II SA/Gl 1784/13

Uzasadnienie

W dniu [...] r. funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji w C. wydali dyspozycję usunięcia z drogi motorowera marki [...] o nr rej. [...]. Czynności odholowania pojazdu, a następnie jego parkowanie powierzone zostało M. G., prowadzącemu parking strzeżony w C. przy ul. [...], działającemu pod firmą "A". Z kolei w dniu [...] r. organ likwidacyjny odebrał przedmiotowy pojazd z parkingu .

Postanowieniem z dnia [...]r., nr [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego w C., działając w oparciu o art. 65 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej w skrócie k.p.a., przekazał zgodnie z właściwością miejscową - Naczelnikowi Drugiego Urzędu Skarbowego w B. akta w sprawie przejęcia na rzecz Skarbu Państwa ww. pojazdu. Organ ten w związku z nieodebraniem powyższego pojazdu przez osobę uprawnioną w ciągu 6 miesięcy od dnia usunięcia pojazdu z drogi, decyzją z dnia [...]r., nr [...] orzekł o jego przejęciu na rzecz Skarbu Państwa.

Wnioskiem z dnia [...]r. M. G. zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. o wypłatę wynagrodzenia za sprawowanie dozoru nad ww. pojazdem w okresie od dnia [...]r. do [...]r. oraz o zwrot kosztów holowania w trybie art. 130a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r., nr 108, poz. 908 ze zm.). Wskazał, że przedmiotowy pojazd został przetransportowany i przyjęty na parking w dniu [...]r. Wnioskodawca powołał się na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2010 r., sygn. akt I OPS 1/10 oraz podniósł, że przysługujące mu koszty winny być wyliczone zgodnie z uchwałą rady miasta, ustalającą wysokość opłat za usunięcie i parkowanie pojazdu, w oparciu o regulację art. 130a ust. 1 pkt 5 c i ust. 6 ustawy - Prawo o ruchu drogowym. W jego ocenie, stawki wskazane w tej uchwale dotyczą również Skarbu Państwa, albowiem z chwilą przejścia pojazdu na rzecz tego podmiotu nie dochodzi do zawarcia nowej umowy przechowywania pojazdu lecz wstąpienie z mocy prawa Skarbu Państwa w stosunek administracyjnoprawny w miejsce właściciela pojazdu. We wniosku podniesiono, że usługa holowania i parkingu jest świadczona w wykonaniu umowy zawartej z organami administracji publicznej. Wnioskodawca dokonał w związku z tym obliczenia przysługującego mu wynagrodzenia, na które składa się koszt parkowania za [...] dni po [...] zł za dobę, tj. [...] zł netto.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. pismem z dnia [...]r. wezwał M. G. do przedstawienia, w terminie 14 dni, dokumentów związanych z wydatkami poniesionymi przy sprawowaniu powyższego dozoru. W wyznaczonym terminie M. G. poinformował, że nie jest w stanie w tak krótkim czasie dokonać wyliczeń. Następnie w piśmie z dnia [...]r., powołując się na regulację art. 75 § 1 k.p.a., zwrócił się o przeprowadzenie przez organ dowodu z opinii biegłego sądowego celem ustalenia rzeczywistych kosztów dozoru, przekładając w załączeniu kserokopie porozumień zawartych pomiędzy Miastem C. a E. G. w latach [...] i [...] oraz pomiędzy Miastem C. a nim w latach [...] i [...].

W dniu [...]r. do Urzędu Skarbowego w C. wpłynęła ekspertyza wykonana przez rzeczoznawcę mgr inż. A. S. dot. kalkulacji stawek do rozliczeń usług parkingowych wykonania na zlecenie firmy "A" M. G. w C.

Postanowieniem z dnia [...]r., nr [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego w C., działając na podstawie art. 17 § 1 i art. 102 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1996 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.), zwanej dalej w skrócie u.p.e.a., w związku z art. 130a ustawy – Prawo o ruchu drogowym przyznał firmie "A" M. G. w C. zwrot wydatków oraz wynagrodzenie za dozór motocykla marki [...] o nr rej. [...] w okresie od [...]r. do [...]r. w wysokości [...] zł (tj. [...] zł za [...] miesięcy) oraz koszty holowania tego pojazdu w wysokości [...] zł (tj. holowanie – [...] km x [...]zł oraz załadunek i rozładunek – [...]zł), co stanowi łącznie kwotę [...] zł brutto. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia wskazano, że zgodnie z regulacją art. 102 § 2 u.p.e.a. organ orzeka o zwrocie wydatków faktycznie poniesionych oraz wynagrodzenie za dozór. Nie można zatem uwzględnić przedłożonej przez stronę ekspertyzy, będącej jedynie symulacją kosztów. W ocenie organu zwrot poniesionych wydatków nie może nastąpić w oparciu o uchwałę rady powiatu, albowiem stawki opłat za parkowanie ustalane przez ten organ odnoszą się do innych niż Skarb Państwa właścicieli pojazdów usuwanych z dróg publicznych i umieszczanych na parkingach w trybie przepisów art. 130a ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Organ, powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 sierpnia 2009 r., sygn. akt I OSK 1214/08, wyjaśnił, że to na właścicielu parkingu spoczywa ciężar wykazania, jakie konieczne wydatki podniósł w związku z dozorem pojazdu. Odnosząc się z kolei do art. 84 § 1 k.p.a. zwrócił uwagę na możliwość wystąpienia organu do biegłego lub biegłych o wydanie opinii, o ile jednakże przeprowadzenie takiego dowodu miałoby znaczenie dla wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Zdaniem organu w rozpatrywanej sprawie zebrany materiał dowodowy stanowił dostateczną podstawę do jej rozstrzygnięcia.

W związku z brakiem danych co do faktycznie podniesionych przez stronę wydatków, organ odwołując się posiłkowo do regulacji art. 836 ustawy - Kodeks cywilny, ustalił wynagrodzenie - w oparciu o stawki miesięczne stosowane przez podmioty prowadzące parkingi na terenie Miasta C. i S. (które kształtowały się od [...] do [...]zł) – w kwocie średnio [...] zł miesięcznie.

Wskazując na treść uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2010 r., sygn. akt I OPS 1/10 organ przyznał stronie zwrot wydatków i wynagrodzenie za dozór za cały okres wykonywania dozoru, tj. od momentu usunięcia pojazdu z drogi do momentu jego odbioru z parkingu. Organ wskazał, że przedmiotowa stawka obejmuje zarówno zwrot wydatków jak również wynagrodzenie za dozór.

W ustawowym terminie M. G. złożył zażalenie na powyższe postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. z dnia [...]r. wnosząc o jego uchylenie i orzeczenie zgodnie z żądaniem wniosku, tj. według stawek wskazanych w porozumieniach zawartych pomiędzy nim a Miastem C. w oparciu o uchwały Rady Miasta C. z dnia [...]r., nr [...] oraz z dnia [...]r., nr [...]. Na poparcie swojego wniosku wnoszący zażalenie odwołał się do treści art. 130a ust. 6 ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2010 r., sygn. akt I OPS 1/10. Ponadto zarzucił organowi, że nie wskazał on w jakiej części kwota abonamentu dotyczy wynagrodzenia, a w jakiej kosztów.

Postanowieniem z dnia [...]r., nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w K. uchylił w całości zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. W uzasadnieniu powyższego organ odwoławczy odnosząc się do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2010 r., sygn. akt I OPS 1/10 wskazał, że przy określeniu wynagrodzenia należy uwzględnić zakres obowiązków dozorcy i okoliczności towarzyszące przechowywaniu, warunki sprawowania pieczy nad ruchomością oraz wielkość składowanego przedmiotu i powierzchnię niezbędną do jego składowania w sposób zapewniający jego właściwości. Zatem w przypadku motocykla, w odróżnieniu od samochodu osobowego inne są okoliczności dotyczące przechowywania, przede wszystkim wielkość składowanego przedmiotu oraz powierzchnia niezbędna do jego parkowania. W konsekwencji stawki abonamentowe stosowane wobec samochodów osobowych nie będą tożsame ze stawkami dotyczącymi motocykli.

Nadto zdaniem organu odwoławczego wyjaśnienia wymaga ustalenie faktycznego okresu parkowania motocykla na parkingu prowadzonym przez M. G. Z protokołu zdawczo-odbiorczego nr [...] wynika, że przedmiotowy pojazd odebrano w dniu [...]r. Wnioskodawca natomiast żąda przyznania wynagrodzenia i zwrotu poniesionych wydatków do dnia [...]r.

Organ drugiej instancji zwrócił także uwagę, że wnioskodawca nie wskazał poniesionych wydatków w związku z przedmiotowym dozorem, nie przedstawił stosownych dokumentów, ani nie wykazał sposobu ich wyliczenia. Sporządzona bowiem przez A. S. ekspertyza, który nie jest biegłym z zakresu księgowości i nie posiada w tej dziedzinie wiedzy specjalistycznej, nie stanowi opinii biegłego. Nadto ekspertyza ta nie zawierała dokumentów księgowych, z których wynikałyby poniesione przez dozorcę koszty dozoru i holowania pojazdu. Przedstawione porozumienia zawarte z Miastem C. także nie wykazują sposobu wyliczenia poniesionych wydatków. Zdaniem organu odwoławczego, uwzględniając końcową datę przechowywania pojazdu, uchwała Rady Miasta C. z dnia [...]r., na którą m.in. powołał się wnioskodawca nie mogła znajdować zastosowania w sprawie.

Na skutek wezwania przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. do zapoznania się strony z zebranym materiałem dowodowym, w dniu [...]r. sporządzony został protokół z tej czynności. Jak wynika z jego treści, M. G. poinformował, że złoży koszty za przechowywanie pojazdu wraz z dokumentami źródłowymi oraz dalsze ekspertyzy. W wyniku kolejnego zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w dniu [...]r., wnioskodawca wraz z pełnomocnikiem zawnioskował o powołanie przez organ biegłego na poczet analizy złożonych dokumentów w związku z określeniem wysokości zwrotu wydatków oraz wynagrodzenia za dozór pojazdu, zaś w przypadku zaistnienia wątpliwości co do powyższego, o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania wnioskodawcy.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. postanowieniem z dnia [...]r., nr [...] odmówił przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego na powyższą okoliczność ustalenia zwrotu wydatków oraz wynagrodzenia za dozór w oparciu o złożone dokumenty do organu. Nadto Naczelnik odmówił także przeprowadzenia dowodu z przesłuchania wnioskodawcy na okoliczność przebiegu realizacji usług na rzecz Skarbu Państwa.

Postanowieniem z dnia [...]r., nr [...] organ pierwszej instancji przyznał zwrot wydatków oraz wynagrodzenie za dozór motocykla marki [...] o nr rej. [...] w okresie od [...]r. do [...]r. w wysokości [...] zł (tj. [...] zł za [...] miesięcy) oraz koszty holowania przedmiotowego pojazdu w wysokości [...]zł, co stanowi łączna kwotę [...]zł brutto. W uzasadnieniu przedmiotowego rozstrzygnięcia przywołano treść art. 102 u.p.e.a. wskazując, że zwrot wydatków następuje w momencie wykazania koniecznych wydatków poniesionych przez konkretnego dozorcę w stosunku do określonego pojazdu. Podkreślono, że to na dozorcy ciąży obowiązek wykazania poniesionych kosztów. Dalej organ wyjaśnił, że przedstawione ekspertyzy (obejmujące lata [...]-[...]) wykonane na zlecenie wnioskodawcy przez A. S. stanowią o kalkulacji stawek do rozliczeń usług parkingowych i mogą być dla właściciela parkingu wskazówką do rentownej działalności z tego tytułu. Zaznaczono także, że organ egzekucyjny zobligowany jest stosować art. 102 u.p.e.a., który stanowi o zwrocie kosztów faktycznie poniesionych oraz o wynagrodzeniu za dozór. Nadto organ zwrócił uwagę, że ekspertyza została sporządzona w oparciu o ilość miejsc parkingowych dla samochodów osobowych i dostawczych, a nie dla motocykli. Zasygnalizowano także o istniejących rozbieżnościach pomiędzy wydatkami, tj. kosztami funkcjonowania parkingu w okresie od [...]r. do [...]r. wykazanymi w ekspertyzach, a dokumentami (fakturami) za ten okres. Wskazano również, że przedstawione faktury niejednokrotnie nie są związane z parkowaniem czy przechowywaniem pojazdów. Wiele z nich dotyczy zakupu części pojazdu, paliwa, oleju i innych rzeczy, które w żaden sposób nie odnoszą się do dozoru nad przedmiotowym pojazdem. W uzasadnieniu podniesiono także, że wnioskodawca, pomimo ciążącego na nim obowiązku (zgodnie z utrwalonym orzecznictwem NSA), nie zestawił wydatków oraz nie przedstawił stosownych wyliczeń wydatków odnoszących się do porzuconego motocykla. Organ zauważył nadto, że koszty wynagrodzenia pracowników wyliczono metodą symulacji dla 3 pracowników. Tymczasem brak jest deklaracji zgłoszonych do Urzędu Skarbowego, z których wynikałoby zatrudnienie pracowników przez wnioskodawcę. Zdaniem organu, w rozpatrywanej sprawie zebrany materiał dowodowy stanowi dostateczną podstawę jej rozstrzygnięcia, zaś powołanie biegłego sądowego skutkowałoby przedłużeniem sprawy. W związku z brakiem danych co do faktycznie podniesionych przez stronę wydatków, organ odwołując się posiłkowo do regulacji art. 836 ustawy - Kodeks cywilny, ustalił wynagrodzenie w oparciu o stawki miesięczne stosowane przez podmioty prowadzące parkingi na terenie C. i S. w latach [...] i [...] w kwocie [...]zł. Przy czym przedmiotowa stawka abonamentowa (zryczałtowana forma opłaty) obejmuje zwrot wydatków oraz wynagrodzenie za dozór. Podkreślono, że stawki abonamentowe stosowane są także wobec osób prywatnych w przypadku dłuższego przechowywania ruchomości. Koszty holowania i obliczenie wydatków z tym związanych organ określił również na podstawie średnich opłat stosowanych na 3 parkingach we wskazanym jak wyżej obszarze.

W ustawowym terminie M. G., reprezentowany przez pełnomocnika, złożył zażalenie na powyższe postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. z dnia [...]r. wnioskując o jego uchylenie w części dotyczącej wysokości należności z tytułu zwrotu wydatków i wynagrodzenia za dozór motocykla poprzez ustalenie tej wartości w kwocie łącznej [...] zł netto ([...]zł brutto), tj. za okres [...] dni w stawce po [...] zł netto ([...]zł brutto). Ewentualnie wnioskodawca wystąpił o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Na poparcie swojego stanowiska wnoszący zażalenie odwołał się do treści art. 130 a ust. 6 ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2010 r., sygn. akt I OPS 1/10. W uzasadnieniu powyższego zarzucił organowi naruszenie:

- art. 102 u.p.e.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na nieuzasadnionym zakwestionowaniu wykazanych stawek oraz na całkowicie dowolnym ustaleniu rażąco zaniżonych wartości należności,

- art. 836 ustawy - Kodeks cywilny poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy wysokość stawek wynagrodzenia za przechowanie w wartości przyjętej w danych stosunkach określona została wprost w uchwałach Rady Miasta C.,

- art. 836 ustawy - Kodeks cywilny w zw. z art. 102 § 2 u.p.e.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, w tym przez ustalenie zwrotu wydatków i należnego wynagrodzenia na poziomie niższym niż rzeczywiście poniesione, przyjęte w danych stosunkach, w tym w oparciu o miesięczne stawki abonamentowe, wskazane przez podmioty świadczące podobną działalność do działalność, bez weryfikacji oświadczeń, w tym bez wyczerpującego ustalenia czy parkingi, których stawki zostały uwzględnione przy szacowaniu wynagrodzenia spełniały warunki jakie musiał spełnić wnioskodawca na potrzeby realizacji obciążających go obowiązków, pozbawiając go zwrotu poniesionych i udokumentowanych wydatków oraz wynagrodzenia za wykonaną na rzecz Skarbu Państwa zgodnie z zawartym porozumieniem usługę.

Dodatkowo zarzucono także rażące naruszenie:

- art. 6, 7 i 8 k.p.a. poprzez działanie z pominięciem obowiązujących przepisów prawa, a mianowicie brak podjęcia czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, pominięcie interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, działanie w sposób podważający zaufanie do władzy publicznej poprzez ustalenie wartości zwrotu wydatków i wynagrodzenia za przechowanie z pominięciem dowodów przedstawionych w toku postępowania,

- art. 80 w zw. z art. 75, 77, 78 oraz art. 84 i 86 k.p.a. poprzez zakwestionowanie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy, nierozpoznanie całości zebranego w sprawie materiału dowodowego, nieuwzględnienie stanu faktycznego i prawnego, który winien być znany organowi z urzędu, niepodjęcie działań zmierzających do wszechstronnego ustalenia stanu faktycznego, przeprowadzenia stosownych dowodów (w tym pominięcie dowodu z opinii biegłego sądowego) i nie skorzystanie z wiadomości specjalnych biegłego sądowego,

- art. 84 w zw. z art. 80 k.p.a. poprzez oddalenie wniosku o powołanie biegłego sądowego na okoliczność ustalenia należnego zwrotu wydatków i wynagrodzenia w oparciu o złożoną do akt sprawy dokumentację źródłową, przy jednoczesnym zarzucie, że pomimo złożenia wszelkiej dokumentacji wnioskodawca nie przedstawił stosownych wyliczeń wydatków względem danego pojazdu, przy jednoczesnym stwierdzeniu, że organ nie posiada danych co do faktycznie poniesionych wydatków, jak też przy wskazaniu, że przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego byłoby uzasadnione potrzebą pozyskania wiadomości wybiegających poza zwykłą rutynową działalność organu.

Postanowieniem z dnia [...]r., nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w K. odmówił uwzględnienia wniosku pełnomocnika M. G. z dnia [...]r. o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego - specjalisty z zakresu organizacji i ekonomiki przedsiębiorstw, kosztorysowania i wyceny oraz wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego – rzeczoznawcy majątkowego.

Z kolei postanowieniem z dnia [...]r., nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w K. powołane wyżej zażalenie nie uwzględnił i utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wyraził aprobatę dla ustaleń organu pierwszej instancji i dla ich kwalifikacji prawnej. Organ odwoławczy zauważył, że kwestii spornej w rozpatrywanej sprawie nie stanowił zarówno okres przechowywania pojazdu, za który przyznany został zwrot wydatków i wynagrodzenie, jak i kwota przyznana za holowanie pojazdu. Istota sporu sprowadza się natomiast do wysokości należności przyznanej tytułem zwrotu wydatków i wynagrodzenia za dozór przedmiotowego pojazdu. Organ odwoławczy uznając za prawidłowe wyliczenia dokonane w tym zakresie przez organ pierwszej instancji podkreślił, że M. G., mimo wezwania, nie przedstawił dokumentów wykazujących, jakie podniósł konieczne wydatki związane z dozorem konkretnego pojazdu i sposób ich wyliczenia. Takimi dokumentami nie są bowiem ani przedłożone kopie faktur i ekspertyzy za okres od [...] r. do [...] r., ani też pisma zawierające zestawienie poniesionych kosztów za prowadzenie parkingu. Organ podkreślił, że w przedłożonych ekspertyzach wyliczony został średni koszt jednego "stanowiskodnia" usług parkingowych na podstawie stanowisk dla samochodów osobowych i dostawczych w nominalnej liczbie [...] stanowisk. W dalszej części powołując się na wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 września 2012 r., sygn. akt II SA/Gl 140/12 organ podkreślił, że A. S. nie mógł występować jako biegły w sprawie. Z kolei koszty wskazane w ekspertyzach, ustalone metodami symulacyjnymi, nie zostały oparte na przedłożonych w postępowaniu fakturach. Organ zwrócił uwagę, że w przypadku nie wykazania przez podmiot prowadzący parking rzeczywistych kosztów przechowywania pojazdu, brak jest przeszkód do ustalenia przedmiotowych należności za dozór w oparciu o stawki opłat miesięcznych pobierane za przechowywanie takiego pojazdu na innych parkingach strzeżonych w tej samej bądź sąsiedniej gminie (tak wyrok WSA w Gliwicach z dnia 26 listopada 2009 r., sygn. akt II SA/Gl 708/09). W uzasadnieniu organ odniósł się do zwiększonego zakresu obowiązków prowadzącego parking komercyjny, a mianowicie możliwość odbioru pojazdu przez właściciela w dowolnej chwili oraz odpowiedzialności za niego, który ma wyższą wartość niż pojazd przechodzący na własność Skarbu Państwa. Organ powołując się na stanowisko sądów administracyjnych podniósł, że opłaty za parkowanie ustalone przez radę powiatu na podstawie art. 130a ustawy – Prawo o ruchu drogowym, nie mają wprost zastosowania do Skarbu Państwa, który stał się właścicielem pojazdu przechowywanego na parkingu z uwagi na wystąpienie przesłanek z art. 130 a ust. 10 powyższej ustawy. Ponadto, stawki te odbiegają od rzeczywistych kosztów parkowania pojazdów w dłuższym okresie czasu. Mogą one natomiast stanowić jeden z elementów ustalenia kwoty za dozór pojazdu, jednakże nie mają waloru wiążącego Skarbu Państwa. Organ nie znalazł także podstaw do tego, aby przyznaną w sposób łączny stawkę abonamentową dzielić na osobne części składowe w postaci wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków. Za niezasadny uznał również wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Nadto zaznaczył, że nie przedstawienie przez skarżącego dokumentacji poniesionych kosztów, oznacza brak materiału dowodowego, który mógłby podlegać ocenie biegłego.

Pismem z dnia [...]r. profesjonalny pełnomocnik M. G. w imieniu mocodawcy zaskarżył powyższe postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Powołując się na rażące w jego ocenie naruszenie prawa przez organy, w oparciu o art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. i art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonego rozstrzygnięcia i poprzedzającego go postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. z dnia [...]r. Ewentualnie na podstawie art. 145 p.p.s.a. zawnioskował o uchylenie ww. postanowień organów i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi pierwszej instancji. W obszernym uzasadnieniu skargi powtórzono zarzuty zawarte w zażaleniu. Wytknięto organowi rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 102 § 2 u.p.e.a. w zw. z art. 130 a ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz § 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a także art. 836 ustawy - Kodeks cywilny w zw. z art. 102 § 2 u.p.e.a. poprzez ich błędną wykładnię. W skardze sformułowany został także zarzut naruszenia prawa procesowego, tj. art. 7 i art. 8 w zw. z art. 77, art. 78 i art. 80 k.p.a. w tym rażącego naruszenia art. 84 w zw. z art. 80 k.p.a. poprzez ich nie zastosowanie lub niewłaściwe zastosowanie.

Zdaniem skarżącego organ popełnił błąd w ustaleniach faktycznych przyjmując, że przedstawione dowody księgowe jak i ekspertyza rzeczoznawcy majątkowego nie pozwalają na ustalenie wysokości należnych skarżącemu wydatków oraz wynagrodzenia za dozór, przy jednoczesnym przyjęciu niezweryfikowanych oświadczeń podmiotów prowadzących parkingi na rynku lokalnym, bez badania, czy dysponują oni właściwościami parkingu skarżącego, pomijając przy tym wszelkie inne sposoby i metody ustalenia należytego wynagrodzenia.

W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o jej oddalenie przytaczając tezy, które sformułował w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Organ podtrzymał dotychczasową argumentację i stanowisko, zgodnie z którym skarżący w żaden sposób nie wykazał, jakie podniósł wydatki związane z dozorem pojazdu. Organ zwrócił uwagę, że w stawce abonamentowej mieści się zarówno wynagrodzenie dozorcy, jak i zwrot koniecznych wydatków związanych z dozorem i brak jest podstaw do ich odrębnego określenia.

Organ odnosząc się do zarzutów zawartych w skardze zauważył, że art. 102 § 2 u.p.e.a. stanowi samodzielną podstawę prawną przyznania spornych należności, wobec tego przepisy Kodeksu cywilnego mogą znaleźć w sprawie zastosowanie, ale jedynie pomocniczo, zaś organ w zaskarżonym rozstrzygnięciu nie powołał się w żadnym miejscu na art. 836 ustawy – Kodeks cywilny.

Organ odpierając kolejny zarzut podkreślił, że parkingi przyjęte do analizy porównawczej spełniały niezbędne kryteria wymagane do parkowania i dozoru pojazdów, zaś warunki dozoru w tych jednostkach parkingowych były zbliżone. Podzielając stanowisko skarżącego w kwestii odmiennej specyfiki parkingu dozorowanego i parkingu, na którym kierowcy pozostawiają pojazdy na podstawie umowy cywilnoprawnej, zwrócił uwagę, że owe różnice nie oznaczają jednak, że dozorca pierwszego z ww. parkingów ponosi większe koszty związane z dozorowaniem pojazdu. Organ przywołał przykłady sytuacji mających wykazać, że również działalność prowadzącego parking strzeżony wiąże się z dużym nakładem pracy i kosztami. Wskazał, że nie można przyjmować, że dozór pojazdu wieloletniego, o niewielkiej wartości, wymaga takiego samego nakładu pracy i środków, jak dozór pojazdów o wielokrotnie wyższej wartości.

Odnośnie zastosowania w sprawie stawek abonamentowych, organ uznając prawidłowość tego zabiegu z uwagi na dłuższy okres parkowania pojazdu, ponownie odwołał się do wyroku WSA w Gliwicach z dnia 26 listopada 2009 r., sygn. akt II SA/Gl 708/09.

Odnosząc się do zakwestionowanej w skardze oceny materiału dowodowego organ wyjaśnił, że biegły sądowy w zakresie ruchu drogowego i techniki samochodowej, który sporządził przedłożoną przez stronę ekspertyzę, wpisany także na listę biegłych skarbowych w zakresie pojazdy, maszyny i urządzenia, nie może występować jako biegły w zakresie określania wydatków dotyczących dozorowania pojazdów, w tym kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz określenia wynagrodzenia za sprawowanie dozoru.

Na rozprawie sądowej w dniu 9 kwietnia 2014 r. pełnomocnik skarżącego ponowił zarzuty wskazane w skardze, podkreślając że przyznana kwota z tytułu dozoru pojazdu została ustalona w sposób całkowicie dowolny, zaś skoro organy odrzuciły dowody zaoferowane przez skarżącego, winny zasięgnąć opinii biegłego. Nadto zwrócono uwagę, że pominięto całkowicie zakres obowiązków dozorcy. Pełnomocnik nie zakwestionował właściwości organów orzekających w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Skarga nie jest uzasadniona, gdyż zaskarżone postanowienie utrzymujące w mocy postanowienie organu pierwszej instancji nie narusza prawa.

W niniejszej sprawie nabycie przez Skarb Państwa własności przedmiotowego pojazdu nastąpiło w trybie art. 130a ust. 1 i 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, przywołanej przez organy obydwu instancji, co potwierdza dołączona do akt administracyjnych decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego w B.z dnia [...]r., nr [...]. Organ ten orzekał o przepadku pojazdu zgodnie ze swoją właściwością miejscową, tj. zgodnie z miejscem zamieszkania właściciela pojazdu. W następstwie powyższego organem egzekucyjnym w sprawie był Naczelnik Urzędu Skarbowego (w tym wypadku w C. – z uwagi na przechowywanie przedmiotowego pojazdu na terenie właściwości tego organu). Zdaniem składu orzekającego, organ ten jest właściwy do orzekania w przedmiocie zwrotu wydatków i wynagrodzenia za dozór pojazdu, mimo zmiany stanu prawnego, dokonanego ustawą z dnia 22 lipca 2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018) w zakresie właściwości organów egzekucyjnych.

Przedmiotem postępowania jest rozstrzygnięcie o wydatkach i wynagrodzeniu za dozór pojazdu za cały okres od dnia wydania dyspozycji jego usunięcia z drogi i umieszczeniu na parkingu do chwili przejęcia przez Skarb Państwa, czyli za okres sprzed przejścia własności na rzecz Skarbu Państwa. Przywołany w skardze przepis art. 102 § 2 u.p.e.a., mający w tym wypadku zastosowanie w związku z § 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 46, poz. 237), stanowi zaś o przyznaniu na żądanie dozorcy zwrotu koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenia z tego tytułu. Zdaniem Sądu, wysokość poniesionych wydatków winien wykazać dozorca, zaś w kwestii wysokości wynagrodzenia należy posiłkować się przepisem art. 836 ustawy - Kodeks cywilny, który przewiduje wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte. Skarżący natomiast mimo wezwania organu pierwszej instancji, nie przedłożył żadnych dokumentów, z których wynikałoby, jakie wydatki poniósł w tym przedziale czasowym z tytułu dozoru pojazdu. Domagał się natomiast przyznania tytułem wydatków i wynagrodzenia kwoty [...] zł za jeden dzień sprawowania dozoru, a więc stawki wynikającej z zawartych porozumień z Miastem C., czyli stawki określonej uchwałą Rady Miasta C. z dnia [...]r., nr [...], podjętej w trybie art. 130a ust. 6 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, wówczas obowiązującej, bądź też w dalszej kolejności powołania biegłego sądowego celem dokonania stosownych obliczeń.

Sąd podziela poglądy organów obydwu instancji, że powołana uchwała podjęta na podstawie art. 130a ust. 6 Prawa o ruchu drogowym, określała wyłącznie wysokość opłat za usunięcie i parkowanie pojazdu usuniętego z drogi, które obowiązany był uiścić właściciel w celu odbioru pojazdu z parkingu, co wynika jednoznacznie z treści art. 130a ust. 6 i ust. 7 tej ustawy. Wydanie pojazdu właścicielowi następowało bowiem po okazaniu dowodu uiszczenia opłaty, o której mowa w ust. 6, a ustalanej przez radę powiatu. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 czerwca 2007 r., sygn. akt III CZP 47/07 (OSNC 2008/7-8/80), stosunek prawny, którego przedmiotem jest przechowywanie na parkingu usuniętych z drogi pojazdów jest typowym stosunkiem administracyjnoprawnym, powstałym na skutek władczych działań organów administracji. Brak jednak podstaw prawnych do przyjęcia, że Skarb Państwa wstępując w miejsce byłego właściciela, przejmuje w całości jego uprawnienia i obowiązki. Przy takim rozumowaniu zbędne byłoby odesłanie do art. 102 § 2 u.p.e.a., celem przyznania dozorcy wynagrodzenia i zwrotu wydatków za cały okres sprawowania dozoru, o czym stanowi przywołana przez organ egzekucyjny uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2010 r., sygn. akt I OPS 1/10. Z tego punktu widzenia nieistotna jest też data, w której Skarb Państwa stał się właścicielem pojazdu, przejętego w trybie art. 130a ust. 10 ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Oczywiście można stawiać tezę, że rada powiatu podejmując uchwałę na podstawie art. 130a ust. 6 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, winna kierować się przesłankami z wymienionego powyżej art. 102 § 2 ustawy (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 marca 2011 roku, sygn. akt I OSK 2000/10), co jednak nie zmienia faktu, że uchwała taka nie ma waloru wiążącego Skarb Państwa. Zdaniem Sądu, z treści przywołanego powyżej wyroku nie wynika też jednoznacznie, że Skarb Państwa staje się właścicielem pojazdu od daty jego usunięcia z drogi w trybie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Wręcz przeciwnie, Naczelny Sąd Administracyjny rozważał kwestię, czy Skarb Państwa jest zobowiązany do zapłaty należności związanych z dozorem także za okres poprzedzający, czyli okres pierwotnych 6 miesięcy, gdy nie był jeszcze właścicielem pojazdu z mocy prawa, w sytuacji, gdy właściciel nie odebrał pojazdu, podkreślając że także w okresie poprzedzającym przejście pojazdu na rzecz Skarbu Państwa powstaje, na skutek władczych działań organów administracji, nowy stosunek administracyjny.

Istotny jest też okres sprawowania dozoru nad pojazdem. Nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku jedynie kilkudniowego przechowywania pojazdu związane z tym wydatki są wyższe, niż w sytuacji, gdy pojazd jest unieruchomiony przez okres powyżej 6 miesięcy, co ma zawsze miejsce w przypadku przejęcia na rzecz Skarbu Państwa. Składowanie takiego pojazdu nie wymaga zajęcia większej powierzchni, ani przestrzeni manewrowej. Dozorca parkingu jest też z góry uprzedzony o fakcie jego odbioru, co nie ma miejsca przy typowej umowie przechowania na parkingu, kiedy to właściciel w dowolnej chwili może odebrać pojazd, co wymaga zapewnienia stałego dostępu i odpowiedniej drogi dojazdowej oraz szerokości miejsca postojowego. Stąd też zasadnie organy obydwu instancji uznały, że średnia stawka abonamentowa na terenie C. i S. jako sąsiadujących miast, stosowana przez podmioty gospodarcze przy zawieraniu umów na okres jednego miesiąca, jest miarodajna i najbardziej zbliżona do rzeczywistych wydatków i godziwego wynagrodzenia w przypadku sprawowania dozoru nad pojazdem przez dłuższy okres czasu. Wszak podmioty gospodarcze, świadczące tego rodzaju usługi, są zmuszone do właściwej kalkulacji kosztów i kierowania się prawami rynku. Skarżący, gdyby nie zawarte porozumienia w tej sprawie, mógłby jedynie liczyć na tego rodzaju przychód, który zawiera w sobie zarówno wydatki, jak i dochód. Faktem jest, że stawka abonamentowa wnoszona jest za dany miesiąc z góry, lecz z drugiej strony wiąże się z większym zakresem obowiązków z racji możliwości odbioru pojazdu przez właściciela w dowolnej chwili, co nie ma miejsca w przypadku parkingu dozorowanego, prowadzonego na podstawie porozumienia. Zawarte porozumienie nie gwarantowało zaś przyznania skarżącemu stawki w kwocie [...] zł dziennie od Skarbu Państwa, co jednoznacznie wynikało z jego treści. Przy czym uchwała Rady Miasta C. z dnia [...]r. na którą powołał się skarżący w treści § 1 pkt 2) lit c wykluczała możliwość zastosowania wskazanych w niej opłat do pojazdów przechodzących na własność miasta, bowiem pojazdy te były przechowywane na wyznaczonym parkingu nieodpłatnie. Nie przewidziano w niej także wysokości opłat za usuwanie i parkowanie pojazdów jednośladowych. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że wielkość składowanego motoroweru oraz powierzchnia niezbędna do jego składowania w sposób stosowny do jego właściwości i trudy związane ze sprawowaniem nad nim dozoru, zasadniczo odbiegają od wymogów, dotyczących pojazdów samochodowych.

Zasadnie też stwierdziły organy obydwu instancji, że skoro skarżący pomimo wezwania, nie przedstawił dokumentów dotyczących poniesionych przez niego wydatków przy sprawowaniu dozoru, nie było celowe powołanie biegłego. Brak było bowiem materiału źródłowego, który mógłby stanowić przedmiot opinii, przy czym organ egzekucyjny (Naczelnik Urzędu Skarbowego) mógłby dokonać weryfikacji dokumentów we własnym zakresie jako organ dysponujący wiedzą w tym przedmiocie z uwagi na zakres właściwości.

Gdy zaś idzie o zarzut pominięcia przedłożonej przez skarżącego ekspertyzy, wskazać przyjdzie, że niezależnie od braku kwalifikacji po stronie jej autora, nie bazuje ona na wysokości rzeczywistych kosztów, lecz stanowi wyliczenie stawek do rozliczeń usług parkingowych, skalkulowanych w taki sposób, aby działalność z tego tytułu była rentowna. Wobec powyższego dokument ten nie mógł stanowić podstawy do ustalenia wysokości wynagrodzenia za dozór każdego konkretnego pojazdu. W ekspertyzie tej podano koszty, ale nie zostały do niej dołączone jakiekolwiek dokumenty źródłowe, które potwierdziłyby wysokość przyjętych danych. Skarb Państwa nie powinien także partycypować w wydatkach których cel i związek z dozorowaniem przedmiotowego pojazdu jest nieznany. Odnotować należy także fakt, że skoro skarżący nie zatrudniał wówczas żadnych pracowników (gdyż nie neguje takich ustaleń organu egzekucyjnego), uwzględnienie wyliczonego metodą symulacji wynagrodzenia dla 3 pracowników jako składnika wydatków, jest bezpodstawne. Skarżący nie zatrudniając innych osób, nie mógł ponieść żadnych wydatków na ten cel. Zatem przedłożona przez skarżącego ekspertyza nie dotyczy faktycznie poniesionych wydatków, lecz stanowi symulację takich kosztów w celu doprowadzenia do rentowności prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej. Stwierdzenia i argumenty zawarte w uzasadnieniu organu pierwszej instancji w tym zakresie są pełne i przekonujące. Stąd też podnoszony zarzut pominięcia tego dowodu, należy uznać za całkowicie nieuzasadniony.

W konsekwencji zdaniem sądu administracyjnego, chybione są zarzuty skargi co do naruszenia prawa materialnego, jak i reguł procedury administracyjnej (art. 7, art. 8, art. 77, art. 78, art. 80 i art. 84 k.p.a.). Organy obydwu instancji wobec bezczynności skarżącego w złożeniu dowodów uzasadniających jego żądania, prawidłowo oparły się na uśrednionych stawkach abonamentowych komercyjnych parkingów strzeżonych, działających na przedmiotowym terenie.

Wreszcie nie bez znaczenia dla oceny zasadności skargi jest fakt, że prawomocnymi wyrokami tut. Sądu oddalono skargi skarżącego na postanowienia w przedmiocie dozoru pojazdów (innych pojazdów niż motocykle) w zbliżonym czasowo okresie. Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargi kasacyjne od wskazanych wyroków, zajmując stanowisko, że opłaty za parkowanie, które ustala rada powiatu, nie mają wprost zastosowania do Skarbu Państwa. Zdaniem składu orzekającego w niniejszej sprawie brak podstaw do odstąpienia od tego poglądu, jak i podważenia zasadności przyznania wynagrodzenia i wydatków tytułem sprawowanego dozoru według innych zasad, niż w powyższych sprawach.

W sytuacji niewykazania rzeczywistych wydatków, stawki opłat miesięcznych za przechowywanie pojazdów na danym terenie, należy uznać za miarodajne dla przyznania skarżącemu wynagrodzenia z tytułu prowadzenia parkingu dozorowanego. Jedynie na marginesie wskazać też przyjdzie na znikomą wartość przedmiotowego pojazdu, niższą niż poniesione przez Skarb Państwa koszty dozoru, co jest konsekwencją istoty działań podejmowanych w celu usunięcia pojazdów z drogi w trybie Prawa o ruchu drogowym, a mianowicie, działania te wiążą się z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym i ochrony porządku. W tym stanie rzeczy nie stwierdzając naruszenia prawa materialnego, ani też reguł procedury administracyjnej w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, bądź skutkujących wznowieniem tego postępowania, Wojewódzki Sąd Administracyjny skargę oddalił jako nieuzasadnioną na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).