II OSK 2824/12

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 6 września 2012 r. sygn. akt VII SA/Wa 1156/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Banku Spółdzielczego w O. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę.

Jak wynika z akt sprawy, po rozpoznaniu wniosku Gminy Rzekuń Starosta Ostrołęcki decyzją z dnia [...] marca 2012 r. nr [...] na podstawie art. 28, art. 33 ust. 1, art. 34 ust. 4 i art. 36 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623) oraz art. 104 k.p.a. zatwierdził projekt budowlany i udzielił dla Gminy Rzekuń pozwolenia na inwestycję obejmującą rozbudowę z przebudową budynku Urzędu Gminy wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi. zlokalizowanego na działce nr [...] w obrębie ewidencyjnym [...].

W uzasadnieniu organ wskazał, że projekt budowlany jest zgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Rzekuń uchwalonego Uchwałą Nr IV/19/2006 Rady Gminy z dnia 29 grudnia 2006 r. Projekt zagospodarowania działki sporządzony został na aktualnej kopii mapy zasadniczej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego i jest zgodny z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi. Projekt budowlany posiada również uzgodnienia i informację, jest kompletny, został opracowany przez projektantów legitymujących się odpowiednimi uprawnieniami i będącymi członkami właściwych izb samorządu zawodowego. Utrzymuje się istniejący układ komunikacyjny (od ul. [...] i [...]). Ponadto, inwestor złożył oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, poparte wypisem z IV działów księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości, zgodnie z którym inwestor jest właścicielem ww. działki. Bank Spółdzielczy w Ostrołęce nie może skutecznie kwestionować prawa inwestora do dochodzenia pozwolenia na budowę, powołując się na nakłady na tą nieruchomość oraz wadliwie ustalony stan prawny odzwierciedlony w księdze wieczystej. W aktualnie udokumentowanym przez inwestora stanie prawnym nieruchomości Bank Spółdzielczy nie jest współwłaścicielem ww. nieruchomości, zatem nie jest potrzebna jego zgoda na wykonanie robót budowlanych objętych wnioskiem. Zdaniem Starosty, także wystąpienie Banku Spółdzielczego w O. do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie o stwierdzenie nieważności decyzji komunalizacyjnej z dnia [...] listopada 1995 r. nie ma wpływu na rozstrzygnięcie sprawy i nie daje podstaw do odmowy wydania pozwolenia dla ww. inwestycji. Prowadzone przez Bank Spółdzielczy w O. postępowanie administracyjne zmierzające do zmiany stanu prawnego nieruchomości nie jest zagadnieniem wstępnym w rozumieniu przepisów k.p.a., dlatego nie stanowi przeszkody dla wydania decyzji.

Odwołanie od ww. decyzji Starosty Ostrołęckiego wniósł Bank Spółdzielczy w O.

Po rozpatrzeniu odwołania Wojewoda Mazowiecki decyzją z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zgodnie z art. 32 ust. 4 pkt 2 Prawa budowlanego, pozwolenie na budowę może być wydane wyłącznie temu, kto złożył oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. W aktach sprawy znajduje się oświadczenie inwestora, iż posiada on prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, a organ administracji architektoniczno-budowlanej nie posiada kompetencji do badania prawdziwości złożonego przez inwestora oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Zabezpieczenie interesów osób kwestionujących posiadany przez inwestora tytuł prawny nastąpiło w cytowanej ustawie przez wprowadzenie sankcji odpowiedzialności karnej, zgodnie z art. 233 Kodeksu karnego, wyrok zaś wydany przez sąd w wyniku przeprowadzenia postępowania karnego może stanowić podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego w oparciu o art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższą decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] kwietnia 2012 r. wniósł Bank Spółdzielczy w O.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 6 września 2012 r. sygn. akt VII SA/Wa 1156/12, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – dalej p.p.s.a. oddalił skargę.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że w sprawie prawidłowo ustalono, iż inwestor spełnił warunki wymagane w procedurze ubiegania się o pozwolenie na budowę określone w opisanych wyżej przepisach Prawa budowlanego. Do wniosku załączył projekt budowlany wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi, a także oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Projekt budowlany jest zgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Rzekuń, tj. uchwały Rady Gminy z dnia 29 grudnia 2006 r. nr IV/19/2006. Projekt zagospodarowania działki sporządzony został na aktualnej kopii mapy zasadniczej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego i jest zgodny z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi. Projekt budowlany jest kompletny, został opracowany przez projektantów legitymujących się odpowiednimi uprawnieniami, będącymi członkami właściwych izb samorządu zawodowego. Wraz z wnioskiem o pozwolenie na budowę inwestor złożył oświadczenie o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, dodatkowo poparte wypisem z IV działów księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości.

Zdaniem Sądu, w sprawie zasadnie oceniono, jako nie uzasadniony zarzut skarżącego Banku, co do tego, że inwestor nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości objętej inwestycją. Jednocześnie Sąd nie podzielił stanowiska organu drugiej instancji, że organ administracji architektoniczno-budowlanej nie posiada kompetencji do badania prawdziwości złożonego przez inwestora oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Oświadczenie o prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane stwarza tylko domniemanie, iż składającemu je przysługuje wymienione prawo. Domniemanie to może być obalone dowodami wskazującymi, iż złożone oświadczenie nie odpowiada rzeczywistości. W ocenie Sądu organ administracji architektoniczno-budowlanej nie tylko dysponował oświadczeniem, które było kwestionowane, ale także wypisem z IV działów księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości, który to dokument potwierdzał zgodność złożonego oświadczenia ze stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.), domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Domniemanie to może zostać obalone przez przedstawienie dowodu przeciwnego albo w procesie o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym albo w każdym innym postępowaniu, w którym ocena prawidłowości wpisu ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przy obalaniu tego domniemania można korzystać z wszelkich środków dowodowych, ale jak wskazano wyżej w odpowiednim trybie postępowania przed Sądem wieczystoksięgowym, a nie jak chciałby skarżący Bank np. w przedmiocie pozwolenia na budowę.

Skargę kasacyjną od wyroku WSA w Warszawie z dnia 6 września 2012 r. do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Bank Spółdzielczy w O. zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu że został wydany:

1. z naruszeniem art. 35 ust. 4 w zw. z art. 32 ust. 4 pkt 2 Prawa budowlanego oraz bez wnikliwego rozpatrzenia faktycznego stanu sprawy, uznając oświadczenie Wójta Gminy Rzekuń o wyłącznym prawie własności do nieruchomości wydanego w oparciu o zapis księgi wieczystej, który nie jest zgodny z faktycznym stanem prawnym przedmiotowej nieruchomości;

2. bez zastosowania przepisów:

– art. 125 § 1 p.p.s.a. w sytuacji toczącego się postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody Ostrołęckiego, na podstawie której założona została księga wieczysta przedmiotowej nieruchomości, w której Gmina Rzekuń figuruje, jako jej jedyny właściciel,

– art. 125 § 1 pkt 2 p.p.s.a. wobec ujawnienia czynu, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej może wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy,

– art. 155 § 1 p.p.s.a. poprzez zaniechanie poinformowania właściwych organów o składaniu przez przedstawiciela Gminy Rzekuń fałszywych oświadczeń, które doprowadziły do wystąpienia konfliktów oraz niezgodnych z prawem sytuacji faktycznych.

Skarżący kasacyjnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy WSA w Warszawie do ponownego rozpoznania oraz o zasadzenie kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 1 w związku z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych w granicach ich zaskarżenia, a z urzędu bierze jedynie pod rozwagę nieważność postępowania.

W niniejszej sprawie nie dostrzeżono okoliczności mogących wskazywać na nieważność postępowania sądowoadministracyjnego.

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw, bowiem zarzuty w niej zawarte nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonych aktach sprawy, przedstawionych Sądowi.

Zaskarżony wyrok wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej, nie został wydany z naruszeniem art. 35 ust. 4 w związku z art. 32 ust. 4 pkt 2 pr.bud. Ponieważ Gmina Rzekuń jako inwestor złożyła wniosek o pozwolenie na budowę wraz z wszystkimi wymaganymi dokumentami, w tym również oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2 pr.bud., organ administracji architektoniczno-budowlanej (Starosta Ostrołęcki), nie mógł odmówić wydania decyzji. Starosta jako organ właściwy do wydania pozwolenia na budowę, nie jest upoważniony do badania kto w rzeczywistości posiada prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, tym bardziej że inwestor przedstawił aktualny odpis księgi wieczystej, który to dokument ma szczególny charakter dowodowy, gdyż księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości (art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2013 r., poz. 707 ze zm.). Zgodnie z art. 3 ust. 1 powyższej ustawy istnieje domniemanie, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Skarżąca może to kwestionować, podważać, jednak organ wydający pozwolenie na budowę musi honorować stan prawny wynikający z księgi wieczystej, dopóki prawo to nie zostanie wykreślone, co powinno być oczywiste dla autora skargi kasacyjnej jako profesjonalnego pełnomocnika. Powyższe wskazuje, że zarzut zamieszczony w pkt 1 skargi kasacyjnej jest nietrafny.

Fakt, że zostało wszczęte postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Ostrołęckiego, nie stanowi podstawy do zawieszenia postępowania na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a., jak podnosi się w pkt 2a skargi kasacyjnej. Bowiem dopóki pozostaje w obrocie prawnym ostateczna decyzja administracyjna, istnieje domniemanie jej mocy obowiązującej, co wynika z zasady ogólnej trwałości decyzji ostatecznych, zamieszczonej w art. 16 k.p.a.

W niniejszej sprawie, na tym jej etapie, nie było też podstaw do zawieszenia postępowania na podstawie art. 125 § 1 pkt 2 p.p.s.a., gdyż ewentualne zastosowanie tego przepisu należy łączyć z postanowieniami art. 11 p.p.s.a. Poza tym warunek zawieszenia postępowania określony w pkt 2 § 1 art. 125 p.p.s.a., póki co, nie zaistniał jeszcze w tym przypadku, bowiem trudno uznać, iż złożenie oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, zgodnego z aktualnym wypisem z księgi wieczystej, jest czynem, o którym mowa w art. 125 § 1 pkt 2 p.p.s.a. Nie ma więc też żadnego uzasadnienia zarzut skargi kasacyjnej zawarty w pkt 2b.

Zarzut naruszenia art. 155 § 1 p.p.s.a. zaskarżanym wyrokiem, delikatnie mówiąc, jest chyba nieporozumieniem, omyłką, tym bardziej że nie został w żaden sposób uzasadniony, co narusza art. 176 p.p.s.a. W związku z czym nie można się do niego odnieść. Należy też zauważyć, że w skardze kasacyjnej wielokrotnie powtarza się o fałszywym oświadczeniu przedstawiciela Gminy Rzekuń, są to jednak stwierdzenia gołosłowne, gdyż nie przedstawiono żadnych dowodów na tę okoliczność.

Biorąc powyższe pod uwagę, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji.