III SA/Wr 62/14

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] grudnia 2013 r. (nr [...]) Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we W. – po rozpatrzeniu odwołania "A" sp. z o.o. z siedzibą we W. dalej także jako: "spółka, "strona skarżąca"), od decyzji Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa we W. z dnia [...] sierpnia 2013 r. (nr [...]) odmawiającej przyznania spółce płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego na rok 2012 – utrzymał w mocy pierwszoinstancyjne rozstrzygnięcie.

Organ odwoławczy powołał się na unormowania zawarte w:

• art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267);

• art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634 ze zm.);

• art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 1164 ze zm.).

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR we W. wyjaśnił, że "A" sp. z o.o. (reprezentowana przez T. G.) wystąpiła w dniu [...] maja 2012 r. do Kierownika Biura Powiatowego ARiMR we W. o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego na rok 2012.

W sekcji VII wniosku (Oświadczenie o powierzchni działek ewidencyjnych) strona zadeklarowała pięć działek ewidencyjnych. W sekcji VIII (Oświadczenie o sposobie wykorzystywania działek rolnych) beneficjent zadeklarował również pięć działek rolnych

o łącznej powierzchni 95,04 ha do jednolitej płatności obszarowej.

Wezwaniem z dnia [...] stycznia 2013 r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR we W. wyznaczył spółce siedmiodniowy termin do złożenia wyjaśnień dotyczących:

- ustalenia rzeczywistego posiadacza gruntów rolnych zadeklarowanych do płatności w przedmiotowym wniosku, położonych na działkach ew. nr [...],[...],[...] (obręb T.), nr [...] (obręb S.), nr [...] (obręb G.),

- kiedy i jakie zabiegi wykonywane były na deklarowanych gruntach rolnych w 2012 roku;

- czy spółka dysponuje własnym sprzętem koniecznym do wykonywania zabiegów agrotechnicznych i w jaki sposób realizuje wymóg utrzymywania gruntów w dobrej kulturze rolnej;

- dostarczenie dokumentów mogących stanowić dowód potwierdzający fakt posiadania przez spółkę owych gruntów;

- przesłanek utworzenia czterech odrębnych podmiotów takich, jak "A" sp. z o.o., "B" sp. z o.o., "C" sp. z o.o., "D" sp. z o.o., prowadzących cztery gospodarstwa rolne.

Z treści wezwania wynikało, że wyjaśnienie powyższych kwestii spowodowane było tym, że organ I instancji powziął istotne wątpliwości i podejrzenia, że w sprawie mogły zostać stworzone sztuczne warunki w celu otrzymania nienależnych dopłat do wnioskowanych gruntów rolnych.

W odpowiedzi na wezwanie, w piśmie z dnia [...] lutego 2013 r., reprezentant spółki T. G. oświadczył, że spółka była w 2012 r. posiadaczem zadeklarowanych do płatności gruntów i wykonywała zabiegi agrotechniczne, zgodnie z Planem działalności rolnośrodowiskowej i Rejestrem działań rolnośrodowiskowych. Na tę okoliczność nie przedstawił jednak żadnych dowodów, nawet wymienionych dokumentów, mimo twierdzenia, że są one do dyspozycji organu. Reprezentant spółki nie wypowiedział się także merytorycznie w kwestii deklaracji gruntów przez cztery podmioty oraz podziału jednolitych i spójnych działek ewidencyjnych na mniejsze działki rolne deklarowane przez poszczególne spółki.

Następnie strona przedłożyła umowę przekazania gruntów rolnych z dnia [...] lutego 2012 roku, zawartą pomiędzy T. G., działającym jako reprezentant "A" sp. z o.o. a B. G.. Przedmiotem przekazania były grunty położone na działkach ewidencyjnych nr [...],[...],[...],[...] i [...], położone

w gminach S. i Z. o łącznej powierzchni [...] ha. Wszystkie wymienione grunty były uprzednio wykazane przez spółkę we wniosku pomocowym.

W dniu [...] lutego 2013 r. w siedzibie Biura Powiatowego ARiMR we W. stawił się T. G., K. G. i B. G. z żądaniem udzielenia dodatkowych wyjaśnień odnośnie wezwania z dnia [...] stycznia 2013 roku, dotyczącego rolniczego użytkowania gruntów zadeklarowanych do płatności przez cztery spółki to jest “A" sp. z o.o., “D" sp. z o.o., “B" sp.

z o.o., “C" sp. z o.o. W trakcie spotkania wyjaśniono stronom problematykę sztucznych warunków. T. G. stwierdził, iż organ nie ma prawa żądać od niego jako reprezentanta spółek dokumentów stanowiących tajemnicę handlową. Oświadczył, iż spółki nie są zobowiązane do prowadzenia dokumentacji ponieważ są to podmioty "niepodatkowe". Zawierały one ustne umowy z różnymi osobami na wykoszenie gruntów nie ponosząc przy tym żadnych kosztów wykonanych prac.

W trakcie spotkania, T. G. odmówił wyrysowania na załączniku graficznym zasięgu działek wskazanych w wezwaniu twierdząc, że materiały te nie posiadają odpowiedniej skali. Na tą okoliczność sporządzona została notatka służbowa, podpisana przez Kierownika Biura Powiatowego AriMR i dwóch pracowników tegoż biura.

Następnie w dniu [...] lutego 2013 r. reprezentant spółki złożył pisemne wyjaśnienia stanowiące uzupełnienie odpowiedzi na wezwanie organu z dnia [...] stycznia 2013 roku. Poinformował w nich, że spółka poniosła koszty dzierżawy gruntów za 2012 rok, obecnie ciąży na niej zobowiązanie do zapłaty czynszu dzierżawnego na rzecz B. G.. Spółka zawarła ustne umowy na koszenie i usunięcie siana z P. W.. Do pisma strona przedłożyła załączniki graficzne z wyrysowanym położeniem działek rolnych.

W tym samym dniu przedłożono kolejne dokumenty do sprawy, w tym:

- poświadczoną notarialnie umowę przekazania posiadania gruntów rolnych z dnia [...] lutego 2012 roku, która została złożona w siedzibie Biura Powiatowego ARiMR we W. dnia [...] lutego 2013 roku,

- oświadczenie T. G. z którego wynika, że podmiot “A" sp. z o.o. był posiadaczem gruntów rolnych zgłoszonych do płatności, poniósł koszty ich użytkowania i jest jedynym podmiotem uzyskującym przychody z użytkowania gruntów w 2012 roku,

- oświadczenia B. G., w którym podała, iż w 2012 roku zawarła z podmiotem “A" sp. z o.o. umowę dzierżawy działek rolnych, stanowiących jej własność. Z treści złożonego oświadczenia wynika, że spółka nie ponosiła ciężarów publicznoprawnych, spółka ponosiła koszty poprzez zapłatę czynszu dzierżawnego. B. G. wyjaśniła jednocześnie, że w sprawie działek ew. nr [...] i [...], położonych w obrębie T. miała "kaprys" ich dzierżawy kilku podmiotom.

Ponadto, w dniu [...] lutego 2013 r. przedłożono dalsze dokumenty, w tym oświadczenie P. W. o zawarciu w 2012 roku ustnej umowy

z podmiotem “A" sp. z o.o. na skoszenie i usunięcie siana z łąk na działkach ew. nr [...],[...],[...] (obręb T.), nr [...] (obręb S.), nr [...] (obręb G.). Składający oświadczenie podał w nim także, że czynności te były bezgotówkowe, część siana została mu przekazana, a część jest własnością spółki.

Dnia [...] lutego 2013 r. B. G. złożyła pisemne oświadczenie wskazując, że dnia [...] lutego 2013 roku przejęła w posiadanie grunty rolne od spółki. W roku 2012 grunty były w posiadaniu strony a obecnie są posiadane przez nią.

W tym samym dniu złożono również:

- przedsądowe wezwanie do zapłaty skierowane przez B. G. do “B", reprezentowaną przez K. G.,

- wniosek B. G. o przeprowadzenie kontroli na miejscu,

- potwierdzenie przelewu kwoty [...] zł tytułem zapłaty czynszu dzierżawnego.

W dniu [...] marca 2013 r. złożono umowę dzierżawy, zawartą między “A" sp. z o.o. (jako dzierżawcę) a B. G. (jako wydzierżawiającym)

z dnia [...].03.2011 roku, której przedmiotem były grunty położone na działkach ewidencyjnych nr [...],[...] (obręb T.), nr [...] (obręb S.). Na egzemplarzu kserokopii umowy znajdowały się podpisy B. G. i T. G.. Z załączonej umowy wynika wysokość czynszu dzierżawnego ustalono

w wysokości [...] zł na ha za okres jednego roku (łączna kwota [...]zł).

Ponadto, dnia [...] marca 2013 r. T. G. złożył pismo zawierające liczne żądania kierowane do organu, w tym między innymi o ujawnienie dokumentów stanowiących podstawę do podejrzenia popełnienia przestępstwa. W piśmie tym wyjaśniła, że płatności JPO, o które ubiega się spółka nie podlegają modulacji ani degresji, dlatego też wydzierżawienie przez B. G. jej gruntów rolnych kilku podmiotom (w tym spółce) nie miało wpływu na wysokość płatności. Spółka nie stworzyła sztucznych warunków do uzyskania wsparcia.

W kolejnym piśmie z dnia [...] maja 2013 r. reprezentant spółki załączył pismo Prezesa ARiMR w Warszawie z dnia [...] kwietnia 2013 roku dotyczące stosowanej przez polskie władze krajów interpretacji przepisów rozporządzenia (WE) nr [...]. W treści tego pisma T. G. ponownie oświadczył, że spółka nie dokonała sztucznego podziału gospodarstwa rolnego.

W dniu [...] sierpnia 2013 r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR we W. wydał decyzję nr [...], na mocy której odmówił “A" sp. z o.o. przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego na rok 2012.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ I instancji przedstawił stan faktyczny sprawy i przepisy prawa stanowiące podstawę prawną podjętego rozstrzygnięcia. Z dokonanej analizy sprawy organ I instancji wywiódł wniosek, że w sprawie mamy do czynienia ze stworzeniem sztucznych warunków do otrzymania płatności obszarowych, o czym mowa w art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 roku

w sprawie ochrony interesów finansowanych Wspólnot Europejskich. Mianowicie akta sprawy dowodzą, że małżeństwo B. i T. G. sztucznie podzieliło posiadane przez siebie gospodarstwo rolne poprzez utworzenie czterech spółek, powołanych jedynie w celu pobierania pomocy finansowej. Istniejące pomiędzy spółkami powiązania osobowe, funkcjonalne i kapitałowe pozwalają jednoznacznie uznać, iż celem działania tychże podmiotów było pobieranie pomocy finansowej w odniesieniu do gruntów, które faktycznie są w posiadaniu rodziny małżeństwa B. i T. G..

Z treści uzasadnienia decyzji organu I instancji wynika, że podmiot "A" sp. z o.o. (i reszta pozostałych spółek) nie prowadziły w rzeczywistości działalności rolniczej. Zaś zadeklarowane przez spółkę we wniosku grunty nie stanowiły

w rzeczywistości gospodarstwa w rozumieniu art. 2 lit. b rozporządzenia (WE) nr 73/2009.

Od powyższej decyzji T. G. w dniu [...] września 2013 roku złożył odwołanie, w którym wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, jako wydanej

z wielokrotnym rażącym naruszeniem prawa procesowego i materialnego. Podał, że decyzja wydana została z rażącym naruszeniem ustawy o ochronie danych osobowych. Zdaniem reprezentanta spółki, działania organu I instancji stanowią naruszenie art. 40 ust. 2 TFUE dotyczącego równego traktowania producentów rolnych i praw rolników do otrzymywania płatności na podstawie rozporządzenia (WE) nr 73/2009. Wyjaśnił, że spółka posiada osobowość prawną, jest jedynym posiadaczem zadeklarowanych do płatności gruntów oraz podał, iż art. 30 rozporządzenia (WE) nr 73/2009 ma zastosowanie wyłącznie w części programów pomocowych tj. wyłącznie w tych, w których stosowane są modulacje lub limity powierzchni (w tym degresje płatności). Odwołujący wskazał, że

w tymże postępowaniu organ powinien zbadać stan posiadania gruntów na dzień 31 maja danego roku. Nie ma natomiast podstaw do badania posiadania gruntów w okresie sierpnia, czy września, bowiem okoliczności te nie maja żadnego znaczenia

w postępowania w sprawie przyznania płatności JPO. Poza tym organ I instancji zignorował fakt, iż w zakresie płatności JPO nie istnieje możliwość uzyskania nieuzasadnionych płatności, poprzez stworzenie sztucznych warunków, ponieważ

w przypadku płatności JPO nie występują limity, modulacje, ani degresje płatności.

W dalszej części pisma odwoławczego zakwestionował ustalenia faktyczne dokonane przez organ I instancji podając również, że Kierownik BP ARiMR we W. poświadcza nieprawdę w dokumencie urzędowym. Do odwołania Strona załączyła kserokopię pisma Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi skierowaną do Komisji Europejskiej z dnia [...] stycznia 2013 roku, kserokopię wyciągu z rachunku bankowego oraz kserokopię pierwszej strony umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - "A".

Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR we W., utrzymując w mocy decyzję organu I instancji stwierdził, że powodem nieprzyznania spółce płatności bezpośredniej jest stworzenie sztucznych warunków do otrzymania pomocy finansowej, na co wskazuje utworzenie czterech podmiotów (w formie czterech spółek kapitałowych prawa handlowego), których jedynym celem jest pobieranie pomocy finansowej wypłacanej przez ARiMR.

Organ odwoławczy, po dokonaniu analizy stanu faktycznego sprawy w aspekcie zastosowania przez organ pierwszej instancji przepisów prawa powszechnie obowiązującego, stwierdził że zaskarżona przez spółkę decyzja Kierownika BP ARiMR we W., odmawiająca przyznania stronie płatności bezpośredniej, została wydana zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, a więc zasługuje na utrzymanie

w obrocie prawnym.

Zdaniem organu drugiej instancji, mimo że przedstawiony stan faktyczny sprawy dotyczy jedynie podmiotu "A" sp. z o.o., to dla wykazania istoty sprawy, jej analizy faktycznej i prawnej, konieczne jest przedstawienie "A" sp. z o.o. w powiązaniu z trzema innymi podmiotami, które również w tym samym roku kalendarzowym ubiegały się o płatność bezpośrednią, tj. "C" sp.

z o.o., "D" sp. z o.o. oraz "B" sp. z o.o.

Organ odwoławczy zauważył, że "A" sp. z o.o. zgłosiła w roku 2012 do płatności bezpośredniej grunty rolne o powierzchni [...] ha, położone na działkach ewidencyjnych nr [...],[...],[...] (obręb T., powiat m.), nr [...] (obręb S., powiat s.), nr [...] (obręb G., powiat s.).

"C" sp. z o.o. zadeklarowała w roku 2012 do płatności bezpośredniej [...] ha gruntów rolnych, położonych na działkach ewidencyjnych nr [...],[...],[...] (obręb R., powiat s.), nr [...],[...] (obręb T., powiat m.), nr [...] (obręb G., powiat s.), nr [...][...] (obręb T., powiat m.), nr [...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...] (obręb S., powiat o.), nr [...] (obręb S., powiat o.), nr [...],[...] (obręb B., powiat o.), nr [...] (obręb M., powiat o.), nr [...],[...] (obręb B., powiat n.), nr [...],[...],[...],[...] (obręb B., powiat n.), nr [...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...] (obręb L., powiat n.), nr [...] (obręb M., powiat n.), nr [...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...] (obręb P., powiat n.).

"B" sp. z o.o. zadeklarowała w roku 2012 do płatności obszarowej [...]ha gruntów położonych na działkach ewidencyjnych nr [...] (obręb T., powiat s.), nr [...] (obręb Ł., powiat s.), nr [...] (obręb G., powiat s.), nr [...] (obręb T., powiat m.), nr [...],[...],[...] (obręb G., powiat s.).

"D" sp. z o.o. zadeklarowała we wniosku pomocowym na rok 2012 do płatności obszarowej [...] ha gruntów, położonych na działkach ewidencyjnych

o numerach: [...] (obręb Z., powiat s.), nr [...] (obręb T., powiat międzyrzecki), nr 8/9 (obręb G., powiat s.), nr [...] (obręb Ś., powiat s.), nr [...] (obręb B., powiat o.).

Z informacji uzyskanych od Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy we W., w G. i w O. oraz danych znajdujących się w ewidencji gruntów i budynków wynika, że wśród wymienionych nieruchomości rolnych, deklarowanych do płatności obszarowej przez cztery podmioty, działki ewidencyjne

o numerach: [...] stanowią własność B. G., T. G., K. G., czy też są objęte są ustawową majątkową wspólnością małżeńską B. i T. G..

Pozostałe działki ewidencyjne objęte wnioskami spółek były dzierżawione przez T. G. i B. G..

Z przedstawionych danych wynika, że zdecydowana większość deklarowanych przez wspomniane spółki z o.o. (które zostały utworzone przez T. G.

i pozostają w jego zarządzie) działek ewidencyjnych do płatności bezpośredniej na rok 2012 była we własności Państwa G.

Z informacji znajdujących się w posiadaniu organu (Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli – ZSZiK) wynika, że działki ewidencyjne deklarowane do płatności bezpośredniej w roku 2012 przez spółki z o.o. – "D", "B", "A" i "C" – były w ubiegłych latach wykazywane we wnioskach pomocowych przez T. G., B.G. oraz członków najbliżej rodziny (w tym przez zstępnych, tj. K.G. i J. G).

Niemniej istotnym faktem jest również to, że każda ze spółek deklarowała do płatności tereny rozproszone, położone na terenie trzech województw (różnych powiatów, gmin i niejednokrotnie położone w znacznej odległości od siebie), jak również grunty położone w bezpośrednim sąsiedztwie, mimo braku jakichkolwiek naturalnych granic.

Taka deklaracja gruntów we wniosku pomocowym, mimo jego formalnej poprawności, wzbudziła zastrzeżenia organu, co do faktu rzeczywistego prowadzenia działalności rolniczej w rozumieniu art. 2 lit. c) rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009. Brak jest również racjonalnych podstaw do prowadzenia działalności rolniczej na tak zadeklarowanych gruntach, gdyż nie występują żadne naturalne granice uzasadniające taki podział gruntów.

Organ odwoławczy podzielił stanowisko organu pierwszej instancji, według którego w rozpatrywanej sprawie doszło do sztucznego stwarzania warunków w celu uzyskania korzyści finansowej sprzecznej z celami wsparcia płatności bezpośredniej.

Analiza akt sprawy dowodzi, że pomiędzy utworzonymi przez T. G. podmiotami w postaci spółek z o.o. – "D", "A", "C", "B" – istnieją powiązania organizacyjne, osobowe, funkcjonalne i przedmiotowe, które pozwalają jednoznacznie stwierdzić, że podmioty te zostały utworzone jedynie w celu pobierania pomocy finansowej wypłacanej przez ARiMR.

Dyrektor OR ARiMR we W. poddał analizie wydruki odpisów z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego wszystkich czterech spółek kapitałowych. Z danych zawartych w KRS wynika, że we wszystkich spółkach prezesem zarządu, czy też członkiem tegoż zarządu jest lub był T. G..

W przypadku "C" sp. z o.o. członkiem jej zarządu był T. G., z kolei prezesem zarządu jest K.G., zstępna T. G.. Analogiczna sytuacja jest w przypadku podmiotów "B" sp. z o.o. oraz "D" sp. z o.o. W przypadku zaś spółki "A" sp. z o.o., to T. G. pełni funkcję prezesa zarządu.

Okoliczności te pozwalają zdaniem organu odwoławczego uznać, że pomiędzy czterema spółkami występują powiązania osobowe między najbliższymi członkami rodziny G. T. G. występuje w niektórych spółkach jako członek zarządu, w innych zaś jako prezes zarządu, przy czym członkiem takiej spółki jest już inna osoba należąca do kręgu jego krewnych. Istotne jest również i to, że siedziba wszystkich czterech spółek mieści się pod tym samym adresem, tj. przy ul. K. we W. Ten sam jest również przedmiot działalności tych spółek, albowiem dotyczy pozostałych upraw rolnych innych niż wieloletnie, upraw drzew i krzewów owocowych ziarnkowych i pestkowych.

Żadna ze spółek nie zatrudniała etatowych pracowników. Ponadto spółki te nie prowadziły faktycznej działalności gospodarczej, co wynika m.in. z oświadczenia T. G., że są to spółki "niepodatkowe".

W trakcie prowadzonego przed organem pierwszej instancji postępowania wyjaśniającego na okoliczność wyjaśnienia wątpliwości w kwestii wystąpienia sztucznych warunków do otrzymania nienależnych dopłat finansowych, osoby reprezentujące spółkę nie przedstawiły żadnych wiarygodnych dowodów świadczących o tym, że podejrzenia organu pozbawione są jakichkolwiek podstaw faktycznych. Nie przedstawiono również dowodów świadczących o rzeczywistym prowadzeniu działalności rolniczej (gospodarczej) przez spółkę.

Złożona w trakcie postępowania umowa przekazania gruntów rolnych z dnia [...] lutego 2013 r. pomiędzy "A" sp. z o.o. reprezentowaną przez T. G., a B. G. potwierdza jedynie ustalenia organu, że wszelkie przesunięcia (przekazania) gruntów odbywają się w otoczeniu najbliżej rodziny.

Fakt skierowania wezwania do złożenia wyjaśnień z dnia [...] stycznia 2013 r. spowodował jedynie próbę dokonania zmiany podmiotowej w zakresie gruntów, które wcześniej wykazywała we wniosku spółka "A". B. G., po złożeniu takiej umowy, wystąpiła jednocześnie z wnioskiem pomocowym domagając się przyznania wszelkiej pomocy finansowej, o jakie ubiegała się wcześniej wymieniona spółka.

Jednakże w oświadczeniu z dnia [...] marca 2013 r., złożonym przez pełnomocnika B. G., tj. T. G., B. G. stwierdziła, że nie domaga się płatności JPO i ONW do przejętych gruntów, informuje jedynie o przejęciu gruntów i ich utrzymywaniu w dobrej kulturze rolnej. Również oświadczenia składane przez K.G. nie dają jakiejkolwiek podstawy do przyjęcia faktycznego prowadzenia działalności rolniczej przez spółkę.

Stwierdzenie w oświadczeniu z dnia [...] lutego 2012 r., że grunty należące do spółki były użytkowane przez miejscowych rolników na podstawie ustnych umów, nie stanowi dostatecznego dowodu, że grunty były użytkowane rolniczo przez spółkę i że spółka rzeczywiście prowadziła działalność gospodarczą zgodnie z danymi zawartymi w KRS.

Brak wiarygodności i mocy dowodowej należy również przypisać przedsądowemu wezwaniu do zapłaty za zaległy czynsz dzierżawny. Wezwanie to, co nie bez znaczenia, dokonywane jest pomiędzy najbliższymi członkami rodziny, gdyż B. G. jest wstępną K.G.. Poza tym brak jest określenia w wezwaniu żądanej kwoty, co stanowi jeden z niezbędnych jego elementów. Brak jest również logicznego uzasadnienia, że takowe wezwanie dokonywane jest między członkami najbliżej rodziny. Ponadto wskazany w tym wezwaniu numer rachunku bankowego jest numerem rachunku bankowego podanego uprzednio przez T. G..

Organ odwoławczy podkreślił, że reprezentant spółki w żaden sposób nie odniósł się do stawianego przez organ zarzutu sztucznego tworzenia warunków i nie przedstawił

w tym zakresie żadnych argumentów, kwestionując jedynie uprawnienie organu do prowadzenia postępowania w takim zakresie.

Zdaniem Dyrektora OR ARiMR we W. zasadniczymi okolicznościami faktycznymi uzasadniającymi przyjętą przez organ sztuczność i pozorność stworzonych przez spółkę "D" sp. z o.o. warunków do otrzymania płatności bezpośredniej są przede wszystkim:

- brak posiadania czy też własności sprzętu niezbędnego do prowadzenia działalności rolniczej,

- brak umów potwierdzających wynajem, czy też użyczenie tegoż sprzętu rolniczego,

- brak pracowników, którzy wykonywaliby prace na gruntach wykazanych we wniosku pomocowym,

- brak ewentualnych umów dotyczących pracowników najemnych,

- brak faktur, które potwierdzałby zakup czy też sprzedaż produktów pozwalających na przyjęcie prowadzenia jakiejkolwiek działalności rolniczej,

- ścisłe powiązania rodzinne we wszystkich spółkach, pomimo tego, że zdecydowana większość gruntów stanowi własność Państwa G.

Strona okoliczności tych w żaden sposób nie wykazała, nie przedstawiła wiarygodnych dowodów. Wszelkie odpowiedzi na wezwanie organu były jedynie polemiką, co do zasadności i prawidłowości wystosowanego przez organ wezwania.

Zdaniem Dyrektora OR ARiMR we W. w sprawie doszło do sztucznego podziału jednego gospodarstwa rolnego pomiędzy cztery podmioty – spółki kapitałowe prawa handlowego, które w rzeczywistości nie prowadziły faktycznej działalności rolniczej, a ich zasadniczy cel sprowadzał się do pobierania płatności bezpośredniej.

Organ odwoławczy wskazał na art. 2 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1166/2008, według którego gospodarstwo rolne lub gospodarstwo oznacza wyodrębnioną jednostkę, zarówno pod względem technicznym, jak i ekonomicznym, która posiada oddzielne kierownictwo i prowadzi działalność rolniczą. Tymczasem akta sprawy potwierdzają, że osoby zarządzające spółką "A" sp. z o.o., znajdują się w posiadaniu gospodarstwa, które nie stanowi wyodrębnionego zarówno pod względem technicznym i ekonomicznym gospodarstwa rolnego, prowadzącego faktycznie działalność rolniczą. Postępowanie wyjaśniające wykazało, że jedynym celem utworzenia spółki kapitałowej prawa handlowego "A" sp. z o.o. było pobieranie dopłat bezpośrednich.

"A" sp. z o.o. – mimo że formalnie stanowi odrębny podmiot – jest jednak faktycznie ściśle powiązana z pozostałymi spółkami, które również są zarządzane przez T. G. oraz przez jego bliskich krewnych (będących właścicielami zdecydowanej większości gruntów rolnych). Postępowanie wyjaśniające wykazało, że w sprawie nastąpiło sztuczne tworzenie warunków w celu uzyskania korzyści finansowej. Takie działanie jest sprzeczne z celami prawa wspólnotowego, narusza tym samym art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE, EURATOM) nr 2988 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich.

W ocenie organu odwoławczego, późniejsze złożenie przez B.G. umowy dzierżawy i oświadczenia z dnia 12 marca 2013 r. o niedomaganiu się płatności JPO

i ONW do przejętych gruntów jest jedynie próbą dostosowania prawnego wzajemnych relacji między innymi podmiotami ubiegającymi się o płatność.

Istnienie swobody układania określonych stosunków gospodarczych nie zwalnia organów administracji publicznej z obowiązku badania, czy stosunki te nie są układane

w sposób sztuczny, a w razie ustalenia takiego faktu, organ powinien odmówić przyznania dofinansowania.

Odnosząc się do twierdzeń strony dotyczących braku kompetencji organu pierwszej instancji w zakresie prowadzonego postępowania, które dotyczyło spółki "A" sp. z o.o., organ odwoławczy uznał, że nie zasługują one na uwzględnienie. Do badania powiązań gospodarczych spółek organy płatnicze są zobowiązane na mocy przepisów art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE, EURATOM) nr 2988/95, art. 4 ust. 8 rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/2011 i art. 30 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009.

Środki pomocowe przeznaczone na finansowanie płatności w ramach Wspólnej Polityki Rolnej finansowane są z budżetu UE, w związku z tym podlegają ochronie zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 2988/95. Środki te muszą być wydatkowane zgodnie z zasadami rzetelnego zarządzania finansami, ogólną zasadą słuszności i proporcjonalności. Prawo wspólnotowe nakłada bowiem na Komisję Europejską i Państwa Członkowskie obowiązek badania, czy środki z budżetu Wspólnoty są wykorzystywane zgodnie z ich przeznaczeniem (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 stycznia 2012 r., V SAlWa 1732/11, orzeczenie prawomocne, publ. orzeczenia, nsa.gov.pl).

Na uwzględnienie nie zasługują zarzuty strony dotyczące naruszenia przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, gdyż w sprawie nie doszło do żadnego wyłudzenia danych osobowych.

Wbrew twierdzeniom T. G., stworzenie sztucznych warunków do uzyskania pomocy finansowej nie dotyczy wyłączenie płatności ONW i płatności rolnośrodowiskowych. Również w sprawach przyznania dopłat bezpośrednich może wystąpić (jak w rozpatrywanym przypadku) sytuacja związana ze stworzeniem sztucznych warunków do otrzymania pomocy finansowej.

W podsumowaniu uzasadnienia organ odwoławczy podkreślił, że utworzone przez państwa G. cztery spółki kapitałowe prawa handlowego (sp. z o.o.) nie przesądzają, że faktycznie prowadzą odrębne gospodarstwa i są posiadaczami zgłoszonych do płatności gruntów. Utworzenie spółek jest w ocenie organu jedynie wewnętrznym (sztucznym) podziałem gospodarstwa rolnego należącego w istocie do małżonków B. i T. G.. Utworzone spółki są ze sobą powiązane nie tylko osobowo, ale również przedmiotowo, a deklarowana przez nie działalność dotyczy niejednokrotnie sąsiadujących ze sobą gruntów, mimo braku jakichkolwiek naturalnych granic między tymi gruntami. Nierzadko też grunty deklarowane przez spółki położone są w dużej od siebie odległości.

Istotne jest również to, że działania spółek nie są odrębne i niezależne od siebie. Wręcz przeciwnie, wzajemne powiązania rodzinne i własnościowe dają podstawy do twierdzenia, że taki podmiot, jak "A" sp. z o.o., został utworzony jedynie w celu stworzenia sztucznych warunków do otrzymania płatności, a więc uzyskania korzyści sprzecznych z celami danego systemu.

Zorganizowanie czterech spółek kapitałowych przez udziałowców należących do najbliżej rodziny jest zdarzeniem nienaruszającym przepisów krajowych i wspólnotowych, jednakże ustalony przez organ pierwszej instancji związek pomiędzy poszczególnymi spółkami wynikający z ich struktury własnościowej i osobowej, pozwala przyjąć, że nastąpiło sztuczne stworzenie warunków wyłącznie w celu uzyskania korzyści finansowej.

Zasadnie więc w ocenie organu odwoławczego Kierownik Biura Powiatowego ARiMR uznał, że takie działanie wyczerpało przesłanki określone w art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r., według którego nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów, w odniesieniu do których stwierdzono, że sztucznie stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami systemu wsparcia.

W skardze, uzupełnionej pismami procesowymi, "A" sp. z o.o. – reprezentowana przez T. G. – wniosła o:

1) uchylenie decyzji Dyrektora Oddziału Regionalnego ARiMR we W.

i poprzedzającej ją decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR we W.;

2) stwierdzenie przez Sąd, że postanowienie o nałożeniu na spółkę obowiązku ujawnienia poufnych informacji, nazwane "wezwaniem", nie wywołało żadnych skutków prawnych;

3) zasądzenie zwrotu kosztów sądowych.

W skardze sformułowano następujące zarzuty:

1. Organ błędnie wskazał na przedmiot postępowania jako "przyznanie płatności

w ramach systemu wsparcia bezpośredniego", gdy w istocie spółka wystąpiła o przyznanie jej wyłącznie jednolitej płatności obszarowej (JPO). Jest to istotna różnica, bowiem

w zakresie płatności JPO w ogóle nie ma możliwość sztucznego podziału gospodarstwa

w celu uzyskania zawyżonych płatności, niezgodnych z celami programu JPO, ponieważ

w zakresie płatności JPO nie istnieje modulacja, limity powierzchni, degresje płatności, ani żadne inne zasady ograniczające płatności.

Fakt, że spółka nie wnioskowała o przyznanie jej płatności uzupełniających (UPO), w zakresie których stosowana jest modulacja płatności, wyklucza zastosowanie w tej sprawie art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 2988/95 oraz art. 4 ust. 8. rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/2011. Gdyby nawet B. G. podzieliła swoje gospodarstwo "sztucznie" (co oczywiście nie wystąpiło), nie prowadziłoby to do przyznania wyższych płatności JPO do tych samych gruntów rolnych.

2. Ponieważ w postępowaniu dotyczącym płatności JPO nie mają zastosowania art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 2988/95, ani art. 4 ust. 8. rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/2011, organ usiłował sztucznie stworzyć warunki dla odmowy przyznania płatności, sztucznie łącząc akta trzech odrębnych postępowań w przedmiocie płatności z trzech różnych systemów wsparcia, aby poprzez wykazanie podejrzenia sztucznego stworzenia warunków do uzyskania wyższych płatności w systemie wsparcia dla gospodarstw ONW (gdzie jest stosowana degresja płatności) uzyskać pretekst do wydania decyzji odmownych w zakresie wszystkich trzech systemów wsparcia JPO, ONW

i rolnośrodowiskowych. Z tego tylko powodu organy skierowały do spółki jedno wezwanie we wszystkich trzech odrębnych postępowaniach i zignorowały wniosek spółki o poprawne utworzenie (wydzielenie) akt sprawy płatności JPO.

3. Organ błędnie ustalił, jakoby istniało jakieś gospodarstwo "rodziny małżeństwa Pani B. i T. G.". Z akt sprawy wynika jedynie, że poszczególni członkowie tej rodziny są odrębnymi właścicielami różnych gruntów rolnych i od 2005 r. prowadzili oni odrębne gospodarstwa rolne na gruntach należących do ich odrębnych majątków (majątków osobistych). Jedno wspólne gospodarstwo rolne oparte na tych gruntach, które jakoby miało być podzielone "sztucznie" w 2012.r., jest niekonstytucyjnym wymysłem organu nie popartym dowodami w aktach sprawy.

4. Decyzją z [...] października 2010 r. Dyrektor DOR ARiMR wyłączył B.G. i grunty z jej majątku osobistego z europejskiego systemu płatności w rolnictwie, decyzją o usunięciu gospodarstwa B. G. z krajowego systemu ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. Jak wykazał wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie P 40/12, organ formalnie zlikwidował gospodarstwo rolne B. G. z naruszeniem Konstytucji. Oznacza to w istocie, że organ w sposób sztuczny zlikwidował gospodarstwo B. G., sztucznie pozbawiając ją możliwości prowadzenia gospodarstwa rolnego na gruntach będących jej majątkiem osobistym, na równych prawach z innymi rolnikami, gdy miała ona ustaloną rozdzielność majątkową w małżeństwie. Nie ma nic sztucznego

w fakcie, że po utracie możliwości pozyskiwania płatności do swoich gruntów rolnych B. G. zrezygnowała z samodzielnego prowadzenia gospodarstwa

i wydzierżawiła swe grunty innym podmiotom.

5. B. G. jest wyłącznym właścicielem gruntów rolnych w ramach jej majątku osobistego. W zakresie kilku działek B. G. jest współwłaścicielem

z T.G. na zasadzie współwłasności zwykłej – własności 50% udziałów po ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Decyzja o wykreśleniu B. G.

z ewidencji producentów i wydane na jej podstawie decyzje o odmowie przyznania skarżącej płatności bezpośrednich, ONW i rolnośrodowiskowych za lata 2008-2011 zmusiły ją do wydzierżawienia jej gruntów innym podmiotom, dla uzyskania jakichkolwiek przychodów z tych nieruchomości na spłatę kredytów zaciągniętych na zakup tych gruntów. System płatności sprawił bowiem, że uprawa łąk będących jej własnością bez dopłat byłaby działalnością na granicy opłacalności.

6. Wydając decyzję z [...] października 2010 r. Dyrektor DOR ARiMR błędnie,

z naruszeniem Konstytucji, ustalił że grunty z majątku osobistego B. G. miały być przymusowo, z woli organu, w posiadaniu jej męża i to jej mąż, jako "faktyczny posiadacz" tych gruntów miał być uprawniony do dysponowania tymi gruntami, w tym do uzyskiwania płatności do tych gruntów. Jak wykazał wyrok Trybunału Konstytucyjnego

w sprawie P 40/12, organ przyjął takie stanowisko z naruszeniem Konstytucji. Zgodnie

z oceną prawną Trybunału Konstytucyjnego B. G. miała prawo posiadać odrębne gospodarstwo.

7. Decyzją z [...] kwietnia 2013 r. (znak sprawy [...]) Dyrektor DOR ARiMR we W. rozstrzygnął o odmowie wpisania T. G. i jego gospodarstwa rolnego do ewidencji producentów i ewidencji gospodarstw rolnych. Według wyroku TK, organ rozstrzygnął o tym z naruszeniem Konstytucji. Nie ma więc podstaw do twierdzenia, że T. G. sztucznie podzielił swoje gospodarstwo, skoro na mocy decyzji Dyrektora DOR ARiMR takiego gospodarstwa formalnie on nie posiada.

8. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 3 grudnia 2013 r. (P 40/12) oznacza, że organ naruszył wynikające z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz poprawnej legislacji, oraz naruszył art. 32 ust. 1 w związku z art. 18 Konstytucji:

a) poprzez bezpodstawne rozstrzygnięcie decyzją z [...] października 2010.r.

o wykreśleniu B. G. z ewidencji producentów, a tym samym uniemożliwienie B. G. samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolnego na równych,

z innymi rolnikami, warunkach ekonomicznych, na gruntach będących przedmiotem jej majątku osobistego,

b) poprzez odmowę ponownego wpisania do ewidencji producentów T. G., a tym samym uniemożliwienie mu samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolnego na równych z innymi rolnikami warunkach ekonomicznych, na gruntach będących przedmiotem majątku osobistego T. G..

c) poprzez przyjęcie założenia, że grunty będące składnikiem majątku osobistego B. G. oraz grunty będące składnikiem majątku osobistego T. G. przymusowo musiały tworzyć jedno połączone gospodarstwo rolne.

9. Przywołane przez organ przepisy prawa wspólnotowego – art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 2988/95 oraz art. 4 ust. 8. rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/201 – zostały ewidentnie naruszone:

a) Celem systemu płatności JPO jest równe wsparcie wszystkich rolników w równej wysokości do każdego uprawianego hektara gruntów rolnych. Bezsprzecznie w tym zakresie cele prawa wspólnotowego nie zostały naruszone poprzez wnioskowanie

o płatności JPO przez kilka podmiotów.

b) Celem prawa wspólnotowego, w tym art. 40 ust. 2 TFUE dotyczącego równego traktowania producentów rolnych i praw rolników do otrzymania płatności na podstawie rozporządzenia (WE) nr 73/2009, jest równe traktowanie rolników wpisanych do ewidencji producentów. Bezsprzecznie spółka została legalnie założona aktem notarialnym, legalnie wpisana do KRS przez Sąd Rejestrowy i spółka poprawnie została wpisana do ewidencji producentów rolnych przez Kierownika BP ARiMR.

c) Spółka została utworzona i działa zgodnie z polskim prawem, nie ma w jej działaniu niczego "sztucznego", ani "pozornego", a dowodem na tę okoliczność jest fakt, że organ nie podjął żadnych działań w celu wykreślenia spółki z KRS lub z ewidencji producentów.

d) Wskazane przepisy mówią o "sztucznym stworzeniu warunków do uzyskania płatności", natomiast Kierownik BP w wezwaniu powoływał się na inną okoliczność – "stworzenie sztucznych warunków", gdy żaden przepis prawa wspólnotowego, ani krajowego takiego pojęcia nie wprowadził. Można by to było uznać za pomyłkę pisarską, gdyby organ sprostował ją postanowieniem w trybie art. 113 § 1 w powiązaniu z art. 126 k.p.a. Brak takiego sprostowania powoduje, że przedmiotowe wezwanie nie wywołało żadnych skutków prawnych. Gdy bowiem w wezwaniu organ nakłada na stronę konkretny obowiązek, choćby obowiązek złożenia wyjaśnień, to takie wezwanie jest w istocie postanowieniem. Wadliwe postanowienie, wadliwie przywołujące treść nieistniejącego przepisu prawa, nie powoduje skutków prawnych.

e) W zaskarżonej decyzji organ znów konsekwentnie pisze o "sztucznych warunkach", co dowodzi, że w toku postępowania organy obu instancji rażąco naruszyły art. 7, art. 8 i art. 9 k.p.a., kierując do spółki wezwanie z błędnym pouczeniem, a skutkami swych błędów obciążając skarżącą.

f) Przywołane przepisy wskazują, że należy je stosować jako uregulowania ogólne, nie naruszając przepisów szczegółowych. Bezsprzecznie spółka wypełniła wszystkie wymogi uzyskania płatności wskazane w przepisach szczegółowych. W tej sytuacji rażącym naruszeniem prawa jest odmowa płatności oparta na przepisie ogólnym art. 4 ust. 8 rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/2011, orzeczona z naruszeniem przepisów szczegółowych. Dla wykazania, że konkretny podmiot sztucznie stworzył warunki do uzyskania płatności organ musiałby wykazać, że jakiś wymóg wskazany w przepisach szczegółowych został zrealizowany sztucznie, czyli pozornie, czyli z naruszeniem przepisów szczegółowych. Nic takiego organ nie wykazał – wszystkie poszczególne wymogi wskazane w przepisach szczegółowych spółka spełniła.

g) Przywołane przepisy stanowią, że "nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów, w odniesieniu do których ustalono, że sztucznie stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności" – organ błędnie utożsamia spółkę z B. G., gdy B. G. nie brała żadnego udziału w tworzeniu spółki, ani w zarządzaniu tą spółką.

h) Organ milcząco przyznaje, że spółkom należały się łącznie takie same płatności, jakie uzyskałaby B. G. lub T. G., gdyby utworzyli oni jedno gospodarstwo z gruntów posiadanych w 2012 r. przez spółki. To dowodzi, że w tej sprawie nie ma kluczowego elementu mogącego wskazywać "na sztuczne stworzenie warunków wymaganych do otrzymania takich płatności, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego systemu wsparcia". Nie ma w tej sprawie nawet podejrzenia dążenia spółki do ominięcia systemu modulacji działaniami pozornymi.

10. Organ wskazuje, że członkowie rodziny B. G. założyli cztery spółki

z o.o., usiłując w ten sposób udowodnić, że to B. G. sztucznie stworzyła skarżącą spółkę, co jest oczywistym absurdem. Organ usiłuje zanegować oczywisty fakt, że B. G. nie ma żadnych bezpośrednich powiązań ze wskazanymi spółkami, ponieważ nie zakładała żadnej z tych spółek, nie finansowała zakładania żadnej z tych spółek, nigdy nie była udziałowcem, ani członkiem władz żadnej z tych spółek, nie uzyskiwała dywidendy z działania żadnej z tych spółek, nie miała żadnych "powiązań funkcjonalnych" z tymi spółkami.

Organ błędnie identyfikuje B.G. z tymi spółkami, które są dla skarżącej są podmiotami zewnętrznymi. Jeśli więc organ przypisuje władzom tych spółek składanie fałszywych oświadczeń pod odpowiedzialnością karną, co do wypełnienia przez te spółki wymogów do uzyskania płatności w sposób normalny – "nie sztuczny", to takie podejrzenia powinien skierować do Prokuratury, zamiast opierać decyzję na swoich niepotwierdzonych przez sąd pomówieniach.

11. Wezwanie skierowane do spółek nie zawiera wskazania żadnej podstawy prawnej z zakresu prawa materialnego, a jedynie podstawę prawną procesową i błędne odwołanie do treści ogólnego przepisu prawa materialnego. Wyłącznie proceduralne przepisy k.p.a. nie dają organowi uprawnienia do wzywania strony postępowania do składania nieokreślonych bliżej wyjaśnień poza zakresem kompetencji organu tylko dlatego, że przekraczając swe uprawnienia organ postanowił zaspokoić swą ciekawość. Skarżąca twierdzi, że wezwanie może być skierowane przez organ do strony wyłącznie

w konkretnym postępowaniu administracyjnym, w zakresie merytorycznym uregulowanym konkretnymi przepisami prawa materialnego zastosowanymi przez organ w danym postępowaniu. Gdy więc organ kieruje do strony wezwanie w konkretnym postępowaniu, to na mocy art. 7, 8 i 9 k.p.a. zobowiązany jest pouczyć stronę, na jakiej konkretnie podstawie z zakresu prawa materialnego organ nałożył na stronę obowiązek wskazany w wezwaniu.

W tej sprawie organ wystosował do spółki łączne wezwanie dotyczące trzech odrębnych postępowań, prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów szczegółowych, dla których organ zobowiązany był prowadzić trzy oddzielne akta spraw, przy czym nie podał w wezwaniu żadnej podstawy prawnej merytorycznej. Oczywistym jest, że w takich trzech różnych postępowaniach różne są wymogi stawiane wnioskodawcom i różne są uprawnienia organu do pozyskiwania poufnych danych wnioskodawców w trybie wezwania. Przywołany przez organ art. 50 § 1 k.p.a. nie daje organowi nieograniczonej władzy do kierowania do strony dowolnych wezwań, a więc organ może kierować do strony wezwanie tylko, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych, co powinno być poparte konkretnym przepisem prawa materialnego.

12. Organ mija się z prawdą twierdząc w innym piśmie procesowym, że "warunki dostępu w ramach płatności bezpośrednich, ONW i rolnośrodowiskowych w kwestii posiadania są zasadniczo tożsame". Oczywistym jest bowiem, że ze względu na "różne warunki dostępu" po przejęciu posiadania gruntów skarżąca wstąpiła do postępowania

w sprawie płatności rolnośrodowiskowych, a nie mogła wstąpić do postępowań

w sprawach płatności bezpośrednich i ONW. Fakt ten również dowodzi, że dla każdego odrębnego postępowania powinny być prowadzone odrębne akta sprawy, w których powinny być przechowywane odrębne wezwania i odrębne wyjaśnienia stron we właściwym dla danego postępowania zakresie.

13. Co do zasady, organ nie ma uprawnienia do pozyskiwania, gromadzenia

i przetwarzania poufnych danych osobowych obywateli w zakresie ich praw majątkowych. Takie uprawnienia ma natomiast Prokurator, jeśli więc organ podejrzewa jakąś osobę

o złożenie fałszywego oświadczenia o posiadaniu gruntów rolnych, to powinien swe podejrzenia skierować do zbadania przez Prokuratora. Organy Agencji nie mają bowiem uprawnień śledczych, muszą opierać się na oświadczeniach rolników złożonych w trybie art. 75 § 2 k.p.a. i nie mogą same rozstrzygać o popełnieniu przez obywatela przestępstwa z art. 297 kodeksu karnego.

14. Jak słusznie wskazał Minister Rolnictwa w swym piśmie z [...] marca 2013 r.: "należy podkreślić, że w świetle art. 4 ust. 8 rozporządzenia nr 65/2011, samo stworzenie sztucznych warunków wymaganych do otrzymania płatności nie stanowi podstawy niedokonania płatności na rzecz beneficjentów na podstawie tego przepisu, ale chodzi

o takie stworzenie sztucznych warunków wymaganych do otrzymania płatności, które ma na celu uzyskanie korzyści sprzecznych z celami danego systemu wsparcia."

Bezsprzecznie dokonane przez spółki i przez skarżącą legalne przekazania posiadania gruntów stworzyły na dzień wydania decyzji taką sytuację, która wykluczyła nawet podejrzenie dążenia do celu w postaci uzyskania zawyżonych płatności JPO. Bezsprzecznie płatność JPO przysługiwałaby do tych samych gruntów w takiej samej łącznej wysokości spółkom, w jakiej przysługiwałaby innemu podmiotowi, gdyby grunty te zostały zgłoszone do płatności JPO łącznie.

15. W wyroku z 6 września 2012 r. (III SA/Wa 386/12 WSA w Warszawie wskazał: "Aplikowanie o pomoc przez te same osoby w ramach kilkunastu spółek kapitałowych należy postrzegać jako skierowane na ominięcie kwotowego limitu dofinansowania przysługującego jednemu beneficjentowi". W wyroku z 13 kwietnia 2012 r. (V SA/Wa 2536/11) WSA w Warszawie wskazał: "Skoro bowiem skarżący jest wspólnikiem ww. spółki (wraz z ... posiadają udziały w ww. spółce – każde po 50%), a skarżący pełni w niej funkcję prezesa zarządu, to związek pomiędzy skarżącym i spółką jest bezsprzeczny."

W wyroku z 14 marca 2012 r. (V SA/Wa 2310/11) WSA w Warszawie wskazał: "Normy prawne przytoczone przez organ administracji na uzasadnienie odmowy przyznania pomocy, jako warunek sine qua non ich zastosowania, wymagają ustalenia, że podział projektu wstał dokonany w celu uzyskania korzyści sprzecznych z celami danego systemu wsparcia. Ustalenie takie oznacza wykazanie przez organ ponad wszelką wątpliwość, że wnioskodawca projektu stara się stworzyć warunki pozwalające na uzyskanie płatności innej, niż w wypadku, gdyby warunków takich nie przedstawił." W wyroku z 11 października 2012 r. (III SAlWr 82/12) WSA we Wrocławiu wskazał: "Odmawiając przyznania pomocy ograniczono się wyłącznie do stwierdzenia, że skoro skarżący podzielił projekt na sztuczne – według organu – części i złożył kilka wniosków zamiast jednego, to dofinansowanie nie może zostać przyznane. Brak jest natomiast wykazania, że w sprawie ziściła się również przesłanka przewidziana w zd. 2 art. 4 ust. 8 rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/2011

z dnia 27 stycznia 2011 r., tj. że podział został dokonany w celu uzyskania korzyści sprzecznych z celami danego systemu wsparcia. Tymczasem, w ocenie Sądu, w sprawie nie tylko nie podjęto kroków w celu wyjaśnienia zamiaru uzyskania przez skarżącego takich korzyści, ale takiemu ewentualnemu ustaleniu przeczy fakt, że nawet łączna kwota wszystkich złożonych wniosków o dofinansowanie, nie przekracza kwoty łącznego maksymalnego uzyskania pomocy przez jednego beneficjenta."

Zgłoszenie gruntów do płatności JPO przez cztery spółki nie prowadziło do ominięcia limitów, degresji, ani wzajemnych wykluczeń płatności.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując stanowisko zajęte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, z późn. zm.) sąd administracyjny kontroluje legalność zaskarżonego rozstrzygnięcia administracyjnego, czyli jego zgodność z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa procesowego i materialnego. Zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270), zwanej dalej p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Zaskarżona decyzja może być uchylona wówczas, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy lub naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego albo inne naruszenie prawa procesowego, które mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie (art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a.).

Rozpatrując sprawę w kontekście wymienionych przesłanek Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że zaskarżona decyzja i poprzedzająca ją decyzja organu pierwszej instancji nie naruszają prawa procesowego ani materialnego. Zarzuty skargi są nieuprawnione.

Materialnoprawną podstawą zaskarżonego rozstrzygnięcia, mocą którego odmówiono stronie skarżącej przyznania płatności w ramach wsparcia bezpośredniego (jednolitej płatności obszarowej) za rok 2012, jest art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE, EURATOM) Nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz. Urz. UE L 312 z 23 grudnia 1995 r.), zgodnie z którym działania nakierowane na pozyskanie korzyści w sposób sprzeczny z odpowiednimi celami prawa wspólnotowego (unijnego) mającymi zastosowanie w danym przypadku poprzez sztuczne stwierdzenie warunków w celu uzyskania tej korzyści, prowadzą do nieprzyznania lub wycofania korzyści.

Przepis ten stanowi generalną klauzulę pozwalającą organom administracji publicznej przeciwdziałać obejściu prawa przez podmioty celem uzyskania przez nich korzyści wbrew intencjom ustawodawcy unijnego. Analogiczne klauzule dotyczące praktyk obchodzenia prawa normodawca unijny zawarł w przepisach art. 4 ust. 8 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 65/2011 z dnia 27 stycznia 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) Nr 1698/2005 w odniesieniu do wprowadzenia procedur kontroli oraz do zasady wzajemnej zgodności w zakresie środków wsparcia rozwoju obszarów wiejskich (Dz. Urz. UE L 25 z 28.01.2011, str. 8) i art. 30 rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009 ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 (Dz. Urz. UE L 30 z 31.01.2009 r. str. 16).

Godzi się podkreślić, że obejście prawa (nadużycie prawa) nie może skutkować ochroną prawną podmiotu, który sztucznie kreuje okoliczności uzasadniające stosowanie danej normy przyznającej określoną korzyść finansową i wiąże się to z sankcją wykluczenia możliwości skorzystania z tego prawa przez ten podmiot, o czym orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku C-94/05 Emsland-Stärke GmbH przeciwko Landwirtschaftskammer Hannover (pkt 52-53).

Problematyka obchodzenia prawa była przedmiotem szerszych rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na tle art. 4 ust. 8 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 65/2011 z dnia 27 stycznia 2011 r., według którego, nie naruszając przepisów szczegółowych, nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów w odniesieniu do których ustalono, że sztucznie stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego systemu wsparcia. W motywach wyroku w sprawie C-434/12 (Słynczewa siła EOOD przeciwko Izpylnitelen direktor na Dyrżawen fond "Zemedelie" – Razplasztatelna agencija) z dnia 12 września 2013 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej dokonując wykładni stwierdził, że cytowany przepis "należy interpretować w ten sposób, że przesłanki stosowania tego przepisu wymagają istnienia elementu obiektywnego i elementu subiektywnego. W ramach pierwszego z tych elementów do sądu odsyłającego należy rozważenie obiektywnych okoliczności danego przypadku pozwalających na stwierdzenie, że nie może zostać osiągnięty cel zamierzony przez system wsparcia Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). W ramach drugiego elementu do sądu odsyłającego należy rozważenie obiektywnych dowodów pozwalających na stwierdzenie, że poprzez sztuczne stworzenie warunków wymaganych do otrzymania płatności z sytemu wsparcia EFRROW ubiegający się o taką płatność zamierzał wyłącznie uzyskać korzyść sprzeczną z celami tego systemu. W tym względzie sąd odsyłający może oprzeć się nie tylko na elementach takich jak więź prawna, ekonomiczna lub personalna pomiędzy osobami zaangażowanymi w podobne projekty inwestycyjne, lecz także na wskazówkach świadczących o istnieniu zamierzonej koordynacji pomiędzy tymi osobami. Artykuł 4 ust. 8 rozporządzenia nr 65/2011 należy interpretować w ten sposób, iż stoi on na przeszkodzie temu, by wniosek o płatność z systemu wsparcia Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) został oddalony jedynie na tej podstawie, że projekt inwestycyjny, ubiegający się o skorzystanie z pomocy w ramach tego systemu, nie wykazuje niezależności funkcjonalnej lub że istnieje więź prawna między ubiegającymi się o taką pomoc, jednak przy braku uwzględnienia innych elementów obiektywnych rozpatrywanego przypadku."

W świetle zaprezentowanej przez Trybunał wykładni przepisu art. 4 ust. 8 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 65/2011 oraz wywodu Trybunału zawartego w orzeczeniu w sprawie Emsland-Stärke wypada zauważyć, że istotne jest przy stosowaniu generalnej klauzuli obejścia prawa - bez względu na to, na której (wynikającej ze wskazanych wyżej trzech aktów prawa unijnego) normie ona się opiera w danym przypadku – rozważenie elementów obiektywnych i subiektywnych. Element obiektywny sprowadza się do rozważenia, czy mimo formalnego przestrzegania wymogów stawianych przez regulacje europejskie, cel tych rozwiązań prawnych nie został osiągnięty, natomiast subiektywny element wymaga zbadania, czy wystąpił zamiar skorzystania z unormowań europejskich poprzez sztuczne wykreowanie przesłanek do skorzystania z nich. Wbrew twierdzeniom skargi, komentowany rygor nieprzyznania płatności lub wycofania korzyści w razie stwierdzenia przypadku obchodzenia prawa nie jest ograniczony do określonych rodzajów płatności. Wniosek taki nie znajduje oparcia w treści cytowanych wyżej norm ustanawiających klauzule generalne o charakterze przeciwdziałającym nadużyciom.

W tej materii trzeba przyznać, że organy w rozpatrywanej sprawie rozważyły wszechstronnie spełnienie przesłanek omawianej klauzuli – zarówno w części istnienia elementów obiektywnych jak i subiektywnych. Nie doszło zatem do naruszenia omawianych przepisów prawa materialnego, tj. ar 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 2988/95 i art. 4 ust. 8 rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/2011. W toku bowiem postępowania zasadnie ustalono, że utworzone spółki, w tym spółka skarżąca, nie posiadają odrębnego kierownictwa, nie są wyodrębnione pod względem technicznym ani ekonomicznym, są ze sobą ściśle powiązane osobowo, rodzinnie, kapitałowo, nie prowadzą działalności rolniczej we własnym imieniu i na swoją rzecz. Zostały utworzone tylko i wyłącznie w celu pobierania zwiększonych dopłat do gruntów rolnych poprzez sztuczny podział gospodarstwa rolnego stwarzający pozory prowadzenia działalności rolniczej przez cztery podmioty na gruntach tworzących w rzeczywistości jedno gospodarstwo rolne.

Organy w tym kierunku zebrały kompletny zdaniem Sądu materiał dowodowy i na jego podstawie poczyniły prawidłowe, niezbędne ustalenia faktyczne dotyczące okoliczności zawarcia umów spółek (w tym spółką skarżącą), umów wzajemnego między spółkami i członkami rodziny małżonków G. przekazywania działek rolnych w użytkowanie, przeanalizowały szczegółowo istniejące powiązania osobowe, rodzinne, pełnione funkcje, usytuowanie geograficzne działek (deklarowanie przez każdą spółkę gruntów rozproszonych, znacznie odległych od siebie i zgłaszanie do płatności przez wszystkie spółki gruntów położonych w pobliżu, gdy te mogły stanowić jedną, zorganizowaną całość), ustaliły brak sprzętu rolniczego, brak ponoszenia przez przedmiotowe spółki oraz przez spółkę będącą stroną skarżącą kosztów działalności, czy osiągania dochodów, posiadania dokumentacji (np. faktur, umów dotyczących ewentualnie świadczonych usług etc.), potwierdzających prowadzenie operacji gospodarczych przez te spółki lub na ich rachunek - skąd wywiedziono trafną konkluzję, że spółki owe, wraz ze spółką skarżącą, nie prowadziły rzeczywistej działalności gospodarczej (rolniczej). Organy rozeznały sposób i warunki użytkowania działek, wykonywanie czynności agrotechnicznych, kto rzeczywiście rozporządzał spornymi gruntami rolnymi. Strona skarżąca w zasadzie tym ustaleniom nie przeczy, sama bowiem przyznała, że działalność jest prowadzona "bezgotówkowo", czyli bez ponoszenia kosztów i osiąganych zysków, umowy, np. na zabiegi agrotechniczne, są ustne i nieodpłatne lub odpłatne w naturze (nie podlegają zatem żadnemu dokumentowaniu, co podaje je w uzasadnioną wątpliwość). Strona nie wykazała jakichkolwiek płatności dotyczących spółki a jako rachunek bankowy podano numer rachunku T. G..

Wreszcie organy ustaliły cel jaki zamierzano w wyniku tych praktyk osiągnąć. Słusznie zatem w konkluzji wywiodły, że osoby zarządzające skarżącą spółką znajdują się w posiadaniu gospodarstwa, które nie stanowi wyodrębnionego pod względem technicznym i ekonomicznym gospodarstwa rolnego, prowadzącego faktyczną działalność rolniczą. Argumentację przytoczoną w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia Sąd podziela w całej rozciągłości.

W tym wielorakim kontekście, uchylenie B. G. numeru ewidencyjnego i odmowa ponownego wpisania T. G. do ewidencji producentów rolnych nie mają znaczenia dla oceny rozpatrywanego przypadku. Trudno bowiem przyjąć, że w jakiekolwiek mierze kwestia numeru ewidencyjnego może usprawiedliwiać akty obchodzenia prawa. Nie stanowiło to przeszkody do prowadzenia rzeczywistej działalności rolniczej przez utworzone spółki, które ze swej istoty winna cechować odrębność organizacyjna, ekonomiczna, funkcjonalna itp., w ślad za odrębną podmiotowością prawną.

Czynności procesowe organów, także w kwestii wystosowania wezwania do strony w trybie art. 50 k.p.a. nie były obarczone błędami. Poczynionym ustaleniom faktycznym orzekające organy dały pełny wyraz w obszernych uzasadnieniach decyzji obu instancji dokonując niewadliwej subsumcji stanu faktycznego do zastosowanych norm prawnych, które prawidłowo powołano i zinterpretowano. Tym samym zarzuty naruszenia norm postępowania tj. w szczególności art. 6 , art. 7, art. 8 i art. 9 oraz art. 104 § 2 i art. 107 kodeksu postępowania administracyjnego nie znajdują uzasadnienia. Ocena zgromadzonego materiału dowodowego mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów (art. 80 k.p.a.). Jest wyczerpująca, spójna, logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego.

Należy zaznaczyć, że postępowanie toczyło się z udziałem strony skarżącej, która wezwana do oświadczenia się w sprawie nie przedłożyła wiarygodnych przeciwdowodów, zasłaniając się enigmatycznie i bezpodstawnie "ochroną danych", czy "tajemnicą służbową" i wprawdzie złożyła wyjaśnienia, ale sformułowała wypowiedź w takiej formie, że mogła ona tylko utwierdzić organy w przekonaniu co do trafności swego osądu o sztucznym stworzeniu warunków celem uzyskania płatności. Tymczasem, jeśli strona postępowania powołuje się przed organem na daną okoliczność faktyczną, nie znaną organowi z urzędu, to powinna jej istnienie wykazać, przedstawiając dowody na poparcie swych twierdzeń. Ponadto, organ żadnej tajemnicy służbowej nie ujawniał, zaś przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne wówczas, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa (art. 23 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych; j.t. Dz. U. z 2002 r. Nr 101 poz.926 ze zm.). Organ nie gromadził innych informacji niż wymagane treścią hipotez stosowanych norm prawnych.

Twierdzenia strony, które nie przystają, a wręcz stoją w sprzeczności z zebranymi dowodami, ustalonymi okolicznościami - nie mogą być uznane za miarodajne. Obowiązuje w postępowaniu administracyjnym otwarty katalog środków dowodowych (art. 75 § 1 k.p.a.), a organ jest zobowiązany do jego pełnej, wnikliwej oceny. Organ może poprzestać na odebraniu od strony oświadczenia, jeżeli to oświadczenie "nie budzi w ocenie organu wątpliwości co do jego zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy" (B. Adamiak (w:) Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, 1996, s. 358). Oświadczenia składane w trybie art. 75 § 2 k.p.a. należy odróżniać od wyjaśnień (twierdzeń i oświadczeń) składanych przez strony w toku postępowania dowodowego na rozprawie (art. 95 § 1 k.p.a.) oraz dowodu z przesłuchania strony (art. 86). Z akt poza tym wynika, że strona skarżąca nie złożyła oświadczenia na podstawie art. 75 § 2 k.p.a. Zarzut więc naruszenia tego przepisu jest chybiony.

Należy zatem przyznać rację organom, że strona skarżąca nie wykazała faktu rzeczywistego posiadania w 2012 r. spornych gruntów rolnych oraz prowadzenia na nich własnej działalności rolniczej, a podejmowane i ujawniane przed organami rolnymi czynności miały na celu obejście prawa. Rozumie się przez nie takie czynności, które jakkolwiek nie są prawnie zakazane, lecz podejmowane są dla osiągnięcia skutku zakazanego przez prawo. Czyli z formalnego punktu widzenia nie budzą zastrzeżeń jednak faktycznie, pod względem materialnym, służą realizacji celu zabronionego przez przepisy prawa (por. wyrok SN z 25 lutego 2004 r. II CK 34/03, LEX nr 174159). Obejście prawa dotyczy więc sytuacji, gdy działanie danej osoby zmierza od innego niż typowe w danych okolicznościach, wynikających z przepisów prawa, uksztaltowania stosunków faktycznych lub prawnych po to tylko by osiągnąć zm