II SA/Sz 1258/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie
2014-04-10Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Grzegorz Jankowski /przewodniczący/
Marzena Iwankiewicz
Stefan Kłosowski /sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grzegorz Jankowski, Sędziowie Sędzia WSA Marzena Iwankiewicz, Sędzia NSA Stefan Kłosowski (spr.), Protokolant starszy sekretarz sądowy Teresa Zauerman, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2014 r. sprawy ze skargi Spółki A. na decyzję Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej oddala skargę.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia [...] Wojewódzki Lekarz Weterynarii utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Lekarza Weterynarii z dnia [...] nakładającą na Spółkę A karę pieniężną za niespełnienie wymagań określonych w Rozporządzeniu (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L z dnia 30 kwietnia 2004 r.).
Uzasadniając wydane rozstrzygnięcie organ odwoławczy wskazał, że podczas kontroli przeprowadzonej w dniu 19 i 20 marca 2013 r. w zakładzie Spółka
A przez Powiatowego Lekarza Weterynarii ujawnione zostały nieprawidłowości dotyczące wykorzystania pomieszczeń produkcyjnych niezgodnie z ich przeznaczeniem, niewłaściwego stanu sanitarnego sprzętu używanego do produkcji i pomieszczeń produkcyjnych, niewłaściwego wykorzystania szafek na odzież czystą i brudną pracowników, braku identyfikowalności towaru znajdującego się w pomieszczeniach produkcyjnych zakładu, niewłaściwego przechowywania ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, co stanowiło naruszenie:
- wymagań określonych w art. 5 Rozporządzenia Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie analizy zagrożeń i stosowania procedur wdrażających zasady HACCP, oraz przepisu art. 45 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r. Nr 136 poz. 914 ze zm.), zgodnie z którym środki spożywcze wprowadzane do obrotu są oznakowane, a oznakowanie środka spożywczego obejmuje wszelkie informacje w postaci napisów i innych oznaczeń, w tym znaki towarowe, nazwy handlowe, elementy graficzne i symbole, dotyczące środka spożywczego i umieszczone na opakowaniu, etykiecie, obwolucie, ulotce, zawieszce oraz w dokumentach, które są dołączone do tego środka spożywczego lub odnoszą się do niego;
- wymagań dla sprzętu i środków spożywczych, określonych w załączniku II do Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, rozdział I
ust. 1 i 9, które stanowią, że pomieszczenia żywnościowe muszą być utrzymywane w czystości i zachowane w dobrym stanie i kondycji technicznej, w miarę potrzeby muszą być zapewnione odpowiednie warunki do przebierania się przez personel, oraz w rozdziale V ust. 1 lit. a według którego wszelkie przedmioty, instalacje i sprzęt, pozostające w kontakcie z żywnością muszą być skutecznie czyszczone, oraz w miarę potrzeby, dezynfekowane. Czyszczenie i dezynfekcja muszą odbywać się z częstotliwością zapewniającą zapobieganie jakiemukolwiek ryzyku zanieczyszczenia,
- wymagań określonych w rozdziale IX ust. 2 i 3 załącznika II do rozporządzenia (WE) Nr 852/2004, z których wynika, że surowce i składniki magazynowane będą przechowywane w odpowiednich warunkach, ustalonych tak, aby zapobiegać ich zepsuciu i chronić je przed zanieczyszczeniem. Na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania, dystrybucji, żywność musi być chroniona przed zanieczyszczeniem, które może spowodować, iż stanie się niezdatna do spożycia przez ludzi, szkodliwa dla zdrowia lub zanieczyszczona w taki sposób, że byłoby nierozsądnie oczekiwać, iż zostanie w tym stanie skonsumowana;
- wymagań z art. 6 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 852/2004, zgodnie z którym podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze zapewniają również,
że właściwy organ zawsze posiada aktualne informacje na temat zakładów, w tym poprzez powiadamianie o każdej istotnej zmianie w działalności i o każdym zamknięciu istniejącego zakładu, oraz art. 21a ust. 6 ustawy z dania 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17 poz. 127
z późn. zm.);
- wymagań określonych w załączniku II rozdział VI ust. 1 i 2 do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 stanowiących, że odpady żywnościowe, niejadalne produkty uboczne i inne śmieci muszą być jak najszybciej usuwane z pomieszczeń gdzie znajduje się żywność, aby zapobiegać ich gromadzeniu, muszą być składowane w zamkniętych pojemnikach, chyba, ze podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze mogą wykazać właściwemu organowi, że inne typy używanych pojemników lub systemy usuwania są właściwe. Takie pojemniki muszą być odpowiednio skonstruowane, utrzymane w dobrym stanie i łatwe do czyszczenia i, w miarę potrzeby, do dezynfekcji.
W wyniku stwierdzonych w trakcie kontroli w dniu 19 marca 2013 r. nieprawidłowości w pomieszczeniach produkcyjnych zakładu inspektor Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego na podstawie art. 111 § 2 Kodeksu wykroczeń, nałożył mandat karny w wys. [...] zł na pracownika odpowiedzialnego za zapewnienie należytego stanu sanitarnego w zakresie utrzymania czystości. Jednocześnie, na podstawie ustnego zakazu wstrzymana została produkcja
w zakładzie. Produkcję wznowiono 20 marca 2013 r. wskutek przeprowadzonej w tym dniu kontroli, ponieważ Spółka dostosowała się do wydanych w trakcie kontroli zaleceń. Jednakże wstrzymanie kontroli na jeden dzień ani nałożenie mandatu na pracownika odpowiedzialnego za utrzymanie właściwego stanu sanitarnego nie było formą karania Spółki za stwierdzone uchybienia lecz miało na celu zapewnienie bezpieczeństwa produkcji, ochronę interesu społecznego i zdrowia ludzkiego. Wynikiem kontroli było wydanie w dniu [...] r. przez Powiatowego Lekarza Weterynarii decyzji nr [...] o wydaniu zakazów i nałożeniu procedur sanitarnych na podmiot. Od tej decyzji Spółka nie wniosła odwołania, a wydane zalecenia zostały wykonane jeszcze przed wydaniem tej decyzji przez organ I instancji.
W dniu [...] r. Powiatowy Lekarz Weterynarii, działając na podstawie art. 26 ust. 1 lit a ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, wydał decyzję w sprawie nałożenia na Spółkę kary pieniężnej w wysokości [...] zł za niespełnienie wymagań weterynaryjnych określonych w rozporządzeniu (WE) 852/2004. Nałożenie kary pieniężnej za stwierdzone naruszenia było obligatoryjne. Decyzji, na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
Organ odwoławczy wskazał, że w odwołaniu od tej decyzji Spółka podniosła,
iż wykonała wszystkie zalecenia i w związku z tym nie widzi zasadności nakładania na nią kary pieniężnej, tym bardziej, że jej pracownik został ukarany mandatem karnym, wstrzymano także produkcję w zakładzie. Jednakże przepis art. 26 ust. 1 lit a ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, zakłada nałożenie kary pieniężnej na każdy podmiot który nie spełnia wymagań wskazanych w nim rozporządzeń, nie uzależniając ukarania od usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Jedynie wysokość kary może być uzależniona od tego, czy podmiot stosuje się do zaleceń organu Inspekcji Weterynaryjnej, czy dokłada starań aby zapewnić bezpieczeństwo produkowanej żywności, czy usuwa stwierdzone nieprawidłowości bez zbędnej zwłoki. W niniejszej sprawie organ I instancji nakładając karę pieniężną wziął wszystkie te okoliczności pod uwagę i ustalił karę w łącznej wysokości [...] zł, szczegółowo omawiając podstawę nałożenia każdej ze składowych kary. Kara ta składa się z poszczególnych kwot wymierzonych na podstawie § 1 pkt 6, 7, 8 i 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenie przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. Nr 93 poz. 600).
Przepis § 1 pkt 6 tego rozporządzenia przewiduje nałożenie kary pieniężnej
w wys. od 5 000 do 33 000 zł za naruszenie wymagań określonych w Rozporządzeniu Nr 852/2004 w załączniku II w rozdziale IV, VI, VII lub X. Organ I instancji wymierzył karę w najniższej możliwej wysokości biorąc pod uwagę niezwłoczne podjęcie przez podmiot działań mających na celu usuniecie nieprawidłowości oraz wprowadzenie procedur zapewniających właściwą identyfikację towaru.
Przepis § 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przewiduje karę pieniężną w wysokości od 2 000 do 33 000 za niespełnienie wymagań określonych w Rozporządzeniu Nr 852/2004 w załączniku II w rozdziale I, II, IX lub XI i również w tym przypadku organ I instancji wymierzył stronie najniższą możliwą karę w kwocie [...] zł.
Przepis § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przewiduje karę pieniężną w wysokości od 1 000 do 33 000 za niespełnienie wymagań określonych w art. 4 ust. 3 lub art. 5 Rozporządzeniu Nr 852/2004. Organ I instancji, mając na uwadze konieczność przymuszenia strony do większej staranności w prowadzeniu dokumentacji oraz dbałości o przestrzeganie procedur obowiązujących zgodnie z przyjętymi zasadami dobrej praktyki produkcyjnej, dobrej praktyki higienicznej i zasad HACCP, w tym przypadku nałożył karę w wysokości [...] zł.
Na podstawie § 1 pkt 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi może być nałożona kara pieniężna od 200 do 2 000 zł za niedopełnienie obowiązku określonego w art. 6 ust. 2 akapit drugi Rozporządzenia Nr 852/2004 lub art. 21a ust. 6 ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego. Również w tym przypadku została wymierzona kara w najniższym wymiarze, biorąc pod uwagę natychmiastowe podjęcie działań zmierzających do wyeliminowania nieprawidłowości.
Podczas kontroli przeprowadzonej w dniu 19 marca 2013 r. w zakładzie Spółki Powiatowy Lekarz Weterynarii stwierdził wykorzystywanie pomieszczeń niezgodnie
z ich przeznaczeniem, co mogło stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa żywności produkowanej w zakładzie. Ponadto, producent żywności zobowiązany jest przepisem art. 6 ust. 2 Rozporządzenia Nr 852/2004 do przekazywania właściwemu Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii informacji o każdej zmianie działalności zakładu. Podmiot działający na rynku spożywczym, który przed rozpoczęciem działalności zwrócił się do właściwego powiatowego lekarza weterynarii o zatwierdzenie projektu technologicznego i takie zatwierdzenie uzyskał, musi użytkować pomieszczenia zgodnie z ich przeznaczeniem, ponieważ tylko na takie użytkowanie pomieszczeń wyraził zgodę organ I instancji. O każdej zmianie podmiot powinien zawiadomić organ Inspekcji Weterynaryjnej, ponieważ nie może zmieniać w diametralny sposób całokształt projektu i ma to znaczenie dla bezpieczeństwa żywności produkowanej w zakładzie. Podczas kontroli w dniu 19 marca 2013 r. stwierdzono przechowywanie ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, stanowiących odpady poprodukcyjne, wydzielających zapach zepsutego mięsa, w tym samym pomieszczeniu, w którym przechowywane było peklowane mięso w wannach w zalewie peklującej. Taki stan rzeczy stwarzał ogromne zagrożenie dla mięsa zdatnego do spożycia, przygotowywanego do dalszej produkcji. Uboczne produkty w zakładzie produkcji powinny być usuwane z pomieszczeń produkcyjnych niezwłocznie po ich wytworzeniu i powinny być gromadzone
w zamkniętych pojemnikach, tak aby zminimalizować stwarzane przez nie zagrożenie. Niedopuszczalne jest traktowanie chłodni produktu gotowego jako miejsca gromadzenia odpadów, zwłaszcza w sytuacji wydzielania przez te odpady zapachu gnijącego mięsa, bo stwarza to zagrożenie dla produktów stanowiących środki spożywcze. W czasie kontroli stwierdzono również niemożność identyfikacji surowca znajdującego się w pomieszczeniach produkcyjnych. Identyfikowalność polega na śledzeniu losu produktu w całym łańcuchu żywnościowym, począwszy od produkcji, przez dystrybucję, aż do sprzedaży, co pozwala określić jego pochodzenie, jakość, oraz pochodzenie surowców z których został wytworzony. Identyfikowalność pozwala na śledzenie nie tylko produktów, ale procesów produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego. Wymaga to jednak systemu, który umożliwia monitorowanie w całym łańcuchu żywieniowym, dostarcza informacji na temat użytych składników, prezentuje wpływ zastosowanych praktyk produkcyjnych i logistycznych na jakość i bezpieczeństwo produktu końcowego. Samo etykietowanie nie jest identyfikowalnością, jednak stanowi jej ważny element umożliwiający fizyczne monitorowanie produktu i może być stosowane jako efektywny środek odróżniania produktów. Produkt bez jakiegokolwiek oznakowania jest niewiadomego pochodzenia i stanowi zagrożenie.
W ocenie organu odwoławczego, organ I instancji podjął wszelkie kroki niezbędne do dokładnego i wszechstronnego wyjaśnienia stanu faktycznego,
a następnie wydał decyzję odpowiadającą obowiązującym normom prawnym, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Organ ten, na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego wykazał, że strona dopuściła się naruszenia wymienionych wyżej przepisów weterynaryjnych oraz podjął przewidziane prawem działania mające na celu wyeliminowanie stwierdzonych naruszeń. Zdaniem organu odwoławczego nałożenie kary pieniężnej było zasadne, ponieważ stosownie do art. 26 ust. 1 pkt 1 lit a ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, każe pieniężnej obligatoryjnie podlega każdy, kto nie wykonuje obowiązków lub narusza wymagania określone we wskazanych w tym przepisie aktach normatywnych. Kara pieniężna za poszczególne przewinienia, aby wywarła należyty efekt, musi być dostosowana do danej sytuacji faktycznej. Wobec usunięcia przez Spółkę stwierdzonych podczas kontroli nieprawidłowości, zastosowanie kary pieniężnej w minimalnej wysokości powinno wywrzeć należyty skutek i skłonić Spółkę do prowadzenia przedsiębiorstwa zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na
Spółka A wniosła o uchylenie ww. decyzji oraz o uchylenie decyzji wydanej w I instancji, zarzucając wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem przepisów postępowania, tj. art. 138 § 1 pkt 1 i 2 kpa poprzez utrzymanie w mocy decyzji wymiarowej, mimo tego, że została ona wydana na podstawie nieprawomocnej decyzji nakazowej (z dnia [...] r.), oraz tego, że w decyzji wymiarowej znajdują się postanowienia nie ujęte w decyzji nakazowej. W ocenie Spółki decyzja narusza art. 138 § 1 pkt 1 kpa, ponieważ utrzymała w mocy decyzję wydaną na podstawie nieistniejącego art. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej, a także art. 107§ 3 kpa ponieważ nie zawiera szczegółowego wyjaśnienia podstawy prawnej decyzji. Decyzja została wydana z naruszeniem art. 7, 77 § 1 i art. 80 kpa poprzez stwierdzenie, że Spółka nie kwestionowała ustaleń decyzji nakazowej, nie wniosła od niej odwołani i nie kwestionowała wyników kontroli. Oznacza to, zdaniem Spółki, że organ odwoławczy nie rozpoznał całego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Decyzja narusza też przepisy prawa materialnego, tj. § 1 pkt 7 i 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r.
w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenia przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego poprzez ich zastosowanie w sytuacji, gdy decyzja nakazowa nie dotyczyła stanu higienicznego tac, pomieszczenia mycia pojemników itp., oraz uznanie, że kara w wysokości [...] zł jest zasadna i adekwatna do stwierdzonych naruszeń. Spółka wniosła, aby Sąd, działając na podstawie art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012. Poz. 270 ze zm.) - dalej "p.p.s.a." uchylił decyzję nakazową organu I instancji albo stwierdził nieważność tej decyzji w całości i umorzył postępowanie wszczęte przez organ I instancji dnia [...] r., ewentualnie nakazał organowi I instancji przesłanie odwołania Spółki z dnia 3 czerwca 2013 r. od decyzji nakazowej organowi odwoławczemu. Zdaniem strony skarżącej, pismem z dnia 3 czerwca 2013 r. Spółka wniosła odwołanie od decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii z dnia [...] r., dotyczącej wydania zakazów i nałożenia na Spółkę procedur sanitarnych, któremu organ I instancji nie nadał biegu. Organ I instancji nabrał wątpliwości co do charakteru tego pisma i w następstwie przeprowadzonej rozmowy telefonicznej pismem z dnia 12 czerwca 2013 r. Spółka doprecyzowała jaki charakter miało jej pismo z dnia 3 czerwca 2013 r. Organ uznał, niezasadnie zdaniem Spółki, że odwołania nie wniesiono, dlatego decyzja nakazowa uprawomocniła się. Tymczasem z pisma Spółki z dnia 3 czerwca 2013 r. jasno wynika, że nie zgadza się ona ze stwierdzeniem zawartym w decyzji nakazowej, iż nie posiada procedur wymaganych w prowadzonej działalności produkcyjnej. Pismo to należało więc uznać za odwołanie i przekazać organowi odwoławczemu, czego organ I instancji nie uczynił, co stanowi rażące naruszenie przepisów postępowania. W następstwie tego, w dniu [...] r. organ I instancji wydał wadliwą decyzję w sprawie nałożenia kary pieniężnej za niespełnienie wymagań określonych w Rozporządzeniu (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych, mimo tego, że odwołanie od decyzji nakazowej nie zostało rozpoznane. Uzasadnia to wniosek o wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji nakazowej, która została wydana bez umożliwienia Spółce zapoznania się z materiałem dowodowym, bezpośrednio przed wydaniem tej decyzji. Ponadto postanowienia zawarte w decyzji nakazowej oraz w decyzji wymiarowej są niespójne. Decyzja wymiarowa nakłada karę za uchybienia niewymienione w decyzji nakazowej. W pkt 4 decyzji wymiarowej organ
I instancji nałożył karę za niewłaściwy stan higieniczny tac używanych do przenoszenia wyrobów gotowych, niewłaściwy stan higieniczny pomieszczenia do mycia pojemników, niewłaściwe korzystanie z szafek na odzież czystą i brudną pracowników, o których to uchybieniach nie wspomniano w decyzji nakazowej. Co prawda organ wspomniał o tych uchybieniach w uzasadnieniu decyzji nakazowej, ale decyzja nie nakłada żadnych obowiązków w tym zakresie na Spółkę. W tej sytuacji utrzymanie w mocy decyzji wymiarowej wymierzającej karę pieniężną za uchybienia nie wymienione w decyzji nakazowej, stanowi naruszenie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz § 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r., ponieważ decyzja nakazowa nie zawierała nakazu dotyczącego stanu higienicznego tac czy pomieszczenia do mycia pojemników. Skarżąca Spółka zakwestionowała też karę wskazaną w pkt. 3 decyzji wymiarowej, a więc karę w kwocie [...] zł, wymierzoną na podstawie § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r., ponieważ - jej zdaniem - dane zawarte w dokumentach dotyczących surowców przyjmowanych do zakładu dawały pełną możliwość identyfikacji danej partii towaru na każdym etapie produkcji, a żądanie przez organ I instancji wykazania daty uboju było bezzasadne i nie znajduje oparcia w przepisach prawa.
Wojewódzki Lekarz Weterynarii w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisów postępowania polegającego na nie przekazaniu odwołania od decyzji nakazowej z dnia [...] r. organ odwoławczy wyjaśnił, że Spółka w piśmie z dnia 12 czerwca 2013 r. doprecyzowała swoje pismo z dnia 3 czerwca 2013 r. oświadczając, że pismo to nie było odwołaniem od decyzji nakazowej. W tej sytuacji organ I instancji zasadnie pismo z dnia 3 czerwca 2013 r. potraktował jako doprecyzowanie stanowiska Spółki w sprawie, a nie jako odwołanie od decyzji. Także w odwołaniu od decyzji wymiarowej z dnia [...] r. Spółka oświadczyła, że nie wniosła odwołania od decyzji nakazowej. Dopiero w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję wymiarową wydaną w II instancji Spółka podniosła, że jej pismo z dnia 3 czerwca 2013 r. było odwołaniem od decyzji nakazowej, któremu nie nadano biegu, co należy zakwalifikować jako próbę zmiany nie kwestionowanego wcześniej stanu faktycznego sprawy.
W ocenie organu odwoławczego postanowienia decyzji nakazowej oraz decyzji wymiarowej są spójne i konsekwentne, a wymierzona kara pieniężna jest adekwatna do stwierdzonych naruszeń. Odnośnie kwestionowanej przez Spółkę wysokości kary przewidzianej na podstawie § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r., organ odwoławczy wskazał, że organ I instancji analizował dokumenty towarzyszące poszczególnym partiom surowca mięsnego dostarczonego do zakładu i stwierdził, że nie zawierały one niezbędnych informacji do pełnego zidentyfikowania wskazanych w dokumentach partii mięsa. Brak w nich było daty uboju zwierząt oraz daty przydatności do spożycia tego mięsa, albo daty użycia go do dalszego przetwarzania, dlatego kara pieniężna za to naruszenie w kwocie [...] zł (przy możliwości wymierzenia kary w wys. od 1 000 zł do 33 000 zł) była adekwatna.
Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje.
Na wstępie należy wskazać, iż zgodnie z art.1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej: p.p.s.a.), kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów wymienionych w art. 3 § 2 ustawy, sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem. W związku z powyższym wyeliminowaniu z obrotu prawnego przez sąd administracyjny podlegał będzie akt, który narusza przepis prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub przepis postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też poprzez naruszenie prawa daje podstawę do wznowienia postępowania, jak również gdy obarczony jest wadą nieważności (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c i pkt 2 p.p.s.a.).
Zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Dokonana wg wskazanego wyżej kryterium sądowa kontrola zaskarżonej decyzji -zaskarżonego postanowienia - wskazuje na bezzasadność skargi.
Podstawą materialnoprawną wymierzenia stronie skarżącej kar pieniężnych wymienionych w sentencji decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii
z dnia [...] r. był przepis art. 26 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17 poz. 127 ze zm.)- zwanej dalej ustawą. Zgodnie z treścią tego przepisu, kto prowadząc przedsiębiorstwo sektora spożywczego nie wykonuje obowiązków lub narusza wymagania w zakresie dotyczącym produktów pochodzenia zwierzęcego, określone
w rozporządzeniu nr 852/2004 lub w przepisach Unii Europejskiej wydanych w trybie art. 14 ust. 2 tego rozporządzenia, podlega karze pieniężnej do wysokości nieprzekraczającej trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego
w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego urzędu Statystycznego.
Wysokość kar za poszczególne naruszenia określona została w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenia przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. z 2010 r. Nr 93, poz. 600).
W myśl art. 27 ust. 1 ustawy kary pieniężne wymierza w drodze decyzji administracyjnej powiatowy lekarz weterynarii.
Na mocy art. 4 ustawy do postępowania w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że prawodawstwo weterynaryjne, w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. i Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. Nr 33, poz. 287 ze zm.), stanowi inaczej.
W art. 5 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego z dnia
29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego ogólne zasady dla podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze w zakresie higieny środków spożywczych (...) (Dz. U. UE L 2004.139.1) wskazano, że podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze opracowują, wykonują i utrzymują stałą procedurę lub procedury na podstawie zasad HACCP. Zasady HACCP obejmują m. in. analizę zagrożeń, którym należy zapobiec, wyeliminować lub ograniczyć do akceptowalnych poziomów (art. 5 ust. 2 lit a), oraz ustanawianie i wprowadzanie w życie skutecznych procedur monitorowania
w krytycznych punktach kontroli (art. 5 ust. 2 lit d). Stosownie do 45 ust. 1 i 2 ustawy
z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r.
Nr 136 poz. 914 ze zm.), środki spożywcze wprowadzane do obrotu są oznakowane,
a oznakowanie środka spożywczego obejmuje wszelkie informacje w postaci napisów i innych oznaczeń, w tym znaki towarowe, nazwy handlowe, elementy graficzne i symbole, dotyczące środka spożywczego i umieszczone na opakowaniu, etykiecie, obwolucie, ulotce, zawieszce oraz w dokumentach, które są dołączone do tego środka spożywczego lub odnoszą się do niego. Wymagania dla sprzętu i środków spożywczych, określone w załączniku II do Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, rozdział I ust. 1 i 9 stanowią, że pomieszczenia żywnościowe muszą być utrzymywane w czystości i zachowane w dobrym stanie i kondycji technicznej, muszą być zapewnione odpowiednie warunki do przebierania się przez personel. Zgodnie z rozdziałem V ust. 1 lit. a załącznika nr II do tego rozporządzenia, wszelkie przedmioty, instalacje i sprzęt, pozostające w kontakcie z żywnością muszą być skutecznie czyszczone, oraz w miarę potrzeby, dezynfekowane. Czyszczenie i dezynfekcja muszą odbywać się z częstotliwością zapewniającą zapobieganie jakiemukolwiek ryzyku zanieczyszczenia. Stosownie do wymagań określonych w rozdziale IX ust. 2 i 3 załącznika nr II do rozporządzenia (WE) Nr 852/2004, surowce i składniki magazynowane, należy przechowywać
w odpowiednich warunkach, ustalonych tak, aby zapobiegać ich zepsuciu i chronić je przed zanieczyszczeniem. Na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania, dystrybucji, żywność musi być chroniona przed zanieczyszczeniem, które może spowodować, iż stanie się niezdatna do spożycia przez ludzi, szkodliwa dla zdrowia lub zanieczyszczona w taki sposób, że byłoby nierozsądnie oczekiwać, iż zostanie w tym stanie skonsumowana. Stosownie do art. 6 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 852/2004, każdy podmiot prowadzący przedsiębiorstwa spożywcze zapewnia, aby właściwy organ zawsze posiadał aktualne informacje na temat zakładów, w tym poprzez powiadamianie o każdej istotnej zmianie w działalności i o każdym zamknięciu istniejącego zakładu. Zgodnie z art. 21a ust. 6 ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, podmiot prowadzący zakład, który posiada uprawnienie do prowadzenia produkcji pochodzenia zwierzęcego na rynek państwa trzeciego, informuje powiatowego lekarza weterynarii o zaprzestaniu prowadzenia tej produkcji oraz o każdej zmianie stanu prawnego lub faktycznego związanej z prowadzeniem tej produkcji, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia takiej zmiany. Zgodnie z wymaganiami określonymi w rozdziale VI ust. 1 i 2 załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 odpady żywnościowe, niejadalne produkty uboczne i inne śmieci muszą być jak najszybciej usuwane z pomieszczeń gdzie znajduje się żywność, aby zapobiegać ich gromadzeniu, muszą być składowane w zamkniętych pojemnikach, chyba, że podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze mogą wykazać właściwemu organowi, że inne typy używanych pojemników lub systemy usuwania są właściwe. Takie pojemniki muszą być odpowiednio skonstruowane, utrzymane w dobrym stanie i łatwe do czyszczenia i, w miarę potrzeby, do dezynfekcji.
Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym
w szczególności protokołów z przeprowadzonej w dniach 19 i 20 marca 2013 r. kontroli na miejscu wykazała, że organ administracyjny nie naruszył procedur dotyczących kontroli obowiązujących w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi, określonych w Rozporządzeniu (WE) nr 882/224 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. UE L.2004165.1 ze zm.).
Stwierdzone w wyniku kontroli nieprawidłowości wyczerpują dyspozycje przytoczonych w decyzji pierwszoinstancyjnej i decyzji organu odwoławczego przepisów prawa wspólnotowego, a kary pieniężne wymierzone zostały w granicach wysokości kar przewidzianych za dane przewinienie, stosownie do treści § 1 pkt 6, 7, 8 i 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenia przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. Nr 93 poz. 600).
Przede wszystkim należy wskazać, że treść przepisów prawa wspólnotowego, będących podstawą wymierzenia kar pieniężnych za analizowane w niniejszej sprawie nieprawidłowości, a także ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego dowodzi jednoznacznie, że sam fakt zaistnienia określonych w art. 26a ust. 1 tej ustawy okoliczności, mogących stanowić zagrożenie dla ochrony zdrowia i życia ludzi oraz ochrony interesów konsumentów, stwierdzony w trakcie urzędowej kontroli, pociąga za sobą konsekwencje w postaci kary pieniężnej. W istocie wszelkie okoliczności dotyczące bądź to przyczyn, bądź to rozmiaru uchybienia, czy też ocena dokonana przez podmiot kontrolowany w zakresie przewidywanego skutku w postaci zagrożenia dla zdrowia, lub też zachowanie podmiotu po stwierdzeniu uchybienia, nie mają wpływu na fakt zastosowanie sankcji pieniężnej. Okoliczności te mogą mieć natomiast wpływ na wysokość wymierzonej kary pieniężnej i tak stało się w rozpoznawanej sprawie. Powyższe wynika również z art. 3 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004, w którym mowa jest wprost, iż to podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze zapewniają, że na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności odbywających się pod ich kontrolą, spełniane są właściwe wymogi higieny ustanowione w tym rozporządzeniu.
Prawo wspólnotowe przewiduje instrumenty prawne oraz instytucje prawne, których celem jest wspomożenie podmiotu na drodze przestrzegania prawa żywnościowego. Do powyższych należy zaliczyć zasady HACCP oraz instytucję urzędowego lekarza weterynarii.
Stosownie do treści art. 5 ust. 1 i 2 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych przedsiębiorstwa sektora spożywczego opracowują, wykonują i utrzymują stałą procedurę lub procedury na podstawie zasad HACCP. Zasady te, określone w ust. 1 obejmują:
a) określanie wszelkich zagrożeń, którym należy zapobiec, wyeliminować lub ograniczyć do akceptowalnych poziomów;
b) określanie krytycznych punktów kontroli w działaniu lub działaniach, w których kontrola jest konieczna do zapobieżenia lub wyeliminowania zagrożenia lub do ograniczenia go do akceptowalnych poziomów;
c) ustanowienie limitów krytycznych w punktach kontroli krytycznej, które oddzielają poziom akceptowalny od nieakceptowalnego w celu zapobieżenia, wyeliminowania lub ograniczenia zidentyfikowanych zagrożeń;
d) ustanowienie i wprowadzenie w życie skutecznych procedur monitorowania
w krytycznych punktach kontroli;
e) ustanowienie działań naprawczych, gdy monitoring wykazuje, że krytyczny punkt kontroli jest poza kontrolą;
f) ustanowienie procedur, które powinny być regularnie wykonywane, w celu sprawdzenia, czy środki wyszczególnione w lit. a) - e) działają skutecznie;
g) ustanowienie dokumentów i archiwów proporcjonalnych do charakteru i rozmiaru przedsiębiorstwa sektora spożywczego w celu wykazania skutecznego stosowania środków wyszczególnionych w lit. a) - f).
Jeżeli dokonuje się jakiejkolwiek modyfikacji w produkcie, procesie lub jakimkolwiek działaniu, przedsiębiorstwa sektora spożywczego dokonują przeglądu procedury i wprowadzają niezbędne w niej zmiany.
W myśl art. 5 ust. 4 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 przedsiębiorstwa sektora spożywczego:
a) dostarczają właściwemu organowi dowodów dotyczących zgodności działania
z ust. 1 w sposób, w jaki wymagają tego właściwe organy, uwzględniając charakter i rozmiar przedsiębiorstwa sektora spożywczego;
b) zapewniają, że każdy dokument opisujący procedury opracowane zgodnie
z niniejszym artykułem jest zawsze aktualny;
c) utrzymują inne dokumenty i archiwa dotyczące właściwego okresu.
Skarżąca Spółka zarówno w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji jak i w skardze do Sądu dowodziła, że wprawdzie stwierdzone w protokole kontroli nieprawidłowości miały miejsce, to jednak nie wyczerpywały one norm wynikających ze wskazanych przepisów Rozporządzenia (WE) nr 852/2004.
Odnośnie nieprawidłowości opisanej w punkcie 1) sentencji decyzji organu
I instancji należy wskazać, iż stwierdzenie o niewłaściwym przechowywaniu ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego potwierdza protokół kontroli z dnia 19 marca 2013 r., z którego wynika, że w chłodni produktu gotowego przechowywane były odpady poprodukcyjne wydzielające zapach zepsutego mięsa, a na hali produkcyjnej znajdowało się, używane do produkcji w trakcie kontroli, mięso którego termin do spożycia upłynął, stanowiło naruszenie obowiązków, o którym mowa w rozdziale VI ust. 1 i 2 załącznika II do Rozporządzenia nr 852/2004.
Nie budzi również żadnych wątpliwości fakt, że pomieszczenia zakładu były użytkowane niezgodnie z zapisami projektu technologicznego zatwierdzonego przez Powiatowego Lekarza Weterynarii, co stanowi naruszenie obowiązku określonego w art. 6 ust. 2 Rozporządzenia nr 852/2004 oraz art. 21a ust. 6 ustawy
o produktach pochodzenia zwierzęcego i uzasadniało wymierzenie kary pieniężnej przewidzianej § 1 pkt 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 maja 2010 r.
Kontrola wykazała, że w zakładzie nie były wdrożone procedury zapewniające odpowiednio częstą weryfikację właściwego wykonywania instrukcji i zasad ujętych
w GHP/GMP oraz HACCP, szczególnie dotyczące monitorowania krytycznych punktów kontroli oraz etapu przyjmowania surowca, a także nie była zapewniona kontrola odpowiedniego oznakowania towaru znajdującego się w zakładzie, co stanowiło naruszenie obowiązków określonych w art. 5 Rozporządzenia nr 852/2004
i uzasadniało wymierzenie grzywny określonej w § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 maja 2010 r.
Stwierdzony podczas kontroli, niewłaściwy stan higieniczny tac używanych do przenoszenia wyrobów gotowych, niewłaściwy stan higieniczny pomieszczenia do mycia pojemników, oraz niewłaściwe wykorzystywanie szafek na odzież czystą i brudną dla pracowników stanowiło naruszenie wymagań określonych w rozdziale I ust. 1 i 9 załącznika II do Rozporządzenia Nr 852/2004 i uzasadniało wymierzenie grzywny na podstawie § 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 maja 2010 r.
Okoliczność, że skarżąca Spółka stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości wyeliminowała, nie uzasadnia uznania, że wymierzenie kary było bezpodstawne. Okoliczność ta miała natomiast wpływ na wysokość kary, którą poza jednym przypadkiem, wymierzono w najniższej wysokości przewidzianej przepisami.
Nie znajduje potwierdzenia zarzut Spółki, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca jej wydanie decyzja Powiatowego Lekarza Weterynarii
z dnia [...] r. wydane zostały w oparciu o nieprawomocną decyzję nakazową z dnia [...] r. Z akt sprawy nie wynika bowiem, aby Spółka wniosła odwołanie takie wniosła. W piśmie z dnia 3 czerwca 2013 r., skierowanym do organu I instancji Spółka poinformowała, że usunęła wszystkie nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli w dniu 19 marca 2013 r., oraz, że posiada procedury na podstawie zasad HACCP, które powinny być regularnie wykonywane. W piśmie z dnia 12 czerwca 2013 r. Spółka oświadczyła, że pismo to nie było odwołaniem od decyzji nakazowej, ponieważ nie zostało skierowane do organu odwoławczego. W tej sytuacji organ I instancji zasadnie uznał, że odwołanie od decyzji nakazowej nie zostało wniesione.
Odnośnie zarzucanej przez Spółkę niespójności decyzji nakazowej oraz będącej przedmiotem skargi decyzji wymiarowej należy zwrócić uwagę, że decyzje te zostały wydane na podstawie innych przepisów prawa i w innym celu. Celem decyzji nakazowej jest zapewnienie, aby podmiot prowadzący przedsiębiorstwo sektora spożywczego wykonywał obowiązki nałożone już na niego przepisami prawa wspólnotowego. Decyzja nakazowa uszczegóławia te obowiązki. Celem decyzji wymiarowej jest nałożenie kary pieniężnej za konkretne wykryte naruszenia tych obowiązków. Choć obie decyzje dotyczą tego samego podmiotu oraz stwierdzonych w zakładzie prowadzonym przez ten podmiot uchybień, cel ich wydania oraz podstawa prawna, różnią się. Są to decyzje wydane w odrębnych postępowaniach i mogą zawierać różnice, wynikające choćby z tego, iż decyzja nakazowa nie musiała wskazywać obowiązków, które przed jej wydaniem zostały zrealizowane, natomiast sam fakt stwierdzenia uchybień, mogących stanowić podstawę do nałożenia obowiązków stanowi podstawę do nałożenia decyzji wymiarowej.
Końcowo stwierdzić należy, iż powołanie w podstawie prawnej decyzji nie istniejącego przepisu art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej, uznać należy za omyłkę pisarska, nie mająca znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy treść innych powołanych w podstawie prawnej decyzji przepisów odpowiada wydanemu rozstrzygnięciu. Zarzuty skargi okazały się zatem nieuzasadnione, bowiem organy obu instancji działały na podstawie przepisów prawa wskazanych w podstawie prawnej obu decyzji, po przeprowadzeniu prawidłowego postępowania administracyjnego.
Ponieważ skarga okazała się nieuzasadniona, na podstawie art. 151 p.p.s.a., Sąd orzekł jak w sentencji.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Grzegorz Jankowski /przewodniczący/Marzena Iwankiewicz
Stefan Kłosowski /sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grzegorz Jankowski, Sędziowie Sędzia WSA Marzena Iwankiewicz, Sędzia NSA Stefan Kłosowski (spr.), Protokolant starszy sekretarz sądowy Teresa Zauerman, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2014 r. sprawy ze skargi Spółki A. na decyzję Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej oddala skargę.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia [...] Wojewódzki Lekarz Weterynarii utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Lekarza Weterynarii z dnia [...] nakładającą na Spółkę A karę pieniężną za niespełnienie wymagań określonych w Rozporządzeniu (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L z dnia 30 kwietnia 2004 r.).
Uzasadniając wydane rozstrzygnięcie organ odwoławczy wskazał, że podczas kontroli przeprowadzonej w dniu 19 i 20 marca 2013 r. w zakładzie Spółka
A przez Powiatowego Lekarza Weterynarii ujawnione zostały nieprawidłowości dotyczące wykorzystania pomieszczeń produkcyjnych niezgodnie z ich przeznaczeniem, niewłaściwego stanu sanitarnego sprzętu używanego do produkcji i pomieszczeń produkcyjnych, niewłaściwego wykorzystania szafek na odzież czystą i brudną pracowników, braku identyfikowalności towaru znajdującego się w pomieszczeniach produkcyjnych zakładu, niewłaściwego przechowywania ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, co stanowiło naruszenie:
- wymagań określonych w art. 5 Rozporządzenia Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie analizy zagrożeń i stosowania procedur wdrażających zasady HACCP, oraz przepisu art. 45 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r. Nr 136 poz. 914 ze zm.), zgodnie z którym środki spożywcze wprowadzane do obrotu są oznakowane, a oznakowanie środka spożywczego obejmuje wszelkie informacje w postaci napisów i innych oznaczeń, w tym znaki towarowe, nazwy handlowe, elementy graficzne i symbole, dotyczące środka spożywczego i umieszczone na opakowaniu, etykiecie, obwolucie, ulotce, zawieszce oraz w dokumentach, które są dołączone do tego środka spożywczego lub odnoszą się do niego;
- wymagań dla sprzętu i środków spożywczych, określonych w załączniku II do Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, rozdział I
ust. 1 i 9, które stanowią, że pomieszczenia żywnościowe muszą być utrzymywane w czystości i zachowane w dobrym stanie i kondycji technicznej, w miarę potrzeby muszą być zapewnione odpowiednie warunki do przebierania się przez personel, oraz w rozdziale V ust. 1 lit. a według którego wszelkie przedmioty, instalacje i sprzęt, pozostające w kontakcie z żywnością muszą być skutecznie czyszczone, oraz w miarę potrzeby, dezynfekowane. Czyszczenie i dezynfekcja muszą odbywać się z częstotliwością zapewniającą zapobieganie jakiemukolwiek ryzyku zanieczyszczenia,
- wymagań określonych w rozdziale IX ust. 2 i 3 załącznika II do rozporządzenia (WE) Nr 852/2004, z których wynika, że surowce i składniki magazynowane będą przechowywane w odpowiednich warunkach, ustalonych tak, aby zapobiegać ich zepsuciu i chronić je przed zanieczyszczeniem. Na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania, dystrybucji, żywność musi być chroniona przed zanieczyszczeniem, które może spowodować, iż stanie się niezdatna do spożycia przez ludzi, szkodliwa dla zdrowia lub zanieczyszczona w taki sposób, że byłoby nierozsądnie oczekiwać, iż zostanie w tym stanie skonsumowana;
- wymagań z art. 6 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 852/2004, zgodnie z którym podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze zapewniają również,
że właściwy organ zawsze posiada aktualne informacje na temat zakładów, w tym poprzez powiadamianie o każdej istotnej zmianie w działalności i o każdym zamknięciu istniejącego zakładu, oraz art. 21a ust. 6 ustawy z dania 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17 poz. 127
z późn. zm.);
- wymagań określonych w załączniku II rozdział VI ust. 1 i 2 do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 stanowiących, że odpady żywnościowe, niejadalne produkty uboczne i inne śmieci muszą być jak najszybciej usuwane z pomieszczeń gdzie znajduje się żywność, aby zapobiegać ich gromadzeniu, muszą być składowane w zamkniętych pojemnikach, chyba, ze podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze mogą wykazać właściwemu organowi, że inne typy używanych pojemników lub systemy usuwania są właściwe. Takie pojemniki muszą być odpowiednio skonstruowane, utrzymane w dobrym stanie i łatwe do czyszczenia i, w miarę potrzeby, do dezynfekcji.
W wyniku stwierdzonych w trakcie kontroli w dniu 19 marca 2013 r. nieprawidłowości w pomieszczeniach produkcyjnych zakładu inspektor Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego na podstawie art. 111 § 2 Kodeksu wykroczeń, nałożył mandat karny w wys. [...] zł na pracownika odpowiedzialnego za zapewnienie należytego stanu sanitarnego w zakresie utrzymania czystości. Jednocześnie, na podstawie ustnego zakazu wstrzymana została produkcja
w zakładzie. Produkcję wznowiono 20 marca 2013 r. wskutek przeprowadzonej w tym dniu kontroli, ponieważ Spółka dostosowała się do wydanych w trakcie kontroli zaleceń. Jednakże wstrzymanie kontroli na jeden dzień ani nałożenie mandatu na pracownika odpowiedzialnego za utrzymanie właściwego stanu sanitarnego nie było formą karania Spółki za stwierdzone uchybienia lecz miało na celu zapewnienie bezpieczeństwa produkcji, ochronę interesu społecznego i zdrowia ludzkiego. Wynikiem kontroli było wydanie w dniu [...] r. przez Powiatowego Lekarza Weterynarii decyzji nr [...] o wydaniu zakazów i nałożeniu procedur sanitarnych na podmiot. Od tej decyzji Spółka nie wniosła odwołania, a wydane zalecenia zostały wykonane jeszcze przed wydaniem tej decyzji przez organ I instancji.
W dniu [...] r. Powiatowy Lekarz Weterynarii, działając na podstawie art. 26 ust. 1 lit a ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, wydał decyzję w sprawie nałożenia na Spółkę kary pieniężnej w wysokości [...] zł za niespełnienie wymagań weterynaryjnych określonych w rozporządzeniu (WE) 852/2004. Nałożenie kary pieniężnej za stwierdzone naruszenia było obligatoryjne. Decyzji, na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
Organ odwoławczy wskazał, że w odwołaniu od tej decyzji Spółka podniosła,
iż wykonała wszystkie zalecenia i w związku z tym nie widzi zasadności nakładania na nią kary pieniężnej, tym bardziej, że jej pracownik został ukarany mandatem karnym, wstrzymano także produkcję w zakładzie. Jednakże przepis art. 26 ust. 1 lit a ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, zakłada nałożenie kary pieniężnej na każdy podmiot który nie spełnia wymagań wskazanych w nim rozporządzeń, nie uzależniając ukarania od usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Jedynie wysokość kary może być uzależniona od tego, czy podmiot stosuje się do zaleceń organu Inspekcji Weterynaryjnej, czy dokłada starań aby zapewnić bezpieczeństwo produkowanej żywności, czy usuwa stwierdzone nieprawidłowości bez zbędnej zwłoki. W niniejszej sprawie organ I instancji nakładając karę pieniężną wziął wszystkie te okoliczności pod uwagę i ustalił karę w łącznej wysokości [...] zł, szczegółowo omawiając podstawę nałożenia każdej ze składowych kary. Kara ta składa się z poszczególnych kwot wymierzonych na podstawie § 1 pkt 6, 7, 8 i 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenie przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. Nr 93 poz. 600).
Przepis § 1 pkt 6 tego rozporządzenia przewiduje nałożenie kary pieniężnej
w wys. od 5 000 do 33 000 zł za naruszenie wymagań określonych w Rozporządzeniu Nr 852/2004 w załączniku II w rozdziale IV, VI, VII lub X. Organ I instancji wymierzył karę w najniższej możliwej wysokości biorąc pod uwagę niezwłoczne podjęcie przez podmiot działań mających na celu usuniecie nieprawidłowości oraz wprowadzenie procedur zapewniających właściwą identyfikację towaru.
Przepis § 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przewiduje karę pieniężną w wysokości od 2 000 do 33 000 za niespełnienie wymagań określonych w Rozporządzeniu Nr 852/2004 w załączniku II w rozdziale I, II, IX lub XI i również w tym przypadku organ I instancji wymierzył stronie najniższą możliwą karę w kwocie [...] zł.
Przepis § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przewiduje karę pieniężną w wysokości od 1 000 do 33 000 za niespełnienie wymagań określonych w art. 4 ust. 3 lub art. 5 Rozporządzeniu Nr 852/2004. Organ I instancji, mając na uwadze konieczność przymuszenia strony do większej staranności w prowadzeniu dokumentacji oraz dbałości o przestrzeganie procedur obowiązujących zgodnie z przyjętymi zasadami dobrej praktyki produkcyjnej, dobrej praktyki higienicznej i zasad HACCP, w tym przypadku nałożył karę w wysokości [...] zł.
Na podstawie § 1 pkt 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi może być nałożona kara pieniężna od 200 do 2 000 zł za niedopełnienie obowiązku określonego w art. 6 ust. 2 akapit drugi Rozporządzenia Nr 852/2004 lub art. 21a ust. 6 ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego. Również w tym przypadku została wymierzona kara w najniższym wymiarze, biorąc pod uwagę natychmiastowe podjęcie działań zmierzających do wyeliminowania nieprawidłowości.
Podczas kontroli przeprowadzonej w dniu 19 marca 2013 r. w zakładzie Spółki Powiatowy Lekarz Weterynarii stwierdził wykorzystywanie pomieszczeń niezgodnie
z ich przeznaczeniem, co mogło stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa żywności produkowanej w zakładzie. Ponadto, producent żywności zobowiązany jest przepisem art. 6 ust. 2 Rozporządzenia Nr 852/2004 do przekazywania właściwemu Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii informacji o każdej zmianie działalności zakładu. Podmiot działający na rynku spożywczym, który przed rozpoczęciem działalności zwrócił się do właściwego powiatowego lekarza weterynarii o zatwierdzenie projektu technologicznego i takie zatwierdzenie uzyskał, musi użytkować pomieszczenia zgodnie z ich przeznaczeniem, ponieważ tylko na takie użytkowanie pomieszczeń wyraził zgodę organ I instancji. O każdej zmianie podmiot powinien zawiadomić organ Inspekcji Weterynaryjnej, ponieważ nie może zmieniać w diametralny sposób całokształt projektu i ma to znaczenie dla bezpieczeństwa żywności produkowanej w zakładzie. Podczas kontroli w dniu 19 marca 2013 r. stwierdzono przechowywanie ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, stanowiących odpady poprodukcyjne, wydzielających zapach zepsutego mięsa, w tym samym pomieszczeniu, w którym przechowywane było peklowane mięso w wannach w zalewie peklującej. Taki stan rzeczy stwarzał ogromne zagrożenie dla mięsa zdatnego do spożycia, przygotowywanego do dalszej produkcji. Uboczne produkty w zakładzie produkcji powinny być usuwane z pomieszczeń produkcyjnych niezwłocznie po ich wytworzeniu i powinny być gromadzone
w zamkniętych pojemnikach, tak aby zminimalizować stwarzane przez nie zagrożenie. Niedopuszczalne jest traktowanie chłodni produktu gotowego jako miejsca gromadzenia odpadów, zwłaszcza w sytuacji wydzielania przez te odpady zapachu gnijącego mięsa, bo stwarza to zagrożenie dla produktów stanowiących środki spożywcze. W czasie kontroli stwierdzono również niemożność identyfikacji surowca znajdującego się w pomieszczeniach produkcyjnych. Identyfikowalność polega na śledzeniu losu produktu w całym łańcuchu żywnościowym, począwszy od produkcji, przez dystrybucję, aż do sprzedaży, co pozwala określić jego pochodzenie, jakość, oraz pochodzenie surowców z których został wytworzony. Identyfikowalność pozwala na śledzenie nie tylko produktów, ale procesów produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego. Wymaga to jednak systemu, który umożliwia monitorowanie w całym łańcuchu żywieniowym, dostarcza informacji na temat użytych składników, prezentuje wpływ zastosowanych praktyk produkcyjnych i logistycznych na jakość i bezpieczeństwo produktu końcowego. Samo etykietowanie nie jest identyfikowalnością, jednak stanowi jej ważny element umożliwiający fizyczne monitorowanie produktu i może być stosowane jako efektywny środek odróżniania produktów. Produkt bez jakiegokolwiek oznakowania jest niewiadomego pochodzenia i stanowi zagrożenie.
W ocenie organu odwoławczego, organ I instancji podjął wszelkie kroki niezbędne do dokładnego i wszechstronnego wyjaśnienia stanu faktycznego,
a następnie wydał decyzję odpowiadającą obowiązującym normom prawnym, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Organ ten, na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego wykazał, że strona dopuściła się naruszenia wymienionych wyżej przepisów weterynaryjnych oraz podjął przewidziane prawem działania mające na celu wyeliminowanie stwierdzonych naruszeń. Zdaniem organu odwoławczego nałożenie kary pieniężnej było zasadne, ponieważ stosownie do art. 26 ust. 1 pkt 1 lit a ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, każe pieniężnej obligatoryjnie podlega każdy, kto nie wykonuje obowiązków lub narusza wymagania określone we wskazanych w tym przepisie aktach normatywnych. Kara pieniężna za poszczególne przewinienia, aby wywarła należyty efekt, musi być dostosowana do danej sytuacji faktycznej. Wobec usunięcia przez Spółkę stwierdzonych podczas kontroli nieprawidłowości, zastosowanie kary pieniężnej w minimalnej wysokości powinno wywrzeć należyty skutek i skłonić Spółkę do prowadzenia przedsiębiorstwa zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na
Spółka A wniosła o uchylenie ww. decyzji oraz o uchylenie decyzji wydanej w I instancji, zarzucając wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem przepisów postępowania, tj. art. 138 § 1 pkt 1 i 2 kpa poprzez utrzymanie w mocy decyzji wymiarowej, mimo tego, że została ona wydana na podstawie nieprawomocnej decyzji nakazowej (z dnia [...] r.), oraz tego, że w decyzji wymiarowej znajdują się postanowienia nie ujęte w decyzji nakazowej. W ocenie Spółki decyzja narusza art. 138 § 1 pkt 1 kpa, ponieważ utrzymała w mocy decyzję wydaną na podstawie nieistniejącego art. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej, a także art. 107§ 3 kpa ponieważ nie zawiera szczegółowego wyjaśnienia podstawy prawnej decyzji. Decyzja została wydana z naruszeniem art. 7, 77 § 1 i art. 80 kpa poprzez stwierdzenie, że Spółka nie kwestionowała ustaleń decyzji nakazowej, nie wniosła od niej odwołani i nie kwestionowała wyników kontroli. Oznacza to, zdaniem Spółki, że organ odwoławczy nie rozpoznał całego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Decyzja narusza też przepisy prawa materialnego, tj. § 1 pkt 7 i 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r.
w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenia przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego poprzez ich zastosowanie w sytuacji, gdy decyzja nakazowa nie dotyczyła stanu higienicznego tac, pomieszczenia mycia pojemników itp., oraz uznanie, że kara w wysokości [...] zł jest zasadna i adekwatna do stwierdzonych naruszeń. Spółka wniosła, aby Sąd, działając na podstawie art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012. Poz. 270 ze zm.) - dalej "p.p.s.a." uchylił decyzję nakazową organu I instancji albo stwierdził nieważność tej decyzji w całości i umorzył postępowanie wszczęte przez organ I instancji dnia [...] r., ewentualnie nakazał organowi I instancji przesłanie odwołania Spółki z dnia 3 czerwca 2013 r. od decyzji nakazowej organowi odwoławczemu. Zdaniem strony skarżącej, pismem z dnia 3 czerwca 2013 r. Spółka wniosła odwołanie od decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii z dnia [...] r., dotyczącej wydania zakazów i nałożenia na Spółkę procedur sanitarnych, któremu organ I instancji nie nadał biegu. Organ I instancji nabrał wątpliwości co do charakteru tego pisma i w następstwie przeprowadzonej rozmowy telefonicznej pismem z dnia 12 czerwca 2013 r. Spółka doprecyzowała jaki charakter miało jej pismo z dnia 3 czerwca 2013 r. Organ uznał, niezasadnie zdaniem Spółki, że odwołania nie wniesiono, dlatego decyzja nakazowa uprawomocniła się. Tymczasem z pisma Spółki z dnia 3 czerwca 2013 r. jasno wynika, że nie zgadza się ona ze stwierdzeniem zawartym w decyzji nakazowej, iż nie posiada procedur wymaganych w prowadzonej działalności produkcyjnej. Pismo to należało więc uznać za odwołanie i przekazać organowi odwoławczemu, czego organ I instancji nie uczynił, co stanowi rażące naruszenie przepisów postępowania. W następstwie tego, w dniu [...] r. organ I instancji wydał wadliwą decyzję w sprawie nałożenia kary pieniężnej za niespełnienie wymagań określonych w Rozporządzeniu (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych, mimo tego, że odwołanie od decyzji nakazowej nie zostało rozpoznane. Uzasadnia to wniosek o wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji nakazowej, która została wydana bez umożliwienia Spółce zapoznania się z materiałem dowodowym, bezpośrednio przed wydaniem tej decyzji. Ponadto postanowienia zawarte w decyzji nakazowej oraz w decyzji wymiarowej są niespójne. Decyzja wymiarowa nakłada karę za uchybienia niewymienione w decyzji nakazowej. W pkt 4 decyzji wymiarowej organ
I instancji nałożył karę za niewłaściwy stan higieniczny tac używanych do przenoszenia wyrobów gotowych, niewłaściwy stan higieniczny pomieszczenia do mycia pojemników, niewłaściwe korzystanie z szafek na odzież czystą i brudną pracowników, o których to uchybieniach nie wspomniano w decyzji nakazowej. Co prawda organ wspomniał o tych uchybieniach w uzasadnieniu decyzji nakazowej, ale decyzja nie nakłada żadnych obowiązków w tym zakresie na Spółkę. W tej sytuacji utrzymanie w mocy decyzji wymiarowej wymierzającej karę pieniężną za uchybienia nie wymienione w decyzji nakazowej, stanowi naruszenie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz § 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r., ponieważ decyzja nakazowa nie zawierała nakazu dotyczącego stanu higienicznego tac czy pomieszczenia do mycia pojemników. Skarżąca Spółka zakwestionowała też karę wskazaną w pkt. 3 decyzji wymiarowej, a więc karę w kwocie [...] zł, wymierzoną na podstawie § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r., ponieważ - jej zdaniem - dane zawarte w dokumentach dotyczących surowców przyjmowanych do zakładu dawały pełną możliwość identyfikacji danej partii towaru na każdym etapie produkcji, a żądanie przez organ I instancji wykazania daty uboju było bezzasadne i nie znajduje oparcia w przepisach prawa.
Wojewódzki Lekarz Weterynarii w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisów postępowania polegającego na nie przekazaniu odwołania od decyzji nakazowej z dnia [...] r. organ odwoławczy wyjaśnił, że Spółka w piśmie z dnia 12 czerwca 2013 r. doprecyzowała swoje pismo z dnia 3 czerwca 2013 r. oświadczając, że pismo to nie było odwołaniem od decyzji nakazowej. W tej sytuacji organ I instancji zasadnie pismo z dnia 3 czerwca 2013 r. potraktował jako doprecyzowanie stanowiska Spółki w sprawie, a nie jako odwołanie od decyzji. Także w odwołaniu od decyzji wymiarowej z dnia [...] r. Spółka oświadczyła, że nie wniosła odwołania od decyzji nakazowej. Dopiero w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję wymiarową wydaną w II instancji Spółka podniosła, że jej pismo z dnia 3 czerwca 2013 r. było odwołaniem od decyzji nakazowej, któremu nie nadano biegu, co należy zakwalifikować jako próbę zmiany nie kwestionowanego wcześniej stanu faktycznego sprawy.
W ocenie organu odwoławczego postanowienia decyzji nakazowej oraz decyzji wymiarowej są spójne i konsekwentne, a wymierzona kara pieniężna jest adekwatna do stwierdzonych naruszeń. Odnośnie kwestionowanej przez Spółkę wysokości kary przewidzianej na podstawie § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r., organ odwoławczy wskazał, że organ I instancji analizował dokumenty towarzyszące poszczególnym partiom surowca mięsnego dostarczonego do zakładu i stwierdził, że nie zawierały one niezbędnych informacji do pełnego zidentyfikowania wskazanych w dokumentach partii mięsa. Brak w nich było daty uboju zwierząt oraz daty przydatności do spożycia tego mięsa, albo daty użycia go do dalszego przetwarzania, dlatego kara pieniężna za to naruszenie w kwocie [...] zł (przy możliwości wymierzenia kary w wys. od 1 000 zł do 33 000 zł) była adekwatna.
Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje.
Na wstępie należy wskazać, iż zgodnie z art.1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej: p.p.s.a.), kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów wymienionych w art. 3 § 2 ustawy, sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem. W związku z powyższym wyeliminowaniu z obrotu prawnego przez sąd administracyjny podlegał będzie akt, który narusza przepis prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub przepis postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też poprzez naruszenie prawa daje podstawę do wznowienia postępowania, jak również gdy obarczony jest wadą nieważności (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c i pkt 2 p.p.s.a.).
Zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Dokonana wg wskazanego wyżej kryterium sądowa kontrola zaskarżonej decyzji -zaskarżonego postanowienia - wskazuje na bezzasadność skargi.
Podstawą materialnoprawną wymierzenia stronie skarżącej kar pieniężnych wymienionych w sentencji decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii
z dnia [...] r. był przepis art. 26 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17 poz. 127 ze zm.)- zwanej dalej ustawą. Zgodnie z treścią tego przepisu, kto prowadząc przedsiębiorstwo sektora spożywczego nie wykonuje obowiązków lub narusza wymagania w zakresie dotyczącym produktów pochodzenia zwierzęcego, określone
w rozporządzeniu nr 852/2004 lub w przepisach Unii Europejskiej wydanych w trybie art. 14 ust. 2 tego rozporządzenia, podlega karze pieniężnej do wysokości nieprzekraczającej trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego
w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego urzędu Statystycznego.
Wysokość kar za poszczególne naruszenia określona została w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenia przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. z 2010 r. Nr 93, poz. 600).
W myśl art. 27 ust. 1 ustawy kary pieniężne wymierza w drodze decyzji administracyjnej powiatowy lekarz weterynarii.
Na mocy art. 4 ustawy do postępowania w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że prawodawstwo weterynaryjne, w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. i Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. Nr 33, poz. 287 ze zm.), stanowi inaczej.
W art. 5 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego z dnia
29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego ogólne zasady dla podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze w zakresie higieny środków spożywczych (...) (Dz. U. UE L 2004.139.1) wskazano, że podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze opracowują, wykonują i utrzymują stałą procedurę lub procedury na podstawie zasad HACCP. Zasady HACCP obejmują m. in. analizę zagrożeń, którym należy zapobiec, wyeliminować lub ograniczyć do akceptowalnych poziomów (art. 5 ust. 2 lit a), oraz ustanawianie i wprowadzanie w życie skutecznych procedur monitorowania
w krytycznych punktach kontroli (art. 5 ust. 2 lit d). Stosownie do 45 ust. 1 i 2 ustawy
z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r.
Nr 136 poz. 914 ze zm.), środki spożywcze wprowadzane do obrotu są oznakowane,
a oznakowanie środka spożywczego obejmuje wszelkie informacje w postaci napisów i innych oznaczeń, w tym znaki towarowe, nazwy handlowe, elementy graficzne i symbole, dotyczące środka spożywczego i umieszczone na opakowaniu, etykiecie, obwolucie, ulotce, zawieszce oraz w dokumentach, które są dołączone do tego środka spożywczego lub odnoszą się do niego. Wymagania dla sprzętu i środków spożywczych, określone w załączniku II do Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, rozdział I ust. 1 i 9 stanowią, że pomieszczenia żywnościowe muszą być utrzymywane w czystości i zachowane w dobrym stanie i kondycji technicznej, muszą być zapewnione odpowiednie warunki do przebierania się przez personel. Zgodnie z rozdziałem V ust. 1 lit. a załącznika nr II do tego rozporządzenia, wszelkie przedmioty, instalacje i sprzęt, pozostające w kontakcie z żywnością muszą być skutecznie czyszczone, oraz w miarę potrzeby, dezynfekowane. Czyszczenie i dezynfekcja muszą odbywać się z częstotliwością zapewniającą zapobieganie jakiemukolwiek ryzyku zanieczyszczenia. Stosownie do wymagań określonych w rozdziale IX ust. 2 i 3 załącznika nr II do rozporządzenia (WE) Nr 852/2004, surowce i składniki magazynowane, należy przechowywać
w odpowiednich warunkach, ustalonych tak, aby zapobiegać ich zepsuciu i chronić je przed zanieczyszczeniem. Na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania, dystrybucji, żywność musi być chroniona przed zanieczyszczeniem, które może spowodować, iż stanie się niezdatna do spożycia przez ludzi, szkodliwa dla zdrowia lub zanieczyszczona w taki sposób, że byłoby nierozsądnie oczekiwać, iż zostanie w tym stanie skonsumowana. Stosownie do art. 6 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 852/2004, każdy podmiot prowadzący przedsiębiorstwa spożywcze zapewnia, aby właściwy organ zawsze posiadał aktualne informacje na temat zakładów, w tym poprzez powiadamianie o każdej istotnej zmianie w działalności i o każdym zamknięciu istniejącego zakładu. Zgodnie z art. 21a ust. 6 ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego, podmiot prowadzący zakład, który posiada uprawnienie do prowadzenia produkcji pochodzenia zwierzęcego na rynek państwa trzeciego, informuje powiatowego lekarza weterynarii o zaprzestaniu prowadzenia tej produkcji oraz o każdej zmianie stanu prawnego lub faktycznego związanej z prowadzeniem tej produkcji, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia takiej zmiany. Zgodnie z wymaganiami określonymi w rozdziale VI ust. 1 i 2 załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 odpady żywnościowe, niejadalne produkty uboczne i inne śmieci muszą być jak najszybciej usuwane z pomieszczeń gdzie znajduje się żywność, aby zapobiegać ich gromadzeniu, muszą być składowane w zamkniętych pojemnikach, chyba, że podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze mogą wykazać właściwemu organowi, że inne typy używanych pojemników lub systemy usuwania są właściwe. Takie pojemniki muszą być odpowiednio skonstruowane, utrzymane w dobrym stanie i łatwe do czyszczenia i, w miarę potrzeby, do dezynfekcji.
Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym
w szczególności protokołów z przeprowadzonej w dniach 19 i 20 marca 2013 r. kontroli na miejscu wykazała, że organ administracyjny nie naruszył procedur dotyczących kontroli obowiązujących w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi, określonych w Rozporządzeniu (WE) nr 882/224 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. UE L.2004165.1 ze zm.).
Stwierdzone w wyniku kontroli nieprawidłowości wyczerpują dyspozycje przytoczonych w decyzji pierwszoinstancyjnej i decyzji organu odwoławczego przepisów prawa wspólnotowego, a kary pieniężne wymierzone zostały w granicach wysokości kar przewidzianych za dane przewinienie, stosownie do treści § 1 pkt 6, 7, 8 i 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenia przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. Nr 93 poz. 600).
Przede wszystkim należy wskazać, że treść przepisów prawa wspólnotowego, będących podstawą wymierzenia kar pieniężnych za analizowane w niniejszej sprawie nieprawidłowości, a także ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego dowodzi jednoznacznie, że sam fakt zaistnienia określonych w art. 26a ust. 1 tej ustawy okoliczności, mogących stanowić zagrożenie dla ochrony zdrowia i życia ludzi oraz ochrony interesów konsumentów, stwierdzony w trakcie urzędowej kontroli, pociąga za sobą konsekwencje w postaci kary pieniężnej. W istocie wszelkie okoliczności dotyczące bądź to przyczyn, bądź to rozmiaru uchybienia, czy też ocena dokonana przez podmiot kontrolowany w zakresie przewidywanego skutku w postaci zagrożenia dla zdrowia, lub też zachowanie podmiotu po stwierdzeniu uchybienia, nie mają wpływu na fakt zastosowanie sankcji pieniężnej. Okoliczności te mogą mieć natomiast wpływ na wysokość wymierzonej kary pieniężnej i tak stało się w rozpoznawanej sprawie. Powyższe wynika również z art. 3 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004, w którym mowa jest wprost, iż to podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze zapewniają, że na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności odbywających się pod ich kontrolą, spełniane są właściwe wymogi higieny ustanowione w tym rozporządzeniu.
Prawo wspólnotowe przewiduje instrumenty prawne oraz instytucje prawne, których celem jest wspomożenie podmiotu na drodze przestrzegania prawa żywnościowego. Do powyższych należy zaliczyć zasady HACCP oraz instytucję urzędowego lekarza weterynarii.
Stosownie do treści art. 5 ust. 1 i 2 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych przedsiębiorstwa sektora spożywczego opracowują, wykonują i utrzymują stałą procedurę lub procedury na podstawie zasad HACCP. Zasady te, określone w ust. 1 obejmują:
a) określanie wszelkich zagrożeń, którym należy zapobiec, wyeliminować lub ograniczyć do akceptowalnych poziomów;
b) określanie krytycznych punktów kontroli w działaniu lub działaniach, w których kontrola jest konieczna do zapobieżenia lub wyeliminowania zagrożenia lub do ograniczenia go do akceptowalnych poziomów;
c) ustanowienie limitów krytycznych w punktach kontroli krytycznej, które oddzielają poziom akceptowalny od nieakceptowalnego w celu zapobieżenia, wyeliminowania lub ograniczenia zidentyfikowanych zagrożeń;
d) ustanowienie i wprowadzenie w życie skutecznych procedur monitorowania
w krytycznych punktach kontroli;
e) ustanowienie działań naprawczych, gdy monitoring wykazuje, że krytyczny punkt kontroli jest poza kontrolą;
f) ustanowienie procedur, które powinny być regularnie wykonywane, w celu sprawdzenia, czy środki wyszczególnione w lit. a) - e) działają skutecznie;
g) ustanowienie dokumentów i archiwów proporcjonalnych do charakteru i rozmiaru przedsiębiorstwa sektora spożywczego w celu wykazania skutecznego stosowania środków wyszczególnionych w lit. a) - f).
Jeżeli dokonuje się jakiejkolwiek modyfikacji w produkcie, procesie lub jakimkolwiek działaniu, przedsiębiorstwa sektora spożywczego dokonują przeglądu procedury i wprowadzają niezbędne w niej zmiany.
W myśl art. 5 ust. 4 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 przedsiębiorstwa sektora spożywczego:
a) dostarczają właściwemu organowi dowodów dotyczących zgodności działania
z ust. 1 w sposób, w jaki wymagają tego właściwe organy, uwzględniając charakter i rozmiar przedsiębiorstwa sektora spożywczego;
b) zapewniają, że każdy dokument opisujący procedury opracowane zgodnie
z niniejszym artykułem jest zawsze aktualny;
c) utrzymują inne dokumenty i archiwa dotyczące właściwego okresu.
Skarżąca Spółka zarówno w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji jak i w skardze do Sądu dowodziła, że wprawdzie stwierdzone w protokole kontroli nieprawidłowości miały miejsce, to jednak nie wyczerpywały one norm wynikających ze wskazanych przepisów Rozporządzenia (WE) nr 852/2004.
Odnośnie nieprawidłowości opisanej w punkcie 1) sentencji decyzji organu
I instancji należy wskazać, iż stwierdzenie o niewłaściwym przechowywaniu ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego potwierdza protokół kontroli z dnia 19 marca 2013 r., z którego wynika, że w chłodni produktu gotowego przechowywane były odpady poprodukcyjne wydzielające zapach zepsutego mięsa, a na hali produkcyjnej znajdowało się, używane do produkcji w trakcie kontroli, mięso którego termin do spożycia upłynął, stanowiło naruszenie obowiązków, o którym mowa w rozdziale VI ust. 1 i 2 załącznika II do Rozporządzenia nr 852/2004.
Nie budzi również żadnych wątpliwości fakt, że pomieszczenia zakładu były użytkowane niezgodnie z zapisami projektu technologicznego zatwierdzonego przez Powiatowego Lekarza Weterynarii, co stanowi naruszenie obowiązku określonego w art. 6 ust. 2 Rozporządzenia nr 852/2004 oraz art. 21a ust. 6 ustawy
o produktach pochodzenia zwierzęcego i uzasadniało wymierzenie kary pieniężnej przewidzianej § 1 pkt 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 maja 2010 r.
Kontrola wykazała, że w zakładzie nie były wdrożone procedury zapewniające odpowiednio częstą weryfikację właściwego wykonywania instrukcji i zasad ujętych
w GHP/GMP oraz HACCP, szczególnie dotyczące monitorowania krytycznych punktów kontroli oraz etapu przyjmowania surowca, a także nie była zapewniona kontrola odpowiedniego oznakowania towaru znajdującego się w zakładzie, co stanowiło naruszenie obowiązków określonych w art. 5 Rozporządzenia nr 852/2004
i uzasadniało wymierzenie grzywny określonej w § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 maja 2010 r.
Stwierdzony podczas kontroli, niewłaściwy stan higieniczny tac używanych do przenoszenia wyrobów gotowych, niewłaściwy stan higieniczny pomieszczenia do mycia pojemników, oraz niewłaściwe wykorzystywanie szafek na odzież czystą i brudną dla pracowników stanowiło naruszenie wymagań określonych w rozdziale I ust. 1 i 9 załącznika II do Rozporządzenia Nr 852/2004 i uzasadniało wymierzenie grzywny na podstawie § 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 maja 2010 r.
Okoliczność, że skarżąca Spółka stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości wyeliminowała, nie uzasadnia uznania, że wymierzenie kary było bezpodstawne. Okoliczność ta miała natomiast wpływ na wysokość kary, którą poza jednym przypadkiem, wymierzono w najniższej wysokości przewidzianej przepisami.
Nie znajduje potwierdzenia zarzut Spółki, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca jej wydanie decyzja Powiatowego Lekarza Weterynarii
z dnia [...] r. wydane zostały w oparciu o nieprawomocną decyzję nakazową z dnia [...] r. Z akt sprawy nie wynika bowiem, aby Spółka wniosła odwołanie takie wniosła. W piśmie z dnia 3 czerwca 2013 r., skierowanym do organu I instancji Spółka poinformowała, że usunęła wszystkie nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli w dniu 19 marca 2013 r., oraz, że posiada procedury na podstawie zasad HACCP, które powinny być regularnie wykonywane. W piśmie z dnia 12 czerwca 2013 r. Spółka oświadczyła, że pismo to nie było odwołaniem od decyzji nakazowej, ponieważ nie zostało skierowane do organu odwoławczego. W tej sytuacji organ I instancji zasadnie uznał, że odwołanie od decyzji nakazowej nie zostało wniesione.
Odnośnie zarzucanej przez Spółkę niespójności decyzji nakazowej oraz będącej przedmiotem skargi decyzji wymiarowej należy zwrócić uwagę, że decyzje te zostały wydane na podstawie innych przepisów prawa i w innym celu. Celem decyzji nakazowej jest zapewnienie, aby podmiot prowadzący przedsiębiorstwo sektora spożywczego wykonywał obowiązki nałożone już na niego przepisami prawa wspólnotowego. Decyzja nakazowa uszczegóławia te obowiązki. Celem decyzji wymiarowej jest nałożenie kary pieniężnej za konkretne wykryte naruszenia tych obowiązków. Choć obie decyzje dotyczą tego samego podmiotu oraz stwierdzonych w zakładzie prowadzonym przez ten podmiot uchybień, cel ich wydania oraz podstawa prawna, różnią się. Są to decyzje wydane w odrębnych postępowaniach i mogą zawierać różnice, wynikające choćby z tego, iż decyzja nakazowa nie musiała wskazywać obowiązków, które przed jej wydaniem zostały zrealizowane, natomiast sam fakt stwierdzenia uchybień, mogących stanowić podstawę do nałożenia obowiązków stanowi podstawę do nałożenia decyzji wymiarowej.
Końcowo stwierdzić należy, iż powołanie w podstawie prawnej decyzji nie istniejącego przepisu art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej, uznać należy za omyłkę pisarska, nie mająca znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy treść innych powołanych w podstawie prawnej decyzji przepisów odpowiada wydanemu rozstrzygnięciu. Zarzuty skargi okazały się zatem nieuzasadnione, bowiem organy obu instancji działały na podstawie przepisów prawa wskazanych w podstawie prawnej obu decyzji, po przeprowadzeniu prawidłowego postępowania administracyjnego.
Ponieważ skarga okazała się nieuzasadniona, na podstawie art. 151 p.p.s.a., Sąd orzekł jak w sentencji.
