VI SA/Wa 2161/09

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją Nr [...] z dnia [...] października 2009 r. Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia po rozpoznaniu odwołania M. Sp. z o.o. w Z. od decyzji Nr [...] Dyrektora [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] września 2009 r. w sprawie stwierdzenia podlegania przez M. M. obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego od 2 kwietnia 2005 r. do 20 kwietnia 2005 r. powołując się na art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a. i 105 § 1 k.p.a. umorzył postępowanie odwoławcze.

Do wydania powyższej decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Pismem z dnia [...] lipca 2009 r., znak [...] Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. zwrócił się do [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z wnioskiem o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym Pana M. M. w okresie od 2 kwietnia 2005 r. do 20 kwietnia 2005 r. z tytułu zawartej umowy cywilnoprawnej o charakterze umowy o świadczenie usług do której mają odpowiednie zastosowanie przepisy o zleceniu z M. sp. z o.o. w Z.

Dyrektor [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia wszczął postępowanie w sprawie wydania wyżej wskazanej decyzji i o tym fakcie powiadomił jako stronę M. M., ZUS oraz M. Sp. z o.o. w Z., wskazując w zawiadomieniu, że chodzi o objęcie M. M. obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu umowy cywilnoprawnej z M. Sp. z o.o. w Z., pouczając o prawie do podejmowania czynności w każdym stadium postępowania.

Decyzją Nr [...] z dnia [...] września 2009 r. Dyrektor [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia stwierdził, że M. M. podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umowy cywilnoprawnej zawartej z M. Sp. z o.o. w Z. w okresie od 2 kwietnia 2005 r. do 20 kwietnia 2005 r. W uzasadnieniu tej decyzji organ wskazał, że umowa nazwana przez strony umową o dzieło, była w istocie umową zlecenia, zatem M. M. jako zleceniobiorca podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej.

Decyzja ta, została doręczona M. M., M. Sp. z o.o. w Z. oraz ZUS i zawierała pouczenie o możliwości i terminie wniesienia odwołania.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła M. Sp. z o.o. w Z., domagając się jej uchylenia i zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania w sprawie. W odwołaniu skarżąca wskazała na naruszenie przez organ art. 7 i 9 k.p.a. poza tym polemizowała z dokonaną przez organ ocenę umowy łączącej ją z M. M..

Po rozpoznaniu odwołania Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia decyzją Nr [...] umorzył postępowanie odwoławcze w oparciu o art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a. i 105 § 1 k.p.a.

Organ odwoławczy uzasadniając swoje rozstrzygnięcie podniósł, że stronami postępowania w niniejszej sprawie był właściwy miejscowo Oddział ZUS oraz M. M. Składająca odwołanie M. Sp. z o.o. w Z. z uwagi na to, że jest płatnikiem składek nie ma interesu prawnego, aby występować jako strona w sprawie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym M. M. W postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. nr 11 z 2007 r., poz. 74 z późn. zm.) w myśl art. 38 ust. 1 tejże ustawy decyzje o objęciu ubezpieczeniem społecznym doręczane są ubezpieczonemu i płatnikowi składek. Natomiast w postępowaniu dotyczącym objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym płatnik składek nie jest stroną postępowania, zatem postępowanie odwoławcze wywołane jego wnioskiem zostaje umorzone jako bezprzedmiotowe.

Na decyzję z dnia [...] października 2009 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosła M. Sp. z o.o. w Z., domagając się jej uchylenia w całości i zasądzenia na rzecz organu od skarżącej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji skarżąca zarzuciła:

1) naruszenie zasad postępowania administracyjnego, tj. zasady praworządności poprzez dopuszczenie do sytuacji, w której organ wydaje decyzję wpływającą bezpośrednio na obowiązek skarżącej, odmawiając jej jednocześnie prawa do dokonania weryfikacji instancyjnej wydanego orzeczenia.

2) naruszenie przepisów postępowania administracyjnego tj. art. 28 k.p.a. poprzez jego niewłaściwą wykładnię oraz odmówienie skarżącej statusu strony pomimo istnienia po jej stronie wyraźnego interesu prawnego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153 z 2002 r., poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu, kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle powołanego przepisu, Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Stosownie do treści art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1270 z późn. zm., zwanej dalej p.p.s.a.) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Mając na uwadze powyższe kryteria Sąd uznał, że skarga jest zasadna, albowiem zaskarżona decyzja narusza prawo w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy.

Przede wszystkim Sąd uznał za błędne stanowisko organu, iż M. Sp. z o.o. nie jest stroną postępowania w sprawie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym jej kontrahenta M. M., gdyż nie dotyczy ono interesu prawnego spółki.

W myśl art. 28 k.p.a. stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie. W związku z powyższym rozstrzygnięcia wymaga występowanie po stronie skarżącej interesu prawnego lub obowiązku z uwagi na toczące się postępowanie administracyjne dotyczące objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym M. M., zatrudnionej w spółce na podstawie umowy cywilnej.

W nauce prawa oraz w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjęty jest pogląd, że interes prawny jest kategorią prawa materialnego. Interes prawny nie wywodzi się z wewnętrznego przekonania osoby, która się na niego powołuje, ale z wynikającego z przepisów prawa materialnego rzeczywistego, bezpośredniego i aktualnego związku pomiędzy sferą jej indywidualnych praw a prowadzonym postępowaniem.

Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia.

W myśl art. 69 ust. 1 ww. ustawy obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 85 ust. 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej za osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenie składkę jako płatnik oblicza i pobiera z dochodu ubezpieczonego zamawiający. Płatnicy zaś, jak stanowi art. 87 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, obowiązani są bez uprzedniego wezwania opłacić i rozliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminach przewidzianych dla składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli do tych osób nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym w terminie do 15 dnia następnego miesiąca.

W myśl art. 87 ust. 4 pkt 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej składki na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia są opłacane i ewidencjonowane w ZUS, który następnie zgodnie z art. 87 ust. 6 przekazuje je do centrali Funduszu.

Zgodnie z art. 93 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegają ściągnięciu na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych. W myśl zaś art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. c i d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wymierzanie, pobieranie składek na ubezpieczenie zdrowotne i prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek należy do ZUS.

Z powyższych przepisów wynika, że ustalenie w toku postępowania administracyjnego prowadzonego przez Narodowy Fundusz Zdrowia, że badana umowa ma charakter umowy o świadczenie usług, do której mają odpowiednie zastosowanie przepisy o zleceniu powoduje w konsekwencji ustalenie w drodze decyzji, że osoba wykonująca pracę w oparciu o tę umowę podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W tej sytuacji zlecający wykonanie usług uzyskuje status płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne przyjmującego zlecenie. Okoliczność, że wysokość zaległości zostanie określona później odrębną decyzją wydaną w odrębnym postępowaniu prowadzonym przez ZUS z udziałem płatnika, nie zmienia faktu, że to w postępowaniu decydującym o statusie ubezpieczonego rozstrzyga się jednocześnie status płatnika. Tak więc, według oceny Sądu, płatnik ma interes prawny do uczestniczenia w postępowaniu o objęcie danej osoby ubezpieczeniem zdrowotnym, w toku której rozstrzygany jest charakter umowy będącej źródłem obowiązkowego ubezpieczenia. Kwestia ta nie będzie później rozważana w toku postępowania, prowadzonego przez ZUS.

Z tych względów Sąd uznał, że Prezes NFZ wadliwie ustalił, że po stronie M. Sp. z o.o. brak jest interesu prawnego do występowania w charakterze strony w postępowaniu dotyczącym objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym zatrudnionego przez spółkę M. M. Nieprawidłowe zatem było umorzenie postępowania odwoławczego.

W ponownie prowadzonym postępowaniu Prezes NFZ rozpozna merytorycznie odwołanie M. Sp. z o.o.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a., art. 152 p.p.s.a., art. 200 p.p.s.a. orzekł jak w wyroku.