I SA/Gd 1635/13

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem Samorządowe Kolegium Odwoławcze działając na podstawie przepisów art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (t.j. Dz. U. z 2011 r., nr 79, poz. 856) oraz art. 13 § 1 pkt 3 i art. 233 § 1 pkt 1 w zw. z art. 139 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) po rozpatrzeniu zażalenia złożonego przez W. M. utrzymało w mocy postanowienie Burmistrza z dnia 18 marca 2013 r. ustalające Państwu M. i W. M. koszt ustalenia przez biegłego wartości budowli w kwocie 1.845 zł.

Podstawę wydania powyższego postanowienia stanowił następujący stan faktyczny:

Państwo M. i W. M. nie wykazali w informacji w sprawie podatku od nieruchomości za 2012 r. do opodatkowania budowli znajdujących się w nieruchomości położonej w B. przy ul. [...]. Następnie wezwani przez organ podatkowy wykazali jako budowlę wiatę o wartości 5.000 zł.

W związku z powyższym organ podatkowy na podstawie art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r., nr 95, poz. 613 ze zm.) powołał biegłego w celu ustalenia tej wartości. Kosztami wynagrodzenia biegłego w kwocie 1.845 zł ww. postanowieniem z dnia 18 marca 2013 r. obciążył podatników.

Od powyższego rozstrzygnięcia skarżąca wniosła do Samorządowego Kolegium Odwoławczego zażalenie zarzucając naruszenie przepisów:

- art. 264, art. 265 § 1 pkt 3, art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 210 § 4 w zw. z art. 219, a także art. 267 § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 4 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, poprzez niewłaściwe ich zastosowanie. Zdaniem strony brak było podstaw do obciążenia strony ww. kosztami gdyż dowód z opinii biegłego został dopuszczony przez organ z urzędu bezzasadnie. W ocenie strony nie było potrzeby wyceny rzeczy wymienionych w treści opinii biegłego, bowiem nie powiększają one powierzchni nieruchomości jak również nie stanowią odrębnej nieruchomości. Zdaniem skarżącej opinia biegłego jest wadliwa a koszty jej sporządzenia nie odzwierciedlają jego nakładu pracy, czasu poświęconego na jej sporządzenie. Koszty opinii zostały ustalone bezzasadnie i w wysokości rażąco zawyżonej. Kwestionowane koszty obciążają Miasto, gdyż z całą pewnością nie zostały poniesione w interesie strony. Strona podtrzymuje wcześniejsze zastrzeżenia do opinii oraz podnosi, że biegły w piśmie z dnia 15 stycznia 2013 r. usiłował usprawiedliwić i konwalidować własne błędy zawarte we wcześniejszym operacie. Zdaniem strony biegły nie był obiektywny zatem niezbędne jest powołanie innego niezależnego biegłego. Weryfikacja dotychczasowej opinii i twierdzeń zawartych w piśmie biegłego z dnia 15 stycznia 2013 r. a pośrednio kosztów jej sporządzenia, wymaga wiedzy specjalistycznej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia 8 maja 2013 r. utrzymało w mocy rozstrzygniecie organu I instancji.

W uzasadnieniu organ II instancji przywołał treść przepisów art. 4 ust. 7 i art. 8 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz art. 265 § 1 pkt 3 i art. 267 Ordynacji podatkowej. Kolejno SKO wskazało, że w związku z tym, iż w niniejszej sprawie podatnicy podatku wykazali jedynie jako budowlę wiatę o wartości 5.000 zł, organ podatkowy był zobowiązany i uprawniony do powołania biegłego, który ustalił jakie budowle występują na nieruchomości oraz określił ich wartość na 110.478 zł. W związku z tym zaszła przesłanka określona w art. 4 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych do obciążenia podatników kosztami ustalenia wartości budowli przez biegłego.

Odnosząc się do zarzutów, że operat sporządzony przez biegłego nie był obiektywny co powoduje powołanie innego niezależnego biegłego, organ wyjaśnił, że zgodnie z art. 4 ust. 8 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych organ podatkowy powołuje biegłego spośród rzeczoznawców majątkowych, o których mowa w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Jak wynika z operatu szacunkowego na str. 28 wyszczególniona została podstawa jego opracowania. Natomiast organ podatkowy nie jest umocowany do kwestionowania ustaleń w nim zawartych tak samo jak wynagrodzenia biegłego za sporządzony operat.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, strona wniosła o uchylenie powyższego postanowienia i zasądzenie od organu kosztów postępowania, zarzucając naruszenie przepisów art. 264, art. 265 § 1 pkt 3, art. 217 § 1 i 2 w zw. z art. 210 § 4 w zw. z art. 219, a także art. 267 § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 4 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Na wstępie strona skarżąca wyjaśniła, że złożyła skargę od decyzji SKO, która utrzymała decyzję Burmistrza w przedmiocie podatku od nieruchomości na 2012 r. a także podniosła, że zaskarżone postanowienie organu datowane na 8 maja 2013 r. doręczone zostało ze znaczną zwłoką, to jest w dniu 10 października 2013 r.

W uzasadnieniu autor skargi powtórzył zarzuty i argumentację przedstawioną w zażaleniu podnosząc, że brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem od nieruchomości m. in. schodów i ich estetycznych wykończeń, gdyż nie są one odrębnymi obiektami małej architektury, lecz stanowią integralną część budynku Młyna, bez której jego użytkowanie nie byłoby możliwe.

Strona skarżąca uważa, że w toku ponownego postępowania niezbędne jest dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z oględzin nieruchomości i dokonanie nowych pomiarów powierzchni tej nieruchomości.

Ponadto konieczne jest :

- dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii nowego biegłego w celu weryfikacji prawidłowości wyliczeń i wyceny zawartych w operacie szacunkowym sporządzonym przez rzeczoznawcę Z. B.,

- przesłuchanie biegłego Z. B., po sporządzeniu nowej opinii w celu konfrontacji stanowisk biegłych z udziałem stron (względnie przesłuchanie go po oddaleniu wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego).

W ocenie strony brak jest podstaw do dokonania obmiaru i opodatkowania dwóch rzekomych kondygnacji w budynku, skoro te dwa poziomy można określić jako podstawy rusztowań. Połączone one są z pozostałą częścią budynku za pomocą ruchomych drewnianych drabin a stropy rzekomej kondygnacji stanowią deski połączone ze sobą palami poprzecznymi stanowiącymi "platformy tratwy". Ponadto schody nie mogą być traktowane jako samodzielny obiekt, lecz stanowią integralną część budynku, która nie zwiększa jego powierzchni i nie podlega odrębnemu opodatkowaniu.

Na potwierdzenie swojego stanowiska strona skarżąca przywołała wyrok NSA z dnia 11 lipca 2011 r., sygn. akt II FSK 2632/10 i z dnia 14 sierpnia 2012 r., sygn. akt II FSK 2444/10, WSA w Szczecinie z dnia 30 kwietnia 2009 r., sygn. akt I SA/Sz 622/08 oraz WSA w Bydgoszczy z dnia 6 maja 2004 r., sygn. akt I SA/Bd 63/04.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Na wstępie rozważań należy wskazać, że zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem.

Z kolei przepis art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej jako "p.p.s.a." - stanowi, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne.

W wyniku takiej kontroli decyzja może zostać uchylona w razie stwierdzenia, że naruszono przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub doszło do takiego naruszenia przepisów prawa procesowego, które mogłoby w istotny sposób wpłynąć na wynik sprawy, ewentualnie w razie wystąpienia okoliczności mogących być podstawą wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a), b) i c) p.p.s.a.).

Z przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a. wynika z kolei, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Wykładnia powołanego wyżej przepisu wskazuje, że sąd ma prawo ale i obowiązek dokonania oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego, nawet wówczas, gdy dany zarzut nie został w skardze podniesiony.

Oceniając zaskarżone postanowienie organu odwoławczego z punktu widzenia wskazanych powyżej kryteriów stwierdzić należy, że nie narusza ono prawa w stopniu powodującym konieczność wyeliminowania go z obrotu prawnego.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest zasadność obciążenia strony skarżącej kosztami postępowania wynikającymi z powołania przez organ podatkowy biegłego rzeczoznawcy celem ustalenia wartości budowli znajdujących się w nieruchomości położonej w B. przy ul. [...] w wysokości 1.845 zł. Państwo M. i W. M. nie wykazali w informacji w sprawie podatku od nieruchomości za 2012 r. do opodatkowania budowli znajdujących się w ww. nieruchomości. Następnie wezwani przez organ podatkowy wykazali jako budowlę wiatę o wartości 5.000 zł.

Jak stanowi przepis art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r., nr 95, poz. 613 ze zm.):

"Jeżeli podatnik nie określił wartości budowli, o których mowa w ust. 1 pkt 3 oraz w ust. 5, lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy powoła biegłego, z zastrzeżeniem ust. 8, który ustali tę wartość. W przypadku gdy podatnik nie określił wartości budowli, o których mowa w ust. 1 pkt 3 oraz w ust. 5, lub wartość ustalona przez biegłego jest wyższa co najmniej o 33 % od wartości określonej przez podatnika, koszty ustalenia wartości przez biegłego ponosi podatnik."

Organ podatkowy, w ocenie Sądu, uprawniony był zatem do powołania w sprawie biegłego, który ustalił jakie budowle występują na nieruchomości oraz określił ich wartość na 110.478 zł.

Kolejno, co do zasadności poniesienia przez stronę skarżącą kosztów sporządzenia operatu szacunkowego, podkreślić należy, że zgodnie z art. 264 Ordynacji podatkowej, jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, koszty postępowania przed organami podatkowymi ponosi Skarb Państwa, województwo, powiat lub gmina. Zatem co do zasady kosztami postępowania obciążony jest podmiot prowadzący postępowanie, a obciążenie strony kosztami postępowania podatkowego jest odstępstwem od tej reguły. W konsekwencji strona może ponosić tylko takie koszty postępowania podatkowego, które wyraźnie przewidują odrębne przepisy. Jednakże, odstępstwem od tej zasady jest art. 267 § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym stronę obciążają koszty przewidziane w odrębnych przepisach. Do takich przepisów niewątpliwie należy powołany wyżej art. 4 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych stanowiący uregulowanie lex specialis.

W ocenie Sądu o tym, jakie wydatki i czy mają bezpośredni związek z rozstrzygnięciem sprawy, decyduje organ podatkowy. Bez znaczenia jest natomiast fakt, z czyjej inicjatywy koszty powstały - na wniosek czy z urzędu. Stosownie bowiem do art. 265 § 1 pkt 3 Ordynacji, do kosztów postępowania zalicza się wynagrodzenie przysługujące biegłym i tłumaczom.

Natomiast w przypadku procedury z art. 4 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, powołanie biegłych jest uzależnione od nieokreślenia przez stronę wartości budowli lub wskazania wartości nieodpowiadającej wartości rynkowej. Strona postępowania ma więc świadomość, w jakich okolicznościach (ściśle określonych przez powołany przepis) poniesie koszty sporządzenia opinii przez biegłego lub biegłych. Należy przy tym wskazać, że przepis art. 4 ust. 7 nie zawiera żadnych ograniczeń i zasad ustalania wysokości wynagrodzenia biegłego lub powołanych biegłych.

Końcowo podkreślić należy, że obowiązujące od 1 stycznia 2003 r. brzmienie art. 269 Ordynacji podatkowej daje organom możliwość rozstrzygania o wysokości kosztów, które strona jest obowiązana ponieść w każdym stadium postępowania. Wydane na podstawie art. 269 Ordynacji podatkowej postanowienie o kosztach postępowania jest odrębnym aktem administracyjnym, dotyczącym kwestii incydentalnej, niezwiązanej z istotą sprawy, lecz z czynnościami postępowania (wyrok NSA z dnia 26 kwietnia 2000 r., III SA 1484/99). W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że rozstrzygnięcie o kosztach nie wpływa na wydanie decyzji rozstrzygającej sprawę merytorycznie.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że w postępowaniu prowadzonym w trybie art. 269 w związku z art. 267 § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej zastosowanie znalazło uregulowanie art. 4 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przewidujące, że jeżeli wartość budowli ustalona przez biegłego jest wyższa co najmniej o 33 % od wartości określonej przez podatnika, koszty ustalenia wartości przez biegłego ponosi podatnik. W sprawie biegły był powołany, jego opinia została wykorzystana w postępowaniu, a wartość ustalona w tej opinii przekraczała 33% wartości wskazanej przez podatnika. Prawidłowo zatem organ obciążył stronę skarżącą kosztami opinii, którą wydał biegły rzeczoznawca.

Jednocześnie Sąd podkreśla, że zawarte w skardze zarzuty dotyczące oceny samej opinii rzeczoznawcy, w szczególności ocena sposobu określenia wartości udziału w nieruchomości wykracza poza zakres sądowoadministracyjnej kontroli postanowienia dotyczącego kosztów postępowania. W postępowaniu w przedmiocie obciążenia kosztami opinii biegłego organy podatkowe nie dokonują oceny merytorycznej opracowanej przez biegłego wyceny przedmiotu sprzedaży, a jedynie ustalają, czy wartość budowli przekroczyła o 33% wartość podaną przez stronę. Ocena merytoryczna wyceny dokonywana jest w postępowaniu podatkowym w zakresie podatku od nieruchomości i zarzuty w tym zakresie strona może podnieść w tym postępowaniu.

Podobnie bez wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie pozostają zarzuty dotyczące ustalenia wysokości podatku od nieruchomości w tym kwestionowanie przez stronę opodatkowania spornej budowli oraz wszelkie wnioski dowodowe sprowadzające się de facto do podważenia sporządzonej przez biegłego opinii.

Mając na uwadze powyższe rozważania Wojewódzki Sąd Administracyjny na mocy art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę.