I OSK 1963/14

Uzasadnienie

R.M. w dniu 11 marca 2014r. zaskarżył do sądu administracyjnego decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] stycznia 2013 r., nr [...] w przedmiocie zatwierdzenia podziału nieruchomości.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że skarżący pomimo przysługującego mu w przedmiotowej sprawie interesu prawnego został pominięty przez organy administracji w postępowaniu administracyjnym. W związku z tym w ocenie skarżącego, wobec braku doręczenia mu zapadłych w sprawie rozstrzygnięć, w niniejszej sprawie nie znajdują zastosowania przepisy o przywróceniu terminu do wniesienia skargi na podstawie art. 86 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. O treści zaskarżonej decyzji skarżący dowiedział się najwcześniej w dniu [...] lutego 2014 r., tj. w dniu kiedy odebrana została ze Starostwa Powiatowego ww. decyzja.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi wniosło o odrzucenie skargi, jako złożonej po upływie terminu do wniesienia skargi określonego w art. 53 § 1 p.p.s.a. Stosownie natomiast do art. 85 p.p.s.a. czynność w postępowaniu sądowym podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Z kolei zgodnie z art. 58 § 1 pkt 2 i § 3 p.p.s.a. w stosunku do czynności polegającej na złożeniu skargi uchybienie terminu jest równoznaczne z obowiązkiem wydania przez sąd postanowienia o odrzuceniu skargi.

Ponadto Kolegium podniosło, że skarżący nie był stroną postępowania administracyjnego zakończonego decyzją z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...], a tym samym wzmiankowana decyzja nie została mu doręczona. Nie oznacza to jednak, że powołując się na swój rzekomy interes prawny w tym postępowaniu, ma on prawo wnieść skargę na wydaną w nim decyzję organu odwoławczego w dowolnym terminie. W szczególności błędne jest stanowisko skarżącego wyrażone w uzasadnieniu skargi, że wobec braku doręczenia, w niniejszej sprawie nie znajdują zastosowania przepisy o przywróceniu terminu do wniesienia skargi (art. 86 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych organ podniósł, że podmiot, któremu nie doręczono decyzji, może wnieść skargę do sądu administracyjnego w terminie przewidzianym dla stron będących adresatami decyzji. Zatem skarżący, który nie brał udziału w postępowaniu i któremu nie doręczono decyzji – jeżeli nie skorzystał z uprawnienia do złożenia skargi przed upływem trzydziestu dni od daty doręczenia decyzji innej stronie postępowania – nie może skutecznie domagać się sądowej kontroli decyzji administracyjnej. Wniesioną zaś przez niego skargę po tym czasie, należy odrzucić jako spóźnioną, chyba że wniesie on skutecznie o przywrócenie terminu do dokonania tej czynności.

Wojewódzki Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 8 maja 2014 r. o sygn. akt II SA/Łd 416/14 odrzucił skargę.

Jak wskazał ww. Sąd w uzasadnieniu, skargę do sądu administracyjnego może wnieść także podmiot, który został pominięty w postępowaniu administracyjnym i któremu nie doręczono rozstrzygnięcia w sprawie. Warunkiem wniesienia skargi przez taki podmiot jest jednak zachowanie trzydziestodniowego terminu przewidzianego dla stron będących adresatami kwestionowanego rozstrzygnięcia. W przeciwnym razie skarżący, który nie brał udziału w postępowaniu i któremu nie doręczono decyzji – jeżeli nie skorzystał z uprawnienia do złożenia skargi przed upływem 30 dni od daty doręczenia rozstrzygnięcia innej stronie postępowania – nie może skutecznie domagać się sądowej kontroli aktu administracyjnego chyba ze złoży skutecznie wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi.

WSA odrzucił skargę, gdyż uchybił terminowi i nie złożył wniosku o przywrócenie terminu.

Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia wniósł R.M., zarzucając mu naruszenie art. 53 § 1, art. 85 i art. 86 § 1 p.p.s.a. przez odrzucenie skargi, jako wniesionej po terminie wskazanym w art. 53 § 1 p.p.s.a. i przyjęcie, że podmiot nieuznany za stronę postępowania powinien wnieść skargę od ostatecznej decyzji przed upływem 30-dniowego terminu od daty doręczenia rozstrzygnięcia innej stronie postępowania, chyba że złożył skutecznie wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, podczas gdy podmiot taki nie posiada wiedzy o treści zaskarżonej decyzji, datach ich doręczenia poszczególnym stronom postępowania administracyjnego, a skarżący w przedmiotowej sprawie wniósł skargę w terminie 30 dni od dnia odebrania decyzji SKO w Łodzi, zaś wobec braku doręczenia decyzji nie miała wobec niego zastosowania instytucja przywrócenia terminu.

W odpowiedzi na skargę kasacyjna SKO w Łodzi wniosło o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 53 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; zwanej dalej "p.p.s.a."), skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Literalne brzmienie tego przepisu wskazuje zatem, ponad wszelką wątpliwość, w jakiej dacie rozpoczyna bieg 30-dniowy termin w sytuacji gdy decyzja została stronie doręczona. Nie wskazuje natomiast wprost od kiedy termin ten biegnie w sytuacji, gdy skarżącemu będącemu stroną postępowania rozstrzygnięcia takiego nie doręczono.

Przyjmując zapatrywanie skarżącego w niniejszej sprawie, należałoby uznać, że złożona przez niego skarga będzie podlegać odrzuceniu jako przedwczesna, gdyż niedoręczono mu decyzji w sprawie. Okoliczność ta nie jest zresztą przedmiotem sporu. Art. 53 § 1 p.p.s.a. wyraźnie akcentuje konieczność otrzymania na skutek doręczenia decyzji, aby rozpoczął się bieg terminu do wniesienia skargi. Stanowiska skarżącego Naczelny Sąd Administracyjny jednak nie podziela.

Opowiedzieć się należy za poglądem wyrażonym w postanowieniu NSA z dnia 16 października 2012 r. o sygn. akt I OSK 2351/12, zgodnie z którym strona postępowania administracyjnego, której nie doręczono decyzji, może wnieść skargę do sądu administracyjnego w terminie przewidzianym dla stron będących adresatami decyzji. O terminie tym może dowiedzieć się na podstawie akt sprawy (np. z lektury zwrotnych potwierdzeń odbioru listów z decyzjami) Zatem skarżący, który nie brał udziału w postępowaniu i któremu nie doręczono decyzji – jeżeli nie skorzystał z uprawnienia do złożenia skargi przed upływem 30 dni od daty doręczenia decyzji innej stronie postępowania – nie może skutecznie domagać się sądowej kontroli decyzji administracyjnej, o ile nie złoży wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Wniesioną zaś przez niego skargę po tym czasie, należy odrzucić, gdyż bieg terminu zakończył się wraz z ostatnim dniem do wniesienia skargi dla stron, którym decyzja została doręczona.

Skarga nie podlega jednak odrzuceniu, jeśli skarżący złoży wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Wskazać powinien w takim wniosku, że przyczyną – niezawinioną przez niego – uchybienia terminowi było niedoręczenie mu decyzji przez organ, podczas gdy jako strona postępowania miał obowiązek ją otrzymać. W przypadku prawdziwości takiego twierdzenia i dopełnienia pozostałych wymagań formalnych, Sąd jest obowiązany przywrócić termin do wniesienia skargi, stosownie do art. 86 § 1 p.p.s.a. Rację ma bowiem skarżący, że skutki niedoręczenia decyzji stronie postępowania przez organ nie mogą być przerzucane na tę stronę. Takie działanie sprzeczne byłoby z zasadą państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP). Nie sposób także obarczać winą stronę, że nie zmieściła się w terminie, o którego biegu nie miała wiedzy.

Stosownie do art. 87 § 1 p.p.s.a. pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W niniejszej sprawie kwestia terminu, w którym skarżący powinien wnieść wniosek o przywrócenie terminu, została ostatecznie wyjaśniona dopiero w niniejszym postanowieniu. Tym samym strona na złożenie stosownego wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi będzie miała 7 dni od dnia doręczenia niniejszego orzeczenia. Stosownie do art. 87 § 4 p.p.s.a. równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie, a zatem powtórnie wnieść skargę.

Mając na uwadze powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia, na podstawie art. 184 p.p.s.a. Od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego w całości odstąpiono na podstawie art. 207 § 2 p.p.s.a.