąż osiąga dochód, który umożliwia mu ponoszenie tej opłaty po tej dacie. Innymi słowami, z akt sprawy wynika, iż istniały przesłanki do ustalenia J. M. obowiązku ponoszenia odpłatności za pobyt jego ojca w DPS od dnia 19 października 2012 r. do dnia 31 sierpnia 2013 r. Brak jest natomiast danych pozwalających ustalić, iż na dzień wydania przez Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w G. w dniu 26 września 2013 r. J. M. spełnia przesłanki z art. 61 ust 1 pkt 2 lit. a skoro jednorazowy dochód z tytułu sprzedaży mieszkania nie mógł już być w tej dacie brany pod uwagę. Kwestii tej nie rozważył także organ II instancji i to mimo, ze skarżący w odwołaniu podnosił, ze jego aktualna sytuacja finansowa jest zła i nie pozwala mu na ponoszenie odpłatności w ustalonej wysokości.

Powyższe stanowi niewątpliwie naruszenie przepisu art. 8 ust. 11 i art. 61 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o pomocy społecznej oraz art. 7, 77 § 1 i 107 § 3 K.p.a. co uzasadniało uchylenie zaskarżonej decyzji w części w jakiej utrzymuje mocy pkt 2 decyzji organu pierwszej instancji.

Nadmienić należy, iż z art. 106 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej wynika, iż organy w przypadku zmiany przepisów prawa oraz zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony mogą zmieniać lub uchylać bez zgodny strony (na jej niekorzyść lub korzyść) ostateczne decyzje wydawane na podstawie tej ustawy, a zatem tym bardziej winny brać one pod uwagę tego typu zmiany, jeśli zaistniały przed wydaniem decyzji kończącej postępowanie.

Mając powyższe na względzie sąd na postawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c. p.p.s.a orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Ponownie rozpoznając sprawę organ II instancji, mając na względzie uwagi zawarte w niniejszym uzasadnieniu, winien ustalić, czy istnieją podstawy do zobowiązania J. M. do ponoszenia opłaty za pobyt ojca w DPS kwocie 2009,02 po dniu 31 sierpnia 2013 r. Organ winien wziąć przy tym pod uwagę, iż w okresie od września 2012 r. mogła ulec zmianie sytuacja dochodowa sióstr J. M., która może rzutować na istnienie po ich stronie obowiązku ponoszenia opłaty za pobyt G. M. w DPS oraz ewentualną zmianę wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w DPS w C. ogłoszoną przez właściwy organ (art. 60 ust. 2 i 3 ustawy o pomocy społecznej).

O wykonalności zaskarżonej decyzji Sąd orzekł w pkt 3 sentencji wyroku na podstawie art. 152 p.p.s.a.