II SA/Wa 1365/13

Uzasadnienie

Rzecznik Dyscyplinarny przy [...] Komendancie Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej w O. złożył w dniu [...] lipca 2012 r. wniosek o ukaranie dyscyplinarnie, obwiniając P. P. - funkcjonariusza pełniącego służbę w Komendzie Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w O. o to, że:

1. Popełnił przestępstwo podania nieprawdy w oświadczeniach majątkowych złożonych za rok 2008 i 2009 (prawomocny wyrok Sądu Rejonowego [...] Wydział Karny w O. z dnia [...] stycznia 2012 r. - sygn. akt [...]), składanych w KMPSP w O. w 2009 r. i 2010 r.

2. Zabrał i wyniósł dokumentację służbową z Wydziału [...] KMPSP w O. w 2010 r., wykorzystując stanowisko służbowe naczelnika wydziału, tj. opinie w zakresie spełnienia przez Ośrodek [...] wymagań określonych w przepisach o ochronie przeciwpożarowej (pismo [...] z dnia [...] maja 2010 r.), co potwierdza protokół kontroli KWPSP w O. ([...] z dnia [...] marca 2011 r.).

3. Wykorzystał stanowisko służbowe Naczelnika Wydziału [...] w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez wykonanie na rzecz firmy [...] w dniu [...] października 2010 r. opinii w sprawie ochrony przeciwpożarowej, wchodząc w posiadanie wiedzy o jej potrzebie, przeprowadzając czynności kontrolne na terenie tego obiektu jako naczelnik wydziału, sześć miesięcy wcześniej, w dniu [...] kwietnia 2010 r. czynność tę wykonał bez pisemnej zgody przełożonego uprawnionego do mianowania.

4. Notorycznie podejmował i podejmuje zajęcie zarobkowe poza służbą bez wymaganej pisemnej zgody przełożonego uprawnionego do mianowania, co stanowi naruszenie art. 57a ust. 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (tekst jednolity - Dz. U. Nr 12, poz. 68 z 2009 r. z późniejszymi zmianami), pomimo wcześniej prowadzonego postępowania dyscyplinarnego i ukarania karą upomnienia (orzeczenie Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej z dnia [...] sierpnia 2011 r.); Zarobkowanie poza służbą, bez zgody przełożonego uprawnionego do mianowania, podejmował w szczególności w nw. zakresie:

a. uzgodnienie projektu Studia [...], ul. B. [...] – [...] stycznia 2011 r.;

b. uzgodnienie projektu Studia [...], ul. S. [...] - [...] stycznia 2011 r.;

c. uzgodnienie projektu Studia [...], ul. B. [...] –[...] stycznia 2011 r. (nr [...]);

d. uzgodnienie projektu Studio [...], ul. B. [...] – [...] stycznia 2011 r. (nr [...]);

e. uzgodnienie projektu [...] - obiekt biurowo-magazynowy, O., ul. M. – [...] stycznia 2011 r.;

f. uzgodnienie projektu Pracowni Projektowej R. C., N. – [...] lutego 2011 r.;

g. uzgodnienie projektu I. – [...] marca 2011 r.;

h. uzgodnienie projektu E. Studio [...], B. – [...] kwietnia 2011 r.;

i. uzgodnienie projektu Fabryki Projektów M. K., O. – [...] maja 2011 r.;

j. uzgodnienie projektu Pracowni [...], O. – [...] czerwca 2011 r.;

k. uzgodnienie projektu Firma [...] W. M., I. – [...] czerwca 2012 r.;

l. uzgodnienie projektu Pracowni Projektowej T. M. – [...] lipca 2011 r.;

m. uzgodnienie projektu W. K., O., ul. J. [...] – [...] sierpnia 2011 r.;

n. uzgodnienie projektu K. O., N. – [...] sierpnia 2011 r.;

o. uzgodnienie projektu J. D., O. – [...] sierpnia 2011 r.;

p. uzgodnienie projektu Firmy I. sp. z o.o., I. – [...] sierpnia 2011 r.;

q. uzgodnienie projektu Pracowni [...] J. K., I. – [...] września 2011 r.;

r. uzgodnienie projektu E. Studio [...], B. – [...] września 2011 r.;

s. ekspertyza [...] O., ul. W. [...] z dnia [...] września 2011 r. (podstawa umowa o dzieło);

t. ekspertyza Przedszkole [...] Nr [...] O., ul. P. [...] z dnia [...] października 2011 r. (podstawa umowa o dzieło),

u. zawiadomienie o wyborze w trybie zamówienia publicznego, P. P. - ekspertyza przeciwpożarowa Szpitala [...] w O. z dnia [...] lipca 2011 r. na kwotę [...] zł;

v. ekspertyza techniczna stanu ochrony przeciwpożarowej budynku mieszkalnego, podlegającego zmianie sposobu użytkowania na potrzeby mieszkalno-usługowe z funkcją pensjonatu działki: [...] obręb N. gm. P., umowa o dzieło – [...] kwietnia 2012 r.;

5. Nie wykonał poleceń służbowych, polegających na nieprzedłożeniu pisemnych odpowiedzi na pytania dotyczące zarobkowania [...] P. P. poza służbą (pisma: [...] z dnia [...] lutego 2012 r. i [...] z dnia [...] lutego 2012 r.), co stanowi naruszenie art. 30 ust. 1 ustawy o PSP, tj. roty złożonego ślubowania przez [...] P. P. w dniu [...] września 1992 r.

6. Nieusprawiedliwiona nieobecność w służbie w dniach od [...] do [...] stycznia 2012 r., co stanowi naruszenie §36 ust. 1 pkt 2 Regulaminu Służby KMPSP w O..

7. Lekceważył rozkazy i decyzje wyższych przełożonych, co obniża autorytet przełożonego - Dowódcy [...] nr [...] w O., co potwierdza m. in. notatka służbowa dowódcy z dnia [...] stycznia 2012 r. Powyższe stanowi naruszenie § 36 ust.1 pkt 5 Regulaminu Służby KMPSP w O. oraz art. 30 ustawy o p.s.p.

tj. o naruszenie przepisów art. 30 ust. 1, art. 57a ust. 1 oraz art. 57a ust. 6 i ust. 7 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (tekst jednolity - Dz. U. Nr 12, poz.68 z 2009 r. z późniejszymi zmianami).

Orzeczeniem nr [...] z dnia [...] stycznia 2013 r. Komisja Dyscyplinarna I Instancji przy Komendancie Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej w O., rozpoznając powyższy wniosek orzekła w sposób następujący:

1. Uznała obwinionego winnym zarzucanych mu czynów, wskazanych w pkt 1 i 5.

2. W oparciu o art. 119 ust. 1 ustawy o p.s.p., ustalając, że doszło do przedawnienia karalności zarzucanych obwinionemu, umorzyła postępowanie dyscyplinarne w zakresie pkt 2 i pkt 3.

3. W ramach zarzucanych obwinionemu w pkt 4 czynów, w oparciu o art. 119 ust. 1 ustawy o p.s.p., ustalając, że doszło do przedawnienia karalności czynów wskazanych od lit. a do lit. k, umorzyła postępowanie dyscyplinarne w tym zakresie.

4. W ramach czynów zarzucanych obwinionemu w pkt 4, uznała obwinionego winnym czynu wskazanego pod lit. p.

5. Uniewinniła obwinionego od popełnienia czynów wskazanych w pkt 4 od lit. I do lit. o oraz od lit. r do lit. v.

6. Uniewinniła obwinionego od zarzutu wskazanego w pkt 4 w zakresie notorycznego podejmowania zajęcie zarobkowego poza służbą bez wymaganej pisemnej zgody przełożonego.

7. Uniewinniła obwinionego od popełnienia czynów wskazanych w pkt 6 i pkt 7.

8. Za popełnione ww. czyny wymierzyła obwinionemu karę dyscyplinarną obniżenia stopnia służbowego wskazaną w art. 117 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o p.s.p., do stopnia kapitan.

9. Kosztami postępowania postanawia obciążyć Skarb Państwa.

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie, Komisja Dyscyplinarna uznała za udowodniony fakt popełnienia przez obwinionego czynów zarzucanych mu w pkt 1 i 5 wniosku o ukaranie, powołując się na prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w O. [...] Wydziału Karnego sygn. akt [...], uznający P. P. za winnego zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne w związku z art. 12 ustawy Kodeks karny i warunkowo umarzającego postępowanie karne na okres próby jednego roku. Konsekwencją takiego stanu stała się konieczność poniesienia odpowiedzialności dyscyplinarnej przez P. P.. Zgodnie bowiem z art.115 ust. 2 ustawy o p.s.p., strażak odpowiada dyscyplinarnie również za popełnione przestępstwa lub wykroczenia, niezależnie od odpowiedzialności karnej. Ponadto, zgodnie z art. 119 ust. 2 ustawy o p.s.p., jeżeli popełniony czyn zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie dyscyplinarne nie może nastąpić wcześniej niż przedawnienie przewidziane w przepisach Kodeksu Karnego. W tym przypadku, przedawnienie nie może nastąpić po 5 latach od czasu popełnienia (art. 101 §1 pkt 4 k.k.). Biorąc pod uwagę perspektywę czasową występku wskazaną w ww. wyroku (tj. od [...] stycznia 2010 r. do [...] maja 2010 r.) należy stwierdzić ponad wszelką wątpliwość, że odpowiedzialność dyscyplinarna obwinionego w tym zakresie nie ustała i podlegała rozpoznaniu.

Jednocześnie wskazano, że wobec braku wskazania w ww. wyroku Sądu Rejonowego o winie obwinionego w zakresie popełnienia czynu nieterminowego złożenia oświadczeń majątkowych, zgodnie z art. 119 ust. 1 ustawy o p.s.p. upłynął termin przedawnienia tego przewinienia i nie może ono już być przedmiotem postępowania dyscyplinarnego.

Z tego samego powodu – upływu okresów wskazanych w art. 119 ust. 1 ustawy o p.s.p. – umorzono postępowanie w zakresie zarzutów wskazanych w pkt 2 i 3 wniosku o ukaranie.

W ramach postępowania wyjaśniającego dotyczącego zarzutów z pkt 4 wniosku organ ustalił, że w dniu [...] października 2009 r. P. P. złożył do Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w O. raport, w którym zwrócił się o wyrażenie zgody wyłącznie na sprawowanie funkcji rzeczoznawcy ds. ochrony przeciwpożarowej, tj. uzgadnianie i opiniowanie projektów budowlanych i technicznych zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz sporządzanie i uzgadnianie ekspertyz. Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej w O., działając w oparciu o art. 57a ww. ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, udzielił obwinionemu pisemnej zgody na ww. działalność, pod warunkiem wykonywania jej poza godzinami służby oraz poza obszarem działania Komendy Miejskiej PSP w O..

Kolejny raport dotyczący dodatkowego zarobkowania P. P. złożył w dniu [...] lipca 2010 r. Między innymi, w pkt III tego raportu, obwiniony wnosił o wyrażenie zgody na sprawowanie funkcji rzeczoznawcy oraz wnioskując o cyt. rozszerzenie na powiat i miasto O.. Ponadto w raporcie P. P. zwrócił się o wyrażenie zgody na prowadzenie działalności popularyzatorskiej i dydaktycznej oraz prowadzenie działalności zarobkowej w ramach umów cywilnoprawnych w zakresie: wykładania w U [...] w O., prowadzenia szkoleń, opracowania planów ewakuacji, instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, oceny zagrożenia wybuchem. Na rewersie raportu nie ma żadnej pisemnej adnotacji Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w O. o wyrażeniu zgody na dodatkowe zarobkowanie. Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej w O. pismem o znaku [...] z dnia [...] sierpnia 2010 r. poinformował natomiast obwinionego, że do czasu zakończenia toczącego się naówczas postępowania wyjaśniającego, nie wyraża zgody na podejmowanie przez obwinionego dodatkowego zarobkowania poza służbą w obszarze zadań innych niż wyszczególnione w ww. raporcie z dnia [...] października 2009 r. Pismo to zostało wysłane w dniu [...] sierpnia 2010 r. i skutecznie doręczone [...] sierpnia 2010 r. Następnie, Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej w O. pismem o znaku [...] z dnia [...] lutego 2011 r. uchylił P. P. zgodę na pełnienie funkcji rzeczoznawcy ds. ochrony przeciwpożarowej poza terenem powiatu o., udzieloną w dniu [...] października 2009 r., które to pismo obwiniony otrzymał ww. pismo w dniu [...] lutego 2011 r., co potwierdził swoim podpisem na egzemplarzu ad acta. W ocenie Komisji Dyscyplinarnej, z zapisów ww. dokumentów, niebudzącym wątpliwości jest fakt, że od dnia [...] lutego 2011 r. P. P. nie posiadał zgody odpowiedniego przełożonego na prowadzenie jakiejkolwiek działalności zarobkowej związanej ze sprawowaniem funkcji rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Ponadto na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, tj. z dokumentów - zawiadomień o uzgodnieniu projektu budowlanego, kierowanych do KWPSP w O. przez P. P., jako rzeczoznawcę ds. ochrony przeciwpożarowej oraz z przedłożonych podczas rozprawy kart z uzgodnień ekspertyz technicznych oraz zeznań świadka [...] M. H., ustalono, że P. P. prowadził w okresie roku wstecz od wszczęcia przeciwko jego osobie toczącego się obecnie postępowania dyscyplinarnego, intensywną działalność w zakresie sprawowania funkcji rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych.

W toku postępowania, na podstawie zaświadczenia z Urzędu Miasta w I., ustalono ponadto, że P. P. figuruje w rejestrze ewidencji działalności gospodarczej pod numerem ewidencyjnym [...] (nazwa: FIRMA HANDLOWO-USŁUGOWA P. P.).

W związku z powyższym, zobowiązano Rzecznika Dyscyplinarnego do wystąpienia do podmiotów, na rzecz których P. P. wykonał – w okresie do roku wstecz przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego – swoje usługi w ramach sprawowania funkcji rzeczoznawczy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, by odpowiedzieli na pytanie: czy obwiniony P. P. otrzymał stosowne wynagrodzenie czy też nie otrzymał go (bez podawania jego wysokości).

Z uzyskanych odpowiedzi wynikało, że obwiniony uzyskał wynagrodzenie za jedną wykonaną usługę. W pozostałych przypadkach, z różnych powodów, wynagrodzenie nie zostało obwinionemu wypłacone. Ponadto przeprowadzono analizę oświadczeń majątkowych P. P., co jednakże nie pozwoliło na jednoznaczne określenie źródła przychodów P. P..

W związku z powyższym, uznano P. P. za winnego popełnienia czynu wskazanego w pkt 4 lit. p wniosku, natomiast w pozostałym zakresie umorzono postępowanie z uwagi na upływ okresu przedawnienia, bądź uniewinniono obwinionego.

W zakresie pkt 5 wniosku Komisja Dyscyplinarna ustaliła, na podstawie zeznań świadków A. G. oraz S. F., złożonych na rozprawach w dniu [...] i [...] września 2012 r., że dotychczas nie wpłynęła od obwinionego żadna odpowiedź w sprawie pism Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w O. z dnia [...] lutego 2012 r. i z dnia [...] lutego 2012 r., którymi wydał P. P. polecenie pisemnej odpowiedzi na nw. pytania:

– Czy od dnia [...] lutego 2011 r. wykonywał i czy obecnie wykonuje czynności rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, polegające na uzgadnianiu i opiniowaniu projektów budowlanych i technicznych zabezpieczeń przeciwpożarowych lub sporządzaniu i uzgadnianiu ekspertyz?

– Czy z tytułu wykonywanych czynności otrzymał wynagrodzenie?

Komisja wskazała, że niewykonanie tego polecenia stanowi naruszenie art. 30 ust.1 ustawy o p.s.p. oraz § 36 ust. 1 pkt 5 Regulaminu Służby KMPSP w O., wprowadzonego decyzją nr [...] Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w O. z dnia [...] października 2007 r.

W przedmiocie zarzutu określonego w pkt 6 wniosku zostało ustalone, że nieobecność obwinionego w jednostce straży pożarnej w dniach [...] stycznia 2012 r. była nieobecnością usprawiedliwioną. Wynika to z faktu, iż P. P. został w związku z prowadzonym przeciwko niemu postępowaniem karnym, decyzją nr [...] z dnia [...] września 2011 r. Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w O., zawieszony w wykonywaniu czynności służbowych, z dniem [..] września 2011 r. do czasu uzyskania prawomocnego wyroku sądu. Wyrok ten P. P. otrzymał w dniu 25 stycznia 2012 r. Następnie został w dniu [...] stycznia 2012 r. skierowany na badania do Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej MSWIA w O., przyjął skierowanie i poddał się badaniu. Zatem w ocenie komisji nie wystąpiło tu naruszenie dyscypliny służbowej.

W odniesieniu do ostatniego punktu wniosku, Komisja ustaliła na podstawie zeznań świadków, że zarzucane czyny, jakkolwiek miały miejsce, nie stanowiły naruszenia dyscypliny służbowej, albowiem odmowa wykonania poleceń nastąpiła w okresie, w którym obwiniony był zawieszony w czynnościach służbowych, a więc w sytuacji, w której wręcz nie powinien wykonywać poleceń przełożonych.

W konkluzji Komisja Dyscyplinarna orzekła, że udowodnione w toku postępowania przewinienia dyscyplinarne P. P. naruszyły dobre imię służby i zasady etyki zawodowej. Swoim postępowaniem P. P. dopuścił się bowiem naruszenia prawa, w tym popełnił przestępstwo zagrożone sankcją karną. Komisja wskazała, że nie wykonując polecania służbowego Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w O. obwiniony przyczynił się do obniżenia autorytetu swojego przełożonego i wykazał swój lekceważący stosunek do jego osoby. Komisja wskazała, że postępowanie obwinionego źle wpływa na relacje służbowe w jednostce.

Biorąc zatem pod uwagę wskazane wyżej okoliczności Komisja ukarała P. P. obniżeniem stopnia służbowego do stopnia [...]. Kara ta wydała się bowiem Komisji współmierna do ciężaru popełnionych przez obwinionego czynów.

Od powyższego orzeczenia P. P. odwołał się do Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej, zarzucając mu niezbadanie wszystkich okoliczności faktycznych oraz stronniczość w wydaniu rozstrzygnięcia.

Dodatkowo obwiniony zarzucił organowi pominięcie złożonego przez niego na rozprawie wniosku o skierowanie zapytania, na podstawie artykułu 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, o zgodność aktu normatywnego – rozporządzenia MSWiA z dnia 25 lutego 2008 r. w sprawie trybu postępowania w sprawach oświadczeń o stanie majątkowym strażaków Państwowej Straży Pożarnej oraz wzoru oświadczenia o stanie majątkowym osób pełniących funkcje organów Państwowej Straży Pożarnej – z Konstytucją, z uwagi na wprowadzony w tym rozporządzeniu wymóg podania wysokości dochodów brutto, a nie przychodów.

Ponadto obwiniony zarzucił Komendantowi Miejskiemu SP ujawnienie informacji zastrzeżonych z oświadczenia majątkowego, przekazywanie niepełnych danych dotyczących go oraz podawanie informacji nieprawdziwych, a także nieuprawnione zbieranie informacji dotyczących pracownika oraz rozpowszechnianie negatywnych pogłosek na jego temat.

Kolejnym zarzutem stało się preparowanie dokumentów świadczących na niekorzyść obwinionego w postaci oświadczenia Dowódcy [...] M. W., a także zarzucanie mu czynów niepopełnionych.

Dodatkowo Komisji zarzucono stronniczość w postaci odbywania narady nad orzeczeniem w obecności rzecznika dyscyplinarnego, a ponadto przedkładanie zeznań świadków ponad wyjaśnienia obwinionego w sytuacji ich znacznej rozbieżności, co skutkowało naruszeniem zasady domniemania niewinności.

P. P. wniósł także o wystąpienie przez Odwoławczą Komisję Dyscyplinarną przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko Komendantowi Miejskiemu PSP w O., za zaniedbania jakich się dopuścił oraz skierowanie doniesienia do prokuratury, za ujawnianie informacji zastrzeżonych oraz składanie fałszywych zeznań przed komisją dyscyplinarną, a także, by Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej wystąpiła z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko rzecznikowi dyscyplinarnemu w związku z przekroczeniem uprawnień.

Wniósł również o wyznaczenie nowego rzecznika dyscyplinarnego oraz skierowanie postępowania do Komisji Dyscyplinarnej przy KW PSP w innym województwie, co zapewni uczciwe postępowanie i obiektywizm oraz brak stronniczości przy wydawaniu orzeczenia.

W dniu 2 maja 2013 r. do Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy KG PSP wpłynęło pismo obrońcy obwinionego – adwokata R. Z., będące uzupełnieniem złożonego wcześniej odwołania obwinionego. W piśmie tym obrońca obwinionego zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu dodatkowo:

1. na podstawie art. 124n ustawy o PSP w zw. z art. 438 pkt 2 kpk obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności:

a. art. 7 kpk i art. 410 kpk w zw. z art. 174 kpk przez dopuszczenie przez Komisję I instancji dowodów z pism zastępujących zeznania świadków, którzy powinni być uzupełniająco przesłuchani na rozprawie – dotyczy to m. in. świadka [...] A. G. (pismo z dnia [...] października 2012 r.) oraz świadka [...] S. F. (pisma świadka uzupełniające jego zeznania);

b. art. 140 w zw. z art. 391 § 1 i § 3 kpk, art. 392 § 1 kpk i art. 394 § 2 kpk poprzez naruszenie zasady bezpośredniości przez niedozwolone ujawnienie bez odczytywania (mimo obowiązku odczytu) protokołów wcześniejszych zeznań świadków z postępowania wyjaśniającego, podczas gdy protokoły te powinny być odczytane po przesłuchaniu świadków, a świadkowie powinni wypowiedzieć się odnośnie nieścisłości lub odmiennych twierdzeń w swoich poprzednich zeznaniach;

c. art. 410 kpk w zw. z art. 389 § 1 i § 2 kpk poprzez naruszenie zasady bezpośredniości przez niedozwolone ujawnienie bez odczytywania na rozprawie w dniu 4 września 2012 r. wyjaśnień obwinionego z postępowania wyjaśniającego podczas, gdy wyjaśnienia te powinny być obwinionemu odczytane z uwagi na odmowę powielania swojego poprzedniego stanowiska, a obwiniony powinien się do nich odnieść – niezależnie od zgody stron na ujawnienie bez odczytywania;

d. art. 368 kpk poprzez nieprawidłowe dopuszczenie lub niedopuszczenie zgłoszonych na rozprawie wniosków dowodowych w wyniku braku zapytań stron o ich stanowiska odnośnie zgłoszonego wniosku, co powinno skutkować wydaniem albo zarządzenia przez Przewodniczącego albo postanowienia przez Komisję; podobnie należy ocenić kilkakrotne odbieranie wyjaśnień od obwinionego na rozprawach pomimo braku formalnego uzupełniającego przesłuchania obwinionego;

e. art. 16 kpk w zw. z art. 191 § 1 i § 2 kpk w związku z art. 7 kpk przez wadliwe przesłuchiwanie wszystkich świadków w wyniku pominięcia zapytania świadków o ściśle określone dane osobowe oraz niepouczenie świadków o ewentualnej możliwości prawa odmowy zeznań, co mogło mieć wpływ na treść ich zeznań;

f. art. 170 § 1 i § 3 kpk poprzez odrzucenie wniosku dowodowego obwinionego o dopuszczenie dowodu z dokumentów w aktach sprawy funkcjonariusza PSP z N. w sytuacji, gdy oddalenie wniosku dowodowego powinno mieć formę postanowienia, a założenie a priori, iż dowód nie wniesie nic do sprawy wykracza poza kodeksowe przesłanki oddalenia dowodu;

2. na podstawie art. 124 n ustawy o PSP w zw. z art. 438 pkt 3 kpk błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść, polegający na uznaniu obwinionego winnym czynu z pkt 5 tj. nieprzedłożenia pisemnych odpowiedzi na pisma jego przełożonego z dnia [...] lutego 2012 r., co stanowi naruszenie roty złożonego ślubowania w sytuacji, gdy jak ustaliła Komisja I instancji w styczniu 2012 r. uprawomocnił się wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne wobec obwinionego dot. podania nieprawdy w oświadczeniach majątkowych, co powodowało, że wobec podejmowanych działań przełożonych obwinionego zmierzających do ustalenia faktu dodatkowego zarobkowania obwinionemu przysługiwało prawo do obrony w rozumieniu art. 6 kpk oraz płynący z art. 74 § 1 kpk brak obowiązku dostarczania dowodów na swoją niekorzyść.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 124n ustawy o PSP w związku z art. 437 § 2 kpk obrońca obwinionego wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Komisji Dyscyplinarnej I instancji.

Odwoławcza Komisja przy Komendancie Głównym Policji wydała w dniu [...] maja 2013 r. orzeczenie, w którym orzekła o uchyleniu zaskarżonego orzeczenia i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania komisji I instancji, a także obciążyła Skarb Państwa kosztami postępowania.

Komisja uznała, że zarzuty podniesione w odwołaniu zasługują na uwzględnienie, w szczególności wskazując na naruszenia art. 410 k.p.k, 174 k.p.k. w związku z art. 124n ustawy o PSP, poprzez wielokrotne zastępowanie w trakcie postępowania zeznań świadków treścią pism i zapisków, szczególnie w stosunku do świadków A. G. i S. F.. Podkreślono, że organ procesowy nie może zastępować bowiem zeznań świadków dowodami pisanymi, tym bardziej notatkami służbowymi zgromadzonymi w postępowaniu wyjaśniającym. Taki sposób prowadzenia postępowania narusza zasadę bezpośredniości - świadek winien bezpośrednio w obecności organu prowadzącego postępowania złożyć zeznania na okoliczność faktów istotnych w sprawie, a treść pism nie może ich zastępować. Pozwala to na obiektywną weryfikację wartości danego środka dowodowego. Natomiast treść pisma może co najwyżej stanowić dowód na okoliczność, iż dana osoba w danym dniu sporządziła dokument o określonej treści.

Kolejnym uwzględnionym przez Komisję zarzutem stało się naruszenie procedury karnej przez Komisję I instancji, polegające na dopuszczaniu lub oddalaniu wniosków dowodowych oraz odbieraniu od świadków oświadczeń w zakresie danych osobowych. Komisja I instancji naruszyła art. 170 §3, k.p.k., który wymaga dla oddalenia wniosku dowodowego formy postanowienia, dotyczy to także normy art. 368 k.p.k., który stanowi, iż dopuszczenie wniosku dowodowego wymaga zapytania się przez przewodniczącego składu orzekającego pozostałych stron, czy sprzeciwiają się dopuszczeniu danego dowodu. Jeśli nikt się nie sprzeciwi, to możliwe jest dopuszczenie dowodu w drodze zarządzenia przewodniczącego. Taka procedura nie została przeprowadzona przez Komisję I instancji. Również sposób odbierania od świadków danych osobowych, określony w art. 191 §1 i 2 k.p.k. także nie był przestrzegany.

Wskazano także, iż komisja I instancji naruszyła także art. 389 §1 k.p.k. w sytuacji, gdy obwiniony na rozprawie w dniu 21 września 2012 r. odmówił składania wyjaśnień, lub złożył wniosek o wycofanie swoich zeznań, złożonych na poprzedniej rozprawie. Bowiem nie odczytano poprzednich wyjaśnień obwinionego, a przewodniczący nie zwrócił się do niego o wyjaśnienie zachodzących sprzeczności.

Za zasadny uznano także zarzut naruszenia art. 391 §1 k.p.k., iż ujawnienie przez odczytanie zeznań świadka następuje dopiero po złożeniu aktualnych zeznań tego świadka, odmowie zeznań, złożeniu odmiennych twierdzeń lub oświadczeniu o niepamiętaniu okoliczności.

Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna nie podzieliła natomiast stanowiska obrońcy obwinionego w zakresie naruszenia przez Komisję I instancji art. 391 § 1 k.p.k. w odniesieniu do konieczności ujawnienia poprzez odczytanie zeznań świadka W., H. oraz F., bowiem z treści załączonych protokołów rozpraw, nie wynikały okoliczności zobowiązujące do odczytania wcześniej złożonych zeznań przez tych świadków.

Jako nietrafione określono również twierdzenie obrońcy obwinionego, że obwiniony zgodnie z art. 6 k.p.k. mógł odmówić wyjaśnień, żądanych przez przełożonego pismami z dnia [...] lutego oraz [...] lutego 2012 r., bowiem w okresie tym [...] P. P. nie był objęty wszczętym postępowaniem dyscyplinarnym w tej sprawie i nie mógł korzystać ze statusu obwinionego. Zauważono również, że zgodnie z rotą ślubowania, (art. 30 ustawy o PSP) strażak jest zobowiązany wykonywać polecenia przełożonych. Ponadto niewykonanie tego polecenie było sprzeczne z § 36 ust. 1 pkt 5 regulaminu służby KM PSP w O., wprowadzonego decyzją nr [...] Komendanta Miejskiego PSP w O. z dnia [...] października 2007 r.

Wskazane naruszenia okazały się dla Komisji Odwoławczej wystarczające do uznania, że zaskarżone orzeczenie nie może się ostać, w związku z czym rozstrzygnięto jak w sentencji.

Powyższe orzeczenie stało się przedmiotem skargi P. P. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której zaskarżono orzeczenie w całości i wniesiono o jego zmianę i uniewinnienie skarżącego oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W skardze zarzucono:

1. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj: art. 5 § 2 kpk poprzez rozstrzygnięcie powstałych wątpliwości na niekorzyść obwinionego, podczas gdy jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego i uzasadnienia orzeczenia Komisja Dyscyplinarna miała wątpliwości co do pewności popełnienia zarzucanych czynów, a nie mogąc potwierdzić dokonanych ustaleń oparła się wyłącznie na mało wiarygodnym dowodzie bez przeprowadzenia stosownej weryfikacji;

2. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 4 i art. 7 kpk poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów oraz zasady obiektywizmu dając wiarę budzącym zastrzeżenia zeznaniom [...] A. G. oraz [...] S. F., podczas gdy wyjaśnienia złożone przez obwinionego zostały uznane za niewiarygodne;

3. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 170 § 1 kpk poprzez nierozpatrzenie wniosków dowodowych obwinionego w sytuacji, gdy nie było ku temu przeciwwskazań;

4. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 424 § 1 kpk poprzez sporządzenie uzasadnienia orzeczenia w sposób pobieżny, ogólny, bez wyjaśnienia, w jaki sposób Komisja Dyscyplinarna doszła do wniosków sformułowanych w uzasadnieniu orzeczenia;

5. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 410 kpk poprzez zupełne nieuwzględnienie istotnych okoliczności wskazanych przez obwinionego bez wskazania w uzasadnieniu dlaczego Komisja pominęła wskazane okoliczności i jak oceniła poszczególne wnioski dowodowe mające wpływ na końcowe ustalenia;

6. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 437 § 2 kpk poprzez niedokonanie zmiany zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienia skarżącego od czynów, za które komisja I instancji uznała go winnym w sytuacji, gdy zebrany materiał dowodowy i przedstawione okoliczności świadczących o niewinności skarżącego.

Uzasadniając skargę, P. P. przedstawił stan faktyczny sprawy. Podniósł, że postępowanie dyscyplinarne jest prowadzone w oparciu o przepisy postępowania karnego, z czego wywnioskował również, iż WSA w Warszawie może zmienić orzeczenie i orzec co do istoty sprawy, tak jak sąd karny.

Skarżący podtrzymał wyrażony w odwołaniu zarzut naruszenia zasady in dubio pro reo, a także oparcie swojego rozstrzygnięcia na niepełnym i niewystarczającym materiale dowodowym, wyciągając z niego daleko idące wnioski.

Ponownie podniesiono również zarzut naruszenia zasady domniemania niewinności poprzez oparcie się na zeznaniach świadków stojących w sprzeczności z wyjaśnieniami obwinionego, z jednoczesnym pominięciem tychże. Dodatkowym zarzutem było dopuszczenie jako dowodu pism precyzujących zeznania świadków.

Dodatkowo postawiono zarzut pominięcia wniosków dowodowych zgłaszanych przez P. P. w postępowaniu, jak również pominięcie podniesionych przez skarżącego zarzutów zawartych w odwołaniu, dotyczących błędnego ustalenia stanu sprawy i skupienie się na zarzutach natury procesowej wskazanych przez pełnomocnika skarżącego. Zdaniem skarżącego, uzasadnienie orzeczenia jest niewystarczające i lakoniczne, co pozbawiło go możliwości zapoznania się z stanowiskiem Komisji Odwoławczej w istotnych dla skarżącego kwestiach.

W odpowiedzi na skargę udzielonej w imieniu Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej przez jej Przewodniczącego, wniesiono o oddalenie skargi jako bezzasadnej i podtrzymano w całości argumentację wyrażoną w orzeczeniu. Jednocześnie wskazano, że zaskarżone orzeczenie Komisji wypełnia wniosek obrońcy obwinionego w zakresie uchylenia orzeczenia I instancji, a złożona skarga zdaje się zmierzać do przedłużenia postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych, sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

W myśl zaś art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej p.p.s.a.), Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W tym kontekście sąd administracyjny nie jest władny orzec ani o winie skarżącego, ani też uniewinnić go od postawionych zarzutów, o co wnosił P. P. w skardze.

Oceniając zasadność skargi w świetle wskazanych wyżej kryteriów Sąd stwierdził, iż skarga P. P. nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżone orzeczenie Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy Komendancie Głównym PSP nie naruszają prawa w stopniu mającym wpływ na prawidłowość wydanego rozstrzygnięcia.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem zaskarżenia jest orzeczenie Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy Komendancie Głównym PSP z dnia [...] maja 2013 r. nr [...], którym to orzeczeniem Komisja Odwoławcza Dyscyplinarna uchyliła w całości orzeczenie Komisji Dyscyplinarnej przy [...] Komendancie Wojewódzkim PSP w O. z dnia [...] stycznia 2013 r., sygn. akt [...], w sprawie uznania obwinionego P. P. winnym zarzucanych mu czynów oraz wymierzenia mu kary dyscyplinarnej obniżenia stopnia służbowego do stopnia kapitana.

Podstawą tego orzeczenia był art. 437 § 2 kpk. Wskazać należy, że zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej strażaków oraz postępowanie w tych sprawach regulują przepisy Rozdziału 11 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 Nr 12, poz. 68 z późn. zm.). W sprawach zaś nieuregulowanych w tym rozdziale, w zakresie postępowania dyscyplinarnego, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego (art. 124n ustawy o PSP). Wskazać należy, że zgodnie z art. 437 § 1 kpk, po rozpoznaniu środka odwoławczego sąd orzeka o utrzymaniu w mocy, zmianie lub uchyleniu zaskarżonego orzeczenia w całości lub w części. Dotyczy to odpowiednio rozpoznania środka odwoławczego od uzasadnienia orzeczenia. Zgodnie zaś z § 2 tego przepisu, jeżeli pozwalają na to zebrane dowody, sąd odwoławczy zmienia zaskarżone orzeczenie, orzekając odmiennie co do istoty, lub uchyla je i umarza postępowanie; w innych wypadkach uchyla orzeczenie i przekazuje sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania; przepis art. 397 stosuje się odpowiednio.

Wskazać należy, że "uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania – poza wypadkami przewidzianymi w art. 439 k.p.k. – może nastąpić tylko wtedy, gdy zachodzi co najmniej jedna z przesłanek wymienionych w art. 438 i gdy zebrane w sprawie dowody nie pozwalają na orzeczenie co do istoty sprawy. Trafnie zwraca się uwagę w piśmiennictwie, że teza ta stwarza opaczne wrażenie, iż w wypadkach odwoławczego korygowania zaskarżonego orzeczenia regułą powinna być jego zmiana, wyjątkiem zaś tylko jego uchylenie i przekazanie do ponownego rozpoznania. Tymczasem wydanie przez sąd odwoławczy odmiennego orzeczenia co do istoty sprawy może nastąpić tylko wyjątkowo, gdy pozwalają na to zebrane dowody" (patrz Komentarz Lex 2014 do art. 437 Kodeksu postępowania karnego – Jan Grajewski, Sławomir Stainbom ).

Wskazać należy, że zgodnie z art. 438 orzeczenie ulega uchyleniu lub zmianie w razie stwierdzenia:

1) obrazy przepisów prawa materialnego,

2) obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia,

3) błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia,

4) rażącej niewspółmierności kary lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego lub innego środka.

Rozpoznając niniejszą sprawę przypomnieć należy, że pismem z dnia 26 kwietnia 2013 r., skierowanym do Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy KG PSP, profesjonalny pełnomocnik skarżącego - adwokat R. Z., wniósł o uchylenie orzeczenia Komisji I instancji, wskazując w tym piśmie na szereg zarzutów natury procesowej popełnionych w trakcie procedowania przed Komisją Dyscyplinarną przy [...] Komendancie PSP, które to naruszenia, zdaniem wnoszącego, miały wpływ na treść orzeczenia. Dotyczyło to naruszenia min. przepisów art. 410, 391, 389 § 1 i § 2 , 368, 191 § 1 i § 2 170 § 1 i § 3 kpk i na podstawie art. 437 § 2 kpk pełnomocnik skarżącego wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Komisję I instancji. Stanowisko to zostało również podtrzymane zarówno przez obwinionego jak i jego obrońcę w trakcie trwającej w dniu [...] maja 2013 r. rozprawy przed Odwoławczą Komisją Dyscyplinarną.

Tak więc skoro skarżący, jak i jego obrońca, wnosząc o uchylenie orzeczenia Komisji I instancji, zarzucali jej naruszenie szeregu przepisów prawa procesowego, w tym naruszenie zasady bezpośredniości, a Komisja Odwoławcza rozpoznając wniesione odwołanie podzieliła stanowisko P. P. i jego pełnomocnika, to uznać należy, że podjęte przez Komisję Odwoławczą orzeczenie jest prawidłowe i znajduje oparcie w art. 437 kpa.

Zaskarżone orzeczenie uwzględnia zatem wniosek obrońcy obwinionego, postawiony w piśmie z dnia [...] kwietnia 2013 r., podtrzymany podczas rozprawy przed Komisją Odwoławczą w dniu [...] maja 2013 r. o uchylenie zaskarżonego orzeczenia Komisji Dyscyplinarnej I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Wskazać należy również, przywołując słowa obrońcy skarżącego wypowiedziane w trakcie rozprawy przed Komisją Odwoławczą: "ja uważam, że na tym etapie te błędy proceduralne, które zostały popełnione przy gromadzeniu materiału dowodowego, bo ten materiał jest nienależycie zebrany i oceniony i dlatego nie może być podstawą do wydania końcowych rozstrzygnięć typu uniewinnienie czy uznanie za winnego, dlatego wnoszę aby komisja uchyliła całe to orzeczenie w zaskarżonej części na niekorzyść obwinionego i przekazała tę sprawę do ponownego rozpoznania Komisji Dyscyplinarnej I instancji", że Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela pogląd organu, przychylający się do stanowiska skarżącego i jego pełnomocnika, o naruszeniu przepisów procesowych, którymi dotknięte było orzeczenie organu I instancji. Zgodzić się zatem należy z organem, że w świetle tych stwierdzeń, którym w oparciu o art. 437 kpa organ odwoławczy przyznał rację, bezpodstawne są zarzuty P. P. zawarte w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 151 w zw. z art. 132 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), należało orzec jak w sentencji wyroku.