• II GSK 71/13 - Wyrok Nacz...
  01.07.2025

II GSK 71/13

Wyrok
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-03-27

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Magdalena Bosakirska
Małgorzata Rysz /sprawozdawca/
Wojciech Kręcisz /przewodniczący/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Wojciech Kręcisz Sędzia NSA Magdalena Bosakirska Sędzia NSA Małgorzata Rysz (spr.) Protokolant Nina Szyller po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 17 października 2012 r. sygn. akt VIII SA/Wa 364/12 w sprawie ze skargi A. U. na decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] marca 2012 r. nr [...] w przedmiocie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 17 października 2012 r., sygn. akt VIII SA/Wa 364/12, po rozpoznaniu sprawy ze skargi A.U. na decyzję Dyrektora M. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w W. z dnia [...] marca 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania uzupełniającej płatności obszarowej, uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w L. z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...] w części dotyczącej odmowy przyznania uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych.

Sąd orzekał w następującym stanie sprawy.

Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w Z. decyzją z [...] stycznia 2012 r. po rozpatrzeniu wniosku o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego na 2011 r. przyznał A.U. jednolitą płatność obszarową, odmówił zaś przyznania uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych.

Organ pierwszej instancji wskazał, że odmowa uzupełniającej płatności podstawowej nastąpiła ze względu na stwierdzoną różnicę między powierzchnią działek rolnych zadeklarowaną a powierzchnią stwierdzoną, kwalifikującą się do objęcia ww. płatnością. Powierzchnia działek rolnych zadeklarowana we wniosku o przyznanie płatności do uzupełniającej płatności podstawowej (UPO) wynosiła 9,70 ha, natomiast powierzchnia działek rolnych stwierdzona w trakcie kontroli administracyjnej wynosiła 7,90ha. W trakcie kontroli administracyjnej ustalono, że na działce GA1 - 1,80 ha, zadeklarowano w plonie głównym facelię, która nie odpowiada grupie upraw kwalifikującej się do przedmiotowej płatności. W związku z powyższym działka GA1 została wykluczona z płatności. Z uwagi na to, że przedeklarowanie powierzchni wynosi 22,7848 % , uzupełniająca płatność podstawowa została odmówiona na podstawie art. 58 akapit drugi rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1122/2009 z 30 listopada 2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu ustanowionego dla sektora wina (Dz. Urz. UE L 316 z 2 grudnia 2009 r., str. 1 ze zm., dalej jako rozporządzenie Komisji (WE) nr 1122/2009).

W odwołaniu skarżący przyznał, że jego wniosek był wypełniony błędnie, gdyż zadeklarował do płatności UPO działkę GA1 na której uprawiał facelię, a nastąpiło to w związku z tym, że ubiegał się również o płatności rolnośrodowiskowe. Dlatego też w tabeli VIII wniosku - oświadczenie o sposobie wykorzystania działek rolnych w kolumnie dane do programów rolnośrodowiskowych - roślina uprawna - w plonie głównym w wersie dla działki GA wpisał facelia, a nie wykreślił wersu dla działki GA1. W ocenie odwołującego był to jednak oczywisty błąd.

Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor M. Oddziału Regionalnego ARiMR w W. działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a decyzją z dnia [...] marca 2012 r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że w dniu 21 lipca 2011 r. w odpowiedzi na wezwanie do złożenia wyjaśnień skarżący złożył korektę wniosku, w której wykazał powierzchnię działki rolnej GA1 w wysokości 0,00 ha (tabela VIII wniosku) oraz podał prawidłowe powierzchnie gruntów rolnych dla działek ewidencyjnych o numerach 85, 86 i 599 (tabela VII wniosku). Zdaniem organu nie była to jednak oczywista omyłka, gdyż w zakresie kategorii pojęciowej oczywistej omyłki mieszczą się jedynie tego rodzaju niedokładności, które widoczne są dla każdego, bez przeprowadzania jakiejkolwiek dodatkowej analizy. Natomiast błąd wykryty we wniosku odwołującego nie jest widoczny bez przeprowadzenia dodatkowej analizy. Organ zwrócił uwagę na fakt, że deklarowana w plonie głównym działki rolnej BA roślina - facelia, nie kwalifikuje się do uzupełniającej płatności obszarowej sama z siebie, a ustalenie to dokonane może być dopiero po analizie przepisów prawa regulujących powyższą kwestię. Fakt, że do uprawy facelii nie przysługuje uzupełniająca płatność obszarowa nie wynika z prostego porównania danych wniosku i wymaga weryfikacji w toku prowadzonego postępowania. Ponadto we wniosku z dnia 21 kwietnia 2011 r. nie jest pewne i jednoznaczne czy producent rolny błędnie określił roślinę uprawną (facelię) dla działek rolnych BA/BA1 deklarując jednocześnie działkę rolną BA1 do płatności UPO, czy też błędnie zadeklarowana została do płatności UPO działka rolna BA1. Rozstrzygnięcie tej kwestii wymagało uzyskania dodatkowych wyjaśnień od wnioskodawcy. Organ drugiej instancji wskazał, że zgodnie z art. 14 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) 1122/2009, jeśli właściwy organ poinformował już rolnika o nieprawidłowościach w pojedynczym wniosku lub jeśli powiadomił go o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu, jeśli ta kontrola ujawni nieprawidłowości, poprawki zgodnie z ust. 1 nie są dozwolone odnośnie do działek rolnych, których dotyczą nieprawidłowości. Tym samym korekta wniosku złożona w odpowiedzi na wezwanie do złożenia wyjaśnień w związku z wykrytym błędem nie mogła być uznana za zmianę do wniosku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. uwzględniając skargę A.U. wskazał, że kwestię sporną w sprawie stanowi okoliczność czy wpisanie przez skarżącego w wersie przeznaczonym dla działki GA rośliny - facelii, do której nie należy się dopłata UPO i niewykreślenie wersu z działką GA1, co świadczyłoby, że wnioskuje jednak o dopłatę UPO również do facelii uprawianej na działce GA, stanowi jego oczywisty błąd i czy jako taki nieprawidłowość ta winna zostać potraktowana przez organ.

Zdaniem Sądu oczywistość popełnionego błędu w sprawie ma charakter istotny o tyle, że nieprawidłowości skorygowane zostały dopiero na wezwanie organu administracji, a oczywisty błąd, o którym mowa w art. 21 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 wykryty przez organ, umożliwia wnioskodawcy poprawienie wniosku w każdym czasie. Ustalenia wymagało zatem, czy stwierdzone przez organ uchybienia są oczywistym błędem, który może być skorygowany w każdym czasie, przy czym oprócz charakteru błędu konieczne jest także wzięcie pod uwagę zawinienia wnioskodawcy, tudzież jego braku.

Sąd stwierdził, że istotnym dla rozstrzygnięcia jest również treść samej preambuły ww. rozporządzenia. Punkt 26 stanowi bowiem, że w przypadku gdy wnioski o przyznanie pomocy zawierają oczywiste błędy, w każdej chwili powinna istnieć możliwość ich sprostowania. Z kolei punkt 75 stanowi, że zmniejszenia oraz wykluczenia mogą być stosowane jedynie w przypadku zaniedbania rolnika lub jego celowego działania, zaś z punktu 93 wynika, że obniżki oraz wykluczenia związane z kryteriami kwalifikowalności z zasady nie powinny być stosowane w przypadku gdy rolnik dostarczył zgodne z faktami informacje lub jeśli może wykazać, że wina nie leży po jego stronie.

W ocenie Sądu I instancji skarga zasługuje na uwzględnienie, bowiem organy obu instancji nieprawidłowo przyjęły, że skarżący wypełniając wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich na 2011 r. w sposób opisany wyżej nie popełnił oczywistego błędu w rozumieniu art. 21 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009. Oczywisty błąd wniosku może być bowiem kojarzony jako rozbieżność intencji wynikającej z treści wniosku a wynikającej z różnych zapisów co do określonego żądania we wniosku. Zdaniem Sądu brak jest podstaw do odmowy wiarygodności złożonym przez skarżącego wyjaśnieniom, że jego intencją było wykreślenie w otrzymanym przez niego od ARiMR spersonalizowanym wniosku (tj. w formularzu wniosku w którym sam organ - pismem maszynowym wpisał poszczególne działki co do których skarżący może ubiegać się o płatności) w tabeli VIII wniosku – oświadczenie o sposobie wykorzystania działek rolnych, wersu dla działki GA1, a nie wersu dla działki GA. Tymczasem skarżący omyłkowo wykreślił wers dla działki GA. Powyższe potwierdza fakt, że skarżący po wykreśleniu ww. wersu, ponownie - tym razem już odręcznie wpisał działkę GA na której uprawiana jest w plonie głównym facelia, deklarując ją do jednolitej płatności obszarowej oraz do płatności rolnośrodowiskowej. Zdaniem Sądu takie działanie skarżącego nie może również przemawiać za tym, że miał on jakikolwiek zamiar wprowadzenia organu w błąd.

W ocenie Sądu za oczywistością błędu skarżącego przemawia również fakt, że zadeklarowana przez rolnika na działce GA roślina uprawna (facelia) nie jest w ogóle uwzględniona w rozporządzeniu Ministra i Rolnictwa Wsi z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie rodzajów roślin objętych płatnością uzupełniającą oraz szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. nr 40, poz. 336 ze zm.).

Tym samym Sąd uznał, że organy obu instancji dokonały nieprawidłowej interpretacji błędu popełnionego przez skarżącego, a w konsekwencji niezasadnie odmówiły przyznania mu uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych. Zgodnie bowiem z art. 73 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009, zmniejszeń i wykluczeń nie stosuje się w przypadku gdy rolnik złożył wniosek zgodny ze stanem faktycznym lub gdy może wykazać, że nieprawidłowości nie wynikają z jego winy. Zdaniem Sądu skarżący w sposób przekonywujący i wiarygodny wykazał, że nieprawidłowości w jego wniosku wskutek popełnienia przez niego oczywistego błędu nie wynikają z jego winy.

Dyrektor M. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wniósł od powyższego wyroku skargę kasacyjną, zaskarżając go w całości, wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W. oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

1. przepisów prawa materialnego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 6, art. 7, art. 8 k.p.a. w związku z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2007 r., nr 35, poz. 217 ze zm.) poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji niezastosowanie, co doprowadziło do błędnego wniosku, iż ciężar udowodnienia wszystkich okoliczności leży po stronie ARiMR nie zaś wnioskodawcy.

2. przepisów prawa materialnego, tj. art. 21 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, że błąd wnioskodawcy był oczywisty,

3. przepisów prawa materialnego, tj. art. 73 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji zastosowanie,

4. przepisów prawa materialnego, tj. pkt 26 preambuły rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji zastosowanie, podczas gdy nie zostały spełnione przesłanki umożliwiającego jego użycie,

5. przepisów prawa materialnego, tj. pkt 75 preambuły rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji niezastosowanie,

6. art. 145 § 1 pkt 1 lit a) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm., dalej jako p.p.s.a.) poprzez jego błędną wykładnię oraz nieprawidłowe zastosowanie polegające na przyjęciu, że doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego i procesowego.

W uzasadnieniu organ podniósł, że Sąd uznając, że jedynie po stronie organu leży obowiązek przeprowadzania postępowania wyjaśniającego dokonał błędnej wykładni art. 3 ust. 3 ustawy o płatnościach. W przepisie tym ustawodawca, w ocenie kasatora, przeniósł ciężar udowodnienia faktu na osobę, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Zatem ciężar udowodnia okoliczność, na którą powołuje się wnioskodawca – oczywistego błędu – leży po jego stronie.

Zdaniem autora skargi kasacyjnej z dyspozycji art. 21 rozporządzenia Komisji nr 1122/2009 nie wynika, aby błąd oczywisty był takim błędem, gdzie konieczne jest uwzględnienie aspektu winy czy celowości jego popełnienia przez wnioskodawcę. Błędem oczywistym nie jest również sytuacja, w której zaistniała rozbieżność między treścią wniosku, a rzeczywistym żądaniem strony. Powołując się na orzecznictwo sądów organ podniósł, że aby błąd mógł zostać uznany za oczywisty, musi być widoczny na pierwszy rzut oka, możliwy do poprawienia bez konieczności odwoływania się do innych dokumentów postępowania lub uzyskiwania wyjaśnień strony. Dlatego też Sąd dokonał błędnej interpretacji normy prawnej wynikającej z ww. przepisu, zwłaszcza, że wnioskodawca został wezwany do wyjaśnień po złożeniu pierwotnego wniosku.

W rozpatrywanym przypadku bez uzyskania wyjaśnień strony nie było możliwie poprawienie błędu wnioskodawcy przez organ rozpatrujący sprawę. Organ nie miał pewności, czy wnioskodawca ubiega się o przyznanie płatności UPO i przez pomyłkę wpisał jako roślinę uprawną facelię, czy też nieprawidłowo zadeklarował do płatności UPO działkę rolną GA1 z uprawą facelii, do której płatność UPO nie przysługuje. Zmiana do wniosku złożona po wezwaniu, polegająca na wycofaniu działki rolnej GA1 z ubiegania płatności UPO do tej działki oznacza w gruncie rzeczy zmianę treści oświadczenia woli wnioskodawcy.

Organ stwierdził, że zastosowanie dyspozycji art. 73 ust. 1 w przypadku popełnienia danego błędu jest możliwe gdy wnioskodawca wykaże, że nie był winny popełnienia danego błędu. Zatem nawet w przypadku gdy wnioskodawca popełnił pomyłkę nie mając na celu wprowadzania w błąd organu są stosowane sankcje i obniżki, chyba że rolnik wykaże, że błąd powstał w wyniku przyczyn czy okoliczności niezależnych od niego i nie miał on możliwości zauważenia i poprawiania tego błędu. W takim jedynie przypadku można mówić o braku winy wnioskodawcy w popełnieniu błędu w sposób nieświadomy i odstąpić od zmniejszeń czy sankcji nałożonych zgodnie z art. 58 rozporządzenia nr 1122/2009.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie przypomnienia wymaga, że zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania, a mianowicie sytuacje enumeratywnie wymienione w § 2 tego przepisu, która w niniejszej sprawie nie występuje.

W sprawie niniejszej Naczelny Sąd Administracyjny uznaje rozstrzygnięcie Sądu I instancji uchylające decyzje organów obu instancji, w części dotyczącej odmowy przyznania uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych, za prawidłowe, zaś zarzuty kasacyjne organu, których celem jest uchylenie wyroku uznaje za nietrafne z powodów niżej opisanych.

W zakresie zarzutów naruszenia prawa materialnego zasadnicze znaczenie ma odpowiedź na pytanie, czy popełniony przez A.U. polegający na zadeklarowaniu do płatności UPO działki rolnej GA 1 z uprawą facelii mógł być uznany za oczywisty błąd w rozumieniu art. 21 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/200. Słusznie wskazał Sąd I instancji, że kwestia oczywistości błędu ma w sprawie istotny charakter z tego względu, że został on skorygowany dopiero na wezwanie organu.

Zgodnie z punktem 26 preambuły ww. rozporządzenia – w przypadku, gdy wnioski o przyznanie pomocy zawierają oczywiste błędy, w każdej chwili powinna istnieć możliwość ich sprostowania. Artykuł 21 rozporządzenia stanowi natomiast, że "Nie naruszając przepisów art. 11 – 20, wniosek o przyznanie pomocy może być poprawiony w każdym momencie po jego złożeniu, w przypadku, gdy właściwy organ wykrył oczywiste błędy." Zatem przepis ten reguluje nieograniczoną dopuszczalność korekty oczywistych błędów we wniosku. Powstaje natomiast zasadniczy problem, które nieprawidłowości we wniosku mogą zostać uznane za "oczywiste" błędy, a które nie, co ma ten skutek, że – po ich wykryciu przez organ - są one nieusuwalne, co z kolei powoduje konsekwencje z art. 58 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/200 tj. ograniczenie lub wykluczenie z pomocy.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 października 2013 r. sygn. akt II GSK 942/12 (opubl. w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych) w art. 21 rozporządzenia Komisji nr 1122/2009 mowa jest o "oczywistym błędzie wniosku" nie zaś np. o "oczywistej omyłce pisarskiej lub rachunkowej". Istota problemu tkwi zatem w łatwości wykrycia błędu, która decyduje o jego oczywistym charakterze. Skład orzekający podziela w całości pogląd wyrażony w cytowanym wyroku, że błąd jest oczywisty, jeśli bez żadnych dodatkowych informacji od wnioskodawcy, bądź konfrontacji z innymi dokumentami wynika on z weryfikacji samego wniosku przez organ. Jeżeli z porównania kolejnych części wniosku wynika występująca między nimi sprzeczność, która powoduje, że wniosek jest niespójny, to błąd jest oczywisty i może być poprawiony w każdym czasie. Sytuacja, w której błąd we wniosku niejako musi być wykryty z racji swej oczywistości, nie może powodować dyskwalifikacji wniosku i wywoływać dla rolnika konsekwencji związanych z próbą uzyskania nienależnych, zawyżonych dopłat. Tak sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie. Rolnik po otrzymaniu spersonalizowanego wniosku nie wykreślił wersu z działką rolną GA 1 (z wpisaną na niej uprawą facelii), tym samym zgłaszając tę działkę do płatności UPO, mimo, że dopłata uzupełniająca do tej rośliny się nie należy. Jednocześnie zgłosił działkę GA z facelią – do jednolitej płatności obszarowej oraz płatności rolnośrodowiskowej. Dla organu przeprowadzającego weryfikację wniosku, mającego obowiązek znajomości przepisów stosowanych w sprawach dotyczących płatności, błąd ten był oczywisty, albowiem facelia nie jest w ogóle uwzględniona w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie rodzajów roślin objętych płatnością uzupełniającą oraz szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. nr 40, poz. 336 ze zm.). Błąd ten zatem został wykryty przy rutynowym sprawdzeniu wniosku, a rolnik wezwany do wyjaśnień natychmiast potwierdził pomyłkę i ją skorygował. Fakt, że wniosek musiał zostać skorygowany przez rolnika nie wpływa na ocenę błędu, jako oczywistego. Możliwość i zarazem konieczność skorygowania oczywistego błędu w celu uzgodnienia faktycznej woli wnioskodawcy z jej błędnym wyrażeniem we wniosku, wynika bowiem wprost z art. 21 rozporządzenia: "(...) wniosek (...) może być poprawiony w każdym momencie".

W tej sytuacji uznanie przez organy, że chodzi o niedopuszczalną zmianę wniosku, o której mowa w art. 14 ust. 3 rozporządzenia rozporządzenie Komisji (WE) nr 1122/2009 prawidłowo zostało ocenione przez Sąd I instancji za nietrafne, bowiem we wniosku wystąpił jedynie błąd, o którym mowa art. 21, którego korekta jest możliwa w każdym czasie. Tym samym zarzuty wskazane w pkt 2 i 4 petitum skargi kasacyjnej są bezzasadne.

Bezzasadny jest również zarzut wskazany w pkt 1 petitum skargi kasacyjnej, zakwalifikowany wadliwie przez jej autora jako naruszenie przepisów prawa materialnego, a dotyczący w istocie przepisów o charakterze procesowym tj. art. 3 ust. 3 ustawy o płatnościach bezpośrednich w zw. z art. 6,7 i 8 k.p.a. Zdaniem organu, gdyby Sąd zastosował prawidłowo art. 3 ust. 3 ustawy o płatnościach, musiałby przyjąć, że ciężar udowodnienia okoliczności na którą powołuje się wnioskodawca tj. błędu oczywistego leży po jego stronie. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że Sąd pierwszej instancji nie zobowiązał, wbrew treści art. 3 ust. 3 ustawy o płatnościach bezpośrednich, organu do czynienia jakichkolwiek ustaleń w zakresie tego, czy wnioskodawca popełnił błąd oczywisty. Sąd, jako podstawę prawną wyroku wskazał art. 145 § 1 lit. a) p.p.s.a. – a więc stwierdził naruszenie przez organy prawa materialnego, a nie procesowego. Zatem Sąd nie zdyskwalifikował postępowania organów administracji pod względem procesowym, w szczególności pod względem kompletności zebranego materiału dowodowego, uznając go za wystarczający. Uznanie błędu popełnionego przez wnioskodawcę za oczywisty nie wymagało dokonywania przez organ dalszych ustaleń, a było tylko wynikiem procesu subsumcji tj. uznania, że stan faktyczny w sprawie odpowiada hipotezie normy prawnej tj. art. 21 rozporządzenia Komisji WE nr 1122/2009.

Słusznie natomiast podkreślił autor skargi kasacyjnej, że z dyspozycji ww. art. 21 rozporządzenia nie wynika, aby ocena błędu jako oczywistego wymagała uwzględnienia aspektu winy czy celowości popełnienia błędu przez wnioskodawcę, czy też jej braku. Wadliwie zatem Sąd pierwszej instancji uznał, że w niniejszej sprawie ma zastosowanie art. 73 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009. W przepisie tym wskazano na możliwość odstąpienia od stosowania obniżek i wykluczeń, w przypadku, gdy rolnik złożył wniosek poprawny pod względem faktycznym lub, gdy może wykazać, że nieprawidłowości nie wynikają z jego winy, zatem ma on zastosowanie w innych sytuacjach niż popełnienie oczywistego błędu. Uznanie błędu za oczywisty i umożliwienie skorygowania wniosku z tej przyczyny powoduje bowiem powstanie sytuacji, w której to skorygowany, a więc już bezbłędny wniosek jest rozpoznawany przez organ. Innymi słowy – nie ma już nieprawidłowości we wniosku, zatem nie podlegają one ocenie pod kątem istnienia winy po stronie wnioskodawcy lub też np. tego, czy wniosek był poprawny pod względem faktycznym.

Błędnie również WSA wskazał, że z punktu 75 preambuły Komisji (WE) nr 1122/2009 wynika, że zmniejszenia i wykluczenia z płatności mogą być stosowane jedynie w przypadku zaniedbania rolnika lub jego celowego działania. Przepis ten wskazuje bowiem jednoznacznie (w pominiętej przez Sąd części), że takie postępowanie winno dotyczyć jedynie obowiązków rolnika wynikających z zasady wzajemnej zgodności, która to zasada oznacza wymogi w zakresie zarządzania oraz dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska. W niniejszej sprawie nie wykryto żadnych nieprawidłowości w zakresie obszaru wzajemnej zgodności, stąd ten przepis nie miał zastosowania w sprawie, co słusznie podkreślił autor skargi kasacyjnej.

Niemniej jednak ww. błędne poglądy wyrażone w uzasadnieniu Sądu pierwszej instancji nie miały wpływu na wynik sprawy. Podstawową przesłanką uchylenia decyzji obu instancji – w części dotyczącej odmowy przyznania uzupełniającej płatności obszarowej – było uznanie błędu dotyczącego zadeklarowania działki GA1 za błąd oczywisty, który to pogląd Naczelny Sąd Administracyjny podzielił. Konsekwencją tego orzeczenia powinno być zatem rozpoznanie poprawionego wniosku A.U. - w zakresie płatności UPO, co skutkować będzie oczywiście nieuwzględnieniem działki GA1 do tej płatności, ale nie będzie ocenione jako zawyżenie deklaracji w rozumieniu art. 58 rozporządzenia.

Z tych przyczyn, Naczelny Sąd Administracyjny uznając, że zaskarżony wyrok mimo częściowo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu, na podstawie art. 184 p.p.s.a. skargę kasacyjną oddalił.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...