II SA/Gd 812/13
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
2014-04-09Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Wanda Antończyk /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Wanda Antończyk (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Jolanta Górska Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Agnieszka Szczepkowska po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2014 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi E. K. o wznowienie postępowania sądowego zakończonego prawomocnym postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 12 września 2012 r., sygn. akt II SA/Gd 487/12 w sprawie ze skargi E. K. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 6 lipca 2012 r., nr [...] w przedmiocie rozbiórki obiektu budowlanego 1. uchyla postanowienie z dnia 12 września 2012 r. sygn. akt II SA/Gd 487/12, 2. oddala skargę, 3. przyznaje ze Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku adwokat M. O.-J. kwotę 295,20zł (dwieście dziewięćdziesiąt zł dwadzieścia gr) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu obejmującą podatek od towarów i usług.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 31 stycznia 2012r. nr [...] Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nakazał Elżbiecie Kozłowskiej rozbiórkę drewnianego budynku gospodarczo-inwentarskiego o powierzchni zabudowy ok. 8,05mx1,86+2,05mx5,35m+3,55mx7,00m=50,79m² oraz o wysokości zabudowy ok.1,80m-2,44m, wybudowanego przed 1.01.1995r, bez wymaganego pozwolenia na budowę w północnej części działki nr 21/2 przy ul. C., w odległości około 13,14m od budynku mieszkalnego nr 61 oraz około 11,50m od ogrodzenia wzdłuż ulicy C..
Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia organ pierwszej instancji wskazał art. 37 ust. 1 pkt 1 i 2 i ust. 2 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. nr 38, poz. 229 ze zm.) w związku z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane ( tekst jednolity: Dz. U. nr 243 z 2010r., poz. 1623 ze zm.).
Organ I instancji ustalił, że na działce nr 21/2 przy ul. C. usytuowane są budynek mieszkalny wielorodzinny nr 61 z 3 lokalami mieszkalnymi, obiekt gospodarczy położony w części północnej działki oraz stanowiący przedmiot postępowania obiekt gospodarczo-inwentarski, będący własnością E. K., opisany w sentencji decyzji. W wyniku dokonanych w dniu 9 marca 2011r. oględzin organ ustalił, że obiekt ten jest w złym stanie technicznym, drewniane elementy konstrukcyjne są w znacznym stopniu skorodowane, obiekt w wielu miejscach jest podparty drewnianymi stemplami, stropodach miejscami jest zawalony, w dniu oględzin południowo-zachodnia część obiektu była wykorzystywana jako kurnik a w części na hodowlę gołębi. Po przeprowadzeniu dowodów z zeznań świadków oraz po złożeniu wyjaśnień przez skarżącą organ ustalił, że budynek inwentarsko-gospodarczy istnieje od lat siedemdziesiątych-osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. Budynek był przeznaczony na hodowlę kur i cele gospodarcze (przechowywanie materiałów opałowych, sprzęty gospodarstwa). Obiekt ten do dnia oględzin istnieje w niezmienionej formie i wymiarach rzutu poziomego. Skarżąca oświadczyła, że nie posiada dokumentów związanych z jego budową i nie wie czy dokumenty te posiadała jej matka (H. B.) inwestor budowy. Dokumentów dotyczących budowy budynku nie odnaleziono w siedzibie Starostwa oraz w Urzędzie Miasta. Aktualnie dla terenu miasta M., na którym położona jest działka nr 21 /2 przy ul. C. nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z poprzednio obowiązującym planem uchwalonym 30 października 1989r. uchwałą Miejskiej Rady Narodowej nr X/50 /89 działka znajdowała się w obszarze oznaczonym jako D16 MN:Tereny istniejącej zabudowy mieszkaniowej o niskiej intensywności, adaptowane z możliwością dogęszczenia w miejscach dogodnych. Nadto organ ustalił, że działka nr 21/2 położona jest w granicach obszaru zabytkowego wpisanego do rejestru zabytków decyzją z dnia 22 października 1990r. nr 122/90.
Powołując się na powyższe ustalenia faktyczne organ I instancji stwierdził, że obiekt gospodarsko-inwentarski wybudowano przed 1 stycznia 1995r. Do tego typu obiektów wybudowanych bez pozwolenia na budowę zastosowanie ma przepis art. 103 ust. 2 aktualnej ustawy z dnia 7 lipca Prawo budowlane, który stanowi, że przepisu art. 48 nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku, do których prze tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe. W konsekwencji jak wskazał organ sprawę należy rozpoznać na podstawie przepisów art. 37 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 24 Października 1974r Prawo budowlane stanowiących o rozbiórce obiektów budowlanych lub ich części niezgodnie z obowiązującymi w okresie budowy przepisami. Obiekt został wybudowany niezgodnie z obowiązującymi przepisami z uwagi na brak pozwolenia na budowę.
Organ podkreślił, że przesłankę "wybudowania obiektu niezgodnie z obowiązującymi przepisami" należy oceniać według stanu prawnego w dacie wznoszenia obiektu, zaś przesłankę uzasadnienia rozbiórki "innymi ważnymi przyczynami poza wymienionymi w art. 37 ust. 1 w/w ustawy" – według stanu prawnego obowiązującego w dacie wydawania decyzji. Oznacza to, że organy administracji orzekając w przedmiocie samowoli budowlanej popełnionej przed dniem 1 stycznia 1995r. winny mieć na uwadze zgodność budowy obiektu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obowiązującym w dacie orzekania, a w razie braku planu – z ostateczną decyzją o warunkach zabudowy.
Powołując się na powyższe oraz na okoliczność braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego organ wezwał skarżącą do wystąpienia do Burmistrza Miasta z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i przedłożenie kopii tego wniosku w organie. Do dnia orzekania przez organ I instancji skarżąca takiego wniosku nie przedłożyła. W tym stanie rzeczy organ stwierdził, że nie ma możliwości potwierdzenia zgodności wybudowanego samowolnie obiektu gospodarczo-inwentarskiego z przepisami o planowaniu przestrzennym.
W tym stanie rzeczy organ uznał, że zachodzą przesłanki wymienione w art. 37 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego z 1974r., który stanowi, że obiekty budowlane lub ich części będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie budowy, podlegają przymusowej rozbiórce (...), gdy obiekt budowlany lub jego część znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę. Nadto z uwagi na położenie zabudowy działki nr 21/2 na terenie obszaru chronionego, organ nadzoru wystąpił do Burmistrza Miasta (działającego jako organ wykonujący zadania z zakresu ochrony zabytków na mocy porozumienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków z dnia 9 stycznia 2004r.) o wydanie opinii konserwatorskiej dla przedmiotowego obiektu. W opinii z dnia 21 września 2011r. stwierdzono, że z punktu widzenia konserwatorskiego budynek gospodarczy usytuowany na zapleczu budynku mieszkalnego przy ul. C. 61 powinien zostać rozebrany. W oparciu o treść tej opinii organ uznał, że zachodzą również inne ważne przyczyny, które uzasadniają wydanie nakazu rozbiórki w oparciu o art. 37 ust. 2 ustawy Prawo budowlane z 1974r.
Rozstrzygnięcie o rozbiórce jest uzasadnione zatem nie tylko faktem wybudowania obiektów w warunkach samowoli budowlanej, ale także pobudowaniem ich w miejscu, podlegającym szczególnej ochronie prawnej wynikającej z odrębnych przepisów.
Po rozpatrzeniu odwołania E. K. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 6 lipca 2012r. nr [...] na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy.
W uzasadnieniu decyzji organ II instancji w pierwszej kolejności przedstawił przebieg postępowania przed organem I instancji.
Następnie organ przytoczył treść odwołania dotyczącą daty budowy budynku, w którym skarżąca wskazywała, że budynek ten był wybudowany jako gospodarczy, a nie inwentarski, część północno-zachodnia, w której mieści się obecnie gołębnik została wybudowana jako pierwsza w 1958r., matka H. B. przez cały okres do lat 80, wymieniała stropy, dach, ściany, a nawet słupki utrzymujące konstrukcję (ta część miała wymiary ok. 2,44 wysokości, ok. 3m długości i ok. 2 m szerokości), do 1973r. matka rozbudowała dalszą część budynku, w której trzymała kury, po 1974r. do późnych lat 80, powiększyła budynek do obecnych rozmiarów.
Powyższe jak ustalił organ odwoławczy pozwala stwierdzić, że budynek powstał przed 1 stycznia 1995r. Zgodnie z przepisem art. 103 ust. 2 ustawy Prawo budowlane z 1994r. przepisu art. 48 nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. przepisy ustawy z dnia 24 października 1974r. Prawo budowlane.
Następnie organ II instancji przytoczył treść przepisów wcześniej obowiązujących dotyczących obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, tj.
- art. 333 i art. 335 pkt a i c rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928r. o prawie budowlanym i zagospodarowaniu osiedli,
-art. 36 ust.1 i ust. 3 w związku z § 3 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 27 lipca 1961 w sprawie państwowego nadzoru budowlanego nad budową, rozbiórką i utrzymaniem obiektów budowlanych budownictwa powszechnego (Dz. U. nr 38, poz. 197 ze zm.) oraz § 7 pkt 1 w związku z § 8 ww. rozporządzenia,
- art.2 ust.1 ustawy Prawo budowlane z 1974r. oraz § 44 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego (Dz. U. nr 8, poz. 48 ze zm.).
Nadto organ ustalił, że działka nr 21/2 od zawsze jest obszarem stanowiącym terytorium Miasta M. Obszar ten nigdy nie stanowił obszaru ogródków działkowych, na obszarze tym zawsze występowała zabudowa mieszkaniowa.
Powołując się na powyższe przepisy oraz charakter działki organ ustalił, że budowa i rozbudowa przedmiotowego obiektu-drewnianego "budynku" gospodarczo-inwentarskiego na przestrzeni lat 60,70 i 80 XX wieku na terenie działki położonej w granicach miasta M. wymagała uzyskania pozwolenia na budowę.
Odnosząc się do kwestii budowy przedmiotowego obiektu w 1958r., mimo że strona nie przedstawiła żadnego dowodu w tej sprawie, tj. części o wymiarach ok. 2,44m wysokości, ok. 3 długości i ok. 2m szerokości, organ wskazał, że taka inwestycja, tj. budowa parterowych, nie położonych od strony ulicy altan, szop, składzików i tym podobnych budynków bez palenisk o powierzchni nie przekraczającej 12m² i nie wyższych niż 3m wymagała zgłoszenia, zgodnie z ww. przepisem rozporządzenia z dnia 16 lutego 1928r.
W toku postępowania żadna ze stron nie przedstawiła dokumentu świadczącego o uzyskaniu pozwolenia na budowę lub skutecznego zgłoszenia zamiaru budowy przedmiotowego obiektu. Również w archiwach organów administracji (Starostwie Powiatowym oraz w Urzędzie Miasta) brak jest dokumentacji związanej z pozwoleniem na budowę budynku.
Powołując się na orzecznictwo sądowoadministracyjne organ odwoławczy wskazał, że jeżeli obiekt budowlany został wybudowany w warunkach samowoli budowlanej przed dniem 1 stycznia 1995r., skutki samowoli budowlanej na gruncie przepisów art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane z 1974r. należy oceniać w świetle przepisów o planowaniu przestrzennym, które obowiązują w dacie wydawania decyzji. Organy administracji, orzekając w przedmiocie samowoli budowlanej popełnionej w warunkach, o których mowa w przepisie art. 103 ust. 2 Prawa budowlanego z 1994r., winny mieć na uwadze zgodność budowy obiektu budowlanego z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obowiązującym w dacie orzekania, a w razie braku planu z ostateczną decyzją o warunkach zabudowy. Po ustaleniu, że obecnie na terenie działki nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, organ nadzoru powinien umożliwić inwestorowi wystąpienie do właściwego organu z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, na podstawie której będzie można ocenić, czy istniejący sposób zagospodarowania terenu danej działki jest zgodny z obowiązującymi przepisami o planowaniu przestrzennym.
W rozpatrywanej sprawie, ten tryb postępowania został zachowany. Na terenie przedmiotowej działki nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i jak wynika z akt sprawy organ I instancji zwrócił się do skarżącej o wystąpienie z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i przedłożenia kopii tego wystąpienia. Zarówno przed wydaniem zaskarżonej decyzji, jak i w toku postępowania odwoławczego skarżąca nie przedstawiła kopii wystąpienia o wydanie warunków zabudowy.
Nadto organ odwoławczy przedstawił dane dotyczące położenia działki na obszarze wpisanym do obszaru zabytkowego, zgodnie z decyzją z dnia 22 października 1990r. budynek nr 61 przy ul. C. 61 został wymieniony w uzasadnieniu decyzji jako zabudowa historyczna podlegająca ochronie prawnej, natomiast z punktu widzenia konserwatorskiego budynek usytuowany na zapleczu budynku mieszkalnego przy ul. C. 61 powinien zostać rozebrany.
Organ II instancji stwierdził, że powyższe ustalenia powodują, że zostały spełnione przesłanki dla wydanie nakazu rozbiórki zarówno na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane z 1974r. jak i na podstawie w art. 37 ust. 2-negatywne stanowisko Konserwatora zabytków.
Odnosząc się do argumentów podniesionych w odwołaniu organ odwoławczy wskazał, że ewentualna zgoda sąsiadów nie mogła zastąpić wymaganego przepisami prawa pozwolenia na budowę, w 1958r. budowa parterowych, nie położonych od strony ulicy altan, szop, składzików i tym podobnych budynków bez palenisk o powierzchni zabudowy nie przekraczającej 12m² i nie wyższych od 3m wymagała zgłoszenia, w 1973r. oraz w latach 1974-1976 i w 1989r. budowa i rozbudowa przedmiotowego obiektu wymagała uzyskania pozwolenia na budowę, kwestia dopuszczalności hodowli ptactwa i zwierząt nie ma wpływu na rozstrzygnięcie w trybie art. 37 ustawy Prawo budowlane z 1974r., tym bardziej, że w uzasadnieniu decyzji organ I instancji stwierdził, że analiza okoliczności sprawy nie daje podstaw do uznania, aby rozpatrywany obiekt powodował niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych i użytkowych. Nadto organ wskazał, że konieczność przeniesienia hodowli gołębi nie może mieć wpływu na rozstrzygniecie sprawy na podstawie powoływanego przepisu art. 37.
E. K. wniosła skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, wnosząc o jej uchylenie.
W uzasadnieniu skargi skarżąca podała, że jej matka, do stawiania szopy w 1958 r. jak również do powiększenia budynku do obecnych wymiarów w latach 80 tych, przystąpiła bez znajomości prawa budowlanego.
Skarżąca w swojej skardze przedstawiła opis przypadków samowoli budowlanej popełnionych przez inne osoby, dotyczących budowy szop i budynków gospodarczych przez mieszkańców budynków nr 60 i 61. Następnie skarżąca podała, że na terenie, na którym postawiony jest budynek nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz przytoczyła treść przepisu art. 37 Prawa budowlanego z 1974r.
Skarżąca podniosła, że nie zgadza się z decyzją Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Wniosła o pozostawienie budynku lub jego 1-szej wybudowanej części i nierozbieralnie go. Podniosła, że winna istnieć możliwość zalegalizowania budynku oraz możliwość uiszczenia opłaty z tego tytułu, skoro budynek stoi na działce od wielu lat.
Postanowieniem z dnia 12 września 2012r. Wojewódzki Sąd Administracyjny odrzucił skargę skarżącej E. K. na tej podstawie, że mimo wezwania braki formalne skargi nie zostały usunięte – skarżąca nie nadesłała 3 odpisów skargi poświadczonych za zgodność z oryginałem.
Następnie postanowieniem z dnia 4 grudnia 2012r. Sąd odrzucił skargę kasacyjną skarżącej na powyższe postanowienie na tej podstawie, że nie została sporządzona i podpisana przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym, lecz została sporządzona osobiście przez stronę.
W dniu 19 stycznia 2013r. skarżąca złożyła skargę o wznowienie postępowania w sprawie skargi na decyzję z dnia 6 lipca 2012r. zakończonej postanowieniem z dnia 12 września 2012r.
W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że wbrew ustaleniom zawartym w postanowieniu z dnia 12 września 2012r. złożyła 3 odpisy skargi na decyzję organu II instancji, a więc braki skargi zostały usunięte w terminie. Powyższe wynika z pieczęci Sądu na str. 12 akt . Na stronie tej znajduje się adnotacja o złożeniu 3 och odpisów skargi.
Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2013r. Sąd odrzucił skargę o wznowienie postępowania, z uwagi na uchybienie terminu na wniesienie skargi, który upłynął w dniu 17 grudnia 2013r. ( termin trzymiesięczny liczony od dnia powzięcia wiadomości o podstawie wznowienia z postanowienia o odrzuceniu skargi doręczonego skarżącej w dniu 17 września 2012r.). Sąd wskazał nadto, że nawet gdyby przyjąć, że termin trzymiesięczny do złożenia skargi o wznowienie postępowania nie może zacząć swojego biegu wcześniej niż od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, to i tak należy stwierdzić, że wnosząca skargę o wznowienie postępowania uchybiła terminowi na jej wniesienie. Uprawomocnienie się postanowienia o odrzuceniu skargi, doręczonego w dniu 17 września 2012r., nastąpiło w dniu 17 października 2012r., czyli upływ 3 miesięcznego terminu nastąpił w dniu 17 stycznia 2013r., a skargę wniesiono w dniu 19 stycznia 2013r.
W następstwie wniesienia zażalenia na postanowienie z dnia 24 kwietnia 2013r., Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 8 października 2013r. uchylił zaskarżone postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania -sygn. akt. II OSK 2332/13.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd ten wskazał, że skarżąca w skardze o wznowienie postępowania, wskazała zarówno podstawę wznowienia, jak również zachowała termin na jej wniesienie.
Jak wskazano zgodnie z art. 283 § 2 .P.p.s.a. można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. NSA wskazał, że faktem, który rzeczywiście został wskazany w skardze o wznowienie postępowania było to, że w aktach sprawy na str.12 na pieczęci sądowej widnieje opis , że "wpłynęły do Sądu 3 odpisy skargi". O tym fakcie skarżąca dowiedziała się po dniu 19 października 2012r. Wiedza o tym fakcie nie wynikała z uzasadnienia postanowienia z dnia 12 września 2012r. Wnosząca zażalenie nie mogła zatem wiedzieć, że taka informacja znajduje się w aktach sprawy. W skardze kasacyjnej również nie znajduje się nic co by wskazywało na to, że w aktach sprawy na str. 12 pieczęci sądowej widnieje wyżej cyt. zapis i że był on znany skarżącej. Dopiero w trakcie rozmowy telefonicznej z pracownikiem sekretariatu Sądu skarżąca dowiedziała się o informacji zawartej na k-12 akt sprawy.
W świetle powyższego Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że wnosząca skargę kasacyjną od postanowienia z dnia 24 kwietnia 2013r. o odrzucenie skargi o wznowienie postępowania, wskazała w skardze podstawę wznowienia oraz zachowała termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Kwestia merytorycznej zasadności skargi o wznowienie postępowania pozostaje otwarta i nie jest przesądzona przez NSA przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej od postanowienia z dnia 24 kwietnia 2013r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Art. 1 § 1 oraz art. 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 ze zm.) stanowi, iż sąd administracyjny sprawuje, w zakresie swej właściwości, kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
W świetle przedstawionego wyżej stanu faktycznego stwierdzić należy, że skarżąca złożyła skutecznie skargę o wznowienie postępowania opartą na podstawie wznowienia wskazanej w art. 273 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi(tj. Dz. U. z 2012r., poz. 273 ze zm.) zw. dalej P.p.s.a. Przepis ten stanowi, że można żądać wznowienia postępowania w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Przepisy regulujące postępowanie w sprawie wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego stanowią, że do postępowania ze skargi o wznowienie postępowania stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jeżeli przepisy poniższe nie stanowią inaczej.( art. 276 P.p.s.a.)- przepisy zawarte w dziale VII P.p.s.a..
Zgodnie z przepisem art. 282 § 1 sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia i po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności oddala skargę o wznowienie postępowania albo uwzględnia ją zmieniając zaskarżone orzeczenie albo je uchyla i skargę odrzuca lub postępowanie umarza. (art. 282 § 2)
W rozpoznawanej sprawie postępowanie ze skargi skarżącej E. K. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na decyzję z dnia 6 lipca 2012r. zakończyło się postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 12 września 2012r. w sprawie o sygn. akt II SA/Gd 487/12 odrzuceniem skargi na ww. decyzję.
Na tak zakończone postępowanie została skutecznie wniesiona skarga o wznowienie postępowania (postanowienie Sądu z dnia 24 kwietnia 2013r. o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania zostało uchylone przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 8 października 2013r.)
Mając na uwadze przedstawiony wyżej stan faktyczny i prawny Sąd w pierwszej kolejności uchylił postanowienie Sądu z dnia 12 września 2012r. o odrzuceniu skargi na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 6 lipca 2012r. (pkt 1 sentencji wyroku)
Powyższe powoduje, że merytorycznemu rozpoznaniu podlega skarga skarżącej na ww. decyzję z dnia 6 lipca 2012r.
Sąd stwierdza, że wydając zaskarżoną decyzję organ dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, prowadził postępowanie w zgodzie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego oraz zastosował właściwe przepisy prawa materialnego, dokonując ich prawidłowej wykładni.
Z dniem 1 stycznia 1995 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. nr 89, poz. 414 ze zm.), która w art. 103 ust. 2 stanowi, że przepisu jej art. 48 (dotyczącego nakazu rozbiórki), nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia jej w życie, lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe, a mianowicie przepisy ustawy z dnia 24 października 1974r Prawo budowlane ( Dz. U. nr 38, poz. 229 ze zm.).
Zgodnie z art. 37 ust. 1 pkt 1 prawa budowlanego z 1974r. obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo jest przeznaczony pod innego rodzaju zabudowę lub powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.
Natomiast przepis art. 37 ust. 2 prawa budowlanego z 1974 stanowi, że terenowy organ administracji może wydać decyzję o przymusowej rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części, wybudowanego niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie jego budowy, jeżeli jest to uzasadnione innymi ważnymi przyczynami, poza wymienionymi w ust. 1
W niniejszej sprawie bezspornym jest, że skarżąca jest właścicielką budynku opisanego w decyzji o rozbiórce ( budynek został wybudowany przez jej matkę) Budynek ten został wybudowany bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę i zgłoszenia w części dotyczącej budowy rozpoczętej w 1958r. (kurnika).
Przesłankami nakazu rozbiórki są: naruszenie przepisów obowiązujących w okresie budowy i znajdowanie się obiektu budowlanego na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo jest przeznaczony pod innego rodzaju zabudowę. Pierwsza przesłanka, którą stanowi wybudowanie obiektu bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę, badana jest według stanu prawnego z daty budowy, natomiast drugą przesłankę, ustala się według stanu prawnego z daty rozstrzygnięcia.
W rozpoznawanej sprawie obiekt, którego dotyczy orzeczona rozbiórka powstał przed dniem 1 stycznia 1995r. a jego wybudowanie wymagało wydania decyzji o pozwoleniu na budowę stosownie do przytoczonych przez organ II instancji regulacji prawnych. Powyższe powoduje, że została spełniona przesłanka dotycząca naruszenia przepisów obowiązujących w dacie budowy.
Odnosząc się do podniesionego zarzutu dotyczącego legalizacji obiektu Sąd uznał, że organ prawidłowo ustalił, że brak jest podstaw do legalizacji. Sąd zważył, że na mocy ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tj. Dz. z 2010r, nr 243, poz.1623 ze zm.) j jej nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 27 marca 2003r. (Dz. U. nr 80, poz. 718), legalizacja obejmuje zarówno obiekty budowlane będące w budowie, jak i takie, których budowę zakończono. Warunkami zaś legalizacji są zgodność budowy przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, w zakresie umożliwiającym doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem oraz z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo, w przypadku jego braku z ustaleniami decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu ( art. 48 ust. 1 i 2 Prawa budowlanego z 1994r.). W konsekwencji powyższego przy legalizacji (rozbiórce) ocenia się czy, taki obiekt budowlany znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod zabudowę innego rodzaju, przy czym oceny tej dokonuje się według stanu prawnego aktualnego w chwili decyzji o rozbiórce, a nie w dacie wybudowania obiektu.
W kontekście powyższych rozważań stosownie do przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ocenie podlega okoliczność czy teren jest w ogóle przeznaczony pod zabudowę, co w rozumieniu ustawy oznacza zarówno objęcie takich terenów miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, jak i określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy w drodze decyzji o warunkach zabudowy. Podkreślić należy, że decyzja o warunkach zabudowy jest jedynym sposobem wykazania, że określony sposób zagospodarowania terenu jest zgodny z prawem ( z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) w razie braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Z niespornych ustaleń organów nadzoru wynika, że obiekt budowlany, którego dotyczy decyzja z dnia o rozbiórce z dnia 31 stycznia 2012r. położony jest na obszarze, na którym nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Zatem jego legalizacja wymagała uzyskania decyzji o warunkach zabudowy (wymagania, jakie należy spełnić, aby możliwe było wydanie dla zdanego obiektu decyzji o ustaleniu warunków zabudowy zostały wymienione z art. 61 pkt 1-5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z jednoznacznym sformułowaniem, że tylko łączne spełnienie tych wymagań stwarza możliwość wydania przedmiotowej decyzji).
Odnosząc powyższe do stanu faktycznego sprawy wskazać należy, że organ nadzoru po ustaleniu, że ewentualna legalizacja obiektu nie jest możliwa w oparciu o postanowienia planu miejscowego z uwagi na jego brak, zobowiązał skarżącą do wystąpienia do właściwego organu, tj. Burmistrza Miasta o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i złożenie do akt kopii tego wniosku. Skarżąca w wyznaczonym terminie, jak również w trakcie prowadzonego postępowania z wnioskiem takim nie wystąpiła. Brak decyzji powodował, że kwestia legalizacji i ustalenia opłaty legalizacyjnej, nie mogły być przez organ nadzoru rozważane.
Sąd, jak to już wskazano powyżej, dokonuje kontroli rozstrzygnięć organów administracji pod względem ich zgodności z prawem. W świetle powyższych ustaleń Sąd uznał, że rozpatrując sprawę samowoli budowlanej organy administracji publicznej działały zgodnie z prawem .
Wobec powyższego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. P.p.s.a (pkt 2 sentencji wyroku).
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200P.p.s.a., przyznając pełnomocnikowi skarżącej ustanowionemu z urzędu ze Skarbu Państwa –Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wraz z podatkiem od towarów i usług, zgodnie z § 18 ust. 1 pkt 1 lit.c w związku z § 2 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. z 2013r., poz. 461).
1.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Skład sądu
Wanda Antończyk /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Wanda Antończyk (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Jolanta Górska Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Agnieszka Szczepkowska po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2014 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi E. K. o wznowienie postępowania sądowego zakończonego prawomocnym postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 12 września 2012 r., sygn. akt II SA/Gd 487/12 w sprawie ze skargi E. K. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 6 lipca 2012 r., nr [...] w przedmiocie rozbiórki obiektu budowlanego 1. uchyla postanowienie z dnia 12 września 2012 r. sygn. akt II SA/Gd 487/12, 2. oddala skargę, 3. przyznaje ze Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku adwokat M. O.-J. kwotę 295,20zł (dwieście dziewięćdziesiąt zł dwadzieścia gr) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu obejmującą podatek od towarów i usług.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 31 stycznia 2012r. nr [...] Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nakazał Elżbiecie Kozłowskiej rozbiórkę drewnianego budynku gospodarczo-inwentarskiego o powierzchni zabudowy ok. 8,05mx1,86+2,05mx5,35m+3,55mx7,00m=50,79m² oraz o wysokości zabudowy ok.1,80m-2,44m, wybudowanego przed 1.01.1995r, bez wymaganego pozwolenia na budowę w północnej części działki nr 21/2 przy ul. C., w odległości około 13,14m od budynku mieszkalnego nr 61 oraz około 11,50m od ogrodzenia wzdłuż ulicy C..
Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia organ pierwszej instancji wskazał art. 37 ust. 1 pkt 1 i 2 i ust. 2 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. nr 38, poz. 229 ze zm.) w związku z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane ( tekst jednolity: Dz. U. nr 243 z 2010r., poz. 1623 ze zm.).
Organ I instancji ustalił, że na działce nr 21/2 przy ul. C. usytuowane są budynek mieszkalny wielorodzinny nr 61 z 3 lokalami mieszkalnymi, obiekt gospodarczy położony w części północnej działki oraz stanowiący przedmiot postępowania obiekt gospodarczo-inwentarski, będący własnością E. K., opisany w sentencji decyzji. W wyniku dokonanych w dniu 9 marca 2011r. oględzin organ ustalił, że obiekt ten jest w złym stanie technicznym, drewniane elementy konstrukcyjne są w znacznym stopniu skorodowane, obiekt w wielu miejscach jest podparty drewnianymi stemplami, stropodach miejscami jest zawalony, w dniu oględzin południowo-zachodnia część obiektu była wykorzystywana jako kurnik a w części na hodowlę gołębi. Po przeprowadzeniu dowodów z zeznań świadków oraz po złożeniu wyjaśnień przez skarżącą organ ustalił, że budynek inwentarsko-gospodarczy istnieje od lat siedemdziesiątych-osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. Budynek był przeznaczony na hodowlę kur i cele gospodarcze (przechowywanie materiałów opałowych, sprzęty gospodarstwa). Obiekt ten do dnia oględzin istnieje w niezmienionej formie i wymiarach rzutu poziomego. Skarżąca oświadczyła, że nie posiada dokumentów związanych z jego budową i nie wie czy dokumenty te posiadała jej matka (H. B.) inwestor budowy. Dokumentów dotyczących budowy budynku nie odnaleziono w siedzibie Starostwa oraz w Urzędzie Miasta. Aktualnie dla terenu miasta M., na którym położona jest działka nr 21 /2 przy ul. C. nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z poprzednio obowiązującym planem uchwalonym 30 października 1989r. uchwałą Miejskiej Rady Narodowej nr X/50 /89 działka znajdowała się w obszarze oznaczonym jako D16 MN:Tereny istniejącej zabudowy mieszkaniowej o niskiej intensywności, adaptowane z możliwością dogęszczenia w miejscach dogodnych. Nadto organ ustalił, że działka nr 21/2 położona jest w granicach obszaru zabytkowego wpisanego do rejestru zabytków decyzją z dnia 22 października 1990r. nr 122/90.
Powołując się na powyższe ustalenia faktyczne organ I instancji stwierdził, że obiekt gospodarsko-inwentarski wybudowano przed 1 stycznia 1995r. Do tego typu obiektów wybudowanych bez pozwolenia na budowę zastosowanie ma przepis art. 103 ust. 2 aktualnej ustawy z dnia 7 lipca Prawo budowlane, który stanowi, że przepisu art. 48 nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku, do których prze tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe. W konsekwencji jak wskazał organ sprawę należy rozpoznać na podstawie przepisów art. 37 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 24 Października 1974r Prawo budowlane stanowiących o rozbiórce obiektów budowlanych lub ich części niezgodnie z obowiązującymi w okresie budowy przepisami. Obiekt został wybudowany niezgodnie z obowiązującymi przepisami z uwagi na brak pozwolenia na budowę.
Organ podkreślił, że przesłankę "wybudowania obiektu niezgodnie z obowiązującymi przepisami" należy oceniać według stanu prawnego w dacie wznoszenia obiektu, zaś przesłankę uzasadnienia rozbiórki "innymi ważnymi przyczynami poza wymienionymi w art. 37 ust. 1 w/w ustawy" – według stanu prawnego obowiązującego w dacie wydawania decyzji. Oznacza to, że organy administracji orzekając w przedmiocie samowoli budowlanej popełnionej przed dniem 1 stycznia 1995r. winny mieć na uwadze zgodność budowy obiektu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obowiązującym w dacie orzekania, a w razie braku planu – z ostateczną decyzją o warunkach zabudowy.
Powołując się na powyższe oraz na okoliczność braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego organ wezwał skarżącą do wystąpienia do Burmistrza Miasta z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i przedłożenie kopii tego wniosku w organie. Do dnia orzekania przez organ I instancji skarżąca takiego wniosku nie przedłożyła. W tym stanie rzeczy organ stwierdził, że nie ma możliwości potwierdzenia zgodności wybudowanego samowolnie obiektu gospodarczo-inwentarskiego z przepisami o planowaniu przestrzennym.
W tym stanie rzeczy organ uznał, że zachodzą przesłanki wymienione w art. 37 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego z 1974r., który stanowi, że obiekty budowlane lub ich części będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie budowy, podlegają przymusowej rozbiórce (...), gdy obiekt budowlany lub jego część znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę. Nadto z uwagi na położenie zabudowy działki nr 21/2 na terenie obszaru chronionego, organ nadzoru wystąpił do Burmistrza Miasta (działającego jako organ wykonujący zadania z zakresu ochrony zabytków na mocy porozumienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków z dnia 9 stycznia 2004r.) o wydanie opinii konserwatorskiej dla przedmiotowego obiektu. W opinii z dnia 21 września 2011r. stwierdzono, że z punktu widzenia konserwatorskiego budynek gospodarczy usytuowany na zapleczu budynku mieszkalnego przy ul. C. 61 powinien zostać rozebrany. W oparciu o treść tej opinii organ uznał, że zachodzą również inne ważne przyczyny, które uzasadniają wydanie nakazu rozbiórki w oparciu o art. 37 ust. 2 ustawy Prawo budowlane z 1974r.
Rozstrzygnięcie o rozbiórce jest uzasadnione zatem nie tylko faktem wybudowania obiektów w warunkach samowoli budowlanej, ale także pobudowaniem ich w miejscu, podlegającym szczególnej ochronie prawnej wynikającej z odrębnych przepisów.
Po rozpatrzeniu odwołania E. K. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 6 lipca 2012r. nr [...] na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy.
W uzasadnieniu decyzji organ II instancji w pierwszej kolejności przedstawił przebieg postępowania przed organem I instancji.
Następnie organ przytoczył treść odwołania dotyczącą daty budowy budynku, w którym skarżąca wskazywała, że budynek ten był wybudowany jako gospodarczy, a nie inwentarski, część północno-zachodnia, w której mieści się obecnie gołębnik została wybudowana jako pierwsza w 1958r., matka H. B. przez cały okres do lat 80, wymieniała stropy, dach, ściany, a nawet słupki utrzymujące konstrukcję (ta część miała wymiary ok. 2,44 wysokości, ok. 3m długości i ok. 2 m szerokości), do 1973r. matka rozbudowała dalszą część budynku, w której trzymała kury, po 1974r. do późnych lat 80, powiększyła budynek do obecnych rozmiarów.
Powyższe jak ustalił organ odwoławczy pozwala stwierdzić, że budynek powstał przed 1 stycznia 1995r. Zgodnie z przepisem art. 103 ust. 2 ustawy Prawo budowlane z 1994r. przepisu art. 48 nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. przepisy ustawy z dnia 24 października 1974r. Prawo budowlane.
Następnie organ II instancji przytoczył treść przepisów wcześniej obowiązujących dotyczących obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, tj.
- art. 333 i art. 335 pkt a i c rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928r. o prawie budowlanym i zagospodarowaniu osiedli,
-art. 36 ust.1 i ust. 3 w związku z § 3 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 27 lipca 1961 w sprawie państwowego nadzoru budowlanego nad budową, rozbiórką i utrzymaniem obiektów budowlanych budownictwa powszechnego (Dz. U. nr 38, poz. 197 ze zm.) oraz § 7 pkt 1 w związku z § 8 ww. rozporządzenia,
- art.2 ust.1 ustawy Prawo budowlane z 1974r. oraz § 44 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego (Dz. U. nr 8, poz. 48 ze zm.).
Nadto organ ustalił, że działka nr 21/2 od zawsze jest obszarem stanowiącym terytorium Miasta M. Obszar ten nigdy nie stanowił obszaru ogródków działkowych, na obszarze tym zawsze występowała zabudowa mieszkaniowa.
Powołując się na powyższe przepisy oraz charakter działki organ ustalił, że budowa i rozbudowa przedmiotowego obiektu-drewnianego "budynku" gospodarczo-inwentarskiego na przestrzeni lat 60,70 i 80 XX wieku na terenie działki położonej w granicach miasta M. wymagała uzyskania pozwolenia na budowę.
Odnosząc się do kwestii budowy przedmiotowego obiektu w 1958r., mimo że strona nie przedstawiła żadnego dowodu w tej sprawie, tj. części o wymiarach ok. 2,44m wysokości, ok. 3 długości i ok. 2m szerokości, organ wskazał, że taka inwestycja, tj. budowa parterowych, nie położonych od strony ulicy altan, szop, składzików i tym podobnych budynków bez palenisk o powierzchni nie przekraczającej 12m² i nie wyższych niż 3m wymagała zgłoszenia, zgodnie z ww. przepisem rozporządzenia z dnia 16 lutego 1928r.
W toku postępowania żadna ze stron nie przedstawiła dokumentu świadczącego o uzyskaniu pozwolenia na budowę lub skutecznego zgłoszenia zamiaru budowy przedmiotowego obiektu. Również w archiwach organów administracji (Starostwie Powiatowym oraz w Urzędzie Miasta) brak jest dokumentacji związanej z pozwoleniem na budowę budynku.
Powołując się na orzecznictwo sądowoadministracyjne organ odwoławczy wskazał, że jeżeli obiekt budowlany został wybudowany w warunkach samowoli budowlanej przed dniem 1 stycznia 1995r., skutki samowoli budowlanej na gruncie przepisów art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane z 1974r. należy oceniać w świetle przepisów o planowaniu przestrzennym, które obowiązują w dacie wydawania decyzji. Organy administracji, orzekając w przedmiocie samowoli budowlanej popełnionej w warunkach, o których mowa w przepisie art. 103 ust. 2 Prawa budowlanego z 1994r., winny mieć na uwadze zgodność budowy obiektu budowlanego z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obowiązującym w dacie orzekania, a w razie braku planu z ostateczną decyzją o warunkach zabudowy. Po ustaleniu, że obecnie na terenie działki nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, organ nadzoru powinien umożliwić inwestorowi wystąpienie do właściwego organu z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, na podstawie której będzie można ocenić, czy istniejący sposób zagospodarowania terenu danej działki jest zgodny z obowiązującymi przepisami o planowaniu przestrzennym.
W rozpatrywanej sprawie, ten tryb postępowania został zachowany. Na terenie przedmiotowej działki nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i jak wynika z akt sprawy organ I instancji zwrócił się do skarżącej o wystąpienie z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i przedłożenia kopii tego wystąpienia. Zarówno przed wydaniem zaskarżonej decyzji, jak i w toku postępowania odwoławczego skarżąca nie przedstawiła kopii wystąpienia o wydanie warunków zabudowy.
Nadto organ odwoławczy przedstawił dane dotyczące położenia działki na obszarze wpisanym do obszaru zabytkowego, zgodnie z decyzją z dnia 22 października 1990r. budynek nr 61 przy ul. C. 61 został wymieniony w uzasadnieniu decyzji jako zabudowa historyczna podlegająca ochronie prawnej, natomiast z punktu widzenia konserwatorskiego budynek usytuowany na zapleczu budynku mieszkalnego przy ul. C. 61 powinien zostać rozebrany.
Organ II instancji stwierdził, że powyższe ustalenia powodują, że zostały spełnione przesłanki dla wydanie nakazu rozbiórki zarówno na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane z 1974r. jak i na podstawie w art. 37 ust. 2-negatywne stanowisko Konserwatora zabytków.
Odnosząc się do argumentów podniesionych w odwołaniu organ odwoławczy wskazał, że ewentualna zgoda sąsiadów nie mogła zastąpić wymaganego przepisami prawa pozwolenia na budowę, w 1958r. budowa parterowych, nie położonych od strony ulicy altan, szop, składzików i tym podobnych budynków bez palenisk o powierzchni zabudowy nie przekraczającej 12m² i nie wyższych od 3m wymagała zgłoszenia, w 1973r. oraz w latach 1974-1976 i w 1989r. budowa i rozbudowa przedmiotowego obiektu wymagała uzyskania pozwolenia na budowę, kwestia dopuszczalności hodowli ptactwa i zwierząt nie ma wpływu na rozstrzygnięcie w trybie art. 37 ustawy Prawo budowlane z 1974r., tym bardziej, że w uzasadnieniu decyzji organ I instancji stwierdził, że analiza okoliczności sprawy nie daje podstaw do uznania, aby rozpatrywany obiekt powodował niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych i użytkowych. Nadto organ wskazał, że konieczność przeniesienia hodowli gołębi nie może mieć wpływu na rozstrzygniecie sprawy na podstawie powoływanego przepisu art. 37.
E. K. wniosła skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, wnosząc o jej uchylenie.
W uzasadnieniu skargi skarżąca podała, że jej matka, do stawiania szopy w 1958 r. jak również do powiększenia budynku do obecnych wymiarów w latach 80 tych, przystąpiła bez znajomości prawa budowlanego.
Skarżąca w swojej skardze przedstawiła opis przypadków samowoli budowlanej popełnionych przez inne osoby, dotyczących budowy szop i budynków gospodarczych przez mieszkańców budynków nr 60 i 61. Następnie skarżąca podała, że na terenie, na którym postawiony jest budynek nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz przytoczyła treść przepisu art. 37 Prawa budowlanego z 1974r.
Skarżąca podniosła, że nie zgadza się z decyzją Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Wniosła o pozostawienie budynku lub jego 1-szej wybudowanej części i nierozbieralnie go. Podniosła, że winna istnieć możliwość zalegalizowania budynku oraz możliwość uiszczenia opłaty z tego tytułu, skoro budynek stoi na działce od wielu lat.
Postanowieniem z dnia 12 września 2012r. Wojewódzki Sąd Administracyjny odrzucił skargę skarżącej E. K. na tej podstawie, że mimo wezwania braki formalne skargi nie zostały usunięte – skarżąca nie nadesłała 3 odpisów skargi poświadczonych za zgodność z oryginałem.
Następnie postanowieniem z dnia 4 grudnia 2012r. Sąd odrzucił skargę kasacyjną skarżącej na powyższe postanowienie na tej podstawie, że nie została sporządzona i podpisana przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym, lecz została sporządzona osobiście przez stronę.
W dniu 19 stycznia 2013r. skarżąca złożyła skargę o wznowienie postępowania w sprawie skargi na decyzję z dnia 6 lipca 2012r. zakończonej postanowieniem z dnia 12 września 2012r.
W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że wbrew ustaleniom zawartym w postanowieniu z dnia 12 września 2012r. złożyła 3 odpisy skargi na decyzję organu II instancji, a więc braki skargi zostały usunięte w terminie. Powyższe wynika z pieczęci Sądu na str. 12 akt . Na stronie tej znajduje się adnotacja o złożeniu 3 och odpisów skargi.
Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2013r. Sąd odrzucił skargę o wznowienie postępowania, z uwagi na uchybienie terminu na wniesienie skargi, który upłynął w dniu 17 grudnia 2013r. ( termin trzymiesięczny liczony od dnia powzięcia wiadomości o podstawie wznowienia z postanowienia o odrzuceniu skargi doręczonego skarżącej w dniu 17 września 2012r.). Sąd wskazał nadto, że nawet gdyby przyjąć, że termin trzymiesięczny do złożenia skargi o wznowienie postępowania nie może zacząć swojego biegu wcześniej niż od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, to i tak należy stwierdzić, że wnosząca skargę o wznowienie postępowania uchybiła terminowi na jej wniesienie. Uprawomocnienie się postanowienia o odrzuceniu skargi, doręczonego w dniu 17 września 2012r., nastąpiło w dniu 17 października 2012r., czyli upływ 3 miesięcznego terminu nastąpił w dniu 17 stycznia 2013r., a skargę wniesiono w dniu 19 stycznia 2013r.
W następstwie wniesienia zażalenia na postanowienie z dnia 24 kwietnia 2013r., Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 8 października 2013r. uchylił zaskarżone postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania -sygn. akt. II OSK 2332/13.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd ten wskazał, że skarżąca w skardze o wznowienie postępowania, wskazała zarówno podstawę wznowienia, jak również zachowała termin na jej wniesienie.
Jak wskazano zgodnie z art. 283 § 2 .P.p.s.a. można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. NSA wskazał, że faktem, który rzeczywiście został wskazany w skardze o wznowienie postępowania było to, że w aktach sprawy na str.12 na pieczęci sądowej widnieje opis , że "wpłynęły do Sądu 3 odpisy skargi". O tym fakcie skarżąca dowiedziała się po dniu 19 października 2012r. Wiedza o tym fakcie nie wynikała z uzasadnienia postanowienia z dnia 12 września 2012r. Wnosząca zażalenie nie mogła zatem wiedzieć, że taka informacja znajduje się w aktach sprawy. W skardze kasacyjnej również nie znajduje się nic co by wskazywało na to, że w aktach sprawy na str. 12 pieczęci sądowej widnieje wyżej cyt. zapis i że był on znany skarżącej. Dopiero w trakcie rozmowy telefonicznej z pracownikiem sekretariatu Sądu skarżąca dowiedziała się o informacji zawartej na k-12 akt sprawy.
W świetle powyższego Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że wnosząca skargę kasacyjną od postanowienia z dnia 24 kwietnia 2013r. o odrzucenie skargi o wznowienie postępowania, wskazała w skardze podstawę wznowienia oraz zachowała termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Kwestia merytorycznej zasadności skargi o wznowienie postępowania pozostaje otwarta i nie jest przesądzona przez NSA przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej od postanowienia z dnia 24 kwietnia 2013r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Art. 1 § 1 oraz art. 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 ze zm.) stanowi, iż sąd administracyjny sprawuje, w zakresie swej właściwości, kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
W świetle przedstawionego wyżej stanu faktycznego stwierdzić należy, że skarżąca złożyła skutecznie skargę o wznowienie postępowania opartą na podstawie wznowienia wskazanej w art. 273 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi(tj. Dz. U. z 2012r., poz. 273 ze zm.) zw. dalej P.p.s.a. Przepis ten stanowi, że można żądać wznowienia postępowania w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Przepisy regulujące postępowanie w sprawie wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego stanowią, że do postępowania ze skargi o wznowienie postępowania stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jeżeli przepisy poniższe nie stanowią inaczej.( art. 276 P.p.s.a.)- przepisy zawarte w dziale VII P.p.s.a..
Zgodnie z przepisem art. 282 § 1 sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia i po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności oddala skargę o wznowienie postępowania albo uwzględnia ją zmieniając zaskarżone orzeczenie albo je uchyla i skargę odrzuca lub postępowanie umarza. (art. 282 § 2)
W rozpoznawanej sprawie postępowanie ze skargi skarżącej E. K. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na decyzję z dnia 6 lipca 2012r. zakończyło się postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 12 września 2012r. w sprawie o sygn. akt II SA/Gd 487/12 odrzuceniem skargi na ww. decyzję.
Na tak zakończone postępowanie została skutecznie wniesiona skarga o wznowienie postępowania (postanowienie Sądu z dnia 24 kwietnia 2013r. o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania zostało uchylone przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 8 października 2013r.)
Mając na uwadze przedstawiony wyżej stan faktyczny i prawny Sąd w pierwszej kolejności uchylił postanowienie Sądu z dnia 12 września 2012r. o odrzuceniu skargi na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 6 lipca 2012r. (pkt 1 sentencji wyroku)
Powyższe powoduje, że merytorycznemu rozpoznaniu podlega skarga skarżącej na ww. decyzję z dnia 6 lipca 2012r.
Sąd stwierdza, że wydając zaskarżoną decyzję organ dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, prowadził postępowanie w zgodzie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego oraz zastosował właściwe przepisy prawa materialnego, dokonując ich prawidłowej wykładni.
Z dniem 1 stycznia 1995 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. nr 89, poz. 414 ze zm.), która w art. 103 ust. 2 stanowi, że przepisu jej art. 48 (dotyczącego nakazu rozbiórki), nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia jej w życie, lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe, a mianowicie przepisy ustawy z dnia 24 października 1974r Prawo budowlane ( Dz. U. nr 38, poz. 229 ze zm.).
Zgodnie z art. 37 ust. 1 pkt 1 prawa budowlanego z 1974r. obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo jest przeznaczony pod innego rodzaju zabudowę lub powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.
Natomiast przepis art. 37 ust. 2 prawa budowlanego z 1974 stanowi, że terenowy organ administracji może wydać decyzję o przymusowej rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części, wybudowanego niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie jego budowy, jeżeli jest to uzasadnione innymi ważnymi przyczynami, poza wymienionymi w ust. 1
W niniejszej sprawie bezspornym jest, że skarżąca jest właścicielką budynku opisanego w decyzji o rozbiórce ( budynek został wybudowany przez jej matkę) Budynek ten został wybudowany bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę i zgłoszenia w części dotyczącej budowy rozpoczętej w 1958r. (kurnika).
Przesłankami nakazu rozbiórki są: naruszenie przepisów obowiązujących w okresie budowy i znajdowanie się obiektu budowlanego na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo jest przeznaczony pod innego rodzaju zabudowę. Pierwsza przesłanka, którą stanowi wybudowanie obiektu bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę, badana jest według stanu prawnego z daty budowy, natomiast drugą przesłankę, ustala się według stanu prawnego z daty rozstrzygnięcia.
W rozpoznawanej sprawie obiekt, którego dotyczy orzeczona rozbiórka powstał przed dniem 1 stycznia 1995r. a jego wybudowanie wymagało wydania decyzji o pozwoleniu na budowę stosownie do przytoczonych przez organ II instancji regulacji prawnych. Powyższe powoduje, że została spełniona przesłanka dotycząca naruszenia przepisów obowiązujących w dacie budowy.
Odnosząc się do podniesionego zarzutu dotyczącego legalizacji obiektu Sąd uznał, że organ prawidłowo ustalił, że brak jest podstaw do legalizacji. Sąd zważył, że na mocy ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tj. Dz. z 2010r, nr 243, poz.1623 ze zm.) j jej nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 27 marca 2003r. (Dz. U. nr 80, poz. 718), legalizacja obejmuje zarówno obiekty budowlane będące w budowie, jak i takie, których budowę zakończono. Warunkami zaś legalizacji są zgodność budowy przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, w zakresie umożliwiającym doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem oraz z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo, w przypadku jego braku z ustaleniami decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu ( art. 48 ust. 1 i 2 Prawa budowlanego z 1994r.). W konsekwencji powyższego przy legalizacji (rozbiórce) ocenia się czy, taki obiekt budowlany znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod zabudowę innego rodzaju, przy czym oceny tej dokonuje się według stanu prawnego aktualnego w chwili decyzji o rozbiórce, a nie w dacie wybudowania obiektu.
W kontekście powyższych rozważań stosownie do przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ocenie podlega okoliczność czy teren jest w ogóle przeznaczony pod zabudowę, co w rozumieniu ustawy oznacza zarówno objęcie takich terenów miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, jak i określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy w drodze decyzji o warunkach zabudowy. Podkreślić należy, że decyzja o warunkach zabudowy jest jedynym sposobem wykazania, że określony sposób zagospodarowania terenu jest zgodny z prawem ( z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) w razie braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Z niespornych ustaleń organów nadzoru wynika, że obiekt budowlany, którego dotyczy decyzja z dnia o rozbiórce z dnia 31 stycznia 2012r. położony jest na obszarze, na którym nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Zatem jego legalizacja wymagała uzyskania decyzji o warunkach zabudowy (wymagania, jakie należy spełnić, aby możliwe było wydanie dla zdanego obiektu decyzji o ustaleniu warunków zabudowy zostały wymienione z art. 61 pkt 1-5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z jednoznacznym sformułowaniem, że tylko łączne spełnienie tych wymagań stwarza możliwość wydania przedmiotowej decyzji).
Odnosząc powyższe do stanu faktycznego sprawy wskazać należy, że organ nadzoru po ustaleniu, że ewentualna legalizacja obiektu nie jest możliwa w oparciu o postanowienia planu miejscowego z uwagi na jego brak, zobowiązał skarżącą do wystąpienia do właściwego organu, tj. Burmistrza Miasta o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i złożenie do akt kopii tego wniosku. Skarżąca w wyznaczonym terminie, jak również w trakcie prowadzonego postępowania z wnioskiem takim nie wystąpiła. Brak decyzji powodował, że kwestia legalizacji i ustalenia opłaty legalizacyjnej, nie mogły być przez organ nadzoru rozważane.
Sąd, jak to już wskazano powyżej, dokonuje kontroli rozstrzygnięć organów administracji pod względem ich zgodności z prawem. W świetle powyższych ustaleń Sąd uznał, że rozpatrując sprawę samowoli budowlanej organy administracji publicznej działały zgodnie z prawem .
Wobec powyższego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. P.p.s.a (pkt 2 sentencji wyroku).
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200P.p.s.a., przyznając pełnomocnikowi skarżącej ustanowionemu z urzędu ze Skarbu Państwa –Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wraz z podatkiem od towarów i usług, zgodnie z § 18 ust. 1 pkt 1 lit.c w związku z § 2 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. z 2013r., poz. 461).
1.
