IV SA/Wa 400/14

Uzasadnienie

Prezydent Miasta [...] decyzją z dnia [...] października 2013 roku, nr [...] po rozpoznaniu wniosku T. Sp. z o.o. [...] sp. komandytowa z siedzibą w W. odmówił udostępnienia danych K.K..

W uzasadnieniu decyzji Prezydent Miasta [...] stwierdził, że T. spółka z o.o. [...] spółka komandytowa wniosła o udostępnienie ze zbioru ewidencji ludności adresu zameldowania na pobyt stały oraz adresu zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 3 miesiące K. K.. Jako uzasadnienie potrzeby otrzymania ww. danych Spółka wskazała, że K. K., jako członek "[...]", działając w jego ramach, znacząco utrudnia realizację inwestycji prowadzonych przez Spółkę. Składa ona odwołania od decyzji uzyskiwanych przez Spółkę, które są ogólnikowe i nie odnoszą się do konkretnej inwestycji. Działania te podejmowane są w złej wierze i powodują szkody na skutek przestoju w prowadzonych pracach.

W ocenie organu Spółka nie wykazała posiadania interesu prawnego w uzyskaniu danych członka stowarzyszenia. O istnieniu takiego interesu, zdaniem organu, można mówić wówczas, gdy wnioskodawca ubiegający się o udostępnienie ze zbiorów meldunkowych danych osobowych osoby, przeciwko której wytoczył powództwo przed sądem powszechnym wykaże, że sąd zobowiązał go do podania aktualnego adresu zamieszkania pozwanego.

Organ I instancji, uznając, że skarżący ma w tym tylko interes faktyczny, skierował do K. K. pytanie, czy wyraża zgodę na udostępnienie swojego adresu. W związku z niepodjęciem w terminie ww. zapytania (dwukrotne awizowanie) organ administracji stwierdził, że K.K. nie udziela zgody na udostępnienie swoich danych.

Decyzją z dnia [...] grudnia 2013 roku, nr [...] Wojewoda [...] po rozpatrzeniu odwołania T. Sp. z o.o. [...] sp. komandytowa utrzymał w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] października 2013 roku.

W uzasadnieniu decyzji Wojewoda stwierdził, że sam zamiar wytoczenia powództwa cywilnego nie dowodzi istnienia interesu prawnego. Interes prawny musi być realny i musi istnieć rzeczywiście w czasie stosowania norm prawnych.

Zasadnie też, zdaniem Wojewody, organ I instancji uznał, że brak było postaw do udostępnienia żądanych przez Spółkę danych osobowych na podstawie art. 44h ust. 2 pkt 3 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyła T. Sp. z o.o. [...] sp. komandytowa z siedzibą w W., podnosząc zarzuty naruszenia:

1. art. 44h ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności w zw. z art. 439 K.c. w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, poprzez błędne przyjęcie, że roszczenie oparte o art. 439 K.c. nie może być źródłem interesu prawnego Spółki w uzyskiwaniu danych adresowych bez uprzedniego wszczęcia postępowania cywilnego, co bezzasadnie ogranicza prawo skarżącego do sądu;

2. art. 7 w zw. Z art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a. poprzez zaniechanie przez organ jakiejkolwiek analizy podstaw interesu prawnego skarżącego w uzyskaniu danych adresowych członka stowarzyszenia, czyli wskazanego przez skarżącego roszczenia opartego na art. 439 K.c.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Za niezasadny uznać należy zarzut naruszenia art. 44h ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 j.t. ze zm.) w zw. z art. 439 K.c. w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP poprzez błędne przyjęcie, że roszczenie oparte na art. 439 K.c. nie może być źródłem interesu prawnego skarżącej Spółki w uzyskaniu danych osobowych K.K. bez uprzedniego wszczęcia postępowania cywilnego.

Art. 44h ww. ustawy stanowi, że dane ze zbiorów meldunkowych, zbioru PESEL oraz ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych są udostępniane osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą w tym interes prawny. Wykazanie interesu prawnego wymaga wskazania przepisu prawa, z którego wynika dla wnioskodawcy uprawnienie lub który nakłada na wnioskodawcę obowiązek.

Twierdzenie skarżącej Spółki, że jej interes prawny w żądaniu udostępnienia danych ze zbioru PESEL wynika z art. 439 K.c. jest bezpodstawne. Z przepisu tego wynika, że ten, komu wskutek zachowania się innej osoby zagraża bezpośrednio szkoda, może żądać, ażeby osoba ta przedsięwzięła środki niezbędne do odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa, a w razie potrzeby także, by dała odpowiednie zabezpieczenie. Przepis ten określa więc przesłanki żądania od innej osoby podjęcia środków, które odwrócą wywołane przez nią niebezpieczeństwo. Powstanie prawa wynikającego z art. 439 K.c. nie jest uzależnione od uzyskania danych tej osoby ze zbioru PESEL.

Dane ze zbioru PESEL są skarżącej Spółce niezbędne do zainicjowania postępowania przed sądem powszechnym postępowania w celu dochodzenia roszczenia, o którym mowa w art. 439 K.c. Źródeł uprawnienia skarżącej Spółki do uzyskania danych ze zbioru PESEL należy więc poszukiwać w przepisach, które określają wymogi, które powinno spełniać pismo inicjujące postępowanie sądowe.

Warunkiem rozpoczęcia postępowania przed sądem powszechnym jest wniesienia pozwu skierowanego przeciwko osobie zobowiązanej do odwrócenia niebezpieczeństwa. Możliwość wniesienia pozwu nie jest uzależniona od wskazana adresu zamieszkania osoby, przeciwko której pozew jest skierowany. Przepisy K.p.c. wymagają wskazania w pozwie adresu zamieszkania stron (art. 187 § 1 K.p.c. w zw. z art. 187 § 1 K.p.c.), jednakże niewskazanie adresu zamieszkania strony nie skutkuje zakazem wniesienia pozwu. Przepisy K.p.c. takiego zakazu nie przewidują. Pozew wniesiony do sądu, który nie zawiera wskazania adresu zamieszkania strony jest obarczony brakiem formalnym. W takim przypadku strona wnosząca pozew wzywana jest do jego uzupełnienia w terminie tygodniowym pod rygorem zwrócenia pisma w przypadku nieuzupełnienia braku.

Zdaniem Sądu, dopiero w przypadku wniesienia pozwu można mówić o tym, że podmiot żądający informacji ze zbioru PESEL ma interes prawny w uzyskaniu informacji z tego zbioru. Brak informacji o miejscu zamieszkania pozwanego uniemożliwiałby bowiem usunięcie braku formalnego pozwu, co z kolei powodowałoby niemożność zainicjowania postępowania sądowego na podstawie wniesionego do sądu pozwu i dochodzenia roszczenia w oparciu o ten pozew.

Wprawdzie przepisy K.p.c. wymagają, by prawidłowo sporządzony pozew zawierał wskazanie adresu pozwanego, jednakże samo dążenie do sporządzenia pozwu zgodnie z wszystkimi wymogami K.p.c. w związku z deklarowanym zamiarem jego wniesienia nie jest, w ocenie Sądu, okolicznością skutkującą powstaniem interesu prawnego uzasadniającego żądanie udzielenia informacji ze zbioru PESEL dotyczących miejsca zamieszkania pozwanego. Sporządzenie pozwu nie jest celem samym w sobie tylko środkiem do dochodzenia roszczenia przed sądem. Osoba domagająca się udostępnienia danych ze zbioru PESEL musi wykazać, że rzeczywiście zamierza dochodzić roszczeń przed sądem.

Oceniając, czy wnioskodawca ma interes prawny w żądaniu uzyskania danych ze zbioru PESEL w oparciu o art. 44h ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, z jednej strony należy mieć na uwadze konieczność ochrony prawa do dochodzenia roszczeń przed sądem, co jest uzależnione m.in. od wniesienia pozwu, zaś z drugiej strony konieczność ochrony danych osobowych osób zamieszczonych w zbiorze PESEL.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 j.t. ze zm.) każdy ma prawo do ochrony dotyczących go danych osobowych. Przetwarzanie danych osobowych może mieć miejsce ze względu na dobro publiczne, dobro osoby, której dane dotyczą, lub dobro osób trzecich w zakresie i trybie określonym ustawą (art. 1 ust. 2). Przetwarzanie danych osobowych, to m.in. ich udostępnianie (art. 7 pkt 2).

Uregulowania zawarte w ww. ustawie pozwalają stwierdzić, że ustawodawca przywiązuje dużą wagę do ochrony dobra prawnego, jakim są dane osobowe obywateli.

Wzgląd na konieczność ochrony danych osobowych przemawia za tym, by wnioskodawca wykazał, że rzeczywiście zamierza wnieść pozew i dochodzić roszczenia przed sądem, a nie, że pod pozorem wniesienia pozwu dąży do uzyskania danych osobowych. Wniesienie pozwu nie gwarantuje eliminacji nadużyć przy uzyskiwaniu danych ze zbioru PESEL, jednakże znacząco zmniejsza możliwość popełniania takich nadużyć.

Zdaniem Sądu, zaznaczyć przy tym należy, że nawet wniesienie pozwu może nie być wystarczającą podstawą do udostępnienia danych osobowych ze zbioru PESEL, jeśli z okoliczności sprawy będzie wynikało, że służyć ma to jedynie wyłudzeniu tych danych.

Zarzut naruszenia przez organ administracji art. 77 § 1 K.p.a. i art. 80 K.p.a. nie znajduje uzasadnienia. Jak to zostało wyżej wskazane, o istnieniu interesu prawnego w żądaniu danych osobowych przez skarżącą Spółkę można byłoby mówić wówczas, gdyby Spółka wniosła pozew do sądu. Okoliczność, że pozew taki nie został przez Spółkę wniesiony jest bezsporna. Dokonywanie przez organy administracji ustaleń, czy Spółka ma interes prawny w żądaniu informacji ze zbioru PESEL w oparciu o kryteria istnienia tego interesu formułowane przez Spółkę, było zbędne.

Nie znajduje również uzasadnienia zarzut, że odmowa udostępnienia danych ze zbioru PESEL w przedmiotowej sprawie naruszyła wynikające z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP prawo skarżącej Spółki do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Podstawowym argumentem, który przemawia za niezasadnością przytoczonego wyżej zarzutu jest okoliczność, że zawarty w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP postulat, by rozpatrzenie sprawy było sprawiedliwe, jawne oraz odbyło się bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd jest skierowany po części do ustawodawcy, by stworzył uregulowania prawne zapewniające realizację tego postulatu, a po części do sądu rozpoznającego sprawę. Adresatem tych postulatów nie są natomiast organy administracji.

Nadto stwierdzić należy, że skarżąca Spółka może wnieść pozew bez podawania adresu zamieszkania pozwanego, a następnie w celu uzupełnienia tego braku uzyskać dane ze zbioru PESEL. Działania organów administracji nie uniemożliwiają więc skarżącej Spółce zainicjowania postępowania przed sądem cywilnym.

Brak jest podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji lub stwierdzenia jej nieważności, które Wojewódzki Sąd Administracyjny byłby zobowiązany wziąć pod uwagę z urzędu.

Z powyższych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.