II SA/Lu 828/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia .... Wojewoda Lubelski po rozpatrzeniu odwołania A. Ł. utrzymał w mocy decyzję Starosty L. z dnia .... o odmowie udzielenia pozwolenia na wykonanie robót budowalnych zewnętrznej instalacji wodociągowej ze studni wraz z jej obudową oraz zewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej ze zbiornikiem ścieków do istniejącego budynku sklepu zlokalizowanego na działce nr ....w miejscowości C. K. gmina B.

W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wyjaśnił, że postępowanie zostało wszczęte na wniosek A. Ł. z dnia 9 kwietnia 2013r. o zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenie pozwolenia na budowę studni głębinowej, przyłącza wody zimnej, kanalizacji sanitarnej i zbiornika na ścieki sanitarne dla budynku sklepu znajdującego się na działce nr .... w miejscowości C. K. gmina B.

Z uwagi na braki wniosku i projektu budowlanego - postanowieniem z dnia 10 maja 2013r. organ wezwał inwestora m.in. do złożenia pozwolenia wodnoprawnego oraz do usytuowania zbiornika na ścieki w odległości co najmniej 7, 5 m od granicy z działką sąsiednią. Inwestor wskazanych dokumentów nie przedstawił, dlatego organ - na podstawie art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane - odmówił zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia mu pozwolenia na budowę.

Organ wyjaśnił, że w świetle art. 36 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. - Prawo wodne - korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej stanowi szczególne korzystanie z wód, dlatego wymagane było – na podstawie art. 37 tej ustawy - pozwolenie wodnoprawne.

Organ uznał również, że w sprawie zastosowanie ma par. 36 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zgodnie z którym odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe, dołów ustępowych nieskanalizowanych o liczbie miejsc nie większej niż 4 i podobnych urządzeń sanitarno - gospodarczych o pojemności do 10 m3 powinna wynosić: 1) od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych - 15m; 2) od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego - 7,5 m. Wprawdzie par. 36 ust.2 tego rozporządzenia przewiduje mniejsze odległości, wynoszące odpowiednio – 5 m i 2 m, to jednak odległości te dotyczą wyłącznie zabudowy jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidulnej, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie. Działka, której dotyczy przedmiotowa inwestycja zlokalizowana jest wprawdzie w obszarze przeznaczonym w planie zagospodarowania przestrzennego gminy B. pod zabudowę zagrodową z przeznaczeniem pod siedliska rolnicze, jednak projektowana instalacja kanalizacji sanitarnej ze zbiornikiem ścieków ma być doprowadzona do istniejącego sklepu, który nie może być zakwalifikowany jako zabudowa zagrodowa, dlatego w sprawie nie ma zastosowania par. 36 ust. 2 powołanego rozporządzenia.

W odwołaniu od tej decyzji A. Ł. podnosił, że sklep stanowi część zabudowy zagrodowej, a więc możliwe jest usytuowanie projektowanej inwestycji w odległościach wskazanych w par.36 ust. 2 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych tj. 2 m od granicy z działką sąsiednią i 5 m od okien i drzwi zewnętrznych.

Wskazał również, że dobowe zużycie zimnej wody w sklepie wynosi zaledwie 0,24 m3, a pobór wody w ilości mniejszej niż 5 m3 na dobę jest zwykłym korzystaniem z wód, na które nie jest wymagane pozwolenie wodnoprawne; poza tym projektowane urządzenie, związane z poborem wody i odprowadzaniem ścieków, będzie służyć wyłącznie do celów higieniczno – sanitarnych, związanych z obsługą sklepu.

Po rozpatrzeniu odwołania Wojewoda Lubelski utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Organ odwoławczy podzielił stanowisko Starosty L., że inwestycja wymagała pozwolenia wodnoprawnego, ponieważ korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej – budynku sklepu – niezależnie od ilości poboru wody, jest szczególnym korzystaniem z wód, gdyż nie jest to korzystanie powszechne ani zwykłe, na które - zgodnie z art. 122 ust. 2 pkt 1 ustawy - Prawo wodne - wymagane jest pozwolenie wodnoprawne. Skoro zatem inwestor takiego pozwolenia nie przedstawił, to uzasadnione było wydanie decyzji o odmowie udzielenia pozwolenia na budowę.

Organ odwoławczy nie podzielił natomiast stanowiska organu I instancji o konieczności usytuowania inwestycji z zachowaniem odległości wskazanych w art. 36 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych.

Organ ten ustalił, że inwestycja zlokalizowana jest na działce przeznaczonej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Miasta B., zatwierdzonym uchwałą Rady Miejskiej w B. z dnia 29 października 2003r., nr XIV/133/2003 (Dz.Urz. Woj. Lub. Nr 42, poz.967 z dnia 31 stycznia 2011r.) - pod zabudowę zagrodową MR z przeznaczeniem pod siedliska rolnicze, a zgodnie z par. 3 ust. 10 lit. "i" planu – w terenie tym dopuszcza się lokalizowanie parterowych obiektów usługowych, a także użytkowanie części budynków mieszkalnych i gospodarczych dla funkcji usługowych. Zdaniem organu odwoławczego, budynek sklepu, znajdujący się na działce inwestora mieści się w pojęciu zabudowy zagrodowej w rozumieniu przepisów obowiązującego planu miejscowego gminy B., a zatem dopuszczalne jest sytuowanie zbiornika na ścieki z zachowaniem odległości przewidzianych dla takiej zabudowy, wskazanych w par. 36 ust. 2 rozporządzenia.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie A. Ł. wnosił o uchylenie decyzji organów obu instancji.

Zarzucił organom bezpodstawne żądanie przedstawienia pozwolenia wodnoprawnego, podnosząc, że przewidywane zużycie wody w parterowym budynku sklepu nie będzie wyższe niż w przeciętnym gospodarstwie domowym, dlatego nie można mówić o szczególnym korzystaniu z wód wymagającym takiego pozwolenia.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna, albowiem zaskarżona decyzja, jak również decyzja organu I instancji zostały wydane z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Żądanie przedstawienia przez skarżącego pozwolenia wodnoprawnego nie było uzasadnione, a zatem brak tego pozwolenia nie mógł uzasadniać odmowy zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia skarżącemu inwestorowi pozwolenia na budowę na podstawie art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz.1409), zwanej dalej "Prawo budowlane".

Pozwolenie wodnoprawne jest wymagane w ściśle określonych przypadkach wskazanych w art. 122 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. - Prawo wodne (Dz.U. Nr 115, poz.1229 ze zm.), zwanej dalej "ustawą" - i nie może być żądane przez organ architektoniczno - budowlany w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę na podstawie art. 35 ust. 3 - Prawa budowlanego – w innych sytuacjach, niewymienionych w tym przepisie. Jednym z przypadków wymagających pozwolenia wodnoprawnego jest szczególne korzystanie z wód (art. 122 ust. 1 pkt 1 ustawy). Pojęcie szczególnego korzystania z wód zostało zdefiniowane w art. 37 ustawy jako korzystanie wykraczające poza korzystanie powszechne lub zwykłe, w szczególności pobór i odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych (pkt 1), wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi (pkt 2). Korzystanie powszechne z wód zostało zdefiniowane jako służące do zaspokajania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych, a także do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych oraz na zasadach określonych w przepisach odrębnych, amatorskiego połowu ryb. (art. 34 ust. 2). Z kolei o zwykłym korzystaniu z wód jest mowa w art. 36 ust. 1 – 3 ustawy. Zgodnie z tym przepisem – właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie (...) (ust.1). Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego, z zastrzeżeniem ust.3 (ust.2). Zgodnie natomiast z ust. 3 tego przepisu – nie stanowi zwykłego korzystania z wód: 1) nawadnianie gruntów lub upraw wodą podziemną za pomocą deszczowni; 2) pobór wody powierzchniowej lub podziemnej w ilości większej niż 5 m3 na dobę; 3) korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej; 4) rolnicze wykorzystanie ścieków lub wprowadzanie do wód lub do ziemi oczyszczonych ścieków, jeżeli ich łączna ilość jest większa niż 5 m3 na dobę.

Przedmiotem inwestycji w niniejszej sprawie jest budowa studni głębinowej (wraz z przyłączem wody zimnej i kanalizacji sanitarnej) oraz zbiornika na ścieki sanitarne dla budynku sklepu, a zatem obiekty budowlane objęte inwestycją związane są z poborem wody, jak i odprowadzaniem ścieków sanitarnych.

W świetle powołanych przepisów pobór wód powierzchniowych lub podziemnych jest szczególnym korzystaniem z wód, na które wymagane jest wprawdzie pozwolenie wodnoprawne, ale tylko wówczas, gdy ilość wody pobieranej jest większa niż 5 m3 na dobę. Wynika to z przepisu art. 37 pkt 1 ustawy, który - jak wyżej wskazano – definiuje szczególne korzystanie z wód jako wykraczające poza korzystanie powszechne i zwykłe, a takim nie jest pobór wody w ilości większej niż 5 m3 na dobę (art. 36 ust. 3 pkt 2). Jak natomiast podnosił skarżący w odwołaniu, zużycie wody zimnej sklepu, któremu mają służyć urządzenia objęte inwestycją, wynosi 0,24 m3 na dobę, a więc nie przekracza ilości pozwalającej na uznanie, że jest to szczególne korzystanie z wody.

Wbrew stanowisku organów, nie można przyjąć, że pozwolenie wodnoprawne wymagane było w niniejszej sprawie ze względu na to, że inwestycja dotyczy sklepu prowadzonego przez inwestora w ramach działalności gospodarczej. Przepisu art. 36 ust. 3 pkt 3 ustawy, zgodnie z którym nie stanowi zwykłego korzystania z wód korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej, nie można bowiem rozumieć w ten sposób, że każde korzystanie z wody przez przedsiębiorcę jest szczególnym korzystaniem z wód. Zgodnie z powołanym art. 36 ust. 1 ustawy – prawo zwykłego korzystania z wód przysługuje właścicielowi gruntu i dotyczy wód stanowiących jego własność oraz wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie. Wprawdzie, zgodnie z ust. 2 tego przepisu - zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego, ale przepisu tego nie można interpretować w oderwaniu od powołanego art. 36 ust.1 ustawy, przyjmując, że zwykłego korzystania z wód pozbawieni są w każdym przypadku przedsiębiorcy. W świetle art. 36 ust. 1 - prawo do zwykłego korzystanie z wody ma bowiem każdy właściciel gruntu, a zatem jest to niezależne od tego czy na swoim gruncie on zamieszkuje, czy też prowadzi na nim jedynie działalność gospodarczą. Stwierdzenie, że zwykłe korzystanie z wód ma służyć zaspokajaniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego (ust.2) należy zatem rozumieć szeroko, nie tylko jako bezpośrednie zaspokojenie potrzeb domowników, ale również jako zaspokojenie potrzeb wynikających z prowadzonej przez tego właściciela na jego gruncie działalności gospodarczej. Wniosek taki wynika także z art. 36 ust. 2 ustawy, skoro w przepisie tym ustawodawca mówiąc o (zwykłym) korzystaniu z wód na potrzeby własnego gospodarstwa domowego wprowadza jednocześnie zastrzeżenie określone w ust. 3, odnoszące się m.in. do korzystania z wód "na potrzeby" działalności gospodarczej (pkt 3). W przypadku zastrzeżenia ustawowego, treść normy prawnej podlega zawężeniu, ograniczeniu o sytuacje określone w zastrzeżeniu. Oznacza to, że norma prawna obejmuje sytuacje objęte zastrzeżeniem, ale ze względu na to zastrzeżenie, nie ma ona zastosowania do sytuacji w nim objętych.

Skoro zatem ustawodawca z jednej strony wskazuje, że zwykłe korzystanie z wód ma służyć zaspokajaniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego, a z drugiej strony zastrzega, że korzystanie z wód "na potrzeby działalności gospodarczej" nie jest zwykłym korzystaniem z nich, to oznacza, że szeroko definiuje pojęcie "własnego gospodarstwa domowego", nie wyłączając z niego również działalności gospodarczej. Przeciwna wykładnia tego przepisu byłaby sprzeczna z założeniem racjonalności ustawodawcy, bowiem w razie przyjęcia, że definicja zwykłego korzystania z wód odnosi się wyłącznie do "własnego gospodarstwa domowego" rozumianego jedynie jako prowadzenie domu i zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych członków rodziny całkowicie zbędne byłoby dokonywanie zastrzeżenia, wyłączającego z tego pojęcia prowadzenie działalności gospodarczej.

W ocenie Sądu, ustawodawca definiując w art. 36 ust. 1 i 2 ustawy zwykłe korzystanie z wód objął nim również korzystanie z wód przez przedsiębiorcę. Natomiast przepis art. 36 ust. 3 ustawy – zgodnie z którym nie jest zwykłym korzystaniem z wód korzystanie z wód "na potrzeby" działalności gospodarczej, należy odnosić wyłącznie do przypadków, gdy głównym przedmiotem tej działalności jest korzystanie z wód albo gdy korzystanie to związane jest bezpośrednio z głównym przedmiotem działalności gospodarczej. Tylko w takiej sytuacji można więc mówić o szczególnym korzystaniu z wód, na które wymagane jest pozwolenie wodnoprawne. Należy dodatkowo zauważyć, że w każdym przypadku, gdy działalność gospodarcza wiąże się z poborem wody powierzchniowej lub podziemnej w ilości większej niż 5 m3 na dobę, a więc niezależnie od przedmiotu takiej działalności – mamy do czynienia ze szczególnym korzystaniem z wód, co wynika z art. 36 ust. 3 pkt 2 ustawy. W konsekwencji należy stwierdzić, że pozwolenie wodnoprawne będzie wymagane zasadniczo w przypadku inwestycji związanych z działalnością gospodarczą wiążącą się w znacznej mierze z poborem wód, a taka sytuacja nie miała miejsca w niniejszej sprawie.

Również nie stanowi podstawy uzyskania pozwolenia wodnoprawnego odprowadzanie ścieków – w świetle art. 37 pkt 2 ustawy - tylko wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi jest szczególnym korzystaniem z wód, uzasadniającym konieczność uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Tymczasem przedmiotowa inwestycja dotyczy budowy zbiornika na ścieki, którego przeznaczeniem jest zapobieganie wprowadzania ścieków do wód lub ziemi.

Z powyższych względów stwierdzić należy, że wydanie decyzji odmownej - na podstawie art. 35 ust. 3 Prawa budowlanego - było nieuzasadnione.

Z tych względów Sąd na podstawie art. 145 par. 1 pkt 1 lit. "a" i art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012r., poz.270 ze zm.) uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji, jako wydane z naruszeniem obowiązujących przepisów; o kosztach sąd orzekł na podstawie art. 200 cyt. ustawy.

Rozpoznając sprawę ponownie organ uwzględni powyższe rozważania, a następnie wyda właściwe rozstrzygnięcie.