IV SA/Wa 29/14

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, na zasadzie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013 r., poz. 267), zwanej dalej "K.p.a.", utrzymał w mocy swoją decyzję z [...] października 2013 r. o odmowie wstrzymania wykonania decyzji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z [...] lipca 2012 r. o odmowie nadania p. Z. I.– obywatelce F. (mylnie wskazano obywatelstwo [...]) - statusu uchodźcy, odmowie udzielenia ochrony uzupełniającej i wydaleniu, wobec stwierdzenia, że nie zachodzą okoliczności udzielenia zgody na pobyt tolerowany.

Organ uzasadnił swoje orzeczenie, przywołując następujące okoliczności faktyczne i uwarunkowania prawne sprawy:

- wskazano na przesłanki, określone w art. 33 ust. 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2012 r., poz. 680), zwanej dalej "ustawą o udzielaniu ochrony", których łączne zaistnienie stanowi podstawę do wstrzymania wykonania decyzji o wydaleniu wydanej w stosunku do osoby, która po raz kolejny złożyła wniosek o nadanie statusu uchodźcy; można wstrzymać wykonanie decyzji o wydaleniu do dnia doręczenia wnioskodawcy decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy, jeżeli przemawia za tym słuszny interes strony, nie jest to sprzeczne z interesem społecznym i złożenie kolejnego wniosku nie nastąpiło w celu opóźnienia wydania decyzji o wydaleniu lub opóźnienia lub zakłócenia wykonania takiej decyzji,

- w kontekście wniosku Cudzoziemki o wstrzymanie wykonania decyzji o wydaleniu podkreślono - po dokonaniu analizy porównawczej wniosku cudzoziemki z 25 września 2013 r. z wnioskiem złożonym uprzednio oraz wniosku o wstrzymanie wydalenia i wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, że nie wskazała ona żadnych nowych, istotnych i wiarygodnych okoliczności lub dowodów w sprawie, które mogłyby mieć wpływ na zmianę rozstrzygnięcia,

- wskazano, że sytuacja Strony została już wnikliwie zbadana przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców a następnie przez Radę do Spraw Uchodźców; organy stwierdziły, że okoliczności, na które powołała się Cudzoziemka nie uprawniają jej do uzyskania żadnej z form ochrony przewidzianych w postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy,

- wskazana w niniejszym wniosku przez Aplikantkę informacja, że w wieku 12 lat została zgwałcona i w związku z tym cierpi na problemy psychiczne, nie może być uznana za nowy, istotny element w postępowaniu; według organu informacja o rzekomym gwałcie jest mało wiarygodna; Cudzoziemka, podczas szczegółowego przesłuchania 18 kwietnia 2012 r., oświadczyła, że nigdy nie była w kraju pochodzenia prześladowana oraz poddawana przemocy; zeznała, że przyjechała do Polski wraz z rodzicami i rodzeństwem; jako powód przyjazdu podała problemy ojca, jednak nie potrafiła wyjaśnić, na czym te problemy polegały; ojciec strony, stwierdził podczas przesłuchania, że jedyną przyczyną jego wyjazdu była ciążąca na rodzinie zemsta krwi; również w trakcie drugiej procedury uchodźczej Aplikantka ponownie wskazała, że nie była poddawana przemocy o charakterze fizycznym ani psychicznym; poinformowała, że nigdy nie była zatrzymana ani aresztowana ani nie toczyło się nigdy wobec niej postępowanie sądowe bądź administracyjne, nie była także skazana wyrokiem sądu; wnioskodawczyni dodała, że nie brała udziału w działaniach wojennych w swoim kraju; nie zadeklarowała także przynależności do organizacji o charakterze politycznym, religijnym, etnicznym, bądź społecznym,

- odnosząc się do zeznań zainteresowanej w kolejnej procedurze uchodźczej Szef Urzędu przytoczył opinią Rady do Spraw Uchodźców: "W istocie zmiana zeznań w drugiej procedurze nie może być równoznaczna z podaniem nowych okoliczności w sprawie, które istniały w dniu wydania decyzji, lecz nie byty znane organowi, który tę decyzję wydawał. Ponadto, jak wyżej wspomniano, rzekome nowe okoliczności nie mają istotnego znaczenia w sprawie i nie zmieniają jej generalnej oceny. Należy przypomnieć, że w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli: " wyjdą na jaw istotne dla sprawy okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję" (art. 145 par. 1 pkt 5 kpa). W tej sytuacji, merytoryczne rozpatrywanie sprawy po raz drugi, wobec braku jakichkolwiek nowych, istotnych dla jej oceny faktów lub okoliczności, które uzasadniałyby taką procedurę było bezzasadne".

- rozbieżności i opatrywanie treści wniosków o coraz to nowsze elementy wskazuje na zjawisko tzw. "eskalacji zeznań", czyli rozbudowania oświadczeń składanych przez cudzoziemców skutkiem poznania reguł konwencyjnych i proceduralnych, noszących cechy próby kreowania sztucznych scenariuszy, mających dopasować sytuację wnioskodawców do tychże reguł,

- nawet, jeśliby uznać, że gwałt faktycznie miał miejsce, to brak jest związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy owym gwałtem, 12 lat temu, a wyjazdem cudzoziemki z [...] w grudniu 2010 r.,

- dołączone zaświadczenia, z których wynika, że Cudzoziemka skorzystała z pomocy psychologicznej w Centrum Interwencji Kryzysowej oraz, że bierze udział w programach społecznych, skierowanych do cudzoziemców, nie stanowi okoliczności wskazującej na konieczność objęcia Cudzoziemki ochroną międzynarodową,

- organ, w decyzji z [...] października 2013 r., odniósł się już do informacji, że w Polsce przebywa najbliższa rodzina Cudzoziemki i podkreślił, że wobec jej rodziców oraz jej małoletniego rodzeństwa (objętego wnioskiem rodziców) wydano [...] lipca 2012 r. decyzję o odmowie nadania statusu uchodźcy, odmowie udzielenia ochrony uzupełniającej oraz o wydaleniu z terytorium RP, wobec stwierdzenia, że nie zachodzą okoliczności uzasadniające udzielenie zgody na pobyt tolerowany; w chwili obecnej przed organem toczy się kolejne postępowanie w ich sprawie; wobec pełnoletniego brata Cudzoziemki Szef wydał tożsamą do pozostałych członków rodziny decyzję, a następnie decyzją z [...] maja 2013 r. umorzył wszczęte na skutek złożenia przez niego drugiego wniosku postępowanie, wobec stwierdzenia, że wniosek jest niedopuszczalny; nawet, jeśli członkowie rodziny wnioskodawczym otrzymają decyzje o udzieleniu zgody na pobyt tolerowany to Cudzoziemka jest dorosłą ([...]-letnią) i pełnosprawną kobietą; rozpatrzenie jej sprawy nie jest uzależnione od rozstrzygnięć w sprawie krewnych,

- okoliczności przedstawione przez Cudzoziemkę w toku niniejszego postępowania nie są wystarczające do merytorycznego rozpatrzenia sprawy wszczętej na skutek wniesienia przez niego kolejnego wniosku o nadanie statusu uchodźcy, a co za tym idzie, do wstrzymania wykonania decyzji o wydaleniu z terytorium RP; w tej sytuacji, choć niewątpliwie w interesie Strony leży uzyskanie korzystnego dla niej rozstrzygnięcia, tj. wstrzymania wykonania decyzji o wydaleniu, jednakże "słuszny interes strony", o którym mówi art. 33 ust. 4 ustawy o udzielaniu ochrony, nie może być rozumiany, jako zobowiązujący organ administracji do wydania decyzji nie mającej podstaw faktycznych, a co za tym idzie naruszającej prawo; ponadto - w opinii organu rozpatrującego kolejny wniosek, w którym Cudzoziemka nie przedstawiła nowych okoliczności w sprawie - służyło to opóźnieniu lub zakłóceniu wykonania decyzji o wydaleniu; z uwagi na powyższe fakty, wstrzymanie wykonania decyzji o wydaleniu Cudzoziemki nie leży w interesie społecznym.

W skardze Cudzoziemka, sformułowała zarzuty naruszenia przepisów prawa:

- materialnego, poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 33 ust. 4 ustawy o udzielaniu ochrony,

- postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez niedopełnienie obowiązków spoczywających na organie, a wynikających z art. 7, 8, 77, 80, 127 § 3 i art. 107 § 3 K.p.a.

Wniosła o uchylenie decyzji zaskarżonej oraz poprzedzającej ją decyzji z [...] października 2013 r.

Uzasadniając skargę wskazała:

- w kolejnym wniosku o nadanie statusu uchodźcy wyjawiła okoliczność, o której - z powodu wstydu - wcześniej nie wspomniała, że w wieku 12 lat została zgwałcona, we wniosku o wstrzymania wykonania decyzji o wydaleniu wyjaśniła, że jej słuszny interes we wstrzymaniu decyzji o wydaleniu uzasadniony jest przede wszystkim stanem zdrowia psychicznego, koniecznością dokończenia diagnozy w kierunku zespołu stresu pourazowego (dalej: PTSD), a - jeśli diagnoza się potwierdzi - koniecznością przeprowadzenia terapii, oraz faktem, że ze względu na swój stan psychofizyczny potrzebuje pomocy i wsparcia bliskich a cała jej rodzina przebywa obecnie w Polsce; do wniosku dołączyła: zaświadczenie z Centrum Interwencji Kryzysowej; receptę wystawioną przez Poradnię Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych Szpitala Neurologicznego [...]; kwestionariusz PROTECT,

- nie zgadzając się z decyzją z [...] października 2013 r., Cudzoziemka wniosła o ponowne rozpatrzenie sprawy; wyjaśniła, dlaczego nowe dowody, przedstawione przeze nią są istotne dla rozpatrzenia sprawy; jednak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ przytoczył te same argumenty, które wskazał w uzasadnieniu uprzedniej decyzji; nie wziął pod uwagę, że ze względu na stan psychiczny cudzoziemki, który jest skutkiem m.in. zgwałcenia, pomimo, że jest dorosłą kobietą potrzebuje ona wsparcia rodziny a zatem jej sprawa powinna zostać rozstrzygnięta w ścisłym związku ze sprawą jej rodziny, w oparciu o zasadę jedności rodziny,

- Cudzoziemka spełnia określone w art. 33 ust. 4 ustawy o udzielaniu ochrony przesłanki wstrzymania decyzji administracyjnej; decyzja wydawana na podstawie tego artykułu ma charakter uznaniowy (wskazuje na to sformułowanie "może wstrzymać wykonanie decyzji"), jednakże zgodnie z ukształtowaną linią orzecznictwa "działanie w ramach uznania administracyjnego nie oznacza dowolności po stronie organu orzekającego",

- zaskarżona decyzja, podobnie jak ją poprzedzająca, zostały wydane z pominięciem wszechstronnego rozważenia wszystkich okoliczności sprawy i przekroczeniem granic uznania administracyjnego; o braku należytej staranności po stronie organu świadczy chociażby wskazanie, jako obywatelstwa Cudzoziemki "[...]", co nie jest prawdą; jest obywatelką F., narodowości [...],

- błędne jest także orzekanie przez organ w przedmiocie wstrzymania wykonania całej decyzji z [...] lipca 2012 r. - w zakresie odmowy nadania statusu uchodźcy, odmowy udzielenia ochrony uzupełniającej i wydalenia wobec stwierdzenia, że nie zachodzą okoliczności udzielenia zgody na pobyt tolerowany - skoro wniosek o wstrzymanie dotyczył tylko części decyzji - orzeczenia w przedmiocie wydalenia; w analogicznej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w wyroku z 23 lutego 2012 r. (sygn. akt V SA/Wa 1795/11), wskazał: "Wadliwość rozstrzygnięć występuje także w kształcie podjętych decyzji. Przypomnieć należy, że Cudzoziemiec domagał się wstrzymania decyzji w zakresie wydalenia z terytorium Polski. Jeżeli weźmie się pod uwagę, tak określone żądanie, a także i to, że w odniesieniu do Cudzoziemca i członków jego rodziny wydano negatywne decyzje w przedmiocie nadania statusu uchodźcy oraz udzielenia ochrony uzupełniającej, to brak jest jakiegokolwiek sensu wstrzymywania wykonania tych ostatnich rozstrzygnięć. Reasumując, z racji złożonego wniosku postępowanie należy ograniczyć jedynie do kwestii wstrzymania wykonania decyzji w zakresie wydalenia",

- słuszny interes strony we wstrzymaniu decyzji o wydaleniu jest uzasadniony przede wszystkim stanem zdrowia psychicznego, koniecznością dokończenia diagnozy w kierunku PTSD, a - jeśli diagnoza się potwierdzi - koniecznością przeprowadzenia terapii,

- z powodu powracających przykrych wspomnień i koszmarów sennych, związanych z doświadczeniami z kraju pochodzenia, Cudzoziemka zwróciła się o pomoc psychologiczną do Centrum Interwencji Kryzysowej; po kilku wizytach w Centrum została skierowana do Poradni Zdrowia Psychicznego w celu dalszej diagnozy w kierunku PTSD; tam przepisano jej odpowiednie leki; na dowód tego przedstawiła: zaświadczenie z Centrum Interwencji Kryzysowej; receptę wystawioną przez Poradnię Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych Szpitala Neurologicznego [...],

- przeszkoleni w tym zakresie pracownicy Fundacji [...] przeprowadzili z Cudzoziemką kwestionariusz .PROTECT (jest to badanie przesiewowe, umożliwiające wczesną identyfikację osób ubiegających się o status uchodźcy, które były ofiarami traumatycznych doświadczeń - za wprowadzenie tego narzędzia w Polsce odpowiedzialna jest Fundacja [...]); z przeprowadzonego kwestionariusza wynika, że Cudzoziemka znajduje się praktycznie na granicy średniego i wysokiego ryzyka; badanie to potwierdza wstępną obserwację, dokonaną przez psychologa z Centrum Interwencji Kryzysowej, że w sytuacji cudzoziemki jest konieczna dalsza diagnostyka; kopia kwestionariusza została przekazana psychologom [...] (dowodem jest kwestionariusz PROTECT),

- Cudzoziemka od lat cierpi na częste bóle głowy i serca; odczuwa bóle w okolicach brzucha; ciągle jest osłabiona, ma problemy z pamięcią; lekarze nie wykryli u niej żadnych chorób; dolegliwości bólowe nasilają się w stresowych sytuacjach; prawdopodobnie przyczyną dolegliwości fizycznych jest stan psychiczny,

- Cudzoziemka rozpoczęła terapię farmakologiczną i psychologiczną, która - jak ma nadzieję - pomoże odzyskać równowagę psychiczną i zdrowie fizyczne; jej problemy są nierozerwalnie związane z doświadczeniami z kraju pochodzenia; jej wydalenie w tym momencie z terytorium Polski do kraju, w którym doświadczyła traumy, zagrozi w sposób istotny jej życiu, zdrowiu i poczuciu bezpieczeństwa; zgodnie z decyzją z [...] maja 2013 r. o udzieleniu cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany: "pomoc w powrocie do równowagi psychicznej powinno przynieść Cudzoziemce poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa. Ostatni warunek nie jest możliwy do zrealizowania w przypadku powrotu w/wym. do kraju pochodzenia, gdyż głównym źródłem zaburzeń Cudzoziemki są wspomnienia wywołane zdarzeniami nieodłącznie związanymi z pobytem na terytorium [...]"; zagrożenie zdrowia, życia i bezpieczeństwa osobistego jest związane z prawdopodobieństwem, że w przypadku zaistnienia działań ze strony osób trzecich, z uwagi na charakter doznanej w przeszłości traumy, oraz przyczyny obecnie żywionej obawy, psychika cudzoziemki może ulec całkowitej destrukcji,

- ze względu na stan psychiczny oraz słabe zdrowie fizyczne Cudzoziemka potrzebuje wsparcia rodziny; jej słuszny interes we wstrzymaniu wykonania decyzji o wydaleniu uzasadniony jest więc także faktem, że w Polsce przebywa cała jej rodzina; zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców, jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony (Dz.Urz. UE L. Nr 337 str. 9), zasada jedności rodziny może odnosić się także do innych (niż małżonek i małoletnie dzieci) bliskich krewnych, którzy w momencie opuszczenia kraju pochodzenia żyli wspólnie, jako część rodziny i którzy w całości lub w głównej mierze pozostawali na utrzymaniu beneficjenta ochrony; ponadto, zgodnie z podręcznikiem UNHCR, przy udzielaniu ochrony międzynarodowej należy uwzględnić zasadę jedności rodziny, przy czym podręcznik wymienia nie tylko takie osoby jak "małżonek" czy "małoletnie dzieci", ale także "innych członków rodziny" - takich jak na przykład "starsi rodzice"; jednakże "starsi rodzice" zostali tutaj wymienieni jedynie dla przykładu, co oznacza, że katalog tych członków rodziny nie jest katalogiem zamkniętym i należy każdy przypadek rozpatrywać indywidualnie, biorąc pod uwagę m.in. takie kwestie jak rzeczywiste relacje rodzinne, fakt uzależnienia finansowego (bycia na czyimś utrzymaniu ze względu na młody wiek - mimo osiągnięcia pełnoletniości) oraz brak innych bliskich krewnych; sytuacja cudzoziemki powinna być rozpatrzona w kontekście zasady jedności rodziny; w kraju pochodzenia mieszkali razem, pozostawała na utrzymaniu rodziców; w Polsce obecnie mieszka wraz z rodzicami oraz rodzeństwem; rodzice oraz dwójka małoletniego rodzeństwa - są objęci wspólna procedurą w przedmiocie nadania statusu uchodźcy; pełnoletni brat również jest w odrębnej procedurze; niemniej jednak od momentu przyjazdu do Polski w 2010 roku wszyscy mieszkają razem; wspierają się i pomagają sobie nawzajem; prześladowanie w kraju pochodzenia oraz natychmiastowy wyjazd w wyniku strachu o życie i zdrowie sprawiły, że łączą ich bardzo silne więzi emocjonalne; wspólnie zajmują się gospodarstwem domowym; pomimo faktu, że Cudzoziemka i jej brat są pełnoletni czują się odpowiedzialni za młodsze rodzeństwo oraz w pewnym stopniu za swoich rodziców; Cudzoziemka bardzo potrzebuje wsparcia swoich bliskich; często mdleję, choruje, boi się być sama; nie wyobraża sobie, że w tej sytuacji może być sama deportowana do kraju pochodzenia, gdyż - pomijając fakt zagrożenia i prześladowania - nie ma tam bliższych krewnych, bądź osób, do których mogłabym zwrócić się o pomoc; w sprawie rodziców i młodszego rodzeństwa aktualnie toczy się postępowanie przed Szefem Urzędu do Spraw Cudzoziemców; procedurą objęty jest [...]letni brat i [...]letnia siostra; oboje od 3 lat pobierają naukę w polskich szkołach; siostra w zasadzie rozpoczęła w Polsce swoją edukację; wydalenie rodzeństwa naruszyłoby ich prawa określone w Konwencji o prawach dziecka; postępowanie z wniosku matki cudzoziemki toczy się w I. instancji już prawie rok; 17 października 2013 r. odbyło się jej przesłuchanie; gdyby organ uznał wniosek matki za bezzasadny nie rozpatrywałby go tak długo, a już na pewno nie wzywałby jej na przesłuchanie; jeśli chodzi o pełnoletniego brata uczęszcza on do liceum ogólnokształcącego [...] oraz trenuje sporty walki osiągając sukcesy sportowe; podjął starania o uzyskanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w związku z nauką; krewni mają szanse na pozostanie w Polsce a w kraju pochodzenia Cudzoziemka nie ma nikogo, kto mógłby ją wspierać; sama myśl o powrocie powoduje, że jej stan psychiczny się pogarsza,

- wstrzymanie wykonania decyzji w żaden sposób nie jest sprzeczne z interesem społecznym, nie ma też na celu opóźnienie lub zakłócenie wykonania decyzji o wydaleniu; Cudzoziemka pragnie tylko ratować swoje zdrowie i więzi rodzinne.

W odpowiedzi na skargę organ administracji wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie, albowiem – w tym zakresie trafne są wywody skargi - naruszono przepisy postępowania w kontekście obowiązku wnikliwego ustalenia stanu faktycznego, co musiałoby znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu orzeczenia.

Trafne są wywody skargi w zakresie, w jakim wskazuje się, że organ nie odniósł się w pełni do argumentacji formułowanej przez Cudzoziemkę, w zakresie gdzie może mieć to znacznie dla meritum rozstrzygnięcia. Jednocześnie jest to kluczowe, z punktu widzenia możliwości kontroli przez Sąd legalności orzeczeń wydawanych w granicach tzw. uznania administracyjnego. Ewentualne zdiagnozowanie u Cudzoziemki PTSD, czy też innych zaburzeń na tle psychologicznym, po wydaniu uprzedniej (czy uprzednich) decyzji o odmowie objęcia ochroną, mogłoby mieć ewentualnie znaczenie w kontekście ewentualnego przyznania jednej z form ochrony na etapie rozpoznawania ponownego wniosku (pobyt tolerowany w zw. z art. 97 ust. 1 pkt 1a ustawy o udzielaniu ochrony). Z uwagi na szczegółowe zreferowanie treści skargi, ponowne przytaczanie argumentacji w tym zakresie nie byłoby zasadne. Dotyczy to w szczególności kwestii czy ewentualny stan psychiczny Skarżącej pozwala na dokonanie deportacji w sytuacji, gdy deklaruje ona silny związek emocjonalny z rodziną, brak osób, które mogą stanowić dla niej wsparcie w codziennym egzystowaniu w kraju pochodzenia itd.

Jednocześnie wymaga podkreślenia, że przedmiotem niniejszej sprawy, nie jest rozstrzygnięcie, czy zachodzą przesłanki objęcia cudzoziemki, którąkolwiek z form ochrony lub, czy kolejny wniosek o objęcie ochroną jest tożsamy z poprzednim - oparty na tych samych podstawach (zachodziłyby wówczas przesłanki do umorzenia postępowania). Błędnie więc organ administracji odnosił się do tych kwestii, jako wykraczających poza granice niniejszej sprawy. W następstwie tego, szerokie wywody, co do tego, czy zachodzą przesłanki objęcia Cudzoziemki formami ochrony międzynarodowej oraz czy jej wnioski są tożsame, sformułowano zbędnie także w skardze.

Wymaga podkreślenia, że postępowanie w przedmiocie wydania orzeczenia o wstrzymaniu wykonania decyzji, obejmującej też nakaz deportacji, służy wyjaśnieniu, czy aktualnie zaistniały szczególne okoliczności przemawiające za odstąpieniem od wykonania deportacji. Oczywistym jest, że wystarczającą przyczyną nie może być samo wniesienie przez cudzoziemca ponownego wniosku o udzielenie ochrony, bowiem instytucja ta służyć by mogła, jako skuteczny środek odwlekania deportacji. Z kolei, nie może być rolą organu - w ramach orzekania w przedmiocie wstrzymania wykonania decyzji - rozstrzyganie, czy kolejny wniosek o objęcie ochroną międzynarodową jest tożsamy z poprzednim. Czas na rozpatrzenie wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji o deportacji jest stosunkowo krótki – wynosi 5 dni od wniesienia żądania, które składa się wraz z ponownym wnioskiem o udzielenie ochrony (art. 33 ust. 6 i 7 ustawy o udzielaniu ochrony). Jeżeli organ administracji do czasu rozstrzygania wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji o deportacji, dokonał już wystarczających analiz dla konstatacji, że kolejny wniosek o udzielenie ochrony jest oparty na tych samych postawach, winien wydać decyzje merytoryczną w kwestii wniosku o ochronę (umorzenie postępowania, w myśl art. 40 ust. 1 w zw. z ust. 2 pkt 2 ustawy o udzielaniu ochrony). W takim przypadku orzeczenie w przedmiocie wstrzymania wykonania decyzji o deportacji musi uwzględnić ocenę prawną wyrażoną w wydanym już w tej samej sprawie w I. instacji orzeczeniu w przedmiocie udzielenia ochrony, a konstatacją z niego wynikającą będzie to, że złożenie kolejnego wniosku nastąpiło w celu opóźnienia wydania decyzji o wydaleniu lub opóźnienia lub zakłócenia wykonania takiej decyzji, co jest negatywną przesłanką wstrzymania w rozumieniu art. 33 ust. 4 ustawy o udzielaniu ochrony. W rozpoznawanej sprawie organ nie przywołuje okoliczności, aby wydano już orzeczenie w przedmiocie kolejnego wniosku strony.

Oznacza to w praktyce, że organ musi rozważyć, czy - po dacie rozpoznania uprzedniego wniosku - wystąpiły określone zdarzenia o charakterze obiektywnym - wykraczające poza przesłanki kwalifikacji wniosku jako opartego na tych samych podstawach (w tym zakresie sprawa nie jest jeszcze rozstrzygnięta), które przemawiają za zastosowaniem środka nadzwyczajnego, za jaki należy uznać (jako regulację kreującą wyjątek od reguły) wstrzymanie wykonania ostatecznej decyzji nakazującej również deportację w przypadku złożenia ponownego wniosku.

W takim kontekście nie bez znaczenia może być podnoszona przez Cudzoziemkę okoliczność poddania się określonej terapii czy objęcie diagnozowaniem konkretnego schorzenia, o ile wynik tych działań mogą mieć wpływ na późniejsze orzekanie w przedmiocie objęcia ochroną, a równocześnie wykonanie decyzji o deportacji stwarzałoby przeszkodę dla dokonania istotnych ustaleń w sprawie - czy zachodzą przesłanki do objęcia cudzoziemca ochroną międzynarodową.

Stąd, w przypadku zasygnalizowania tego rodzaju okoliczności przez wnioskodawcę, rolą organu jest dokonanie odpowiednio wnikliwych ustaleń w tym zakresie, w szczególności przeanalizowanie twierdzeń strony oraz przedkładanej dokumentacji na ich potwierdzanie. Analiza ta musiałoby znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu orzeczenia.

Organ administracji wymaganiu temu nie sprostał, nie odnosząc się w istocie do twierdzeń strony w tym zakresie, choć podniesiono je również we wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy, a kwitując je wyłącznie ogólnikową uwagą, że dołączone zaświadczenia, z których wynika, że Cudzoziemka skorzystała z pomocy psychologicznej w Centrum Interwencji Kryzysowej oraz, że bierze udział w programach społecznych skierowanych do cudzoziemców, nie stanowi okoliczności wskazującej na konieczność objęcia Cudzoziemki ochroną międzynarodową. W szczególności nie dokonano wnikliwej oceny (przy czym organ w tym zakresie mógł żądać od Strony przedłożenia innych - np. późniejszych - dokumentów, które potwierdzałyby ważkie wobec twierdzeń strony okoliczności faktyczne), czy przedłożona dotąd dokumentacja potwierdza w istocie, że zaistniało - po rozpoznaniu uprzedniego wniosku o objęcie ochroną - realne prawdopodobieństwo zdiagnozowanie tego rodzaju dolegliwości, które mogłyby być potencjalnie przesłanką dla objęcia Cudzoziemki jakąkolwiek formą ochrony, wobec jej sytuacji indywidualnej - wskazywanych silnych związków emocjonalnych i ekonomicznych (w tym prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego), z przebywającą aktualnie w Polsce rodziną. Chybione są w tym kontekście konstatacje organu, gdzie kwestionuje się wiarygodność oświadczenia skarżącej odnośnie faktu jej zgwałcenia w dzieciństwie, wobec nie ujawnienia tej okoliczności na etapie poprzedniego ubiegania się o objęcie ochroną. Trafnie wprawdzie zauważa organ, że mało prawdopodobnym jest, aby zdarzenie mogło mieć związek z aktami prześladowania, w rozumieniu konwencyjnych przesłanek ochrony międzynarodowej (represje dotyczące określonej grupy). Fakt taki byłby z pewnością ujawniony w uprzednich procedurach uchodźczych. Nie pozwala to jednak wykluczyć a priori, że zdarzenie takie – zgwałcenie cudzoziemki - miało miejsce w innych okolicznościach i skutkuje obecnie określonymi następstwami, gdy chodzi o kondycję psychiczną strony. Nie sposób pominąć, że tereny [...] były generalnie obszarem objętym wewnętrznym konfliktem zbrojnym, co sprzyja wszelkim zachowaniom bezprawnym.

Kluczowym dla sposobu rozpatrzenia wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji o deportacji nie może być też podnoszona przez organ administracji okoliczność, że Cudzoziemka składała już szereg wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej. Nie zwalnia to organu z obowiązku wnikliwego odniesienia się do argumentacji strony, w zakresie, w jakim może mieć ona znacznie dla meritum rozstrzygnięcia.

Naruszenie przepisów postępowania, w zakresie właściwego wyjaśnienia sprawy i oceny materiału dowodowego (art. 7, 77 § 1 i art. 80 K.p.a.), co winno było znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu orzeczenia (art. 107 § 3 w zw. z art. 8 i 11 K.p.a.), stanowi o uchybieniu przepisom postępowania, które mogło mieć, w zakresie wcześniej wskazanym, wpływ na wynik sprawy.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie jest natomiast uprawniony do oceny, czy naruszanie przepisów postępowania miało wpływ na jej wynik (a nie wyłącznie "mogło mieć"), ogólnie - w kontekście zasadności uwzględnienia wniosku skarżącej. Wymagałoby to bowiem przesądzenia, na etapie sądowej kontroli legalności orzeczenia, zasadności rozstrzygnięcia, co do meritum - oceny powołanych okoliczności i przedstawionych dowodów, co uczynić winien uprzednio organ administracji.

Pełna ocena materiału dowodowego przed wydaniem orzeczenia, co musi znaleźć odzwierciedlenie w jego uzasadnieniu (art. 11 i 107 § 3 K.p.a.), należy bowiem do organu administracji. O ile nie uczyniono zadość temu wymaganiu, wada ta nie może być konwalidowana przez sąd administracyjny poprzez dokonanie samodzielnych ustaleń w tym zakresie, gdyż prowadziłoby to de facto do pozbawienia stron prawa rozpatrzenia sprawy w dwu instancjach administracyjnych (art. 15 K.p.a.) przed sądową kontrolą legalności ostatecznego orzeczenia (patrz tak samo wyroki NSA sygn. akt II OSK 672/10, 1717/10, 261/11 - dostępne w CBOSA).

Wobec wskazanych uwarunkowań procesowych (brak wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy) przedwczesna byłaby ocena przez Sąd, czy doszło do naruszenia przepisów prawa zakreślających warunki wydania decyzji o wstrzymaniu wykonania orzeczenia obejmującego nakaz deportacji (tj. art. 33 ust. 4 ustawy o udzielaniu ochrony).

Natomiast niezasadne są zarzuty skargi, jakoby organ był obowiązany rozpoznać wniosek, gdy chodzi o wstrzymanie wykonania decyzji z [...] lipca 2012 r., tylko w części, w jakiej dotyczy ona deportacji. Kwestia sformułowania sentencji orzeczenia w niniejszej sprawie nie może mieć istotnego znaczenia. Z jego brzmienia wynika bowiem jednoznacznie, że wolą organu było nie wstrzymywanie wykonania decyzji z [...] lipca 2012 r., orzeczeniem objęto więc także niewątpliwie kwestie wstrzymania deportacji, co było kluczowe. Nie może mieć też istotnego znaczenia oczywista omyłka w sentencji zaskarżonej decyzji, gdzie, jako kraj pochodzenia cudzoziemki określono [...], gdy jest ona obywatelką F. (narodowości [...]).

Sąd nie uwzględnił wniosku o uchylenie także orzeczenia z [...] października 2013 r., nie wykazano bowiem ani Sąd nie dopatrzył się z urzędu, by było to niezbędne dla właściwego załatwienia sprawy, w myśl art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). W rozpoznawanym przypadku, kluczową wadą kwestionowanego orzeczenia jest nie odniesienie się do zarzutów zawartych we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Biorąc pod uwagę powyższe, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 152 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd orzekł, jak w sentencji.

Orzekając ponownie w sprawie, organ administracji będzie miał na uwadze ocenę prawną sformułowaną w uzasadnieniu niniejszego wyroku.