II FSK 966/12

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z dnia 9 grudnia 2011 r., I SA/Łd 1422/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę B. K. (zwanego dalej skarżącym) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia 11 października 2010 r. w przedmiocie uchylenia decyzji w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji dotyczącej zmiany w części decyzji w sprawie ustalenia zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od nieruchomości za 2008 r.

2. Ze stanu sprawy przyjętego przez sąd pierwszej instancji wynikało,

że postanowienie z dnia 10 sierpnia 2010 r. wszczynające z urzędu postępowanie

w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta Miasta L. z dnia 28 maja 2010 r. zostało doręczone w dniu 26 sierpnia 2010 r. adwokatowi A. P., pełnomocnikowi E., M. i B. K., ustanowionemu przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Łodzi w sprawie z odwołania od decyzji Prezydenta Miasta L. z dnia 28 maja 2010 r., zaś decyzja z dnia 3 września 2010 r. została doręczona w dniu 13 września 2010 r. adwokatowi A. P.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi rozpoznając wniesione przez E. i M.K., R. K. i B. K. odwołanie od tej decyzji, podniosło, że doręczenie postanowienia o wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej decyzji stwierdzającej nieważność decyzji osobie niebędącej stroną powoduje wadliwość zaskarżonej odwołaniem decyzji, co słusznie zarzucili odwołujący.

W skardze na powyższą decyzję B. K. wniósł o stwierdzenie jej nieważności. Decyzji tej zarzucił naruszenie art. 156 § 1 pkt 2 i 4, art. 107 § 1 i § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168 ze zm., zwanej dalej: k.p.a.) poprzez nieustosunkowanie się do zarzutów stawianych w odwołaniu decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia 3 września 2010 r. W uzasadnieniu podniósł, że zakwestionował swój udział w postępowaniu wszczętym postanowieniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 10 sierpnia 2010 r., a tym samym zasadność i skuteczność doręczenia decyzji SKO. Samorządowe Kolegium Odwoławcze podzieliło, jak wywodził skarżący, jego zarzuty, przyznając tym samym, że zostały naruszone zasady ogólne sprecyzowane w art. 6, 7, 8 k.p.a. Faktycznie oznaczało to przeprowadzenie postępowania bez udziału strony postępowania. Z faktu naruszenia zasad ogólnych wynika, w ocenie skarżącego, rażące naruszenie prawa, którym mowa w art. 156 § 1 pkt 2 i 4 k.p.a.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi wniosło o jej oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

3. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalając skargę wskazał,

że Prezydent Miasta L. decyzjami z dnia 8 stycznia 2008 r. oraz 15 lipca 2008 r. ustalił wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości. Następnie wznowił z urzędu postępowanie zakończone wydaniem tychże decyzji. Po jego zakończeniu decyzją z dnia 28 maja 2010 r. zmienił obie te decyzje w części. Rozpoznanie przez Prezydenta jedną decyzją dwóch spraw podatkowych SKO

w Łodzi uznało za rażące naruszenie prawa, dlatego podjętą z urzędu decyzją z dnia 3 września 2010 r. stwierdziło nieważność decyzji z dnia 28 maja 2010 r. Działając zaś jako organ odwoławczy zaskarżoną decyzją uchyliło swoją poprzednią decyzję, uznając, że decyzja ta została skierowana do podmiotu niebędącego stroną, tj. do pełnomocnika – adwokata, któremu skarżący nie udzielił w tej sprawie pełnomocnictwa. Sąd pierwszej instancji podniósł, że organ odwoławczy prawidłowo zastosował art. 233 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm., zwanej dalej: ord. pod.), uchylając własną decyzję z dnia 3 września 2010 r., stwierdzającą z urzędu nieważność decyzji Prezydenta Miasta L. z dnia 28 maja 2010 r. Jak bowiem wynika z załączonych akt administracyjnych, postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta z dnia 28 maja 2010 r. zostało przeprowadzone bez udziału strony skarżącej, zarówno bowiem postanowienie z dnia 10 sierpnia 2010 r. wszczynające nieważnościowe postępowanie, jak i decyzja SKO z dnia 3 września 2010 r. stwierdzająca nieważność decyzji Prezydenta z dnia 28 maja 2010 r. - zostały doręczone adwokatowi. Tymczasem skarżący nie udzielił temu adwokatowi pełnomocnictwa do jego reprezentowania w sprawie stwierdzenia nieważności spornej decyzji. Pełnomocnictwa te zostały udzielone do prowadzenia postępowań w sprawach podatku od nieruchomości za inne okresy, tj. za lata 2009 i 2010. Sąd pierwszej instancji wskazał, że pominięcie strony w toku postępowania, czy doręczenie decyzji podmiotowi niemającemu legitymacji w postępowaniu jest uznawane przez samego ustawodawcę za kwalifikowaną wadę postępowania podatkowego. Pierwsza z nich jest wymieniona obok innych przesłanek skutkujących wznowieniem postępowania (art. 240 § 1 pkt 4 ord. pod.), druga zaś – obok przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji (art. 247 § 1 pkt 5 ord. pod.). Skoro zatem okoliczności te uzasadniają zastosowanie nadzwyczajnych trybów weryfikacji decyzji, to tym bardziej powinny one stanowić podstawę uchylenia decyzji przez organ odwoławczy w toku postępowania odwoławczego. Sąd uznał, że okoliczność pozbawienia strony udziału w postępowaniu przed organem pierwszej instancji nie obligowała SKO do stwierdzenia nieważności decyzji pierwszoinstancyjnej, gdyż

w niniejszej sprawie nie działało ono jako organ nadzoru, lecz jako organ odwoławczy na skutek wniesionego odwołania. Analiza uzasadnienia zaskarżonej decyzji dowodzi, że SKO w Łodzi wskazało przyczyny uchylenia podjętej przez siebie decyzji pierwszoinstancyjnej, podało wszak, iż strona nie brała czynnego udziału

w postępowaniu, a decyzję doręczono adwokatowi, czym SKO, jako organ pierwszej instancji, naruszył art. 123 § 1 ord. pod. w sposób rażący.

4. Powyższy wyrok skarżący zaskarżył w całości skargą kasacyjną, zarzucając mu naruszenie:

1) art. 156 § 1 pkt 2 i 4 i w związku z tym art. 107 § 1 i 3 k.p.a., mające istotny wpływ na wynika sprawy, poprzez zaakceptowanie decyzji SKO w części dotyczącej nieorzeczenia o stwierdzeniu nieważności przez SKO, zdaniem skarżącego

z rażącym naruszeniem prawa, a w konsekwencji przepisu art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej: p.p.s.a.), poprzez oddalenie skargi, w sytuacji gdy istniały podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji w całości, gdyż zachodziły przyczyny określone w przepisie art. 156 k.p.a., co - zdaniem skarżącego - również miało istotny wpływ na wynik sprawy.

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o:

-uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania,

-zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Samorządowe Kolegium Odwoławcze

w Łodzi podtrzymało swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosło o:

-oddalenie skargi w całości,

- zasądzenie od skarżącego zwrotu niezbędnych kosztów postępowania kasacyjnego według norm prawem przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie ma uzasadnionych podstaw i dlatego podlega oddaleniu.

5. Z art. 183 p.p.s.a. wynika, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, tzn. jest związany wnioskami i podstawami

w niej zawartymi. Tym samym Naczelny Sąd Administracyjny nie jest uprawniony do korygowania skargi kasacyjnej, jeżeli podczas lektury tego środka zaskarżenia pojawią się błędy lub niejasności w jego treści (por. wyroki NSA: z dnia 16 stycznia 2014 r., II OSK 1348/13 i z dnia 29 września 2013 r., II FSK 97/12, dostępne na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

6. Rolą Naczelnego Sądu Administracyjnego jako sądu odwoławczego jest kontrola rozstrzygnięcia wojewódzkiego sądu administracyjnego. Na tym etapie postępowania zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., zwanej dalej: p.p.s.a.), por. wyrok NSA z dnia 15 kwietnia 2009 r., II FSK 15/08.

Na etapie postępowania przed organami podatkowymi stosuje się obecnie ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, która weszła w życie

z dniem 1 stycznia 1998 r. Przed wejściem w życie ustawy - Ordynacja podatkowa do postępowania przed organami miała zastosowanie ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego. Uwaga ta jest o tyle istotna, że autor skargi kasacyjnej zaskarżonemu wyrokowi sądu pierwszej instancji z dnia 9 grudnia 2011 r. zarzucił naruszenie art. 156 § 1 pkt 2 i 4 w związku z art. 107 § 1 i 3 kodeksu postępowania administracyjnego, a w konsekwencji – art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że sąd pierwszej instancji nie mógł naruszyć wskazanych w zarzutach przepisów, bowiem w ogóle swojego wyroku nie opierał na ustawie – Kodeks postępowania administracyjnego. Jeżeli zatem nie stosował ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego, to tym samym nie mógł za jej pośrednictwem naruszyć - powiązanego z nią w zarzucie skargi kasacyjnej- art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.

7. W treści skargi kasacyjnej niezbędne jest również precyzyjne wskazanie zarzutów, jakie kierowane są przeciwko rozstrzygnięciu sądu pierwszej instancji (por. wyrok NSA z dnia 28 stycznia 2014 r., II GSK 1706/12). Autor skargi kasacyjnej podniósł natomiast, że "zaskarżonemu wyrokowi zarzuca naruszenie przepisów postępowania (...) poprzez zaakceptowanie decyzji SKO w części dotyczącej nieorzeczenia o stwierdzeniu nieważności przez SKO, zdaniem skarżącego z rażącym naruszeniem prawa (...) poprzez oddalenie skargi, w sytuacji gdy, zdaniem

skarżącego istniały podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji

w całości, gdyż zachodziły przyczyny określone w art. 156 k.p.a., co zdaniem skarżącego również miało istotny wpływ na wynik sprawy". Zarzuty te są nieczytelne.

8. W tym stanie sprawy Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art.184 p.p.s.a., a w zakresie kosztów postępowania kasacyjnego na podstawie art. 204 pkt 1, art. 205 § 2, art. 210 § 1 p.p.s.a. w związku z § 14 ust. 2 pkt 2 lit. b) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.

w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163,poz. 1349 ze zm.).